Leseenheid 1

6
Leseenheid 1
Aktiwiteit 1: Kom ons luister
Luister aandagtig na die voorlesing (sien addendum, bl. 67). Beantwoord dan die volgende
vrae:
1. Skryf slegs WAAR of VALS:
1.1 Die man en sy vrou woon op ‘n plaas.
1.2 Die man gaan meel vir die varke koop.
1.3 Die vrou sal die hoenders kos gee.
1.4 ‘n Veearts is iemand wat diere dokter.
1.5 Die perd se been is gebreek.
1.6 Die man het ook beeste op die plaas gehad.
1.7 Die boer moet dadelik ry, anders is die winkels gesluit.
1.8 Samuel sal na die perd se been kom kyk.
2. Maak ‘n lysie van al die dinge wat die boer moet doen.
Aktiwiteit 2: Kom ons lees en luister met begrip
Dis lekker in graad 4
Lisa en Terry het reeds gehoor dat hulle in juffrou De Vries se klas gaan wees.
Hulle staan voor in die klaskamer. Dit is die eerste dag van ‘n nuwe skooljaar. Lisa
is bang. Haar maag trek op ‘n knop. Terry sê hy is nie bang vir juffrou De Vries
nie en sê sy kleintydrympie op: “Ek is nie bang vir ‘n groenboomslang. Wie is nou
bang vir ‘n groenboomslang?”
Almal lag. Terry voel groot en vernaam. Lisa sien
juffrou De Vries agter Terry staan. Daar is lagliggies
in haar oë. Juffrou sê: “Toe, ou brawe boomslangvanger,
dra jy my tas.”
Terry bloos van sy kroontjie tot sy toontjie. Die knop
op Lisa se maag verdwyn. Sy dink: “Van hierdie juffrou
gaan ek hou.”
“Sit maar waar julle ‘n plek kry. Later wanneer ek
julle beter ken, sal ek julle op ander plekke laat sit,”
sê Juffrou.
Daar is ‘n geskarrel vir ‘n sitplek.
“Nou is dit kennismaaktyd,”
sê Juffrou.
“Elkeen draai na jou
bankmaat toe en kyk
na mekaar. Julle het vyf

minute om alles van mekaar uit te vind, daarna sal ons dit bespreek.”
“Onthou nou, ons is almal verskillend,” sê Juffrou. “Dink net hoe sleg dit sal wees
as al die lekkers in die lekkergoedwinkel dieselfde is.”
Die kinders klink soos ‘n klomp hommelbye. Na vyf minute maak Juffrou die klas
stil. “Terry, vertel my van jou bankmaat?” vra Juffrou.
Terry kan sommer baie oor Lisa vertel, want hulle is al van kleuterskooldae af
maats.
Juffrou is baie beïndruk. Terry knipoog vir Lisa. Sy lag. Sy voel nou baie beter.
Onthou om die vrae volledig te beantwoord:
1. Hoeveel karakters leer jy in die storie ken?
2. Beskryf hoe dit voel om’n knop op jou maag te hê. Dink aan ‘n keer toe jy ‘n
“knop op jou maag” gehad het en skryf dit neer.
3. Twee woorde in die leestuk is vet gedruk: bang en geskarrel. Kyk of jy hulle
kan vervang met ander woorde sodat die sin nog dieselfde beteken.
4. Watter seisoen is dit? Hoe weet jy dit?
5. Wat kan jy alles sê oor juffrou De Vries na jy die stuk gelees het?
6. Skryf ‘n paar sinne oor jou graad 3-klasonderwyser.
7. Partykeer is ‘n mens bang vir iemand wanneer jy hom of haar sien. As jy die
persoon eers ken, is jy glad nie meer bang nie. Hoekom gebeur dit?
8. Hoekom dink jy het Terry vir Lisa geknipoog?
9. Terry onthou ‘n kleuterrympie. Kan jy nog een van jou kleuterrympies ont-
hou?
10. Wat beteken die volgende uitdrukkings:
• Graad 4 lê soos ‘n berg voor my.
• Om van ‘n molshoop ‘n berg te maak.
Aktiwiteit 3: Ons lees mooi
Voorleesles
7

8
‘n Luilekker happie
O ja... Gedink ons weet niks van harde werk nie? Wel ons weet dat luilekkertye
noodsaaklik is om by te hou met die vinnige lewenspas.
As dinge regtig rof raak... die toetse en die onnies bedreig jou bestaan, dan kom
niks by ‘n luilekkertydjie nie...met die klem op die lekker toebroodjies.
Kitskos is wat ons jongklomp nodig het ... en broodjies bly maar bobaas.
• Dis nie nodig om vroeg op te staan vir ‘n snytjie heerlike, heilsame volgraanbrood
nie.
• Steel ‘n lekker happie tussen die somme en woordbou.
• As dit regtig pouse is, geniet die luilekkerte van jou pelle se toebroodjies.
• Moeg na skool ... maak vol met ‘n snytjie warm, geurige roosterbrood.
• Deel jou broodjie met daardie spesiale oefenmaat by die “gym”.
• Na die , wanneer jy ernstig begin huiswerk doen - ‘n luilekker
happie!
Noodsaaklik om op jou beste te lyk
Graanprodukte is noodsaaklik vir goeie gesondheid en liggaamlike ontwikkeling.
Jongmense het gesonde voedsel nodig, veral tydens die besige jare op skool en
aktiewe sportdeelname. Graanprodukte soos brood, en veral bruinbrood, is ryk
aan vesel, koolhidrate, proteïen en minerale.
Energie vir topprestasies
Koolhidrate behoort ongeveer 60 persente van die totale energie in die dieet te
verskaf. Gereelde inname is noodsaaklik om deur jou besige dag te kom.
‘n Snytjie brood verskaf ongeveer 285 kJ, en is die ideale tusseninhappie, as
ontbytkos of vir middagete.
Voedingswaarde en dieetvesel
Komplekse en onverfynde koolhidrate moet voorkeur geniet, aangesien hierdie
produkte ‘n waardevolle bron van dieetvesel en die B-kompleks vitamine is. Die
hoë veselinhoud van veral bruinbrood hou die verteringstelsel gereeld en bevorder
gewigsbeheer.
Brood bly bobaas
Daar is baie goeie redes vir luilekkertye saam met jou “goeie vrinne”, maar niks
wen die watertandsmaak van vars broodjies nie. Maak ‘n dubbeldekker of hou

dit slank en swierig. Die gesonde heilsaamheid van broodjies bly altyd bobaas.
Kitskos wat heeldag vars bly
Voor jy die pad vat, die sportveld aandurf of die winkels stormloop, pak ‘n voorraad
vars toebroodjies in. Dit sal jou heeldag aan die gang hou...Gesonde kitskos sonder
sukkel. Niks is lekkerder as ‘n broodjie en die luilekkertye nie!
Beplan die week jou eie prettige toebroodjie-wenner!
Opdrag
Kom ons soek nou die volgende woorde en sê wat dit beteken:
lewenspas aktiewe watertandsmaak
heilsame tusseninhappie kitskos
luilekkerte veselinhoud luilekkertye
“gym” gewigsbeheer vrinne
Vrae:
1. Waarom sou iemand ‘n stuk soos hierdie skryf?
2. Wie dink jy het hierdie teks geskryf?
3. Wie dink jy is veronderstel om hierdie stuk te lees?
4. Wat noem ‘n mens hierdie soort teks wat jou aanmoedig om iets te koop?
5. (paragraaf 2): Watter tye van die jaar raak dinge vir julle rof?
6. (paragraaf 3): Mag julle ‘n happie “steel” tussen somme en woordbou?
huiswerk?
8. (paragraaf 4): Wat is koolhidrate, vitamines en minerale?
9. (paragraaf 6): Hoe kan ons gewig beheer?
10. (paragraaf 7): Wat word bedoel met luilekkertye? Het elkeen van ons sulke tye?
Aktiwiteit 4: Ons lees met begrip en soek kerngedagtes
Opdrag: Begripslees
• Lees weer “n Luilekker happie”, maar met begrip en konsentrasie.
• Beantwoord dan die volgende vrae daaroor in vol sinne.
1. Waarom is luilekkertye noodsaaklik?
2. Watter twee dinge kan jou bestaan bedreig?
3. Wanneer kan jy ‘n broodjie eet as jy nie tyd vir ontbyt gehad het nie?
4. Wat is noodsaaklik vir goeie gesondheid?
9

10
5. Hoeveel persent van die totale energie verskaf koolhidrate?
6. Wat bevorder hoë veselinhoud?
7. Noem nog twee soorte kitskos.
8. Wat bedoel die skrywer van die advertensie met die woord “dubbeldekker”?
9. Wat moet jy doen voordat jy soggens die pad vat?
10. Watter opdrag is daar vir jou?
Uitsoek van kerngedagtes
1. Wat is die kernwoord waaroor die advertensie handel?
2. TOEBROODJIES BLY BOBAAS!!! Lees die vyf kernopskrifte wat hierdie stelling
bevestig hardop vir jou groepmaats.
3. Bepaal die kerngedagte by die paragrawe met die volgende opskrifte:
3.1 Noodsaaklik om jou beste te lyk.
3.2 Voedingswaarde en dieetvesel.
3.3 Brood bly bobaas.
4. Gee jou eie opskrif vir die advertensie.
5. Skryf jou eie opdrag (vrae) om onderaan die toebroodjie-advertensie te plaas. (Dit
moet kort en kernagtig wees.)
Stilleesopdrag
Soek al die woorde hieronder uit wat jy in die leesstukke tot dusver raakgeloop het.
Rangskik dit dan alfabeties.
bokmakierie klaskamer hawermout
geweer skooljaar aarde
bok sterrebeeld veselryke
bang lagliggies stippeltjie
toontjie mikrogolfoond Venus
skoene lekkers ruimtestortbad
seevis lekkergoedwinkel hommelbye
wentelbaan bankmaat planeet
geskarrel knipoog kleuterskooldae
Aktiwiteit 5: Ons lees advertensies
Opdrag
Oefen hierdie advertensie in julle groep deur middel van koorlees. Julle groepie sal
elkeen ‘n gedeelte kry om aan die klas voor te dra.

Brood bly bobaas!
Brood bly steeds die bobaas kitskos... stampvol gesondheid en voedingswaarde,
reg vir elke geleentheid.
• Vroeg in die môre wanneer kleingoed regmaak vir “grootgoed”.
• Vir die tienuur agterplaaspiekniek saam met die buurtbende.
• Tydens skoolpouse in Mams se spesiale kospakkie.
• Wanneer hulle lam en tam is na ‘n harde dag op skool.
• Vieruur in die namiddagkoelte of langs die sportveld.
• Saam met die laataand beker troostee by die studietafel.
• Noodsaaklik vir groei en ontwikkeling.
Grane en graanprodukte is ‘n noodsaaklike deel van die voedselpiramide, veral vir
groeiende jong kinders met ‘n besige program. Koringprodukte soos brood is een
van die natuur se mees volmaakte voedselsoorte, proteïene en minerale.
Propvol energie
Koolhidrate behoort ongeveer 60 persent van die
totale energie in die dieet te verskaf. Gereelde
inname is noodsaaklik tydens die groeijare. ‘n Sny
brood verskaf sowat 285 kJ, en kan as versnapering,
ontbytkos of middagete geniet word.
Voedingswaarde en vesel
Komplekse en onverfynde koolhidrate moet
voorkeur gegee word, aangesien hierdie produkte
‘n waardevolle bron van vesel en die B-kompleks
vitamine bevat. Die hoë veselinhoud van veral
growwe brood hou die verteringstelsel goed aan
die gang.
Brood smaak vorentoe
Jong kinders gee voorkeur aan voedsel wat nie skerpgegeur is nie. ‘n Lekker
tussenin happies voorkom ook tandbederf en vestig goeie eetgewoontes.
Volgraanbrood
Mams kan heeldag omsien na die jongspan se magies deur ‘n vars, voedsame
toebroodjiepakkie saam te gee. Broodjies is altyd ‘n wenner, die staatmaker
energiebron vir elke huis se jongklop. Al wat hulle nodig het is begrip, boeke en
broodjies... en broodjies... en broodjies.
11

12
Aktiwiteit 6: Lees en skryf van strokiesprente
Skryf nou jou eie dialoog vir die spraakborrels. Die dogters gebruik Strokiesprent A
en die seuns gebruik strokiesprent B.
A. Dogters - Voltooi die dialoog in die spraakborrels van die tekenprent, deur slegs
die spraakborrelnommer met sy bewoording in jou skrif te skryf.
1.
SASKO
BROOD is verryk
met 5 B-groep vitamine
en kalsium
om jou groot en
sterk te maak en
jou ekstra energie
te gee.
Vat vlam met
Hoë-vesel witbrood
- dieselfde
hoeveelheid vesel
as bruinbrood,
teen geen ekstra
koste nie!
5.
Hoe gaan ek
hulle ooit wen?
3.
2.
4.