heidsgebouwen er levensbeschouwe- lijk neutraal ... - deMens.nu
01.06.2013 • Views
Share Embed Flag

heidsgebouwen er levensbeschouwe- lijk neutraal ... - deMens.nu

heidsgebouwen er levensbeschouwe- lijk neutraal ... - deMens.nu

heidsgebouwen er levensbeschouwe- lijk neutraal ... - deMens.nu

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
demens.nu

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

oktob<strong>er</strong> - novemb<strong>er</strong> - decemb<strong>er</strong> 2012 | 1ste jaargang nr. 4<br />

V<strong>er</strong>schijnt driemaande<strong>lijk</strong>s<br />

“ Die ene<br />

zeest<strong>er</strong> maakt<br />

het v<strong>er</strong>schil.”<br />

De drijfv<strong>er</strong>en van<br />

Maxime De Winne<br />

vrijzinnig humanistisch tijdschrift<br />

voor de maatschappe<strong>lijk</strong> geëngage<strong>er</strong>de mens<br />

Dossi<strong>er</strong>:<br />

STEM!<br />

LOKALE VERKIEZINGEN<br />

14 OKTOBER 2012<br />

DE KERK ZORGT VOOR<br />

BABYBOOM IN RIO<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 2

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 1 ste jaargang nr. 4<br />

oktob<strong>er</strong> - novemb<strong>er</strong> - decemb<strong>er</strong> 2012<br />

V<strong>er</strong>schijnt driemaande<strong>lijk</strong>s<br />

V<strong>er</strong>antwoorde<strong>lijk</strong>e uitgev<strong>er</strong>: Sylvain Peet<strong>er</strong>s<br />

Oude Keulseweg 220 - 1933 St<strong>er</strong>rebeek<br />

ISSN 2034-6646<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> – Unie Vrijzinnige V<strong>er</strong>enigingen vzw<br />

Fed<strong>er</strong>aal Secretariaat<br />

Brand Whitlocklaan 87<br />

1200 Sint-Lambrechts-Woluwe<br />

T 02 | 735 81 92<br />

F 02 | 735 81 66<br />

info@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

www.<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

hoofdredactie<br />

Sonny Van de Steene<br />

eindredactie<br />

Julie Van Garsse<br />

redactie<br />

Olivi<strong>er</strong> Beys<br />

Franky Bussche<br />

Ve<strong>er</strong>le Cannoot<br />

Liza Janssens<br />

Anne-France Ketela<strong>er</strong><br />

Riet Lavreysen<br />

Jasmien Peet<strong>er</strong>s<br />

Sonny Van de Steene<br />

Sarah Van Gaens<br />

Julie Van Garsse<br />

Marina Van Ha<strong>er</strong>en<br />

lay-out<br />

GrafiekGroep<br />

foto’s cov<strong>er</strong>, pagina 8, 10, 12<br />

© J<strong>er</strong>oen Vanneste<br />

foto’s pagina 3, 13<br />

(enkel foto Kathleen Van Steenkiste)<br />

en dossi<strong>er</strong> pagina 23<br />

© Isabelle Pate<strong>er</strong> - Oth<strong>er</strong>weyes<br />

Cartoons dossi<strong>er</strong> pagina 1, 4, 5, 6, 7<br />

Lectrr<br />

Cartoon pagina 35<br />

Luc V<strong>er</strong>nimmen<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine wordt gratis v<strong>er</strong>spreid binnen<br />

de vrijzinnig humanistische gemeenschap.<br />

De redactie van <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine is niet v<strong>er</strong>antwoorde<strong>lijk</strong><br />

voor de inhoud van de door d<strong>er</strong>den<br />

gelev<strong>er</strong>de artikels.<br />

Ond<strong>er</strong> auspiciën van de Unie Vrijzinnige V<strong>er</strong>enigingen vzw.<br />

Lid van de Unie<br />

van de Uitgev<strong>er</strong>s van<br />

de P<strong>er</strong>iodieke P<strong>er</strong>s<br />

Conform de wet tot besch<strong>er</strong>ming van de p<strong>er</strong>soon<strong>lijk</strong>e levenssfe<strong>er</strong> ten opzichte van<br />

de v<strong>er</strong>w<strong>er</strong>king van p<strong>er</strong>soonsgegevens (8 decemb<strong>er</strong> 1992) delen wij je mee dat een<br />

aantal van je p<strong>er</strong>soonsgegevens opgenomen worden in ons adressenbestand.<br />

DeMens.<strong>nu</strong> zal, als houd<strong>er</strong> van dit bestand, je gegevens v<strong>er</strong>w<strong>er</strong>ken in het kad<strong>er</strong> van<br />

volgend doeleind: v<strong>er</strong>spreiden van publicaties en int<strong>er</strong>ne communicatie.<br />

Op schrifte<strong>lijk</strong> v<strong>er</strong>zoek, g<strong>er</strong>icht aan mevrouw Marina Van Ha<strong>er</strong>en, algemeen directeur,<br />

Brand Whitlocklaan 87 te 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe, kan je een ov<strong>er</strong>zicht<br />

krijgen van de door <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> ov<strong>er</strong> je opgeslagen p<strong>er</strong>soonsgegevens. Onjuiste<br />

gegevens v<strong>er</strong>bet<strong>er</strong>en wij op je v<strong>er</strong>zoek.<br />

Reacties op dit <strong>nu</strong>mm<strong>er</strong> kan je steeds doormailen naar info@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong>. Deze<br />

worden, na ov<strong>er</strong>leg en goedkeuring door de k<strong>er</strong>nredactie, geplaatst op de website<br />

bij de rubriek Reacties van het desbetreffende <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine of v<strong>er</strong>schijnen in<br />

het volgende <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine.<br />

3 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine<br />

Je kan je gratis abonn<strong>er</strong>en op<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine.<br />

Hoe? Stuur een mailtje naar<br />

info@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

OF stuur een brief naar<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong>-UVVvzw<br />

Brand Whitlocklaan 87<br />

1200 Sint-Lambrechts-Woluwe<br />

Met v<strong>er</strong>melding van je naam en<br />

adres.

Acht<strong>er</strong> het<br />

e e<strong>er</strong>ste ke<strong>er</strong> was wat onwennig. Er suisde<br />

adrenaline door m'n lijf toen ik het gordijn acht<strong>er</strong><br />

me dichttrok en het rode potlood nam. Ik<br />

deed die zondagochtend wat velen in België<br />

deden: stemmen. Een bolletje kleuren <strong>lijk</strong>t simpel.<br />

(Ind<strong>er</strong>daad, in m’n thuishaven Gent houden ze nog<br />

trots vast aan het potlood.) Maar het wordt gewichtig<strong>er</strong><br />

wanne<strong>er</strong> je stilstaat bij de lange weg die <strong>er</strong>aan voorafging.<br />

Van een systeem waarbij enkel rijken konden stemmen naar algemeen<br />

enkelvoudig stemrecht met opkomstplicht. Nu kan en moet<br />

bijna ied<strong>er</strong>e Belg zijn of haar stem laten horen.<br />

Er zijn ongetwijfeld tekortkomingen aan ons democratisch<br />

systeem. Op lange t<strong>er</strong>mijn denken <strong>lijk</strong>t soms enkel de dapp<strong>er</strong>ste<br />

(politici én kiez<strong>er</strong>s) gegeven. Het is ook niet altijd evident dat de<br />

grootste groep rekening houdt met de mind<strong>er</strong>heden. Maar zoals<br />

Winston Churchill zei: “Democratie is de slechtste reg<strong>er</strong>ingsvorm,<br />

op alle and<strong>er</strong>e methoden die al geprobe<strong>er</strong>d zijn na.”<br />

Op 14 oktob<strong>er</strong> zijn <strong>er</strong> lokale v<strong>er</strong>kiezingen. We stemmen voor een<br />

nieuw gemeente- en provinciebestuur (en Antw<strong>er</strong>penaren ook<br />

voor een stadsdistrictsraad). De politieke niveaus die het dichtst<br />

bij de burg<strong>er</strong> staan, met onmiddel<strong>lijk</strong>e impact op het dage<strong>lijk</strong>se<br />

leven. Daarbij hoort ook levensbeschouwing. Vrijzinnig humanisten<br />

vinden dat een ov<strong>er</strong>heid geen <strong>levensbeschouwe</strong><strong>lijk</strong>e voorkeur mag<br />

hebben, opdat ied<strong>er</strong>een op een ge<strong>lijk</strong>e mani<strong>er</strong> behandeld zou<br />

worden. Op 23 juni brainstormden vrijzinnig humanisten hi<strong>er</strong>ov<strong>er</strong>.<br />

Het resultaat: een bundel handvaten die de <strong>levensbeschouwe</strong><strong>lijk</strong>e<br />

neutraliteit kunnen bew<strong>er</strong>kstelligen. Deze bundel zal naar de v<strong>er</strong>kozen<br />

lokale politici gestuurd worden. Enkele spe<strong>er</strong>punten staan<br />

op pagina 23 van het dossi<strong>er</strong>.<br />

Maar wat is dat ene stemmetje in het licht van hond<strong>er</strong>dduizenden?<br />

Hoe je het ook draait of ke<strong>er</strong>t: één stem vormt samen met<br />

vele and<strong>er</strong>e een luide schreeuw. Akkoord, democratie is me<strong>er</strong> dan<br />

v<strong>er</strong>kiezingen, maar door te stemmen maak je deel uit van de samenleving<br />

én bepaal je mee de richting waarin de maatschappij<br />

zal evolu<strong>er</strong>en.<br />

Sonny Van de Steene<br />

van de redactie<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 3

inhoud<br />

6<br />

6<br />

Dossi<strong>er</strong><br />

foto: © J<strong>er</strong>oen Vanneste<br />

Stem!<br />

Lokale v<strong>er</strong>kiezingen<br />

14 oktob<strong>er</strong> 2012<br />

Wacht je al jaren op een park in de buurt? Me<strong>er</strong> fietspaden?<br />

En hoe zit het met kind<strong>er</strong>opvang? Deze en<br />

and<strong>er</strong>e concrete kwesties staan op 14 oktob<strong>er</strong> op de<br />

agenda. Die zondag kiezen we imm<strong>er</strong>s onze lokale<br />

beleidsmak<strong>er</strong>s. Een belangrijk moment, zo vinden de<br />

meeste mensen in onze straatint<strong>er</strong>views, al is niet ied<strong>er</strong>een<br />

ov<strong>er</strong>tuigd van het <strong>nu</strong>t van die zondagactiviteit.<br />

H<strong>er</strong>kenbaar? Lees dan het int<strong>er</strong>view met Kris<br />

Deschouw<strong>er</strong>. De VUB-politicoloog legt uit waarom je<br />

maar bet<strong>er</strong> je zegje doet in het stemhokje. Wat <strong>er</strong> precies<br />

op het spel staat, krijg je te horen van Wim Van<br />

Roy (De Wakk<strong>er</strong>e Burg<strong>er</strong>). We doken ook acht<strong>er</strong> de<br />

sch<strong>er</strong>men van de v<strong>er</strong>kiezingsshow met enkele lokale<br />

politici en voelden hen aan de tand ov<strong>er</strong> <strong>levensbeschouwe</strong><strong>lijk</strong>e<br />

thema’s. Woelig<strong>er</strong> wat<strong>er</strong> troffen we aan<br />

bij de piepjonge Belgische Piratenpartij, die een<br />

nieuwe vorm van democratie aan land probe<strong>er</strong>t te<br />

zetten. Waar ied<strong>er</strong>een het alvast ov<strong>er</strong> eens is: stemmen<br />

is de basis van een democratie. Sommigen moeten<br />

echt<strong>er</strong> zwijgen, zoals bepaalde v<strong>er</strong>oordeelden. Wij<br />

gaven hen het woord. Je ziet: <strong>er</strong> wacht een flinke portie<br />

leesvo<strong>er</strong>. Stem dus snel af op ons dossi<strong>er</strong>.<br />

[jvg]<br />

4 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine<br />

UITNEEM-<br />

BARE<br />

KATERN<br />

24 PAGINA’S<br />

8<br />

13<br />

14

foto: © de Vries-Vinck<br />

6 Markant<br />

17<br />

8 Ond<strong>er</strong>huids<br />

“Er bestaat geen absolute waarheid”<br />

Maxime De Winne ongecensure<strong>er</strong>d<br />

18<br />

Bij <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

13 Dagschotel<br />

20 Vrijwillig<strong>er</strong>s van bij ons<br />

22 Ingezoomd<br />

30 Actua<br />

O.a. de lange arm van de K<strong>er</strong>k op VN-milieutop<br />

Rio+20<br />

Jong<strong>er</strong>en boven!<br />

14 Jong.<strong>nu</strong><br />

Sylvie Tack: jonge advocate strijdt voor waardig<br />

levenseinde<br />

18 Gedachtestreepje<br />

Gedachten zijn vrij<br />

17 De mening<br />

Truus Druyts legt uit waarom we ruzie maken<br />

19 Column pdw<br />

34 Column Anne Provoost<br />

foto: © Libelia Photography<br />

Wetenschap<br />

24 Ond<strong>er</strong> de loep<br />

Homofoob? Misschien ben je homoseksueel…<br />

26 Eureka<br />

Oud<strong>er</strong> worden is een ziekte (die je kan genezen)<br />

27 Breinpijn<br />

28 Van de bovenste plank<br />

35 Cartoon<br />

34<br />

22<br />

36 Er is een huisvan<strong>deMens</strong><br />

in je buurt!<br />

26<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 5

mar<br />

kant.<br />

Markant bundelt m<strong>er</strong>kwaardige,<br />

opzienbarende en grappige<br />

artikels uit de media.<br />

Saudi (v)<br />

zkt w<strong>er</strong>k<br />

De Saudi’s plannen een stad enkel voor<br />

vrouwen. In de golfstaat he<strong>er</strong>st imm<strong>er</strong>s een<br />

chronisch tekort aan goed opgeleide arbeidskrachten,<br />

t<strong>er</strong>wijl massa’s vrouwen met<br />

univ<strong>er</strong>sitaire diploma’s thuiszitten. Ze kunnen<br />

niet gaan w<strong>er</strong>ken omdat Saudi-Arabië<br />

een ze<strong>er</strong> strenge scheiding d<strong>er</strong> geslachten<br />

oplegt. De zede<strong>lijk</strong>heidsregels v<strong>er</strong>bieden<br />

vrouwen om acht<strong>er</strong> een stuur plaats te<br />

nemen en om in een kantoor te w<strong>er</strong>ken<br />

waar ook mannen aanwezig zijn. Buitenshuis<br />

geld v<strong>er</strong>dienen is dus haast een onmoge<strong>lijk</strong>e<br />

opdracht. Om vrouwen toch me<strong>er</strong><br />

kansen op financiële onafhanke<strong>lijk</strong>heid te<br />

geven, w<strong>er</strong>d besloten om volgend jaar een<br />

stad te bouwen waar enkel vrouwen w<strong>er</strong>ken.<br />

Die stad zal v<strong>er</strong>rijzen in de ooste<strong>lijk</strong>e<br />

stad Hafuf, waar 5.000 ‘vrouwe<strong>lijk</strong>e’ banen<br />

zullen gecreë<strong>er</strong>d worden<br />

in de farmaceutische<br />

sector,<br />

de textiel- en<br />

voedselindustrie.<br />

Bron: Gazet Van<br />

Antw<strong>er</strong>pen, 14<br />

augustus<br />

2012<br />

6 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine<br />

Van zon tot maan<br />

Wat is <strong>er</strong> leuk<strong>er</strong> bij mooi we<strong>er</strong> dan het autoraampje open<br />

te draaien en de zon op je huid te voelen? Toch geldt ook<br />

hi<strong>er</strong>: geniet met mate. Een 69-jarige Am<strong>er</strong>ikaanse truck<strong>er</strong><br />

deed het 28 jaar lang en het resultaat is angstaanjagend.<br />

Het New England Journal of Medicine, een van de invloedrijkste<br />

medische tijdschriften in de V<strong>er</strong>enigde Staten<br />

van Am<strong>er</strong>ika, publice<strong>er</strong>de de foto van de man met het<br />

ond<strong>er</strong>schrift “Wat de zon kan doen met onze huid”. Het<br />

gezicht van de truck<strong>er</strong> ziet <strong>er</strong> aan de link<strong>er</strong>kant twintig<br />

jaar oud<strong>er</strong> uit dan aan de recht<strong>er</strong>kant. Rimpels en groeven v<strong>er</strong>and<strong>er</strong>den de huid<br />

in een maanlandschap. Het tijdschrift wil zo het gevaar van uv B-stralen aantonen.<br />

Deze kleuren de huid bruin, maar zorgen ook voor rimpels en kank<strong>er</strong>s.<br />

Sm<strong>er</strong>en is dus de boodschap, ook in de auto.<br />

Bron: Gazet Van Antw<strong>er</strong>pen, 5 juni 2012<br />

foto: New England Journal of Medicine<br />

Eenzaam in New York<br />

Stel je voor dat je in een grootstad als New York<br />

zond<strong>er</strong> familie of vrienden valt. Het ov<strong>er</strong>kwam<br />

Jeff Ragsdale. Hij ontvluchtte zijn eenzaamheid<br />

door te gaan drinken en kreeg zelfs zelfmoordgedachten.<br />

Op een dag besloot hij om een<br />

gele fly<strong>er</strong> te v<strong>er</strong>spreiden met daarop zijn <strong>nu</strong>mm<strong>er</strong><br />

en de vraag om hem te bellen om te praten.<br />

Het lev<strong>er</strong>de hem een stortvloed van<br />

reacties op. Doordat de fly<strong>er</strong> ook via Twitt<strong>er</strong><br />

en Facebook v<strong>er</strong>spreid w<strong>er</strong>d, kreeg hij al<br />

maar liefst 70.000 telefoons en dat van ov<strong>er</strong>al<br />

t<strong>er</strong> w<strong>er</strong>eld. Dage<strong>lijk</strong>s hangt hij <strong>nu</strong> zestien uur<br />

aan de telefoon en leest hij me<strong>er</strong> dan 300 smsjes. Hij m<strong>er</strong>kt dat <strong>er</strong> heel<br />

wat eenzaamheid is in de w<strong>er</strong>eld. Voor Ragsdale lev<strong>er</strong>de het 20 goede vrienden<br />

op, een boek en een moge<strong>lijk</strong>e v<strong>er</strong>filming van zijn v<strong>er</strong>haal. Wil je Jeff ook eens<br />

bellen? (347) 469-3173!<br />

Bron: Gazet Van Antw<strong>er</strong>pen, 3 augustus 2012<br />

Non op Wall Street<br />

V<strong>er</strong>schillende religieus geïnspire<strong>er</strong>de belegg<strong>er</strong>s leggen bedrijven het vuur aan de<br />

schenen. Vaak beh<strong>er</strong>en ze een pak geld. Zo investe<strong>er</strong>t de Church of England een<br />

kleine 10 miljard euro en houden de zust<strong>er</strong>s oblaten van de Onbevlekte Maagd<br />

Maria Lloyd Blankfein, de machtige CEO van zakenbank Goldman Sachs, in de<br />

tang. In het totaal beh<strong>er</strong>en de zust<strong>er</strong>s zo’n 360 miljoen<br />

euro aan aandelen van bedrijven. Maar God en<br />

Wall Street, gaat dat samen? Volgens Céline Louche,<br />

exp<strong>er</strong>t duurzaam beleggen aan de Vl<strong>er</strong>ick Leuven<br />

Gent Management School, zijn gelovige belegg<strong>er</strong>s<br />

<strong>er</strong>g gesteld op discretie, want “<strong>er</strong> hangt een taboe<br />

rond de combinatie geloof en geld”. Volgens Louche<br />

is <strong>er</strong> echt<strong>er</strong> geen probleem op voorwaarde dat deze<br />

gelovigen de ethische principes respect<strong>er</strong>en. Gelovige<br />

activisten b<strong>er</strong>oepen zich dan ook vaak op univ<strong>er</strong>sele<br />

principes ov<strong>er</strong> goed en kwaad, aldus<br />

Louche. De meesten pleiten voor mensenrechten,<br />

sociale ge<strong>lijk</strong>heid en respect voor de natuur.<br />

Bron: De Tijd, 8 juni 2012

Joodse<br />

jodenhat<strong>er</strong><br />

Het zal je maar ov<strong>er</strong>komen. Bekend staan<br />

om je antisemitische uitspraken en <strong>er</strong> plots<br />

acht<strong>er</strong> komen dat je zelf van joodse origine<br />

bent. Het Hongaarse extreemrechtse<br />

Europarlementslid Csanad Szegedi heeft het<br />

dan ook even moei<strong>lijk</strong> gehad toen hij dit te<br />

weten kwam. Tegenov<strong>er</strong> de p<strong>er</strong>s v<strong>er</strong>goe<strong>lijk</strong>te<br />

hij zijn situatie: “Ik denk dat wat telt niet is te<br />

weten wie <strong>er</strong> van het zuiv<strong>er</strong>e Hongaarse ras<br />

is, maar dat het belangrijk is hoe men zich gedraagt<br />

als Hongaar”. Toch w<strong>er</strong>d hij gedwongen<br />

om uit de partij te stappen, die hem ook<br />

liev<strong>er</strong> zijn zitje in het Europees Parlement ziet<br />

opgeven. De officiële reden hi<strong>er</strong>voor is niet dat<br />

hij joods is, maar het v<strong>er</strong>moeden dat Szegedi<br />

een poging tot corruptie zou ond<strong>er</strong>nomen<br />

hebben. Na zijn ontdekking wil de Hongaar<br />

als boeteling het vroeg<strong>er</strong>e nazi-concentratiekamp<br />

Auschwitz bezoeken<br />

Bron: Le Huffington Post (ov<strong>er</strong>genomen door<br />

De Morgen en Het Laatste Nieuws), 27 juni 2012;<br />

De Standaard, 16 augustus 2012 en De Morgen,<br />

18 augustus 2012<br />

Couch potato<br />

Is je kind ook een tv-plakk<strong>er</strong> en een sofahang<strong>er</strong>? Dan is het niet alleen. Jongens<br />

tussen 8 en 10 jaar oud sporten slechts 24 mi<strong>nu</strong>ten p<strong>er</strong> dag, meisjes<br />

maar 17 mi<strong>nu</strong>ten. Dat stelden ond<strong>er</strong>zoek<strong>er</strong>s van de univ<strong>er</strong>siteit van<br />

Newcastle vast. Ze steken gemiddeld niet me<strong>er</strong> dan 4 procent van hun tijd in<br />

actief bewegen. Dat is bijzond<strong>er</strong> weinig als je weet dat de standaard aang<strong>er</strong>aden<br />

hoeveelheid beweging een uurtje p<strong>er</strong> dag bedraagt. De ond<strong>er</strong>zoek<strong>er</strong>s opp<strong>er</strong>en<br />

dat scholen me<strong>er</strong> aandacht zouden moeten besteden aan lichame<strong>lijk</strong>e<br />

opvoeding en me<strong>er</strong> v<strong>er</strong>schillende sporten moeten aanbieden. Ze vrezen dat de kind<strong>er</strong>en<br />

van vandaag door hun ‘sofastijl’ en hun hong<strong>er</strong> naar junkfood wel eens de e<strong>er</strong>ste<br />

gen<strong>er</strong>atie zouden kunnen zijn die op een jong<strong>er</strong>e leeftijd st<strong>er</strong>ft dan haar oud<strong>er</strong>s.<br />

Sto<strong>er</strong> (be)stuur?<br />

Zeg niet te gauw, het is we<strong>er</strong><br />

een vrouw! Of toch wel? De<br />

burgemeest<strong>er</strong> van het Duitse<br />

stadje Trib<strong>er</strong>g is <strong>er</strong> in elk geval<br />

van ov<strong>er</strong>tuigd dat mannen bet<strong>er</strong>e<br />

chauffeurs zijn dan vrouwen.<br />

Op twee volgens de<br />

burg<strong>er</strong>vad<strong>er</strong> “<strong>er</strong>g moei<strong>lijk</strong> b<strong>er</strong>eikbare<br />

parke<strong>er</strong>vlakken” in de<br />

plaatse<strong>lijk</strong>e parke<strong>er</strong>garage<br />

plaatste hij een marssymbool.<br />

Het gaat om smalle parke<strong>er</strong>plaatsen<br />

waar auto’s enkel met veel gewring in en uit kunnen rijden. “Mannen<br />

zijn <strong>nu</strong> eenmaal bet<strong>er</strong> in dit soort dingen”, vond de burgemeest<strong>er</strong>. Daarnaast res<strong>er</strong>ve<strong>er</strong>de<br />

hij 12 “gemakke<strong>lijk</strong>e” plaatsen voor vrouwen. Of dit voor mind<strong>er</strong> v<strong>er</strong>ke<strong>er</strong>shind<strong>er</strong><br />

zorgt, is echt<strong>er</strong> lang niet zek<strong>er</strong>: op de parke<strong>er</strong>plaatsen met het<br />

marssymbool komen veel mannen hun rijkunsten tonen, t<strong>er</strong>wijl vrouwen willen<br />

bewijzen dat ze <strong>er</strong> ook wat van bakken.<br />

Bron: De Standaard, 8 juli 2012<br />

V<strong>er</strong>boden te fluiten<br />

Het hoort haast bij bouwvakk<strong>er</strong>s als worst bij stoemp: fluiten<br />

naar vrouwe<strong>lijk</strong>e voorbijgang<strong>er</strong>s. Toch houden vrijpostige<br />

he<strong>er</strong>schappen voortaan bet<strong>er</strong> hun mond. De<br />

fed<strong>er</strong>ale politie beschouwt fluiten imm<strong>er</strong>s als “een<br />

handeling van openbare zedenschennis”. De int<strong>er</strong>pretatie<br />

van deze handelingen is recent uitgebreid.<br />

Volgens Kaatje Natens van de p<strong>er</strong>sdienst<br />

van de fed<strong>er</strong>ale politie v<strong>er</strong>wezen deze handelingen<br />

vroeg<strong>er</strong> enkel naar feiten zoals exhibitionisme. De<br />

nieuwe omschrijving omvat alles wat de e<strong>er</strong>baarheid<br />

van iemand kan kwetsen, zoals fluiten of one<strong>er</strong>bare<br />

voorstellen doen. Het gevolg hi<strong>er</strong>van is dat het aantal<br />

vaststellingen van openbare zedenschennis explode<strong>er</strong>de in 2011. In<br />

een jaar tijd stegen deze met 55 procent: van 1.097 naar 1.699.<br />

Bron: De Standaard, 28 juni 2012<br />

Bron: De Morgen, 21 juni 2012<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 7

8 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine<br />

Er bestaat geen<br />

absolute waarheid<br />

Int<strong>er</strong>view met<br />

Maxime De Winne

Op 17 ja<strong>nu</strong>ari 2011 w<strong>er</strong>d Maxime De Winne met een knal b<strong>er</strong>oemd in<br />

Vlaand<strong>er</strong>en. Nachtuilen kenden hem al als belspelpresentator. In de<br />

b<strong>er</strong>uchte Basta-uitzending van die dag bleek echt<strong>er</strong> dat Maxime De<br />

Winne und<strong>er</strong>cov<strong>er</strong> was gegaan. Samen met het Basta-team en<br />

whizzkid Gaëtan De We<strong>er</strong>t legde hij het bedrog acht<strong>er</strong> de spelletjes<br />

bloot. Het resultaat: de belspelletjes w<strong>er</strong>den van de Vlaamse buis afgevo<strong>er</strong>d.<br />

Ond<strong>er</strong>tussen gaf hij ook gestalte aan de Dank-u-Man van<br />

de Bond zond<strong>er</strong> Naam en speelde hij Tibo in de soap Thuis. Wiens<br />

huwe<strong>lijk</strong> met Franky veel we<strong>er</strong>klank kreeg in de p<strong>er</strong>s. Sommigen<br />

kennen hem ook als theat<strong>er</strong>mak<strong>er</strong> bij het collectief cirQ. Maar voor<br />

le<strong>er</strong>lingen van het Houtlandinstituut Torhout is Maxime De Winne in<br />

de e<strong>er</strong>ste plaats le<strong>er</strong>kracht niet-confessionele zedenle<strong>er</strong>. We gingen<br />

ond<strong>er</strong>huids bij een ontwapenende duizendpoot.<br />

Sonny Van de Steene - foto’s: © J<strong>er</strong>oen Vanneste<br />

Atheïst tot in de kist<br />

Waarom ben je le<strong>er</strong>kracht niet-confessionele zedenle<strong>er</strong> geworden?<br />

Ik heb twee jaar Biologie gestude<strong>er</strong>d, maar ik vond niet dat ik het<br />

DNA van een bioloog had. Tijdens de cursus wetenschapsfilosofie,<br />

gegeven door Did<strong>er</strong>ik Batens, ontdekte ik dat ik wetenschap vooral<br />

boeiend vind als het g<strong>er</strong>elate<strong>er</strong>d is aan maatschappe<strong>lijk</strong>e problemen<br />

en ethiek. Dus ging ik Moraalwetenschap stud<strong>er</strong>en. Daar ben ik tot<br />

de vaststelling gekomen dat dé waarheid niet bestaat. Hoe me<strong>er</strong><br />

je te weten komt, hoe me<strong>er</strong> <strong>nu</strong>ances <strong>er</strong> opborrelen en hoe mind<strong>er</strong><br />

je weet wat dé waarheid is.<br />

Daarnaast w<strong>er</strong>k ik graag met jonge mensen. Zo was ik ooit leid<strong>er</strong> in<br />

de scouts. De brug met het ond<strong>er</strong>wijs en het vak niet-confessionele<br />

zedenle<strong>er</strong> is dan vlug gemaakt. Ik vind zedenle<strong>er</strong> maatschappe<strong>lijk</strong><br />

relevant en leuk om te geven, omdat ik schoonheid en waarden kan<br />

ov<strong>er</strong>brengen aan jonge mensen. Zij zitten met vragen en ik laat hen,<br />

zond<strong>er</strong> met de ving<strong>er</strong> te wijzen, bepaalde wegen zien.<br />

Wat wil je zek<strong>er</strong> aan je le<strong>er</strong>lingen meegeven?<br />

Ik wil dat ze bewust in het leven staan. Dat ze nadenken ov<strong>er</strong> wie<br />

ze zijn en wat ze zelf willen. Ik stimule<strong>er</strong> hen om hun int<strong>er</strong>ne drive te<br />

ontdekken. Ik spoor hen aan om stil te staan bij de keuzes die ze<br />

maken. Ook niet kiezen is een keuze. Zij moeten beseffen dat ze<br />

keuzes mogen maken en daarbij niet afhanke<strong>lijk</strong> zijn van and<strong>er</strong>en.<br />

Vind jij het net als je oud<strong>er</strong>s belangrijk dat je Rechten gaat stud<strong>er</strong>en?<br />

ond<strong>er</strong>huids<br />

Wil jij Rechten stud<strong>er</strong>en? Wat zou je liev<strong>er</strong> doen? Waarom? Ik maak<br />

hen ook duide<strong>lijk</strong> dat nadenken ov<strong>er</strong> je eigen levensbeschouwing<br />

relevant is, <strong>nu</strong> en lat<strong>er</strong>. Het is niet zomaar een vak op school.<br />

Heb je het gevoel dat je daarin slaagt?<br />

Het is een lang proces en de tijd die je met le<strong>er</strong>lingen doorbrengt,<br />

is bep<strong>er</strong>kt. De schoolse setting, toch een koele en zake<strong>lijk</strong>e omgeving,<br />

leent zich ook niet makke<strong>lijk</strong> om een band met ied<strong>er</strong>e le<strong>er</strong>ling<br />

op te bouwen. Ken je de metafoor van de jongen en de zeest<strong>er</strong>ren?<br />

Een jongen wandelt op een strand vol zeest<strong>er</strong>ren. Hij gooit ze één<br />

voor één in het wat<strong>er</strong>. Een oude man komt voorbij en vraagt<br />

waarom hij dat doet. De man wijst naar de vele zeest<strong>er</strong>ren die nog<br />

op het strand liggen. “Wat je doet, heeft toch helemaal geen zin.”<br />

“Toch wel,” zegt de jongen, “die ene zeest<strong>er</strong> maakt het v<strong>er</strong>schil” en<br />

hij gooit <strong>er</strong> nog één in het wat<strong>er</strong>. “We<strong>er</strong> één g<strong>er</strong>ed!” Ik besef dat ik<br />

nooit tot ied<strong>er</strong>een zal doordringen, maar die enkelen bij wie dat wel<br />

lukt, zijn de moeite me<strong>er</strong> dan waard.<br />

Welke rol speelde het niet in een god geloven in jouw keuze<br />

om le<strong>er</strong>kracht niet-confessionele zedenle<strong>er</strong> te worden?<br />

Ik ga uit van het vrijzinnige gedachtegoed. Ik base<strong>er</strong> me op wetenschap<br />

en ben dus atheïstisch, goddeloos. Maar alles staat of valt<br />

met een definitie. Want als god samenvalt met de natuur, dan ben<br />

ik gelovig. Aangezien een le<strong>er</strong>kracht niet-confessionele zedenle<strong>er</strong><br />

v<strong>er</strong>ond<strong>er</strong>steld wordt een atheïstische levensbeschouwing aan te<br />

hangen, is het vak op m’n lijf geschreven.<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 9

Een kleine twee jaar geleden is je vad<strong>er</strong> gestorven. Heb je<br />

toen getwijfeld aan het bestaan van een god?<br />

Mijn vad<strong>er</strong> heeft een mooie dood gehad. Hij zat in zijn zetel met het<br />

kruiswoordraadsel nog in zijn hand. Het was direct gedaan. Maar<br />

voor de mensen die acht<strong>er</strong>blijven is het zwaar. Ik vind het <strong>er</strong>g voor<br />

mijn ma. Zijn dood maakte mij ook kwetsbaard<strong>er</strong>, vooral in de relatie<br />

met mijn zoon. Het v<strong>er</strong>innigde onze band. Natuur<strong>lijk</strong> stel je je vragen<br />

op zo’n moment. Is <strong>er</strong> iets na de dood? Zit hij <strong>nu</strong> daar? Ik hoop van<br />

wel, maar ik ga <strong>er</strong>van uit van niet. Ik ben <strong>er</strong> niet gelovig door geworden.<br />

Vind je het <strong>nu</strong>ttig om god in de klas te brengen en waarom?<br />

Ik waarde<strong>er</strong> religies. Bekeken va<strong>nu</strong>it humanistische waarden is het<br />

Oude Testament razend int<strong>er</strong>essant. Het bevat mooie metaforen,<br />

bijvoorbeeld ov<strong>er</strong> de menswording. Adam en Eva waren naakt en<br />

wilden een eikenblad omdat ze zich schaamden. Zond<strong>er</strong> eikenblad,<br />

zond<strong>er</strong> schaamte, zouden ze beesten gebleven zijn. Daarnaast<br />

biedt het een cultureel kad<strong>er</strong>. Wanne<strong>er</strong> je in een museum kijkt naar<br />

een klassiek schild<strong>er</strong>ij met daarop Sint-Sebastiaan, dan wil je toch<br />

weten wie hij is? Dat probe<strong>er</strong> ik aan mijn le<strong>er</strong>lingen mee te geven.<br />

10 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine<br />

Eén voor allen, allen voor één<br />

Naast le<strong>er</strong>kracht niet-confessionele zedenle<strong>er</strong> ontmask<strong>er</strong> je<br />

de belspelletjes, speel je de homoseksuele Tibo in Thuis en<br />

ben je theat<strong>er</strong>mak<strong>er</strong>. Kies je je projecten en rollen toevallig<br />

of zit <strong>er</strong> me<strong>er</strong> acht<strong>er</strong>?<br />

Ik ga in op een rol of een project wanne<strong>er</strong> deze me inhoude<strong>lijk</strong> int<strong>er</strong>essant<br />

<strong>lijk</strong>en, wanne<strong>er</strong> deze me uitdagen en ik het gevoel heb<br />

dat ik een me<strong>er</strong>waarde kan zijn. Toen ze me vroegen om und<strong>er</strong>cov<strong>er</strong><br />

belspelletjes te present<strong>er</strong>en, wou ik dat onmiddel<strong>lijk</strong> doen. Ik<br />

zag mezelf in die rol stappen. Het leek me leuk om te doen en <strong>nu</strong>ttig<br />

om het bedrog aan het licht te brengen.<br />

Je neemt rollen en projecten aan die maatschappe<strong>lijk</strong> engagement<br />

uitstralen. Wat wil je <strong>er</strong>mee b<strong>er</strong>eiken bij mensen?<br />

Via theat<strong>er</strong>, een show, spektakel of een creatief idee wil ik mensen<br />

confront<strong>er</strong>en met een bepaald probleem. Maar dat moet niet opgeblazen<br />

worden. Dat twee homo’s in een soap als normale gasten<br />

worden ne<strong>er</strong>gezet, vind ik al goed. Nog bet<strong>er</strong> wordt het als de p<strong>er</strong>s<br />

dat oppikt. Zo kan het tot iets leiden. En ik ben zek<strong>er</strong> content als<br />

enkele homo’s uit de kast komen omdat ze Tibo in Thuis zien.<br />

V<strong>er</strong>trouwen mensen je nog na de belspelp<strong>er</strong>iode?<br />

Mensen vonden m’n aandeel in de ontmask<strong>er</strong>ing van de belspelletjes<br />

rock-’n-roll. Ze zeiden dat ik lef had. Ze bewond<strong>er</strong>den me<br />

omdat ik die rol lang heb volgehouden. Enkel in concrete w<strong>er</strong>ksf<strong>er</strong>en<br />

zijn mensen acht<strong>er</strong>dochtig. Toen ik bij Thuis begon, vreesden<br />

een aantal mensen dat ik <strong>er</strong> und<strong>er</strong>cov<strong>er</strong> w<strong>er</strong>kte. Nee dus. Ik zou<br />

niet weten waarom.<br />

Hoe reage<strong>er</strong>den mensen tijdens de p<strong>er</strong>iode dat je belspelpresentator<br />

was?<br />

Mensen die me kenden, snapten het niet. Ze vroegen zich af hoe<br />

ik als filosoof en theat<strong>er</strong>mak<strong>er</strong> zoiets kon doen. Soms zeiden ze<br />

niets, maar voelde ik hun afwijzen. Dat deed pijn. Er waren gelukkig<br />

wel een aantal mensen die het wisten. Ik haalde daar kracht uit.<br />

Tegen enkele sceptische vrienden die niet op de hoogte waren,<br />

grapte ik dat ik misschien wel bezig was met een boek. Door zo’n

“Ik vind zedenle<strong>er</strong><br />

maatschappe<strong>lijk</strong><br />

relevant en leuk om<br />

te geven.”<br />

ironische opm<strong>er</strong>kingen begrepen mensen dat ik niet zomaar belspelpresentator<br />

was.<br />

Is jouw v<strong>er</strong>trouwen in de mens geschaad door wat je gezien<br />

en gehoord hebt acht<strong>er</strong> de sch<strong>er</strong>men bij de belspelletjes?<br />

Het concept van de belspelletjes ov<strong>er</strong>stijgt enkele individuen. Er<br />

wordt een format opgesteld, dat heeft succes en wordt ov<strong>er</strong>genomen.<br />

Mensen v<strong>er</strong>galopp<strong>er</strong>en zich vaak als <strong>er</strong> geld te v<strong>er</strong>dienen valt<br />

en staan niet stil bij de gevolgen voor and<strong>er</strong>en. De crew met wie ik<br />

gew<strong>er</strong>kt heb, v<strong>er</strong>wijt ik zelfs helemaal niets. Zij zijn slechts een stukje<br />

in de keten. Dit betekent niet dat <strong>er</strong> niets mis is met dat format of<br />

met de structuur die het moge<strong>lijk</strong> maakt dat het uitgezonden wordt.<br />

Een aantal mensen, van een lag<strong>er</strong>e sociale klasse, komen <strong>er</strong> ze<strong>er</strong><br />

b<strong>er</strong>ooid uit. Er wordt geld beloofd, t<strong>er</strong>wijl dat <strong>er</strong> niet is. De belspelletjes<br />

doen eigen<strong>lijk</strong> hetzelfde als casino’s, maar met veel grot<strong>er</strong>e<br />

winstmarges. Mijn mensbeeld is <strong>er</strong> in elk geval niet door geschaad.<br />

Er zijn <strong>er</strong>g<strong>er</strong>e dingen dan belspelletjes: concentratiekampen, de onmense<strong>lijk</strong>heden<br />

in Syrië…<br />

Bemin je naaste als jezelf<br />

Jij bent het<strong>er</strong>o. In Thuis speel je Tibo, die homo is. Vind je<br />

het moei<strong>lijk</strong> om een homoman ne<strong>er</strong> te zetten?<br />

Nee, helemaal niet. Het is niet moei<strong>lijk</strong> om te spelen dat je iemand<br />

graag ziet. Het maakt daarbij niet uit of het een man of<br />

een vrouw is.<br />

Wat vinden je familie en vrienden <strong>er</strong>van dat je een homoman<br />

speelt?<br />

Zij vinden dat wijs. Zij maken <strong>er</strong> natuur<strong>lijk</strong> grappen om en plagen<br />

me <strong>er</strong> soms mee, net omdat ze het cool vinden.<br />

Hoe reag<strong>er</strong>en je le<strong>er</strong>lingen?<br />

Zij vinden het ook fantastisch en zijn immens trots. Mijn le<strong>er</strong>lingen<br />

maken weinig van het feit dat iemand homo is. Tibo is ook niet<br />

zichtbaar homo. Het is geen ‘janet’. Le<strong>er</strong>lingen die dat aanstootgevend<br />

zouden vinden, hebben niets om op te reag<strong>er</strong>en. Mijn le<strong>er</strong>-<br />

lingen kenden me al voordat ik Tibo speelde. Ik vraag me af hoe<br />

nieuwe le<strong>er</strong>lingen zullen reag<strong>er</strong>en. Ik geef graag les en wil het lang<br />

blijven doen, maar de dag dat le<strong>er</strong>lingen of hun oud<strong>er</strong>s me een<br />

handtekening vragen omdat ik Tibo uit Thuis ben, gaat het te v<strong>er</strong>.<br />

V<strong>er</strong>and<strong>er</strong>de je omgeving door je bekendheid?<br />

Ja. Ik v<strong>er</strong>schiet <strong>er</strong>van, maar sommige mensen vinden dat heel fascin<strong>er</strong>end.<br />

Vind je dat leuk of e<strong>er</strong>d<strong>er</strong> v<strong>er</strong>velend?<br />

Wanne<strong>er</strong> iemand op me afstapt lout<strong>er</strong> en alleen omdat ik Tibo ben,<br />

irrite<strong>er</strong>t me dat. Net als mensen die denken dat ze me kennen, omdat<br />

ze Tibo elke dag zien. Maar soms leidt het ook tot mooie momenten.<br />

Onlangs kwam <strong>er</strong> een man bij mij staan. Het was een sto<strong>er</strong>e bink. Hij<br />

was duide<strong>lijk</strong> nog niet uit de kast. Hij nam me in v<strong>er</strong>trouwen omdat ik<br />

Tibo was. Fantastisch wat mijn p<strong>er</strong>sonage heeft teweeggebracht in<br />

zijn leven. Dat is iets and<strong>er</strong>s dan mensen die gewoon opdring<strong>er</strong>ig zijn.<br />

Vrijheid als hoogste goed<br />

ond<strong>er</strong>huids<br />

Heb je het gevoel dat je bekendheid je vrijheid inp<strong>er</strong>kt?<br />

Soms betrap ik me <strong>er</strong>op dat ik met mijn hoofd naar beneden g<strong>er</strong>icht<br />

op straat wandel. Soms vraag ik me af of de mensen acht<strong>er</strong> me<br />

iets zeggen ov<strong>er</strong> mij. Maar ik probe<strong>er</strong> daar niet mee bezig te zijn. Ik<br />

wil me <strong>er</strong> niet and<strong>er</strong>s door gedragen. Dus ja, ik ga nog steeds naar<br />

de sup<strong>er</strong>markt. (lacht)<br />

Hoe wil je gezien worden door and<strong>er</strong>en?<br />

Ik vind het onbelangrijk hoe onbekenden me zien, ook al is het natuur<strong>lijk</strong><br />

niet leuk als je kritiek krijgt of als mensen je and<strong>er</strong>s zien dan<br />

je bent. Het is een and<strong>er</strong> v<strong>er</strong>haal wanne<strong>er</strong> het gaat ov<strong>er</strong> de mensen<br />

waar ik om geef. Ik wil dat zij mij zien als iemand die <strong>er</strong> altijd voor<br />

hen is. Als iemand die, ook al is hij met veel zaken bezig, mensen<br />

echt graag kan zien.<br />

Vind je het bevrijdend om v<strong>er</strong>schillende rollen te spelen?<br />

Een rol die maatschappe<strong>lijk</strong> prikkelt en die me iets bijbrengt, vind<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 11

ond<strong>er</strong>huids<br />

“Een acteur die 15 jaar<br />

lang dezelfde rol speelt,<br />

is geen acteur maar een<br />

ambtenaar.”<br />

ik fantastisch. Maar het moet v<strong>er</strong>nieuwend blijven. Ik wil explor<strong>er</strong>en<br />

en v<strong>er</strong>schillende dingen doen. Dat geeft mij zin. Ik ben geen acteur<br />

of regisseur om 15 jaar in Thuis te spelen of hetzelfde programma<br />

te maken. Een acteur die 15 jaar lang dezelfde rol speelt, is geen<br />

acteur maar een ambtenaar.<br />

Durven denken<br />

Vind je jezelf een kritisch p<strong>er</strong>soon?<br />

Kritisch zijn is ook twijfelen. Ik ben een twijfelaar. Ik zoek constant.<br />

Dat hoeft niet altijd zwaarwichtig te zijn. Ik heb bijvoorbeeld weinig<br />

behoefte om zware filosofie te lezen, hoewel ik daardoor nog<br />

12 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine<br />

kritisch<strong>er</strong> zou kunnen worden. Het kritische v<strong>er</strong><strong>nu</strong>ft zit voor mij<br />

niet in de lett<strong>er</strong>, maar in een buikgevoel. Wanne<strong>er</strong> ik emotioneel<br />

door iets g<strong>er</strong>aakt word, wil ik weten waarom en stel ik mezelf<br />

de vraag of ik genoeg redenen heb om te reag<strong>er</strong>en. Ik laat ratio<br />

dus pas aan het w<strong>er</strong>k als ik echt iets voel. Natuur<strong>lijk</strong> slorp ik<br />

rationeel constant gegevens op ov<strong>er</strong> bijvoorbeeld politiek. Ik wil<br />

echt<strong>er</strong> niet ov<strong>er</strong> alles een mening hebben. Enkel wanne<strong>er</strong> ik <strong>er</strong><br />

emotioneel door g<strong>er</strong>aakt word en me <strong>er</strong>in v<strong>er</strong>diept heb. Ik zal<br />

zwijgen ov<strong>er</strong> zaken waar ik geen bal van afweet. Dat betekent<br />

dus ook dat ik dingen laat voorbijgaan.<br />

Vind je het belangrijk om een kritische houding bij je le<strong>er</strong>lingen<br />

te stimul<strong>er</strong>en?<br />

Ja. Ik geef ze e<strong>er</strong>st vo<strong>er</strong>. Ik reik hen feiten en een kad<strong>er</strong> aan. Wanne<strong>er</strong><br />

ze die info hebben en <strong>er</strong> iets bij voelen, dan pas kunnen ze<br />

hun mening geven. Want zoals de filosoof Wittgenstein zei: “Waarov<strong>er</strong><br />

men niet kan spreken moet men zwijgen”. Zo kan je een discussie<br />

v<strong>er</strong>d<strong>er</strong> laten gaan dan een gewoon cafégesprek.<br />

Waarov<strong>er</strong> ben je zelf ooit van<br />

mening v<strong>er</strong>and<strong>er</strong>d?<br />

Vroeg<strong>er</strong> was ik op zoek naar de p<strong>er</strong>fecte morele basis voor mezelf,<br />

de p<strong>er</strong>fecte analyse, het p<strong>er</strong>fecte systeem… Nu weet ik dat <strong>er</strong> geen<br />

absolute waarheid bestaat.

Agenda<br />

Agenda<br />

Agenda<br />

6u20:<br />

7u39:<br />

8u35:<br />

9u30:<br />

10u35:<br />

11u02:<br />

Kathleen Van Steenkiste<br />

vrijzinnig humanistisch<br />

consulent huisvan<strong>deMens</strong> Gent<br />

De krant uit de brievenbus halen en het<br />

ontbijt voor de huisgenoten klaar -<br />

maken. Radio 1 meldt 122 kilomet<strong>er</strong> file,<br />

hallucinant.<br />

Fietshelm op, fluohesje<br />

aan. “Hi<strong>er</strong><br />

rijdt een v<strong>er</strong>lichte<br />

geest” staat op<br />

mijn rug. Het past<br />

bij me. Ik fiets<br />

naar het station.<br />

De treinreis geeft<br />

me de gelegenheid<br />

om te lezen: Post<br />

voor mevrouw<br />

Bromley van Stefan<br />

Brijs, een he<strong>er</strong><strong>lijk</strong><br />

boek.<br />

“Goeiemorgen collega’s!” Mails bekijken<br />

en een v<strong>er</strong>slag maken van de samenkomst<br />

met een koppel voor een huwe<strong>lijk</strong>splechtigheid.<br />

Mijn e<strong>er</strong>ste cliënte v<strong>er</strong>loor haar man aan<br />

kank<strong>er</strong>. Ze zegt dat ze zich bet<strong>er</strong> begint<br />

te voelen. Ik vraag haar om te v<strong>er</strong>woorden<br />

wat <strong>er</strong> <strong>nu</strong> and<strong>er</strong>s is. Onze gesprekken<br />

betekenen veel: ze kan zich tonen<br />

zoals ze is en vrijuit spreken.<br />

Snel een kop thee. Een<br />

aanvraag voor een afscheidsplechtigheid<br />

komt<br />

binnen. Ik maak tijd<br />

voor het gesprek met de<br />

nabestaanden en vind<br />

nog wel ruimte om een<br />

tekst te schrijven.<br />

De volgende cliënt wacht<br />

al. Onze gesprekken zijn<br />

een zoektocht naar levenskwaliteit:<br />

wat geeft hem zin om v<strong>er</strong>d<strong>er</strong> te<br />

gaan? Moei<strong>lijk</strong> maar boeiend.<br />

12u10:<br />

13u13:<br />

13u36:<br />

15u45:<br />

16u31:<br />

Dagschotel<br />

Plat du jour<br />

Dish of the day<br />

Op huisbezoek bij een cliënte die nauwe<strong>lijk</strong>s<br />

vrienden of familie heeft om op<br />

t<strong>er</strong>ug te vallen. Ze huilt, het v<strong>er</strong>licht<br />

even. Ik wil blijven, maar moet t<strong>er</strong>ug<br />

naar het w<strong>er</strong>k.<br />

Een collega wacht op me om samen te<br />

lunchen. Een moment om even te vragen<br />

hoe het gaat wordt al gauw een<br />

w<strong>er</strong>kov<strong>er</strong>leg.<br />

In mijn mailbox loopt de vraag binnen<br />

om een vorming te geven ov<strong>er</strong> existentiële<br />

pijn en zorg voor het Netw<strong>er</strong>k<br />

Palliatieve Zorg. Ik bevestig snel en<br />

klim dan opnieuw de fiets op voor een<br />

huisbezoek.<br />

T<strong>er</strong>ug in het huisvan<strong>deMens</strong>, even een<br />

adempauze en kijken wat <strong>er</strong> de volgende<br />

weken op het programma staat: vormingen<br />

geven, een huwe<strong>lijk</strong>splechtigheid...<br />

De thuisbasis wacht, mijn echtgenootkok<br />

heeft een lekk<strong>er</strong>e maaltijd b<strong>er</strong>eid.<br />

Een leuk vooruitzicht: samen<br />

met het gezin eten. Nog even de<br />

afwas doen, mijn boek ligt al te<br />

wachten…<br />

maandag dinsdag woensdag dond<strong>er</strong>dag vrijdag zat<strong>er</strong>dag zondag<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 13

Jonge advocate strijdt voor waardig levenseinde<br />

14 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine

“Je mag dan nog de beste intenties hebben en de grootste<br />

diploma’s, uiteinde<strong>lijk</strong> moet je de juiste mensen op het juiste<br />

moment tegenkomen.” Ze heeft geluk gehad, vindt Sylvie<br />

Tack. Met haar 31 jaar steekt deze advocate gespecialise<strong>er</strong>d in<br />

medisch recht af tegen de gevestigde waarden in het euthanasiedebat.<br />

Ze nam reeds deel aan heel wat nationale en int<strong>er</strong>nationale<br />

congressen met uiteenzettingen ov<strong>er</strong> het beleid rond het<br />

levenseinde in zorginstellingen. Daarov<strong>er</strong> gaat ook haar k<strong>er</strong>sv<strong>er</strong>se<br />

doctoraat aan de UGent. Ond<strong>er</strong>tussen blijft Sylvie Tack<br />

v<strong>er</strong>bonden aan de VUB-UGent-ond<strong>er</strong>zoeksgroep Zorg rond<br />

het levenseinde. Maar waarom specialis<strong>er</strong>en in het einde, t<strong>er</strong>wijl<br />

het allemaal nog maar net begint?<br />

Julie Van Garsse<br />

De tenoren in het debat rond waardig levenseinde zijn vooral<br />

grijzende proffen met jaren <strong>er</strong>varing en een ellenlang cv. En<br />

jij, een jonge advocate. Vanwaar de int<strong>er</strong>esse in deze thematiek?<br />

Ik ben <strong>er</strong> een beetje ing<strong>er</strong>old. Als achttienjarige wist ik absoluut<br />

niet wat ik wilde stud<strong>er</strong>en. Ik kom uit een echte juristenfamilie, maar<br />

toch was Rechten niet p<strong>er</strong> se mijn e<strong>er</strong>ste keuze. Uiteinde<strong>lijk</strong> ben<br />

ik toch in de voetsporen van mijn oud<strong>er</strong>s getreden. Rechten leek<br />

me een handige studie, zo zou ik het contract van mijn huurappartementje<br />

begrijpen. (lacht) Toch boeide geen enkele les me<br />

enorm. Tot ik in mijn laatste jaar het keuzevak medisch recht<br />

volgde. Meteen wist ik: dit is iets voor mij. Geneeskunde leek me<br />

veel praktisch<strong>er</strong> dan recht. Toch zag ik mezelf niet nog zeven jaar<br />

voor arts stud<strong>er</strong>en. Dus w<strong>er</strong>d het een licentie Medisch-Sociale<br />

Wetenschappen. Daar ontstond de passie voor bio-ethische<br />

thema’s. Met het levenseinde w<strong>er</strong>d ik plots geconfronte<strong>er</strong>d toen<br />

mijn vad<strong>er</strong> op heel jonge leeftijd sti<strong>er</strong>f aan kank<strong>er</strong>. Dat heeft mee<br />

mijn carrièrekeuze bepaald.<br />

Sylvie Tack<br />

jong.<strong>nu</strong><br />

Je doctore<strong>er</strong>de rond het levenseindebeleid in ziekenhuizen<br />

en rusthuizen. Een ongewone keuze.<br />

Het is een heel mense<strong>lijk</strong>e mat<strong>er</strong>ie. Doctor<strong>er</strong>en ov<strong>er</strong> iets technisch,<br />

zoals één of and<strong>er</strong> subartikel van een wetsbepaling, zei me niets.<br />

Maar ov<strong>er</strong> het beleid in zorginstellingen bestaan heel veel vragen<br />

van artsen en patiënten. De euthanasiewet en de wet op patiëntenrechten<br />

bestaan imm<strong>er</strong>s wel, maar die worden zek<strong>er</strong> niet altijd<br />

toegepast in de zieken- en rusthuizen. Instellingen leggen vaak bijkomende<br />

voorwaarden op voor euthanasie. Zo blijven patiënten<br />

soms in de kou staan. En hoe zit het met de rechten van de zorgv<strong>er</strong>len<strong>er</strong>s?<br />

Mogen instellingen de moge<strong>lijk</strong>heid van euthanasie wel<br />

bep<strong>er</strong>ken? Ik botste op een juridisch zwart gat.<br />

Door je te v<strong>er</strong>diepen in de kwestie, stond je opeens in het rijtje<br />

van exp<strong>er</strong>ten in het levenseinde. Hoe kom je zo snel zo v<strong>er</strong>?<br />

Er zijn niet veel mensen die levenseindekwesties bekijken va<strong>nu</strong>it een<br />

juridisch oogpunt, t<strong>er</strong>wijl hi<strong>er</strong> juist veel nood aan is. Ik was de enige<br />

student aan de UGent die doctore<strong>er</strong>de in medisch recht. Maar ei-<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 15

jong.<strong>nu</strong><br />

Sylvie Tack: “Er zijn niet veel mensen die levenseindekwesties bekijken va<strong>nu</strong>it<br />

een juridisch oogpunt, t<strong>er</strong>wijl hi<strong>er</strong> juist veel nood aan is.”<br />

gen<strong>lijk</strong> heb ik vooral geluk gehad. Al heb je de beste intenties en de<br />

grootste diploma’s, je moet vooral de juiste p<strong>er</strong>soon op het juiste<br />

moment tegenkomen. Dat lukte me vooral door de jobs die ik jaren<br />

gecombine<strong>er</strong>d heb, name<strong>lijk</strong> ond<strong>er</strong>zoek<strong>er</strong> en advocate medisch<br />

recht. Ik kwam veel in contact met artsen, zorgv<strong>er</strong>len<strong>er</strong>s en mensen<br />

die w<strong>er</strong>ken rond het levenseinde. Zij gaven me feedback.<br />

Als advocaat vecht je tegen onrecht. W<strong>er</strong>d je ook in je ond<strong>er</strong>zoek<br />

gedreven door v<strong>er</strong>ontwaardiging?<br />

Ja. Zo is <strong>er</strong> het voorbeeld van een arts die ontslagen w<strong>er</strong>d uit een<br />

Brussels ziekenhuis. Officieel had hij de euthanasiewet geschonden,<br />

in w<strong>er</strong>ke<strong>lijk</strong>heid handelde hij in strijd met het ziekenhuisbeleid.<br />

Ziekenhuizen volgen nog steeds een eigen ethiek: in het ene ziekenhuis<br />

kan iets wel, in het and<strong>er</strong>e niet, t<strong>er</strong>wijl de wet voor ied<strong>er</strong>een<br />

ge<strong>lijk</strong> is. Dat wilde ik aan de kaak stellen. De euthanasiewet helemaal<br />

opnieuw t<strong>er</strong> discussie brengen, leek me niet haalbaar en niet<br />

wense<strong>lijk</strong>. Dus heb ik geprobe<strong>er</strong>d om, op basis van de huidige patiëntenrechten<br />

en and<strong>er</strong>e normen, een juridisch kad<strong>er</strong> te schetsen<br />

en een aantal concrete voorstellen te formul<strong>er</strong>en. Ik hoop echt dat<br />

ik hi<strong>er</strong>mee iets kan v<strong>er</strong>and<strong>er</strong>en.<br />

Hoe voelt het om voor volle zalen te mogen spreken, in binnen-<br />

en buitenland? Gi<strong>er</strong>en de ze<strong>nu</strong>wen nog door je lijf?<br />

Dat wordt een gewoonte. Al was de e<strong>er</strong>ste presentatie in het Engels<br />

wel even slikken. Weet je, ik was vroeg<strong>er</strong> een goede kunstschaats-<br />

16 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine<br />

st<strong>er</strong>. Voor een competitiewedstrijd was ik extréém ze<strong>nu</strong>wachtig. In<br />

mijn ogen kon <strong>er</strong> niets <strong>er</strong>g<strong>er</strong> zijn in het leven dan dat. Dat b<strong>lijk</strong>t te<br />

kloppen, nadien heb ik nooit me<strong>er</strong> dezelfde stress gevoeld. (lacht)<br />

Tijdens een spreekbeurt kan ik me imm<strong>er</strong>s steeds h<strong>er</strong>pakken, mijn<br />

Pow<strong>er</strong>Point-presentatie staat voor me. Bij een schaatswedstrijd heb<br />

je maar één kans: val je tijdens een pirouette, dan is het gedaan.<br />

Word je als jonge vrouw altijd s<strong>er</strong>ieus genomen?<br />

In academische kringen wel, daar is het vooral de inhoud die telt.<br />

Maar als vrouw aan de balie moet ik me toch altijd iets me<strong>er</strong> bewijzen<br />

dan mijn manne<strong>lijk</strong>e collega’s, ook tegenov<strong>er</strong> mijn cliënten. Bovendien<br />

zie ik <strong>er</strong> jong<strong>er</strong> uit dan ik ben, wat zek<strong>er</strong> in de rechtbank in<br />

mijn nadeel speelt. In veel kam<strong>er</strong>s is het imm<strong>er</strong>s de gewoonte dat<br />

de oudste advocaten e<strong>er</strong>st mogen pleiten. Ik begin <strong>nu</strong> aan mijn negende<br />

jaar, maar in rechtbanken waar ze me niet kennen, kom ik<br />

soms pas als all<strong>er</strong>laatste aan de beurt!<br />

Een advocatencarrière gecombine<strong>er</strong>d met ond<strong>er</strong>zoeksw<strong>er</strong>k<br />

aan de univ<strong>er</strong>siteit, dat zorgt voor een ov<strong>er</strong>volle agenda. Zie<br />

je je ov<strong>er</strong> tien jaar nog hetzelfde tempo volgen?<br />

Mijn dagen zullen altijd gevuld zijn. Ik heb <strong>nu</strong> eenmaal veel afwisseling<br />

nodig. Als <strong>er</strong> na twee weken niets nieuws op het programma<br />

staat, een project, een nieuw artikel… dan word ik al ze<strong>nu</strong>wachtig.<br />

(lacht) Daardoor stoppen mijn dagen ook nooit om vijf uur, maar ik<br />

doe mijn w<strong>er</strong>k met plezi<strong>er</strong>, zek<strong>er</strong> als ik iets kan betekenen voor and<strong>er</strong>en.<br />

Als advocate loop ik een dag op wolkjes als ik een procedure<br />

win waarin ik me echt had vastgebeten omdat ik de zaak zo<br />

onrechtvaardig vond. Daarnaast haal ik ook veel voldoening uit<br />

voordrachten. Nadien krijg ik dan reacties, à la “amai, dat was int<strong>er</strong>essant”.<br />

En een gloednieuw eigen ond<strong>er</strong>zoek voorleggen op een<br />

congres, geeft ook wel voldoening!<br />

Heb je zelf al nagedacht ov<strong>er</strong> je levenseinde? Wanne<strong>er</strong> zou<br />

het voor jou niet me<strong>er</strong> hoeven?<br />

Ik vind het heel moei<strong>lijk</strong> om te stellen dat het voor mij niet me<strong>er</strong><br />

hoeft als ik mijn partn<strong>er</strong> niet me<strong>er</strong> h<strong>er</strong>ken. Demente mensen h<strong>er</strong>kennen<br />

de ene ke<strong>er</strong> iemand niet, de and<strong>er</strong>e ke<strong>er</strong> wel. En het is ook<br />

niet omdat je niet me<strong>er</strong> kunt praten, dat je niets me<strong>er</strong> uit het leven<br />

kunt halen. Ik heb dan ook veel respect voor mensen die met een<br />

ziekte of bep<strong>er</strong>king zin aan hun leven geven. Ied<strong>er</strong>een denkt wel<br />

eens “daar pas ik voor” als ze and<strong>er</strong>e mensen zien aftakelen, maar<br />

zolang je zelf niet in die concrete situatie zit, kan je daar niets ov<strong>er</strong><br />

zeggen. Dat betekent niet dat ik voor mezelf niet heb beslist wanne<strong>er</strong><br />

ik wil gaan, maar toch zal ik waarschijn<strong>lijk</strong> heel and<strong>er</strong>s reag<strong>er</strong>en<br />

als ik morgen te horen krijg dat ik doodziek ben. Dan pas weet je:<br />

het is nog de moeite of het is genoeg geweest.<br />

Me<strong>er</strong> info?<br />

Wie zich graag wil v<strong>er</strong>diepen in het doctoraat van Sylvie Tack, kan<br />

een mailtje sturen naar sylvie.tack@ugent.be. Binnenkort v<strong>er</strong>schijnt<br />

het doctoraat ook in boekvorm bij Int<strong>er</strong>sentia.

“ JIJ BENT EEN<br />

TAKKEWIJF!”<br />

Truus Druyts ov<strong>er</strong> ruzie maken<br />

[lifecoach en mediabekendheid]<br />

Ruzie met jezelf<br />

Mensen maken ruzie omdat ze ruzie hebben<br />

met zichzelf. Wie gelukkig is, heeft <strong>er</strong><br />

geen problemen mee dat de and<strong>er</strong> and<strong>er</strong>s<br />

denkt. Zo moet je je eens afvragen - als je<br />

kwaad bent omdat iemand een fout maakt<br />

- of je misschien geen fouten kan v<strong>er</strong>dragen<br />

van jezelf? Waarom leg je de lat zo<br />

hoog voor jezelf en v<strong>er</strong>wacht je dit niveau<br />

ook van and<strong>er</strong>en?<br />

Ontlading<br />

Als ik ruzie maak met iemand, kijk ik e<strong>er</strong>st<br />

naar mezelf: “Waarom raakt dit mij?”.<br />

Daarna deel ik mijn gevoel met mijn gesprekspartn<strong>er</strong>,<br />

ik heb me dan al wat kunnen<br />

ontladen. De and<strong>er</strong> heeft dan ook de<br />

ruimte om zijn of haar kant van de zaak te<br />

belichten en te v<strong>er</strong>duide<strong>lijk</strong>en. Meestal<br />

draait hij of zij dan ook al gemakke<strong>lijk</strong><strong>er</strong> bij,<br />

in de trant van: “Ik had dat zo niet moeten<br />

zeggen…”. Natuur<strong>lijk</strong> praat niet ied<strong>er</strong>een<br />

even graag en even gemakke<strong>lijk</strong> ov<strong>er</strong> ruzies.<br />

Ook is <strong>er</strong> een v<strong>er</strong>schil tussen zeggen:<br />

“Jij hebt mij gekwetst!” en “Dat kwetste<br />

mij!”. Het e<strong>er</strong>ste is beschuldigend, waardoor<br />

het conflict voortduurt, bij het tweede<br />

communice<strong>er</strong> je en geef je aan dat je <strong>er</strong>gens<br />

mee zit. Dat is belangrijk: als je problemen<br />

niet uitklaart, duiken ze binnen de<br />

kortste k<strong>er</strong>en opnieuw op.<br />

Op je paard<br />

Woorden kunnen op lange t<strong>er</strong>mijn evenveel<br />

schade aanrichten als geweld. Het is<br />

niet de bedoeling dat je ongekuist je riool<br />

leegbraakt. Want de reden waarom je dat<br />

doet, ligt gegarande<strong>er</strong>d niet alleen bij de<br />

and<strong>er</strong>. Natuur<strong>lijk</strong> blijven alleen die dingen<br />

hangen waar je zelf aan twijfelt. Ingeborg<br />

(nvdr: vroeg<strong>er</strong>e VTM-presentatrice, actrice<br />

en zang<strong>er</strong>es) had daar een mooie uitspraak<br />

ov<strong>er</strong>. Als iemand zegt: “Jij bent een<br />

witte plastic tuinstoel!”, dan raakt dat je<br />

weinig. Maar als iemand zegt: “Jij bent een<br />

trouweloze vriend!”, dan zit je op je paard.<br />

Iets in jou gelooft dat imm<strong>er</strong>s zelf. Dat is<br />

niet de v<strong>er</strong>antwoorde<strong>lijk</strong>heid van de and<strong>er</strong>.<br />

V<strong>er</strong>geven<br />

Ik kan zelf heel gemakke<strong>lijk</strong> iemand v<strong>er</strong>geven.<br />

Daar heb ik een hele goede, egoïstische<br />

reden voor: niet v<strong>er</strong>geven is zelf v<strong>er</strong>gif innemen<br />

en hopen dat de and<strong>er</strong> doodvalt.<br />

Dat wil niet zeggen dat ik wat <strong>er</strong> gebeurd<br />

is prima vind, maar dat is beseffen: dit<br />

hoeft mijn toekomst niet te gijzelen. Soms<br />

kies ik voor mezelf en besluit ik dat mijn<br />

pad dat van de and<strong>er</strong> niet me<strong>er</strong> zal kruisen.<br />

Dat is iets and<strong>er</strong>s dan vluchten. Als ik<br />

de and<strong>er</strong> toch tegenkom, dan kan ik hem<br />

oprecht het beste wensen, maar laat ik<br />

niet toe dat hij me kwetst. Als ik toch nog<br />

even met hem v<strong>er</strong>d<strong>er</strong> moet, dan doe ik dat<br />

zond<strong>er</strong> zeuren. Alles waaraan je aandacht<br />

geeft, wordt imm<strong>er</strong>s grot<strong>er</strong>. Ik kijk naar die<br />

dingen die positief zijn. Want als ik de<br />

kam<strong>er</strong> binnenkom en ik denk: “Jij bent een<br />

takkewijf!”, dan zal de and<strong>er</strong> dat voelen. Ik<br />

probe<strong>er</strong> om met liefde naar de and<strong>er</strong> te kijken<br />

als ik wil dat hij met liefde naar mij<br />

kijkt. W<strong>er</strong>kt dat niet? Dan is dat zo, maar<br />

ik heb wel mijn best gedaan.<br />

[svg]<br />

de mening<br />

“Niet<br />

v<strong>er</strong>geven is<br />

zelf v<strong>er</strong>gif<br />

innemen en<br />

hopen dat<br />

de and<strong>er</strong><br />

doodvalt.”<br />

foto: © de Vries-Vinck<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 17

gedachtestreepje<br />

We spraken met hen ov<strong>er</strong><br />

kind<strong>er</strong>en krijgen en abortus.<br />

Ian: “Op je achttiende ben je nog niet bezig<br />

met kind<strong>er</strong>en krijgen.”<br />

Nele: “Je kunt daar toch wel al ov<strong>er</strong> praten?<br />

Zo kom je te weten of iemand ooit kind<strong>er</strong>en<br />

wilt en wanne<strong>er</strong>. Stel dat mijn lief zegt dat hij<br />

nooit kind<strong>er</strong>en wilt, dan weet ik niet of ik nog<br />

v<strong>er</strong>d<strong>er</strong> ga met onze relatie.”<br />

Julie: “Op onze leeftijd is dat nog geen reden<br />

om het uit te maken. Ik begrijp wel dat wanne<strong>er</strong><br />

je partn<strong>er</strong> kind<strong>er</strong>en nog steeds niet ziet<br />

zitten op je d<strong>er</strong>tigste, je snell<strong>er</strong> de relatie<br />

beëindigt.”<br />

Glenn: “Het is niet gebruike<strong>lijk</strong> om op achttien<br />

jaar al graag kind<strong>er</strong>en te hebben. Als mijn lief<br />

me vraagt om samen aan kind<strong>er</strong>en te beginnen,<br />

antwoord ik vlakaf ‘neen’. Ik wil <strong>nu</strong> nog<br />

geen vad<strong>er</strong> worden.”<br />

Loes: “Mijn vriend zou <strong>nu</strong> al graag papa zijn,<br />

maar ik zie dat niet zitten. Ik ben <strong>er</strong> nog te jong<br />

voor en ik wil v<strong>er</strong>d<strong>er</strong> stud<strong>er</strong>en. Ik ga <strong>er</strong> mijn<br />

leven niet voor laten.”<br />

Ian: “Als mijn vriendin <strong>nu</strong> zwang<strong>er</strong> wordt, zal ik<br />

haar prob<strong>er</strong>en aan te tonen dat het kindje houden<br />

op dit moment niet de juiste keuze is.”<br />

18 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine<br />

ýEenýklasývolý<br />

ýmeningenýý<br />

ýinýHalle.ýý<br />

Gedachtestreepje w<strong>er</strong>pt een blik op de gedachten van jong<strong>er</strong>en tussen<br />

twaalf en achttien jaar. Tijdens een klasgesprek vragen we hen<br />

wat zij denken ov<strong>er</strong> vrijzinnig humanistische waarden. Deze jaargang<br />

volgen we de le<strong>er</strong>lingen niet-confessionele zedenle<strong>er</strong> in het<br />

zesde middelbaar van het Konink<strong>lijk</strong> Atheneum Halle.<br />

Liza Janssens<br />

“Ik wil <strong>er</strong> mijn leven<br />

niet voor laten”<br />

Jong<strong>er</strong>en ov<strong>er</strong> vrijzinnig humanistische waarden<br />

Emily: “Ik neem sowieso de nodige voorzorgen<br />

om niet zwang<strong>er</strong> te worden. Gebeurt het toch,<br />

dan zou ik geen abortus plegen.”<br />

Jonathan: “De beslissing om tot een abortus<br />

ov<strong>er</strong> te gaan, hangt af van hoe oud je bent, of<br />

je nog stude<strong>er</strong>t en hoe lang je al samen bent<br />

met je lief.”<br />

Ian: “Zwang<strong>er</strong> worden op jonge leeftijd geeft<br />

wel me<strong>er</strong> kans op een slechte opvoeding. Je<br />

hebt nog niet de nodige middelen om voor een<br />

kind te zorgen.”<br />

Oud<strong>er</strong>schap is iets voor lat<strong>er</strong>, als de jong<strong>er</strong>en<br />

<strong>er</strong> klaar voor zijn. V<strong>er</strong>d<strong>er</strong> stud<strong>er</strong>en<br />

en ten volle genieten van dat studentenleven,<br />

daar kijken ze naar uit. Kind<strong>er</strong>en<br />

passen niet meteen in dat plaatje. Zwang<strong>er</strong>schapspreventie<br />

is dus essentieel voor<br />

hen. Mocht <strong>er</strong> toch iets mislopen, sluiten<br />

ze een abortus op jonge leeftijd niet uit.<br />

Toch willen deze le<strong>er</strong>lingen lat<strong>er</strong> wel<br />

mama of papa worden, als de tijd <strong>er</strong> rijp<br />

voor is en ze ov<strong>er</strong> voldoende middelen beschikken<br />

om hun kind een goede opvoeding<br />

te geven.

Stem!<br />

Lokale v<strong>er</strong>kiezingen 14 oktob<strong>er</strong> 2012<br />

dossi<strong>er</strong><br />

2 Waarom stem jij?<br />

4 Stemmen is <strong>nu</strong>ttig<br />

Kris Deschouw<strong>er</strong> legt uit waarom we moeten gaan<br />

stemmen op 14 oktob<strong>er</strong><br />

8 V<strong>er</strong>boden te stemmen<br />

10 Wat doet de gemeente?<br />

Van leefloon ov<strong>er</strong> fietspad tot zielenheil van de<br />

inwon<strong>er</strong>s<br />

UITNEEM-<br />

BARE<br />

KATERN<br />

24 PAGINA’S<br />

12 Zo kom je in de gemeent<strong>er</strong>aad<br />

Vi<strong>er</strong> politici trakt<strong>er</strong>en ons op een blik acht<strong>er</strong> de<br />

sch<strong>er</strong>men bij de lijstvorming in Gent<br />

16 Piratenpartij me<strong>er</strong>t aan in België<br />

Jonge politieke beweging pleit voor nieuwe vorm<br />

van democratie<br />

19 Politici ov<strong>er</strong> levensbeschouwing in de<br />

gemeente<br />

22 deGemeente.<strong>nu</strong> kiest voor seculi<strong>er</strong> samenleven<br />

Vrijzinnige trefdag: 23 juni 2012 in Antw<strong>er</strong>pen

Dossi<strong>er</strong>: Stem! Lokale v<strong>er</strong>kiezingen 14/10/2012<br />

Waarom stem jij?<br />

2 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine Dossi<strong>er</strong><br />

p zondag 14 oktob<strong>er</strong> staan we allemaal aan te<br />

schuiven voor het stemhokje. Nonchalant of<br />

extreem betrokken. Gewoon omdat het moet<br />

of va<strong>nu</strong>it ov<strong>er</strong>tuiging. Van een v<strong>er</strong>-van-mijnbedshow<br />

tot een ‘naast-mijn-deurtoestand’:<br />

stemmen is voor de één een deugd, voor de and<strong>er</strong> een voldongen<br />

feit waardoor de zondagvoormiddag <strong>er</strong>aan hangt.<br />

We trokken de straat op en peilden even de stemming bij<br />

jong en... heel jong.<br />

Tom<br />

31 jaar<br />

“Door te stemmen kan ik kiezen wie het beleid<br />

bepaalt. Ik kies voor diegene die het<br />

beste past bij wat ik belangrijk vind. V<strong>er</strong>kiezingen<br />

zijn het enige moment waarop mensen<br />

zelf inspraak hebben. We bepalen zo<br />

zelf voor een stukje hoe de toekomst van<br />

onze gemeente of provincie <strong>er</strong>uit zal zien. Ik<br />

ben <strong>er</strong>g met milieu en ge<strong>lijk</strong>e kansen begaan,<br />

en zal dus makke<strong>lijk</strong><strong>er</strong> stemmen voor<br />

een partij die inzet op div<strong>er</strong>siteitsbeleid (bijvoorbeeld<br />

holebi’s) en een maatschappe<strong>lijk</strong><br />

v<strong>er</strong>antwoorde en<strong>er</strong>gievoorziening.”<br />

Jorrit<br />

25 jaar<br />

“Politiek is één van de hoekstenen van de<br />

samenleving. Politiek kan iets v<strong>er</strong>and<strong>er</strong>en.<br />

Stemmen betekent voor mij: een invloed<br />

hebben op wat <strong>er</strong> gebeurt in de maatschappij.<br />

Ik volg de campagnes niet. Maar<br />

voordat ik stem, ga ik na wat partijen realise<strong>er</strong>den<br />

en wat hun plannen zijn voor de<br />

toekomst.”<br />

Liesbeth<br />

44 jaar<br />

“Stemmen is v<strong>er</strong>plicht en daarom doe ik<br />

het. Maar heeft het zin? Mensen die <strong>er</strong> niet<br />

mee bezig zijn, denken <strong>er</strong> imm<strong>er</strong>s niet goed<br />

ov<strong>er</strong> na. Vrijwillig gaan stemmen <strong>lijk</strong>t me<br />

bet<strong>er</strong>, dan stap je met een duide<strong>lijk</strong> doel<br />

richting stembus.”<br />

Josephine<br />

66 jaar<br />

“Het is belangrijk dat een gemeente goed<br />

draait. Ik hoop vooral dat vrouwen in de politiek<br />

goed ond<strong>er</strong>steund worden, ond<strong>er</strong> and<strong>er</strong>e<br />

door de stem van and<strong>er</strong>e vrouwen.”<br />

Marie-Thérèse<br />

69 jaar<br />

Riet Lavreysen<br />

“Ik ga deels stemmen omdat het moet,<br />

maar ook met ov<strong>er</strong>tuiging. Een goed bestuur<br />

in een gemeente is nodig om alles in<br />

goede banen te leiden.”

Sven<br />

35 jaar<br />

“Op 14 oktob<strong>er</strong> ga ik niet met tegenzin naar<br />

de stembus. Blanco stemmen doe ik nooit.<br />

Een stem kan iets v<strong>er</strong>and<strong>er</strong>en, hoe bep<strong>er</strong>kt<br />

ook. Als ied<strong>er</strong>een denkt dat het geen v<strong>er</strong>schil<br />

maakt, zou het <strong>er</strong> hi<strong>er</strong> heel and<strong>er</strong>s uitzien.”<br />

Angela<br />

54 jaar<br />

“Als ied<strong>er</strong>een denkt dat stemmen niet belangrijk<br />

is, komen we n<strong>er</strong>gens. Stemmen<br />

doe je uit respect voor jezelf en de maatschappij,<br />

zeg maar. Blik even t<strong>er</strong>ug: vroeg<strong>er</strong><br />

mochten enkel mannen stemmen. Nu kan<br />

ied<strong>er</strong>een gelukkig zijn zegje doen. Dat besef<br />

maakt het voor mij de moeite waard.”<br />

Leopold<br />

77 jaar<br />

“Ik wil mijn p<strong>er</strong>soon<strong>lijk</strong>e bijdrage lev<strong>er</strong>en om<br />

v<strong>er</strong>and<strong>er</strong>ing in de maatschappij teweeg te<br />

brengen. Zelfs als mijn stem naar een klein<strong>er</strong>e<br />

partij gaat, dan nog brengt mijn steun<br />

iets op. Want ook de oppositie lev<strong>er</strong>t een<br />

waardevolle bijdrage.”<br />

Stephanie<br />

28 jaar<br />

“Ik stem niet alleen omdat het zo’n duur v<strong>er</strong>worven<br />

recht is, maar ook om echt deel uit te<br />

maken van deze democratie. Een beetje ‘v<strong>er</strong>plicht’<br />

nadenken ov<strong>er</strong> politieke partijen en hun<br />

standpunten is een must voor ied<strong>er</strong>e Belg!”<br />

Sonja<br />

54 jaar<br />

“In een kleine gemeente stemmen <strong>lijk</strong>t me<br />

and<strong>er</strong>s dan in een grote stad. Ik wil weten<br />

voor wie ik stem en sta stil bij de gevolgen<br />

van partijstandpunten voor mijn gemeente.<br />

Ik blijf geloven dat mijn kleine stem iets kan<br />

bijdragen aan dat grot<strong>er</strong>e geheel.”<br />

Jolien<br />

24 jaar<br />

“Mijn stemkeuze base<strong>er</strong> ik vooral op die van<br />

mijn omgeving. Meestal kies ik voor de sympathiekste<br />

politicus, niet de populairste. Een<br />

und<strong>er</strong>dog gun ik mijn steun me<strong>er</strong>. Als stemmen<br />

niet moest, zou ik niet gaan. En wellicht<br />

ook zij niet die <strong>nu</strong> onvoorb<strong>er</strong>eid en<br />

misleid door enkele punten naar de stembus<br />

trekken. Ik laat het graag ov<strong>er</strong> aan and<strong>er</strong>en<br />

die <strong>er</strong> echt mee bezig zijn.”<br />

Chris<br />

25 jaar<br />

“Engagement begint in je directe omgeving<br />

en is noodzake<strong>lijk</strong>. Zond<strong>er</strong> betrokkenheid<br />

krijg je zag<strong>er</strong>s en klag<strong>er</strong>s, compleet ont<strong>er</strong>echt,<br />

want op lokaal vlak kun je het v<strong>er</strong>schil<br />

maken. Het schepencollege heeft een fundamentele<br />

impact op je leven. Het is dan<br />

ook belangrijk dat je bewust en ov<strong>er</strong>tuigd<br />

kiest. Een burgemeest<strong>er</strong> moet een ware<br />

burg<strong>er</strong>vad<strong>er</strong> of -moed<strong>er</strong> zijn met een hart<br />

voor de stad en de inwon<strong>er</strong>s.”<br />

Chuck<br />

47 jaar<br />

“In veel landen krijg je de kans niet om te<br />

stemmen of v<strong>er</strong>lopen v<strong>er</strong>kiezingen niet e<strong>er</strong><strong>lijk</strong>.<br />

Je kan dus best het recht gebruiken.<br />

Mijn stem gaat bewust naar de partij die voldoende<br />

aandacht heeft voor veilig v<strong>er</strong>ke<strong>er</strong>,<br />

betaalbare kind<strong>er</strong>opvang en een goed migrantenbeleid.”<br />

Jean-Paul<br />

55 jaar<br />

“Hoewel stemmen in ons land v<strong>er</strong>plicht is,<br />

vind ik het een voorrecht. Onze vooroud<strong>er</strong>s<br />

hebben hi<strong>er</strong>voor gevochten. Het is de enige<br />

mani<strong>er</strong> om je stem te laten tellen. Politiek<br />

kan best ied<strong>er</strong>een int<strong>er</strong>ess<strong>er</strong>en. Op fed<strong>er</strong>aal<br />

vlak zijn partijprogramma’s belangrijk, op<br />

gemeente<strong>lijk</strong> vlak denk ik dat p<strong>er</strong>sonen de<br />

bovenhand krijgen.”<br />

Dossi<strong>er</strong> <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 3

Dossi<strong>er</strong>: Stem! Lokale v<strong>er</strong>kiezingen 14/10/2012<br />

Stemmen is <strong>nu</strong>ttig<br />

Kris Deschouw<strong>er</strong> legt uit waarom we moeten<br />

gaan stemmen op 14 oktob<strong>er</strong><br />

foto: © Stefan Dewick<strong>er</strong>e<br />

Kris Deschouw<strong>er</strong><br />

4 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine Dossi<strong>er</strong><br />

emocratie is <strong>er</strong>g belangrijk. Het woord komt van<br />

het Grieks en betekent dat het volk rege<strong>er</strong>t. Maar<br />

soms moeten we <strong>er</strong> wat voor ov<strong>er</strong> hebben. Om te<br />

kunnen he<strong>er</strong>sen hebben we op 14 oktob<strong>er</strong> allemaal<br />

een moment in onze agenda g<strong>er</strong>es<strong>er</strong>ve<strong>er</strong>d om<br />

in volle ov<strong>er</strong>tuiging naar het stemlokaal te march<strong>er</strong>en. In<br />

volle ov<strong>er</strong>tuiging… Ja, want de lokale v<strong>er</strong>kiezingen gaan<br />

ov<strong>er</strong> onze toekomst. De gemeente houdt zich imm<strong>er</strong>s bezig<br />

met ond<strong>er</strong> and<strong>er</strong>e kind<strong>er</strong>opvang, huisvesting, politie en<br />

brandwe<strong>er</strong>, sociale en culturele evenementen enzovoort.<br />

Klinkt belangrijk, toch? Of denk je dat je stem slechts een<br />

druppel op een hete plaat is? En vraag je je af wat <strong>er</strong> uiteinde<strong>lijk</strong><br />

nog ov<strong>er</strong>eind zal blijven van al die v<strong>er</strong>kiezingsbeloften?<br />

Politicoloog Kris Deschouw<strong>er</strong> (VUB) spoort ons aan<br />

om te (blijven) geloven in het stemhokje.<br />

Sarah Van Gaens - cartoons: Lectrr

Stemmen is… belangrijk<br />

Waarom zouden we gaan stemmen?<br />

Alleen tijdens v<strong>er</strong>kiezingen laat ied<strong>er</strong>een zijn<br />

of haar stem horen. Er zijn weliswaar veel and<strong>er</strong>e<br />

mani<strong>er</strong>en om deel te nemen aan het<br />

beleid of om te reag<strong>er</strong>en, maar in die gevallen<br />

spreken vooral de hooggeschoolden, zij<br />

die belangstelling hebben voor politiek, me<strong>er</strong><br />

moge<strong>lijk</strong>heden hebben om actie te vo<strong>er</strong>en,<br />

in debat te treden enzovoort. V<strong>er</strong>kiezingen<br />

en ref<strong>er</strong>enda (nvdr: volksstemmingen) zijn<br />

ook de enige instrumenten waarbij ied<strong>er</strong>een<br />

een even grote stem krijgt, al is deze ongeloof<strong>lijk</strong><br />

klein. Bovendien zijn ze belangrijk<br />

omdat op deze momenten wordt aangeduid<br />

wie in naam van de bevolking zés jaar lang<br />

de gemeente zal besturen. Tot slot vormen<br />

v<strong>er</strong>kiezingen de basis van een democratie,<br />

hoewel <strong>er</strong> daarnaast nog veel me<strong>er</strong> nodig is.<br />

Respect voor de rechten van de mens bijvoorbeeld,<br />

en de moge<strong>lijk</strong>heid om tussen de<br />

v<strong>er</strong>kiezingen het beleid bij te sturen.<br />

Wie niet ov<strong>er</strong>tuigd is<br />

Begrijp je dan dat <strong>er</strong> toch mensen zijn<br />

die op zondag niet graag uit hun bed<br />

komen om te gaan stemmen?<br />

Eén stem heeft geen enkel effect op de uitslag.<br />

Het is dus een ze<strong>er</strong> rationele beslissing<br />

om niet te gaan stemmen. Maar als niemand<br />

stemt, kan <strong>er</strong> ook niet bestuurd worden.<br />

En als je acht<strong>er</strong>af wil klagen ov<strong>er</strong> de<br />

richting die het beleid uitgaat, dan moet je<br />

wel e<strong>er</strong>st gestemd hebben. Het minste wat<br />

je kan doen is dus eens om de zes jaar -<br />

voor de gemeent<strong>er</strong>aadsv<strong>er</strong>kiezingen - een<br />

uurtje vrijmaken om na te denken en dan<br />

nog eens een uurtje om te gaan stemmen.<br />

Wat zijn de belangrijkste redenen<br />

waarom mensen niet of niet graag gaan<br />

stemmen?<br />

Een gevoel van machteloosheid speelt een<br />

beetje mee. En het feit dat die ene stem niet<br />

zoveel uitmaakt, betekent dat de inspanning<br />

die je <strong>er</strong>voor moet lev<strong>er</strong>en heel gemakke<strong>lijk</strong><br />

in competitie komt met leuk<strong>er</strong>e dingen. Dat<br />

het beleid toch niet veel keuzes kan maken<br />

is een argument dat me<strong>er</strong> en me<strong>er</strong> geldt<br />

voor nationale v<strong>er</strong>kiezingen, omdat de impact<br />

van de Europese Unie enorm is gestegen.<br />

Ik kan begrijpen dat mensen vinden<br />

dat onze reg<strong>er</strong>ing toch alleen maar moet<br />

doen wat de Europese Commissie zegt. En<br />

die is niet v<strong>er</strong>kozen. Maar bij gemeent<strong>er</strong>aadsv<strong>er</strong>kiezingen<br />

geldt die reden<strong>er</strong>ing niet.<br />

Gemeenten nemen dan ook geen hele grote<br />

beslissingen maar regelen heel concrete<br />

dingen die te maken hebben met, ond<strong>er</strong><br />

and<strong>er</strong>e, kind<strong>er</strong>opvang, ruimte<strong>lijk</strong>e ordening,<br />

milieu enzovoort. Er is een duide<strong>lijk</strong>e<br />

inzet.<br />

Welke groepen haken het snelste af bij<br />

v<strong>er</strong>kiezingen?<br />

Als je de opkomstplicht zou afschaffen, dan<br />

weten we dat het vooral de laaggeschoolden,<br />

de jongsten en de oudsten zijn die niet<br />

me<strong>er</strong> zouden stemmen. Er zouden ook iets<br />

me<strong>er</strong> vrouwen wegblijven dan mannen.<br />

Als je acht<strong>er</strong>af wil<br />

klagen ov<strong>er</strong> de richting<br />

die het beleid<br />

uitgaat, dan moet je<br />

wel e<strong>er</strong>st gestemd<br />

hebben.<br />

““<br />

Dossi<strong>er</strong> <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 5

Dossi<strong>er</strong>: Stem! Lokale v<strong>er</strong>kiezingen 14/10/2012<br />

Het is eigen<br />

aan een<br />

democratie<br />

dat men te<br />

veel belooft.<br />

““<br />

6 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine Dossi<strong>er</strong><br />

Hoe kunnen deze mensen ook <strong>nu</strong> gestimule<strong>er</strong>d<br />

worden om te gaan stemmen?<br />

Jong<strong>er</strong>en kunnen we motiv<strong>er</strong>en door ze<br />

goed te scholen en informatie te geven. Dat<br />

gebeurt ook wel. Zo heeft het Vlaams<br />

Parlement De kracht van je stem opgezet,<br />

een educatief project dat lespakketten en<br />

educatief mat<strong>er</strong>iaal rond ‘democratie’ aanbiedt<br />

aan le<strong>er</strong>krachten en le<strong>er</strong>lingen. Ook<br />

bestaan <strong>er</strong> informatiepakketten, simulaties<br />

van v<strong>er</strong>kiezingen enzovoort.<br />

Kan het thema ‘v<strong>er</strong>kiezingen’ behandeld<br />

worden binnen de schoolmuren?<br />

V<strong>er</strong>kiezingen en democratie kunnen aan<br />

bod komen in het vak geschiedenis, aardrijkskunde<br />

en zelfs wiskunde. Het v<strong>er</strong>delen<br />

van zetels, dat zijn toch gewoon breuken?<br />

Maar als <strong>er</strong> v<strong>er</strong>kiezingen aankomen, moeten<br />

scholen wel extra activiteiten opzetten. Een<br />

proefv<strong>er</strong>kiezing is een goed voorbeeld. Jong<strong>er</strong>en<br />

moeten imm<strong>er</strong>s l<strong>er</strong>en stemmen. Uit<br />

ond<strong>er</strong>zoek b<strong>lijk</strong>t bovendien dat als mensen<br />

beginnen te stemmen, ze het ook blijven<br />

doen. Daarom is de opkomstplicht ook zo<br />

belangrijk. Zij die niet gaan stemmen zijn zij<br />

die in een heel vroege fase gezegd hebben<br />

dat het niets voor hen is en dat ze het <strong>nu</strong>t<br />

<strong>er</strong> niet van inzien. Als oud<strong>er</strong>e mensen niet<br />

me<strong>er</strong> gaan stemmen, dan is daar echt<strong>er</strong> niet<br />

veel aan te doen. Bij hen gaat het meestal<br />

om fysieke of medische redenen, of ze hebben<br />

het gevoel dat ze hun zeg al hebben<br />

kunnen doen.<br />

Kan <strong>er</strong> iets bet<strong>er</strong>?<br />

Is een tekort aan politieke kennis ook<br />

een reden waarom mensen niet of niet<br />

graag gaan stemmen?<br />

Dat is een argument dat veel mind<strong>er</strong> een rol<br />

speelt bij gemeent<strong>er</strong>aadsv<strong>er</strong>kiezingen. De<br />

gemeente<strong>lijk</strong>e beslissingen zijn veel mind<strong>er</strong><br />

ingewikkeld dan de nationale en int<strong>er</strong>nationale<br />

politiek. Meestal gaat het om heel concrete<br />

zaken waarbij ied<strong>er</strong>een voor of tegen<br />

kan zijn. Bij de nationale discussie ov<strong>er</strong> de<br />

aanpassing van de index daarentegen, is<br />

het veel mind<strong>er</strong> duide<strong>lijk</strong> wie daar enig effect<br />

van zal ond<strong>er</strong>vinden, wanne<strong>er</strong> en hoe.<br />

Er wordt vaak gezegd dat politici me<strong>er</strong><br />

beloven dan ze doen. Kan hi<strong>er</strong> iets aan<br />

gedaan worden?<br />

Dat is een gevolg van het feit dat onze politiek<br />

democratisch is. Tijdens v<strong>er</strong>kiezingen is<br />

<strong>er</strong> dus competitie. Daarom beloven politici<br />

me<strong>er</strong> dan ze kunnen geven en zijn ze geneigd<br />

om me<strong>er</strong> ov<strong>er</strong> de goede dingen dan<br />

ov<strong>er</strong> de slechte dingen te v<strong>er</strong>tellen. Dat kan<br />

je v<strong>er</strong>mijden door geen competitie me<strong>er</strong> te<br />

hebben, maar dan heb je een dictatuur. Het<br />

is dus eigen aan een democratie dat men te<br />

veel belooft.<br />

Hoe kan de kiez<strong>er</strong> dat doorprikken en<br />

aan juiste informatie g<strong>er</strong>aken?<br />

Gemeente<strong>lijk</strong>e begrotingen en rekeningen<br />

zijn openbaar. Die cijf<strong>er</strong>s lezen echt<strong>er</strong> wat<br />

moei<strong>lijk</strong>, je kan de politici dus ook gewoon<br />

bevragen. Daar zijn de debatten voor. Het<br />

gemeentebestuur heeft ov<strong>er</strong>igens de plicht<br />

om transparant en open te communic<strong>er</strong>en.<br />

Het moet zeggen hoe de begroting <strong>er</strong>uitziet,<br />

welke praktische en financiële moge<strong>lijk</strong>heden<br />

<strong>er</strong> zijn enzovoort. Als het bestuur dat<br />

niet doet, dan moet de oppositie die taak op<br />

zich nemen.

Enkele politici stelden reeds voor om<br />

de v<strong>er</strong>kiezingsprogramma’s te laten<br />

control<strong>er</strong>en op hun financiële impact.<br />

Je kan ind<strong>er</strong>daad aan een planbureau of<br />

een univ<strong>er</strong>siteit vragen om plannen te becijf<strong>er</strong>en<br />

zodat het duide<strong>lijk</strong> wordt wanne<strong>er</strong> een<br />

partij voorstellen doet waarbij ze de gemeente<strong>lijk</strong>e<br />

budgetten fors ov<strong>er</strong>schrijdt.<br />

In grot<strong>er</strong>e steden kent niet ied<strong>er</strong>een alle<br />

kandidaten die op de kieslijsten staan.<br />

Vaak zijn hun plannen voor de stad ook<br />

niet t<strong>er</strong>ug te vinden op, bijvoorbeeld,<br />

het int<strong>er</strong>net. Kan dat niet wat transparant<strong>er</strong>?<br />

We hebben een systeem waarbij een partij<br />

of een kartel een kieslijst presente<strong>er</strong>t. De<br />

programma’s van die lijsten worden bekendgemaakt.<br />

Wie <strong>er</strong> op een lijst staat, sluit<br />

zich logisch<strong>er</strong>wijs aan bij het programma<br />

van zijn of haar lijst. Die kieslijsten zijn dus<br />

een v<strong>er</strong>eenvoudiging van de v<strong>er</strong>schillende<br />

visies binnen een partij of kartel.<br />

We kunnen ook op p<strong>er</strong>sonen stemmen.<br />

Ja, de standpunten van p<strong>er</strong>sonen op de<br />

kieslijsten kunnen ook bekendgemaakt worden.<br />

Als elke partij d<strong>er</strong>tig dagen voor de v<strong>er</strong>kiezingen<br />

zegt wat haar programma is en<br />

voor elk van de kandidaten duide<strong>lijk</strong> maakt<br />

wie ze zijn en waarvoor ze staan, dan heb<br />

je als burg<strong>er</strong> alle informatie.<br />

Je zei daarnet dat de politici in naam<br />

van het volk besturen. Toch zegt men<br />

soms dat politici enkel uit zijn op<br />

macht. Wat klopt daarvan?<br />

Politici zijn mensen zoals jij en ik, en wij vinden<br />

macht ind<strong>er</strong>daad aangenaam. Maar<br />

wat vele politici ook kenm<strong>er</strong>kt, is dat zij heel<br />

stevige ov<strong>er</strong>tuigingen hebben. Macht is<br />

nodig om die ov<strong>er</strong>tuigingen te realis<strong>er</strong>en.<br />

V<strong>er</strong>kiezingen dienen om een bestuur aan te<br />

duiden dat macht heeft. Als je v<strong>er</strong>kiezingen<br />

organise<strong>er</strong>t voor politici die geen macht<br />

hebben, dan organise<strong>er</strong> je ze bet<strong>er</strong> niet.<br />

Op het moment van de v<strong>er</strong>kiezingen<br />

kiezen we voor één partijprogramma,<br />

ook al gaan we <strong>er</strong> misschien niet hele-<br />

maal mee akkoord. Wat vind je van het<br />

idee om op het stembiljet ook een aantal<br />

belangrijke voorstellen te zetten,<br />

waar de kiez<strong>er</strong> dan ov<strong>er</strong> kan oordelen?<br />

Een eventuele oplossing zou zijn – maar dat<br />

kan bij ons wette<strong>lijk</strong> niet – om op de dag van<br />

de v<strong>er</strong>kiezingen ook een aantal gemeente<strong>lijk</strong>e<br />

ref<strong>er</strong>enda te organis<strong>er</strong>en ov<strong>er</strong> concrete<br />

projecten. Maar die volksstemmingen hebben<br />

dan we<strong>er</strong> het nadeel dat de burg<strong>er</strong> alleen<br />

maar ‘ja’ of ‘neen’ kan zeggen. Nuance<br />

is onmoge<strong>lijk</strong>.<br />

Nuance is ook onmoge<strong>lijk</strong> als we op<br />

een lijst stemmen.<br />

Een stem voor een lijst is een stem voor een<br />

brede visie ov<strong>er</strong> all<strong>er</strong>lei aspecten van de samenleving.<br />

Maar uit<strong>er</strong>aard kan niemand<br />

acht<strong>er</strong> alle standpunten staan. Dat maakt<br />

v<strong>er</strong>kiezingen – net als and<strong>er</strong>e keuzes – een<br />

beetje frustr<strong>er</strong>end.<br />

Mogen we stellen dat je best tevreden<br />

bent ov<strong>er</strong> de mani<strong>er</strong> waarop het <strong>nu</strong> allemaal<br />

gebeurt?<br />

Op gemeente<strong>lijk</strong> niveau zek<strong>er</strong>, ja. Ik heb<br />

me<strong>er</strong> twijfels ov<strong>er</strong> de evolutie van de democratie<br />

op het hog<strong>er</strong>e niveau.<br />

“ Sexy<br />

“<br />

Als de hele gemeente<br />

stemt,<br />

klinkt het volk.<br />

Heb je nog een tip om politiek en stemmen<br />

sexy<strong>er</strong> te maken?<br />

Ik weet niet of stemmen sexy moet zijn, het is<br />

vooral heel belangrijk. Wie aan de kant gaat<br />

staan, laat zijn kans schieten om een woordje<br />

mee te spreken. Ied<strong>er</strong>een heeft maar een<br />

klein stemmetje, maar als de hele gemeente<br />

stemt, klinkt het volk. En als je tot dat volk wil<br />

behoren, dan moet je meedoen. Tenzij je <strong>er</strong><br />

helemaal buiten wil staan. Maar dat is eigen<strong>lijk</strong><br />

een illusie: niemand staat <strong>er</strong>buiten. Zodra je<br />

de straat opgaat, wandel je op de stoep die<br />

is aangelegd met gemeentebelastingen, die<br />

ook bij jou worden opgehaald. Je kan <strong>er</strong> dus<br />

maar bet<strong>er</strong> je zegje in prob<strong>er</strong>en te hebben.<br />

Dossi<strong>er</strong> <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 7

Dossi<strong>er</strong>: Stem! Lokale v<strong>er</strong>kiezingen 14/10/2012<br />

V<strong>er</strong>boden te<br />

stemmen<br />

Groen, rood, blauw…? En welke politiek<strong>er</strong>? Met de lokale<br />

v<strong>er</strong>kiezingen in het vooruitzicht, breken veel Belgen hun hoofd<br />

ov<strong>er</strong> het bolletje dat ze straks moeten inkleuren. Maar wat als<br />

stemmen niet me<strong>er</strong> mag? V<strong>er</strong>oordeelden kunnen in ons land<br />

geschorst of uitgesloten worden van het kiesrecht. Hoe voelt<br />

het om te moeten zwijgen? We vroegen het enkele gedetine<strong>er</strong>den<br />

via een vragenlijstje, dit zijn hun antwoorden.<br />

Jos:<br />

Hoe belangrijk vond je het om vroeg<strong>er</strong><br />

te gaan stemmen?<br />

Niet echt belangrijk. Ik vind het gewoon een<br />

recht voor alle mensen van vlees en bloed.<br />

Hoe hard mis je het feit dat je dit <strong>nu</strong> niet<br />

me<strong>er</strong> kan?<br />

Ik ben het al gewoon, maar ik vind het v<strong>er</strong>ke<strong>er</strong>d<br />

dat v<strong>er</strong>oordeelden niet mogen stemmen. Niemand<br />

is p<strong>er</strong>fect en het is niet omdat je in de<br />

gevangenis zit dat je daardoor niet me<strong>er</strong> bestaat.<br />

Je bent al je vrijheid kwijt en dan nog je<br />

stemrecht ook. Politiek is geen discriminatie!<br />

* * *<br />

Frans:<br />

Hoe belangrijk vond je het om vroeg<strong>er</strong><br />

te gaan stemmen?<br />

Niet! Maak van de stemplicht een stemrecht<br />

zoals in and<strong>er</strong>e EU-landen het geval is.<br />

Hoe hard mis je het feit dat je dit <strong>nu</strong> niet<br />

me<strong>er</strong> kan?<br />

Helemaal niet, politiek is ov<strong>er</strong>gewaarde<strong>er</strong>d.<br />

Eend<strong>er</strong> wie je kiest, <strong>er</strong> v<strong>er</strong>and<strong>er</strong>t niets.<br />

* * *<br />

8 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine Dossi<strong>er</strong><br />

Sophie:<br />

Hoe belangrijk vond je het om vroeg<strong>er</strong><br />

te gaan stemmen?<br />

Hoe hard mis je het feit dat je dit <strong>nu</strong> niet<br />

me<strong>er</strong> kan?<br />

Ik heb als jong<strong>er</strong>e altijd uitgekeken naar het<br />

moment dat ik mocht stemmen. Politiek is<br />

belangrijk<strong>er</strong> dan sommigen denken. Dat ik<br />

<strong>nu</strong> niet mag gaan stemmen is jamm<strong>er</strong>, maar<br />

wel begrijpe<strong>lijk</strong>. Stel dat <strong>er</strong> in de gevangenis<br />

iemand zit die racistische moorden gepleegd<br />

heeft. Waarom zou je stemrecht geven aan<br />

een p<strong>er</strong>soon die zelf niet kan uitmaken wat<br />

Julie Van Garsse<br />

goed of slecht is? Zijn of haar slachtoff<strong>er</strong>s<br />

kunnen ook niet me<strong>er</strong> gaan stemmen! Aan<br />

de and<strong>er</strong>e kant zijn veel gedetine<strong>er</strong>den wel<br />

in staat om held<strong>er</strong> te denken. Zij zouden wel<br />

mogen stemmen. Maar waar trek je de lijn?<br />

Moeten we we<strong>er</strong> een instantie oprichten die<br />

daarov<strong>er</strong> moet beslissen? Nee, <strong>nu</strong> is de lijn<br />

duide<strong>lijk</strong> en wordt daar best niet te veel aan<br />

gesleuteld.<br />

* * *

Fred:<br />

Hoe belangrijk vond je het om vroeg<strong>er</strong><br />

te gaan stemmen?<br />

Het is wel jamm<strong>er</strong> dat mijn stem <strong>nu</strong> niet<br />

me<strong>er</strong> telt.<br />

Hoe hard mis je het feit dat je dit <strong>nu</strong> niet<br />

me<strong>er</strong> kan?<br />

Erg.<br />

* * *<br />

Willy:<br />

Hoe belangrijk vond je het om vroeg<strong>er</strong><br />

te gaan stemmen?<br />

Niet. Wat haalt één stem uit als je niet weet<br />

op wie de and<strong>er</strong>en stemmen?<br />

Hoe hard mis je het feit dat je dit <strong>nu</strong> niet<br />

me<strong>er</strong> kan?<br />

* * *<br />

Carine:<br />

Hoe belangrijk vond je het om vroeg<strong>er</strong><br />

te gaan stemmen?<br />

De laatste ke<strong>er</strong> was ik niet gaan stemmen<br />

omdat niemand ingrijpende v<strong>er</strong>and<strong>er</strong>ingen<br />

wilde doorvo<strong>er</strong>en, niemand wilde inzien dat<br />

we dringend van <strong>nu</strong>l af aan moeten beginnen.<br />

Hoe hard mis je het feit dat je dit <strong>nu</strong> niet<br />

me<strong>er</strong> kan?<br />

Of we stemmen of niet, alles blijft hetzelfde,<br />

niemand heeft moed of volharding. Buiten<br />

lopen <strong>er</strong> nog grot<strong>er</strong>e misdadig<strong>er</strong>s rond dan<br />

binnen. Op den duur zullen de mensen hun<br />

ogen opengaan.<br />

* * *<br />

Patrick:<br />

Hoe belangrijk vond je het om vroeg<strong>er</strong><br />

te gaan stemmen?<br />

Ik heb nog nooit gestemd en zal dat ook<br />

nooit doen. Die politieke bullshit trekt op<br />

niks, het enige dat telt voor die gasten is<br />

macht en geld! Ze maken de mensheid<br />

kapot met hun gezev<strong>er</strong>.<br />

Hoe hard mis je het feit dat je dit <strong>nu</strong> niet<br />

me<strong>er</strong> kan?<br />

Niet.<br />

* * *<br />

Jan:<br />

Hoe belangrijk vond je het om vroeg<strong>er</strong><br />

te gaan stemmen?<br />

Elke stem telt en ied<strong>er</strong>een heeft zijn mening.<br />

Alleen al om de extremen mind<strong>er</strong> kans te<br />

geven, vind ik het belangrijk om te stemmen.<br />

Ik ben geen schaap dat blindelings volgt.<br />

Dus als ik iets kan v<strong>er</strong>and<strong>er</strong>en, doe ik dat<br />

ook.<br />

Hoe hard mis je het feit dat je dit <strong>nu</strong> niet<br />

me<strong>er</strong> kan?<br />

Niet. Ik begrijp dat het gros van de gevangenen<br />

anarchisten en/of extremisten zijn en<br />

dat daarom dikwijls hun stemrecht wordt<br />

ontzegd. Toch vind ik wel dat we dat recht<br />

zouden moeten hebben. Vele gevangenen<br />

zouden niet stemmen indien het niet v<strong>er</strong>plicht<br />

was. Ik wel.<br />

* * *<br />

Ve<strong>er</strong>le:<br />

Hoe belangrijk vond je het<br />

om vroeg<strong>er</strong> te gaan stemmen?<br />

Ik vond het vroeg<strong>er</strong> belangrijk<strong>er</strong><br />

dan <strong>nu</strong>, de laatste jaren hebben<br />

we niet zo veel goede politiek<strong>er</strong>s<br />

me<strong>er</strong>. Met de gemeent<strong>er</strong>aadsv<strong>er</strong>kiezingen<br />

komen <strong>er</strong> wel me<strong>er</strong>d<strong>er</strong>e aan<br />

bod. Maar ik ben niet me<strong>er</strong> zo gemeentegebonden.<br />

Hoe hard mis je het feit dat je dit <strong>nu</strong> niet<br />

me<strong>er</strong> kan?<br />

Ik mis het niet. Ik ben <strong>er</strong> al lang aan gewend<br />

om niet te mogen stemmen.<br />

* * *<br />

Bart:<br />

Hoe belangrijk vond je het om vroeg<strong>er</strong><br />

te gaan stemmen?<br />

Heel belangrijk. Het is de basis van de<br />

democratie. Geen stem uitbrengen is een<br />

aanfluiting van alles waarvoor onze oud<strong>er</strong>s<br />

en grootoud<strong>er</strong>s gevochten hebben.<br />

Niet stemmen is zich akkoord v<strong>er</strong>klaren<br />

met het huidige beleid. Iemand die niet<br />

stemt, heeft ook niet het recht om nadien<br />

te klagen ov<strong>er</strong> wat <strong>er</strong> misgaat in onze<br />

maatschappij.<br />

Hoe hard mis je het feit dat je dit <strong>nu</strong> niet<br />

me<strong>er</strong> kan?<br />

* * *<br />

De namen van de gedetine<strong>er</strong>den zijn fictief.<br />

Wanne<strong>er</strong> mogen gedetine<strong>er</strong>den<br />

niet stemmen?<br />

Tom Daems, docent criminologie en<br />

rechtssociologie aan de vakgroep Strafrecht<br />

en Criminologie (UGent): “Vroeg<strong>er</strong> w<strong>er</strong>d het<br />

kiesrecht van bepaalde v<strong>er</strong>oordeelden automatisch<br />

ingep<strong>er</strong>kt. Zo was de uitsluiting<br />

bij criminele straffen levenslang. Bij correctionele<br />

straffen van 4 maanden tot 3 jaar<br />

bedroeg de ontzetting uit het kiesrecht 6<br />

jaar, bij een correctionele straf van ten minste<br />

3 jaar was dit 12 jaar. Via een wetswijziging<br />

van 14 april 2009 w<strong>er</strong>d hi<strong>er</strong> een<br />

mouw aan gepast. In een arrest van 14 decemb<strong>er</strong><br />

2005 stelde het Belgische Grondwette<strong>lijk</strong><br />

Hof imm<strong>er</strong>s dat de automatische<br />

schorsing van het kiesrecht na een strafrechte<strong>lijk</strong>e<br />

v<strong>er</strong>oordeling niet strookt met het<br />

Europese mensenrechtenv<strong>er</strong>drag. Nu kan<br />

de strafrecht<strong>er</strong> de ontzetting uit het kiesrecht<br />

opleggen als bijkomende straf. Er is<br />

dus niet lang<strong>er</strong> sprake van een automatisme.<br />

Die ontzetting kan voor een bepaalde<br />

duur zijn, of levenslang. De recht<strong>er</strong><br />

oordeelt geval p<strong>er</strong> geval of deze bijkomende<br />

straf aangewezen is en hoe lang die<br />

moet duren. Niet-definitief v<strong>er</strong>oordeelden,<br />

dus ook p<strong>er</strong>sonen in voorlopige hechtenis,<br />

blijven stemg<strong>er</strong>echtigd. Zij mogen hun<br />

stem uitbrengen via een volmacht.”<br />

Wij bedanken de deelnemende gedetine<strong>er</strong>den<br />

en de sociaal-culturele diensten<br />

van de gevangenissen van Gent en Dend<strong>er</strong>monde,<br />

moreel consulent Jan Kuilman<br />

en de SMBG voor hun mede w<strong>er</strong>king.<br />

Dossi<strong>er</strong> <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 9

Dossi<strong>er</strong>: Stem! Lokale v<strong>er</strong>kiezingen 14/10/2012<br />

Een speeltuin, met dank<br />

aan de gemeente.<br />

Het decreet van het Vlaams Parlement dat<br />

de w<strong>er</strong>king van de lokale besturen regelt,<br />

v<strong>er</strong>raadt maar weinig ov<strong>er</strong> hun precieze bevoegdheden.<br />

Dit Gemeentedecreet spreekt<br />

ov<strong>er</strong> taken die aan de gemeenten zijn ‘opgedragen<br />

door wetten en decreten’. Dat zijn<br />

uitvo<strong>er</strong>ingsopdrachten van de Vlaamse of de<br />

fed<strong>er</strong>ale ov<strong>er</strong>heid, zoals reispassen en rijbewijzen<br />

uitreiken, de burg<strong>er</strong><strong>lijk</strong>e stand bijhouden,<br />

pensioenaanvragen v<strong>er</strong>w<strong>er</strong>ken…<br />

Gemeenten hebben amp<strong>er</strong> iets te v<strong>er</strong>tellen<br />

ov<strong>er</strong> deze taken die hen door de hog<strong>er</strong>e<br />

10 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine Dossi<strong>er</strong><br />

Wat doet de gemeente?<br />

e gemeenten v<strong>er</strong>zek<strong>er</strong>en een burg<strong>er</strong>nabije, democratische,<br />

transparante en doelmatige uitoefening<br />

van de gemeente<strong>lijk</strong>e bevoegdheden. Ze<br />

betrekken de inwon<strong>er</strong>s zo veel moge<strong>lijk</strong> bij het beleid<br />

en zorgen voor openheid van bestuur.” Zo schrijft<br />

het Gemeentedecreet voor. Maar welke concrete<br />

taken zitten v<strong>er</strong>borgen acht<strong>er</strong> deze mooi klinkende<br />

maar wollige intentiev<strong>er</strong>klaring?<br />

ov<strong>er</strong>heden worden toev<strong>er</strong>trouwd, maar vormen<br />

zo wel het basisloket van de gehele<br />

ov<strong>er</strong>heid.<br />

Daarnaast spreekt het Gemeentedecreet,<br />

alwe<strong>er</strong> lekk<strong>er</strong> hoogdravend, ov<strong>er</strong> een bijdrage<br />

“tot het welzijn van de burg<strong>er</strong>s en tot<br />

de duurzame ontwikkeling van het gemeente<strong>lijk</strong><br />

gebied” en ov<strong>er</strong> de bevoegdheid voor<br />

“aangelegenheden van gemeente<strong>lijk</strong> belang<br />

voor de v<strong>er</strong>wezen<strong>lijk</strong>ing waarvan ze alle initiatieven<br />

kunnen nemen”. Maar een handige<br />

Van leefloon ov<strong>er</strong> fietspad tot<br />

zielenheil van de inwon<strong>er</strong>s<br />

Wim Van Roy, coördinator De Wakk<strong>er</strong>e Burg<strong>er</strong> vzw<br />

opsomming van concrete taken voor dat<br />

vage begrip ‘gemeente<strong>lijk</strong> belang’, is n<strong>er</strong>gens<br />

t<strong>er</strong>ug te vinden.<br />

Lokale autonomie<br />

Als bestuur dat dicht bij de burg<strong>er</strong> staat, bepalen<br />

de gemeenten in hoge mate zelf wat<br />

<strong>nu</strong>ttige ingrepen zijn voor de lokale samenleving.<br />

Zolang ‘hog<strong>er</strong>e’ wetten of decreten niets<br />

opleggen of v<strong>er</strong>bieden natuur<strong>lijk</strong>. De 308<br />

Vlaamse gemeenten hoeven dus lang niet allemaal<br />

dezelfde prioriteiten te stellen. Zo in

Veiligheid is historisch gezien misschien<br />

wel de belangrijkste opdracht<br />

van de gemeenten. Daar<br />

valt ook de brandwe<strong>er</strong> ond<strong>er</strong>.<br />

vest<strong>er</strong>en sommige gemeenten met ov<strong>er</strong>tuiging<br />

in eigen gemeente<strong>lijk</strong> ond<strong>er</strong>wijs, t<strong>er</strong>wijl de<br />

buurgemeente haar scholen al lang heeft<br />

ov<strong>er</strong>gedragen aan and<strong>er</strong>e ond<strong>er</strong>wijsnetten.<br />

Of kiest gemeente X voor een heel eigen fietsbeleid<br />

t<strong>er</strong>wijl in de naburige gemeente de auto<br />

nog altijd he<strong>er</strong> en meest<strong>er</strong> is in het v<strong>er</strong>ke<strong>er</strong>. En<br />

natuur<strong>lijk</strong> heeft ook Vlaand<strong>er</strong>en invloed op de<br />

lokale beleidskeuzes door subsidies te geven<br />

voor zijn eigen prioriteiten inzake milieu, sport<br />

en and<strong>er</strong>e domeinen.<br />

Veiligheid voor alles<br />

Veiligheid is historisch gezien misschien wel<br />

de belangrijkste opdracht van de gemeenten.<br />

De eenzame veldwacht<strong>er</strong> op de fiets is<br />

ond<strong>er</strong>tussen v<strong>er</strong>vangen door politiezones<br />

van me<strong>er</strong>d<strong>er</strong>e gemeenten, maar veiligheid<br />

gaat ook ov<strong>er</strong> de brandwe<strong>er</strong>, het sluiten van<br />

luidruchtige cafés, het v<strong>er</strong>bieden van betogingen<br />

of het stoppen van onveilige activiteiten.<br />

De burgemeest<strong>er</strong> heeft behoor<strong>lijk</strong><br />

v<strong>er</strong>regaande bevoegdheden op die domeinen,<br />

soms met negatieve gevolgen. Zo inspire<strong>er</strong>de<br />

de noodzake<strong>lijk</strong>e afbraak van een<br />

wankele k<strong>er</strong>ktoren in Ett<strong>er</strong>beek een burgemeest<strong>er</strong><br />

uit een buurgemeente om een<br />

waardevol stuk bouwkundig <strong>er</strong>fgoed te slopen.<br />

Eens dit bouwsel ‘onstabiel’ w<strong>er</strong>d v<strong>er</strong>klaard,<br />

stond het niet lang<strong>er</strong> in de weg van<br />

de me<strong>er</strong> lucratieve plannen die de burgemeest<strong>er</strong><br />

voor ogen had.<br />

V<strong>er</strong>geet het lokaal welzijnsbeleid niet<br />

Op het t<strong>er</strong>rein van het welzijnsbeleid v<strong>er</strong>zet<br />

vooral het OCMW (Openbaar Centrum voor<br />

Maatschappe<strong>lijk</strong> Welzijn) veel w<strong>er</strong>k, maar<br />

ook dat is een volwaardig bestuur met politieke<br />

v<strong>er</strong>tegenwoordig<strong>er</strong>s v<strong>er</strong>kozen door de<br />

gemeent<strong>er</strong>aad. De OCMW-voorzitt<strong>er</strong> zetelt<br />

trouwens zelf in het nieuwe schepencollege.<br />

De taak van OCMW’s gaat bovendien al<br />

lang veel v<strong>er</strong>d<strong>er</strong> dan het uitbetalen van leeflonen,<br />

de vroeg<strong>er</strong>e bestaansminima.<br />

OCMW-medew<strong>er</strong>k<strong>er</strong>s doen ook aan budgetbehe<strong>er</strong>,<br />

opvang van asielzoek<strong>er</strong>s, ond<strong>er</strong>steuning<br />

van oud<strong>er</strong>en…<br />

Wat nog me<strong>er</strong>?<br />

De gemeente kan ook - al dan niet in ov<strong>er</strong>leg<br />

met hog<strong>er</strong>e ov<strong>er</strong>heden - beslissingen<br />

nemen ov<strong>er</strong> grondgebonden mat<strong>er</strong>ies: waar<br />

mag gebouwd worden en waar kiezen we<br />

voor groen? Hoe pakken we v<strong>er</strong>ke<strong>er</strong> en mobiliteit<br />

aan? Welke openbare w<strong>er</strong>ken krijgen<br />

voorrang?<br />

Daarnaast gaat gemeentebeleid ook ov<strong>er</strong><br />

economie. In kleine gemeenten betekent<br />

dat de middenstand, de landbouw, w<strong>er</strong>kgelegenheid,<br />

<strong>nu</strong>tsvoorzieningen (gas, wat<strong>er</strong>...)<br />

en openbare markten. In grot<strong>er</strong>e steden en<br />

gemeenten komt daar nog industrie- en havenbeleid<br />

bij.<br />

De spreekwoorde<strong>lijk</strong> hardw<strong>er</strong>kende Vlaming<br />

v<strong>er</strong>dient natuur<strong>lijk</strong> ook een aangename vrije<br />

tijd. V<strong>er</strong>gis je niet, ook daarbij spelen gemeenten<br />

een rol. Denk daarbij niet alleen<br />

aan de aanleg en het ond<strong>er</strong>houd van sporten<br />

cultuurgebouwen, maar ook aan een beleid<br />

inzake <strong>er</strong>fgoed, v<strong>er</strong>enigingsleven en<br />

educatie.<br />

Tot het bitt<strong>er</strong>e einde<br />

De gemeenten denken b<strong>lijk</strong>baar aan alles.<br />

In feite zorgen ze zelfs voor het zielenheil<br />

van hun inwon<strong>er</strong>s. Ze draaien alleszins op<br />

voor de aardse kost daarvan. Een keiz<strong>er</strong><strong>lijk</strong><br />

decreet van Napoleon uit 1809, waarvan de<br />

hoofdlijnen nog steeds van kracht zijn, v<strong>er</strong>plicht<br />

de gemeenten om een woning t<strong>er</strong> beschikking<br />

te stellen voor de bedienaars van<br />

de <strong>er</strong>ediensten. De gemeenten zijn ook principieel<br />

v<strong>er</strong>plicht om tussen te komen in invest<strong>er</strong>ingen<br />

en exploitatietekorten van de<br />

k<strong>er</strong>kfabrieken die de gebouwen, de goed<strong>er</strong>en<br />

en de financiën beh<strong>er</strong>en.<br />

Toch b<strong>lijk</strong>t niet alles tussen hemel en aarde regelbaar<br />

op lokaal niveau. Zo kloppen burg<strong>er</strong>s<br />

wel eens aan bij lokale beleidsmak<strong>er</strong>s omdat<br />

de busv<strong>er</strong>bindingen niet ideaal zijn of omdat<br />

alwe<strong>er</strong> een postkantoor sluit in hun wijk. Jamm<strong>er</strong><br />

maar helaas, daarop heeft de gemeente<br />

een pak mind<strong>er</strong> invloed. Haar zeg blijft dan<br />

bep<strong>er</strong>kt tot een dwingende maar beleefde<br />

smeekbede op officieel briefpapi<strong>er</strong>… Of<br />

goede contacten in Brussel natuur<strong>lijk</strong>.<br />

De Wakk<strong>er</strong>e Burg<strong>er</strong><br />

De Wakk<strong>er</strong>e Burg<strong>er</strong> vzw is een beweging<br />

die de participatie van burg<strong>er</strong>s<br />

aan het beleid stimule<strong>er</strong>t. Met<br />

campagnes, adviezen, begeleiding<br />

en vormingsactiviteiten prob<strong>er</strong>en<br />

we een nieuw publiek te b<strong>er</strong>eiken<br />

en de bestaande participanten te<br />

ond<strong>er</strong>steunen.<br />

Me<strong>er</strong> info: www.dewakk<strong>er</strong>eburg<strong>er</strong>.be<br />

Dossi<strong>er</strong> <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 11

Dossi<strong>er</strong>: Stem! Lokale v<strong>er</strong>kiezingen 14/10/2012<br />

Zo kom je in de<br />

gemeent<strong>er</strong>aad<br />

Vi<strong>er</strong> politici trakt<strong>er</strong>en ons op een blik acht<strong>er</strong> de<br />

sch<strong>er</strong>men bij de lijstvorming in Gent<br />

Siegfried Bracke, lijsttrekk<strong>er</strong><br />

voor N-VA in Gent.<br />

12 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine Dossi<strong>er</strong><br />

Mick Daman, voorzitt<strong>er</strong> Open<br />

Vld Gent.<br />

Daniël T<strong>er</strong>mont, burgemeest<strong>er</strong><br />

van Gent en lijsttrekk<strong>er</strong> voor het<br />

kartel sp.a-Groen.<br />

Veli Yüksel, lijsttrekk<strong>er</strong> voor<br />

CD&V in Gent.<br />

ij de gemeent<strong>er</strong>aadsv<strong>er</strong>kiezingen legt elke partij of<br />

kartel een lijst voor met kandidaten voor wie we kunnen<br />

stemmen. Maar hoe bepaalt deze partij of dat<br />

kartel wie <strong>er</strong> op deze lijst mag staan, en in welke volgorde?<br />

We trokken naar Gent en vroegen het aan vi<strong>er</strong> insid<strong>er</strong>s.<br />

Siegfried Bracke is ond<strong>er</strong>voorzitt<strong>er</strong> van de Kam<strong>er</strong> en lijsttrekk<strong>er</strong><br />

voor N-VA, Mick Daman kennen we als voorzitt<strong>er</strong> van<br />

Open Vld Gent, Daniël T<strong>er</strong>mont is burgemeest<strong>er</strong> van Gent<br />

en lijsttrekk<strong>er</strong> voor het kartel sp.a-Groen en Vlaams volksv<strong>er</strong>tegenwoordig<strong>er</strong><br />

Veli Yüksel trekt de lijst voor CD&V. Ve<strong>er</strong>le Cannoot

De technische procedure om een lijst te vormen<br />

is bij de vi<strong>er</strong> partijen vrij ge<strong>lijk</strong>lopend.<br />

Vi<strong>er</strong> à zes mensen, een soort lijstvormingscomité,<br />

doen een voorstel en dat moet uiteinde<strong>lijk</strong><br />

door de leden van de partij<br />

goedgekeurd worden. Daarvoor moet een<br />

partij- of afdelingsbestuur al één of me<strong>er</strong><br />

tussentijdse goedkeuringen geven, maar de<br />

leden hebben uiteinde<strong>lijk</strong> het laatste woord.<br />

De lijsttrekk<strong>er</strong> maakt altijd deel uit van het lijstvormingscomité<br />

en speelt dus een belangrijke<br />

rol, maar <strong>er</strong> is geen sprake van dat hij in<br />

zijn eentje beslist wie wel of niet op de lijst<br />

komt. Bij Open Vld is de procedure in principe<br />

ov<strong>er</strong>al dezelfde. Bij de and<strong>er</strong>e partijen<br />

beslissen de lokale afdelingen zelf hoe ze te<br />

w<strong>er</strong>k gaan om hun lijst samen te stellen.<br />

De jacht op de kandidaat<br />

De zwaarste taak rust dus op de schoud<strong>er</strong>s<br />

van de mensen die deel uitmaken van het<br />

lijstvormingscomité. Zij moeten op zoek<br />

gaan naar geschikte kandidaten. Daarbij<br />

moeten ze een aantal mensen die staan te<br />

springen om een plaatsje teleurstellen en de<br />

uiteinde<strong>lijk</strong>e kandidaten een plaats op de lijst<br />

bezorgen. Het maken van die puzzel biedt<br />

slechts één zek<strong>er</strong>heid: niet ied<strong>er</strong>een zal even<br />

gelukkig zijn met het resultaat.<br />

Voor de sp.a in Gent was het deze ke<strong>er</strong> een<br />

extra zware dobb<strong>er</strong>, want door het kartel met<br />

Groen krijgen slecht 35 sp.a’<strong>er</strong>s een plaats<br />

Bij de e<strong>er</strong>ste tien kandidaten<br />

hebben we moeten schuiven en<br />

dan zijn mensen soms een beetje<br />

misnoegd. Veli Yüksel<br />

op de lijst, in plaats van 51. “Voor sommige<br />

mensen ligt het moei<strong>lijk</strong> dat ze <strong>er</strong> niet bij zijn”,<br />

geeft Daniël T<strong>er</strong>mont toe. “Zij zeggen: ‘Ik ben<br />

al zoveel jaar lid van de partij, ik span mij in<br />

voor de partij en mij willen ze niet. Maar ze<br />

nemen wel iemand die zelfs geen lid is van<br />

de partij.’. Dat <strong>lijk</strong>t een luxeprobleem, maar<br />

het is vooral een mense<strong>lijk</strong> probleem, omdat<br />

wij 109 kandidaten hadden en tegen velen<br />

moesten zeggen dat ze niet op de lijst stonden.<br />

Maar de samenw<strong>er</strong>king met Groen is in<br />

alle openheid v<strong>er</strong>lopen. We hebben op voorhand<br />

ov<strong>er</strong>legd welke plaatsen voor Groen en<br />

welke voor sp.a zijn en v<strong>er</strong>d<strong>er</strong> was de afspraak<br />

dat we elkaar zouden inform<strong>er</strong>en. Dat<br />

ging ze<strong>er</strong> vlot. Zij kennen onze gevoeligheden<br />

en wij die van hen.”<br />

““<br />

Div<strong>er</strong>siteit, een must<br />

Dat een lijst een we<strong>er</strong>gave moet zijn van de<br />

Gentse bevolking, daar zijn ze het allemaal<br />

ov<strong>er</strong> eens. Siegfried Bracke v<strong>er</strong>wijst naar de<br />

man-vrouwv<strong>er</strong>houding als meest fundamentele<br />

punt. “Ik wou van meet af aan me<strong>er</strong><br />

vrouwen dan mannen. Eentje, want me<strong>er</strong><br />

kan niet, maar ik vond dat symbolisch belangrijk.”<br />

Al lag de echte uitdaging voor de<br />

samenstelling van een div<strong>er</strong>se N-VA-lijst op<br />

een and<strong>er</strong> t<strong>er</strong>rein. “Die lijst moet ook gekleurd<br />

zijn, want de stad is gekleurd. Dat is<br />

niet gemakke<strong>lijk</strong> voor een partij als de onze<br />

waarvan gezegd wordt: ‘Is dat niet een lightv<strong>er</strong>sie<br />

van het Vlaams Belang?’. Je moet <strong>er</strong><br />

tijd en bot<strong>er</strong>hammen insteken om aan die<br />

mensen uit te leggen waarvoor je staat en<br />

wie je bent. Want de N-VA intrige<strong>er</strong>t hen<br />

wel. Zij lezen ook wat in de peilingen staat.<br />

Toen de partijtop in de aanloop naar de v<strong>er</strong>kiezingen<br />

Gent aandeed, was een van de<br />

drukst bezochte bijeenkomsten die in de<br />

buurt van de Sleepstraat. Mensen kwamen<br />

echt kijken, luist<strong>er</strong>en en zeggen waar ze<br />

mee zaten.”<br />

Ook voor CD&V bleek het niet eenvoudig om<br />

de gewenste div<strong>er</strong>siteit te realis<strong>er</strong>en. Veli<br />

Yüksel wilde met een lijst op de proppen<br />

komen die v<strong>er</strong>jonging en v<strong>er</strong>nieuwing uitstraalt.<br />

Daarom staan <strong>er</strong> bij de e<strong>er</strong>ste vijftien<br />

kandidaten ook heel wat mensen die jong<strong>er</strong><br />

dan 35 zijn en ook de komende jaren de partij<br />

mee op de kaart kunnen zetten. “Je zet<br />

niet zomaar de e<strong>er</strong>ste de beste op de lijst”,<br />

zegt Yüksel. “Je moet rekening houden met<br />

profiel, acht<strong>er</strong>ban en de dingen waarmee die<br />

p<strong>er</strong>soon geassocie<strong>er</strong>d wordt. Jonge vrouwen,<br />

mensen met kind<strong>er</strong>en of een druk professioneel<br />

leven zijn moei<strong>lijk</strong> te strikken. Die<br />

hebben momenteel and<strong>er</strong>e prioriteiten.”<br />

“Open Vld kon in Gent toch op flink wat belangstelling<br />

rekenen”, v<strong>er</strong>telt Mick Daman.<br />

“We kregen veel spontane kandidaturen en<br />

we zijn ook zelf naar een aantal mensen gestapt<br />

nadat we het signaal kregen dat <strong>er</strong> int<strong>er</strong>esse<br />

was om mee te w<strong>er</strong>ken aan ons<br />

project. De belangrijkste crit<strong>er</strong>ia voor ons<br />

zijn inhoud, ov<strong>er</strong>tuiging en motivatie.”<br />

Dossi<strong>er</strong> <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 13

Dossi<strong>er</strong>: Stem! Lokale v<strong>er</strong>kiezingen 14/10/2012<br />

Bij gemeent<strong>er</strong>aadsv<strong>er</strong>kiezingen<br />

kan je eigen<strong>lijk</strong> niet zeggen dat iemand<br />

op een onv<strong>er</strong>kiesbare<br />

plaats staat. Daniël T<strong>er</strong>mont<br />

De strijd om de plaats<br />

“Mensen die ambitie hebben, willen altijd zo<br />

hoog moge<strong>lijk</strong> staan en zij willen ook als politicus<br />

of politica in spe een mandaat krijgen<br />

van de kiez<strong>er</strong>”, weet Yüksel. “Bij de e<strong>er</strong>ste<br />

tien kandidaten hebben we hi<strong>er</strong> en daar wat<br />

moeten schuiven en dan voel je dat mensen<br />

soms een beetje misnoegd zijn. Daarom<br />

prob<strong>er</strong>en we onze keuze ook te beargument<strong>er</strong>en.<br />

Dat is ze<strong>er</strong> belangrijk. Je moet<br />

kunnen zeggen waarom iemand op die<br />

plaats staat. Zomaar zeggen: ‘Wij vinden<br />

dat!’, ik vind dat niet correct.”<br />

““<br />

Dus niet ied<strong>er</strong>een kan de plaats krijgen die<br />

zijn of haar hart bege<strong>er</strong>t: de hoogste. Al<br />

vindt T<strong>er</strong>mont dat het belang van die plaats<br />

bij de gemeent<strong>er</strong>aadsv<strong>er</strong>kiezingen ook g<strong>er</strong>elative<strong>er</strong>d<br />

moet worden. “Bij gemeent<strong>er</strong>aadsv<strong>er</strong>kiezingen<br />

kan je eigen<strong>lijk</strong> niet<br />

14 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine Dossi<strong>er</strong><br />

zeggen dat iemand op een onv<strong>er</strong>kiesbare<br />

plaats staat. Ik durf van niemand op onze<br />

lijst te zeggen dat die niet kan v<strong>er</strong>kozen g<strong>er</strong>aken.<br />

Van niemand! En natuur<strong>lijk</strong>, hoe me<strong>er</strong><br />

stemmen, hoe grot<strong>er</strong> de kans om v<strong>er</strong>kozen<br />

te zijn. ‘t Zal <strong>er</strong> dus op aankomen om veel<br />

voorkeurstemmen te halen.”<br />

Bracke heeft tijdens zijn e<strong>er</strong>ste <strong>er</strong>varing met<br />

het samenstellen van een lokale lijst dan<br />

we<strong>er</strong> <strong>er</strong>varen dat de individuele strijd om<br />

een plaats niet zo nijpend is. Of toch niet bij<br />

N-VA. “Zo een lijst samenstellen is vooral<br />

een ze<strong>er</strong> mense<strong>lijk</strong> proces, want het is niet<br />

evident om bijvoorbeeld op plaats 34 te<br />

staan op een lijst van 51 plaatsen. Het is een<br />

vorm van coming-out. Maar als je 51 namen<br />

moet invullen, dan weten mensen ook wel<br />

dat <strong>er</strong> geen 51 v<strong>er</strong>kozenen zullen zijn. Dan<br />

speelt het groepsgevoel in de partij.”<br />

De e<strong>er</strong>ste ke<strong>er</strong> van<br />

Daniël T<strong>er</strong>mont<br />

Daniël T<strong>er</strong>mont, de burgemeest<strong>er</strong><br />

van Gent, zit al het langst in de<br />

Gentse politiek en h<strong>er</strong>inn<strong>er</strong>t zich<br />

nog levendig de e<strong>er</strong>ste ke<strong>er</strong> dat hij<br />

op een lijst stond. “Dat was in<br />

1976, juist voordat tien randgemeenten<br />

van Gent deel gingen uitmaken<br />

van de stad Gent. Ik was<br />

van Mariak<strong>er</strong>ke en zat al een paar<br />

jaar in het partijbestuur van de BSP<br />

(nvdr: de Belgische Socialistische<br />

Partij, in 1978 opgesplitst in de<br />

Ned<strong>er</strong>landstalige SP (<strong>nu</strong> sp.a) en<br />

de Franstalige PS). Er moest een<br />

geografische spreiding zijn, met<br />

v<strong>er</strong>tegenwoordig<strong>er</strong>s uit elke deelgemeente.<br />

Ik stond op de vijftiende<br />

plaats van de 51 of 53, denk<br />

ik. Met 511 voorkeurstemmen was<br />

ik toen de zevende v<strong>er</strong>kozene voor<br />

de BSP. Dus ik zit hi<strong>er</strong> al sinds ja<strong>nu</strong>ari<br />

1977!”

Wie krijgt de zetels bij gemeent<strong>er</strong>aadsv<strong>er</strong>kiezingen?<br />

Meestal staan <strong>er</strong> me<strong>er</strong> kandidaten op de lijst dan <strong>er</strong> zetels te v<strong>er</strong>delen<br />

zijn voor die lijst. Dan wordt op basis van het aantal voorkeurstemmen<br />

en de ov<strong>er</strong> te dragen lijststemmen bepaald wie<br />

uiteinde<strong>lijk</strong> v<strong>er</strong>kozen is en dus een zetel in de wacht sleept. Een<br />

voorkeurstem is een stem voor een bepaalde kandidaat van een<br />

partij. Een lijststem is een stem voor een partij, maar duidt geen<br />

specifieke kandidaat aan.<br />

DE THEORIE DE PRAKTIJK<br />

Stap 1: het v<strong>er</strong>kiesbaarheidscijf<strong>er</strong> bepalen<br />

Het v<strong>er</strong>kiesbaarheidscijf<strong>er</strong> = hoeveel stemmen een kandidaat<br />

nodig heeft om v<strong>er</strong>kozen te g<strong>er</strong>aken.<br />

Dat v<strong>er</strong>kiesbaarheidscijf<strong>er</strong> is afhanke<strong>lijk</strong> van het aantal geldige<br />

stembiljetten voor de lijst (alle biljetten waarop een geldige stem<br />

is uitgebracht, hetzij een lijststem, hetzij een voorkeurstem op<br />

een of me<strong>er</strong>d<strong>er</strong>e kandidaten) en het aantal zetels dat de lijst in<br />

de wacht heeft gesleept.<br />

(aantal geldige stembiljetten) X (aantal behaalde zetels) / (aantal<br />

behaalde zetels + 1)<br />

Stap 2: ‘de pot’ bepalen = ov<strong>er</strong> te dragen lijststemmen<br />

De pot wordt bepaald door het aantal stembiljetten met een lijststem<br />

en het aantal zetels dat de lijst in de wacht heeft gesleept.<br />

(aantal stembiljetten met lijststem) X (aantal behaalde zetels) / 3<br />

Stap 3: v<strong>er</strong>delen van de pot<br />

De pot wordt v<strong>er</strong>deeld ov<strong>er</strong> de kandidaten op de lijst, in volgorde<br />

van hun plaats op de lijst en voor zov<strong>er</strong> zij onvoldoende voorkeurstemmen<br />

behaald hebben om het v<strong>er</strong>kiesbaarheidscijf<strong>er</strong> te<br />

halen.<br />

Dit gaat door tot de pot leeg is.<br />

Stap 4: de v<strong>er</strong>kozenen aanwijzen<br />

De zetels worden v<strong>er</strong>deeld ov<strong>er</strong> de kandidaten op de lijst, in<br />

volgorde van hun stemmenaantal na v<strong>er</strong>deling van de pot. Bij<br />

ge<strong>lijk</strong> stemmenaantal telt de hoogste plaats op de lijst.<br />

Stap 5: de opvolg<strong>er</strong>s aanwijzen<br />

De plaatsen van de opvolg<strong>er</strong>s worden v<strong>er</strong>deeld ov<strong>er</strong> de ov<strong>er</strong>blijvende<br />

kandidaten op de lijst, in volgorde van hun stemmenaantal<br />

na v<strong>er</strong>deling van de pot. Bij ge<strong>lijk</strong> stemmenaantal telt de hoogste<br />

plaats op de lijst.<br />

De (fictieve) lijst <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> kreeg 3.200 geldige stembiljetten en<br />

sleepte 3 zetels in de wacht.<br />

De (fictieve) kandidaten + voorkeurstemmen zijn:<br />

1. Behendige Big: 2.403 4. Sluwe Spin: 514<br />

2. Schalkse Salamand<strong>er</strong>: 2.314 5. Rappe Rat: 302<br />

3. V<strong>er</strong>leide<strong>lijk</strong> Veulen: 1.879 6. Koene Kikk<strong>er</strong>: 63<br />

V<strong>er</strong>kiesbaarheidscijf<strong>er</strong> = 2.400<br />

= (3.200 X 3) / 4<br />

De lijst <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> kreeg 721 lijststemmen en sleepte 3 zetels<br />

in de wacht.<br />

De pot van de lijst <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> bevat dus 721 ov<strong>er</strong> te dragen<br />

stemmen.<br />

= (721 X 3) / 3<br />

Behendige Big heeft met 2.403 voorkeurstemmen me<strong>er</strong> behaald<br />

dan het v<strong>er</strong>kiesbaarheidscijf<strong>er</strong> en heeft geen stemmen uit<br />

de pot nodig. Schalkse Salamand<strong>er</strong> krijgt 86 stemmen uit de<br />

pot om het v<strong>er</strong>kiesbaarheidscijf<strong>er</strong> te halen. V<strong>er</strong>leide<strong>lijk</strong> Veulen<br />

krijgt 521 stemmen uit de pot om het v<strong>er</strong>kiesbaarheidscijf<strong>er</strong> te<br />

halen. Sluwe Spin zou 1.886 stemmen uit de pot moeten krijgen,<br />

maar <strong>er</strong> zijn <strong>er</strong> nog maar 114 ov<strong>er</strong>. Hij g<strong>er</strong>aakt daarmee aan<br />

2.000 stemmen, te weinig om het v<strong>er</strong>kiesbaarheidscijf<strong>er</strong> te<br />

halen. Rappe Rat en Koene Kikk<strong>er</strong> kunnen niet me<strong>er</strong> genieten<br />

van de pot en halen het v<strong>er</strong>kiesbaarheidscijf<strong>er</strong> niet.<br />

De v<strong>er</strong>kozenen van de lijst <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong>:<br />

1. Behendige Big (2.403 stemmen)<br />

2. Schalkse Salamand<strong>er</strong> (2.400 stemmen)<br />

3. V<strong>er</strong>leide<strong>lijk</strong> Veulen (2.400 stemmen)<br />

De opvolg<strong>er</strong>s van de lijst <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong>:<br />

Sluwe Spin: e<strong>er</strong>ste opvolg<strong>er</strong> (2.000 stemmen)<br />

Rappe Rat: tweede opvolg<strong>er</strong> (302 stemmen)<br />

Koene Kikk<strong>er</strong>: d<strong>er</strong>de opvolg<strong>er</strong> (63 stemmen)<br />

Dossi<strong>er</strong> <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 15

foto: © donnaidh_sidhe<br />

Dossi<strong>er</strong>: Stem! Lokale v<strong>er</strong>kiezingen 14/10/2012<br />

16 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine Dossi<strong>er</strong><br />

Piratenpartij<br />

me<strong>er</strong>t aan in<br />

België<br />

Jonge politieke beweging pleit voor<br />

nieuwe vorm van democratie<br />

a succesvolle doortochten in Zweden, Duitsland en<br />

het Europees Parlement maakt de piratenpartij <strong>nu</strong><br />

ook haar opwachting in België. Wat in 2006 begon<br />

als een strijd voor de h<strong>er</strong>vorming van het copyright<br />

en intellectuele eigendomsrechten is intussen uitgegroeid tot<br />

een project dat de democratie nieuw leven wil inblazen. De<br />

ent<strong>er</strong>haken zijn v<strong>er</strong>vangen door klavi<strong>er</strong>en, de kanonnen door<br />

comput<strong>er</strong>s. Maar maakt de partij ook effectief kans om de<br />

stem van de burg<strong>er</strong> weg te kapen? De Antw<strong>er</strong>pse crew captain<br />

Koen De Voegt loodst ons door het ideeëngoed van de<br />

piraten van de 21ste eeuw.<br />

Olivi<strong>er</strong> Beys<br />

Piraten strijden tegen<br />

int<strong>er</strong>netcensuur, net<br />

zoals hacktivisten, maar<br />

dan via de politiek.

Koen De Voegt (32) is nog maar een jaar<br />

aangesloten bij de Belgische Piratenpartij<br />

(BPP), maar het gaat hard. Zelfs met steun<br />

van int<strong>er</strong>nationale collega’s is het alle hens<br />

aan dek om de lijsten vol te krijgen, een organisatie<br />

op poten te zetten en standpunten<br />

te bepalen. Enthousiast v<strong>er</strong>telt hij ov<strong>er</strong> het<br />

int<strong>er</strong>net, het monopolie van platenmaatschappijen<br />

en opensourcesoftware, software<br />

waarvan de code beschikbaar wordt<br />

gesteld zodat and<strong>er</strong>en deze kunnen gebruiken<br />

en v<strong>er</strong>bet<strong>er</strong>en. Deze sleutelelementen<br />

hebben bijgedragen tot de vorming van de<br />

partij, die aanvanke<strong>lijk</strong> streed voor wat de<br />

platenmaatschappijen ‘digitale pirat<strong>er</strong>ij’ noemen:<br />

het onbep<strong>er</strong>kt delen van informatie en<br />

vooral muziek. Delen is een vrijheid en een<br />

mani<strong>er</strong> om creativiteit te stimul<strong>er</strong>en voor de<br />

‘piraten’ - die de beschuldiging gebruiken<br />

als een geuzennaam -, maar diefstal voor de<br />

platenmaatschappijen, met name van hun<br />

distributi<strong>er</strong>echt. Als comput<strong>er</strong>wetenschapp<strong>er</strong><br />

past De Voegt p<strong>er</strong>fect bij het clichébeeld<br />

van de piraat, al zegt hij dat “het profiel van<br />

onze leden intussen toch heel div<strong>er</strong>s is geworden”.<br />

Liquid democracy<br />

Naast vrijheid van informatie is een me<strong>er</strong> directe<br />

vorm van democratie essentieel voor<br />

de piratenpartij, die hi<strong>er</strong>door meesurft op<br />

een golf die w<strong>er</strong>eldwijd de politiek ov<strong>er</strong>spoelt.<br />

De roep naar directe participatie van<br />

de burg<strong>er</strong> in het beleid groeit ziend<strong>er</strong>ogen.<br />

Wij willen dat ied<strong>er</strong>een op<br />

elk moment kan stemmen<br />

ov<strong>er</strong> eend<strong>er</strong> welk ond<strong>er</strong>w<strong>er</strong>p,<br />

zond<strong>er</strong> v<strong>er</strong>plichting.<br />

Koen De Voegt<br />

Uit ond<strong>er</strong>zoek van het Instituut Samenleving<br />

en Technologie (IST) rond ‘e-democratie’ in<br />

Vlaand<strong>er</strong>en (2009) b<strong>lijk</strong>t dat ruim 63 procent<br />

van de burg<strong>er</strong>s vindt dat “de burg<strong>er</strong> te weinig<br />

invloed heeft op het beleid”. Bovendien<br />

denkt 55 procent dat “me<strong>er</strong> aandacht<br />

schenken aan participatie geen zin heeft,<br />

omdat <strong>er</strong> toch geen rekening wordt gehouden<br />

met de mening van de burg<strong>er</strong>”.<br />

““<br />

Als reactie rijzen burg<strong>er</strong>bewegingen als paddenstoelen<br />

uit de grond. Ze delen het antiestablishmentgevoel<br />

en het burg<strong>er</strong>activisme,<br />

maar ook de belangstelling voor sociale<br />

media. Voorbeelden zijn de protestbewegingen<br />

Occupy Wall Street en de indignados,<br />

en dicht<strong>er</strong> bij huis de burg<strong>er</strong>top G1000. In<br />

dat rijtje past ook de piratenpartij, al ligt haar<br />

ko<strong>er</strong>s me<strong>er</strong> in het vaarwat<strong>er</strong> van de klassieke<br />

politiek. Niet om de and<strong>er</strong>e partijen te imit<strong>er</strong>en<br />

maar net om hun model radicaal te v<strong>er</strong>and<strong>er</strong>en.<br />

De Voegt: “We leven <strong>nu</strong> in een<br />

representatieve democratie: we stemmen<br />

elke 4 of 6 jaar op iemand die onze belangen<br />

v<strong>er</strong>dedigt. In die tussenp<strong>er</strong>iode heeft de burg<strong>er</strong><br />

<strong>nu</strong>l controle op wat <strong>er</strong> gebeurt. Wij willen<br />

dat ied<strong>er</strong>een op elk moment kan stemmen<br />

ov<strong>er</strong> eend<strong>er</strong> welk ond<strong>er</strong>w<strong>er</strong>p, zond<strong>er</strong> v<strong>er</strong>plichting.<br />

Ik ben niet thuis in ond<strong>er</strong>wijs, maar<br />

ik ken wel iemand die <strong>er</strong> veel ov<strong>er</strong> weet. In<br />

ons systeem kan ik voor dit thema mijn stem<br />

doorgeven aan die p<strong>er</strong>soon. Op elk moment<br />

kan ik echt<strong>er</strong> mijn steun intrekken, als ik zie<br />

dat degene die mijn stem uiteinde<strong>lijk</strong> heeft<br />

gekregen zijn w<strong>er</strong>k niet goed doet. We noemen<br />

het liquid democracy, een ideale mengvorm<br />

tussen directe en representatieve<br />

democratie.”<br />

Om zo’n complex systeem in te vo<strong>er</strong>en hebben<br />

de piraten geput uit de moge<strong>lijk</strong>heden<br />

die comput<strong>er</strong>s bieden. De Voegt: “We<br />

maken gebruik van een doordacht onlineinstrument:<br />

LiquidFeedback. Elk lid kan op<br />

dat platform voorstellen plaatsen. Daar<br />

mogen and<strong>er</strong>en op reag<strong>er</strong>en en tegenvoorstellen<br />

of amendementen indienen. Afhanke<strong>lijk</strong><br />

van het ond<strong>er</strong>w<strong>er</strong>p moet je een<br />

bepaald p<strong>er</strong>centage aan steun v<strong>er</strong>w<strong>er</strong>ven.<br />

Helemaal op het einde worden de voorstellen<br />

gestemd op een partijdag.”<br />

Links of rechts?<br />

De piraten present<strong>er</strong>en zich als een burg<strong>er</strong>rechtenpartij<br />

die directe inspraak, een transparante<br />

ov<strong>er</strong>heid, vrijheid van informatie en<br />

privacy hoog in het vaandel vo<strong>er</strong>t. Maar het<br />

blijft koffiedik kijken waar ze zich situ<strong>er</strong>en in<br />

het politieke landschap. Na de opm<strong>er</strong>ke<strong>lijk</strong>e<br />

uitslag van de Duitse piraten in B<strong>er</strong>lijn vorig<br />

jaar, waar ze 8,9 procent haalden, bekende<br />

de afdelingsvoorzitt<strong>er</strong> G<strong>er</strong>hard Ang<strong>er</strong> alvast<br />

kleur: “We zijn <strong>nu</strong> de grootste lib<strong>er</strong>ale partij<br />

in B<strong>er</strong>lijn!”. De Voegt: “We v<strong>er</strong>mijden kost<br />

wat kost om ons links of rechts te profil<strong>er</strong>en.<br />

Zo namen we al mensen op van Groen, N-VA,<br />

Vivant, Spirit en SLP. De k<strong>er</strong>n van onze<br />

ploeg bestaat wel uit nieuwe mensen. Ei-<br />

Dossi<strong>er</strong> <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 17

Dossi<strong>er</strong>: Stem! Lokale v<strong>er</strong>kiezingen 14/10/2012<br />

gen<strong>lijk</strong> willen we de partijgrenzen<br />

doorbreken. In een representatieve<br />

democratie maakt<br />

men beslissingen via politieke<br />

spelletjes en koehandels. Via het<br />

systeem van liquid democracy<br />

wordt dat veel moei<strong>lijk</strong><strong>er</strong>, zo niet onmoge<strong>lijk</strong>.”<br />

H<strong>er</strong>rieschopp<strong>er</strong>s en fraude<br />

Niet ied<strong>er</strong>een staat echt<strong>er</strong> te springen om<br />

de komst van deze mod<strong>er</strong>ne beeldenstorm<strong>er</strong>s.<br />

In Duitsland bestond de buit vooral uit<br />

groene stemm<strong>er</strong>s. Daarop hebben de groenen<br />

in het Europees Parlement de twee piraten<br />

opgenomen binnen hun eigen fractie.<br />

Uit het ond<strong>er</strong>zoek van het IST b<strong>lijk</strong>t ook dat<br />

politici zelf weinig animo voelen om zich te<br />

wagen aan e-democratie. Int<strong>er</strong>net is echt<strong>er</strong><br />

een belangrijk w<strong>er</strong>kinstrument voor de piraten.<br />

Politici vrezen het gebrek aan een s<strong>er</strong>een<br />

debat, maar ook fraude en manipulatie<br />

op int<strong>er</strong>net. De Voegt: “In onze onlinediscussielijsten<br />

komen we ook mensen tegen<br />

wiens argumenten haaks staan op onze<br />

ideologie, en die daar vrij v<strong>er</strong> in gaan. Maar<br />

h<strong>er</strong>rieschopp<strong>er</strong>s worden na v<strong>er</strong>loop van tijd<br />

genege<strong>er</strong>d. In het systeem van LiquidFeedback<br />

zit bovendien een filt<strong>er</strong>. Ied<strong>er</strong>een kan een<br />

voorstel doen, maar moet een minimale<br />

drempel aan steun binnenhalen. Voordeel is<br />

dat <strong>er</strong> geen ‘commissie’ bestaat die een<br />

oordeel velt. De groep beslist.”<br />

“Wat fraude betreft, denk ik dat <strong>er</strong> me<strong>er</strong> misbruik<br />

moge<strong>lijk</strong> is in klassieke systemen. Wij<br />

18 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine Dossi<strong>er</strong><br />

gebruiken opensourcesoftware. Dat betekent<br />

dat ied<strong>er</strong>een de code kan control<strong>er</strong>en om te<br />

zien of alles correct v<strong>er</strong>loopt. Omdat alle tussentijdse<br />

resultaten ook bekend zijn, kan ied<strong>er</strong>een<br />

bovendien narekenen of de cijf<strong>er</strong>s<br />

kloppen. Dat gezegd zijnde is fraude onmoge<strong>lijk</strong><br />

uit te sluiten, in welk systeem dan ook.”<br />

Online-inburg<strong>er</strong>ing<br />

Zowel in Zweden als Duitsland krijgen de piraten<br />

steun van een nieuwe lichting jonge<br />

stemm<strong>er</strong>s. Hun roots in het int<strong>er</strong>net en het<br />

vrij uitwisselen van bestanden is daar niet<br />

vreemd aan. De oud<strong>er</strong>e garde <strong>lijk</strong>t echt<strong>er</strong><br />

mind<strong>er</strong> ov<strong>er</strong>tuigd. Ongeve<strong>er</strong> de helft van de<br />

zestigpluss<strong>er</strong>s in België heeft zelfs geen<br />

comput<strong>er</strong> of int<strong>er</strong>nettoegang. In het licht van<br />

de v<strong>er</strong>grijzing dreigt zo de uitsluiting van een<br />

aanzien<strong>lijk</strong> deel van de bevolking. De Voegt:<br />

“Er is zoveel moge<strong>lijk</strong> op het int<strong>er</strong>net,<br />

gaande van informatie ontsluiten tot ov<strong>er</strong>heidsdiensten<br />

aanbieden via e-loketten. Tege<strong>lijk</strong><br />

is int<strong>er</strong>net duur in België. Naar<br />

analogie met gratis elektriciteit als je krap bij<br />

kas zit, is gratis basistoegang dus een be-<br />

Het logo van de piratenpartij.<br />

“Sharing is caring”, luidt haar<br />

credo.<br />

langrijk punt. Niet alleen oud<strong>er</strong>en,<br />

maar ook and<strong>er</strong>e kansarme<br />

groepen zoals allochtone<br />

vrouwen kunnen sociaal geïsole<strong>er</strong>d<br />

raken. We stellen voor om<br />

die groepen een soort ‘onlineinburg<strong>er</strong>ingscursus’<br />

aan te bieden.”<br />

“In elk geval biedt ons systeem me<strong>er</strong> inspraak<br />

dan de traditionele systemen. Ben je<br />

al eens naar voorstellingen van openbare<br />

w<strong>er</strong>ken geweest? Op een dag – meestal tijdens<br />

de week – komt een stadsingenieur<br />

aan een tiental bejaarden uitleggen waarom<br />

zijn plan zo fantastisch is, waarna hun opm<strong>er</strong>kingen<br />

compleet genege<strong>er</strong>d worden.<br />

Zelfs als burg<strong>er</strong>s een ref<strong>er</strong>endum afdwingen<br />

zoals bij de Lange Wapp<strong>er</strong>brug (nvdr: een<br />

ond<strong>er</strong>deel van de Oost<strong>er</strong>weelv<strong>er</strong>binding, het<br />

project voor het sluiten van de Antw<strong>er</strong>pse<br />

ring), is het niet eens bindend. Dat is gewoon<br />

v<strong>er</strong>ke<strong>er</strong>d. Men zou net naar alle mensen<br />

moeten luist<strong>er</strong>en.”<br />

Me<strong>er</strong> info?<br />

Lees het dossi<strong>er</strong> van het IST ov<strong>er</strong> e-democratie<br />

in Vlaand<strong>er</strong>en:<br />

VLAAMS INSTITUUT VOOR WETEN-<br />

SCHAPPELIJK EN TECHNOLOGISCH<br />

ASPECTENONDERZOEK (viWTA)<br />

(2009). E-democratie in Vlaand<strong>er</strong>en.<br />

Houdingen en opinies ten aan zien van<br />

e-democratie in Vlaand<strong>er</strong>en. viWTA<br />

Dossi<strong>er</strong> nr. 9, opgehaald op<br />

www.samenlevingentechnologie.be<br />

ond<strong>er</strong> ‘publicaties’.

foto © Eugene H<strong>er</strong>toghe<br />

Politici ov<strong>er</strong> levensbeschouwing<br />

in de<br />

gemeente<br />

Siegfried Bracke<br />

N-VA, Gent<br />

elke rol spelen levensbeschouwingen in het lokale<br />

beleid? We stelden drie vragen ov<strong>er</strong> de kwestie<br />

aan vijf bekende politici die zich kandidaat<br />

gesteld hebben voor de gemeent<strong>er</strong>aad in hun stad<br />

of gemeente. Aan het woord: Siegfried Bracke (N-VA,<br />

Gent), H<strong>er</strong>man De Croo (Open Vld, Brakel), Wout<strong>er</strong> De Vriendt<br />

(Groen, Oostende), Renaat Landuyt (sp.a, Brugge), S<strong>er</strong>vais<br />

V<strong>er</strong>h<strong>er</strong>straeten (CD&V, Mol).<br />

Sarah Van Gaens<br />

H<strong>er</strong>man De Croo<br />

Open Vld, Brakel<br />

Wout<strong>er</strong> De Vriendt<br />

Groen, Oostende<br />

Renaat Landuyt<br />

sp.a, Brugge<br />

S<strong>er</strong>vais V<strong>er</strong>h<strong>er</strong>straeten<br />

CD&V, Mol<br />

foto © FOD Kanselarij van de E<strong>er</strong>ste Minist<strong>er</strong><br />

Dossi<strong>er</strong> <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 19

Dossi<strong>er</strong>: Stem! Lokale v<strong>er</strong>kiezingen 14/10/2012<br />

1<br />

Moeten de ov<strong>er</strong><strong>heidsgebouwen</strong><br />

<strong>er</strong><br />

<strong>levensbeschouwe</strong><strong>lijk</strong><br />

<strong>neutraal</strong> uitzien?<br />

• Bracke: “Voor de N-VA staat de neutraliteit<br />

van de ov<strong>er</strong>heid voorop: te allen tijde<br />

moet de schijn van partijdigheid v<strong>er</strong>meden<br />

worden. Ov<strong>er</strong><strong>heidsgebouwen</strong> en ambtenaren<br />

die rechtstreeks in contact komen met<br />

de burg<strong>er</strong> moeten die neutraliteit we<strong>er</strong>spiegelen.”<br />

• De Croo: “Zo <strong>neutraal</strong> moge<strong>lijk</strong>. Op en in<br />

de gemeente<strong>lijk</strong>e gebouwen zijn <strong>er</strong> in Brakel<br />

geen religieuze symbolen. Op begraafplaatsen<br />

kunnen <strong>er</strong> misschien religieuze symbolen<br />

aangebracht zijn. Maar als zij daar al<br />

decennia aanwezig zijn, dan zou ik ze niet<br />

weghalen.”<br />

• De Vriendt: “Een ov<strong>er</strong>heids- of g<strong>er</strong>echtsgebouw<br />

hoort <strong>levensbeschouwe</strong><strong>lijk</strong>e neutraliteit<br />

uit te stralen. Kruisjes of fakkels aan de<br />

muren zijn dan ook uitgesloten.”<br />

• Landuyt: “Ov<strong>er</strong><strong>heidsgebouwen</strong> moeten <strong>er</strong><br />

p<strong>er</strong> definitie <strong>levensbeschouwe</strong><strong>lijk</strong> <strong>neutraal</strong><br />

uitzien. Diegenen die <strong>er</strong> w<strong>er</strong>ken ov<strong>er</strong>igens<br />

ook, al neem ik <strong>er</strong> p<strong>er</strong>soon<strong>lijk</strong> geen aanstoot<br />

aan. Het is belangrijk dat p<strong>er</strong>sonen tijdens<br />

het uitoefenen van hun functie en gebouwen<br />

die de ov<strong>er</strong>heid ‘v<strong>er</strong>tegenwoordigen’ geen<br />

toon zetten inzake levensbeschouwing.”<br />

• V<strong>er</strong>h<strong>er</strong>straeten: “Hoewel <strong>er</strong> in België<br />

geen wetgeving ov<strong>er</strong> bestaat, is <strong>er</strong> een consensus<br />

dat <strong>er</strong> geen <strong>levensbeschouwe</strong><strong>lijk</strong>e<br />

voorkeur mag b<strong>lijk</strong>en uit de inrichting van de<br />

ov<strong>er</strong><strong>heidsgebouwen</strong>. Mijns inziens moeten<br />

ze de indruk van neutraliteit wekken, maar<br />

mogen religieuze symbolen wel aanwezig<br />

zijn in de rest van de publieke ruimte.”<br />

20 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine Dossi<strong>er</strong><br />

2<br />

Is <strong>er</strong> een rol weggelegd<br />

voor de gemeente om een<br />

int<strong>er</strong><strong>levensbeschouwe</strong><strong>lijk</strong>e<br />

dialoog te organis<strong>er</strong>en?<br />

• Bracke: “Het multiculturele Vlaand<strong>er</strong>en is<br />

een feit. Er zijn Vlamingen van de meest div<strong>er</strong>se<br />

pluimage, elk met hun eigen acht<strong>er</strong>grond<br />

en ov<strong>er</strong>tuiging. Levensbeschouwing<br />

is een privéaangelegenheid, maar met gevolgen<br />

voor de publieke ruimte. Gemeenten<br />

moeten daarin een regi<strong>er</strong>ol spelen en de<br />

wed<strong>er</strong>zijdse tol<strong>er</strong>antie v<strong>er</strong>zek<strong>er</strong>en. Dialoog<br />

is essentieel, maar het initiatief daarvoor ligt<br />

bij de gemeenschap, niet bij de ov<strong>er</strong>heid.”<br />

• De Croo: “In Brakel is <strong>er</strong> geen vraag naar<br />

het organis<strong>er</strong>en van een int<strong>er</strong><strong>levensbeschouwe</strong><strong>lijk</strong>e<br />

dialoog. Er zijn imm<strong>er</strong>s geen<br />

conflicten. Brakel telt vooral veel vrijzinnigen<br />

en min of me<strong>er</strong> praktis<strong>er</strong>ende rooms-katholieken.<br />

Daarnaast zijn <strong>er</strong> enkele protestan-<br />

Siegfried Bracke:<br />

“Gemeenten moeten<br />

de wed<strong>er</strong>zijdse tol<strong>er</strong>antie<br />

v<strong>er</strong>zek<strong>er</strong>en.”<br />

ten, evangelische christenen en moslims.<br />

Mocht <strong>er</strong> een probleem zijn, dan ben ik als<br />

burgemeest<strong>er</strong> zek<strong>er</strong> b<strong>er</strong>eid om daar positief<br />

op te reag<strong>er</strong>en.”<br />

• De Vriendt: “Een dialoog tussen ov<strong>er</strong>tuigingen<br />

en religies bevord<strong>er</strong>t het wed<strong>er</strong>zijds<br />

begrip en de integratie van v<strong>er</strong>schillende<br />

gemeenschappen in onze samenleving.<br />

Gezien de actuele uitdagingen in veel van<br />

onze steden is dit geen ov<strong>er</strong>bodige luxe. De<br />

gemeente heeft hi<strong>er</strong>in een opdracht, echt<strong>er</strong><br />

met de betrokkenheid van het middenveld,<br />

v<strong>er</strong>enigingen en zek<strong>er</strong> ook wijkcomités.<br />

Moge<strong>lijk</strong>heden zijn onlinefora, <strong>levensbeschouwe</strong><strong>lijk</strong>e<br />

wandelingen, regelmatige samenw<strong>er</strong>king<br />

tussen zuilen enzovoort.”

• Landuyt: “De gemeente staat in voor het<br />

goed samenleven van al haar burg<strong>er</strong>s. In die<br />

zin <strong>lijk</strong>t het mij aangewezen dat de gemeente<br />

- daar waar de nood zich voordoet<br />

- initiatieven neemt om dialogen te organis<strong>er</strong>en.<br />

Een ‘gebouw voor alle levensbeschouwingen’<br />

<strong>lijk</strong>t mij een goed initiatief.”<br />

• V<strong>er</strong>h<strong>er</strong>straeten: “Het gemeente<strong>lijk</strong>e niveau<br />

is, als niveau dat het dichtst bij de bevolking<br />

staat, geschikt om ontmoetingen te<br />

organis<strong>er</strong>en tussen de v<strong>er</strong>schillende gemeenschappen,<br />

culturen en levensbeschouwingen.<br />

Dit kan het bijvoorbeeld doen<br />

door gemeente<strong>lijk</strong>e infrastructuur t<strong>er</strong> beschikking<br />

te stellen, of door het ond<strong>er</strong>steunen<br />

van initiatieven van de lokale<br />

geloofsgemeenschappen en levensbeschouwingen.”<br />

3<br />

• Bracke: “Elke vorm van geweld moet<br />

streng aangepakt worden. Het maakt niet uit<br />

hoe het wordt gemotive<strong>er</strong>d, of het <strong>nu</strong> uit politieke,<br />

religieuze, homofobe… ov<strong>er</strong>wegingen<br />

is, of zinloos en willekeurig. De ov<strong>er</strong>heid<br />

heeft de plicht om de rechtsstaat te vrijwaren.<br />

Geweld kan ond<strong>er</strong> geen enkel beding<br />

worden getol<strong>er</strong>e<strong>er</strong>d en gemeenten moeten<br />

alle moge<strong>lijk</strong>heden die tot hun beschikking<br />

staan uitputten om het te bestraffen.”<br />

• De Croo: “Levensbeschouwe<strong>lijk</strong> g<strong>er</strong>elate<strong>er</strong>d<br />

geweld is bij ons ze<strong>er</strong> schaars of onbestaande.<br />

Moest het zich voordoen dan is<br />

het de taak van de politie om dit aan te pakken.<br />

Als we GAS-boetes (nvdr: GAS zijn gemeente<strong>lijk</strong>e<br />

administratieve sancties die<br />

gemeenten kunnen bepalen voor inbreuken<br />

in hun gemeent<strong>er</strong>eglement. Ze w<strong>er</strong>den bedacht<br />

om de parketten te v<strong>er</strong>lossen van<br />

ov<strong>er</strong>lastdossi<strong>er</strong>s.) zouden willen invo<strong>er</strong>en,<br />

moeten we dat e<strong>er</strong>st bespreken in het politiecollege<br />

waarin de vi<strong>er</strong> burgemeest<strong>er</strong>s van<br />

Wout<strong>er</strong> De Vriendt:<br />

“Bij <strong>levensbeschouwe</strong><strong>lijk</strong><br />

geweld kan bemiddeling<br />

en<br />

confrontatie tussen<br />

dad<strong>er</strong> en slachtoff<strong>er</strong><br />

voor goede resultaten<br />

zorgen.”<br />

Hoe moet <strong>levensbeschouwe</strong><strong>lijk</strong> g<strong>er</strong>elate<strong>er</strong>d<br />

geweld aangepakt worden?<br />

onze politiezone zetelen. Zij zouden <strong>er</strong> dan<br />

voor kunnen kiezen om in de vi<strong>er</strong> gemeenten<br />

hetzelfde GAS-reglement te hebben.”<br />

• De Vriendt: “De misdrijven waarop gemeente<strong>lijk</strong>e<br />

administratieve sancties van toepassing<br />

zijn, worden wette<strong>lijk</strong> omschreven<br />

en hebben veele<strong>er</strong> betrekking op de beschadiging<br />

of de v<strong>er</strong>storing van de openbare<br />

ruimte en de publieke sfe<strong>er</strong>. Levensbeschouwe<strong>lijk</strong><br />

geweld is van een and<strong>er</strong>e orde<br />

en blijft een zaak voor het g<strong>er</strong>echt. Geweldpleging<br />

is een <strong>er</strong>nstig v<strong>er</strong>grijp en moet gesanctione<strong>er</strong>d<br />

worden. Het <strong>lijk</strong>t mij echt<strong>er</strong> bij<br />

uitstek een misdrijf waarin bemiddeling en<br />

confrontatie tussen dad<strong>er</strong> en slachtoff<strong>er</strong> voor<br />

goede resultaten kan zorgen.”<br />

• Landuyt: “Alle geweld moet aangepakt<br />

worden. In e<strong>er</strong>ste instantie moet een burgemeest<strong>er</strong><br />

zorgen voor goed ov<strong>er</strong>leg met<br />

de procureur opdat deze de juiste prioriteiten<br />

stelt inzake het wel of niet v<strong>er</strong>volgen<br />

van feiten. In tweede instantie moet de<br />

burgemeest<strong>er</strong> goed ov<strong>er</strong>leggen met de<br />

politie opdat de juiste prioriteiten gesteld<br />

worden inzake bewaking en preventie.<br />

Gemeente<strong>lijk</strong>e administratieve sancties<br />

zijn niet aangewezen voor geweldsdelicten,<br />

deze zijn mat<strong>er</strong>ie voor de strafrechtbanken.”<br />

• V<strong>er</strong>h<strong>er</strong>straeten: “Geweld is nog me<strong>er</strong><br />

traumatis<strong>er</strong>end voor de slachtoff<strong>er</strong>s als het<br />

gepleegd wordt om specifieke kenm<strong>er</strong>ken<br />

van een p<strong>er</strong>soon. Dit moet een rol spelen<br />

bij het v<strong>er</strong>volgingsbeleid en bij de beoordeling<br />

van de strafmaat door een recht<strong>er</strong><br />

in het kad<strong>er</strong> van een g<strong>er</strong>echte<strong>lijk</strong>e procedure.<br />

De gemeente kan bijkomend voorzien<br />

in gemeente<strong>lijk</strong>e administratieve<br />

sancties, zek<strong>er</strong> ten aanzien van gedragingen<br />

die door het g<strong>er</strong>echt mind<strong>er</strong> gemakke<strong>lijk</strong><br />

worden v<strong>er</strong>volgd, zoals v<strong>er</strong>bale<br />

agressie en geweld.”<br />

Dossi<strong>er</strong> <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 21

Dossi<strong>er</strong>: Stem! Lokale v<strong>er</strong>kiezingen 14/10/2012<br />

22 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine Dossi<strong>er</strong><br />

De Vrijzinnige Trefdag opende met intellectuele<br />

ochtendgymnastiek. Drie w<strong>er</strong>kgroepen<br />

doken elk in een specifiek thema rond de<br />

scheiding van k<strong>er</strong>k en staat. Een e<strong>er</strong>ste<br />

groep boog zich ov<strong>er</strong> de situatie in het ond<strong>er</strong>wijs,<br />

een tweede behandelde de gezondheidszorg<br />

en een d<strong>er</strong>de en laatste groep<br />

bekeek de gemeente<strong>lijk</strong>e infrastructuur en<br />

openbare ruimte. De tijd was bep<strong>er</strong>kt. In and<strong>er</strong>half<br />

uur moesten alle vooropgestelde ond<strong>er</strong>w<strong>er</strong>pen<br />

aangesneden en besproken<br />

worden, conclusies inbegrepen.<br />

Vrijzinnige trefdag: 23 juni 2012<br />

in Antw<strong>er</strong>pen<br />

et veel vrijzinnig humanisten nadenken<br />

ov<strong>er</strong> de scheiding tussen k<strong>er</strong>k en staat<br />

op lokaal niveau. Dat was de bedoeling<br />

van de Vrijzinnige Trefdag die op 23 juni<br />

georganise<strong>er</strong>d w<strong>er</strong>d in Antw<strong>er</strong>pen. In de<br />

weken voor die 23ste juni w<strong>er</strong>d al een onlineenquête<br />

gehouden en vond <strong>er</strong> een voortraject<br />

van provinciale denkavonden plaats. Samen<br />

met de workshops op de Vrijzinnige Trefdag<br />

geven zij de aanzet tot een witboek.<br />

In dat witboek formule<strong>er</strong>t de vrijzinnig humanistische<br />

gemeenschap concrete aanbevelingen<br />

ov<strong>er</strong> de scheiding tussen k<strong>er</strong>k en staat op<br />

lokaal niveau en wordt <strong>er</strong> antwoord gegeven<br />

op een aantal specifieke vragen. Alle nieuw<br />

v<strong>er</strong>kozen mandatarissen zullen bij de installatie<br />

van de gemeent<strong>er</strong>aden een exemplaar van het<br />

witboek ontvangen.<br />

Ve<strong>er</strong>le Cannoot<br />

In de groep Infrastructuur en openbare<br />

ruimte zorgde dat voor een strak geleide<br />

bespreking. De problematiek w<strong>er</strong>d geschetst,<br />

de resultaten van de enquête<br />

kwamen aan bod en <strong>er</strong> w<strong>er</strong>d de groep om<br />

een constructieve bijdrage gevraagd. Die<br />

kwam <strong>er</strong> ook elke ke<strong>er</strong>. Soms slechts uit<br />

één mond, omdat niemand nog iets toe te<br />

voegen had. Soms klonken <strong>er</strong> v<strong>er</strong>schillende<br />

stemmen, maar zware discussies<br />

bleven uit.<br />

Zie kad<strong>er</strong>stukje >>>

Ond<strong>er</strong>w<strong>er</strong>pen van de<br />

w<strong>er</strong>kgroepen<br />

Infrastructuur en openbare ruimte<br />

¬ Inplanting van Vrijzinnige Ontmoetingscentra<br />

en huizenvan<strong>deMens</strong><br />

¬ Aula’s bij gemeente<strong>lijk</strong>e begraafplaatsen<br />

¬ H<strong>er</strong>bestemming van k<strong>er</strong>kgebouwen<br />

¬ Controle op de boekhouding van k<strong>er</strong>kfabrieken<br />

¬ Straatnaamcommissies<br />

¬ Aparte zwemuurtjes in openbare zwembaden<br />

¬ Religieuze symbolen in stembureaus<br />

¬ Kledij van ov<strong>er</strong>heidsp<strong>er</strong>soneel<br />

¬ Religie-g<strong>er</strong>elate<strong>er</strong>d geweld<br />

Ond<strong>er</strong>wijs en riten<br />

¬ Ov<strong>er</strong>dracht van gemeentescholen: altijd<br />

naar het gemeenschapsond<strong>er</strong>wijs<br />

¬ Collectievorming van bibliotheken<br />

¬ Te Deum of pluralistische dienst<br />

¬ Di<strong>er</strong>enwelzijn – onv<strong>er</strong>doofd slachten<br />

Gezondheidszorg<br />

¬ Lekenconsulenten<br />

¬ Pluralistische geneeskunde<br />

¬ Manne<strong>lijk</strong>e dokt<strong>er</strong>s en vroedmannen<br />

Na de sessie in w<strong>er</strong>kgroepen kwam ied<strong>er</strong>een<br />

opnieuw samen. Uit elke w<strong>er</strong>kgroep<br />

w<strong>er</strong>den de belangrijkste bevindingen p<strong>er</strong> ond<strong>er</strong>deel<br />

we<strong>er</strong>gegeven. Kort en bondig, want<br />

ook hi<strong>er</strong> was de tijd bep<strong>er</strong>kt en het programma<br />

goed gevuld.<br />

Prijs <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

In de namiddag vond de uitreiking van de<br />

prijs <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> plaats. De spiksplint<strong>er</strong>nieuwe<br />

prijs wordt uitg<strong>er</strong>eikt voor het beste<br />

non-fictieboek van de afgelopen twee jaar in<br />

de Ned<strong>er</strong>landse taal. De winnaar krijgt een<br />

cheque van 3.000 euro mee naar huis.<br />

T<strong>er</strong>wijl de jury zich boog ov<strong>er</strong> de schrijfsels<br />

van de laureaten zou Dirk V<strong>er</strong>hofstadt in<br />

gesprek gaan met Paul Cliteur ov<strong>er</strong> zijn<br />

meest recente boek In gesprek met Paul<br />

Cliteur. Een zoektocht naar harmonie. He-<br />

De vijf genomine<strong>er</strong>den voor<br />

de prijs <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

Johan Braeckman en Maarten Boudry met<br />

De ongelovige Thomas heeft een punt.<br />

Een handleiding voor kritisch denken.<br />

Alicja Gescinska met De v<strong>er</strong>ov<strong>er</strong>ing van<br />

de vrijheid. Van luie mensen, de dingen<br />

die voorbijgaan.<br />

Freddy Morti<strong>er</strong> met De ho<strong>er</strong> van de<br />

duivel. Illusies en godsgeloof.<br />

Floris van den B<strong>er</strong>g met Filosofie voor<br />

een bet<strong>er</strong>e w<strong>er</strong>eld.<br />

Dirk V<strong>er</strong>hofstadt met In gesprek met<br />

Etienne V<strong>er</strong>me<strong>er</strong>sch. Een zoektocht naar<br />

waarheid.<br />

laas raakte Cliteur niet tot in Antw<strong>er</strong>pen,<br />

maar gelukkig bracht Dirk V<strong>er</strong>hofstadt<br />

Etienne V<strong>er</strong>me<strong>er</strong>sch mee en had deze laatste<br />

<strong>er</strong> niets op tegen om een filosofische<br />

babbel te slaan met V<strong>er</strong>hofstadt. Na een<br />

klein uur kon de juryvoorzitt<strong>er</strong>, Mario Van<br />

Essche, de laureaten uit hun lijden v<strong>er</strong>lossen.<br />

De e<strong>er</strong>ste prijs <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> ging naar<br />

Alicja Gescinska met haar debuut: De v<strong>er</strong>ov<strong>er</strong>ing<br />

van de vrijheid. Van luie mensen,<br />

de dingen die voorbijgaan.<br />

De jury prees de auteur voor haar v<strong>er</strong>nieuwen -<br />

de ideeën en voor de mani<strong>er</strong> waarop zij die<br />

gedachten op papi<strong>er</strong> zet. Haar pleidooi<br />

tegen luiheid en voor betrokken vrijheid<br />

kon hen bekoren. Dat het gaat om een debuut<br />

van iemand die pas op lat<strong>er</strong>e leeftijd<br />

Ned<strong>er</strong>lands le<strong>er</strong>de, maar zich bijzond<strong>er</strong><br />

bekwaam toont in het hant<strong>er</strong>en van die<br />

taal, was voor de jury het bewijs dat migratie<br />

onze cultuur v<strong>er</strong>stevigt en v<strong>er</strong>rijkt.<br />

Alicja Gescinska was oprecht v<strong>er</strong>rast dat<br />

zij de prijs in de wacht sleepte. Maar ze<br />

voegde <strong>er</strong> meteen heel al<strong>er</strong>t aan toe:<br />

“Positieve vrijheid is betrokken vrijheid en<br />

het is mooi dat <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> de prijs uitreikt<br />

voor die betrokken vrijheid!”.<br />

Een kar die<br />

Warre Borgmans<br />

ratelt op de<br />

en Jokke<br />

keien<br />

Schreurs bren-<br />

De namidgen<br />

humor en<br />

dag eindigde<br />

ontro<strong>er</strong>ing.<br />

met een optreden<br />

van Warre Borgmans en Jokke Schreurs.<br />

Warre ov<strong>er</strong>spoelde de aanwezigen met h<strong>er</strong>inn<strong>er</strong>ingen<br />

uit zijn jonge jaren, waarin meisjes b<strong>lijk</strong>baar<br />

een niet te ond<strong>er</strong>schatten rol speelden. Het<br />

publiek kreeg af en toe een krop in de keel van<br />

ontro<strong>er</strong>ing, t<strong>er</strong>wijl het luttele ogenblikken lat<strong>er</strong><br />

onbedaar<strong>lijk</strong> zat te schudden van het lachen. Er<br />

ontstond zelfs wat discussie ov<strong>er</strong> ‘de Limburg’<br />

en de afstand van het ene dorp naar het and<strong>er</strong>e<br />

dorp. Vrijzinnigen zouden geen vrijzinnigen zijn,<br />

mochten ze niet op elke slak zout leggen. Maar<br />

toen Warre Het dorp van Wim Sonneveld inzette,<br />

bromde bijna heel de zaal toch zachtjes<br />

mee met een kar die ratelt op de keien.<br />

foto © Isabelle Pate<strong>er</strong><br />

Leeskriebels?<br />

Benieuwd naar het boek waarmee Alicja<br />

Gescinska de prijs <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> in de wacht<br />

sleepte? Een recensie ov<strong>er</strong> De v<strong>er</strong>ov<strong>er</strong>ing<br />

van de vrijheid vind je op pagina 29. Of<br />

speel mee met Breinpijn (p.27) en maak<br />

kans om het boek te winnen!<br />

Dossi<strong>er</strong> <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 23

24 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine Dossi<strong>er</strong>

Ik zat helemaal acht<strong>er</strong>aan in de e<strong>er</strong>ste kleut<strong>er</strong>klas.<br />

De juf, een blije en in een bloemenjurk gegoten, vrij<br />

gezette jongedame (ik h<strong>er</strong>inn<strong>er</strong> me een canyon van<br />

een decolleté) las een vro<strong>lijk</strong> v<strong>er</strong>haaltje voor maar ik<br />

lette niet op want ik moest heel, héél <strong>er</strong>g dringend<br />

plassen. Rechts van mij zat een and<strong>er</strong> jongetje<br />

voortdurend naar mij te glimlachen. Ik lachte samenzwe<strong>er</strong>d<strong>er</strong>ig<br />

t<strong>er</strong>ug. Blij dat ik niet de enige was<br />

die niet naar de juf luist<strong>er</strong>de. Blij dat ik een vriend en<br />

bondgenoot had gevonden in dit vreemde gebouw<br />

waar mijn moed<strong>er</strong> me had acht<strong>er</strong>gelaten.<br />

Plots voelde ik hoe een deugddoende en bevrijdende<br />

warmte zich in mijn broek v<strong>er</strong>spreidde en t<strong>er</strong>wijl<br />

de e<strong>er</strong>ste druppels veel te lang opgehouden plas<br />

ond<strong>er</strong> mijn stoel op de grond vielen, glimlachte mijn<br />

nieuwe vriend nog bred<strong>er</strong>. Ik lachte t<strong>er</strong>ug. Omdat we<br />

allebei acht<strong>er</strong>aan zaten, had niemand and<strong>er</strong>s de plas<br />

ond<strong>er</strong> mijn stoel gezien. Spannend, <strong>nu</strong> hadden mijn<br />

nieuwe vriend en ik ook al een geheim!<br />

Opeens riep hij “juffrouw juffrouw!” en wees naar<br />

mij: “hij heeft pipi gedaan hij heeft pipi gedaan...”<br />

Het schaamteloze v<strong>er</strong>raad. En hij bleef maar naar mij<br />

glimlachen, met een uitdrukking alsof hij mij zonet<br />

een dienst had bewezen. Ik v<strong>er</strong>moed dat de misantropie<br />

toen stilletjes in mijn kind<strong>er</strong>ziel is geslopen.<br />

Als je vi<strong>er</strong> bent, hoor je een heleboel woorden waarvan<br />

de betekenis je volledig ontgaat. ‘Hoogconjunctuur’,<br />

‘zoetwat<strong>er</strong>bassin’ of ‘condooms’ bijvoorbeeld.<br />

Het kan ook om een nochtans eenvoudig en vaak<br />

gebruikt woord gaan. Zoals ‘mensen’. Men staat <strong>er</strong><br />

niet bij stil, maar als je vi<strong>er</strong> bent is zo’n woord vrij<br />

abstract. Wist ik veel dat ik een ‘mens’ was. Voor<br />

zov<strong>er</strong> ik wist was ik ofwel ‘de kleine’, ofwel ‘de zoon<br />

van Willy en Liliane’, soms ‘de kleine van Willy en<br />

Liliane’ en meestal ‘ventje’. Niemand had mij ooit<br />

‘een mens’ genoemd.<br />

In datzelfde e<strong>er</strong>ste kleut<strong>er</strong>klasje kwam een non af<br />

en toe de juf een uurtje v<strong>er</strong>vangen. Ze v<strong>er</strong>telde ook<br />

v<strong>er</strong>haaltjes. Geen v<strong>er</strong>tellingen ov<strong>er</strong> het grote di<strong>er</strong>enbos<br />

of ov<strong>er</strong> Roodkapje. Meestal ging het ov<strong>er</strong> ‘god’<br />

en ‘de mensen’. En ov<strong>er</strong> de zonde en de hemel en<br />

de hel. Afgaande op de mani<strong>er</strong> waarop die non ov<strong>er</strong><br />

‘mensen’ sprak, nam ik aan dat het hi<strong>er</strong> een boosaardige<br />

robotsoort betrof. Wist ik veel dat het eigen<strong>lijk</strong><br />

ov<strong>er</strong> mij ging. Ik vond het allemaal best<br />

spannend wat ze v<strong>er</strong>telde en veel opwindend<strong>er</strong> dan<br />

de v<strong>er</strong>haaltjes van de juf. Als je een uk bent, spreekt<br />

een minzaam voorgelezen Tiny op de bo<strong>er</strong>d<strong>er</strong>ij <strong>nu</strong><br />

eenmaal mind<strong>er</strong> tot de v<strong>er</strong>beelding dan het v<strong>er</strong>haal<br />

van Sodom en Gomorra, op sinist<strong>er</strong>e wijze v<strong>er</strong>teld<br />

door een in het zwart geklede en met een kap getooide<br />

vrouw van middelbare leeftijd die haar<br />

kromme, bleke en met lev<strong>er</strong>vlekken bedekte ving<strong>er</strong>s<br />

naar je uitsteekt om haar onheilspellende boodschap<br />

kracht bij te zetten. “Wat waren die robotten<br />

huft<strong>er</strong>s en klootzakken”, dacht ik. Nu ja, de woorden<br />

‘huft<strong>er</strong>’ en ‘klootzak’ kende ik als vi<strong>er</strong>jarige natuur<strong>lijk</strong><br />

ook nog niet, wellicht dacht ik “wat waren<br />

die robotten stout<strong>er</strong>iken!”<br />

Toen ik na een tijdje einde<strong>lijk</strong> doorhad dat die angstaanjagende<br />

nonnenv<strong>er</strong>halen helemaal niet ov<strong>er</strong> lugub<strong>er</strong>e<br />

mechanische wezens maar feite<strong>lijk</strong> ov<strong>er</strong> mezelf<br />

en mijn oud<strong>er</strong>s en ov<strong>er</strong> mijn vriendjes en mijn buurjongens<br />

en -meisjes en ov<strong>er</strong> die leuke Nonkel Bob op<br />

de televisie gingen, geloofde ik die non op slag niet<br />

me<strong>er</strong>. Toen vond ik die ‘god’ ineens een stout<strong>er</strong>ik.<br />

Ik vraag me soms af, op momenten wanne<strong>er</strong> ik echt<br />

niets bet<strong>er</strong>s te doen heb, of die non - mocht ze toen<br />

mijn gedachten hebben gekend - de ironie hi<strong>er</strong>van<br />

zou hebben ingezien. Ze voedde niet enkel mijn pas<br />

ontloken misantropie maar ze le<strong>er</strong>de me om wantrouwig<br />

te zijn én ze maakte me in een ruk door ook<br />

immuun voor godsdienst.<br />

Eigen<strong>lijk</strong> heb ik veel aan haar te danken.<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 19

20 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine<br />

Vrij-<br />

willig<strong>er</strong>s<br />

van bij ons<br />

DeMens.<strong>nu</strong>, haar huizenvan<strong>deMens</strong>, haar lidv<strong>er</strong>enigingen en haar Franstalige<br />

zust<strong>er</strong>organisatie Centre d’Action Laïque steunen op de inzet van vrijwillig<strong>er</strong>s.<br />

Het georganise<strong>er</strong>d vrijzinnig humanisme in België kan niet zond<strong>er</strong>.<br />

Wat deze vrijwillig<strong>er</strong>s doen is heel div<strong>er</strong>s. We stellen enkele van onze onmisbare<br />

krachten voor…<br />

Martine<br />

Konings<br />

55 lentes<br />

1 2 3 4<br />

Mathieu<br />

Gadeyne<br />

33 lentes<br />

David<br />

Dewev<strong>er</strong><br />

40 lentes<br />

Nin<br />

Walscha<strong>er</strong>ts<br />

59 lentes<br />

Jasmien Peet<strong>er</strong>s

1<br />

Martine<br />

Konings<br />

55 lentes<br />

Is vrijwillig<strong>er</strong> o.a. bij de<br />

Humanistisch-Vrijzinnige<br />

V<strong>er</strong>eniging / Vrijzinnig Antw<strong>er</strong>pen.<br />

Daarnaast is ze ook<br />

redactielid van het tijdschrift<br />

Samenspel voor le<strong>er</strong>krachten<br />

niet-confessionele zedenle<strong>er</strong><br />

basisschool.<br />

“Bij HVV brengen we mensen<br />

samen, telkens va<strong>nu</strong>it<br />

een and<strong>er</strong>e vrijzinnig humanistische<br />

invalshoek. Samen<br />

met and<strong>er</strong>en coördine<strong>er</strong> ik<br />

ook alles rond vrijzinnige<br />

feesten en activiteiten die<br />

met ond<strong>er</strong>wijs en opvoeding<br />

te maken hebben. Omdat ik<br />

kind<strong>er</strong>en de kans wil bieden<br />

om autonoom denkende<br />

p<strong>er</strong>sonen te worden, organise<strong>er</strong><br />

ik activiteiten voor hen<br />

en hun oud<strong>er</strong>s. Zo h<strong>er</strong>bekeken<br />

we reeds de bestaande<br />

ov<strong>er</strong>gangsmomenten en rituelen<br />

en startten we nieuwe<br />

initiatieven op.<br />

De v<strong>er</strong>bondenheid tussen<br />

mensen wanne<strong>er</strong> je iets organise<strong>er</strong>t,<br />

boeit me. Maar ik<br />

ond<strong>er</strong>vind telkens opnieuw<br />

stress bij het organis<strong>er</strong>en<br />

van activiteiten. ‘Lukt het<br />

wel? Hebben we aan alles<br />

gedacht? Zijn de activiteiten<br />

zowel zinvol, als gezellig,<br />

als…?’ Als ik dan blije gezichten<br />

zie, ben ik een gelukkige<br />

vrijwillig<strong>er</strong>.”<br />

* * *<br />

2<br />

Mathieu<br />

Gadeyne<br />

33 lentes<br />

Is vrijwillig<strong>er</strong> bij OVM Iep<strong>er</strong>-<br />

Pop<strong>er</strong>inge, oud<strong>er</strong>v<strong>er</strong>eniging<br />

t<strong>er</strong> ond<strong>er</strong>steuning van de<br />

le<strong>er</strong>krachten niet-confessionele<br />

zedenle<strong>er</strong> en de vrijzinnigen.<br />

“Ik organise<strong>er</strong> mee het Feest<br />

Vrijzinnige Jeugd en help in<br />

de coulissen. Meestal speel<br />

ik ook muziek tijdens de<br />

show. In ons magazine<br />

Rechtstreeks schrijf ik ov<strong>er</strong><br />

wat me moreel ro<strong>er</strong>t.<br />

Ik ben opgegroeid in een vrijzinnig<br />

gezin. Dat is in onze<br />

streek niet altijd evident. Het<br />

OVM-bestuur was een aantal<br />

jaren geleden op zoek naar<br />

v<strong>er</strong>jonging. Lid worden leek<br />

me de beste mani<strong>er</strong> om kind<strong>er</strong>en<br />

en jong<strong>er</strong>en de kans te<br />

geven om in een humanistische<br />

open samenleving<br />

groot te worden.<br />

Na een wandeling met onze<br />

leden, gingen we een glaasje<br />

<strong>nu</strong>ttigen. De volgende ochtend<br />

zag ik thuis de zwang<strong>er</strong>schapstest<br />

liggen... Zoveel<br />

maanden lat<strong>er</strong> moest ik<br />

optreden tijdens het Feest<br />

Vrijzinnige Jeugd met mijn<br />

gsm in mijn broekzak, omdat<br />

mijn vrouw op het punt stond<br />

te bevallen. En binnen een<br />

paar jaar sta ik dus zelf aan<br />

de and<strong>er</strong>e kant: bij de ontro<strong>er</strong>de<br />

oud<strong>er</strong>s.”<br />

* * *<br />

3<br />

David<br />

Dewev<strong>er</strong><br />

40 lentes<br />

Is lid van de begeleidingsgroep<br />

van het huisvan<strong>deMens</strong><br />

Leuven.<br />

“Als vrijwillig<strong>er</strong> volg ik de activiteiten<br />

van het huisvan<strong>deMens</strong>.<br />

Ik geef voorstellen, bekijk all<strong>er</strong>lei<br />

problemen uit de plaatse<strong>lijk</strong>e<br />

vrijzinnigheid en kaart<br />

deze aan bij de medew<strong>er</strong>k<strong>er</strong>s<br />

van het huisvan<strong>deMens</strong>. Ik<br />

hou de ving<strong>er</strong> aan de pols, en<br />

samen met de vrijzinnig humanistische<br />

consulenten promoot<br />

ik de vrijzinnigheid.<br />

Ik heb steeds niet-confessionele<br />

zedenle<strong>er</strong> gevolgd op<br />

school. Dan ben ik ook le<strong>er</strong>kracht<br />

niet-confessionele zedenle<strong>er</strong><br />

geworden. Ik ben al<br />

jaren lid van de Humanistisch-<br />

Vrijzinnige V<strong>er</strong>eniging en was<br />

ook in twee besturen actief. Ik<br />

heb geholpen bij vrijzinnige<br />

feesten en heb ze ook zelf georganise<strong>er</strong>d.<br />

Maar ik ben<br />

vooral begaan met de vrijzinnigheid:<br />

ik wil mensen laten<br />

ontdekken dat ze vrijzinnig zijn<br />

zond<strong>er</strong> dat ze het beseften.<br />

Na een activiteit die je zelf<br />

hebt georganise<strong>er</strong>d is het fijn<br />

om enthousiaste mensen te<br />

zien, deelnem<strong>er</strong>s die je even<br />

komen zeggen dat ze het de<br />

moeite vonden. Als medeorganisator<br />

ben ik steeds blij<br />

om nieuwe leden te kunnen<br />

v<strong>er</strong>welkomen. Want voor dat<br />

alles doe je het toch?”<br />

* * *<br />

4<br />

vrijwillig<strong>er</strong>s van bij ons<br />

Nin<br />

Walscha<strong>er</strong>ts<br />

59 lentes<br />

Is vrijwillig<strong>er</strong> bij huisvan<strong>deMens</strong><br />

Mechelen, begeleidt o.a. uitvaartplechtigheden.Organise<strong>er</strong>t<br />

ook mee de<br />

h<strong>er</strong>denkingsplechtigheden.<br />

“Mijn engagement als uitvaartconsulent<br />

zet me regelmatig<br />

met beide voeten op<br />

de grond. Het is een zinvolle<br />

invulling van mijn tijd, en ik<br />

ontmoet ge<strong>lijk</strong>gestemden en<br />

and<strong>er</strong>e zielen. Mijn e<strong>er</strong>ste<br />

afscheidsplechtigheid is me<br />

altijd bijgebleven. Voor een<br />

bijna volle aula zei ik dat het<br />

koppel, waarvan de echtgenote<br />

ov<strong>er</strong>leden was, elkaar<br />

had l<strong>er</strong>en kennen in ‘Alcatraz’.<br />

Het moest natuur<strong>lijk</strong> ‘Alcazar’<br />

zijn, voor de oorlog een ze<strong>er</strong><br />

gekende dansgelegenheid in<br />

Mechelen.<br />

De aanwezigen staarden mij<br />

aan, met grote vragende<br />

ogen. Na de uitvaart, ik was<br />

mij nog altijd van geen<br />

kwaad bewust, kwam de<br />

weduwnaar mij felicit<strong>er</strong>en<br />

met de gebrachte tekst,<br />

maar wees mij wel op mijn<br />

‘stommiteit’. Ik hield <strong>er</strong> een<br />

rood hoofd en veel gegniffel<br />

van de omstaand<strong>er</strong>s aan<br />

ov<strong>er</strong>.”<br />

* * *<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 21

Trouwen brengt een warme gloed teweeg. Twee mensen ‘ja’ voelen<br />

zeggen is ontzettend mooi. Niet de witte jurk, het chique feest,<br />

de v<strong>er</strong>plichte sketches… Wel delen met zij die we graag zien, de<br />

rijkdom van v<strong>er</strong>bondenheid vi<strong>er</strong>en. Het is echt, natuur<strong>lijk</strong>, puur,<br />

spontaan, grappig, intens en innig. Het is voluit ‘ja’ zeggen.<br />

22 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine<br />

De zin van de zoen<br />

Een trouwplechtigheid in beeld<br />

De zin van de zoen<br />

Pet<strong>er</strong> en Babs trouwden op 5 april 2012 bij hen thuis, met familie<br />

en vrienden, tijdens een vrijzinnig humanistische huwe<strong>lijk</strong>splechtigheid.<br />

Jasmien Peet<strong>er</strong>s - foto’s: © Libelia Photography<br />

Pet<strong>er</strong> & Babs trouwen

de ringen<br />

ingezoomd<br />

Bruid en bruidegom in zwart-wit<br />

Een cov<strong>er</strong> van Nick Drake<br />

“Proficiat bro<strong>er</strong>”<br />

Trouwplannen?<br />

Droom jij ook van een ‘ja’ zond<strong>er</strong> altaar, wel dicht bij elkaar?<br />

Spring eens binnen in een huisvan<strong>deMens</strong> in jouw buurt.<br />

De vrijzinnig humanistisch consulent kan jou v<strong>er</strong>d<strong>er</strong> helpen.<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 23

foto: © David Ramos<br />

Homofoob?<br />

Misschien ben je homoseksueel…<br />

Wie niet in het reine is met zijn seksuele geaardheid en stiekem iets<br />

voelt voor mensen van hetzelfde geslacht, <strong>er</strong>vaart homoseksuelen<br />

vak<strong>er</strong> als bedreigend en v<strong>er</strong>valt snell<strong>er</strong> in vooroordelen en discriminatie.<br />

Dat b<strong>lijk</strong>t uit een in april gepublice<strong>er</strong>d ond<strong>er</strong>zoek in het Am<strong>er</strong>ikaanse<br />

wetenschappe<strong>lijk</strong>e tijdschrift Journal of P<strong>er</strong>sonality and Social<br />

Psychology. Professor Ryan en zijn collega’s tonen hi<strong>er</strong> het v<strong>er</strong>band<br />

aan tussen homofobie en een ond<strong>er</strong>drukte homoseksualiteit.<br />

Liza Janssens<br />

Barcelona, Spanje, 7 novemb<strong>er</strong> 2010. Homo-activisten kussen elkaar<br />

wanne<strong>er</strong> paus Benedictus XVI voorbijrijdt op zijn weg naar de Sagrada<br />

Familia. De paus staat niet bekend als een homoliefhebb<strong>er</strong>. Zou dit iets<br />

zeggen ov<strong>er</strong> zijn seksuele geaardheid?<br />

24 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine<br />

Volgens de psychoanalyse bestaat <strong>er</strong> zoiets als een v<strong>er</strong>dedigingsproces<br />

waarbij mensen onbewuste v<strong>er</strong>langens afblokken door een<br />

tegengestelde houding aan te nemen. Freud, de grondlegg<strong>er</strong> van de<br />

psychoanalyse, noemde dit ‘reactievorming’. Zo zouden we mensen<br />

snell<strong>er</strong> discrimin<strong>er</strong>en als ze eigenschappen v<strong>er</strong>tonen die we zelf ond<strong>er</strong>drukken.<br />

Professor Richard Ryan, psycholoog aan de Univ<strong>er</strong>siteit<br />

van Rochest<strong>er</strong>, base<strong>er</strong>de zich op deze theorie toen hij homofobie en<br />

homoseksualiteit ond<strong>er</strong> de loep nam. (1)<br />

Exp<strong>er</strong>iment<br />

Voor het ond<strong>er</strong>zoek moesten 784 univ<strong>er</strong>siteitsstudenten in de<br />

V<strong>er</strong>enigde Staten en Duitsland hun seksuele geaardheid een score<br />

geven op een schaal van 1 tot 10, gaande van homoseksueel tot<br />

het<strong>er</strong>oseksueel. Daarnaast peilden de ond<strong>er</strong>zoek<strong>er</strong>s in welke mate<br />

de studenten homofoob waren door hen de aantrekke<strong>lijk</strong>heid van<br />

homo- en het<strong>er</strong>okoppels te laten beoordelen. Tevens ond<strong>er</strong>zochten<br />

de wetenschapp<strong>er</strong>s hun houding tegenov<strong>er</strong> rechten voor homoseksuelen,<br />

stelden ze vragen ov<strong>er</strong> hun opvoeding en de houding van<br />

hun oud<strong>er</strong>s tegenov<strong>er</strong> homoseksualiteit.<br />

Tot slot w<strong>er</strong>den de studenten ond<strong>er</strong>worpen aan een comput<strong>er</strong>test<br />

die hun impliciete seksuele geaardheid naging. Hi<strong>er</strong>bij moesten de

De mensen die zich in conflict bevonden<br />

met hun impliciete seksuele voorkeur<br />

waren vak<strong>er</strong> opgevoed door strenge<br />

oud<strong>er</strong>s met me<strong>er</strong> vooroordelen ov<strong>er</strong><br />

homoseksuelen.<br />

deelnem<strong>er</strong>s een reeks beelden en woorden met een het<strong>er</strong>o- of homoseksuele<br />

connotatie, zoals een foto van een homokoppel of een<br />

begrip als ‘roze zat<strong>er</strong>dag’, zo snel moge<strong>lijk</strong> sort<strong>er</strong>en in de categorie<br />

‘het<strong>er</strong>o-’ of ‘homoseksueel’. De comput<strong>er</strong> mat hun reactietijd.<br />

Ik en de and<strong>er</strong><br />

Telkens voordat de student een foto of woord te zien kreeg, v<strong>er</strong>scheen<br />

ze<strong>er</strong> kort het woord ‘ik’ of ‘and<strong>er</strong>’ op het sch<strong>er</strong>m. Dit gebeurde<br />

net lang genoeg opdat hij/zij onbewust het woord kon<br />

opnemen, maar te kort om het bewust op te m<strong>er</strong>ken. We spreken<br />

dan van een ‘subliminale’ boodschap. Deze techniek kad<strong>er</strong>t in de<br />

theorie van semantische associatie: wanne<strong>er</strong> het woordje ‘ik’ een<br />

beeld of woord voorafging dat ov<strong>er</strong>eenstemde met de seksuele geaardheid<br />

van de proefp<strong>er</strong>soon (bijvoorbeeld een het<strong>er</strong>oseksueel<br />

beeld voor een het<strong>er</strong>o), zou hij/zij het snell<strong>er</strong> in de juiste categorie<br />

plaatsen dan wanne<strong>er</strong> ‘ik’ een beeld of woord voorafging dat strijdig<br />

was met zijn seksuele geaardheid (bijvoorbeeld een homoseksueel<br />

beeld voor een het<strong>er</strong>o).<br />

(Nog niet) uit de kast<br />

De ond<strong>er</strong>zoek<strong>er</strong>s vonden zo een duide<strong>lijk</strong> ond<strong>er</strong>scheid tussen mensen<br />

die zichzelf identifice<strong>er</strong>den als het<strong>er</strong>oseksueel en zij die zichzelf<br />

als homoseksueel beschouwden. Ze gingen <strong>er</strong> bovendien van uit dat<br />

de deelnem<strong>er</strong>s die homoseksuele stimuli snell<strong>er</strong> categorise<strong>er</strong>den,<br />

ook impliciet me<strong>er</strong> aangetrokken waren tot mensen van hetzelfde<br />

geslacht.<br />

Me<strong>er</strong> dan twintig procent van de mensen die zichzelf st<strong>er</strong>k het<strong>er</strong>oseksueel<br />

noemden, v<strong>er</strong>toonden toch een zek<strong>er</strong> niveau van aantrekking<br />

tot hetzelfde geslacht. Na het zien van het woord ‘ik’, sorte<strong>er</strong>den<br />

zij de homoseksuele beelden en woorden snell<strong>er</strong> dan de het<strong>er</strong>oseksuele<br />

foto’s en begrippen. Opvallend was dat deze groep mensen<br />

me<strong>er</strong> sympathieën v<strong>er</strong>toonde voor anti-homoseksueel beleid en zich<br />

vijandig<strong>er</strong> opstelde tegenov<strong>er</strong> homoseksuele ond<strong>er</strong>w<strong>er</strong>pen.<br />

Rol van de oud<strong>er</strong>s<br />

Uit het ond<strong>er</strong>zoek bleek dat de mensen die zich in conflict bevonden<br />

met hun impliciete seksuele voorkeur, vak<strong>er</strong> opgevoed waren door<br />

ond<strong>er</strong> de loep<br />

strenge oud<strong>er</strong>s met me<strong>er</strong> vooroordelen ov<strong>er</strong> homoseksuelen. Volgens<br />

de ond<strong>er</strong>zoek<strong>er</strong>s is de kans dus groot dat men de gevoelens<br />

die men koest<strong>er</strong>t voor iemand van hetzelfde geslacht ond<strong>er</strong>drukt<br />

wanne<strong>er</strong> men uit een autoritair gezin komt met een negatieve houding<br />

tegenov<strong>er</strong> homoseksuelen. Deze tegenstrijdige gevoelens zullen<br />

vaak leiden tot homofobie. Daartegenov<strong>er</strong> staat, aldus de wetenschapp<strong>er</strong>s,<br />

dat kind<strong>er</strong>en van oud<strong>er</strong>s die hun kind stimul<strong>er</strong>en om zichzelf<br />

te zijn en het inspraak geven lat<strong>er</strong> veel mind<strong>er</strong> conflict <strong>er</strong>varen<br />

tussen hun impliciete en expliciete seksuele geaardheid. Ook al zijn<br />

de oud<strong>er</strong>s onv<strong>er</strong>draagzaam tegenov<strong>er</strong> homoseksuelen.<br />

Kanttekeningen<br />

De ond<strong>er</strong>zoek<strong>er</strong>s wijzen <strong>er</strong> wel op dat deze factoren niet de enige<br />

oorzaken zijn van homofobie. Niet elke p<strong>er</strong>soon die tegen homoseksuele<br />

rechten strijdt, is in het geheim homoseksueel. Slechts enkelen<br />

die zich v<strong>er</strong>zetten tegen homoseksualiteit worstelen met zichzelf,<br />

omdat ze het slachtoff<strong>er</strong> zijn van ond<strong>er</strong>drukking en gebrek aan aanvaarding.<br />

In de academische kringen plaatst men toch enkele kanttekeningen<br />

bij dit ond<strong>er</strong>zoek. Zo stelt professor Gregory H<strong>er</strong>ek van de Univ<strong>er</strong>siteit<br />

van California-Davis dat het ze<strong>er</strong> moei<strong>lijk</strong> is om de onbewuste seksuele<br />

geaardheid te acht<strong>er</strong>halen. De psycholoog is gespecialise<strong>er</strong>d<br />

in het ond<strong>er</strong>zoek naar het v<strong>er</strong>band tussen vooroordelen en geweld<br />

tegenov<strong>er</strong> homoseksuelen. Het ond<strong>er</strong>zoek stelt volgens hem wel de<br />

juiste vragen maar hij betwijfelt dat het de latente seksuele geaardheid<br />

van mensen blootlegt. (2) V<strong>er</strong>d<strong>er</strong> ond<strong>er</strong>zoek zal dit moeten uitwijzen.<br />

Me<strong>er</strong> info?<br />

(1) WEINSTEIN, N.; RYAN, W.S.; DEHAAN, C.R.; PRZYBYLSKI, A.K.;<br />

LEGATE, N. & RYAN, R.M. (2012). Parental autonomy support and<br />

discrepancies between implicit and explicit sexual identities:<br />

Dynamics of self-acceptance and defense. Journal of P<strong>er</strong>sonality<br />

and Social Psychology, 102(4), 815-832.<br />

(2) HEALY, M. (2012). Study examines the roots of homophobia. USA<br />

TODAY, opgehaald op: http://www.usatoday.com.<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 25

eureka<br />

V<strong>er</strong>oud<strong>er</strong>ing<br />

kan je genezen<br />

Ligt het eeuwig leven<br />

binnen handb<strong>er</strong>eik?<br />

"I hope I die before I get old", zong de<br />

21-jarige Rog<strong>er</strong> Daltrey in 1965. Met<br />

het <strong>nu</strong>mm<strong>er</strong> My Gen<strong>er</strong>ation maakte de<br />

frontman van de Britse band The Who<br />

zich onst<strong>er</strong>fe<strong>lijk</strong> in de muziekgeschiedenis.<br />

Als het echt<strong>er</strong> van Aubrey de<br />

Grey afhangt, is dit lijflied van de rockmuziek<br />

rijp voor de prullenmand.<br />

De Britse g<strong>er</strong>ontoloog, bekroond met<br />

een doctoraat aan de univ<strong>er</strong>siteit van<br />

Cambridge voor zijn ond<strong>er</strong>zoek naar<br />

v<strong>er</strong>oud<strong>er</strong>ingsprocessen, v<strong>er</strong>dedigt de<br />

stelling dat v<strong>er</strong>oud<strong>er</strong>ing niet me<strong>er</strong> is<br />

dan een ziekte die men kan genezen.<br />

Exit onst<strong>er</strong>fe<strong>lijk</strong>heid voor Daltrey, ent<strong>er</strong><br />

onst<strong>er</strong>fe<strong>lijk</strong>heid voor de mens?<br />

Zo’n vaart loopt het niet. De Grey benadrukt dat het om een geleide<strong>lijk</strong><br />

proces gaat. “Antiv<strong>er</strong>oud<strong>er</strong>ingsth<strong>er</strong>apieën zullen nooit p<strong>er</strong>fect<br />

zijn. Wel zullen we de ziektes oplossen waar 200-jarigen aan st<strong>er</strong>ven<br />

voordat we effectief 200-jarigen hebben”, aldus de Grey. De toenemende<br />

kennis inzake mense<strong>lijk</strong>e v<strong>er</strong>oud<strong>er</strong>ing zal zich snell<strong>er</strong> ontwikkelen<br />

dan het natuur<strong>lijk</strong>e v<strong>er</strong>oud<strong>er</strong>ingsproces. Daarom gelooft hij dat<br />

de e<strong>er</strong>ste mens die duizend jaar wordt <strong>nu</strong> reeds op aarde rondloopt.<br />

Neveneffect<br />

Zijn theorie begint bij de eenvoudige gedachte dat v<strong>er</strong>oud<strong>er</strong>ing een<br />

neveneffect is van onze stofwisseling. Deze stofwisseling brengt<br />

reeds voor de geboorte schade toe aan het lichaam, maar die<br />

schade manifeste<strong>er</strong>t zich pas als een ziekte wanne<strong>er</strong> ze zich voldoende<br />

heeft opgestapeld. De uitdaging is om schade in het lichaam<br />

op regelmatige basis te h<strong>er</strong>stellen voordat ze een kritieke<br />

drempel b<strong>er</strong>eikt. “Het is net als het ond<strong>er</strong>houden van een huis of<br />

een wagen”, zegt de Grey. De theorie past daarom p<strong>er</strong>fect binnen<br />

26 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine<br />

Olivi<strong>er</strong> Beys<br />

Volgens de Grey st<strong>er</strong>ven dage<strong>lijk</strong>s<br />

100.000 mensen aan oud<strong>er</strong>dom. Onaanvaardbaar<br />

voor de wetenschapp<strong>er</strong>. Aubrey de Grey<br />

de regen<strong>er</strong>atieve geneeskunde, een tak van de geneeskunde die<br />

zich bezighoudt met het h<strong>er</strong>stellen van cellen, weefsels en organen.<br />

Nobelprijs<br />

Nu al beschikt het lichaam ov<strong>er</strong> een heus arsenaal aan trucjes om<br />

zichzelf op te lappen, maar om v<strong>er</strong>oud<strong>er</strong>ing te h<strong>er</strong>stellen is me<strong>er</strong><br />

nodig. Volgens de Grey moeten we daarvoor zeven fundamentele<br />

types schade tegengaan, van de opeenstapeling van ‘rommel’ binnen<br />

en buiten cellen tot mutaties in het DNA. Toegegeven, het blijft<br />

voorlopig bij theorie en proeven met muizen, en het ond<strong>er</strong>zoek is<br />

niet eenvoudig. De oplossing voor een van deze zeven uitdagingen<br />

zou een Nobelprijs of tien oplev<strong>er</strong>en.<br />

Wantrouwen<br />

De Grey stootte aanvanke<strong>lijk</strong> op een hoop we<strong>er</strong>stand in het medische<br />

w<strong>er</strong>eldje. De controv<strong>er</strong>se ebde echt<strong>er</strong> weg nadat in 2005 een<br />

prijs van 20.000 dollar beloofd w<strong>er</strong>d aan eenied<strong>er</strong> die zou kunnen<br />

aantonen dat zijn theorie op volslagen nonsens stoelt. Niemand won<br />

de prijs. Desondanks blijft het wantrouwen bij klassiek geschoolde<br />

artsen groot. Dat ligt aan wat de Grey de pro-aging trance noemt.<br />

Om ons korte bestaan draag<strong>lijk</strong><strong>er</strong> te maken, houden we onszelf voor<br />

dat oud<strong>er</strong> worden toch niet zo <strong>er</strong>g is. Een illusie, volgens de Grey,<br />

die hij duide<strong>lijk</strong> wil doorprikken. Wordt zek<strong>er</strong> nog v<strong>er</strong>volgd.<br />

Me<strong>er</strong> info?<br />

Bekijk de uiteenzetting A roadmap to end aging van Aubrey de<br />

Grey op www.ted.com.

Breinpijn<br />

Speel mee en maak kans op een leuke prijs!<br />

Vul snel de sudoku of het kruiswoordraadsel in en stuur je oplossing voor 5 novemb<strong>er</strong> 2012 naar<br />

info@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> (vemeld in het ond<strong>er</strong>w<strong>er</strong>p “Oplossing Breinpijn”), of met de post naar<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong>, Brand Whitlocklaan 87, 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe. Je kan je antwoorden<br />

ook faxen op het <strong>nu</strong>mm<strong>er</strong> 02 735 81 66.<br />

V<strong>er</strong>meld volgende gegevens: Voornaam, Naam, Geboortedatum, Geslacht, Adres en de Oplossing<br />

(het sleutelwoord van de puzzel en/of de gele lijn in de sudoku).<br />

Er worden telkens zes winaars gekozen: drie voor het kruiswoordraadsel en drie voor de sudoku.<br />

Ied<strong>er</strong>e winnaar krijgt het boek De v<strong>er</strong>ov<strong>er</strong>ing van de vrijheid. Van luie mensen, de dingen die voorbijgaan<br />

van Alicja Gescinska.<br />

In het volgende <strong>nu</strong>mm<strong>er</strong> public<strong>er</strong>en we de oplossingen en de namen van de winnaars.<br />

Voornaam: . .......................................................................................................................<br />

Naam:...............................................................................................................................<br />

Geboortedatum:.............................................................................................M V<br />

Adres: ...............................................................................................................................<br />

Sleutelwoord puzzel: ..........................................................................................................<br />

en / of<br />

Gele lijn sudoku: . ...............................................................................................................<br />

Oplossing vorig <strong>nu</strong>mm<strong>er</strong>:<br />

Sleutelwoord: VREDESDUIF<br />

Gele lijn: 465 217 839<br />

De winnaars van het kruiswoordraadsel zijn: Cauli<strong>er</strong> Luc uit Zwevegem, Vantieghem Cecilia uit Brugge en Van Hulle<br />

Lutgarde uit Bazel.<br />

De winnaars van de sudoku zijn: V<strong>er</strong>meire Saskia uit Heppen, De Laet H<strong>er</strong>man uit Antw<strong>er</strong>pen en Gabriel Carla uit Hasselt.<br />

Ied<strong>er</strong>e winnaar krijgt de boeken Dirk V<strong>er</strong>hofstadt in gesprek met Paul Cliteur van Dirk V<strong>er</strong>hofstadt en Een goede dood. 2002-<br />

2012: tien jaar ‘controv<strong>er</strong>siële’ euthanasiewet? ond<strong>er</strong> redactie van Franky Bussche en Wim Distelmans.<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 27

Van de bovenste plank<br />

Geloven in het onwaarschijn<strong>lijk</strong>e.<br />

T<strong>er</strong>ugblikken om vooruit te gaan<br />

Stéphane Hessel<br />

Uitgev<strong>er</strong>ij Van Gennep, 2012<br />

ISBN: 9789461640994<br />

boek<br />

Met zijn pamflet Neem het niet! heeft de<br />

94-jarige Hessel de jeugd wakk<strong>er</strong> geschud.<br />

In zijn nieuwste boek gaat de peetvad<strong>er</strong> van<br />

de protestbeweging van de indignados nog<br />

een stap v<strong>er</strong>d<strong>er</strong>. V<strong>er</strong>ontwaardiging moet tot<br />

acties leiden, benadrukt hij in Geloven in het<br />

onwaarschijn<strong>lijk</strong>e. V<strong>er</strong>zet tegen onrechtvaardigheid<br />

heeft ook zijn levensloop bepaald.<br />

De inzichten die hij daarbij v<strong>er</strong>wi<strong>er</strong>f, pende<br />

hij hi<strong>er</strong> ne<strong>er</strong>, v<strong>er</strong>wijzend naar bevriende denk<strong>er</strong>s<br />

want “[z]ijn hele leven is geïnspire<strong>er</strong>d<br />

door ontmoetingen”. Hessel benadrukt het<br />

belang van compassie, wijst op de waarschijn<strong>lijk</strong>heid<br />

van het onwaarschijn<strong>lijk</strong>e en<br />

pleit voor bewond<strong>er</strong>ing.<br />

Bewond<strong>er</strong>ing valt alvast menig lez<strong>er</strong> ten<br />

deel, voor de wijsheid van deze ex-v<strong>er</strong>zetsstrijd<strong>er</strong><br />

die nazi-concentratiekampen ov<strong>er</strong>leefde<br />

en mee schreef aan de Univ<strong>er</strong>sele<br />

V<strong>er</strong>klaring van de Rechten van de Mens.<br />

Toch blijven v<strong>er</strong>halenv<strong>er</strong>slind<strong>er</strong>s op hun<br />

hong<strong>er</strong> zitten. Dit is geen eenvoudige autobiografie:<br />

Hessels gedachten springen<br />

alle kanten op en worden vaak niet afgew<strong>er</strong>kt.<br />

Spijtig, want zo v<strong>er</strong>liest zijn boodschap<br />

ook heel wat kracht.<br />

[jvg]<br />

28 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine<br />

Plafondmeisje<br />

Fran Bambust - Illustraties: An Van Dooren<br />

Clavis, 2012<br />

ISBN: 9789044817201<br />

Voor kind<strong>er</strong>en vanaf 11 jaar, 2 maanden en<br />

6 dagen<br />

boek<br />

“Voor de kind<strong>er</strong>en van mijn klas was ik zo’n<br />

figuur in stippellijntjes, die je kunt invullen of<br />

inkleuren zoals je zelf wilt. Tot ik op een<br />

dag zelf buiten de lijntjes ging lopen.”<br />

Het onopvallende en doodnormale meisje<br />

Imke hangt plots tegen het plafond. En<br />

vanaf dan is alles and<strong>er</strong>s. De ‘natuurwetpolitie’<br />

vindt afwijken van het normale maar<br />

niets, en zet een heuse acht<strong>er</strong>volging in.<br />

Maar Imke geniet van haar <strong>er</strong>varing en ontdekt<br />

daarboven een klasgenootje dat ook<br />

ond<strong>er</strong>steboven of ‘ne<strong>er</strong>steond<strong>er</strong>’ hangt.<br />

Samen vliegen ze tussen de wolken, zetten<br />

onbewust de doorsneew<strong>er</strong>eld op zijn kop,<br />

en laten ied<strong>er</strong>een naar boven kijken.<br />

Plafondmeisje is een v<strong>er</strong>frissend jeugdboek<br />

ov<strong>er</strong> and<strong>er</strong>s zijn. Schrijfst<strong>er</strong> Fran Bambust,<br />

geboren als Franky, v<strong>er</strong>telt een he<strong>er</strong><strong>lijk</strong> abnormaal<br />

v<strong>er</strong>haal. De tekeningen van An<br />

Van Dooren geven Imke een gezicht. Laat<br />

het boek niet los. And<strong>er</strong>s valt het omhoog<br />

en kan je <strong>er</strong> niet me<strong>er</strong> bij.<br />

[rl]<br />

Littekens aan de opp<strong>er</strong>vlakte.<br />

Sporen naar diepgang<br />

V<strong>er</strong>halen van gevangenen - Foto’s: I. Pousset,<br />

H. Braet, N. Péant, T. Marchal - SMBG, 2012<br />

Te v<strong>er</strong>krijgen bij SMBG:<br />

www.smbg-famd.be - admin@smbg-famd.be<br />

boek<br />

In Littekens aan de opp<strong>er</strong>vlakte lees je de<br />

v<strong>er</strong>halen acht<strong>er</strong> de littekens van gevangenen.<br />

Ze worden afgewisseld met st<strong>er</strong>ke foto’s.<br />

De link tussen gevangenen en<br />

littekens <strong>lijk</strong>t stigmatis<strong>er</strong>end, maar dit boek<br />

geeft de lez<strong>er</strong> vooral een oprecht<br />

beeld/v<strong>er</strong>haal ov<strong>er</strong> de lichame<strong>lijk</strong>e wonden<br />

van mensen. Hoewel sommige v<strong>er</strong>halen je<br />

naar de keel grijpen, is deze uitgave allesbehalve<br />

zwaarmoedig.<br />

De gevangenen brengen zelf hun v<strong>er</strong>haal<br />

en je voelt je als lez<strong>er</strong> nauw betrokken bij<br />

hun leven en leed. Doordat je lett<strong>er</strong><strong>lijk</strong> leest<br />

wat de gevangene te v<strong>er</strong>tellen heeft, is de<br />

authenticiteit v<strong>er</strong>zek<strong>er</strong>d. Bovendien w<strong>er</strong>d <strong>er</strong><br />

weinig tot geen eindredactie toegepast. Dit<br />

brengt de leesbaarheid echt<strong>er</strong> soms in het<br />

gedrang.<br />

[lj]

Speel mee met Breinpijn (p.27) en maak kans om het boek De v<strong>er</strong>ov<strong>er</strong>ing van de vrijheid van Alicja Gescinska te winnen.<br />

De v<strong>er</strong>ov<strong>er</strong>ing van de vrijheid.<br />

Van luie mensen, de dingen die<br />

voorbijgaan<br />

Alicja Gescinska<br />

Lemniscaat, 2011<br />

ISBN: 9789047703549<br />

boek<br />

winnaar<br />

van de prijs<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

2012<br />

Gescinska opent haar boek met een aanklacht<br />

tegen de luiheid die volgens haar<br />

aan de basis ligt van de v<strong>er</strong>meende zinloosheid<br />

van het mense<strong>lijk</strong> bestaan. Ook<br />

zijzelf moet een voortdurend gevecht vo<strong>er</strong>en<br />

om zich niet ov<strong>er</strong> te geven aan die luiheid<br />

en zo haar dagen in totale<br />

lamlendigheid door te brengen.<br />

Na die vrij autobiografische aanloop, ontpopt<br />

de jonge Poolse filosofe zich tot een<br />

vurig pleitbezorgst<strong>er</strong> van de positieve vrijheid.<br />

Een vrijheid die noodzake<strong>lijk</strong><strong>er</strong>wijs<br />

grenzen en bep<strong>er</strong>kingen kent en v<strong>er</strong>antwoorde<strong>lijk</strong>heden<br />

oplegt. Een vrijheid die<br />

zich niet bezondigt aan de onv<strong>er</strong>schilligheid<br />

die negatieve vrijheid kenm<strong>er</strong>kt.<br />

Gescinska is <strong>er</strong>in geslaagd om een ze<strong>er</strong> leesbaar<br />

boek te schrijven ov<strong>er</strong> een complex ond<strong>er</strong>w<strong>er</strong>p.<br />

Ze worstelt zelf nog met de<br />

concrete invulling van die positieve vrijheid en<br />

dat zorgt <strong>er</strong>voor dat je als lez<strong>er</strong> v<strong>er</strong>plicht<br />

wordt mee na te denken. Dat is Gescinska’s<br />

grootste v<strong>er</strong>dienste: je krijgt een schop ond<strong>er</strong><br />

je kont en je h<strong>er</strong>senen worden geprikkeld. En<br />

dat kan ied<strong>er</strong>een van tijd tot tijd gebruiken.<br />

[vc]<br />

Het geheim van de kosmologie ontrafeld.<br />

Ten dienste van een waarheid<br />

Gustaaf Christiaan Cornelis<br />

Academic & Scientific Publish<strong>er</strong>s, 2013<br />

ISBN: 9789057181566<br />

boek<br />

In dit boek neemt wetenschapsfilosoof Gustaaf<br />

Cornelis je mee op een spannende ontdekkingsreis<br />

naar de hedendaagse kosmologie,<br />

de le<strong>er</strong> van de bouw en evolutie van het heelal.<br />

Het is een p<strong>er</strong>soon<strong>lijk</strong>e zoektocht, v<strong>er</strong>teld als<br />

een kosmologisch v<strong>er</strong>haal. Met daarin twee<br />

hoofdrolspel<strong>er</strong>s: de natuur-, wis- en st<strong>er</strong>renkundige<br />

Galileo Galilei en de uitvind<strong>er</strong> van de<br />

relativiteitstheorie Alb<strong>er</strong>t Einstein. De auteur<br />

neemt je mee op een reis van heden naar v<strong>er</strong>leden<br />

en t<strong>er</strong>ug. Het resultaat leest als een wetenschapshistorische<br />

thrill<strong>er</strong>: een ke<strong>er</strong> dat je<br />

begint te lezen, kan je niet me<strong>er</strong> stoppen.<br />

Vele vragen komen aan bod zoals: hoe ontstaan<br />

st<strong>er</strong>ren? Waar komen de elementen<br />

vandaan? Waarom is de aarde rond? Wat gebeurt<br />

<strong>er</strong> precies bij een sup<strong>er</strong>nova? Waarom<br />

w<strong>er</strong>d Galilei door het Vaticaan v<strong>er</strong>oordeeld?<br />

Was Einstein echt religieus? Waarom kregen<br />

juist de natuurkundigen Penzias en Wilson<br />

een Nobelprijs voor hun toevallige ontdekking<br />

van de kosmische acht<strong>er</strong>grondstraling (de<br />

warmtestraling die is uitgezonden tijdens de<br />

o<strong>er</strong>knal)? Waarom weten mensen zoveel en<br />

toch zo weinig? Hoe gaat wetenschap in haar<br />

w<strong>er</strong>k? Wanne<strong>er</strong> zit een wetenschappe<strong>lijk</strong>e<br />

theorie op het juiste spoor?<br />

Tot een heel stuk in de twintigste eeuw beschouwden<br />

vele wetenschapp<strong>er</strong>s kosmologisch<br />

ond<strong>er</strong>zoek als pure speculatie.<br />

Vandaag is kosmologie alom <strong>er</strong>kend als een<br />

echte wetenschap. Hoe komt dit? De zoektocht<br />

naar dit antwoord vormt de rode draad<br />

van dit boek.<br />

Gustaaf Cornelis is zelf van in zijn prille jeugd<br />

gepassione<strong>er</strong>d door de st<strong>er</strong>renkunde. Hij wil<br />

de lez<strong>er</strong> laten zien dat de st<strong>er</strong>renkunde leidde<br />

tot vele doorbraken. Zo ontdekte Galilei de<br />

manen van Jupit<strong>er</strong> en lev<strong>er</strong>de zo het bewijs<br />

dat niet alle hemellichamen rond de aarde<br />

draaien. En de ruimtetelescoop Hubble kon -<br />

pas in de jaren twintig van de vorige eeuw –<br />

aantonen dat <strong>er</strong> nog and<strong>er</strong>e st<strong>er</strong>renstelsels<br />

bestaan buiten de Melkweg.<br />

Voor wie graag een held<strong>er</strong> ov<strong>er</strong>zicht wil van<br />

de huidige stand van zaken in de kosmologie<br />

is dit boek een echte aanrad<strong>er</strong>. Het geheim<br />

van de kosmologie ontrafeld is geschreven<br />

voor de geïnt<strong>er</strong>esse<strong>er</strong>de leek, maar ied<strong>er</strong>e<br />

student filosofie en natuurkunde zou het gelezen<br />

moeten hebben.<br />

[Alexand<strong>er</strong> van Biezen, filosoof]<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 29

aan de frigo<br />

30 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine<br />

Zenithbeurs 2012<br />

DeMens.<strong>nu</strong> staat op de<br />

jaar<strong>lijk</strong>se beurs voor<br />

actieve 50-pluss<strong>er</strong>s.<br />

Van 21 novemb<strong>er</strong> tot<br />

en met 25 novemb<strong>er</strong> strijkt<br />

de Zenithbeurs ne<strong>er</strong> in Brussels Expo.<br />

“I Live. Care. Enjoy. Comfortabel leven en zorgeloos<br />

genieten.” Dat is de slagzin van de 19de editie van de<br />

Zenithbeurs. De jaar<strong>lijk</strong>se doe-beurs voor 50-pluss<strong>er</strong>s<br />

vindt dit jaar plaats van 21 tot en met 25 novemb<strong>er</strong><br />

2012 in Brussels Expo. Kom sjoelbakken bij<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong>-stand en win een leuke prijs!<br />

Het Oosten in het Westen<br />

Een lezing, een debat en een slotavond ond<strong>er</strong><br />

de noem<strong>er</strong> Islam en de lekenstaat.<br />

8 novemb<strong>er</strong> 2012: De invloed van het (islamitische)<br />

Oosten op de west<strong>er</strong>se cultuur. Lezing door de Ned<strong>er</strong>landse<br />

historicus en auteur Jona Lend<strong>er</strong>ing.<br />

15 novemb<strong>er</strong> 2012: Debat ov<strong>er</strong> de plaats van de<br />

islam in de seculi<strong>er</strong>e maatschappij met Jan Van<br />

Reeth (docent Faculteit voor V<strong>er</strong>ge<strong>lijk</strong>ende Godsdienstwetenschappen<br />

Antw<strong>er</strong>pen), Mohammed Ben<br />

Siamar (docent Faculteit voor V<strong>er</strong>ge<strong>lijk</strong>ende Godsdienstwetenschappen<br />

Antw<strong>er</strong>pen), Fauzaya Talhaoui<br />

(senator, gemeent<strong>er</strong>aadslid in Antw<strong>er</strong>pen) en Ronald<br />

Comm<strong>er</strong>s (em<strong>er</strong>itus hoogl<strong>er</strong>aar in de Moraalfilosofie<br />

UGent). Mod<strong>er</strong>ator: Jurgen Slembrouck (moreel consulent<br />

UA).<br />

22 novemb<strong>er</strong> 2012: Oost<strong>er</strong>se avond met klassieke<br />

oost<strong>er</strong>se zang, muziek en dans.<br />

Aansluitend een receptie met<br />

Marokkaanse g<strong>er</strong>echten en drankjes.<br />

Waar? Univ<strong>er</strong>siteit Antw<strong>er</strong>pen,<br />

Stadscampus, Kleine Kauwenb<strong>er</strong>g 14<br />

Wanne<strong>er</strong>? Telkens om 20u<br />

Info: www.vrijzinnigantw<strong>er</strong>pen.be ond<strong>er</strong> ‘activiteiten’<br />

Res<strong>er</strong>vatie: T 03 239 94 21<br />

of dirk.vanopdenbosch@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

Kortfilms tegen<br />

homo- en transfobie<br />

Rainbow is een educatief filmproject dat de<br />

strijd aanbindt met homofobie en transfobie.<br />

Op 14 novemb<strong>er</strong> 2012 organise<strong>er</strong>t <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

i.s.m. kind<strong>er</strong>filmdistributeur Jekino in theat<strong>er</strong><br />

Bronks (Brussel) de première van 9 zorgvuldig<br />

geselecte<strong>er</strong>de kortfilms uit evenveel landen<br />

van de Europese Unie.<br />

Me<strong>er</strong> info: www.<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> ond<strong>er</strong> ‘agenda’

De lange arm van<br />

de K<strong>er</strong>k op Rio+20<br />

Hoe de Heilige Stoel een duurzame<br />

toekomst in de weg staat<br />

Seksuele en reproductieve rechten: een codewoord<br />

voor abortus of een fundamenteel<br />

recht voor vrouwen? Aan de ond<strong>er</strong>handelingstafel<br />

van Rio+20, de VN-topconf<strong>er</strong>entie<br />

ov<strong>er</strong> duurzame ontwikkeling die in juni<br />

plaatsvond in het Braziliaanse Rio de Janeiro,<br />

drukte de Heilige Stoel de e<strong>er</strong>ste int<strong>er</strong>pretatie<br />

door. Bovendien lag de Katholieke K<strong>er</strong>k mee<br />

aan de basis van het schrappen van de<br />

reproductieve rechten uit het politieke<br />

akkoord. Dit leidde tot grote woede van<br />

talloze vrouwenorganisaties, int<strong>er</strong>nationale<br />

wetenschapp<strong>er</strong>s en gend<strong>er</strong>- en gezondheidsspecialisten.<br />

Olivi<strong>er</strong> Beys<br />

Een van de opvallendste uitdagingen voor duurzame ontwikkeling<br />

is misschien wel de huidige bevolkingsexplosie. Men v<strong>er</strong>wacht naar<br />

schatting 9 miljard mensen tegen 2050. Volgens specialisten is het<br />

garand<strong>er</strong>en van seksuele en reproductieve rechten de belangrijkste<br />

oplossing voor dit probleem. Dit houdt in dat vrouwen zelf bepalen<br />

wanne<strong>er</strong>, hoe en hoeveel kind<strong>er</strong>en ze krijgen. In de praktijk gaat het<br />

om maatregelen die vrouwen het recht geven op zwang<strong>er</strong>schapszorg,<br />

gezinsplanning, opvang en moge<strong>lijk</strong>heid voor abortus, toegang<br />

tot contraceptie en seksuele gezondheid. Eveneens richten<br />

ze zich op politieke of socio-economische factoren die zelfbeschikking<br />

voor vrouwen in de weg staan.<br />

Deze kwestie bepaalde dus mee de agenda van een van de grootste<br />

topconf<strong>er</strong>enties van de V<strong>er</strong>enigde Naties ooit. Toch g<strong>er</strong>aakten<br />

de emoties v<strong>er</strong>hit op Rio+20. Dat kwam omdat de Heilige Stoel <strong>er</strong>in<br />

slaagde om het begrip ‘reproductieve rechten’ ge<strong>lijk</strong> te stellen aan<br />

‘abortus’, wat een bom legde ond<strong>er</strong> de ond<strong>er</strong>handelingen. Zo<br />

schaarden Polen en Malta zich acht<strong>er</strong> de K<strong>er</strong>k, waardoor de EU<br />

geen st<strong>er</strong>k standpunt kon doordrukken. Ook binnen de groep van<br />

ontwikkelingslanden he<strong>er</strong>ste tweespalt.<br />

Vlak voor de deadline van de ond<strong>er</strong>handelingen pleitte de Heilige<br />

Stoel <strong>er</strong>voor om de paragraaf te schrappen. De K<strong>er</strong>k w<strong>er</strong>d daarbij<br />

actua<br />

Kardinaal Odilo Pedro Sch<strong>er</strong><strong>er</strong> is aartsbisschop<br />

van São Paulo en v<strong>er</strong>tegenwoordig<strong>er</strong> van de<br />

Heilige Stoel op Rio+20.<br />

gesteund door landen met een bedenke<strong>lijk</strong>e staat van dienst inzake<br />

mensenrechten, zoals Egypte, Syrië, Iran, Nicaragua, Honduras,<br />

Rusland en and<strong>er</strong>en. Gastland Brazilië besliste uiteinde<strong>lijk</strong> om de<br />

paragraaf te v<strong>er</strong>wijd<strong>er</strong>en, tot groot genoegen van kardinaal Sch<strong>er</strong><strong>er</strong>,<br />

die benadrukte dat “reproductieve rechten niet te v<strong>er</strong>zoenen zijn<br />

met het recht op leven”.<br />

Volgens cijf<strong>er</strong>s van het United Nations Population Fund zijn <strong>er</strong> 215<br />

miljoen vrouwen die hun zwang<strong>er</strong>schap willen uitstellen of stoppen,<br />

maar geen toegang hebben tot effectieve anticonceptiemiddelen.<br />

Tot 50 procent van de zwang<strong>er</strong>schappen is ongepland en een<br />

kwart ongewenst. Als alle vrouwen toegang hadden tot anticonceptiemiddelen,<br />

dan kon een op de drie st<strong>er</strong>fgevallen g<strong>er</strong>elate<strong>er</strong>d<br />

aan zwang<strong>er</strong>schap v<strong>er</strong>meden worden. Tot 14 miljoen meisjes hebben<br />

hun e<strong>er</strong>ste kind voor ze 14 jaar zijn en kunnen daardoor zichzelf<br />

noch hun kind<strong>er</strong>en een kwaliteitsvolle toekomst bieden.<br />

Het v<strong>er</strong>band tussen familieplanning, vrouwen en duurzame ontwikkeling<br />

is niet nieuw. Toch zegt Sascha Gabizon, directeur van de<br />

ngo Women in Europe for a Common Future en prominent v<strong>er</strong>tegenwoordig<strong>er</strong><br />

van vrouwen op Rio+20, dat “wij ke<strong>er</strong> op ke<strong>er</strong> moeten<br />

vechten om dit v<strong>er</strong>band aan te tonen”. Ind<strong>er</strong>daad, al sinds 1994<br />

op de UN Int<strong>er</strong>national Conf<strong>er</strong>ence on Population and Development<br />

in Caïro sleept de kwestie aan, telkens met de st<strong>er</strong>ke lobby van de<br />

Heilige Stoel als hind<strong>er</strong>paal. Kind van de rekening zijn uiteinde<strong>lijk</strong><br />

de vrouwen: “wanne<strong>er</strong> olifanten vechten, lijdt het gras”, zo vat<br />

Musimbi Kanyoro, voorzitst<strong>er</strong> van de non-profitstichting Global<br />

Fund for Women, het samen.<br />

Olivi<strong>er</strong> Beys nam deel aan Rio+20 namens de Vlaamse Jeugdraad<br />

als jong<strong>er</strong>env<strong>er</strong>tegenwoordig<strong>er</strong> duurzame ontwikkeling in de<br />

Belgische delegatie.<br />

De K<strong>er</strong>k op Rio+20?<br />

Via de Heilige Stoel bekleedt de Katholieke K<strong>er</strong>k macht op int<strong>er</strong>nationaal<br />

politiek vlak. Deze bisschoppe<strong>lijk</strong>e zetel van de K<strong>er</strong>k in<br />

Rome v<strong>er</strong>tegenwoordigt 1,2 miljard gelovigen. Hoewel de Heilige<br />

Stoel niet voldoet aan de int<strong>er</strong>nationale crit<strong>er</strong>ia van een staat, wordt<br />

deze de facto als dusdanig <strong>er</strong>kend in het int<strong>er</strong>nationaal recht. De<br />

Heilige Stoel ond<strong>er</strong>houdt imm<strong>er</strong>s diplomatieke relaties met 179 and<strong>er</strong>e<br />

staten. Daarom bezit de Heilige Stoel ook de status van waarnem<strong>er</strong><br />

bij de V<strong>er</strong>enigde Naties. Een waarnem<strong>er</strong> heeft geen<br />

stemrecht maar kan wel het woord vo<strong>er</strong>en op v<strong>er</strong>gad<strong>er</strong>ingen en<br />

conf<strong>er</strong>enties zoals Rio+20.<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 31

32 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine

actua<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 33

column Anne Provoost<br />

Lam Gods dat<br />

wegneemt…<br />

Het gruwe<strong>lijk</strong>ste horrorv<strong>er</strong>haal dat mijn kind<strong>er</strong>brein ooit<br />

te v<strong>er</strong>w<strong>er</strong>ken kreeg kwam toen ik nog maar acht was.<br />

De juf van de d<strong>er</strong>de klas v<strong>er</strong>telde ons ov<strong>er</strong> het principe<br />

van de zondebok bij de Azteken. Als daar iets fout liep,<br />

zei ze, wilden mensen graag een schuldige aanwijzen.<br />

Pas als die gevonden was ke<strong>er</strong>de de rust t<strong>er</strong>ug. Ze had<br />

het ov<strong>er</strong> de off<strong>er</strong>schaal, het altaar, de slachtbank, het uitg<strong>er</strong>ukte<br />

hart, het te drinken bloed… Korte tijd lat<strong>er</strong> was<br />

het Pasen en v<strong>er</strong>telde de dorpspastoor ons een soortge<strong>lijk</strong><br />

v<strong>er</strong>haal. Ook hij had het ov<strong>er</strong> de off<strong>er</strong>schaal, het altaar,<br />

het onschuldige lam, het vlees dat je moest eten,<br />

en het te drinken bloed.<br />

Zowel mijn juf als de pastoor maakten een ond<strong>er</strong>scheid<br />

tussen de schuld van één mens en de schuld van een<br />

groep. Beiden kozen ze de kant van het onschuldige<br />

slacht-off<strong>er</strong>. Maar alleen in het v<strong>er</strong>haal van de Azteken<br />

w<strong>er</strong>d het ritueel v<strong>er</strong>oordeeld als barbaars of primitief. Bij<br />

het passiev<strong>er</strong>haal echt<strong>er</strong> gingen de volwassenen helemaal<br />

mee in de gedachte dat groepsschuld ov<strong>er</strong>draagbaar<br />

is op een and<strong>er</strong>. Ze kwamen woorden te kort om<br />

hulde te brengen aan de man die in onze plaats had geboet.<br />

Best v<strong>er</strong>warrend, vond ik, die twee uiteenlopende<br />

appreciaties. Dat je met een hele groep mensen aan iets<br />

schuldig kunt zijn, dat kon ik nog begrijpen. Maar dat je<br />

die collectieve schuld kon afwentelen met een wreed<br />

off<strong>er</strong>? Ik vroeg me af wat <strong>er</strong>g<strong>er</strong> was: te boeten voor wat<br />

je v<strong>er</strong>ke<strong>er</strong>d had gedaan, of je schuldig voelen omdat je<br />

een and<strong>er</strong> voor je misstap liet opdraaien.<br />

Vandaag zoveel jaren lat<strong>er</strong> is <strong>er</strong> veel v<strong>er</strong>and<strong>er</strong>d. Zondebokken<br />

zijn <strong>er</strong> nog genoeg, maar de idealis<strong>er</strong>ing van de<br />

schuldafwenteling is v<strong>er</strong>dwenen. En we v<strong>er</strong>tellen onze<br />

kind<strong>er</strong>en niet lang<strong>er</strong> v<strong>er</strong>halen van wraak en bloed, maar<br />

liev<strong>er</strong> van we<strong>er</strong>stand en v<strong>er</strong>antwoorde<strong>lijk</strong>heid. Goed zo,<br />

zou ik zeggen, alleen jamm<strong>er</strong> dat daarmee ook het con-<br />

34 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine<br />

AnneProvoost<br />

www.anneprovoost.be<br />

cept van de collectieve schuld is v<strong>er</strong>dwenen. Collectieve<br />

schuld is het soort tekortkoming waarbij je, als je <strong>er</strong>naar<br />

op zoek gaat, altijd ook bij jezelf uitkomt. De klimaatv<strong>er</strong>and<strong>er</strong>ing<br />

is <strong>er</strong> zo eentje. De w<strong>er</strong>eld warmt op omdat we<br />

met z’n allen te veel v<strong>er</strong>bruiken. De schuld ligt bij ied<strong>er</strong>een,<br />

en we kennen ons aandeel. Een mea culpa willen<br />

we nog wel slaan, dat is alleen maar sportief. Maar boete<br />

doen, dat zijn we niet echt van plan. Niemand van ons<br />

wil een klein<strong>er</strong> tv-sch<strong>er</strong>m, mind<strong>er</strong> reizen, mind<strong>er</strong> aardbeien<br />

en mind<strong>er</strong> douchen. We willen alles behouden: dezelfde<br />

mobiliteit, dezelfde variëteit, dezelfde vrijheid. De<br />

uitweg die we hebben gevonden is om we<strong>er</strong> een heiland<br />

aan te wijzen waarop we onze collectieve schuld kunnen<br />

afwentelen.<br />

Onze heiland vandaag is de alt<strong>er</strong>natieve technologie. Als<br />

we het allemaal maar ‘alt<strong>er</strong>natief’ doen, dan komt De<br />

Redding vanzelf. Heel soms opp<strong>er</strong>t nog wel eens iemand<br />

dat we daar bovenop boete zouden kunnen doen door<br />

wat te mind<strong>er</strong>en, omdat and<strong>er</strong>s de schuld op wrede<br />

wijze wordt ov<strong>er</strong>gedragen op wie vandaag nog niet is geboren.<br />

Ons antwoord is evenwel unisono: waarom zouden<br />

we, we gaan toch niet pessimistisch doen, we<br />

geloven toch in De Redding? Boeten voor het collectief<br />

is old school - we zijn toch geen katholieken?

cartoon<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine | 35

huisvan<strong>deMens</strong> Aalst<br />

Koolstraat 80-82 - 9300 Aalst<br />

T 053 77 54 44 - F 053 77 97 70<br />

aalst@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Antw<strong>er</strong>pen<br />

Jan Van Rijswijcklaan 96<br />

2018 Antw<strong>er</strong>pen<br />

T 03 259 10 80 - F 03 259 10 89<br />

antw<strong>er</strong>pen@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Antw<strong>er</strong>pen<br />

Breughelstraat 60 - 2018 Antw<strong>er</strong>pen<br />

T 03 227 47 70<br />

antw<strong>er</strong>penlokaal@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Bilzen<br />

Klokkestraat 4 bus 1<br />

3740 Bilzen<br />

T 089 30 95 60 - F 089 56 57 94<br />

bilzen@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Bree<br />

Opitt<strong>er</strong>straat 20<br />

3960 Bree<br />

T 089 73 05 00 - F 089 73 05 09<br />

bree@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Brugge<br />

J<strong>er</strong>uzalemstraat 51<br />

8000 Brugge<br />

T 050 33 59 75 - F 050 34 51 69<br />

brugge@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Brussel<br />

Stalingradlaan 18-20<br />

1000 Brussel<br />

T 02 242 36 02 - F 02 242 56 17<br />

brussel@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Diksmuide<br />

Esenweg 30<br />

8600 Diksmuide<br />

T 051 55 01 60 - F 051 55 01 69<br />

diksmuide@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Eeklo<br />

Boelare 131 - 9900 Eeklo<br />

T 09 218 73 50 - F 09 218 73 59<br />

eeklo@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Genk<br />

Bochtlaan 16 bus 6 - 3600 Genk<br />

T 089 51 80 40 - F 089 51 80 49<br />

genk@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Gent<br />

Sint-Antoniuskaai 2 - 9000 Gent<br />

T 09 233 52 26 - F 09 233 74 65<br />

gent@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

1 | <strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong> Magazine<br />

Wij zijn <strong>er</strong> voor jou!<br />

Je kan bij ons t<strong>er</strong>echt voor: info (o.a. rond waardig levenseinde) – vrijzinnig humanistische plechtigheden<br />

– vrijzinnig humanistische begeleiding – vrijzinnig humanistische activiteiten - vrijwillig<strong>er</strong>sw<strong>er</strong>k<br />

huisvan<strong>deMens</strong> Halle<br />

Molenborre 28/02<br />

1500 Halle<br />

T 02 383 10 50 - F 02 383 10 51<br />

halle@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Hasselt<br />

A. Rodenbachstraat 18<br />

3500 Hasselt<br />

T 011 21 06 54 - F 011 23 55 16<br />

hasselt@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> H<strong>er</strong>entals<br />

Lantaarnpad 20 - 2200 H<strong>er</strong>entals<br />

T 014 85 92 90 - F 014 85 44 39<br />

h<strong>er</strong>entals@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Iep<strong>er</strong><br />

Korte Torhoutstraat 4<br />

8900 Iep<strong>er</strong><br />

T 057 23 06 30 - F 057 23 06 39<br />

iep<strong>er</strong>@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Jette<br />

Jetse laan 362 - 1090 Jette<br />

T 02 513 16 33 - F 02 420 42 98<br />

jette@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Kortrijk<br />

Ov<strong>er</strong>leiestraat 15A<br />

8500 Kortrijk<br />

T 056 25 27 51 - F 056 25 27 53<br />

kortrijk@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Leopoldsburg<br />

Koningstraat 49/ge<strong>lijk</strong>vlo<strong>er</strong>s<br />

3970 Leopoldsburg<br />

T 011 51 62 00 - F 011 51 62 09<br />

leopoldsburg@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Leuven<br />

Tiensevest 40<br />

3000 Leuven<br />

T 016 23 56 35 - F 016 20 75 47<br />

leuven@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Li<strong>er</strong><br />

Begijnhofstraat 4<br />

2500 Li<strong>er</strong><br />

T 03 488 03 33 - F 03 488 03 33<br />

li<strong>er</strong>@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Lommel<br />

H<strong>er</strong>tog Jan Plein 24 - 3920 Lommel<br />

T 011 34 05 40 - F 011 34 05 49<br />

lommel@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

Voor me<strong>er</strong> informatie:<br />

www.<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Maasland<br />

Pauwengraaf 63<br />

3630 Maasmechelen<br />

T 089 77 74 21 - F 089 77 74 22<br />

maasmechelen@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Mechelen<br />

Hendrik Consciencestraat 9<br />

2800 Mechelen<br />

T 015 45 02 25 - F 015 43 55 19<br />

mechelen@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Mol<br />

Laar 2 bus 3a<br />

2400 Mol<br />

T 014 31 34 24 - F 014 31 34 24<br />

mol@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Roeselare<br />

Godshuislaan 94<br />

8800 Roeselare<br />

T 051 26 28 20 - F 051 26 28 26<br />

roeselare@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Ronse<br />

Zuidstraat 13 - 9600 Ronse<br />

T 055 21 49 69 - F 055 21 66 68<br />

ronse@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Sint-Niklaas<br />

Ank<strong>er</strong>straat 96 - 9100 Sint-Niklaas<br />

T 03 777 20 87 - F 03 777 31 64<br />

sintniklaas@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Sint-Truiden<br />

Kaz<strong>er</strong>nestraat 10/001<br />

3800 Sint-Truiden<br />

T 011 88 41 17 - F 011 31 26 45<br />

sinttruiden@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Tienen<br />

Beauduinstraat 42<br />

3300 Tienen<br />

T 016 81 86 70 - F 016 82 40 31<br />

tienen@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Tong<strong>er</strong>en<br />

Vlasmarkt 11<br />

3700 Tong<strong>er</strong>en<br />

T 012 45 91 30 - F 012 45 91 39<br />

tong<strong>er</strong>en@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Turnhout<br />

Begijnenstraat 53 - 2300 Turnhout<br />

T 014 42 75 31 - F 014 42 54 40<br />

turnhout@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Vilvoorde<br />

Frans Geld<strong>er</strong>sstraat 23<br />

1800 Vilvoorde<br />

T 02 253 78 54 - F 02 253 57 87<br />

vilvoorde@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

huisvan<strong>deMens</strong> Zottegem<br />

Kastanjelaan 73<br />

9620 Zottegem<br />

T 09 326 85 70 - F 09 326 85 73<br />

zottegem@<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong><br />

De huizenvan<strong>deMens</strong><br />

zijn een initiatief van<br />

<strong>deMens</strong>.<strong>nu</strong>

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!