1979-059 geschiedenis/histoire pharmacie - Kringgeschiedenis

HET KAMP VAN ZEIST EN DE PYRAMIDE VAN
AUSTERLITZ
Het enorme Kamp van Zeist bestond uit onafzienbare
rijen tenten, later barakken, tussen tuintjes, boschjes,
figuren uit heiplaggen, vazen en andere ornamenten.
Vanaf de hoofdingang liepen de rangen op. Het verst
verwijderd waren de hoogste officieren en was bezoek
minder welkom. Annex waren een menigte van herbergen
en kroegen, een Haagsch en een Hollandsch koffiehuis,
winkels, 'winkeltjes en kramen met luxe- en gebruiksvoorwerpen.
Venters, kramers, marketenders, artisten
in menigte, dooreenwoelend met een voortdurende
toeristenstroom. Er was een Fransche comédie, er waren
ruiters, koorddansers te zien, muzikanten, orgel- en
lierdraaiers te horen. Bezienswaardig was de bakkerij
met 5 ovens voor telkens 280 broden in ieder. Militairen
van elke rang bouwden aan een monument, de pyramide,
later "van Austerlitz" geheten.
Het dienstrooster was:
8.00: ontbijt. Do. Za.: Divisieoefeningen
10.00: brandewijn e.a. alcoholica. Ma. Wo. Vr.: idem met artillerie
11.00: Begin der exercitie. DL: Generale oefening
16.00: Middagmaal. Zo.: idem met parade
18.00: Vrij van dienst. Generale: Infanterie, Artillerie en
Cavallerie.
De toeristen kwamen in het algemeen per schip vanaf
Amsterdam naar Utrecht. Vanuit Utrecht liepen dan dagelijks:
Vanaf de Bakkerstraat tot 4 wagens tegelijk, vracht
p.p. 30 stuivers
Gildbrug ten minste 1 wagen 20 stuivers
Willekeurige plaatsen boerenwagens, per wagen 4 gulden
Tot Zeijst een schip, gehele schip 6 gulden of p.p. 1
schelling.
In 1805 wordt de nieuwe eenheidsstaat, versmelting van
oude en nieuwe vormen, afgerond tot een monarchie, in
dit geval een keizerrijk.
Keetell begint vast te stellen, dat "Zo zoetjes en zachtjes
na het oude" nu wordt tot "zo haastig en driftig na het
oude". In Frankrijk is er weer een monarchie. In Nederland
is er een raadspensionaris, die zich gedraagt als
een stadhouder en is het wachten op de Prins, naar
Keetell's mening. De patriotten zijn razend maar machteloos.
De belastingen zijn weer verhoogd en het bezit
van biljarts, het dragen van haarpoeder en kopen van
speelkaarten kost belastingpenningen. Koffie, thee, boter
en wat al niet is alleen "zwart" te koop.
REÊRSHEMIUS & MULLER STEKEN DE KOP WEER OP
Desalniettemin blijken Reêrshemius & Muller het belendende
pand aan te trekken, mogelijk om de ruimte van
de "kassije" te compenseren. Groot is het pand niet, dat
rechts (van voren gezien) aan de apotheek grenst: een
kelder (sous-terrain) met keuken en geheim gemak.
Daarboven een kamer met stookgelegenheid (trekt slecht
wegens de hoge kerk) waarachter een gangetje. Aan de
straatzijde 3 smalle, hoge ramen met luiken, naar binnen
vouwend. Een verdieping met wéér een kamer en gangetje
met raam, door een meterbreedte goot gescheiden
van de kerk. De verdiepingen zijn door smalle wenteltrappen
verbonden. Vanaf de bovenverdieping valt met
een ladder een lange, smalle vliering, voorzien aan de
voorzijde van een dakkapelletje en hijschtoestel, te be^
reiken. Een raam (straatzijde) was éérst toegangsdeur.
Uit de huurgegevens blijkt:
vóór 1799-1800 bewoner D. Huis, huur f 220,— per jaar
(ƒ 55,—/kwartaal)
1800-1802 idem ƒ 250,— per jaar (ƒ 62,50/kwartaal)
1802 bewoner insolvabel, contract zonder vergoeding
ontbonden
1802 bewoner Wed. Meijers ƒ 250,— per jaar (ƒ 62,50/
kwartaal). Bewoonster betrekt het pand niet, vertrekt
naar elders.
1802-1802 bewoner Gerrit Smeengh ƒ 250,— per jaar
(ƒ 62,50/kwartaal)
Vanaf 1805 blijkt uit de huurverantwoordingen:
3.1.1805 Gerrit Smeengh huur ƒ 62,10 Reêrshemius &
Muller f .100,—
2.5.1805 Gerrit Smeengh huur f 62,10 Reêrshemius &
Muller ƒ 100 —
1.1.1805 Reêrshemius & Muller ƒ100,— en ƒ62,10
1.11.1805 Reêrshemius & Muller ƒ 100,—en ƒ62,10
Deze wijze van verantwoording loopt door tot het einde
der administratie in 1807, zodat het pand blijkbaar omstreeks
Mei 1805 is bijgetrokken.
BEJAARDENZORG IN DE 18E EEUW
Wie is deze GERRIT SMEENGH. Hij is geboren te Wildervank,
emigreerde met zijn vrouw, Titia Adriani, en
gezin naar Amsterdam. In 1805 zijn de beide zoons 22 en
15 jaar. De oudste gaat naar zee. De jongste is in dat
jaar juist oud genoeg om een opleiding tot Apotheker te
volgen. Dat hij dan het ouderlijk huis verlaat kan reden
zijn geweest om een kleiner huis te zoeken, waarom de
ouders verhuizen naar de Gravenstraat, dus vlak bij.
Vader Smeengh overlijdt al op 11.6.1806. Mogelijk was
zijn gezondheidstoestand dus mede bepalend voor deze
ontwikkeling. De vestiging van zijn zoon JOHANNES
BERNARDUS SMEENGH is weer een te fraai staaltje
van combinaties om niet te vermelden.
Hij slaagt voor zijn apothekersexamen te Amsterdam op
3.2.1818 (Admissie 4.8.1818). Inmiddels is hij al gevestigd
aan de Nieuwendijk, Hoek Kolksteeg (194, daarvóór
L 335 en L 118) in 1817 en getrouwd met CATRINA AN-
TONETTA DE RUYTER op 5.11.1817. Zij is dan 20 jaar,
haar moeder, Helena Tonhouten uit Gouda trouwde met
haar vader, Antony de Ruiter, die (inmiddels) overleden
33