1979-059 geschiedenis/histoire pharmacie - Kringgeschiedenis

11.5.1785 doet Muller het eerste deel van zijn Apothekers-examen
door de bereiding van:
Oleum Diapram. Solut Trochis. de Myrrhe
Syrup. Aureum Empl. Diapompholyg.
Tartr. emet. Tinct. antimon.
7.6.1785 vervolgt hij zijn examen met de bereidingen:
Hij slaagt voor zijn examen en men verwacht
dus, dat hij de eed zal afleggen, zal betalen
en Cives worden. Daarna pas heeft hij het
recht zich zelfstandig te vestigen en kan dan
gaan trouwen. Het loopt anders.
17.7.1785 Is hij apotheker, maar nog geen cives. Hij
gaat over in dienst van Mr. van Haeften op
die datum en blijft in dienst wanneer Mr. Hugenholtz
de practijk overneemt. Zelf heeft
Mr. Isaac Hugenholtz op 3 en 4 april 1787 het
apothekersexamen te Amsterdam afgelegd en
is op 4 april Cives geworden.
Muller werkt dus in .loondienst als (niet zelfstandig) bevoegd
apotheker onder Hugenholtz. Als zodanig legt hij
ook de eed af op de constitutie, door op Vrijdag 22 augustus
1788 na oproep des morgens om 7 uuren in persoon
te verschijnen. Zijn oom heeft reeds als ouderling
der Luthersche gemeente die eed afgelegd, Willem Hendrik
van Haeften (Prinsengracht over het Mennonieten
Weeshuys) op 26 julij 1788 als Poorter.
26.5.1789 gaat Muller over in dienst van Mr. Steffens
Het wordt tijd, dat wij A. H. Muller even aan zijn farmaceutische
bezigheden overlaten om eens te kijken, hoe
inmiddels zijn oom Reêrshemius er voor staat in zijn
apotheek aan de N.Z. Voorburgwal.
Oom Johann Rudolph Reêrshemius
Deze Oom-apotheker is in 1780 juist 45 jaren oud en
gevestigd te Amsterdam aan de overkluisde N.Z. Voorburgwal,
ter plaatse Donkere Sluis geheten bij de Gravenstraat.
Aan de gehele voorgevel is in 1776 een houten
„kassije" aangebouwd wegens ruimtegebrek.
Hoewel hij zijn neef Muller niet opleidt schijnen, de familieverhoudingen
niet slecht te zijn. Wanneer zijn broer
Ds. Peter Friedrich Reêrshemius, in 1771 benoemd tot
Kircheninspector, standplaats Aurich zijn standaardwerk
„Reformierte Prediger-Denkmal" doet verschijnen, gevolgd
door „Ostfrieslaendisches Prediger-Denkmal", dat
in 1796 reeds een 3e druk zal beleven, vindt men behalve
zijn broer en ambtgenoot Anton Godfried (sinds
1766 Inspecteur te Engerhafen) en zijn eigen zoon, Ds.
Adr. Th., predikant te Amersfoort, ook zijn andere
broer, Johann Rudolph te Amsterdam onder de intekenaars
en laat neef Muller evenmin verstek gaan. Zij zijn
niet de enige farmaceuten: Apotheker Schomerus te
Norden, Pfund te Emden en de Weduwe van Hofapotheker
Schmeding te Aurich tekenen eveneens in. Vermeldenswaard
is nog als zodanig Sr. Excellenz Freyherr von
In- und Kniphausen, wiens heerlijkheid drie kerspels met
3000 inwoners omvat, gelegen is langs de rivier de Jade,
onafhankelijk is binnen het Duitsche Rijksverband en be­
schikt over een eigen (kleine) zeehaven. Vanaf 1757
regeert hier het geslacht Bentinck, dat vlak bij Norden
een buitenplaats bezit, hetwelk mogelijk de relatie verklaart.
Belangrijk is déze relatie zeker. Zij zal nog belangrijker
worden wanneer door de Napoleontische oorlogen
het Duitsche Rijksverband uiteenvalt en Kniphausen
daarmede een souvereine staat wordt, welke door
Napoleon als zodanig botweg wordt vergeten. De koopvaardij
van Nederland maakt, evenals die van andere
satelietstaten, hiervan dankbaar gebruik om onder de vlag
van Kniphausen legaal de blokkade van het continentale
stelsel te breken tot de heerlijkheid op 1 november 1807
bij het Koninkrijk Holland wordt ingelijfd. De vlag waait
nog wel eens op het kasteel der Graven Bentinck te
Amerongen. Elisabeth, Douairière von llsemann, gravin
Van Aldenburg Bentinck, overleed 15 februari 1971 aldaar.
Haar man was in 1918 zijn keizer, Wilhelm II, naar
Doorn gevolgd. De plaatsen liggen vlak bij elkaar.
Oom overweegt associatie
In Frankrijk zijn de tegenstellingen op politiek- en maatschappelijk
gebied in een stroomversnelling terechtgekomen.
Vanaf 20 juni 1789 vinden er te Parijs gebeurtenissen
plaats, die later zullen worden aangemerkt als het
begin der „grote" of „Franse" revolutie, zoals de „eed
op de kaatsbaan", de val van de Bastille en de oprichting
der Nationale Garde (onder driekleurige vaan) ter beteugeling
van plundering. Toch lijdt in de café's rond het
Palais Royal niemand onder schimpen of slechte manieren
„Daar zijn geen ruziezoekers, soldaten, dienstpersoneel
of wie ook, die de maatschappelijke rust zou kunnen
verstoren, in afzonderlijke café's ziet men de vreemdelingen,
in andere zijn er alleen Joden en in weer andere
praktizijns, kooplieden, winkeliers, ambachtslieden e.a."
De omwenteling aan de openbare eetgelegenheden trekt
meer belangstelling dan de voorboden van de „grote
revolutie", want door de emigratiegolf zijn veel koks
werkeloos geworden. Zij gebruiken nu hun talenten om
zelfstandig voedzame en smakelijke gerechten aan de
man te brengen. In de Nederlanden is het weinig anders.
Toch hangt er een ondertoon van onrust en deze zal
Oom Reêrshemius niet zijn ontgaan.
Daar zijn de toenemende wankelheid der staatsstructuur
in de republiek, het afgebrokkelde centrale gezag en het
daarmede steeds verbonden zijnde gevoel van onveiligheid
en onrust. Na het ingrijpen der Pruissen in 1787 zal
hun populariteit niet overal gestegen zijn en Reêrshemius
is, sinds de inlijving van Oost-Friesland van afkomst een
Pruis. Oorlog en troebelen zullen wellicht het vermogen
van Reêrshemius en zijn familie niet onberoerd hebben
gelaten. In naaste toekomst zal de aan de apotheekgevel
gebouwde loods dienen te verdwijnen, want de kerktorenstomp
van de Nieuwe Kerk is in 1783 afgebroken waardoor
de loods een verkeersobstakel gaat worden. Nieuwe
kosten!
Reêrshemius is van goede familie, staat wellicht zelfs
bekend als prinsgezind. Een opvolger heeft hij niet. Zijn
vrouw, Anna Schoonenberg is in 1790 44 jaar, zelf is hij
55 geworden en een stamhouder kan niet meer worden
33