NUWE Landbouwetenskap Vraestel 1... - sacai

Landbouwetenskap Vr 1 Rekordeksamen September 2012
LANDBOUWETENSKAP
TOTAAL: 150
TYD: 2 UUR
VRAESTEL 1
REKORDEKSAMEN
2012
Kopiereg Voorbehou Bladsy 1

Landbouwetenskap Vr 1 Rekordeksamen September 2012
TOTAAL: 150
TYD: 2½ UUR
INSTRUKSIES EN INLIGTING:
1. Beantwoord AL die vrae.
LANDBOUWETENSKAP V1
REKORDEKSAMEN
2012
2. AFDELING A (VRAAG 1) moet op die aangehegte ANTWOORDBLAD
beantwoord word.
3. AFDELING B (VRAAG 2 TOT 4) moet in die ANTWOORDEBOEK
beantwoord word.
4. Begin elke vraag uit AFDELING B op ‘n NUWE bladsy.
5. Lees AL die vrae aandagtig deur en beantwoord slegs dit wat gevra
word.
6. Nommer die antwoorde korrek volgens die nommeringstelsel wat in
hierdie vraestel gebruik word.
7. Plaas jou ANTWOORDBOEK vir AFDELING A (VRAAG 1) binne-in jou
ANTWOORDBOEK.
8. Skryf asb netjies en leesbaar.
Kopiereg Voorbehou Bladsy 2

Landbouwetenskap Vr 1 Rekordeksamen September 2012
AFDELING A:
1.1 Verskeie opsies word as moontlike antwoorde vir die volgende vrae gegee.
Kies die antwoord en maak „n kruisie (x) in die blokkie (A – D) langs die
vraagnommer (1.1.1 – 1.1.10) op die aangehegte ANTWOORDBLAD. GEEN
punte sal toegeken word as meer as een kruisie (x) by die antwoord verskyn
nie.
1.1.1 By „n winterlek word „n bestanddeel ingevoeg om die inname hoeveelheid
daarvan deur herkouers te beheer. Die bestanddeel is:
A. sout
B. beenmeel
C. mieliemeel
D. vismeel
1.1.2 Die doel van enting by diere is om:
A. siektes te behandel
B. parasiete te voorkom
C. siektes te voorkom
D. parasiete te beheer
1.1.3 Die eindproduk van vertering wat in die rumen van herkouers geabsorbeer
word, is:
A. vlugtige sure
B. suikers
C. vette
D. aminosure
1.1.4 Emulsifisering is die afbreek van vette tot klein druppeltjies om „n groter
oppervlak beskikbaar te maak waarop die ________-ensieme kan werk.
A. liptose
B. lipase
C. pepsien
D. soutsuur
1.1.5 Meganiese spysvertering van die kos vind plaas in die ______
A. rumen
B. omasum
C. abomasum
D. retikulum
1.1.6 Die liggaam van die dier bestaan uit _______water.
A. een derde
B. die helfte
Kopiereg Voorbehou Bladsy 3

Landbouwetenskap Vr 1 Rekordeksamen September 2012
C. twee derdes
D. drie kwart
1.1.7 Die proteïen met die hoogste biologiese waarde wat in dierevoer aangetref
word, is _______
A. lusernproteïene
B. eierproteïen
C. visproteïen
D. grondbone-oliekoekproteïen
1.1.8 Mielies bevat omtrent ______ ru-vesel.
A. 2.1%
B. 2.3%
C. 2.5%
D. 2.7%
1.1.9 Die Pearson-vierkant word gebruik om __________te balanseer.
A. rantsoene
B. melkproduksie
C. bottervetinhoud
D. liggaamsmassa
1.1.10 Kriptorgidisme is „n toestand wat ontstaan as die _________van die bul nie
uit buikholte beweeg nie.
A. spermselle
B. penis
C. testus
D. skrotum
1.2 Kies in kolom B die gedeelte wat die beste pas by die deel in Kolom A. Skryf
slegs die regte simbool (A - G) langs die ooreenstemmende nommer op die
ANTWOORDBLAD.
KOLOM A KOLOM B
1.2.1 Testosteroon A. Varke, hoenders, volstruise
1.2.2 Proteïene B. Dien hoofsaaklik as energiebron vir
metaboliese prosesse.
1.2.3 Enkelmaagdiere C. Bevorder die produksie van wol,
melk,eiers.
1.2.4 Jodium D. Word afgebreek tot aminosure
1.2.5 Kragvoere E. Bevat „n hoër persentasie verteerbare
voedingstowwe en min ruvesel.
F. Stimuleer spermproduksie
G. Aanvullende voeding voor paring.
(5 X 2 = 10)
(20)
Kopiereg Voorbehou Bladsy 4

Landbouwetenskap Vr 1 Rekordeksamen September 2012
1.3 Gee EEN woord/term vir elk van die volgende beskrywings. Skryf slegs
die woord/term langs die vraagnommer (1.3.1 – 1.3.5) op die aangehegte
ANTWOORDBLAD neer.
1.3.1 Die mikro-organisme wat bek-en klouseer by beeste veroorsaak.
1.3.2 Diere, insekte of plante wat op „n ander lewende organisme, gasheer, leef.
1.3.3 Die kunsmatige proses waardeur sperma in die vroulike dier se uterus
geplaas word.
1.3.4 Die stukke wol van die voorkop, borsstuk en skene en wol wat gevlek is deur
sweet, mis en uriene.
1.3.5 Die anus van die hoender word uitsluitlik gebruik vir ________ (10)
1.4 Verander die ONDERSTREEPTE WOORD/WOORDE in elk van die
volgende stellings om hulle WAAR te maak. Skryf die toepaslike
woord(e) langs die vraagnommer (1.4.1 – 1.4.5) op die aangehegte
ANTWOORDBLAD neer.
1.4.1 Gal word vervoer in „n buis wat in die jejunumdeel van die dunderm uitloop en
„n belangrike rol in die vertering van vet speel.
1.4.2 Die vark se pankreas is „n enkelvoudige klier.
1.4.3 Mikro-organismes sintetiseer al die vitamienes in die abomasum van die
herkouer.
1.4.4 Die merk van lammers voordat hulle tot ooie ontwikkel, maak paring makliker.
1.4.5 „n Voervloeiprogram word gebaseer op die temperatuurbehoeftes van diere in
„n kudde. (5)
AFDELING A: TOTAAL 45
AFDELING B: DIEREVOEDING (35)
BEGIN HIERDIE VRAAG OP ‘N NUWE BLADSY
2.1 Beskryf die term “absorpsie”. (5)
2.2 Voltooi die volgende tabel: (5)
VOEDINGSTOWWE EINDPRODUK
2.2.1 proteïene 2.2.1
2.2.2 vette 2.2.2
2.2.3 koolhidrate 2.2.3
2.2.4 vitamiene 2.2.4
2.2.5 sellulose 2.2.5
Kopiereg Voorbehou Bladsy 5

Landbouwetenskap Vr 1 Rekordeksamen September 2012
2.3 Bestudeer die volgende spysverteringskanaal:
2.3.1 Identifiseer hierdie spysverteringskanaal. (1)
2.3.2 Tot watter plaasdier behoort dit? (1)
2.3.3 Dui aan waarom jy hierdie klassifikasie so identifiseer. Gee redes vir jou
keuse. (5)
2.3.4 Noem VIER toestande wat in die maag bestaan wat ideale leeftoestande skep
vir mikro-organismes. (4)
2.4. Johan Grobler bestuur „n proefplaas. Hy het „n toets gedoen met boerbokke
om „n nuwe lusernkultivar te beproef. Tydens die toetstydperk is die
boerbokke se massa van voerinname gemeet, asook die massa van die
uitskeidings. Die tabel hieronder dui die data aan.
VOERKOMPONENT LUSERNVOER (%) MIS (%)
Vog 9 6
Droë materiaal 91 94
Die totale voerinname van „n bok was 8 kg lusern en die massa van die mis
uitgeskei,was 3 kg.
2.4.1 Bereken die koëffisiënt van verteerbaarheid van hierdie eksperimentele
lusernhooi. Toon AL jou berekeninge. (6)
2.4.2 Slegs lusernhooi is gebruik om die voedingsbehoeftes van die boerbokke te
voorsien. Gee enige DRIE redes waarom lusernhooi geskik is vir hierdie
navorsing. (3)
Kopiereg Voorbehou Bladsy 6

Landbouwetenskap Vr 1 Rekordeksamen September 2012
2.4.3 Noem enige DRIE maniere hoe jy lusernhooi se verteerbaarheid kan
verhoog. (3)
VRAAG 2: TOTAAL 35
DIEREPRODUKSIE (35)
3.1. Verhoging van produktiwiteit.
3.1.1 Watter produksiesisteem kan Thomas oorweeg as hy sy diere drasties wil
vermeerder? (2)
3.1.2 Op watter moontlike DRIE maniere kan Thomas sy produksieprestasie van sy
diere verbeter? (3)
3.1.3 Noem DRIE omgewingsfaktore wat Thomas se produksie moontlik kan
beïnvloed. (3)
3.2 Die goedkoopste vorm van dierevoeding is natuurlike weiding vir herkouers.
Voedings-
waarde
TVV
Laag
Thomas Tsonga boer in „n somerreënvalgebied. Hy het baie goeie
somerweiding maar in die winter raak dit baie koud. Die gras is dan droog
en het min voedingswaarde. Thomas het „n standhoudende fontein op sy
plaas. Hy sal baie graag sy kudde wil uitbrei en produksie wil verhoog. Hy
oorweeg die volgende opsies.
Hoog
Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Des Jan Feb
Tyd van die jaar
Kopiereg Voorbehou Bladsy 7

Landbouwetenskap Vr 1 Rekordeksamen September 2012
3.2.1 Watter maande van die jaar het weiding sy laagste voedingswaarde bereik?
Deur na klimaatstoestande te verwys gee ten minste DRIE redes hiervoor. (4)
3.2.2 Van wanneer (maand) tot wanneer sal die voedingswaarde afneem? (2)
3.2.3 Tydens watter maande sal die boer mineraallekke moet begin uitsit? Motiveer
jou antwoord. (4)
3.2.4 Wanneer sal die boer sy aanteel kan bemark? Wanneer is die geskikste tyd
om „n veiling te hou? Motiveer jou antwoord. (3)
3.3 Paul Botha is ‘n jong boer wat ‘n plaas van sy oupa geërf het. Sy oupa was al
oud en het die weikampe baie verwaarloos. Paul moes weikampe van voor af
beplan. Paul kon glad nie vasstel waar die verskillende weikampe was nie.
3.3.1 Noem ten minste SES maniere waarvolgens Paul die verdeling van sy
weikampe moet beplan. (6)
3.3.2 Hoe sal die kampstelsel vir Paul voordelig wees? (4)
3.3.3 Waardeur word weiveldrotasie bepaal? (4)
VRAAG 4: DIEREPRODUKSIE, - BESKERMING EN –BEHEER [35]
4.1 Bosluise veroorsaak ernstige probleme in enige veeboerderybedryf. Dis
belangrik om veesiektes te ken en te beheer.
4.1.1 In watter DRIE groepe word bosluise verdeel en gee EEN voorbeeld van
elkeen. (6)
4.1.2 Op watter manier dra bosluise siektes oor op diere? (4)
4.13 Watter beheermaatreëls is die effektiefste teen bosluise? (3)
4.2 Bestudeer die volgende skets:
Kopiereg Voorbehou Bladsy 8

Landbouwetenskap Vr 1 Rekordeksamen September 2012
4.2.1 Wat word voorgestel in die skets? (2)
4.2.2 Voorsien die skets van die nodige byskrifte. (6)
4.3 Beskryf die proses van “ovulasie” by koeie. (2)
4.4 Verduidelik hoe lyk goeie, gesonde semen. (3)
4.5 Gee die volgende korrekte persentasies in verband met semen:
4.5.1 Watter persentasie semen moet vinnige, voorwaartse beweging toon?
4.5.2 Hoeveel persent dooie sperme kan goeie semen hê?
4.5.3 Hoeveel persent afwyking kan daar wees by goeie semen? (3)
4.6 Hoeveel sperme is nodig vir bevredigende bevrugtingsresultate? (2)
4.7 Noem die VIER sekondêre geslagsorgane van die vroulike dier. (4)
AFDELING B TOTAAL: 105
GROOT TOTAAL: 150
Kopiereg Voorbehou Bladsy 9