De effectiviteit van kortdurende video- hometraining in de ... - TNO

TNO-rapport | TNO/CH 2011.028 | Juni 2011 4 / 37
1 Inleiding
Dit rapport beschrijft de resultaten van een studie naar kortdurende videohometraining
(K-VHT) uitgevoerd binnen de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) bij
gezinnen met overmatige spanning als gevolg van een excessief huilende baby.
Doel van het onderzoek was om de effectiviteit van een breed geïmplementeerde
interventiemethode (K-VHT) te evalueren in gezinnen met opvoedingsspanning,
stress, dan wel bezorgdheid als gevolg van blijvend overmatig huilen van een
zuigeling. In aansluiting op Reijneveld e.a. (Reijneveld, Brugman, & Hirasing, 2001)
werd overmatig huilen daarbij gedefinieerd als huilen waarbij de ouders zich zorgen
maken over de mate van huilen. K-VHT werd aangeboden als deze zorgen na twee
tot vier weken reguliere zorg en adviezen binnen de JGZ standhielden. De
volgende onderzoeksvragen stonden in deze studie centraal:
1 Leidt K-VHT in de JGZ, toegepast in gezinnen met opvoedingsspanning als
gevolg van blijvend overmatig huilende baby’s, tot een reductie van
opvoedingsgerelateerde stress en een toegenomen gevoel van competentie
van deelnemende ouders?
2 Leidt K-VHT in de JGZ, in deze gezinnen tot positiever sociaal en emotioneel
gedrag van interventiekinderen vergeleken met controlekinderen?
3 Leidt K-VHT in deze gezinnen tot een verbeterde ouderlijke sensitiviteit?
4 Hoe beoordelen de deelnemende ouders de opvoedingsondersteuning met
behulp van K-VHT in de JGZ?
5 Hoe beoordelen de VHT-ers in de JGZ hun begeleiding van gezinnen middels
K-VHT?
6 Zijn er ouder-, kind- (bv. temperament), gezins-, trainer-, of
programmakenmerken aanwijsbaar die de effecten van K-VHT in het onderzoek
modereren?
7 Zijn effecten op opvoedingsgerelateerde stress en sociaal en emotioneel
gedrag van kinderen minimaal een half jaar na toepassing van K-VHT (op 1jarige
leeftijd) nog aantoonbaar?
1.1 Theoretische basis van K-VHT binnen de JGZ
K-VHT binnen de JGZ wordt toegepast om ouders die opvoedingsspanning/-vragen
hebben te ondersteunen met als doel problemen in de sociaal-emotionele
ontwikkeling van het kind (0-4 jaar) te voorkomen. K-VHT is gestoeld op
verschillende theoretische grondbeginselen waaronder de gehechtheidstheorie (zie
ook Kennedy, Landor, & Todd, 2010). Iedereen wordt geboren met de neiging om
in tijden van spanning, verdriet of vreugde, de nabijheid te zoeken van een
vertrouwde persoon. Indien kinderen hierin beantwoord worden met onvoorwaardelijke
aanmoediging, steun en beschikbaarheid, geeft dit een gevoel van
waardigheid en vertrouwen. Ouders die hun kind dergelijke positieve en stabiele
reacties kunnen bieden, zijn een veilige basis van waaruit het kind de wereld
verkent. Zo ontwikkelt het kind een ‘veilige gehechtheid’ (Bowlby, 1984), hetgeen
geassocieerd is met een positieve ontwikkeling in verschillende domeinen.
Daarentegen kan ‘onveilige gehechtheid’ gezien worden als een risicofactor in de
ontwikkeling van kinderen (Greenberg, 1999).
Sensitief opvoedgedrag is een belangrijke determinant van veilige gehechtheid
(Van IJzendoorn, 1995). Echter, in stressvolle opvoedingssituaties kunnen ouders