InZicht • herfst 2011 - Talant

InZicht
Uitgave van Talant - jaargang 10 - nummer 36 - herfst 2011
6 Hulp gevraagd bij
vriendschap, relaties en
seksualiteit
10 Goede pillen op het juiste
moment
11 Meer grip voor doofblinde
cliënten

2
3 kort
4 Nieuws
5 Van de Centrale Vewantenraad
6 Hulp gevraagd bij vriendschap,
relaties en seksualiteit
Er staan voor de zorg allerlei bezuinigingen en veranderingen op
stapel. Deze zullen invloed hebben op de financiën en mogelijkheden
voor ouders en cliënten en ook op de zorg en ondersteuning die
Talant kan en mag leveren. Hoe het gaat uitpakken de komende
jaren is nog niet geheel duidelijk. Dat gaan we niet gewoon maar
afwachten: we laten bijvoorbeeld in VGN-verband van ons horen,
hebben de staatssecretaris en de Nederlandse Zorgautoriteit
ontvangen, we zorgen voor goede contacten met gemeenten.
Niet alles is echter te beïnvloeden. We moeten ook inspelen op de
mogelijkheden die er wél zijn. Al zouden we vaak meer willen,
we moeten blijven proberen binnen die mogelijkheden zo goed
mogelijke zorg te bieden. Door andere geldbronnen aan te boren
bijvoorbeeld, door met andere organisaties samen te werken, door
dingen anders te organiseren, door creatief te zijn. Zo zijn wij blij
met een project in Stiens voor doofblinde cliënten: in samenwerking
met Koninklijke Visio De Brink is voor hen een aparte groep
InZicht • herfst 2011
in deze InZicht
8 De week van Klaas Kamminga
10 Goede pillen op juiste moment
11 Meer grip voor doofblinde cliënten
12 Familie De Vries
14 In het zicht: Worp en Stien Bloem
Niet alles
draait om geld
gevormd, zowel voor wonen als dagbesteding. Op deze manier lukt
het om de zorg en ondersteuning voor deze cliënten te verbeteren.
U kunt erover lezen vanaf pagina 11.
Niet alles draait om geld: relaties met andere mensen zijn heel
belangrijk, of het nu om familie, vrienden of liefde gaat.
De WEETKrant voor cliënten ging de afgelopen keer over vrienden
en daarnaast over relaties, verliefdheid, zoenen en vrijen. Dat is
reden om daar in deze InZicht ook aandacht aan te besteden.
Geldzorgen of niet, we blijven altijd bezig met hoe je zo goed
mogelijk kunt aansluiten op wat onze cliënten nodig hebben om
prettig te leven.
Erik Kuik,
Raad van Bestuur
14 Gerrit
15 Ander nieuws
16 Tweespraak: Arie en Rinus
Foto voorpagina Onne de Vries woont in een nieuwe locatie voor doofblinden mensen met een verstandelijke beperking in Stiens. Lees over deze locatie en een interview met
Onne’s ouders vanaf pagina 11.
Colofon InZicht is het blad voor ouders en verwanten van cliënten van Talant. InZicht verschijnt vier keer per jaar in een oplage van ongeveer 5000 exemplaren. Het wordt ook toegestuurd aan relaties.
Talant biedt zorg en ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking in Friesland. Hoofd- en eindredactie Cecile Huitenga Redactiecommissie Tjalling Boonstra, Cees van der Struik,
Harm Flootman en Wieke de Haan Teksten Cecile Huitenga en medewerkers Talant Fotografie Fotoburo Het Hoge Noorden, Henk van Setten en medewerkers Talant Columns Erik Kuik/Jan van Hoek en Gerrit
Miedema Ontwerp De Bey communicatie & vormgeving bv Druk Drukkerij van der Eems Redactie InZicht Talant, Bureau Communicatie, Postbus 303, 8440 AH Heerenveen, tel. 0513 - 643733,
fax 0513 – 643777, e-mail c.huitenga@talant.nl Copyright Voor overname van tekst of foto’s is toestemming nodig van de redactie.
WEETkrant over
vriendschap, liefde
en seksualiteit
De nieuwste WEETkrant heeft als thema
‘Vrienden’. Daarnaast komen relaties,
zoenen en vrijen aan bod. De WEETkrant
is een krant voor cliënten van Talant.
Veel cliënten willen graag een vriend of
vriendin om samen leuke dingen te doen.
Maar vrienden maken is niet makkelijk. In
de nieuwe Weetkrant staan hiervoor tips.
Klaas en Jelle, twee cliënten van Talant,
schrijven over hun zoektocht naar een
vriendin. Ook Femke van ‘Boer zoekt vrouw’
is te gast in de WEETkrant.
De WEETkrant verschijnt vier keer jaar en
behandelt steeds een thema uit het
dagelijks leven. Hij is voor de laatste keer
ook naar locaties gestuurd die geen
abonnement hebben. Cliënten en locaties
die de WEETkrant willen blijven ontvangen,
kunnen een gratis abonnement regelen
via de website voor cliënten
www.talant.nl/clienten > ‘laat u horen’.
De zeshonderd abonnees kregen de WEETkrant
zaterdag 10 september bij de post.
Op pagina 6 en 7 van deze InZicht leest
u over hoe ouders en Talant te maken
hebben met vriendschap, relaties en
seksualiteit.
Achtenveertig medewerkers van Talant en
Meriant hebben 23 september meegedaan
aan de SDB Zorgmarathon in Arnhem. Het
was een sponsortocht: het goede doel was
het Fonds Gehandicaptensport.
Talant en Meriant deden in vijf teams mee
aan deze estafettemarathon. Van de 164
Zeg Rik, waar
ga jij naar toe?
Je zult de griep maar krijgen!
Ik ga even
de griepprik
halen.
Ook dit jaar biedt Talant medewerkers en cliënten een gratis griepprik. Talant wil
zoveel mogelijk voorkomen dat cliënten en medewerkers ziek worden. De prik
beschermt tegen zelf griep krijgen en beschermt mensen uit de omgeving tegen
deze vervelende en voor sommigen zelfs dodelijke ziekte.
De prik beschermt tegen ‘gewone’ en Mexicaanse griep. Van griep kun je flink ziek zijn, met
minimaal één week in bed met hoge koorts. Daarna kan het wel drie weken duren voor
iemand zich weer fit voelt. Voor mensen met een zwakke gezondheid zoals sommige van
onze cliënten, kan griep zeer gevaarlijk en zelfs dodelijk zijn. Talant hoopt daarom dat zoveel
mogelijk mensen de prik gaan halen. Cliënten en medewerkers kunnen daarvoor van 25
oktober tot en met 10 november terecht op verschillende locaties: waar en wanneer
precies kunt u lezen op de cliëntenwebsite. Sommige cliënten hebben hiervoor toestemming
nodig van de wettelijk vertegenwoordiger. Wie een oproep heeft gekregen van de huisarts,
kan natuurlijk ook naar de huisarts gaan. Als ook familieden die een oproep van hun arts
hebben gekregen de prik gaan halen, zijn cliënten nog beter beschermd. Van de prik wordt
je overigens niet ziek. Data en locaties staan op www.talant.nl/clienten.
Cliënten VIP-gast
op vliegbasis
? ?
Honderdvijftig cliënten en begeleiders
beleefden donderdag 15 september een
bijzondere dag op de vliegbasis in
Leeuwarden. Voorafgaand aan de open
dagen kregen zij een geheel verzorgde
dag aangeboden.
Genietend vanaf het terras en tijdens een
rondwandeling waren vele transportvliegtuigen,
straaljagers en helikopters te zien.
De meeste bezoekers bleven aan de grond;
ze werden wel gehaald en gebracht, maar
dit gebeurde over de weg. Zestien cliënten
teams zijn ze geëindigd op de 13e, 104e,
108e, 122e en 134e plaats. Ook Jan van
Hoek van de Raad van Bestuur was mee.
Deze keer niet als supporter zoals vorig
jaar, maar als fanatieke loper.
De deelname van de medewerkers aan
de marathon past mooi bij ‘Voel je goed!’
Met dit leefstijlprogramma wil Talant
Maar uh..
Je hebt toch
al een prik
tegen het
griepvirus
gehad?
Dat klopt, maar ik heb een
heel ander soort virus
opgelopen!
3
Volgende!
echter zijn daadwerkelijk de lucht in geweest,
met een helikopter. Ook de organisatoren
hebben genoten: oud-medewerkers van de
vliegbasis.
Gerrit Miedema was ook mee. Hij beschrijft
zijn belevenissen in zijn column op pagina 14.
Medewerkers lopen SDB Zorgmarathon voor Fonds Gehandicaptensport
cliënten aan een gezondere leefstijl helpen.
Een goed voorbeeld geven hoort daar ook
bij. Meriant (een organisatie voor
ouderenzorg) en Talant deden samen
mee; ze maken beide deel uit van
Zorggroep Alliade.

4 Van de Centrale Verwantenraad 5
Kom op bezoek
bij de nachtdienst
Bent u benieuwd hoe de nachtdienst werkt?
Wilt u weten of een uitluister-systeem ’s
nachts genoeg veiligheid geeft? Ouders/
verwanten zijn van harte welkom een
kijkje te komen nemen bij een wachtpost.
Op steeds meer locaties wordt voor nachtzorg
gewerkt met een akoestisch bewakingssysteem:
vanuit een wachtpost in Beetsterzwaag,
Drachten of Stiens houden ervaren nachtmedewerkers
cliënten in de gaten met
geavanceerde apparatuur. Wanneer nodig
sturen ze een collega naar een cliënt. Op de
eigen locatie is dat een collega-nachtmedewerker
en op locaties verder weg een
plaatselijke wakkere wacht of slaapwacht,
die soms voor meerdere woningen werkt.
Nachtzorg betekent dus niet meer altijd dat er
ook daadwerkelijk een medewerker aanwezig
is. Sommige ouders hebben moeite met
dat idee. De nachtdienst heeft echter gemerkt
dat het ouders vaak goed doet om met
eigen ogen te zien hoe de nachtdienst
werkt. Of cliënten nachtzorg krijgen, hangt
overigens af van hun zorgzwaartepakket.
Voor meer informatie of een afspraak:
- Petra Poppe, leidinggevende nachtzorg
Drachten/Kollum: 06- 20 76 94 53,
pe.poppe@talant.nl
- Esther Miedema, leidinggevende
nachtzorg Stiens: 06-20 76 93 63,
e.miedema@talant.nl
- Lambertha Busman, leidinggevende
nachtzorg Beetsterzwaag/Heerenveen:
06- 20769346, l.busman@talant.nl.
In InZicht herfst 2010 stond een artikel over
de nachtdienst. Kijk op www.talant.nl >
Veel maatregelen voor
gehandicaptenzorg
Wat de overheid betreft staat er veel te gebeuren in en rond de zorg. De berichten zijn
niet louter negatief: er zijn twaalfduizend banen extra voor de zorg beloofd, waarvan
vierduizend voor de gehandicaptenzorg. Ook is een verlichting van administratieve lasten
voor zorgorganisaties aangekondigd. Over andere zaken maken organisaties voor
gehandicaptenzorg zich echter wel zorgen.
Het verwantenpanel heeft het tweede
onderwerp zelf aangedragen. Het Kennisen
Onderzoekscentrum komt graag aan de
wens tegemoet, omdat mantelzorg en
vrijwilligerswerk steeds belangrijker worden.
Het verwantenpanel heeft onlangs de
vragenlijst toegestuurd gekregen.
Technologie
Aan het eerste onderzoek - over technologie
in de zorg - had ruim tachtig procent van de
210 panelleden meegedaan. De meerderheid
staat positief tegenover technologie in
de zorg. Daarbij denken ze vooral aan
Zo is volgens de Miljoenennota de verlaging
van de IQ-grens weliswaar uitgesteld tot
2013, de Vereniging Gehandicaptenzorg
Nederland (VGN) blijft bij het standpunt dat
IQ niet genoeg is als criterium voor iemands
zorgbehoefte. En het kabinet mag dan wel
streven naar tien procent minder administratieve
lasten aan het eind van 2013, aan de
andere kant dreigen andere maatregelen
de administratieve lasten juist te verzwaren.
De overheveling van begeleiding vanuit de
AWBZ naar de WMO bijvoorbeeld.
Wat de WMO betreft probeert de VGN, die
ook namens Talant optreedt, uitzonderingen
Verwantenpanel bevraagd over mantelzorg en
vrijwilligerswerk
De tweede bevraging aan het verwantenpanel gaat over mantelzorg en vrijwilligerswerk.
Talants Kennis- en Onderzoekscentrum hoopt op net zulke waardevolle reacties
als bij de eerste bevraging, over technologie in de zorg.
verlichting van zorgtaken en aan het vergroten
van veiligheid, zoals alarmsystemen.
Anderen zien ook verzelfstandiging van
cliënten als mogelijkheid. Een belangrijke
boodschap van het verwantenpanel is dat
technologie de menselijke zorg niet moet
vervangen en dat de cliënt centraal moet
staan. Wat de meeste panelleden betreft
gaat Talant meer gebruik maken van zorgtechnologie.
Het moet dan wel zorgvuldig
worden ingevoerd, met onder meer goed
testen, scholing van medewerkers en
afstemming met cliënten en verwanten.
Ook is geadviseerd om al aanwezige
te bewerkstelligen voor onder andere
cliënten met een intramurale indicatie die
kiezen voor extramurale zorg.
Verder bereidt Talant zich in Alliade-verband
voor op de wijzigingen in de WMO. Momenteel
is nog onduidelijk hoe dit per gemeente
vorm gegeven gaat worden. Nieuwe
clïënten krijgen er mee te maken vanaf
2013 en bestaande in 2014. Talant zal u
verder over de WMO informeren wanneer
er meer bekend is. Een andere zorg is de
bezuinigingen op de PGB. Als de huidige
plannen worden doorgevoerd, moeten veel
mensen weer een beroep doen op zorg in
natura. Betwist wordt of dat echt goedkoper
zal zijn.
Het probleem zit hem vooral in de stapeling
van maatregelen in de zorg. Daar komen ook
nog eens maatregelen bij die effect zullen
hebben op het huishoudboekje van ouders/
verwanten en cliënten, zoals verhoging van
de zorgpremies en verlaging van de zorgtoeslag
en huurtoeslag.
technologie beter te benutten, bijvoorbeeld
de beeldtelefoon. Talant wil een meer samenhangend
beleid voeren rond technologie
en zorginnovatie. “De uitkomsten van dit
onderzoek worden daar zeker bij gebruikt”,
geeft Margo Brouns van het Kennis- en
Onderzoekscentrum aan. “De aanbevelingen
zijn verstandig en realistisch, ook die
nemen we graag mee.”
Verwantenpanel
Het Verwantenpanel is opgezet om ideeën,
kennis en ervaring te delen met Talant. Een
paar keer per jaar wordt een korte vragenlijst
voorgelegd. Per keer kunnen de leden
beslissen of ze meedoen.
Voor meer informatie of aanmelding:
verwantenpanel@talant.nl of
telefoon 0513 - 64 38 68.
Of ga naar www.talant.nl > Verwanten en
verwijzers > Zeggenschap en medezeggenschap.
Hier staan tevens de uitkomsten
van het onderzoek over technologie.
Vooruit! Achteruit!
Ik herinner mij nog een, door mij zeer gewaardeerde, schoolmeester in de zesde
klas van de lagere school. We spreken over de jaren 50. Hij had de gewoonte
“vooruit, achteruit” te roepen als de klas te snel naar buiten of naar binnen
wilde en klem kwam te zitten in de deuropening.
Nu lijkt het alsof wij toen redelijk gehoorzaam waren. Nog steeds staat op mijn netvlies
de schrik die mijn klasgenoten en ik kregen, toen één van de grootste jongens niet
voldeed aan zijn commando, maar stokstijf bleef staan. De opgetrokken wenkbrauwen
van de schoolmeester waren genoeg om te begrijpen dat ook hij het niet begreep. De
vraag hing in de lucht “Wat zullen we nu beleven?”. De jongen reageerde met woorden
als ”Waarheen dan meester?”. Ineens begrepen wij allen de tegenstrijdigheid van het
commando. Ik weet niet meer precies hoe het afliep, maar in het beeld dat ik nog heb
van deze schoolmeester, is er een glimlach verschenen op zijn gezicht en heeft hij met
zachte dwang een arm vastgepakt en de juiste richting aangegeven.
Als u nu denkt, ”Wat heeft dit nu te maken met medezeggenschap?” dan zal ik
proberen die richting aan te geven. Als we achteruit kijken dan zien we dat bij
Talant een prima ‘medezeggenschapsstructuur’ staat. In het algemeen kan gezegd
worden dat die in de afgelopen tien jaar is opgebouwd door veelal hetzelfde groepje
cliënten, ouders/verwanten en coaches. Wij willen dit bouwwerk niet meer kwijtraken.
Daarnaast hebben wij de stellige overtuiging dat ook bestuurders van Talant dit niet
willen. We raken echter wel menskracht kwijt.
Kijken we dan vooruit dan zien wij een aantal bedreigingen waar Talant mee zal
moeten omgaan. Ik noem er een paar.
- Wetten veranderen.
- De AWBZ wordt voor de zoveelste keer aangepast.
- Ouderverenigingen verliezen subsidies en vrezen te zullen verdwijnen.
- Gemeenten krijgen meer verantwoordelijkheden op het gebied van besluitvorming
over begeleiding van onze cliënten.
- De economie krimpt. Er zal steeds minder geld beschikbaar zijn.
Dit zijn richtingen die tegenstrijdig zijn aan de behoefte van onze cliënten. Ook kijken
we kritisch naar wat het voor onze cliënten betekent dat Talant nu deel uitmaakt van
Zorggroep Alliade. Nog meer dan voorheen is het nodig dat we de vinger aan de pols
houden. De huidige groep mensen die de medezeggenschap draagt heeft sterke
behoefte aan aanvulling. We hebben mensen nodig.
Cliënten, ouders/verwanten die in staat zijn tegenstrijdige zaken te zien en de juiste
richting af te dwingen ten behoeve van degenen die dat niet zelfstandig kunnen. En,
natuurlijk hoeven we niet de grootste jongen uit de klas maar wel diegenen die iets
willen bijdragen aan duidelijkheid en aan een leefbaar leven van onze broer/zus of
ons kind.
Neem eens contact op met de Centrale Verwantenraad en beoordeel in een gesprekje
wat u kunt doen om uw sterke punten in te zetten voor Medezeggenschap.
Tjalling Boonstra, secretaris, tel.nr. privé 0513 – 62 32 34,
Centrale Verwantenraad, tel. nr. 0513 – 64 39 31
Over Talant > Nieuws > Tijdschrift Talant.
InZicht • herfst 2011 InZicht • herfst 2011

6 7
Vriendschap, relaties en seksualiteit zijn onderwerpen die ook spelen bij mensen met een
verstandelijke beperking. De nieuwste WEETkrant voor cliënten gaat hier dan ook over. Voor
mensen met een beperking zijn dit vaak moeilijke onderwerpen en voor ouders en verwanten
niet minder. Toch hebben mensen met een beperking er hulp bij nodig. Wat kun je als ouders
en verwanten doen? En hoe gaat Talant ermee om?
“De zoektocht naar vriendschap en een relatie… ik ben er achter
gekomen dat dat makkelijker gezegd dan gedaan is.” Dit vertelt
Jelle van der Bovenkamp in de WEETkrant van september. Het thema
van deze krant voor cliënten van Talant is deze keer ‘Vrienden’.
Ook is er aandacht voor verliefdheid, relaties, zoenen en vrijen.
Jelle krijgt net als zijn huisgenoot Klaas Huizinga ondersteuning van
zijn begeleiders bij het vinden van vrienden of, nog liever, een vriendin.
Hun begeleiders blijven steeds manieren zoeken om hen te helpen.
Die hulp is ook nodig: mensen met een verstandelijke beperking
hebben over het algemeen weinig vrienden en het aangaan en
onderhouden van vriendschappen gaat niet vanzelf. Om mensen te
ontmoeten zijn Klaas en Jelle met hun begeleiders op zoek gegaan
naar voor hen interessante activiteiten. Sinds een jaar gaan ze naar
‘Samen = leuker’. Dit zijn ontmoetingsavonden voor mensen met
een licht verstandelijke beperking, georganiseerd door de plaatselijke
welzijnsorganisatie Caleidoscoop. Verder hebben zij, net als
andere begeleiders en cliënten, aangegeven dat ze graag via
internet met mensen in contact zouden komen. Daarom is Talant
een pilot gestart op de website www.talant.nl/clienten. Cliënten
van Talant kunnen hier een advertentie plaatsen of erop reageren.
Dit gebeurt in overleg met een contactpersoon, zoals de persoonlijk
begeleider, die ook kan ondersteunen bij het aangaan en onderhouden
van een vriendschap.
Nu zijn Klaas en Jelle mensen met een licht verstandelijke beperking.
Met mensen met een lichte of matige beperking zullen ouders of
verwanten en begeleiders in zekere mate kunnen praten over
vriendschap en relaties. Moeilijker wordt het met intimiteit en
seksualiteit. Soms is dit zelfs niet bespreekbaar, terwijl seksualiteit en
Hulp gevraagd
bij vriendschap,
relaties en
seksualiteit
intimiteit wel bij iedereen speelt, ook bij mensen met een ernstige
of meervoudige beperking. “Seksualiteit hoort bij het leven, ook
voor mensen met een beperking”, stelt Joke Platenkamp. Zij is één
van Talants aandachtsfunctionarissen seksualiteit.
Caissière zoenen
Voor veel ouders is de seksualiteit van hun kind een moeilijk
onderwerp, laat staan wanneer je kind een verstandelijke beperking
heeft. Joke Platenkamp: “Juist bij mensen met een verstandelijke
beperking vraagt dit meer aandacht. De communicatie verloopt
anders, het begripsniveau ligt lager, je kunt niet even een boekje/
internetsite geven. En ga je bij de voorlichting uit van de lichamelijke,
van de verstandelijke of van de sociaal-emotionele ontwikkeling?
Die lopen niet gelijk op.”
“Ook bij vriendschappen moeten we
vaak blijven helpen”
Bij mensen met een beperking liggen de grenzen tussen vriendschap
en relatie, tussen lichamelijkheid, intimiteit en seksualiteit soms
ingewikkelder. “Als je niet vaardig bent in communicatie, ben je
meer aangewezen op lichaamstaal”, verklaart Joke. “Veel mensen
met een beperking geven dan ook sneller een zoen of een knuffel.
Dat is hun manier van uiten. Maar daar moeten we wel mee aan
de slag. Want wat als iemand ook de caissière zoent? Als een peuter
of kleuter dit doet vindt niemand het erg. Als iemand ouder wordt,
vinden ouders het misschien nog steeds niet erg, omdat ze weten dat
hun kind bijvoorbeeld een ontwikkelingsleeftijd heeft van een vierjarige.
Maar de omgeving keurt het waarschijnlijk af. Daar moeten we
rekening mee houden. Ook kunnen uitingen, onbedoeld, aanleiding
geven tot grensoverschrijdend gedrag van derden. Hierin is veel
uitleg, ondersteuning, maar soms ook bescherming nodig. Toch blijft
het van belang om ruimte te geven aan iemands lichamelijke en
ook seksuele behoeften”, zegt Joke. “Het ontkennen en afremmen
kan een negatieve invloed hebben op de ontwikkeling.”
Aan ouders en Talant de taak om mensen met een beperking te
begeleiden op het pad van vriendschap en relaties en ook seksualiteit
en intimiteit. Wat seksualiteit betreft hebben medewerkers houvast
aan de beleidsnotitie seksualiteit en het protocol seksueel misbruik,
om cliënten te ondersteunen en misbruik te voorkomen. Er komt
steeds meer informatie op dit gebied en er verschijnen steeds
meer voorlichtingsmethoden. Verder wordt er bij Talant op dit
moment aan gewerkt om informatie via intranet beschikbaar te
stellen, ook op het gebied van seksualiteit. Daarnaast zijn de aandachtsfunctionarissen
seksualiteit er voor deskundigheidsbevordering en
ondersteuning van medewerkers. Joke: “De aandachtsfunctionarissen
seksualiteit richten zich niet in eerste instantie op ouders. Ouders
kunnen met vragen terecht bij de locatie, en via deze weg kunnen
ouders met hun vragen ook bij ons terecht.” Cliënten kunnen de
cursus ‘Kriebels in je buik’ volgen bij Talants Open Leercentrum
Fryslân.
Aangezien iedere cliënt verschilt, merken medewerkers wel dat het
om maatwerk gaat, het blijft zoeken. Bijvoorbeeld hoe je omgaat
met iemands verschil in lichamelijke/seksuele en verstandelijke
ontwikkeling, maar ook in hoeverre je je met iemands leven kan en
mag bemoeien. Mensen met een lichte beperking die zelfstandig
wonen, met weinig begeleiding, bepalen immers voor een groot
deel zelf hoe ze willen leven. Net als anderen willen ook zij vaak
een relatie, samenwonen of trouwen. Joke: “Dat gun je iedereen,
maar het is niet altijd haalbaar. Bij mensen met een verstandelijke
beperking zul je per persoon moeten bekijken wat mogelijk is en
welke ondersteuning daarbij nodig is.” Joke noemt als voorbeeld
een stel waarbij het samenwonen goed gaat, maar intimiteit wel
eens moeilijke situaties oplevert. “Ze hebben moeite om aan te
voelen wanneer de ander wel of niet wil vrijen. Binnen een relatie
Informatietips:
Seksuele voorlichting aan mensen met een verstandelijke handicap,
de kunst van het verstaan Ellen Suykerbuyk, Erik Bosch
‘In je blootje’ - Melanie Meijer en Iva Bicanic
‘Nee. Een boek over nee en ja zeggen’
Sanderijn van der Doef en Marian Latour
‘Zin in jezelf- seksuele voorlichting over masturbatie’ Martine Delfos
‘Verliefd is verliefd - over homoseksualiteit’ Martine Delfos
‘Seks en zo’: voorlichtingsboek van R. H. Harris
‘Ben jij ook op mij: voorlichtingsboek over seks en relaties’
Sanderijn van der Doef
‘Out- alles over homoseksualiteit’ Sanderijn van der Doef en Bas Maliepaard
www.bosch-suykerbuyk.nl > boeken en ook > spelmateriaal
www.meerdanliefde.nl
www.zoenenenzo.nl
is het vaak moeilijk om af te stemmen en afspraken met elkaar te
maken. Daar moeten we bij helpen. Met dit stel is afgesproken dat
ze het altijd eerst expliciet aan elkaar vragen.” “Ook bij vriendschappen
geldt vaak dat we moeten blijven helpen: hoe maak je
vrienden, hoe ga je met elkaar om, wat kun je samen doen, wat voor
afspraken maak je, wat doe je als je ruzie hebt. We overschatten
cliënten daarin wel eens.”
Kinderwens
Veel mensen met een beperking willen zo gewoon mogelijk leven
en daar kan ook een kinderwens bij horen. Het blijft niet altijd bij
een wens: het aantal ouders met een verstandelijke beperking dat
ondersteuning krijgt bij Talants Kind & Gezin, is gegroeid. “Over een
kinderwens zijn we een tijd veel makkelijker geweest”, zegt Joke
over de gehandicaptenzorg. “Mijn uitgangspunt is dat als mensen
niet voor zichzelf kunnen zorgen, het niet verstandig is om kinderen
te krijgen. Maar ook belangrijk is wat voor netwerk iemand heeft en
in hoeverre iemand hulp accepteert. Het is een ethische discussie.
We mogen de wens om kinderen te krijgen niet negeren bij onze
cliënten: al in een vroeg stadium, nog voordat de wens uitgesproken
wordt, zullen we hen moeten informeren, ondersteunen en adviseren.”
“Seksualiteit ís er, dat is niet te
ontkennen”
Soms besteden ouders liever niet teveel aandacht aan seksualiteit,
is Jokes ervaring. “Ze willen geen slapende honden wakker maken.”
Joke begrijpt de huivering wel: het is een moeilijk onderwerp en
onze cliënten zijn soms erg kwetsbaar. “Maar seksualiteit ís er, dat
is niet te ontkennen. Mensen met een beperking maken meestal
dezelfde lichamelijk ontwikkeling door als anderen. Als we hen niet
in hun seksualiteit begeleiden en voorbereiden, loop je juist risico’s.
En minstens zo belangrijk is de andere kant: seksualiteit is ook iets
moois, en het hoort bij het leven.”
www.stichtingsar.nl
InZicht • herfst 2011 InZicht • herfst 2011

8 Klaas Kamminga
9
Naam
Klaas Kamminga
Woonplaats
Beetsterzwaag
Klaas woont
met zijn huisgenoten op
Beukenlaan 5
Werk/dagbesteding
Industriecentrum Serafijn
in Oosterwolde.
Vrije tijd
Radio maken met Sierik,
scouting, fietsen,
luchtgitaar, televisie kijken,
muziek, gezelligheid
MAANDAG
07.30 Klaas wordt gewekt door de begeleiding.
08.30 Een chauffeur brengt hem naar Oosterwolde.
09.00 Aan het werk bij Serafijn. Hier begint zijn werkdag eerst met
een lekker bakje koffie en natuurlijk bijkletsen over wat hij
zoal in het weekend heeft gedaan. Daarna hard aan het werk.
Hij zet dozen in elkaar, helpt bij het laden en lossen. Hij maakt
ook kerstpakketten voor Talant. Klaas is dol op de heftruck
met zijn zwaailichten, dit kan hij ook heel goed nadoen met
zijn gebaren. Klaas is doof en communiceert voornamelijk
met gebarentaal, hij kan je veel vertellen en neemt hier ook
de tijd voor.
15.30 Klaas komt terug op de Beukenlaan 5. Hij woont hier pas
een paar maanden. Hiervoor woonde hij in Oosterwolde.
Klaas had erg veel zin in de verhuizing en heel snel is hij al
gewend aan de medebewoners en nieuwe begeleiders.
16.00 Klaas neemt samen met de leiding een bakje, ook wordt er
vandaag even geouwehoerd, Klaas kan namelijk heel veel
typetjes nadoen, tot hilariteit van de medebewoners en
leiding.
20.00 Vanavond vindt Klaas het fijn om in de gezamelijke woonkamer
te zitten, lekker tv kijken en genieten van de
interactie om hem heen.
Op woensdag helpt Klaas Sierik bij de disco in Klein Carré.
DINSDAG
08.00 Gezamenlijk ontbijten in de woonkamer, nog een bakje
koffie en dan wordt Klaas weer opgehaald om naar het
werk te gaan.
15.30 Klaas komt altijd blij en opgetogen thuis vanuit zijn werk, vaak
heeft hij hele verhalen over wat hij heeft gedaan. Klaas gaat
lekker over het terrein fietsen op zijn driewieler. Dit is ideaal
omdat hij dan alleen mag fietsen en zo leert hij het terrein
ook beter kennen. Een medebewoner speelt gitaar, dit vindt
Klaas ook het einde en daarom speelt hij graag ‘luchtgitaar’.
20.00 Klaas heeft een grote ruime kamer, met een zit-slaapgedeelte.
Vanavond is hij op zijn kamer te vinden waar Klaas
graag tv kijkt en muziek luistert.
WOENSDAG
Vanuit het werk gaat Klaas naar Drachten, naar de disco in Klein Carré.
Hij helpt Sierik (ook cliënt bij Talant) hier met het bedienen van het
mengpaneel en soms kondigt hij een plaatje aan. Sierik en Klaas
hebben een bijzondere band. Als Klaas bij Sierik vandaan komt,
heeft hij altijd een zeer goed humeur.
18.00 Vandaag is een medebewoner jarig en daarom eet Klaas
CHINEES!! Zelf heeft Klaas ook discolampen op zijn kamer
en zo nu en dan worden deze even uitgetest in de woonkamer
met harde muziek aan!
DONDERDAG
Klaas is vroeg wakker want vandaag gaat hij met collega’s en begeleiding naar de vliegbasis
in Leeuwarden. Honderdvijftig cliënten met begeleiders mogen een dag voor de open dagen
rondkijken. Klaas stapt enthousiast in de touringcar. Bij de vliegbasis gaat zijn belangstelling
vooral uit naar de helikopters. Bij thuiskomst doet hij steeds de helikopter na.
Erg moe van alle indrukken gaat hij vroeg naar bed!
VRIjDAG
09.00 De laatste werkdag kan Klaas niet snel genoeg gaan, want iedere vrijdagavond gaat
de scoutingbloes met das aan en gaat hij naar scouting, zijn lust en zijn leven! In de
zomer is er vaak een zomerkamp maar ook zo af en toe wordt er opuit gegaan.
16.00 Klaas gaat vandaag lekker buiten een bakkie doen. Het kan nu nog want het is
mooi weer. Zijn huisgenoten springen op de trampoline en zijn aan het schommelen.
18.00 Klaas mag zelf zijn eten uitzoeken en de begeleiding zet dit voor hem in de oven.
Vandaag is het Klaas zijn beurt om de tafel te dekken en op te ruimen.
19.00 Nu is het dan eindelijk tijd om naar Scouting te gaan, hij gaat samen met een cliënt
van een andere woongroep, samen worden ze opgehaald door de Plusbus.
ZATERDAG
Klaas houdt van uitslapen, en vandaag was het pas 11.00 uur dat hij wakker werd. Nadat
hij zich heeft opgefrist en aangekleed, wordt er vaak op de woning soep met broodjes
gegeten. Daarna is Klaas mee geweest naar de supermarkt om booschappen voor het
avondeten te doen, het werd nasi. Vaak krijgt Klaas rond de middag bezoek van zijn broer
en schoonzus. Vandaag ook en ze hebben een wandeling gemaakt door het bos.
Zaterdagavond is het hier feest, we krijgen hier lekkere hapjes en voor Klaas staat er een
heerlijk biertje koud.
ZONDAG
Zondag is een rustdag, voor Klaas in ieder geval. Lekker uitslapen, ontbijt op bed en in de
middag en avond dingetjes doen die hij leuk vindt om te doen.
Samen ontbijten.
Klaas is pas verhuisd.
Klaas kan op het terrein van de Wissel in
Beetsterzwaag in zijn eentje fietsen.
Lekker schommelen in de tuin.
InZicht • herfst 2011 InZicht • herfst 2011

10 11
De goede pillen op het goede
moment
We zijn bij Talant druk bezig met medicijnveiligheid. Op alle
locaties zijn zogenoemde aandachtsvelders geschoold en
alle medewerkers krijgen er vroeg of laat mee te maken.
Talant wil alles op orde hebben rond het geven van medicijnen.
Ook ouders kunnen daarbij helpen.
De aandacht is het gevolg van het HARM-rapport. Uit dit rapport
blijkt dat er overal in Nederland, thuis, maar ook in ziekenhuizen en
andere instellingen, fouten gemaakt worden met medicijnen.
Dit veroorzaakt ziek zijn en kan zelfs ziekenhuisopnames tot gevolg
hebben. Afgezien van de kosten die dit met zich meebrengt, is het
natuurlijk niet de bedoeling dat mensen ziek worden van hun
medicijnen in plaats van beter. Uit het rapport bleek ook dat dit
met verschillende dingen te maken had. Met de dokter die een
fout recept schrijft, een persoon die de verkeerde soort pillen of
verkeerde aantal pillen neemt of krijgt of verschillende medicijnen
die verkeerd op elkaar inwerken. Al dit soort fouten zijn te voorkomen.
Bij Talant is daarom op alle groepen hard gewerkt om een nieuwe
manier van werken te organiseren en worden er duidelijke afspraken
gemaakt met alle huisartsen en apothekers die medicijnen voorschrijven
voor de cliënten. Een voorbeeld is de manier van opslaan
van medicijnen: nieuwe kasten, geen potjes en doosjes van
verschillende cliënten naast of door elkaar. Regelmatige controle op
de houdbaarheid van de medicijnen die niet vaak gebruikt worden.
Weinig voorraden, geen medicijnen op verschillende plaatsen, dus
bijvoorbeeld geen voorraad op de dagbesteding.
Wat wel bij dagbesteding aanwezig moet zijn, is een actueel
medicatie-overzicht of een deellijst. Deze moet namelijk daar zijn
waar de client is. Behalve bij dagbesteding, kan dat ook bij een
weekendje thuis zijn of op vakantie. Ook ouders en verwanten
zouden dan moeten aftekenen wanneer ze medicijnen geven.
Zo wordt steeds het overzicht gehouden. En wordt dan iemand
onwel, op de groep, de dagbesteding of op bezoek, dan weet een
gewaarschuwde dokter altijd welke medicijnen iemand gekregen
heeft. Bovendien weet de dokter dan wat de patiënt mankeert: dat
kan gezien worden aan het soort medicijnen. Door de deellijst bij
zich te hebben, kan een cliënt altijd snel en goed geholpen
worden. De deellijst werkt dan als een soort medicatiepaspoort.
‘Talant wil alles op orde hebben
rond het geven van medicijnen’
Er is veel te doen, het was goed, maar met enkele aanpassingen
kan het nog beter! Jaarlijks de medicatie bespreken met cliënt,
dokter en apotheker, maar ook alle medicijnen elektronisch
voorschrijven zijn wensen die op een aantal plaatsen nog ingevoerd
moeten worden. Het doel is alles op orde te hebben: alle cliënten,
van ambulant tot intramuraal, de juiste pillen op het juiste moment.
Talant heeft aan de Ieleane 14 in Stiens een speciale
locatie voor mensen die doofblind zijn en een verstandelijke
beperking hebben. Dat geeft gelegenheid om hen
specifieke zorg te bieden die speciaal op hen is afgestemd.
Zo hoopt Talant hen een prettiger leven te
bieden, in een wereld die ze beter begrijpen. De pilotfase
van deze locatie is net afgerond. Met succes: binnenkort
opent Talant zelfs een tweede locatie. De redactie nam
een kijkje op Ieleane 14.
Meer grip voor doofblinde cliënten
Dat de ingang van Ieleane 14 in Stiens automatische schuifdeuren
heeft, is toeval. Verder is bij de inrichting over alles
nagedacht, vertelt begeleider Bianca Bos. De locatie heeft
dan ook bijzondere bewoners: acht mensen die doof en blind
zijn en een verstandelijke beperking hebben. Woonden ze
eerst verspreid over verschillende locaties in Stiens, nu krijgen
ze in deze aangepaste woning speciaal op hen gerichte zorg;
de achtste bewoner is hier in mei komen wonen. De woning
is ruim opgezet, met brede looppaden zonder obstakels.
Hoewel de centrale woonruimte vrij leeg is, ziet het er gezellig
uit. Dat zien ze toch niet, zou je denken. De doelgroep doofblind
is in tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden
echter nog vrij gevarieerd: enkele cliënten zijn volledig blind
en /of doof en anderen kunnen in zeer kleine mate iets zien
of horen. Achtergrondgeluiden zijn storend, legt Bianca uit.
“De zwarte cirkels rond de
deurkrukken blijken geen hippe
decoratie, maar een aanwijzer
voor de bewoners.”
De medewerkers dragen daarom geen hoge hakken, als ze
met een cliënt bezig zijn praten ze weinig tot niet met collega’s
en nemen ze de telefoon niet op, de radio is uit als er cliënten
thuis zijn en de tv (met zeer groot scherm) hangt wat achteraf
en is slechts af en toe aan. Op verschillende plekken zijn ook
nog eens geluidsabsorberende panelen aangebracht en er is
specifieke verlichting aangebracht. De zwarte cirkels die rond
de deurkrukken zijn geschilderd, blijken geen hippe decoratie,
maar een aanwijzer voor bewoners die het duidelijke
kleurcontrast kunnen waarnemen. Om dezelfde reden zijn de
deurposten donker. In de gangen bieden leuningen langs de
wanden geleiding. Het zijn maar enkele van de soms eenvoudige
aanpassingen waarmee de woning zo functioneel en
duidelijk mogelijk is gemaakt.
Contact
Misschien nog belangrijker dan de aangepaste inrichting, is
de aangepaste begeleiding op basis van de methode ‘contact’.
De begeleiders zijn en worden daarin getraind door medewerkers
van Koninklijke Visio de Brink, een organisatie voor
mensen met een zintuiglijke beperking, eventueel in
combinatie met andere beperkingen. Ook is er regelmatig
overleg met verschillende deskundigen van Talant, worden
video-opnames van cliënten geanalyseerd en leren de
begeleiders van elkaar. Illustratief voor de manier van
begeleiden is hoe ze iemand bij de hand nemen.
Bianca: “Op de andere locaties pakte je iemands hand en zei:
‘kom, we gaan’. Nu leggen we een hand onder iemands hand
en vragen zo ‘wil je mee’.”
”Alles gaat veel langzamer”, vertelt Bianca. “De begeleider
maakt contact en wacht op een reactie van de cliënt.
Op basis daarvan wordt vervolgens op dezelfde manier verder
‘gesproken’. We kondigen alles aan en gebruiken verwijzers,
bijvoorbeeld geurend badschuim voor in bad.” Er is ook veel
lichamelijk contact. Bianca plaatst bijvoorbeeld haar been
tegen degene naast wie ze zit, zodat die weet dat ze er is en
niet schrikt. “Voor deze mensen voelt de wereld vaak onveilig.
Dan staan ze ergens en voelen ze ineens dat er iemand
langsloopt.” De begeleiders maken zich op hun eigen wijze
kenbaar bij de cliënten – Bianca laat een armbandje voelen,
een collega raakt even iemands knie aan – maar ze werken
per cliënt zoveel mogelijk op dezelfde manier volgens
vooropgestelde handelingsscenario’s. Wat bij alle cliënten
hetzelfde is, is dat begeleiders hen de tijd geven. >>
InZicht • herfst 2011 InZicht • herfst 2011

12
>> Die tijd hebben ze ook. Op hun vorige woonlocaties
moesten de cliënten mee in het ritme van de rest van de
groep, bijvoorbeeld op tijd klaar staan voor de bus naar
dagbesteding. Nu hebben de acht doofblinde cliënten samen
dagbesteding vlakbij. Ze gaan er lopend of in hun rolstoel
naartoe. Waar voorheen de cliënt werd aangekleed, proberen
de begeleiders de cliënt nu zover te krijgen dat hij zelf ook
meewerkt, bijvoorbeeld de armen door de mouwen steken.
Met alles wordt zoveel mogelijk uitgegaan van het initiatief
van de cliënt, die hierdoor meer controle en regie ervaart.
Dan desnoods maar wat later naar dagbesteding. Er wordt
gewerkt met 24-uurszorg; een manier van werken overigens
die ook elders bij Talant wordt toegepast. De drie begeleiders
die de bewoners van Ieleane 14 ’s ochtends uit bed halen,
begeleiden ook bij dagbesteding en gaan mee terug naar
huis. Dan komen drie andere begeleiders, die tot het eind
van de avond blijven. Zoveel mogelijk wordt individueel
begeleid. Eten bijvoorbeeld doen ze elk met één cliënt
tegelijk aan een van de drie tafels. De andere cliënten
vermaken zich ondertussen zelf. De één is snel klaar, een
ander heeft een uur nodig. Het ritme wordt aangepast aan
de cliënt, niet andersom.
Kleine stappen
Het is best ingewikkeld, geeft Bianca aan en de vooruitgang
gaat in kleine stappen. De meeste cliënten moeten ook nog
wennen aan de nieuwe situatie. Toch halen zij en haar
collega’s veel voldoening uit hun werk. Het doet hen goed
wanneer iemand zich op zijn gemak lijkt te voelen. Samen
werken ze aan een prettiger leven voor de cliënten, in een
wereld die ze beter snappen.
Dit unieke project biedt meer mogelijkheden, vertelt Bianca.
Dat heeft deels te maken met de financiering: Talant heeft een
erkenning gekregen voor zorg aan zintuiglijk gehandicapten.
Dit is bijzonder voor een organisatie voor verstandelijk
gehandicapten en het brengt ook geld uit een ander potje
mee. Ook het bij elkaar plaatsen van de cliënten en de
samenwerking met Koninklijke Visio maakt meer mogelijk.
Bianca: “Ik vind het heel mooi dat deze mensen deze kans
krijgen.”
Onne de Vries woont op locatie voor doofblinden in Stiens
“Onne is goed
zoals hij is”
Ze wilden hun zoon Onne zo lang mogelijk thuis houden, ook al was
het zwaar. Diny en Bernard de Vries vertellen over rouw, acceptatie,
verrijking en hoe hij terecht kwam bij een locatie voor doofblinde
mensen met een verstandelijke beperking aan de Ieleane 14 in Stiens.
Dat Onne (bijna 30 jaar) zo slecht ziet, daar kwamen Diny en Bernard
de Vries twee jaar geleden pas achter. Bij een onderzoek door Talant
werd ontdekt dat hun zoon glaucoom heeft. “Hij heeft vijftien tot
veertig centimeter zicht, daarbuiten is het mistig”, vertelt Diny. Van
zijn andere beperkingen zijn zijn ouders zich al vrijwel zijn hele
leven bewust. Door een geboortetrauma en aanleg was Onne
‘zwaar spastisch en diep gestoord’, zo luidde de conclusie toen hij
acht maanden was. Ondanks de moeilijke jaren, spreken Bernard
en Diny met liefde over hun zoon.
Lachen en huilen
“Onne functioneert op een heel laag niveau”, vertelt Diny op de
vraag Onne te beschrijven. “Lachen kan zomaar overgaan in huilen”,
vult haar man aan. “Alle emoties liggen dicht bij elkaar.” Naast zijn
slechte zicht, hoort hij ook weinig. Diny: “Ook is hij wat autistisch:
hij kijkt je niet aan en contact is heel moeilijk. Toen hij klein was
zette ik een beertje in zijn bed. Hij draaide de kop van het beertje
steeds op zo’n manier om, dat hij het gezicht niet meer kon zien.”
Bernard: “Onne vindt het wel fijn fysiek benaderd te worden”.
In het begin hebben ze geen hulp gezocht. “Je hebt hem gewenst,
dan heb je er maar voor te zorgen”, was hun standpunt. Bernard:
“We hadden wel in de gaten dat het niet in orde was, maar hadden
geen idee wat ons te wachten stond.” Diny: “Dat wil je ook niet
weten.” Ze wilden hem naar een reguliere peuterspeelzaal brengen.
De leidster was daar best toe bereid, maar gesprekken met de
behandelend haptonoom deden hen inzien dat een speciaal kinderdagcentrum
geschikter was en zo kwamen ze bij It Kampke in
Leeuwarden terecht, een locatie van Talant.
“De rouwperiode kwam eigenlijk pas toen ons tweede kind werd
geboren”, zegt Diny. Bernard: “Dan merk je pas wat je eerder hebt
gemist.” Ook het zien opgroeien van een even oud neefje was
confronterend. Toen het neefje zijn flesje zelf kon vasthouden; toen
hij kon lezen; toen hij ging samenwonen… steeds was Diny een
paar weken van slag. Diny: “Het is heel zwaar geweest, je bent in
voortdurende rouw. Ik word wel eens kwaad als mensen zeggen:
‘Dan heb je het niet geaccepteerd’. Wat is dat dan? Je accepteert
hoe hij is, je streeft er altijd naar dat hij zich goed voelt, maar het
blijft pijnlijk. Dat wil niet zeggen dat Onne anders zou moeten zijn,
hij is goed zoals hij is.” Bernard: “Al geeft hij het niet duidelijk aan,
ik denk dat Onne op zijn eigen wijze gelukkig is.”
Onne is op zijn eenentwintigste uit huis gegaan. “Eigenlijk hadden
we daar nooit aan gedacht”, vertelt Bernard. “Het groeit, het ontstaat.
We hebben ook altijd het tij mee gehad met vernieuwingen bij
Talant en zijn daar in meegegaan.” Zo begon het met een weekend
per maand logeren toen Onne tien jaar was. Dat werd geleidelijk
meer, toen ook eens een vakantie, later week op, week af. Bernard
en Diny moesten er steeds erg aan wennen om de zorg uit handen
te geven. Toen het bericht kwam dat er een woonplek voor hem
vrij was, toen aan de Ieleane 20 in Stiens, moesten ze dan ook wel
even slikken. “We wilden hem zo lang mogelijk thuis houden, ook
vanwege onze twee dochters. Ze zijn zes en acht jaar jonger en we
wilden dat zij zoveel mogelijk van Onne zouden meemaken”, zegt
Diny. “Het is voor hen een verrijkende ervaring. Op sociaal vlak
hebben ze echt een streepje voor, ze zijn sociaal en invoelend.”
Ze wisten echter ook dat het tijd was om Onne los te laten.
Bernard: “We worden allemaal ouder, het werd te zwaar, maar
daarnaast wilden we voor Onne ook een toekomstgerichte oplossing.”
Diny: “Het heeft een grote impact op ons leven. Zo ben ik pas op
mijn 46e gaan werken. Daarvoor was ik volledig met Onne bezig,
het was heel intensief.”
Ieleane 14
Dat hij later werd gevraagd voor de nieuw op te zetten woongroep
voor doofblinde cliënten aan de Ieleane 14, was opnieuw wennen
aan het idee. Eerst ging het alleen om dagbesteding in Stiens – tot
dan ging hij naar Middelséhiem in Leeuwarden – maar later ook
InZicht • herfst 2011 InZicht • herfst 2011
13
Diny en Bernard de Vries denken dat Onne’s nieuwe woon- en dagbestedingsplek goed voor hem is.
om wonen. Aan de Ieleane 20 beviel het goed en ze hadden goed
contact met het personeel. Ze wisten niet wat Onne ervoor terug
zou krijgen. Als je weinig ziet en hoort, moet je volledig op anderen
vertrouwen. “Op een gegeven moment hebben we de stap genomen:
wat is voor hem het beste. Wij tellen ook mee, maar hij leeft er.
Dat gaf de doorslag.”
“Ik word wel eens kwaad als
mensen zeggen: ‘dan heb je het
niet geaccepteerd”
Tijd
Onne is in maart 2011 verhuisd naar Ieleane 14. Er wonen in totaal
acht mensen die net als hij doofblind zijn en een verstandelijke
beperking hebben. De woning, dagbestedingslocatie en de
begeleiding zijn specifiek op deze doelgroep toegerust. Onnes ouders
zijn blij met het gemotiveerde personeel. Ze hebben bewondering
voor hun geduld en enthousiasme bij kleine stappen van vooruitgang.
“Zelf ben ik een gehaast persoon. Onne heeft tijd nodig. Als ik
bijvoorbeeld vraag of hij koffie wil, moet hij eerst de vraag verwerken,
voordat hij reageert. Hier nemen ze de tijd voor hem.” Al is het
misschien nog vroeg om conclusies te trekken, de nieuwe woonplek
lijkt Onne goed te doen. Hij oogt doorgaans ontspannen en schommelt
minder in gewicht. Dat wonen en dagbesteding vlak bij elkaar zitten,
kost minder energie. In de weekenden dat hij thuis is, heeft hij ook
minder behoefte aan slaap. Een goed teken is dat hij enthousiast is
als ze hem weer naar de Ieleane 14 brengen. “Al met al hebben
we, zoals het zich nu laat aanzien, de juiste beslissing genomen”,
zegt Bernard. Als het interview is beëindigd, ligt Onne inmiddels in
bed. Hij is nog wakker. Ze wensen hem liefdevol welterusten voor
ze naar huis gaan in Sexbierum. Dat hun zoon een goede plek heeft,
geeft ook hen rust.

14 15
Worp en Stien Bloem halen deze keer boodschappen met Els.
Wilt u iemand in het zicht brengen die veel voor een cliënt van
Talant doet, bijvoorbeeld een familielid of vrijwilliger?
Mail of bel c.huitenga@talant.nl, 0513 - 64 37 29.
Worp en Stien Bloem
WIE
Worp en Stien Bloem uit Heerenveen zijn vrijwilliger bij De Diggel, een
locatie voor dagbesteding in de Heerenveense wijk Skoatterwâld.
WAT
Worp en Stien halen eens per week of twee weken met hun auto boodschappen
voor De Diggel. Om de beurt gaat er een cliënt mee. Stien:
“Als we komen, weten ze precies wie er mee mag. We halen koffie, thee,
melk, afwastabletten, zeep, vuilniszakken, dat soort dingen. En wie jarig
is, mag koeken uitzoeken om te trakteren.” Ook voor andere hulp is het
echtpaar inzetbaar. Zo bemanden ze vorig jaar met een cliënt een kraam
van de Diggel op een kerstmarkt. “Het was hartstikke leuk, dat willen we
best vaker doen.”
WAAROM
Stien: “Mijn zus Tinie woont en werkt bij Talant; ze werkt bij De Diggel.
Wij woonden in Stiens, waar ik ook een poosje vrijwilliger ben geweest,
ik wandelde met een jongen in een rolstoel. Toen we drie jaar geleden
verhuisden naar Heerenveen, wilde ik wel weer eens wat doen. Een mens
leeft niet voor zichzelf, als het kan, is het mooi om iets voor een ander
te doen. Toen zijn we gevraagd om boodschappen te doen voor De Diggel.”
Ze wonen trouwens schuin tegenover Tinie, aan De Reling. Al blijft het
familiebezoek beperkt, ook voor de bewoners van deze Talantlocatie staan
Worp en Stien klaar wanneer ze nodig zijn. Stien: “Het is een verrijking
van je leven.”
InZicht • herfst 2011
Column
Gerrit
Open dag vliegbasis
Donderdag 15 september had de vliegbasis in Leeuwarden
mensen van Talant uitgenodigd. De dagen daarna waren
de landelijke open dagen. Mijn collega Hilde vroeg of
ik ook mee wou, zodat ik hierover kon schrijven voor
InZicht. Dit wou ik graag!
Mijn dag begon ’s ochtends om half tien bij Serafijn in
Oosterwolde. De bus kwam daar iets later. Een bus van
de vliegbasis heeft ons opgehaald en aan het einde van
de dag ook weer thuis gebracht. Er was muziek in de
bus en al snel waren we in Leeuwarden. Hier zagen we
de eerste vliegtuigen al vliegen. Bij de poort werden
onze namen opgeroepen, daarna reed de bus verder
het terrein op. Het leek net of er vliegtuigen in de boom
waren gevlogen, maar natuurlijk was dit niet zo. Onze
bus stopte bij een feesttent, waar we door de blubber
naartoe gelopen zijn. Later hebben ze allemaal planken
voor ons neergelegd. In de feesttent werden we
ontvangen met koffie en thee. We kregen ook oordopjes
tegen het vliegtuiglawaai. Intussen konden we naar
opstijgende en landende vliegtuigen kijken. Tijdens de
lunch werd ik opgeroepen voor de helikoptervlucht.
Met een busje werd ik naar de helikopterplaats
gebracht. Eerst werden er dingen verteld over de
helikopter, daarna mocht ik instappen. Samen met drie
anderen ging ik de helikoptervlucht maken. Ik mocht
voorin zitten naast de piloot. We werden vastgezet met
gordels. Ook kregen we een koptelefoon op zodat we
met elkaar konden praten. We mochten alleen niet
praten als de piloot contact had met de basis.
Al snel na het opstijgen was alles onder ons heel klein,
net speelgoed. We vlogen ook over het aquaduct van
Grou. Soms leek het net als of ik weer in de Mission
space zat van de kermis in Assen. Toen de helikopter
was geland en de motor en de propellor uit waren hielp
een millitair ons met het losmaken van de gordels en
het uitstappen. Daarna gingen we weer naar de feesttent
om nog even een broodje te eten. Ook heb ik nog op
het terrein rondgekeken. Maar al snel was het weer tijd
voor de bus. Het was een gezellige dag.
Gerrit Miedema heeft dagbesteding bij de Vrijheidshof
in Oosterwolde en een ochtend per week bij
Bureau Communicatie. Hij schrijft ook columns
voor www.talant.nl.
Doniastate leukste uitje van Friesland
Kinderboerderij Doniastate is uitgeroepen tot ‘het leukste uitje van provincie Friesland’ in 2011.
Er kon gestemd worden op een site van de ANWB.
‘Land van ANWB’ is een nieuwe website van de ANWB waar duizenden ANWB-leden op hun leukste uitje hebben gestemd. Talants Kinderboerderij
Doniastate in Stiens is door de meerderheid gekozen als ‘het leukste uitje van de provincie Friesland’ én kreeg aandacht in de Kampioen,
het ledenmagazine van de ANWB.
Miranda Dijkstra wint Special Award 2011
Miranda Dijkstra uit Koudum heeft met haar schilderij ‘De politie’ de Special Award
2011 gewonnen: een studiebeurs van € 3500,- en een glasgravure van het winnende
werk. Miranda werkt bij Talantlocatie Bascule Art in Sneek.
Deze landelijke prijs voor jonge kunstenaars met een beperking werd vrijdag 2 september
uitgereikt tijdens de opening van de Special Award tentoonstelling bij de Rijksdienst voor het
Cultureel Erfgoed in Amersfoort. Miranda’s schilderij is door Special Arts geselecteerd uit maar
liefst 600 kunstwerken. U kunt een filmpje bekijken op www.talant.nl/clienten > Nieuws.
Talant en Plantein genomineerd voor de
duim 2011
De samenwerking tussen Talant en Plantein bij WoonZorg- en Behandelcentrum
Bloemkamp in Bolsward is genomineerd voor ‘de duim’ van Zorgbelang Fryslân.
Tot 21 oktober kunt u stemmen op dit werkproject.
Zorgbelang Fryslân reikt elk jaar de Zorgbelang Fryslân Duim uit aan een project, nieuwe
behandelmethode of andere vorm van dienstverlening die de kwaliteit van zorg in Friesland
verbetert. De samenwerking met Plantein betreft een werkproject; u kon erover lezen in
InZicht zomer 2011. Zeven cliënten van Talant werken in Bloemkamp, samen met medewerkers
van Bloemkamp en met begeleiding vanuit Talant. Ze werken onder meer bij de
linnendienst, het restaurant, de technische dienst, het interne transport en de schoonmaakdienst.
Ook assisteren ze bij activiteiten voor bewoners.
U kunt stemmen via www.zorgbelang-fryslan.nl/stemmen_op_duim_2011.
Bedankt!
Talant krijgt regelmatig giften en is de gevers daar heel dankbaar voor. Zo kregen we onder meer:
- € 4000,- voor kinderboerderij Doniastate, bij elkaar gebracht door spotters van de vliegbasis.
- De duofiets van Trimbeets 37 t/m 45 in Gorredijk kan weer volop worden gebruikt dankzij een gift van € 1.750,- van voormalige
Woningbouwvereniging Opsterland. Het geld is besteed aan een hulpmotor.
- Een cheque ter waarde van € 2473,- van de Zwaluwen Jeugd Actie, voor dagbestedingslocatie De Stipe in Bolsward. Jeugdleden van de
KNVB voetvallen jaarlijks veel geld in voor goede doelen. De Stipe heeft er een loopband van gekocht voor cliënten, in het kader van het
project ‘Voel je goed!’.
- Stichting de Westerein heeft zo’n negenhonderd vrijkaarten voor Aqua Zoo geregeld voor cliënten van Talant. Hilko Boonstra, leerling van de
Burgemeester Harmsma School in Gorredijk, heeft een voedertrog geschonken aan de kinderboerderij op locatie De Wissel in Beetstserzwaag.
Hij maakte de voerdertrog voor een timmer- en metselwedstrijd.
InZicht • herfst 2011

16
“Als Arie geniet, geniet ik ook”
Elke donderdag slaan ze er op los: Rinus Hielkema en Arie
van der Werf drummen dan samen, op muziek van de
Havenzangers. Ze genieten er beide van.
In muziekschool It Toanhûs in Joure staan op donderdagmiddag
twee drumstellen klaar voor Rinus Hielkema en Arie van der Werf.
Rinus haalt Arie dan op bij zijn woning aan de Maria Louisestraat,
om samen een half uur te gaan drummen. “Ik drum al heel lang”,
zegt Arie. Rinus: “Samen drummen wij ongeveer vijf jaar.”
Daarvoor ging Arie naar de muziekschool met een andere vrijwilliger.
Rinus kwam bij Arie terecht via Miks Welzijn, waar Talant in Joure
mee samenwerkt. “Ik raakte uit het werk en wilde niet achter de
geraniums zitten. Eigenlijk wilde ik altijd al de zorg in.” Eerst kwam
Rinus voor een andere bewoner van de Maria Louisestraat, later
werd hij gekoppeld aan Arie. Dat Arie van muziek houdt, kwam
goed uit. Rinus: “Ik ben mijn hele leven al met muziek bezig.
Ik heb van alles gespeeld, maar drummen doe ik alleen met Arie.
Eerst ging ik gewoon mee, maar later ben ik ook mee gaan drummen.
Arie is behoorlijk muzikaal, hij komt ook uit een muzikale familie.
Arie voelt en hoort uit zichzelf wat hij moet doen. Voor hem is het
een ruggesteun als ik meedoe. Iemand zei laatst nog: het klinkt
heel goed.” Rinus en Arie spelen altijd mee met een cd van de
Havenzangers. “Dat vind ik mooi”, zegt Arie. Eerlijk gezegd zou het
repertoire wat Rinus betreft wel wat ruimer mogen. “Maar hij is dit
zo gewend en het is voor hem moeilijk om helemaal opnieuw te
InZicht • herfst 2011
In Tweespraak vertellen twee mensen over hun band.
Mail of bel voor aanmeldingen c.huitenga@talant.nl, 0513 - 64 37 29.
Arie van der Werf (links) en
Rinus Hielkema drummen
wekelijks samen in de muziekschool
in Joure.
beginnen. En het is met hem net als met mijn kinderen: als hij
geniet, geniet ik ook.”
Naar de muziekschool gaan ze niet zonder tussenstop: eerst gaan
ze koffiedrinken, met een gebakje erbij. “Arie mag graag koffiedrinken”,
zegt Rinus. Arie trakteert meestal. Rinus: “Hij moet mij
vrijhouden, maar ik trakteer ook wel eens.” Genoeg kans daarvoor,
want in de zomer trekken ze er ook wel samen op uit. “Naar de
ballonfeesten of ergens anders naartoe. Als we dan met de trein
gaan, is het helemaal feest. We komen wel in Sneek of Heerenveen.
Met zo’n kaartje van Blokker kun je met twee personen heel
Nederland door. We zijn dit jaar ook in Zwolle geweest, toen was er
toevallig bevrijdingsfestival. Er speelden allerlei bands. We hebben
daar een hele poos op een grasveld gezeten. Arie vond het prachtig”,
vertelt Rinus enthousiast. Wat Arie zo mooi vindt aan de trein? “De
conducteur”, antwoordt hij. “Kaartjes knippen en op het fluitje
blazen.” Rinus: “Thuis heeft hij ook zo’n setje.”
Officieel heet Rinus vrijwilliger, maar het blijkt meer te zijn dan
dat. “Vrienden”, omschrijft Arie het. En Rinus vertelt dat toen hij
eens een poos niet kon komen door gezondheidsproblemen, hij
Arie miste en Arie hem ook. Hij móest even op ziekenbezoek
komen. Ze waren beide blij toen ze het wekelijkse drummen en
andere uitjes konden hervatten. Rinus: “Alles wat we samen doen,
vind ik mooi.”