De effectiviteit van kortdurende video- hometraining in de ... - TNO

TNO-rapport | TNO/CH 2011.028 | Juni 2011 6 / 37
Bij het overgaan tot riskante acties spelen naast kindfactoren en het huilgedrag
echter ook ouderfactoren een rol (Pauli-Pott, Becker, Mertesackera, & Beckmann,
2000), zoals vermoeidheid en spanning, lage stresstolerantie, insensitief
opvoedgedrag of beperkte vermogens om te troosten. Anderzijds is het daarom
belangrijk om in preventieprogramma’s ook aan ouderfactoren aandacht te
besteden. K-VHT grijpt juist hier op in. De kracht van K-VHT is dat het de ouder aan
de hand van beelden van het eigen kind laat zien wat het kind nodig heeft. Initiatief
van het kind wordt uitvergroot. Bij ouders die overmatig gefocust zijn op het huilen
wordt de aandacht verlegd naar gezond gedrag van het kind. Gezonde, afgestemde
interactieketens worden bekrachtigd en de ouders worden gerustgesteld. Op basis
van eerder effectonderzoek (Fukkink, 2008) en de theoretische basis voor K-VHT is
te veronderstellen dat K-VHT zodoende kan bijdragen aan het verbeteren van
ouderlijke stress- en frustratieregulatie, een verhoogde sensitieve responsiviteit van
de ouder en een verbeterde afstemming tussen ouder en kind, en daardoor ook
aan het verminderen van riskante acties.
1.3 Vroeg signaleren en interveniëren
Deze studie was gericht op een interventie voor gezinnen met excessief huilende
baby’s in de 1e tot en met 5e maand na de geboorte. Er zijn verscheidene redenen
waarom juist dit vroege stadium van belang is voor het signaleren en interveniëren.
Zo is van video-feedback interventies bekend dat het een effect heeft op de
moeder-kind interactie (zie ook Paragraaf 1.4). Door het bevorderen van positief
oudergedrag op een moment dat moeder en kind nog vorm geven aan de
afstemming op elkaar, kan de ontwikkeling van een veilige gehechtheid van het
kind bevorderd worden. Een veilige gehechtheid heeft een preventieve werking
voor problemen op latere leeftijd en bevordert het welbevinden van het kind
(Greenberg, 1999; Riksen-Walraven, 2002). Verder heeft onderzoek uitgewezen
dat ouders al op deze jonge leeftijd riskante gedragingen toepassen als reactie op
het huilgedrag van hun kinderen (Paragraaf 1.2). In het eerste half jaar bleken deze
handelingen bovendien toe te nemen (Reijneveld e.a., 2004). Daarnaast vormen
juist de baby’s die na ongeveer 3 of 4 maanden nog overmatig blijven huilen een
groep risicokinderen waarbij kind en gezin extra zorg nodig hebben en waarbij
problemen op latere leeftijd te verwachten zijn (‘persistent mother-infant distress
syndrome’; Barr, 1998; Wolke, Rizzo, & Woods, 2002). Door vroegtijdig te
interveniëren kan nadere problematiek mogelijk voorkomen worden.
Het huilen is één van de eerste door het kind geïndiceerde stressvolle situaties
waarmee ouders te maken krijgen. Huilen kan een voorbode zijn van problemen op
het gebied van eten, slapen en ander gedrag (Zeifman, 2001). Door ouders te
ondersteunen in het omgaan met het huidige overmatig huilen van hun kind en door
het bevorderen van een positieve ouder-kind interactie, goede basiscommunicatie
en intrinsieke copingvaardigheden kunnen mogelijk ook bij genoemde problemen in
de toekomst riskante oudergedragingen voorkomen worden. Echter, over de
effecten van interventieprogramma’s op langere termijn is nog relatief weinig
bekend.
1.4 Maatschappelijke en wetenschappelijke relevantie van deze studie
Zorgvuldig onderzoek naar de effectiviteit van K-VHT is zowel maatschappelijk als
wetenschappelijk relevant. K-VHT binnen de JGZ wordt landelijk op veel plaatsen
toegepast om ouders met opvoedingsspanning/-vragen te ondersteunen.