Kan ek koring plant

’n groot bydrae tot die slangbos se indringing (Tabel 1). Daar
is lank gespekuleer oor die moontlike redes vir die tweede stel
saailinge wat ontstaan het, asook die hoër ontkieming by Thaba
Nchu. Die logieste gevolgtrekking is dat vars slangbossade oor
’n na-rypingsperiode beskik wat eers opgehef moet word vir
optimale ontkieming. Die sade wat eerste opgekom het, se narypingsperiode
is deur die koue winter opgehef. Die varssaad,
met ander woorde plante wat in die lente geblom het en waarvan
die saad op die grond te lande gekom het, se rusperiode moes
eers opgehef word; daarom die later ontkieming. Met die slaan
van die Thaba Nchu-bosse het varssade ook op die grond
beland, en as gevolg van die rusperiode benodig vir optimale
ontkieming, eers later ontkiem. Die enkele sade wat wel by die
ander distrikte opgekom het, kan toegeskryf word aan vars saad
wat toevallig met die monsternemings die grond bereik het en
ook eers ’n saadrus moes ondergaan. Die slegte nuus is dat
daar dus altyd kiemkragtige sade beskikbaar is wat regdeur die
jaar gereed is om te ontkiem.
Indien ’n slangbosplant wat saad geproduseer het en dit
op een of ander manier (meganies of deur brand) afgegooi
het, uit die veld verwyder sou word, hou dit die gevolg van ’n
ontploffi ng in saadontkieming in. Sorg moet dus gedra word dat
indien slangbosbeheer toegepas word, ’n opvolgaksie daarmee
gepaard moet gaan. Sou dit nie gedoen word nie, sal die hele
indringingsprobleem net vererger word. Chemiese beheer hou
die voordeel in dat die aktiewe bestanddeel wat die plante dood,
ook ’n paar jaar se nawerking het wat saailinge wat mag opkom
sal inhibeer. Die moederbosse beskik oor ’n tipe allelopatiese
eienskap, wat die ontkieming van nuwe plante in sy onmiddellike
omgewing inhibeer. Hieroor word tans intensiewe navorsing
gedoen. Hierdie allelopatiese impak en oorskaduings-effek
op omringende plante wat met die verwydering van die bosse
opgehef word, is grootliks verantwoordelik vir die ontploffi ng
van saailinge.
Vars saad van slangbos wat nog aan die bos voorkom het
’n 91% laer ontkiemingspersentasie getoon as saad wat reeds
die grond bereik het. Dit impliseer dat slangbossade eers ’n narypingsperiode
van ten minste die koue winter moet deurgaan
alvorens ’n optimale ontkieming sal plaasvind. Daar moet dus
aan ’n manier gedink word om ontslae te raak van die saad
voordat dit in kiemkragtigheid kan toeneem.
Dit is verbasend hoe die besondere klein slangbossade wel
suksesvol in ’n digte gras bedekking (veld in goeie toestand)
ontkiem en vestig. Die feit dat slegs beperkte, nuwe, jong
plante normaalweg per seisoen in oop spasies ’n entjie weg
van die bestaande groot slangbosplante in goeie veld aangetref
word, is verblydend. Die volwasse bosse produseer miljoene
kiemkragtige sade wat moontlik nie dadelik ontkiem nie of
weens die sterk kompetisie van die grasse uitgedruk word.
Die langslewendheid van hierdie klein saadjies is ’n aspek wat
intensiewe navorsing vereis en wat baie nuttig sal wees met die
landbou in praktyk
suksesvolle toepassing van beheermaatreëls. Oorbeweiding,
wat gepaard gaan met die afname in plantbedekking, skep
juis die ideale toestand vir die kiemkragtige slangbossaad om
in massas te ontkiem weens die laer graskompetisie en die
veld vinnig in te dring. Ou lande is veral vatbaar vir slangbos
verdigting ook as gevolg van die gebrek aan kompetisie van
grasspesies. Dit is stellig waar, soos deur literatuur uitgewys, dat
slangbos wel grootliks blom gedurende die herfs/winter (April tot
Junie) en lente, maar waarnemings toon ook dat daar regdeur
die groeiseisoen bosse is waarop saad voorkom. Van die sade
kan wel vir maande aan die plant voorkom voordat dit afgegooi
28
Senwester, April 2009 27