Plaasbesoeke • Lamhokkies • Genomic selection ... - SA Stamboek

Om vandag te “boer”, is niks in vergelyking met so
vyf-en-twintig jaar terug nie. Boerdery vandag
is ’n besigheid, en intensiewe boerderypraktyke
word benodig om maksimum winsgewendheid te
bevorder. Reproduksie is maar een van die pilare
van ’n suksesvolle boerdery.
Reproduksiemanipulering vir intensiewe boerderypraktyke,
sluit die gebruik van sinkronisasie van ooie in. Sinkronisasie
hou ’n magdom voordele vir intensiewe boerderye in, maar moet
ondersteun word deur optimale voeding en goed deurdenkte
bestuurspraktyke vir ’n suksesvolle uitkoms. Let daarop dat swak
bestuurspraktyke nie reggestel kan word deur die gebruik van
sinkronisasiemiddels nie!
Hoekom sinkronisasie?
• Die mees algemene tyd vir die paring van skaapooie in Suid-
Afrika is gedurende herfs (Maart-April) wat ook die mees
vrugbare tyd is. Ooie word ook soms gepaar gedurende
die lente (September-Oktober) met die twee-paringsper-jaar
sisteem. Met hierdie middel tot ons beskikking, is
gesinkroniseerde paring regdeur die jaar moontlik.
• Spesifieke paringstye is nie net nodig sodat die ramme kan
rus en getoets word vir vrugbaarheid nie, maar is ook nodig
sodat beplande bestuursaktiwiteite uitgevoer kan word. Dit
sluit entingskedules vir beide ramme en ooie in. Hier moet
veral daarop gelet word dat lewendige entstowwe slegs op
nie-dragtige diere gebruik moet word.
• Spesifieke paringstye sluit ook die voordeel van
•
dragtigheidsondersoeke deur ’n veearts in; nie net kan ooie
dan opgedeel word in groepe vir enkel-, tweeling-, meerlingeof
spesifieke-siklus-dragtighede nie, maar kan daar ook
’n goeie voedingsprogram vir elke groep opgestel word.
Lammers word dus gebore soos beplan en omdat lamtyd
beperk is tot ’n paar weke, kan entingskedules, kastrasies,
afsit van sterte, endo- en ektoparasietbestuursprogramme
asook eenvormige lambemarking gedurende die geskikste
tye goed beplan en uitgevoer word.
Die mees voordelige gebruik van sinkronisasie is die
massiewe sprong wat gegee kan word met die genetiese
verbetering van die kudde. Laparoskopiese inseminasie
met die beste beskikbare ramsaad, of selfs embriospoeling,
is van die metodes wat gebruik kan word om die kudde
PROMOSIE-ARTIKEL
Effektiewe reproduksiebestuur van
skape deur middel van sinkronisasie
deur dr Jacoba Vaessler, Pfizer Animal Health
geneties te verbeter. Gewone servikale kunsmatige
inseminasie of handparing kan ook gebruik word met
sinkronisasieprogramme.
Daar is weinig nadele verbonde aan sinkronisasie, indien
dit gebruik word op ’n plaas waar die bestuur uitstekend
is. Daar moet net klem gelê word op ’n goeie voersisteem,
behandeling van parasiete, entings, en dan natuurlik die
bestuursprogram gedurende die lamseisoen. Daar is geen
nut daarin om al hierdie geld te bestee op sinkronisasie en
dan nie ’n lambestuursprogram in plek te hê nie.
Issue 33 ▪ January 2013 31
•
Waarmee word ooie gesinkroniseer?
CIDR-G’s (CIDR G Reg. nr. G1915, Wet 36/1947) is ’n T-vormige
plastiese, intravaginale toestel, geïmpregneer met 0,3 mg
progesteroon. Dit word intravaginaal geplaas met behulp van ’n
CIDR-toedieningstoestel. Dit dien as, en neem die funksie oor, van
’n korpus luteum op die ovarium wat normaalweg progesteroon
afskei. Nadat die toestel verwyder is hervat die ovarium sy
normale funksie en ovulasie vind gewoonlik 42-48 uur later plaas.
CIDR-G’s kan ook gekombineer word met DMSG (dragtige merrie
serum gonadotropien), veral gedurende tye van die jaar wanneer
ooie minder vrugbaar is en wanneer meerlinge vereis word.
Basiese sinkronisasieprogram
Figuur 1 toon ’n basiese sinkronisasieprogram. Die beste is egter
om by u veearts aan te klop vir die korrekte program, aangesien
programme van area tot area en selfs van plaas tot plaas mag
verskil, afhangende van omstandighede en faktore.
Figuur 1: Basiese sinkronisasieprogram
Dag 0: Plaas CIDR-G’s intravaginaal
Dag 12: Onttrek CIDR-G en spuit DMSG
Dag 14: KI/handparing 48-52 uur na onttrekking