Werkelijkheid op reis - merel

Iemand die op een andere manier bezig is beeldmateriaal is fotograaf en beeldend
kunstenaar Penelope Umbrico. Zij verzamelt foto’s. In haar serie ‘Suns from Flickr’ (2006)
veranderde zij voor elke installatie het aantal beelden met de tag ‘Sunset’ die ze van Flickr
haalde. Dit is te zien op a8beelding (a8b. 4). Dit project maakt de enorme hoeveelheid foto’s
zichtbaar. Foto’s die op internet niet in één beeld aanschouwelijk zijn te maken worden door
dit project fraai gevisualiseerd.
De betekenis van een reisfoto is voor de maker anders dan voor de ontvanger. Je hebt bij
wijze van spreken een emotie vastgelegd die jij op dat moment op die plek hebt ervaren. Deze
emotie is bijna niet over te brengen in beeld. ‘Je had er bij moeten zijn!’
Jonas Larsen, docent sociale en culturele geogra8ie aan de Deense Roskilde University
omschrijft de combinatie van beelden die ontstaan door ons voorstellingsvermogen als
‘imaginative geographies’ 12 We kunnen een goede voorstelling maken van een bestemming,
zelfs als we daar niet geweest zijn. Een plek kan hierdoor ook tegenvallen, omdat we in
brochures vaak alleen de positieve kanten te zien hebben gekregen. Reisfoto’s maken plekken
niet alleen zichtbaar en/of gedenkwaardig, het worden ook simulaties van de ideale wereld
zoals we die kennen van ansichtkaarten.
Volgens Peter Osborne, fotogra8iedocent aan de University of the Arts in Londen zijn dergelijke
reproducties die tijdens het reizen of op vakantie zijn gemaakt belangrijker dan hoe wij de
bezienswaardigheid daadwerkelijk hebben ervaren. 13 De cirkel is daarmee rond: we zien een
beeld in een reisgids, vervolgens spoort dit ons aan om naar die plek toe te gaan en we maken
vervolgens een foto (reproductie) van de bezienswaardigheid die we vervolgens weer delen.
Professionele reisfoto’s die we kennen uit reisgidsen of tijdschriften hebben een groot effect
op de wijze waarop amateurs op vakantie foto’s maken. Socioloog Erving Goffman had het al
in 1976 over de ‘hyperritualisering’. Hij redeneert dat de overdreven werkelijkheid van
reclamefoto’s veel verklapt over de wijze waarop mensen zichzelf ook in het ‘echte’ leven
presenteren. 14
12 Jonas Larsen, ‘I Was Here’: Pixilated Evidence’ 2005, in Geographies of Tourist Photography, p. 242.
13 Peter Osborne, Travelling Light: Photography, Travel and Visual Culture, 2000, p.79.
14 Erving Goffman geciteerd in: De plaatjes Maatschappij, Essays over beeldcultuur, 2002, p. 21.
Afb. 4, Penelope Umbrico, Suns from Flickr, 2006 - ongoing
9