silicium - BioGezond

V.U.: Evolution Media Group, Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke
silicium
onmisbare bindweefselbooster
margarine
geen gezondheidsbevorderend product
Wilde vette vis
Topbron van omega-3-vetzuren
Infoblad over Gezond Leven
8 ste jaargang / nummer 2 / april 2012
Afgiftekantoor: 8500 Kortrijk 1-2 P408659
Verschijnt 6 x per jaar
in februari, april, juni, september, oktober, december
Bio-ecologisch bouwen...
voor elk wat wils!
UW NATUURWINKEL, UW PARTNER IN GEZONDHEID!

Je eet te weinig groenten en fruit? Je lichaam is dringend aan zuiveren toe?
Kyo
Green
Je wil meer bescherming tegen vrije radicalen?
• met gerstegras, tarwegras en chlorella,
topbronnen van het reinigende chlorofyl
• zeer rijk aan antioxidanten
• barstensvol bio-actieve stoffen
• voor een fris en jeugdig voorkomen
in de strijd tegen vrije radicalen
• voor meer energie en weerstand
kwaliteit bovenal
de groene SUPERVOEDING
voor een jong en zuiver lichaam,
meer energie en weerstand
180 tabl.
€14,95
Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels
Info Mannavita: 056 43 98 52 - info@mannavita.be - www.mannavita.be

colofoon
BioGezond
is een tweemaandelijks infoblad
voor de natuurwinkelklant
Abonnement: €13
reknr.: 385-0451160-76
04
inhoud
Bio-ecologisch bouwen...
voor elk wat wils!
06 Silicium,
onmisbare bindweefselbooster
16 Margarine
geen gezondheidsbevorderend product!
22
EINDREDACTIE
Piet Desmyter
ADRES
Evolution Media Group
Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke
Tel. 056-60 73 33
Fax 056-61 05 83
q SuperFood
Wilde, vette vis
Topbron van omega-3-vetzuren
En verder…
q BioGezond Koken 10
Groene thee: topbron van beschermende antioxidanten 14
q Nieuwtjes over voeding 20
Natuurverven 24
q Gemmotherapie 27
q BachbloesemTherapie 28
q WijnHoekje 29
q BioGezondInfo 30
PUBLICITEIT
Geert De Vuyst
GSM 0477-930 255
Mail: geert@biogezond.be
Peter Verbeke
Tel. 051-22 02 22
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
P. Desmyter • Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke
Advertenties en publiscopiën kunnen zonder
enige motivering worden geweigerd. De
uitgever wijst elke aansprakelijkheid voor de
inhoud van de advertenties af. De inhoud van
elke advertentie en publi scopie valt onder de
verantwoordelijkheid van de adverteerder
DRUKPROEF (Gelieve deze naar ons terug te sturen)
Ondergrond: WIT Drukkleur:
Afrolpositie:
D C
GRIJS PMS 424
GROEN PMS 376
016
63 27 36
www.marma.be
APRIL 2012 BioGezond 3
DATUM EN HANDTEKENING
GOED VOOR DRUKKEN
OPGELET! G elie ve deze drukproe f a a nda c htig
na te zie n a lvoren s te te kene n
Cyl. 70/1x

Bio-ecologisch bouwen
...voor elk wat wils!
Auteur Koen Vandepopuliere
Het aantal bio-ecologische woningen is niet meer te tellen.
We stellen er één voor uit elke provincie.
Berlaar (Antwerpen)
Velen dachten lange tijd dat bio-ecologisch bouwen betrekking had op
heel alternatieve, lemen bouwsels. Maar vandaag is er minder argwaan.
Mensen zijn gaan beseffen dat er heel wat verschijningsvormen zijn: een
onopvallend bakstenen huis, een designwoning, één gemaakt op basis
van houtskeletbouw, met strobalen, en nog veel meer. Bovendien kan alles
wat wordt gedaan met klassieke materialen, ook met bio-ecologische.
Steeds meer aannemers en architecten verdiepen zich dan ook in deze
manier van bouwen.
In 2005 kwam, te Berlaar, de eerste passieve strobalenbouw van België
tot stand (K-waarde: 14). Het was de man des huizes, architect
Henk Van Aelst, die hem tot stand bracht. In deze gezinswoning
werden heel wat hernieuwbare materialen gebruikt. Zo werden de
muren afgewerkt met klei en leem. De zone waar zich de nachtelijke
vertrekken (zoals slaapkamers) bevinden, is omsloten met hout om
de leem onderaan te beschermen tegen slagregens. De dakisolatie
bestaat uit papiervlokken, de plafondafwerking binnen gebeurde met
witte klei en hout. Als vloerisolatie is kurk gebruikt. Licht en warmte
van de zon worden goed benut door de zuidoost oriëntatie van woon-
en werkgedeeltes. Er is een bodemwarmtepomp-boiler aanwezig.
Tenslotte wordt tot 9.000 liter regenwater gescheiden afgevoerd en
nuttig gebruikt in de tuin, toilet, en voor de was.
Leuven (Vlaams-Brabant)
Bert Vanderwegen en Eline Van Meenen bouwden een bio-ecologisch
passiefhuis (K-waarde 14). De plaats van de ramen werd volledig
bepaald door de hoeveelheid (zon)licht die elke ruimte nodig
heeft: dat verklaart hun speelse, chaotisch aandoende situering in
de gevels. Het koppel koos er ook voor het huis zoveel mogelijk
aan te sluiten op dat van de buur, een bekende energie-effi ciënte
ingreep. Dat resulteert eveneens in een asymmetrische doorsnede
van de woning met een groter dakvlak aan de zuidzijde, waardoor
veel geschikte plaats vrijkwam voor zonnepanelen. Bij de bouw
4 BioGezond APRIL 2012
werd ook heel wat aandacht besteed aan de materiaalkeuze: de woning
werd opgetrokken in houtskelet en geïsoleerd met cellulose
(‘papiervlokken’), houtvezel en vlasisolatie. Bovendien draagt alle
hout (plaatmateriaal, ramen,…) het FSC- of PEFC-label (ze zijn
dus afkomstig van duurzaam beheerde bossen). Als afwerking voor
wanden en plafonds werd dan weer gekozen voor gipsvezelplaten
met natuurverf. Voor de vloeren, tenslotte, werden tegels, parket
of kurk gebruikt.
HOUT, STRO EN LEEM
Houtskeletbouw: bouwmethode waarbij de dragende delen
die zich boven de grond bevinden een houtconstructie vormen.
Het toenemend aantal bedrijven dat zich hierin specialiseert,
vormt het bewijs van het groeiende succes ervan.
Strobalenbouw: in plaats van baksteen wordt de muur met
strobalen gebouwd. Dit gebeurt bijvoorbeeld door een houtskelet
op te vullen met strobalen. Deze worden aangedrukt
en verankerd met wilgentenen en houten balken. Eens de
muur er staat, wordt hij gladgeschoren en bekleed met een
laag leem. Zodra deze droog is, is het strobalen huis een feit.
Lijkt heel bizar, maar kent ook in ons land een toenemend
succes, onder meer door de duurzaamheid, de lage kostprijs
en de aangename, gezonde binnenlucht die eigen is aan deze
bouwwijze.

Beringen (Limburg)
De bouw van het, vandaag nog niet afgewerkte, passief-strobalengebouw
van architecte Liesbeth Liefsoons begon in 2009. In
het ontwerp ervan heeft de architecte rekening gehouden met
compactheid en oriëntatie (bvb. naar het zuiden): dat speelt onder
meer een belangrijke rol bij het vermijden van overbodige
verwarmingskosten. Ook wordt heel wat aandacht besteed aan
gezond materiaalgebruik: zo werden de platte daken ingeblazen
met houtvezel-vlokken, en is houtvezelisolatie gebruikt voor het
isoleren van de houten binnenwanden. De wanden en plafonds
zijn afgewerkt met gipsvezelplaten, geschilderd met natuurverf.
De buitengevels worden op dit moment geïsoleerd met stro, zodat
ze kunnen worden afgewerkt met buitenpleisterwerk. Het buitenschrijnwerk
is hout en voorzien van drievoudige beglazing. Het op
temperatuur brengen van de leefruimte, vervolgens, gebeurt met
een kleine tegelkachel, die tevens is aangesloten op een buffervat;
ook de zon kan het water erin opwarmen, via een zonnecollector.
In de praktijkruimte en badkamer is muurverwarming voorzien,
afgewerkt met leempleister. Het regenwater wordt gescheiden afgevoerd,
en komt terecht in een vat van 10.000 liter. Dit water
wordt gebruikt voor de tuin, het toilet, de wasmachine en diverse
onderhoudstaken.
Beernem (West-Vlaanderen)
Architect Luc De Meyer tekende de plannen voor deze strobalenbouw
(K-waarde 20) te Beernem. De buitenbepleistering gebeurde
met leem, traskalk en kalei, op 45 cm dikke strobalen; de
binnenafwerking met leem. Het plafond binnen is afgewerkt met
massief hout, en het dak is geïsoleerd met een laag van 42 cm stro.
De gevels buiten zijn dan weer afgewerkt met hout en pleister;
de muren binnen met leem. Het verven gebeurde met kalk- en
natuurverf. Op temperatuur brengen van de kamers, vervolgens,
gebeurt, via vloer- en muurverwarming, met een fi nnoven. In
tussenseizoen en zomer neemt de zonneboiler deze taak over.
Aanwezig is ook een ‘aard-warmtewisselaar’, waarbij de luchttoevoer
de temperatuur van de bodem opneemt, en dan via het
ventilatietoestel verdeelt in de woning. Tenslotte wordt het regenwater
gescheiden afgevoerd: tot 15.000 liter wordt opgespaard en
gebruikt voor tuin, toilet, was, bad, douche en onderhoudstaken.
Nazareth (Oost-Vlaanderen)
Deze vrijstaande gezinswoning bevindt zich op het platteland te
Nazareth, en op 500 meter van een treinstation. Architect Alexis
Versele oriënteerde het woon-/werkgedeelte van dit passiefhuis
EFFICIËNTE TECHNOLOGIE!
Systeem D (‘balansventilatie’): zo’n ventilatie gebruikt
de warmte van de afgevoerde, vuile lucht om de binnenkomende
luchtstroom op te warmen. Het rendement van
de warmtewisselaar kan oplopen tot 93%. Elk van de vijf
bouwvoorbeelden beschikt erover.
Zonneboiler (inclusief zonnecollector): is te vergelijken met
een tuinslang; als ze de hele dag in de zon ligt, wordt het
water in die slang erg warm. Zonneboilers maken gebruik
van datzelfde principe. Het belangrijkste onderdeel ervan
is de collector (buizensysteem) op het dak. Daarin zit een
vloeistof die wordt opgewarmd door zonnestralen, en binnenshuis
water verwarmt.
Tegelkachel: bestaat uit zachtgebakken tegels. De opbouw
kan verder ook bestaan uit leem, speksteen of chamotte
(gebakken kleiproduct). Twee keer een uurtje stoken betekent
24 uur warmte. Zo’n kachels zouden buitengewoon
milieuvriendelijk, zuinig, gezond, gezellig (door het uitstralen
van warmte) en veilig zijn.
Finnoven: een fi nnoven is, net als een tegelkachel, een
zogenaamde ‘massakachel’: een grote massa (tot 3 – 4 ton)
leem en/of zwaardere stenen neemt de warmte van de
vuurhaard op en geeft die warmte traag af aan de woning.
op het zuiden, zodat maximaal gebruik wordt gemaakt van het
licht en de warmte van de zon. In de zomermaanden wordt een
teveel aan warmte vermeden door een zonwering die mechanisch
is, dus geen elektriciteit verbruikt. De wanden van de woning zijn
gemaakt van hout met het label ‘FSC’: Forest Stewardship Council,
wat garandeert dat het hout afkomstig is van verantwoord beheerde
bossen. De plafondafwerking gebeurde binnen én buiten
met pleister (kalk, gips,…) en de muurafwerking met vol hout. Het
dak werd met minerale wol geïsoleerd. Een lucht-water warmtepomp
wint warmte en verdeelt deze via een vloerverwarmingssysteem.
Vervolgens is er nog de gescheiden afvoer van het regenwater,
in een 10.000 liter-vat; het wordt gebruikt in tuin, toilet,
voor de was en diverse onderhoudstaken. Ook werd erop gelet dat
de bouwmaterialen gebruikt in de omgeving van het huis (denk
aan tegels) waterdoorlatend zijn, wat er onder meer toe bijdraagt
dat het water niet massaal in beken en andere afwateringssystemen
terechtkomt, zodat overstroming elders wordt voorkomen. •
EEN ‘K’ VAN BELANG…
K-waarde: hoe lager de K-waarde, hoe beter het huis
is geïsoleerd en hoe minder warmteverliezen er zijn. In
Vlaanderen mag de K-waarde van een nieuw woongebouw
maximaal 45 bedragen, en vanaf 2014 nog 40; in Brussel is
de bovengrens 40, en vanaf 2015 mag het er niet meer zijn
dan… 20 (!). Laagenergiewoningen hebben vaak een K-peil
van 25 à 30; een passiefhuis van ongeveer 15.
APRIL 2012 BioGezond 5

Silicium wordt steeds meer ingezet voor
goed functionerende gewrichten.
Geen essentieel nutriënt?
Heel lang werd silicium dus niet als een essentieel nutriënt beschouwd
voor de mens. Pas in 1972 zag men dat silicium absoluut
nodig is voor een goede structurele integriteit van de bindweefsels.
Wanneer men kippen en ratten op siliciumarm voer zette, bleek dat
tot ernstige afwijkingen te leiden van de schedel, de beenderen en
het gewrichtskraakbeen. Ondertussen weet men dat een menselijke
foetus zelfs heel rijk is aan silicium, omdat het mineraal een cruciale
rol speelt in de vorming en het in stand houden van het beendergestel.
Het lichaam van een jong volwassene bevat ongeveer 7 g
silicium en dat is toch een aanzienlijk stuk meer dan bijvoorbeeld
ijzer (3 à 3,5 g), koper (100 tot 150 mg) en zink. Helaas kan het siliciumgehalte
met de jaren sterk afnemen. Zo vertonen weefsels die
normaal het rijkst zijn aan silicium, zoals de slagaders en de huid,
soms tot 80 % minder van dit mineraal als iemand sterft op gevorderde
leeftijd in vergelijking met het gehalte bij seksuele rijpheid.
Om de negatieve weerslag hiervan op de kwaliteit van de bindweefsels
te beperken, is het dus zaak om silicium gepast aan te vullen.
Bindweefselbooster
Als we de functie van silicium in één woord willen samenvatten,
dan zijn woorden als ‘bindweefselbooster’ of ‘bindweefselpromotor’
op hun plaats. Silicium zorgt zowel voor stevigheid als voor
de nodige elasticiteit van bindweefsels. Zo hangen de functie
en structuur van de 3 ‘schoonheidseiwitten’ collageen, elastine en
keratine, die in zekere mate de kwaliteit van huid, haren en nagels
bepalen, voor een groot deel af van silicium. Ook versterkt silicium
het netwerk van de proteoglycanen in het gewrichtskraakbeen,
draagt het bij tot de stevigheid en elasticiteit van de slagaderwand
en is het zowel voor de mineralendichtheid als voor het eiwitskelet
van beenderen primordiaal.
6 BioGezond APRIL 2012
Silicium
onmisbare bindweefselbooster
Ondanks het feit dat het na zuurstof het meest voorkomende
atoom is op de aarde, werd silicium tot de jaren zeventig van
de vorige eeuw als onbelangrijk beschouwd voor de gezondheid
van de mens. En hoewel het als sporenelement inderdaad
maar in lage concentraties voorkomt in de lichaamsweefsels,
weten we tegenwoordig dat silicium elementair is
voor een goede structuur en functie van onze bindweefsels.
Zo hangt de kwaliteit van huid, haren, nagels, tanden, botten,
gewrichten en slijmvliezen voor een groot deel af van de hoeveelheid
silicium die we opnemen.
Elastische huid met minder rimpels
Onze huid is voor 75 % opgebouwd uit het eiwit collageen en silicium
is essentieel voor de synthese van volwaardig collageen. Zo katalyseert
het de werking van de hydroxylerende enzymen, die collageen
‘cross linken’. Door dit onderling aaneenhechten van kleinere
collageenstrengen, verkrijgt dit vezelige eiwit de nodige stevigheid
en elasticiteit. Vanaf de leeftijd van 21 jaar vermindert het collageen
in de huid met 1 % per jaar. Rond de leeftijd van 30 jaar worden
de gevolgen daarvan zichtbaar: de vorming van diepe rimpels, de
afname van de elasticiteit en het dunner en droger worden van de
huid. Zorgen voor een goed opneembare bron van silicium, kan
dit proces vertragen en zelfs voor een deel omkeren. Vooral fi jne
rimpels kunnen vervagen (tot 30 %) en de huidelasticiteit kan opmerkelijk
toenemen (tot 89 %). Geen wonder dat silicium soms het
‘schoonheidsmineraal’ wordt genoemd. Wetenschappelijke studies
suggereren ook dat silicium ook de ernst van acne en psoriasis
kan verminderen, de wondgenezing bevordert en het oedeem bij
brandwonden helpt bestrijden.
Gezonde, glanzende haren
De as van gezond haar bestaat voor 6 % uit silicium. Het mineraal
geeft vooral de buitenste haarschacht de nodige kracht, elasticiteit
en glans. Studies hebben aangetoond dat werkzame en goed opneembare
vormen van silicium haaruitval verminderen, de dikte
van de haren doen toenemen, ze elastischer maken en de trekkracht
ervan vergroten, waardoor ze minder snel afbreken.
Stevige nagels
Dat silicium ook een zeer belangrijk onderdeel is van de nagels,
wordt bewezen door het feit dat de as van normale nagels voor
19 % uit silicium bestaat. De as van broze nagels bevat daarentegen
30 à 50 % minder silicium, terwijl het zwavel- en calciumgehalte
van diezelfde nagels amper 5 à 8 % lager ligt dan die van gezonde
nagels. Gebleken is dat supplementeren met silicium in veel geval-

q silicium
len al na een aantal weken ervoor kan zorgen dat broze en splitsende
nagels sterker en harder worden, minder inscheuren en meer
gaan glanzen.
Preventie en aanpak van osteoporose
Beenderen kunnen we eigenlijk beschouwen als een bijzondere
vorm van stevig bindweefsel, waarin mineralen zijn ingebed. Welnu,
silicium vervult zowel een rol in de kwaliteit van het steunbindweefsel
als in het neerleggen van vooral calcium en fosfor in de
botten. Om te beginnen is silicium zoals hoger gesteld elementair
voor de kwaliteit van het eiwit collageen, dat prominent aanwezig
is in de botmatrix. Verder weet men dat silicium in het levende
botweefsel de functie bevordert van de beenopbouwende cellen
(osteoblasten) ten nadele van de beenafbrekende cellen (osteoblasten).
Silicium stimuleert namelijk de DNA-synthese in de osteoblasten,
waardoor deze meer calcium en fosfor in het bindweefselskelet
gaan afzetten, en het verlaagt tevens het aantal osteoclasten.
Zo werd bij vrouwen aangetoond dat een goed siliciumsupplement
inderdaad de botdichtheid van de heup verhoogt. Ook bij herstel
van beenbreuken heeft silicium zeker zijn plaats.
Soepele gewrichten
Naast een fl inke basis van collageen, wordt de sterkte en de veerkracht
van volwaardig kraakbeen voor een groot deel bepaald door
de zogenaamde proteoglycanen. Deze sterk vertakte moleculen,
met als zijtakken de glycosaminoglycanen (ondermeer opgebouwd
door glucosamine en chondroïtine), houden namelijk in hun netwerk
water gevangen. Nu blijkt silicium evens een rol te vervullen
in de sterkte van dat netwerk. Silicium wordt dan ook steeds meer
ingezet naast de chondropromotoren zoals methylsulfonylmethaan,
glucosamine en chondroïtine voor goed functionerende
gewrichten.
Elastische bloedvaten
Silicium is ook onmisbaar voor een goede functie en integriteit van
de slagaderwanden. Zo zit in de wand van de aorta, het bloedvat
dat de bloedstroom uit het pulserende hart moet opvangen, maar
liefst 30 à 40 % elastine waarvan silicium een belangrijk onderdeel
vormt. In stoffelijk overschotten van oudere personen met starre
en door atherosclerose aangetaste bloedvaten vond men in een onderzoek
liefst 14 maal minder silicium in de slagaderwanden en
17 % lagere serumgehalten aan silicium in vergelijking met gezonde
individuen. Zonder te stellen dat silicium regelrecht atherosclerose
voorkomt, is dit mineraal wel belangrijk voor een goede
functie van het elastische bindweefsel van de slagaders en vertraagt
het – door bij te dragen tot de integriteit van de bloedvatwand –
de infi ltratie van vetpartikels (zoals het schadelijke oxycholesterol)
met het afremmen van de plaquevorming. Bovendien, omdat de
bloedvaten elastisch worden gehouden en het de opname van het
spierontspannende mineraal magnesium bevordert, draagt silicium
ook bij tot het voorkomen van hypertensie of hoge bloeddruk.
Ervaar de kracht van
Silidyn® Silicium
Het ‘vergeten’
mineraal
MSM helpt bindweefsel
van de gewrichten
soepel te houden.
Selenium speelt een
belangrijke rol bij de
bescherming tegen vrije
radicalen.
Zink ondersteunt zowel
het afweersysteem als het
herstellend vermogen van de huid.
Silicium speelt een
belangrijke rol in de gezondheid
van mooie, sterke nagels en
haren, botten, gewrichten,
huid en vaten.
Silidyn® Silicium
Silidyn® haalt de kracht uit het natuurproduct Silicium. Een ‘vergeten’
mineraal, dat een weldadige bron voor uw inwendige gezondheid en
uiterlijke schoonheid is.
Specifiek
Silidyn® bevat 100% stabiel orthosiliciumzuur, is gepatenteerd, is veilig
in gebruik en bovenal zeer voordelig (slechts € 0.22 per dag).
Gebruik
Dagelijks 8 tot 10 druppels Silidyn® en u merkt het verschil. Een verpakking
(25 ml) is voldoende voor een gebruik van 8 tot 10 weken.
Prijs
Consumentenadviesprijs: € 15.95
www.vedax.be
Silidyn is verkrijgbaar in elke goede natuurvoedings- en kruidenwinkel.
Verdeler: BVBA MANNAVITA - WEVELGEM
www.mannavita.be - info@mannavita.be - tel: 056/439852
BioGezond APRIL 2012 7

q silicium
Het is de bedoeling dat we onze behoefte aan silicium eerst
via een gezonde en gevarieerde voeding proberen in te vullen.
Toppers zijn champignons, gierst, gerst, haver, rijst, tarwe,
fruit (in de schil), rode biet en uien.
Minder kans op Alzheimer
Bijzonder is ook het feit dat silicium kan helpen beschermen tegen
de ziekte van Alzheimer. Bij patiënten die lijden aan deze dementerende
aandoening, worden hoge concentraties aan aluminium
gevonden dat zou bijdragen tot de schade aan het hersenweefsel.
Nu blijkt silicium niet alleen de accumulatie van aluminium in de
hersenen af te remmen, het vermindert ook de toxiciteit van aluminium
in de hersenen, remt daarnaast de opname van aluminium
in de darm en verhoogt de uitscheiding ervan door de nieren. Zo is
gebleken dat bij hoge siliciumconcentraties in het drinkwater, aluminium
veel minder de cognitieve functies in de hersenen aantast.
Andere nuttige functies
d Hoewel een en ander nog moet opgehelderd worden, zijn
er nog terreinen op waarop silicium een gezondheidsbevorderende
rol speelt: het draagt bij tot de integriteit en een
goede hydratatie van de slijmvliezen. Een gebrek kan dan
ook bijdragen tot maagdarmaandoeningen, luchtwegeninfecties
en tot COPD (Chronisch obstructieve longaandoeningen,
waaronder astma)
d het is nodig voor een goede functie van de pancreas.
Silicium kan mogelijk de bloedsuikerspiegel bij diabetici
gunstig beïnvloeden
d het draagt ook bij tot de mineralisatie van tanden. Bij voldoende
silicium hebben de tanden een gladder, regelmatiger
en meer glanzend oppervlak
d het is een natuurlijk antioxidans, betrokken in veel biologische
processen
Voedings- en kruidenbronnen
Het is uiteraard de bedoeling dat we onze behoefte aan silicium (die
wordt geschat op 20 à 50 mg per dag) eerst via een gezonde en gevarieerde
voeding proberen in te vullen. Omdat siliciumrijke, dierlijke
voedingsmiddelen zoals ingewanden, beenmerg, pezen, huid
en kraakbeenvissen niet echt op het menu van de westerse mens
prijken, dient hij zijn silicium vooral te halen uit een ongeraffi neerde
plantaardige voeding. Toppers zijn champignons, gierst, gerst,
haver, rijst, tarwe, fruit (in de schil), rode biet en uien. Let wel: het
raffi neren van deze gewassen leidt wel tot verlies van de siliciumbevattende
vezels en is één van de hoofdredenen waarom de westerse
mens een gebrek heeft aan silicium. Wat betreft dranken zijn bepaal-
8 BioGezond APRIL 2012
de minerale waters, wijn en bieren ook vrij goede siliciumbronnen.
Bier dankt zijn hoge gehalte silicium aan de malt of gekiemde gerst
en is voor sommigen westerlingen zelf de hoofdbron van silicium.
Ook in de kruidenwereld zijn er interessante siliciumleveranciers:
vooral heermoes of akkerpaardestaart (Equisetum arvense), brandnetel
(Urtica dioica/urens) en bamboe (Bambusa arundinacea)
kunnen hiervoor ingezet worden.
De noodzaak van supplementen
Er is één groot probleem met de planten- en kruidenbronnen van
silicium: silicium komt er voornamelijk in voor onder de vorm van
“silicaten”. Silicaten zijn lange ketens van niet opneembare siliciumdioxide
(SiO2), die voor een goede opname van silicium eerst
moeten gehydrolyseerd of gesplitst worden tot orthosiliciumzuur
of Si(OH)4. Helaas, heel wat mensen – vooral bij een gevorderde
leeftijd en bij een zwakke maag met te weinig maagzuurproductie
– splitsen onvoldoende de silicaten en worden dus amper of onvoldoende
geholpen door de voornoemde voedings- of kruidenbronnen!
Er is wel een tijd geweest dat de landbouwgronden en de
oppervlaktewateren nog een aanzienlijke hoeveelheid vrij en goed
opneembaar orthosiliciumzuur bevatten, maar door de intensieve
landbouw, het gebruik van kunstmest, herbiciden en pesticiden, de
zure regen en de watervervuiling, mag deze tegenwoordig als verwaarloosbaar
beschouwd worden. Wie grondig zijn siliciumvoorraad
wil aanvullen, zal dus een beroep moeten doen op een goed
voedingssupplement.
Goed opneembare supplementen
Een voedingssupplement dat silicium in een goed opneembare
vorm aanvoert, moet dus orthosiliciumzuur bevatten. Maar omdat
vrij orthosiliciumzuur in veel gevallen de neiging vertoont om opnieuw
te ‘polymeriseren’ tot onopneembare complexen, is het ‘gestabiliseerd
orthosiliciumzuur’ of ‘stabiel orthosiliciumzuur’ dat de
werkzame component vormt van een goed voedingssupplement.
Een bijzondere vorm hiervan, ‘choline-gestabiliseerd orthosiliciumzuur’,
waarbij de opname van orthosiliciumzuur door de cellen
dankzij de verbinding met het B-vitamine choline nog meer wordt
bevorderd, heeft in klinische studies zijn werkzaamheid voor huid,
haren, nagels en botten bewezen in dubbelblind placebogecontroleerde
studies.
Synergie met andere nutriënten
Uiteraard kan, naargelang het terrein waarop men wenst in te werken,
silicium met andere voedingssupplementen gecombineerd
worden:
d ter versterking van bindweefsels in het algemeen: met
MSM (methylsulfonylmethaan), zink, selenium, vitamine
C
d ter versterking van het gewrichtskraakbeen: met MSM,
glucosamine, chondroïtine, hyaluronzuur
d om osteoporose tegen te gaan: met vitamine D3 en vitamine
K2, met calcium, magnesium, zink en boor
d voor sterke haren en nagels: met vitamine B-complex
(waaronder zeker biotine)
d om atherosclerose af te remmen: met gefermenteerde
knofl ook, omega-3-vetzuren, vitamine K2 en de vitamines
B6, B9 en B12

Revogan-BG-0910C_Opmaak 1 30/08/10 10:02 Pagina 1
Lekker,
glutenvrij !
GLUTENVRIJE KOEKJES
EN BAKMENGELING
Verkrijgbaar in uw dieet- en natuurwinkel
Meer informatie www.revogan.be
Landegemstraat 1— B-9031 Drongen
Tel 09/280 90 60 — Fax 09/282 98 73
info@revogan.be — www.revogan.be

BioGezond
koken
auteur Ludo Slaets
Wat is fermentatie?
Fermentatie wordt al van oudsher toegepast om groenten en fruit langer
te kunnen bewaren. Pluspunt is dat het ook nog gezond is op de
koop toe. Planten bevatten van nature heilzame micro-organismen
die onder de juiste omstandigheden, met name de afwezigheid van
lucht, zodanig toenemen dat ze de groei van ziekteverwekkende en
bederfveroorzakende organismen verhinderen. Ze doen dat door zich
te voeden met de plantaardige suikers, die makkelijk om te zetten zijn.
Daarnaast produceren ze een verscheidenheid aan antimicrobiële stoffen
zoals melkzuur, andere zuren, kooldioxide en alcohol. Voordeel is
dat ze een groot deel van het plantaardige materiaal intact laten, waaronder
vitamine C en vaak aanzienlijke hoeveelheden vitamine B toevoegen.
Fermentatie verbetert de kwaliteit van de levensmiddelen, er
ontstaat een aangename geur en aroma en ze zijn lichter verteerbaar.
Melkzuurfermentatie
Bij melkzuurfermentatie wordt de suikers (glucose) onder invloed
van melkzuurbacteriën omgezet tot melkzuur. Melkzuurfermentatie
gebruiken we voor het maken van yoghurt, kefi r en andere gefermenteerde
zuivelproducten, bepaalde vleessoorten (worst) en groenten,
met als meest gekende de zuurkool. Melkzuurvorming moet steeds
gepaard gaan met een vermindering van de pH waarde, wat belangrijk
is voor smaak en bewaring. Melkzuurfermentatie is een anaerobisch
proces, dus afgesloten van lucht, en wordt best uitgevoerd bij temperaturen
tussen 20 en 40 graden.
Fermentatie en gezondheid
Reeds van in de oudheid is het proces van mekzuurgisting gekend.
Melkgezuurde groenten speelden een belangrijke rol in het gezondheidsproces
en ten tijde van voedselschaarste. Vanaf de achttiende
eeuw nam men de melkgezuurde groenten ook mee op lange scheepsreizen
als preventie tegen scheurbuik. De traditionele melkzuurgisting
vind men in alle culturen, bij alle volkeren over de gehele aardbol.
Denk maar aan de kocho (bananen) uit Afrika, gundruk (mosterd) en
sinki (radijswortels) uit Nepal, kanji (paarse wortels) uit Pakistan, atjars
(limoenen en citroenen) uit India, Kimchi (kool) uit Korea, kefi r,
kombucha, borsjt of korter bij huis: olijven en zuurkool. Reeds zeer
10 BioGezond APRIL 2012
In de ban van fermentatie
In de kookrubriek van deze editie, dit keer geen gerechten maar ingemaakte of gefermenteerde
groenten. Als we spreken over fermentatie kunnen we twee hoofdlijnen
onderscheiden, met name de melkzuurfermentatie en de alcoholfermentatie.
Bij beide processen worden de suikers onder invloed van bepaalde bacteriën
omgezet tot melkzuur of alcohol, zonder verbruik van zuurstof. Zelf alcohol brouwen,
daar gaan we ons niet aan wagen, dus houden we het hier bij de groentefermentatie.
Fermenteren is een van de oudste manieren van conserveren. Het kan
bijna altijd en overal, er is geen energiebron voor nodig, alleen wat zout en water.
vroeg wist men dat zuren bederf tegengaan en ziekten weren. Zure
voeding is een hulp voor het verzwakte spijsverteringsorganisme, echter:
“Veel helpt niet veel”, deze oude zegswijze is ook van toepassing
op melkgezuurde groenten. De positieve werking ervan ligt in het
regelmatig gebruik. Melkzuurgisting is een rijpings- en veredelingsproces
met behulp van micro-organismen. Er is een lichte afbraak, de
groenten worden zachter, krijgen een aromatische geur en de smaak
verbeterd. De eindproducten behouden hun voedingswaarde omdat
zij niet aan hoge temperaturen of langdurige verhitting blootgesteld
werden. Het gehalte aan vitaminen en mineralen is onverminderd en
de wisselwerking van de verschillende stoffen is ongestoord. Wij leven
niet van wat wij eten, maar van datgene in onze voeding wat ons organisme
makkelijk kan afbreken en weer opbouwen.
Hoe doe je het?
Om te fermenteren dienen bepaalde eenvoudige voorwaarden te worden
voldaan:
d er dient een bepaalde zoutconcentratie te zijn
d een bepaalde temperatuur
d een zuurvrij milieu
d en er moet druk zijn op de te fermenteren voedingswaren
d Heb je grotere hoeveelheden te fermenteren, da schaf je je best
een inmaakpot of Keulse pot aan (zie foto)
Deze is voorzien van een watergoot, waardoor de gassen kunnen ontsnappen,
maar toch geen schadelijke bacteriën kunnen binnendringen.
Zorg steeds voor een goede hygiëne, alles dient kraaknet te zijn.
Werk je met Weckbokalen, kook deze dan eerst uit voor je begint.
Controleer zorgvuldig de randen op glasschilfers en de rubber dichtingen
op scheurtjes. er mag absoluut geen lucht in de bokaal kunnen
binnendringen. Gebruik je een inmaakpot, vul dan regelmatig
het water in de watergoot bij. Op een koele plaats gezet, kunnen de
groenten maandenlang bewaren en worden ze steeds beter. Snij of rasp
de groenten fi jn en stamp deze laag per laag goed aan zodat de sappen
vrijkomen. Zorg ervoor dat de groenten onder de saplaag staan
eventueel aanvullen met gezouten water. Gebruik je leidingwater, dan
eerst steeds koken en afkoelen. Zout is onmisbaar. Het heeft als doel
de groeten voor bederf te vrijwaren zolang er nog niet genoeg melk-

zuur gevormd is. Een zouttoevoeging van 0,8 tot 1,5 % is smakelijk. Gebruik
steeds ongeraffi neerd en onbewerkt biologisch zeezout, dit is door
zijn gehalte aan mineralen en spoorelementen bijzonder geschikt voor
melkzuurgisting. Een goed hulpmiddel bij het inzuren is wei. Het geeft
een waardevolle toevoeging in de vorm van melksuiker en verschillende
vitaminen en mineralen. Je kan wei makkelijk zelf maken door volle
melk of karnemelk te mengen met 2 eetlepels verse, levende yoghurt.
Verwarm dit tot 40 graden. Doe in een goed afgesloten bokaal en zet 48
uur weg op een warme plaats (maximum 40 graden). Wanneer de melk
gestold is, afgieten door een fi jne doek en het vocht opvangen, dit is de
wei. Het restproduct in de doek is wrongel, de basis voor kaasbereiding.
Ingrediënten
- 400 gr. ramenas
- ¼ knolselder
- 2 zure appelen
- Maak de ramenas en de knolselder
schoon en rasp ze, samen
met de appel en de ui, fi jn in de
keukenmachine.
- Alles goed mengen en in een
inmaak bokaal scheppen, elke
schep goed aanduwen en besprenkelen
met enkele druppels
- 1 ui
- sap van ½ citroen
- 4 el. wei
Bereiding
citroensap.
- Bevochtig met de wei en leng
eventueel aan met water tot de
groenten net onder staan.
- Enkele centimeters tussen groenten
en deksel laten, goed sluiten.
- 2 dagen op kamertemperatuur
en dan koel bewaren.
Recepten
Verderop in dit magazine vind je enkele voorbeelden van gefermenteerde
groenten. Gebruik deze als basis en ga zelf aan de slag met kleine
hoeveelheden. Je zal het spoedig onder de knie hebben en eens je de
smaak te pakken hebt kan je ongebreideld experimenteren. Je zal ongetwijfeld
wel voor verassingen komen te staan, zoals mijn knofl ook die
na 2 dagen grasgroen is geworden door de koperverbindingen. Totaal
ongevaarlijk maar wel ongewoon. Laat je echter niet afschrikken, fermentatie
is telkens weer een uitdaging en het resultaat is een weldaad
voor je gezondheid.
Bronnen: On food en cooking - Harold Mc Gee - Milchsäuregärung zuhause - Annelies Schöneck
RODE BIETJES IN AZIJN
Ingrediënten
- 2 rode bietjes
- 5 eetlepels appelazijn
Bereiding
- Schil de bietjes en snij deze fi jn.
- Doe in een goed schoongemaakte
inmaakpot, goed aandrukken
en overgieten met de appelazijn en het
zout tot de bietjes net onder staan.
- Laat minstens 2 cm tussen groenten
en deksel.
- 6 gr. ongeraffi neerd zeezout
- Luchtdicht afsluiten.
- Enkele dagen op kamertemperatuur
houden tot fermentatie op gang komt
en dan 2 weken koud wegzetten.
RAMENAS-KNOLSELDER
FERMENTATIE
BioGezond APRIL 2012 11

Ingrediënten I
- 2 bollen look
- 1 kl. oregano
GEFERMENTEERDE
WITTE KOOL
Ingrediënten II
- 2 bollen look (= ong. 110 gr)
- 50 cl appelazijn
- De look pellen en in fi jne schijfjes
snijden.
- In potje doen en goed aandrukken.
- Meng de molkosan met de oregano
en het zout en giet dit over de look
- Vul verder aan met zuiver, gevitaliseerd
water, liefst geen kraantjes-
- Doe alles tezamen in de blender en
mix fi jn.
- Schep over in een goed schoongemaakte
bokaal, zonder het deksel
vast te schroeven.
12 BioGezond APRIL 2012
- 5 el. molkosan
- 3 gr. sel de Guérande
- 50 gr honing
- 2 gr. sel de Guérande
Bereiding I
water, tot alles net onder staat.
- Potje maximaal 4/5 vullen en goed
sluiten.
- 2 dagen op kamertemperatuur
bewaren en dan koud zetten.n.
- Koel bewaren.
Bereiding II
- 48 uur op kamertemperatuur, deksel
vastdraaien en dan koel zetten.
Ingrediënten
- 1 witte kool
- 10 kruidnagel
- 5 gr karwij
- 5 gr jeneverbes
- Ongeraffi neerd zeezout
- 4 el.melkwei
Bereiding
- Verwijder de buitenste bladeren,
hou deze apart en rasp de kool fi jn.
- Weeg de kool en neem dan van dit
gewicht 1,5% zout
- Laag om laag met de kruiden in
inmaakbokaal schikken en telkens
goed aanstampen zodat de sappen
vrijkomen.
- Bevochtig met de melkwei en
eventueel water tot de kool onder
staat.
- Maximaal voor ¾ vullen.
- Gebruik je een grote, Keulse
inmaakpot, leg dan de schoonge-
Bereiding
maakte buitenste bladeren over de
TIP:
- Gefermenteerde witte kool
is de basis voor zuurkoolrecepten.
- Je kan de kool ook best rauw
eten of in slaatjes
kool voor je de verzwaringsstenen
erop legt.
- Hou de kool enkele dagen op kamertemperatuur
tot de gisting op
gang is gekomen en vervolgens op
een koele plaats (ong. 15 graden)
voor 3 weken. Nadien koud bewaren
(koelkast).
- Je kan natuurlijk ook rode kool
gebruiken, vervang dan de kruiden
door bv. laurier en anijszaadjes,
steranijs of ijzerkruid.
- Best ook enkele zure appels en ui
toevoegen.
GEFERMENTEERDE
KNOFLOOK I / II

Wanneer de natuur uw darmtransit in
de hand neemt, vindt deze zijn natuurlijk
ritme terug
De producten van het Vruchten & Vezels gamma van de ORTIS Laboratoria zijn
100 % natuurlijke voedingssupplementen die uw darmtransit regelen door een
combinatie van drie werkingen. De vijgen, dadels en acaciavezels veroorzaken
een darmre ex door toename van het volume van de stoelgang. Tamarinde
rehydrateert en houdt het vocht vast in de stoelgang. Ten slotte stimuleert
rabarber het spijsverteringskanaal. De Vruchten & Vezels producten bestaan in de
vorm van blokjes, tabletten en siroop.
Met Vruchten & Vezels
herontdekt uw evenwicht zijn ware natuur.
Health in harmony with Nature
40054250 BEL 20120329

De bakermat van de theeplant ligt in de wouden van China.
5000 jaar geleden is de mens ze voor het eerst gaan gebruiken.
Even voorstellen
De theestruik is een groenblijvende struik, die een rijke, vochtige
en zure bodem verkiest in de zon of halfschaduw, op een ideale
hoogte van 1000 m. Omdat ze het best gedijt tussen 15° C ‘s nachts
en 24° C overdag, wordt ze vooral in de subtropen en tropen verbouwd.
Om de oogst makkelijker te maken, wordt de theestruik
doorgaans gesnoeid op 1,2 meter.
Groen, wit, Oolong, zwart
Voor een gezondheidsbevorderend effect wordt vooral groene thee
aangeraden. Hiervoor oogst men jonge scheuten, bestaande uit
twee of drie topblaadjes en een groeiknop. Licht stomen (om oxidatie
van de polyfenolen tegen te gaan), daarna mechanisch rollen en
pletten en vervolgens drogen in platte manden - eerst in de zon en
nadien in droogkamers - levert groene thee op. Ook zeer goed is de
“witte” thee, waarvoor in principe enkel ongeopende bladknoppen
worden geoogst, gestoomd en gedroogd. Oolong thee dan weer bestaat
uit theeblaadjes die een gedeeltelijke oxidatie (door fermentatie)
ondergingen en daardoor minder werkzame polyfenolen bevatten.
Voor zwarte thee laat men de theebladeren volkomen oxideren
tot een zwarte kleur. Hierdoor bevat zwarte veel minder werkzame
catechines (zie verder), maar de gefermenteerde polyfenolen zoals
theafl avinen en thearubigeninen kunnen wel op andere vlakken
gunstige effecten vervullen.
Sterke vanger van vrije radicalen
De heilzame werking van de groene thee is tegenwoordig door de
wetenschap gestaafd. Groene thee is vooral rijk aan antioxidanten
met een veel groter potentieel dan die in groenten en fruit. Vooral
de krachtige catechinen (behorende tot de grote groep van polyfenolen)
met voorop EGCG of epigallocatechinegallaat, zijn vele
malen krachtiger als antioxidanten dan vitamine C en E. Ze helpen
“vrij radicalen”onschadelijk maken, dit zijn de agressieve stoffen die
ontstaan in onze stofwisseling, die ook afkomstig zijn uit de voeding
en het milieu en die op talrijke manieren schade aan cellen,
weefsels en organen kunnen berokkenen.
14 BioGezond APRIL 2012
Groene thee,
topbron van beschermende antioxidanten
Steeds meer wetenschappelijke studies tonen aan dat groene thee
(Camellia sinensis) naast een pittige, stimulerende drank ook een
plant is die op een brede manier onze gezondheid bevordert. Het
dagelijks drinken van enkele koppen groene thee of het geregeld gebruik
van een goed voedingssupplement is dan ook voor iedereen
van harte aan te raden. Een nadere kennismaking.
Groene thee helpt dan ook voor een deel te voorkomen:
d vroegtijdige ouderdomsverschijnselen zoals voortijdige
veroudering van de huid en – rimpelvorming, leeftijdsgerelateerde
afname van het spierweefsel (sarcopenie) en leeftijdsgebonden
maculaire degeneratie (netvliesdegeneratie)
d negatieve gevolgen van radioactieve straling, röntgenstraling,
radiotherapie en chemotherapie
Lager risico op kanker
Door diverse mechanismen zoals de mutaties in het DNA door
vrije radicalen af te remmen, de vorming van carcinogenen
(kankerwekkende stoffen) te verminderen, de inactivatie (het
onschadelijk maken) van de carcinogenen te bevorderen, de
apoptose (geprogrammeerde celdood) in kankercellen in te leiden,
de initiatie en promotie van tumoren te vertragen en zowel
de groei als de metastasering (uitzaaiing) van kankers af te remmen,
mag gesteld worden dat het regelmatig gebruik van groene
thee het risico op verschillende kankers verlaagt. Epidemiologische
studies tonen dat alvast aan voor: mond-, slokdarm-, long-,
maag-, dundarm-, pancreas-, colon- , borst-, baarmoederhals-,
prostaat- en huidkanker
Bescherming van zenuwweefsel
Zeer interessant is ook het feit dat groene thee het zenuwweefsel
beschermt tegen oxidatieve schade. Ze helpt daardoor aandoeningen
zoals de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Parkinson afremmen.
Uiteraard mogen we de opwekkende werking van groene
thee op het zenuwstelsel niet vergeten. Ze verdrijft mentale
moeheid, verhoogt de hersenactiviteit en alertheid, bevordert het
geheugen en concentratievermogen. Dit ondermeer dankzij de
methylxanthines, een groep stoffen waartoe ook cafeïne behoort.
Wie bang is voor teveel cafeïne: thee bevat slechts een derde tot de
helft cafeïne van eenzelfde hoeveelheid koffi e en de polyfenolen
in thee vertragen de absorptie van cafeïne, waardoor er een milder
en langer aanhoudend effect is. Groene thee vermindert ondanks
de cafeïne zelfs spanningen en verhoogt de stressbestendigheid:
omdat er met theanine in groene thee ook een rustgevend aminozuur
zit.

Brede cardiovasculaire protectie
Door factoren zoals het beschermen van het vaatwandendotheel tegen
vrije radicalen, een mild cholesterol- en triglyceridenverlagend
effect, het verminderen van de oxidatie van cholesterol tot de kleverige
oxycholesterol, een milde bloedverdunnende werking, een matige
bloeddrukverlagende werking bij hoge bloeddruk en het verwijden
van de kransslagaders van het hart, mag ook gesteld worden groene
thee breed helpt te beschermen tegen hart- en vaatziekten. Zo zou
het drinken van 3 kopjes groene thee per dag al de kans op een hartinfarct
met 50 % verlagen en verder is er minder kans op trombose,
hypertensie (hoge bloeddruk) en angor pectoris (hartkramp).
Bijkomende gunstige effecten
Het regelmatig drinken van groene thee heeft ook nog andere gezondheidsvoordelen:
d ze beschermt ook het leverweefsel, waardoor ze de kans
vermindert op leverfi brose (overmatige bindweefselvorming)
en levercirrhose
d ze bevordert het vetmetabolisme, helpt zo overgewicht te
voorkomen en verhoogt het succes van afslankingskuren
d ze bevordert de algemene immuniteit, waardoor men beter
bestand is tegen grippale infecties, schimmel- en darminfecties.
Bij diarree en gastro-enteritis helpt groene thee door
haar tannines (looistoffen) met hun astringerende of ‘samentrekkende’
werking op de slijmvliezen, abnormale afscheidingen
en ontstekingsverschijnselen van de darm af te remmen
d ze vermindert de kans op goedaardige prostaatvergroting, op
prostatitis (prostaatontsteking) en op mannelijke kaalheid
d ze helpt vroegtijdige cariës te voorkomen
Waarschuwingen
Er wordt aangeraden het drinken van groene thee te beperken tot
een maximum van twee koppen bij de volgende personen: zwangere
en zogende vrouwen, mensen met angsten, met een onregelmatige
hartslag of uitgesproken gevoeligheid voor cafeïne. Drink
groene thee niet te sterk en te heet, want op de lange duur zou dit
wel de kans op slokdarmkanker verhogen, spijts de algemeen beschermende
werking tegen kanker. Groene thee wordt het best gedronken
tussen de maaltijden, omdat ze de opname van ijzer remt
(tenzij dat gewenst is, zoals bij ijzerstapelingsziekte of hemochromatose),
van calcium, vitamine B1 en B12. Overmatig drinken van
thee kan door de looistoffen constipatie veroorzaken en omdat thee
rijk is aan oxalaten wordt ze best niet gedronken bij de voorgeschiedenis
van nierstenen op basis van calciumoxalaat.
Kies voor kwaliteit
Het spreekt vanzelf dat voor een optimaal gunstig effect groene
thee van een biologische kwaliteit te verkiezen is. Wie het klaarmaken
en drinken van groene thee te omslachtig vindt, er in hoge dosis
gebruik wil van maken of gewoonweg groene thee niet lust, kan
een voedingssupplement van groene thee gebruiken. Kies hierbij
wel voor een extract dat is verkregen door waterige extractie (niet
door het toxische ethylacetaat!) en dat gestandaardiseerd is, zodat
je de hoeveelheid van de werkzame stof EGCG kent. Als men in
hogere dosis van groene thee gebruik wil maken (zoals bij ernstige
aandoeningen), dan is een groene thee-extract, rijk aan EGCG en
arm aan cafeïne aan te raden. Ten slotte moeten we nog opmerken
dat er ook “matcha” bestaat: groene thee van de allerbeste kwaliteit,
waarvan het gehele blad heel traag wordt fi jngemalen tot poeder.
In plaats van dus een aftreksel te maken van groene thee, wordt de
poeder van het gehele blad gebruikt voor een drank, waardoor je
nog meer werkzame polyfenolen ter beschikking hebt.
kwaliteit bovenal
Green tea Platinum
natuurlijk en hoogwaardig groene thee-extract
met een veelzijdige toepasbaarheid:
• sterk antioxidans in de bescherming
tegen vrije radicalen
• houdt uw uiterlijk fris en jeugdig
• ondersteunt het afslanken
• helpt helder van geest te blijven
• ondersteunt de circulatie
1 CAPSULE
= 3 à 5 koppen
groene thee
60 V-caps.
€17,95
Green tea Platinum is afkomstig
van biologische groene thee, werd verkregen
door waterige extractie (niet door het
kunstmatig extractiemiddel ethylacetaat), is
gestandaardiseerd om minimum 60 % EGCG
te bevatten en is arm aan cafeïne (0,3 %)
Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels
Info Mannavita: 056 43 98 52 - info@mannavita.be - www.mannavita.be
APRIL 2012 BioGezond 15

Margarine zondigt sterk tegen de balans
Omega 3 en Omega 6.
Op losse fundamenten gebouwd
Eén van de hoofdredenen waarom men margarine als bron van
onverzadigde vetten aanprijst, is het feit dat verzadigde vetten altijd
slecht zouden zijn en de voornaamste oorzaak zouden vormen
van hart- en vaatziekten. Maar dat is pertinent onwaar: zo is duidelijk
aangetoond in twee grote meta-analyses dat verzadigde vetten
niet die boosdoeners zijn in het ontstaan van hart- en vaatziekten 1
en dat de oorzaak van cardiovasculaire ziekten veel meer verband
houdt met de snelle koolhydraten (suiker en witmeelproducten) 2 .
Een ander argument om margarine aan de man te brengen is de
drogreden dat verzadigde vetten de hoofdoorzaak zouden zijn van
overgewicht. Maar ook hier zijn suiker en witmeelproducten als
voedingsmiddelen met een hoge glycemische lading (GL) en een
grote impact op de insulinespiegel, de grootste boosdoeners. Er is
trouwens nog nooit zoveel overgewicht geweest sinds de ‘lightproducten’,
arm aan verzadigde vetten, hun intrede deden. In die zin
is een ‘vettaks’ opleggen aan producenten van voedingsmiddelen
met verzadigde vetten een verkeerd signaal en zou een ‘suiker- en
witmeeltaks’ veel meer op zijn plaats zijn.
Verstoort de omega-3/omega-6-balans
Waar margarine ook zeer sterk tegen zondigt, is de balans tussen
omega-3- en omega-6-vetzuren. Uit talrijke studies blijkt dat de
westerse mens (ondermeer sinds de industrie van oliën en margarines
vrij spel heeft) een sterke overmaat aan omega-6-vetzuren en
een manifest gebrek aan omega-3-vetzuren in zijn lichaam vertoont
en dat dit bijdraagt tot het ontstaan van talrijke ontstekingsziekten
zoals hart- en vaatziekten, gewrichtsaandoeningen, neurologische
-, hormonale -en auto-immune ziektebeelden. Margarineproducenten
beweren met recht en reden dat de westerse mens meer
essentiële vetzuren nodig heeft, maar ze brengen wel vooral de
16 BioGezond APRIL 2012
Margarine,
helemaal geen gezondheidsbevorderend product!
Al ettelijke jaren wordt margarine door de voedingsindustrie,
helaas vaak geruggensteund door gezondheidsprofessionals,
gepromoot als het betere broodsmeersel
en bakvet. Ook zou margarine het ideale
alternatief zijn voor die ‘ongezonde’ boter. Maar de
naakte waarheid is dat margarine helemaal geen gezondheidsbevorderende
vetbereiding is en dat het
matig gebruik van boter van een goede kwaliteit wel
de gezondheid ondersteunt!
verkeerde groep van essentiële vetzuren aan de man: in hoofdzaak
omega-6-vetzuren uit zonnebloem-, maïs-, soja- en andere plantaardige
oliën. Ze werken dus onrechtstreeks eigenlijk... hart – en
vaatziekten in de hand! Er zou in onze huidige voeding juist veel
meer de nadruk moeten gelegd worden op bronnen van omega-
3-vetzuren zoals koudgeperste lijnzaad-, perilla- en koolzaadolie,
walnoten, pompoenpitten en groene groenten.
De basis: geraffi neerde oliën
Verder is het ook zo dat bijna alle margarines aangemaakt worden
uit hoogbewerkte, sterk geraffi neerde oliën, die bovendien nog
door een hardingsproces op een kunstmatige manier van een vloeibare
naar een vaste, smeerbare consistentie worden gebracht. Er
komen uiteindelijk zoveel technologische processen en chemische
stoffen kijken bij de margarineproductie, dat we zeker niet van een
‘natuurlijk’ voedingsmiddel kunnen spreken:
d in plaats van te vertrekken van een olie, verkregen uit eerste
koude persing, wordt de olie voor margarines uit gemalen
pitten, zaden of kiemen geperst bij een zeer hoge temperatuur.
Die hoge temperatuur levert wel meer opbrengst
op, maar zorgt al voor een aantasting van de meervoudig
onverzadigde vetzuren, met vorming van vrije radicalen
(geoxideerde vetzuren) en schadelijke transvetzuren.
Deze stoffen werken allerlei degeneratieziekten in de hand.
d om zoveel mogelijk olie te winnen uit de zaden, pitten of
kiemen wordt een kunstmatig extractiemiddel of solvent gebruikt.
Meestal gaat het om het toxische hexaan, dat in een
volgende stap uit de olie moet verwijderd worden, waarbij
steeds wat residuen achterblijven.
d oliën worden bijna steeds gebleekt of ontkleurd, om zo
voor elk lot steeds een uniforme kleur te verkrijgen. Daarna
wordt de olie vaak bijgekleurd met xantophyl of synthetische
bètacaroteen om tot een standaardkleur per olie te
komen

q margarine
Op voorwaarde dat we er met mate gebruik van maken
blijft boter absoluut gezonder dan margarine.
d niet zelden wordt de olie gedeodoriseerd of ontgeurd,
om een zachte en smaakloze olie te verkrijgen of worden er
kunstmatige smaakstoffen aan toegevoegd
d ook gaat men vaak over tot verwijderen van vrije vetzuren
om de natuurlijke bittere, wat branderige bijsmaak van een
olie weg te nemen
d vaak worden wassen vaak verwijderd, omdat die anders
zorgen voor een natuurlijke troebeling
d de aldus verkregen geraffi neerde olie is ontdaan van veel
antioxidanten en andere gezondheidsbevorderende stoffen
zoals carotenoïden (alfacaroteen, bètacaroteen, luteïne,
lycopeen, zeaxanthine…), tocoferolen en tocotriënolen (de
grote familie van vitamine E), L-carnitine, coenzyme Q10,
choline en inositol, alfaliponzuur… . Omdat de olie op die
manier zeer slecht houdbaar is, worden synthetische antioxidanten
en potentieel schadelijke bewaarmiddelen
(zoals het gevreesde E 320) aan de olie toegevoegd.
d het toevoegen van kunstmatige vitamine D en andere synthetische
vitaminen, maken het product verder nog minder
‘puur’ en ‘natuurlijk’
d omdat de verkregen oliën nog vloeibaar zijn van consistentie
en dus nog niet smeerbaar zijn, wordt daarom in
een volgende stap de olie gehard of gehydrogeneerd. Bij
een hoge temperatuur, onder invloed van waterstofgas en
met nikkel als katalysator wordt een deel van de onverzadigde
vetzuren omgezet tot de overeenkomstige, vastere
verzadigde vetzuren. Bij dergelijk hardingsproces worden
heel wat onverzadigde vetzuren tijdens van hun natuurlijke
‘cis’-confi guratie omgezet tot de voor het lichaam zeer
schadelijke ‘trans’-vorm. Deze ‘transvetzuren’ dragen zeer
sterk bij tot degeneratieziekten als hart – en vaatziekten,
gewrichtsaandoeningen, hormonale stoornissen, immuniteitsproblemen,
huidziekten en kanker. Jarenlang bevatte
margarine veel van die transvetzuren, waardoor ze helemaal
onterecht als gezondheidsbevorderend middel werd geprofi
l e e r d !
d tegenwoordig kan men de hoeveelheid transvetzuren in
margarines sterk terugdringen, maar dat betekent nog eens
een bijkomende chemische bewerking
d tenslotte moeten we erop wijzen dat nog andere substanties
van twijfelachtig garnituur in margarine kunnen
zitten: emulgatoren, sojaproteïne-isolaat (doorgaans van
genetisch gemanipuleerde soja afkomstig), mono- en diglyceriden
(niet zelden transvetzuren bevattend).
Niet geschikt om te verhitten
Naast zijn toepassing als broodbeleg, wordt margarine ook heel
sterk aanbevolen om te bakken en te braden. Maar als vetstof, rijk
aan meervoudig onverzadigde vetzuren, is margarine juist niet geschikt
om te verhitten. Baktemperaturen zijn doorgaans te hoog
voor meervoudig onverzadigd vetzuren en geven aanleiding aan
de reeds hoger vernoemde geoxideerde vetzuren (die fungeren als
vrije radicalen) en zelfs aan transvetzuren. In Biogezond werd er
meermaals op gewezen dat net verzadigde vetten zoals ongeraffi
neerd kokosvet en boter, mono-onverzadigde vetzurenbronnen
zoals olijfolie (niet hoger dan 170 °) of mengsels van die twee types
vetzuren zoals in ongeraffi neerde rode palmolie, beter geschikt zijn
om te bakken en te braden.
Niet beter met plantensterolen
Ook gek is het feit dat een kunstmatig broodsmeersel, dat ondermeer
door zijn hoge omega-6/omega-3-verhouding helemaal niet
goed is voor de bloedvaten, als een ideale cholesterolverlager wordt
voorgesteld; meer bepaald door er de zogenaamde “plantensterolen
en -stanolen” (fytosterolen en fytostanolen) aan toe te voegen. Het
klopt dat de kleine hoeveelheden natuurlijke sterolen die van nature
in zaden, noten, granen peulvruchten in een gezonde voeding
zitten, door het afremmen van de cholesterolopname in de darm,
helpen bijdragen tot een gezond cholesterolgehalte. Maar een gangbare
cholesterolverlagende margarine bevat per gewicht tientallen
malen meer sterolen dan bijvoorbeeld noten, zonnebloempitten en
Ontdek onze
antihaaruitval
oplossingen bij de specialisten
BELGÏE
Rue Plomcot, 6 - FLEURUS • Tel. 071 81 19 94
Grote markt, 29 - DENDERMONDE • Tel. 052 52 48 23
www.cliniqueducheveu.be
EEN HE HEEL
EL INTENSIEF PPROGRAMMA
OM UW HAARGROEI OPNIEUW TE STIMULEREN
Keerbergsteenweg, 4 - HAACHT • Tel. 016 60 04 61
K. Van Doorslaerlaan, 67 - MARIEKERKE • Tel. 0475 68 19 13
www.elitecoiff.be
BioGezond APRIL 2012 17

q margarine
Naast zijn toepassing als broodbeleg, wordt margarine ook heel
sterk aanbevolen om te bakken en te braden. Maar als vetstof,
rijk aan meervoudig onverzadigde vetzuren, is margarine juist
niet geschikt om te verhitten.
olijfolie. Inmiddels is gebleken dat onnatuurlijk hoge concentraties
sterolen in het bloed op dezelfde manier als cholesterol kunnen
bijdragen tot de opbouw van de zogenaamde “atherosclerotische
plaques” (aanslibbingen op de vaatwand) en zo dus kunnen bijdragen
tot een groter cardiovasculair risico 3,4,5,6 ! Ook zouden te hoge
concentraties fytosterolen op hormonaal gebied verstoringen teweegbrengen
en de vruchtbaarheid verminderen. Over margarines
met extra toegevoegde omega-3-vetzuren kunnen we kort zijn: de
gebruikte hoeveelheden omega-3-vetzuren zijn ontoereikend om
de balans omega-6/omega-3 in de goede richting te doen overhellen.
Bovendien zijn die omega-3-vetzuren zeer gevoelig voor verhitting.
Boter in ere herstellen!
Op voorwaarde dat we er met mate gebruik van maken en er dus
het evenwicht verzadigde vetten ten opzichte onverzadigde vetten
niet mee ontwrichten, blijft boter absoluut gezonder dan margarine.
Zeker als we kiezen voor een biologische kwaliteit van rauwe,
niet gepasteuriseerde boter, afkomstige van grazende koeien, is boter
vele malen gezonder broodsmeersel dan margarine. Naast de
afwezigheid van de vele onnuttige tot schadelijke verbindingen die
we in margarine aantreffen, zijn dit de voornaamste gezondheidsbevorderende
elementen in boter van een goede kwaliteit:
d de vetoplosbare vitamines (A, D, E en K), waaraan de
westerse mens zo vaak een gebrek vertoont, zijn onder hun
natuurlijke (!) vorm aanwezig in boter. Vooral de grote hoeveelheid
vitamine A is interessant, omdat die ondermeer de
immuniteit, de functie van de slijmvliezen, het hormonale
systeem, de schildklierfunctie, de groei, de beenderontwikkeling
en het gezichtsvermogen positief beïnvloedt
d de mineralen selenium en jodium, waar ook zoveel mensen
defi ciënt aan zijn, komen rijkelijk voor in boter. Er zit per
gewicht evenveel selenium in boter als in tarwekiemen en
het hoge jodiumgehalte – even hoog als in zeevoedsel - is
een tweede reden waardoor boter bijdraagt tot een adequate
schildklierfunctie. Daarnaast mogen we ook wijzen op de
aanwezigheid van zink, mangaan, chroom, koper en koper
d de verzadigde vetten die we in boter aantreffen zijn voor
een aanzienlijk deel kortketenige en middellangketenige
vetzuren. Niet alleen zijn die vetzuren licht verteerbaar en
behoeven ze geen emulsie door de gal, ze ondersteunen ook
de immuniteit (ondermeer door schimmels te bestrijden in
18 BioGezond APRIL 2012
de darm) en ze bevorderen de stofwisseling
d qua omega-3/omega-6 vertoont boter een goede balans.
Tot de omega-6-vetzuren behoort wel arachidonzuur, een
vetzuur dat vaak wordt verguisd, maar dat als onderdeel van
het celmembraan van miljarden cellen ondermeer bijdraagt
tot een goede hersenfunctie
d met geconjugeerd linolzuur of CLA vertoont boter een zeer
interessant vetzuur, dat ondermeer de vetverbranding bevordert
en de balans spieren en vetten verbetert. Het vervult
ook een niet te onderschatten rol in de immuniteit, waarbij
het de kans op allergieën en zelfs op kanker vermindert.
Recent werd aangetoond dat moeders die vetarme yoghurt
(dus arm aan CLA) gebruiken, eerder kinderen met allergieën
krijgen
d met cholesterol bevat boter een vetstof die nog altijd te veel
als boosdoener wordt voorgesteld. Maar ons lichaam heeft
deze stof wel nodig in zijn celmembranen (hersenen!) en
om vitamine D (onder invloed van zonlicht), geslachtshormonen
en galzouten van te maken, terwijl het als antioxidans
ook de vaten helpt beschermen
d op voorwaarde dat ze niet wordt gepasteuriseerd, bevat boter
ook de zogenaamde “Wulzen Factor”. Deze hormoonachtige
stof helpt calcium neer te leggen waar ze thuishoort
(in de botten), helpt calcium uit de vaatwanden, weke
weefsels en gewrichten te houden en helpt beschermen
tegen het “verstijven” van de gewrichten.
d met de zogenaamde glycosfi ngolipiden bevat boter een
bijzondere soort vetzuren, die helpt te beschermen tegen
maag- en darmontstekingen bij risicogroepen zoals ouderen
en kinderen
De zeldzame ‘goede’ margarine
Is er dan echt geen enkele margarine die deugt? De aandachtige
lezer zal begrijpen dat dit de enige echt goede margarine is:
d alleen gemaakt van oliën, verkregen uit eerste,
koude persing
d met oliën, die helemaal geen raffi nageproces ondergingen
d met oliën, die minstens evenveel omega-3-vetzuren als
omega-6-vetzuren aanvoeren
d smeerbaar gemaakt zonder een hardingsproces
(vb. door toevoegen kokosvet of palmvet)
d zonder kunstmatige toevoegingen.
Maar een dergelijke margarine is, wegens de rijkdom aan meervoudig
onverzadigde vetzuren, nog steeds niet geschikt om mee te
bakken en braden.
1. Meta-analysis of prospective cohort studies evaluating the association of saturated fat with
cardiovascular disease. Patty W Siri-Tarino, Qi Sun, Frank B Hu, Ronald M Krauss. Am J Clin
Nutr 201; 91(3): 535 – 46
2. Saturated fat, carbohydrate, and cardiovascular disease. Patty W Siri-Tarino, Qi Sun, Frank B
Hu, Ronald M Krauss. Am J Clin Nutr 201; 91(3): 502 – 9.
3. Assmann G et al. Plasma sitosterol elevations are associated with an increased incidence of
coronary events in men: Results of a nested case-control analysis of the Prospective Cardiovascular
Münster (PROCAM) studie. Nutr Metabol & Cardiovasc Dis 2006;16(1):13-21
4. iery J, Ceglarek V, Fielder GM, leichtle A, et al. Elevated campesterol serum levels a
signi cant predictor of the population based MONICA/KORA follow-up study 1994 to 2005.
Circulation 2006; 114:5884
5. Matthan NR, La Rocque JM, Pencina M, D’Agostino RB, Schae er EJ, lichtenstein AH. Increased
cholesterol absorption and decreased cholesterol synthesis characterize Framingham
o spring study participants with coronary heart disease. Circulation 2005, 112, 11816-11817
6. Sutherland WHF, Williams MJA, Hye ER, Restieaux NJ, de Jong SA, Walker HL. Associations
of plasma noncholesterol sterol levels with severity of coronary artery disease. Nutr Metab
Cardiovas Dis 1998; 8:386-391

Meer informatie?
UVA/UVB
high protection
SPF30
200 ml spray € 15,95
Behandelt zonneallergie
Zonneallergie,
zonneblaasjes of
zonverbranding?
Voorkomt zonneallergie
• Voorkomt zonneallergie
en zonneblaasjes
• Voorkomt een allergische reactie
van de huid op zonlicht
• Beschermt tegen zonnebrand
• Biedt langdurige bescherming
• Droogt de huid niet uit
• UVA/UVB high protection SPF30
• Voor de behandeling van zonneallergie en zonneblaasjes
• Te gebruiken bij uitslag als gevolg van zonneallergie
• Vermindert jeuk en koelt de huid
• Beschermt tegen vochtverlies
• Ondersteunt het afweersysteem van de huid
• UVA/UVB high protection SPF30
*Nu tijdelijk ter kennismaking; niet tevreden geld terug. Kijk voor de
actievoorwaarden op www.dermaforte.com - Actie geldig tot 30 juni 2012.
100 ml creme € 19,95
VOOR EEN HUID DIE NIETS MEER TE VERBERGEN HEEFT
PK Benelux BVBA, Henri van Heurckstraat 15, 2000 Antwerpen. Meer weten? 0800-73183 (gratis) www.pkbenelux.com
D i t p r o d u c t i s v e r k r i j g b a a r i n a l l e n a t u u r w i n k e l s

q Nieuwtjes
OVER VOEDING, VOEDINGSSUPPLEMENTEN & KRUIDEN
Rood vlees en vooral bewerkte
vleeswaren verhogen de kans op
diabetes type 2
Met recht en reden worden suiker en witmeelproducten door hun
hoge glycemische index beschouwd als boosdoeners, die de kans op
‘suikerziekte’ of diabetes type 2 vergroten. Maar ook andere voedingsmiddelen
zijn duidelijk gelinkt aan deze stofwisselingsziekte,
zoals rood vlees en bewerkte vleeswaren als salami, worst, ham,
spek, hot dog, paté en aanverwante producten. Aan de Harvard
School of Public Health werd meer dan een half miljoen mensen
gevolgd en nagegaan in welke mate het gebruik van deze voedingsmiddelen
de kans op diabetes type 2 beïnvloedden. Een dagelijkse
hoeveelheid bewerkte vleeswaren van 50 gram verhoogde duidelijk
het risico op diabetes met 50%. Ook het dagelijks eten van 100 g
onbewerkt rood vlees als steak, gehakt en lam verhoogde de kans op
diabetes type 2 met 20 %. Als redenen voor het eerste verband wordt
vooral gedacht aan het hoge gehalte aan zout, nitraten, nitrieten en
transvetzuren. Wat betreft de connectie tussen rood vlees en diabetes
type 2 zouden factoren als het hoge ijzer- en methioninegehalte
een rol spelen. In datzelfde onderzoek zag men dat het kiezen voor
plantaardige eiwitten uit noten, zaden en volle granen en voor dierlijke
eiwitten uit zure zuivel (yoghurt, kwark) de kans op diabetes
type 2 verlaagde met 16 à 35 %.
Hu FB, Manson JE, Willett WC, et al. Red meat consumption and risk of type 2 diabetes:
3 cohorts of US adults and an updated meta-analysis. Am J Clin Nutr. 2011 Aug 10. [Epub
ahead of print]
Dagelijks gebruik van ‘light’ frisdranken
verhoogt de kans op hartziekte
Vlak voor de toelating van de zoetstoffen uit stevia in Europa, voerde
de aspartaamindustrie nog een intensieve reclamecampagne om de
consument ervan te overtuigen dat aspartaam totaal onschuldig is en
zelfs geschikt zou zijn voor zwangere vrouwen en kinderen! Terwijl
eminente wetenschappers terecht opmerken dat als aspartaam destijds
aan dezelfde vereisten zou zijn onderworpen als stevia nu, het
nooit een toelating als zoetmiddel zou gekregen hebben. Maar ondertussen
zijn de light frisdranken, gezoet met aspartaam, heel sterk
ingeburgerd en denken heel veel mensen dat het gebruik van deze
caloriearme drank hen helpt beschermen tegen chronische aandoeningen
zoals hart- en vaatziekten. Een recente studie op meer dan
2500 deelnemers ging na in welke mate het gebruik van light frisdranken
gecorreleerd was met aandoeningen van hart en bloedvaten
over het verloop van 10 jaar. De onderzoekers konden concluderen
dat wie dagelijks light frisdrank gebruikte, 43 % meer kans maakte
op een hart – en vaatziekte in vergelijking met wie er geen dronk
(hierbij werd rekening gehouden met reeds bestaande risicofactoren
zoals hoge bloeddruk, metabool syndroom en diabetes). Eigenaardig
was dat in deze studie men niet dezelfde relatie zag bij wie ‘gewone’
of suikerhoudende frisdrank dronk. De exacte reden waarom dagelijks
gebruik van light frisdrank een relatie vertoont met hart- en
vaatziekten, kon niet door de onderzoekers aangegeven worden.
Gardener H, Rundek T, Markert M, Wright CB, Elkind MS, Sacco RL. Diet Soft Drink Consumption
is Associated with an Increased Risk of Vascular Events in the Northern Manhattan
Study. J Gen Intern Med. 2012 Jan 27. [Epub ahead of print]
22 20 BioGezond APRIL FEBRUARI 2012 2012
Meta-analyse bevestigt gunstig
effect van cacao op hart en bloedvaten
Al heel wat studies suggereerden dat het regelmatig gebruik van
cacao – vooral door de antioxidante fl avanolen – gunstige effecten
kan hebben op de gezondheid van hart en bloedvaten, ogen, huid
en zelfs hersenen. Recent werd een meta-analyse gemaakt van 42
gerandomiseerde, gecontroleerde studies op de effecten van chocolade
of cacao op hart- en bloedvaten. De onderzoekers concludeerden
dat acuut en chronisch gebruik van chocolade en cacao geassocieerd
waren met respectievelijk 3,4% en 1,3 % toename van de
‘fl ow-mediated dilatation’ (FWD). De ‘fl ow-mediated dilatation’ is
een maat voor de goede functie van de vaatwanden en meer bepaald
voor hun vermogen om zich te ontspannen en een goede doorstroming
te vertonen. In dezelfde meta-analyse werd ook vastgesteld dat
cacaoconsumptie de gemiddelde diastolische bloeddruk verlaagde
met 1,60 mm kwikdruk en de gemiddelde arteriële bloeddruk met
1,64 mm kwikdruk. Er werd slechts een “marginaal” verband gezien
met de cholesterolspiegel. Vermits er tegenwoordig pure chocolade
(de meest aan te raden chocolade door het hogere gehalte aan fl avanolen)
bestaat zonder suiker en gezoet met steviazoetstoffen, kan de
consument met een gerust geweten van chocolade en zijn gezondheidsvoordelen
genieten.
L. Hooper, C. Kay, A. Abdelhamid, P. A. Kroon, J. S. Cohn, E. B. Rimm, and A. Cassidy. Effects
of chocolate, cocoa, and fl avan-3-ols on cardiovascular health: a systematic review
and meta-analysis of randomized trials. Am J Clin Nutr, March 1, 2012; 95(3): 740 - 751
Ubiquinol vermindert rimpelvorming
door zonlicht
Eén van de gevolgen van (overmatige)
blootstelling aan zonlicht is rimpelvorming
ter hoogte van de huid, een
proces dat in de hand wordt gewerkt
door UV-straling. In een Japanse wetenschappelijke
studie werden 5 groepen
van 7-weken muizen oude, onbehaarde
muizen driemaal per week
blootgesteld aan UV-straling (zowel
UV-A als UV-B), met een straling die
wekelijks opliep tot week 19. Groepen
1 en 2 kregen hierbij 0,3 % of 1 % ubiquinol
(gereduceerde, direct actieve co-enzyme Q10) in hun voer,
groepen 3 en 4 kregen 0,3 % of 1 % ubiquinone (geoxideerde coenzyme
Q10) en groep 5 kreeg als controlegroep geen co-enzyme
Q10. Na elke week werden huidmonsters van de rug van elke groep
muizen genomen en onderzocht. In de 1 % ubiquinolgroep was er in
de 15e, 16e en 19e week 15 à 25 % signifi cant minder rimpelvorming
dan in de controlegroep. In de 1 % ubiquinonegroep was er geen
signifi cant verschil met de controlegroep. Op te merken viel nog dat
er in de 1 % ubiquinolgroep ook minder ontstekingsreactie was in de
huid en nieuwvorming van bloedvaten (angiogenese).
“The 11th Scientifi c Meeting of Japanese Society of Anti-Aging Medicine”, Kyoto International
Conference Center, May 27-29, 2011.

Eindelijk genezen ! [Deel 04 - uittreksel uit het boek]
De geweldige “gezondheidsboost”
van de cascade gefermenteerde enzymen
De genezing van de hoofdoorzaak kan alleen
door zelfgenezing gebeuren !
De cascadefermentatie is een nieuw gepatenteerd (EP1153549) vervaardigingsprocedé.
Door een heel precieze fermentatieformule die gewetensvol
dient te worden gerespecteerd, kan men de levensenzymen, die
men in de voedingsmiddelen vindt, concentreren, vrijmaken en met
vibrerende energie voorzien. We kennen de eerste plaats op de schaal van
de energetische werkzaamheid toe aan al de door de cascadefermentatie
vervaardigde regulators (methode van de bio-resonantie, radionische
apparaten). Het berust op het beginsel : de genezing van de hoofdoorzaak
kan alleen door zelfgenezing gebeuren. Vastgestelde hoofdoorzaak
van de meeste problemen : een gebrek aan lichaamseigen of endogene
enzymen. De toevoer van afgebroken en perfect opgenomen enzymen
maakt een nieuwe benadering van de geneeskunde mogelijk die het
organisme weer in evenwicht wil brengen. Op die manier ontstaat het
fenomeen van de homeostase. Mensen en dieren kunnen hun krachten
in de primitieve energie van de natuur scheppen. Het blijkt dat men zichtbaar
de storingen van stofwisseling, verzuring, en de afzettingen in de
gewrichten en weefsels (ook vetafzettingen) bestrijdt door het toedienen
van afgebroken en perfect opgenomen enzymen in een geactiveerde
vorm die men in REGULAT® BIO vindt
De regulator, inwendig en uitwendig gebruik
Inwendig is de regulator een echt biologisch festijn ! Hij voorkomt de
problemen, stimuleert op een merkwaardige wijze de genezingsprocessen
van veel ziekten en remt het verouderen. Hij geeft energie en is
een echte booster van het natuurlijke afweersysteem van het organisme.
Uitwendig, op de huid, werkt de regulator op verschillende wijzen ; hij
versnelt aanzienlijk het genezingsproces, werkt pijnstillend tot op het
niveau van de gewrichten ; men kan vaststellen dat de huid verzacht
en verjongt .
Talrijke in het boek “Cascadefermentatie”ontwikkelde aanwendingen
Burn out • Cellulitis • Hyperactiviteit • Overgewicht • Reuma • Psoriasis
• Geïrriteerde darm • Hooikoorts • Darmmycose • Opgezwollen benen
• Ouderdomsvlekken en wratten • Zenuwpijnen • Oedemen • Artrose
• Doorbloeding • Allergieën • Cholesterol • Ontstekingen.
En ook : Verwijdering van de toxinen • Activeren van de stofwisseling
• Eliminatie van bloedophoping • Verbetering van een zwak immuunsysteem
• Regulerend effect op het hormoon-
systeem • Positief effect op de huid…
Uw Uitgever
Momenteel beschikbaar in het Frans,
binnenkort vertaald !
diagnostisch :
eindelijk genezen
Dr D Karl-Heinz Blank et al.
Drainering en
verzuringsvermindering,
energietoevoer
en versterking
van de antioxidanten
Duo Vital
synergie van
2 producten
NUT/PL 979/8
8 uur, een doseerlepel Ontzurende Formule (in poeder)
om de acidose onder controle te houden, uw levenskracht
te te versterken, uw vermoeidheid te verminderen, met een
lepel (10ml) Ré-Energetik. Zo bent u er zeker van een perfekt
darm-pH en een basisch celmilieu te hebben en dus een
geweldige dag door te brengen. Het celzuur stimuleert het
ontstekingsproces. Granaatappel-polyfenolen remmen het.
De inname van de Ontzurende Formule ‘s morgens versterkt
de werking van de 100% gefermenteerde granaatappelpolyfenolen
(PROBIOTISCHE L.M. JACOBS GEPATENTEERDE
FERMENTATIE). Het DUO VITAL is de associatie van die 2
producten, Ré-Energétik en Ontzurende Formule. Het is
NUT/PL/979/9
heel belangrijk om de door de fermentatie geproduceerde
ammoniak uit een basische darm uit te scheiden en onze uitscheidingsorganen
te draineren. Dit DUO doet wat geen ander product doet ! Het behandelt
oorzaken en gevolgen ! Het heeft geen zin de lever te draineren als de darm
voortdurend ammoniak produceert die hem overlaadt! Door de synergie van
die twee producten zal de Krebscyclus worden hersteld met een darm
waarvan het pH evenwichtig zal zijn, een gezuiverde lever en gezuiverde
nieren die bereid zijn om goed te functioneren. U moet ook weten dat dit
DUO ( dat u twee keer per dag moet innemen) u zoveel magnesium, kalium en
calcium brengt als 1,6 kg vruchten en groenten. Te weten : 1. De bestanddelen
van het DUO VITAL zijn ideaal om het osteoporoserisico tegen te werken, een
onvermijdbaar negatief effect van de hormonale behandeling die uw dokter u
terecht heeft voorgeschreven. 2. Het DUO VITAL, echte hydrotherapie voor de
darm, is een diepgaande reiniging van onze darmvlokken maar ook een geweldig
draineermiddel dat de lever en de nieren reinigt en de darm sterk stimuleert
Dr. Jacob’s® Elixir
& GranaProsan
10 uur 30 het gefermenteerde Totum, het
Oorsponkelijke Elixir van Dr. Jacob’s® of zijn
praktische vorm 2 capsules 100 % gefermenteerd
GranaProsan voor een perfecte actie van de gefermenteerde
granaatappel-polyfenolen en het succes van uw lentekuur. 16
uur 30 opnieuw 10 ml Totum of 2 capsules 100 % gefermenteerd
GranaProsan (EG patent) voor een totale dagelijkse versterking
van de antioxidanten.
Het gefermenteerde Totum, het oorspronkelijke
granaatappel Elixir van Dr. Jacob’s, is het enige concentraat
van gefermenteerde waarvan de fermentatie van hoge
NUT/PL/979/7
kwaliteit voor een perfecte biologische beschikbaarheid
en het ongeëvenaarde gehalte aan echte polyfenolen door analyses
worden bewezen. Zijn Duitse garantielabel Ökocontrol, sterker dan
een biolabel, dwingt ons bij elke productie de pesticiden en het
gehalte aan polyfenolen te laten analyseren en microbiologische
analyses te laten uitvoeren ; de resultaten kunt u telkens op onze site
www.naturamedicatrix.be/nl raadplegen.
De granaatappelproducten van Dr. Jacob’s®, een ongeëvenaarde garantielabel,
een product waarin u vertrouwen kunt hebben ! Geen woorden, maar
analyses… We kunnen het u op een onweerlegbare, objectieve manier
bewijzen ! Vraag naar het Oorspronkelijke Elixer, een telkens opnieuw
gecontroleerd product waarin u vertrouwen kunt hebben.
In uw bio verkooppunt
NATURAMedicatrix
www.naturamedicatrix.be
B-4053 Embourg, België.
02/808.13.51
info@medicatrix.be
Dankzij de boeken begrijpen… Éditions marco pietteur sprlu, 39, av. du Centenaire B-4053 Embourg, Belgïe.
Bestel bij 04/349.03.03 of download die boeken gratis (PDF) op :
www.testezeditions.be en www.resurgence.be
Gratis op Apple-iBookstore ® of Amazonkindle ®
PDF
Adobe
• Gefermenteerd Granaatappelsap, Dr J.-P. CURTAY – Voorwoord: Pr H. JOYEUX
Papieren boek : 72 bladzijden/3,50€ + verzendingskosten : 2€
• Herstel van ons Zuur-Basen Evenwicht, Dr P. DAVID
Papieren boek : 84 bladzijden/3,50€ + verzendingskosten : 2€
➲ GRATIS

22 BioGezond APRIL 2012
q SuperFood
Wilde, vette vis
Topbron van omega-3-vetzuren
Vette vis consumeren helpt verstoorde omega-3/
omega-6-balans meer in evenwicht te brengen.
Gezondheidsbevorderend
We kunnen niet naast de honderden epidemiologische studies kijken,
die aantonen dat wie geregeld vette vis op het menu zet op
diverse terreinen beter beschermd is dan wie geen of nauwelijks vis
eet. Zo heeft de regelmatige viseter:
d minder kans op hart- en vaatziekten (‘primaire preventie’)
zoals hartinfarct, hartinsuffi ciëntie (hartfalen), beroerte,
hartritmestoornissen, hypertensie (hoge bloeddruk)
d minder kans op een tweede incident, als men al een hart- en
vaatziekte zoals een hartinfarct doormaakte (‘secundaire
preventie’)
d minder kans op depressiviteit en op postnatale depressie
d minder kans op psychose (geestesziekte)
d minder kans op geheugen- en concentratiestoornissen
d minder kans op de ziekte van Alzheimer en licht verminderde
kans op de ziekte van Parkinson
d minder kans op leeftijdsgebonden maculaire degeneratie
(achteruitgang gezichtsvermogen door degeneratie netvlies)
d minder kans op snel evoluerende artrose (gewrichtsslijtage)
d minder kans op diabetes type 2
d minder kans op osteoporose
d minder kans op astma en kortademigheid
d minder kans op menopauzale klachten
d minder kans op sterfte door pancreas-, dikke darm- , prostaat-
en borstkanker
d minder kans op kinderen met een laag verstandelijk vermogen
(voor zwangere vrouwen)
d minder kans op kinderen met astma, voedingsallergie en
eczema (voor zwangere vrouwen)
Indien we nog leefden op een onbezoedelde planeet met onvervuilde
wateren en oceanen die volop vis bevatten, dan zou er
geen twijfel over bestaan: wekelijks tot 5 porties wilde, vette vis
consumeren zou een heel interessante gezondheidsondersteunende
maatregel zijn, want dit voedingsmiddel verdient terecht
het predicaat ‘superfood’. De realiteit is evenwel dat onze zeeën
gecontamineerd zijn en dat het visbestand danig is gedaald, zodat
we enkel op een meer genuanceerde manier en met bepaalde
restricties wilde, vette vis kunnen adviseren.
De redenen
De hoofdreden waarom wilde, vette vis in de aangewezen porties
onze gezondheid ondersteunt, is uiteraard zijn gehalte aan meervoudig
onverzadigde vetzuren van het omega-3-type. Waar ooit de
mens een perfecte balans vertoonde tussen de omega-6- en omega-3-vetzuren
in zijn dieet is, door het ongebreidelde gebruik van
vooral soja-, maïs- en zonnebloemolie in de voedselbereiding van
de laatste 50 jaar, de verhouding omega-6-vetzuren ten opzichte
van de omega-3-vetzuren meestal ergens tussen de 10 en 25 beland.
Zonder hierop al te diep in te gaan, kunnen we stellen dat dit
gegeven zorgt voor het ontstaan van een chronische ‘pro-infl ammatoire’
of ontstekingsbevorderende toestand, met een verhoogde
kans op de hoger vernoemde aandoeningen. Vette vis consumeren
helpt dus verstoorde omega-3/omega-6-balans meer in evenwicht
te brengen. Maar het eten van vette vis biedt nog een aantal andere
nutritionele voordelen: het is een uitstekende bron van compleet eiwit,
van de mineralen jodium, selenium, zink, magnesium en koper
en van de vitamines A, D3, E en B12.
Nog meer voordelen dan nadelen
Helaas bevatten onze oceanen persistente contaminanten zoals
PCB’s, dioxines en kwik, substanties die ons ontgiftings- en immuunsysteem
belasten, de vruchtbaarheid verminderen en bijdragen
tot het ontstaan van kanker. Er is dus jammer genoeg een
confl ictsituatie ontstaan tussen enerzijds de nutritionele voordelen
en anderzijds de toxicologische nadelen van visconsumptie.
Gezondheidsinstanties in verschillende landen hebben zich al
over dit probleem gebogen en de conclusie is dat de gunstige effecten
van regelmatige visconsumptie nog steeds groter zijn dan
de potentiële risico’s! Zeker als men zich beperkt tot 2 à 3 porties
van 150 g per week (zwangere vrouwen: 2 per week).
Enkele nuttige tips om maximaal te genieten van de voedingswaarde
van vette vis met een minimum aan toxische belasting:

De meest aanbevelenswaardige vissoorten: sardines, ansjovis,
haring en kleine makreelsoorten (zoals de Atlantische
makreel).
d kies voor de kleinere vissoorten, die zelf geen vis eten,
maar in het begin van de voedselketen staan en leven
van zeeplanten en -insecten
d combineer je vis met ontgiftende groenten van de
uienfamilie (ui, knofl ook, prei, bieslook, daslook) en/
of met koolsoorten (broccoli, spruiten, boerenkool,
savooi, witte kool, rode kool
d eet voldoende voedingsmiddelen die het ontgiftende
glutathion of precursoren van glutathion bevatten
(cysteïne, methionine, choline en taurine): avocado’s,
asperges, meloenen, knofl ook, uien, noten, zaden,
eidooier, tarwekiemen, peulvruchten
d kweekvis leeft in een kunstmatig klimaat te dicht bijeen,
wat doorgaans leidt tot een hoger gehalte PCB’s en
dioxine dan in de vrij zwemmende soortgenoten. Ook
bevat kweekvis niet zelden resten van antibiotica en zijn
soms bevatten ze minder omega-3-vetzuren. Als je toch
kiest voor kweekvis, ga dan voor biologisch.
Vermijd bedreigde vissoorten
Wil je vervolgens bijdragen tot het natuurbehoud, de overbevissing
van de zee tegengaan en alle bedreigde vissoorten vermijden
op je bord, dan zijn dit – ook rekening houdende met
het omega-3-vetzuren gehalte en met de plaats in de voedselketen
– uiteindelijk de meest aanbevelenswaardige vissoorten:
sardines, ansjovis, haring en kleine makreelsoorten (zoals
de Atlantische makreel). •
Ik spaar bij een
duurzame bank,
daar ben ik
fier op.
“Ik spaar bij een duurzame bank.
Niemand anders kan zeggen
waar zijn spaarcenten naartoe
gaan. Ik wel.
Ik weet exact welke bioboerderij
of windmolenpark gefinancierd
wordt met mijn spaargeld.
Mijn geld maakt een verschil,
terwijl het nog opbrengt ook.”
Karl van Staeyen,
fiere spaarder
bij Triodos Bank sinds 1996
Open ook een
duurzame spaarrekening
Ga naar www.triodos.be
of bel naar 02 548 28 51
De duurzame bank
APRIL 2012 BioGezond 23
0085_Ad_Biogezond.indd 1 12/03/12 14:59

Natuurverven kunnen, grofweg, worden ingedeeld in poedervormige,
en deze die in vloeibare gedaante worden verkocht.
Natuurverf is verf die bestaat uit een zo groot mogelijk aandeel
minerale (bvb. leem, krijt,…) of plantaardige grondstoffen. Petrochemische
bestanddelen zijn afwezig, of vormen slechts een klein
onderdeel.
‘Groen’ niet beschikbaar
In tegenstelling tot wat het geval is bij natuurverven, zijn de belangrijkste
bestanddelen van gangbare verven afkomstig van de
petrochemische industrie. Met name uit aardolie: een eindig, en
dus niet hernieuwbaar product. Ze bevatten producten die moeilijk
recycleerbaar zijn, en evenmin vlot afbreken: denk aan minuscule
kunststofdeeltjes, die door geen enkel waterzuiveringsstation worden
tegengehouden en dus vroeg of laat in de zee belanden. En dan
zijn er nog de ‘vluchtige organische stoffen’ (VOS), aanwezig in
gangbare verven. Ze worden gebruikt als oplosmiddel en verdampen
na het aanbrengen van de verf. Ze worden in verband gebracht
met onder meer klimaatverandering, (zomer)smog en verzuring.
Enkel verkrijgbaar in ‘groen’?
De bestanddelen van natuurverven zijn grotendeels hernieuwbaar
(bijvoorbeeld olie uit lijnzaad) of onuitputtelijk (zoals kalk). Interessant
is dit verband is ook het onderscheid tussen de poeder- en
de vloeibare vorm. Poedervormige natuurverf is de meest ecologische.
Ze wordt meestal met water op de werkplek zelf aangemaakt.
Omdat in de fabriek geen water (of ander oplosmiddel) wordt toegevoegd,
is de te vervoeren verfmassa compacter en lichter. Dit leidt
tot minder verpakking, én tot minder milieuhinder door transport.
De afwezigheid van water draagt er ook toe bij dat er geen nood
is aan hulpmiddelen zoals schimmelremmende stoffen die schadelijk
zijn voor het milieu. De poedervorm maakt ook mogelijk dat
de verpakking uit papier bestaat: dat is vlot recycleerbaar. De niet
gebruikte verf, tenslotte, is composteerbaar. Poederverven hebben
wel soms een specifi ek nadeel: eenmaal het poeder met water is gemengd,
kan het niet gedurende een lange tijd worden bewaard. Het
24 BioGezond APRIL 2012
De natuur in huis...
MET NATUURVERVEN
Auteur Koen Vandepopuliere
Gangbare verven zijn niet bepaald milieuvriendelijk, en evenmin
gezond. Dat zal allicht weinigen verbazen. Er bestaat evenwel
een alternatief: natuurverven. Ze zijn intussen van gelijke
en soms zelfs betere kwaliteit dan de gewone synthetische
verven. Ook de prijs is vergelijkbaar. Kortom, er zijn weinig
redenen te noemen om ze niet wat beter te leren kennen...
tweede type natuurverf is de vloeibare. De verpakking daarvan is
herbruikbare of recycleerbare kunststof. Soms is het blik: dan is het
wel bijzonder belangrijk dat de verfpotten of emmers uit dat materiaal
helemaal leeg zijn voor ze ter recyclage worden afgeleverd.
Voorts zijn de verfresten, opnieuw, composteerbaar.
Het belang van gezondheid
Synthetische verven bevatten vaak schadelijke stoffen die vrijkomen
tijdens en na het schilderen. Denk maar aan, opnieuw, de ‘vluchtige
organische stoffen’ (VOS). Een korte blootstelling eraan kan misselijkheid,
maagpijn en duizeligheid veroorzaken. Dikwijls werken
met dergelijke verven kan op lange termijn blijvende schade veroorzaken
aan het zenuwstelsel. Deze ziekte heet OPS (Organisch
Psycho-Syndroom) en staat ook bekend als de ‘schildersziekte’. Uit
onderzoek van het Universitair Medische Centrum te Nijmegen,
Nederland, bleek zelfs dat schilders vijf keer meer risico hebben een
kind met aangeboren afwijkingen te krijgen dan andere beroepsgroepen:
het verhoogde risico zou worden veroorzaakt door de in
hun verven aanwezige oplosmiddelen. Synthetische verven die geen
chemische solventen, maar gewoon water bevatten als oplosmiddel,
bevatten al veel minder schadelijke stoffen, en zijn daarom beter.
Maar helemaal vrij ervan zijn ze spijtig genoeg niet. Zo worden,
tegen schimmel- en bacteriegroei, aan deze verven vaak organische
stoffen en conserveermiddelen toegevoegd, zoals ‘izothiazolinonen,’
die irriterend zijn voor de huid. Of ze bevatten pigmenten met
zware metalen. Dit is bij natuurverven veel minder het geval, zeker
als het de watergedragen (vloeibare of poedervormige) versies betreft.
Bijkomend voordeel is dat de waterdampdoorlaatbaarheid van
natuurlijke verven veelal beter is dan van synthetische. Dit draagt
verder bij tot het creëren van een gezond binnenklimaat.
Allergieën: opgelet!
Natuurverven zijn meestal watergedragen. Soms, echter, zijn ze
solventgedragen: dan worden vooral citrusolie en terpentijn gebruikt.
Dit zijn oplosmiddelen van plantaardige oorsprong; ze
volledig afbreekbaar. Maar opgepast: op beide reageren sommige

Weg met die kilo’s !
Pakt het vet aan !
Haverzemelen zijn
goed voor U !
Wij zijn in uw dichtstbijzijndedieetwinkel.
Mail : contact_benelux@superdiet.fr - Tel : 02 502 08 05
UDO’S CHOICE ®
ULTIMATE OIL BLEND
Een verzadigd
gevoel !
Al jaren een juiste gezondheidskeuze voor gans de familie
Dat vetzuren Omega-3 en Omega-6 cruciaal zijn
voor onze gezondheid wordt ondertussen door alle
gezondheidsspecialisten erkend. Maar ze moeten wél
zuiver en in de juiste verhoudingen worden opgenomen.
En precies dat maakt Udo’s Choice Ultimate
Oil Blend zo uitzonderlijk. Niet alleen was het één
van de eerste producten op de markt met Omega-3,
Omega-6 en Omega-9 vetzuren, het is ook één van de
weinige met plantaardige vetzuren in een optimale
(2:1:1) verhouding. Meer nog: de olie is speciaal
samengesteld om de goede werking van de aanwezige
vetzuren te bevorderen, met veel aandacht voor de
aanwezigheid van heilzame secundaire ingrediënten
zoals teunisbloemolie, haverkiem- en rijstkiemolie,
sojalecithine (zonder GGO) middellange vetzuurketens
en natuurlijke vitamine E.
De gezondheidsvoordelen van Udo’s Choice Ultimate
Oil Blend werden bewezen door wetenschappelijk
onderzoek.
Daarom, als u kiest voor gezondheid, kies dan
voor Udo’s Choice Ultimate Oil Blend.
Test GRATIS*
Een kuur
Drainaflore Detox !
*Bij aankoop van
2 producten !**
VERHOOGT JE ENERGIE EN WEERSTAND • VERBETERT JE CIRCULATIE • VERBETERT JE LEER- EN
CONCENTRATIEVERMOGEN • DRAAGT BIJ TOT EEN BETERE GEMOEDSSTEMMING • HOUDT JE GEWRICHTEN
SOEPEL • HOUDT JE HUID ZACHT EN JONG • BEVORDERT JE CONDITIE EN SPORTPRESTATIES
GEZOND LEVEN MET DE JUISTE VETTEN
VERKRIJGBAAR IN DE BETERE NATUURVOEDINGSWINKEL OF APOTHEEK
** Zolang de voorraad strekt
correct en ecologisch
verpakt in niet-reactief,
amberkleurig glas en
eromheen een lichtwerende
kartonnen doos
voor meer info over
Ultimate Oil Blend ®
OjIbwa | De roeck
your health, our mission
+32 (0)52 48 43 00
www.gezondevetten.be
OJ-adv 186 x 130def.indd 1 28-01-2010 15:40:01

De verwerking van natuurverf is vergelijkbaar met deze
van andere verven. (foto: Casa Calida)
mensen allergisch. Wat citrusolie betreft: wie niet allergisch reageert
op het schillen van een sinaasappel, zal ook geen problemen
hebben met verf op basis van dit solvent. Terpentijn (niet te verwarren
met terpentine, een aardolieproduct) wordt dan weer gewonnen
uit pijnbomen of dennenbomen. Er bestaan verschillende kwaliteiten
van: deze gewonnen uit Zuid-Europese boomsoorten bevat
volgens sommigen minder schadelijke stoffen dan die afkomstig uit
Scandinavische of Oost-Europese sparren, en de allerbeste kwaliteit
zou de uit boomhars gedistilleerde Zuid-Europese gomterpentijn
zijn; deze breekt in de lucht volledig af. Maar omdat sommige
gebruikers allergisch reageren op natuurlijke oplosmiddelen, schakelden
een paar fabrikanten van natuurverf over op enkele van de
minder schadelijke types petrochemische solventen, zoals ‘isoparafi
nen’, ‘isoalifaten’ en dergelijke. Ze zijn zo goed als reukloos en
niet zo schadelijk voor de gezondheid als ‘gewone’ verdunners in
gangbare verven. Dergelijke verven worden door sommigen ‘half
natuurverf’ genoemd. Hoe dan ook is het een goed idee bij schilderen
met om het even welke solventgedragen verf, de ruimte steeds
goed te verluchten.
Onderhoudsvriendelijk… of niet?
Muurverven met een synthetisch bindmiddel hebben de eigenschap
dat ze elektrostatisch opladen. De muren trekken dan meer
stof aan en worden dus sneller vuil. Dit gebeurt vooral in de winter,
wanneer er minder wordt verlucht. Natuurverven, daarentegen,
zijn antistatisch en trekken geen stof aan. In die zin zijn ze
onderhoudsvriendelijker. Anderzijds mag gezegd dat een aantal natuurverven
redelijk mat zijn. Dit zorgt ervoor dat de schrobvastheid
wat geringer is. In hoeverre dit het geval is, verschilt wel tussen
de verschillende merken en types. Er bestaan overigens ook enkele
nadrukkelijk schrobváste natuurverven. Bovendien zijn producten
verkrijgbaar die aan de natuurverf kunnen worden toegevoegd, om
zo de schrobvastheid ervan te vergroten. Schellak, bijvoorbeeld.
Dat is een soort was.
Technische eigenschappen
Wat de technische eigenschappen betreft, zijn er een aantal verschillen
tussen gangbare en natuurverven. Om te beginnen zorgt gebruik
van lijnolie in veel natuurverven ervoor dat deze duurzaam
elastisch wordt. De verf zal dan minder snel scheuren en schilferen
dan synthetische types op basis van kunstharslakken. Nadeel is wel
dat veel natuurverven trager drogen dan synthetische, al mag gezegd
dat er intussen zijn die even snel drogen als hun synthetische
tegenvoeters. Tegenover de soms wat langere droog- (en uithard)
26 BioGezond APRIL 2012
tijd staat wel dat natuurverf langer kleurecht blijft. En dan is er nog
de dekkracht. Meestal zullen, zoals bij de synthetische verven, twee
lagen volstaan. In hoeverre dat zo is, verschilt wel tussen de diverse
merken. Ook dekken bepaalde felle kleuren in natuurverven slechter,
een fenomeen dat evenwel tevens vaak bij synthetische kleuren
optreedt. Wat tenslotte de verwerking van natuurverf betreft: deze
is vergelijkbaar met andere verven.
De fi nanciële kant van de zaak
Het verschil tussen de prijzen en prestaties van de verschillende
verfmerken is groot. Als u de prijs vergelijkt, moet u letten op het
aantal m 2 dat wordt gedekt, niet op de inhoud (liters) van de bus.
Houd er ook rekening mee dat u voor sommige verven eerst een
grondlaag moet zetten. De synthetische ‘alkyd’- en ‘acryl(aat)verven’,
bijvoorbeeld, hebben een grondlaag nodig voor een betere
hechting. Uiteindelijk zijn natuurverven zeker niet noodzakelijk
duurder dan de klassieke verven van vergelijkbare kwaliteit. Wanneer
u producten van hetzelfde kwaliteitsniveau en uitstrijkvermogen
met elkaar vergelijkt, ligt de kostprijs ongeveer even hoog.
Wanneer u voor felle kleuren kiest, kunnen bepaalde verven wel
duurder worden.
Keurmerken als bewijs
Er bestaan diverse labels waaraan milieuvriendelijke verven worden
herkend. Om te beginnen is er het Europese Eco-label (ziet eruit als
een bloem). Verven die voldoen aan de criteria ervan, zijn reeds een
stuk milieuvriendelijker; ze kunnen evenwel nog steeds synthetisch
zijn. Daarnaast bestaan er nog een hele reeks nationale milieulabels
voor verven, zoals de meer vergaande Milieukeur (Nederland),
Nordic Swan (Scandinavië), Blaue Engel (Duitsland)... Het label
‘Natureplus’ is gekend voor zijn strenge criteria en is vergelijkbaar
met het ‘biogarantie’label in de voedingssector. Verven die dat label
willen dragen, moeten voor minstens 90% bestaan uit natuurlijke
grondstoffen. Bovendien mogen ze een hele reeks (gevaarlijke)
stoffen niet bevatten. Kortom, er is intussen een grote variëteit natuurverven
ontstaan...!
Natuurverf…
Bindmiddel
Oplosmiddel Terpentijn (1)
of citrusolie
...op solventbasis ... op waterbasis
Natuurlijke harsen, oliën (o.a. lijnolie, houtolie),
minerale bindmiddelen (o.a. kalk,
kalkcaseïne, leem)
Water
Pigmenten Van organische (plantaardig of dierlijk)
of minerale oorsprong
Hulpstoffen
d Zoveel mogelijk afkomstig van
hernieuwbare grondstoffen. Vb:
etherische oliën als bewaarmiddel.
d Geen toevoeging van antischimmel
of antiroestmiddel
1. Terpentijn is niet hetzelfde als terpentine. Terpentijn is van natuurlijke
oorsprong, niet te verwarren met terpentine, een aardolieproduct.

BERKENSAP
en het Acido-Basisch evenwicht
Onze voedingsgewoonten en onze levenswijze zijn overmatig zuur geworden. Wij
consumeren te veel behandelde vetten, te veel producten waarin additieven zijn verwerkt,
te veel zout, suiker en te veel producten met witte bloem enz.
In een zuur milieu fi xeert de hemoglobine de
H+ protonen (effect van Bohr (1)), ten koste
van de zuurstof die zich losmaakt, en bijgevolg
bereiken zij de weefsels niet meer. De acidose
vermindert dus de zuurstofreserves die beschikbaar
zijn voor het functioneren van de cellen, wat
hun regeneratie schaadt en de groei van pathogene
micro-organismes veroorzaakt. De acidose
creëert een omgeving die ontsteking in de hand
werkt en leidt tot grote vermoeidheid want een
zuur milieu belemmert de energieproductie van
de lichaamscellen. Het zuur in de cel komt niet
voort uit de voeding. Het is het mitochondriale
disfunctioneren dat een primordiale factor is bij
de verzuring van het innerlijke milieu. In plaats
van energie te genereren gebruiken de mitochondriën
de zuurstof voor de zure fermentatie van de
bloedsuikers door de productie van melkzuur als
metabolisch afval. De oorsprong van latente acidose
is dus gerelateerd aan een zuurstoftekort en/
of een disfunctioneren van één van de organen
die het acido-basisch evenwicht bepalen (longen
(2), lever (3) en nieren(4)). De oorzaken kunnen
dus multifactorieel zijn en voedingsgebonden in
het bijzonder. De gevolgen van weefselacidose
stapelen zich op en dragen bij tot een grondige
beschadiging van het organisme. De afname van
basische mineralen leidt tot de uitputting van de
natuurlijke botreserve. Het bevuilen van het organisme,
het disfunctioneren van de cellulaire
ademhaling en de intoxicatie van de organen veroorzaakt
de versnelde senescentie van de weefsels
(premature veroudering).
DE ZUIVERENDE WERKING
VAN HET BERKENSAP
Het met knoppen verrijkte berkensap ondersteunt
het organisme bij de neutralisatie en eliminatie
van toxines. De aanwezigheid van K+
ionen in het berkensap verleent een effi ciënte diuretische
werking. Zn intervenieert in de activatie
van het centrale ontzuringsenzyme van de nieren.
De knop van zwarte bes oefent een detoxifi ërende
werking uit op de cellen en het bloed. De vermelde
eigenschap vindt men trouwens terug in het
verleden onder de benaming van ‘tegengif’ (5).
De zwartebessenknop wordt beschouwd als een
echte draineur: hij is werkzaam bij zeer geringe
dosis, genereert nooit secundaire negatieve bijwerkingen
(‘pingpongeffect’) en dit in tegenstelling
tot andere courant gebruikte phytotherapeutische
draineurs (b.v. pijnen opgewekt door het sap
van de zwarte radijs bij een blaassteen) die eerder
inwerken op een fysiologische functie. Zijn werking
situeert zich op het niveau van het cellulaire
metabolisme van het bedoelde weefsel en tracht
het te reguleren. Beschouwd als adaptogeen, blijkt
hij een grote hulp te zijn bij desintoxicatiekuren
van alcohol en medicijnen. Het berkensap gecombineerd
met gemmotherapie verzekert een zachte
drainage van het organisme en draagt bij tot het
acido-basisch evenwicht. De aanwezigheid van
knoppen, meer bepaald die van de berk, versterkt
het effect van het sap, wat impliceert dat een soeplepel
van de mengeling per dag volstaat. De kuur
duurt ongeveer 3 weken. Eén van de aangename
gevolgen van de zuivering door berkensap is het
mogelijke gewichtsverlies dat ermee gepaard kan
gaan. Door de reiniging komen de afvalstoffen
vrij die vastgehouden werden door water en vet
en kunnen zij afgevoerd worden.
DE GEINTEGREERDE
BERKENSAPKUUR
De associatie van het berkensap met het nutritherapiecomplex
Mg-K is aangewezen bij spierkrampen.
Kalium (eveneens aanwezig in het berkensap)
stimuleert de eliminatie van toxines via
de nieren, verbetert de spiercontractie en draagt
bij tot de regeling van het hartritme en de druk
in de aderen. Magnesium is gekend om zijn basische
werking, evenals om zijn werking bij spierkrampen.
Door zijn basische werking voorkomt
het de vorming van nierstenen. Het vergemakkelijkt
de absorptie van calcium in het bloed en
bestrijdt bijgevolg osteoporose. •
• ANDRIANNE Ph.: Contribution of GDV bioelectrography to visualize the
biological potential energy of tree buds used in gemmotherapy. Proceedings
of the 15th International scientifi c Congress, Bioélectrography,
Saint Pétersbourg, 2011. www.ktispb.ru
• Waarvan de mathematische demonstratie werd voorgesteld omder de
vorm van de stelling van de onvolledigheid van de systemen van Göderl
1 Dit ultrasnelle relaxatiemechanisme in de molecule, in dit geval
een protontransfer naar de hemoglobinemolecule.
2 De longen zijn de regulatoren van de gasvormige uitwisselingen
en maken de versnelling of de regularisatie van de evacuatie
van koolzuurgas en van de zwakke, zogenaamde ‘vluchtige’ zuren
(citrisch zuur, pyruvisch zuur, acetylzuur,…) mogelijk. Deze
functie is absoluut onmisbaar en onvervangbaar in het acidobasisch
evenwicht.
3. 50% van de vorming van melkzuur wordt afgeremd in de lever.
4. De nieren fi lteren het bloed 60 x /dag en zijn de vitale uitscheidingsorganen
5. In het verleden reeds vermeld door Montaran in 1724:« Van alle
antidota en tegengiffen die de medici tot op heden bekend zijn
is het zo dat de ervaring leert dat de zwarte bes het snelst en
het effi ciëntst is in haar werking tegen elke soort vergif “[10] en
in 1768 : «…, wij hebben een oppermac htig Antidotum & een
zeker voorbehoedmiddel tegen een oneindigheid van ziektes
waaraan de mensheid onderhevig is, & dat effecten bewerkstelligt
die aan het wonderbaarlijke grenzen door de geringe tijd
die nodig is om zijn miraculeuze weldaden te openbaren. … ».
van zuren en /of basen.
APRIL 2012 BioGezond 27

Voor meer aanvaarding en optimisme...
WILLOW
(Wilg)
Bepaalde mensen in onze maatschappij
hebben het minder goed dan anderen.
Sommigen hebben nu eenmaal meer tegenslagen,
minder fi nanciële mogelijkheden
of een minder soliede gezondheid dan
anderen. Als men daardoor verbitterd, haatdragend
of een echte zwartkijker is, dan kan
de bloesem van willow hulp bieden. Volgens
Dr Bach leert die ons vredig ons lot te
aanvaarden en met een meer positieve en
dankbare instelling voor de dag te komen.
Wrokkige verbittering
We moeten in het bijzonder aan de bloesem van de wilg denken
bij verbitterde personen die overhoop liggen met hun levenslot. Er
is weinig terecht gekomen van de idealen en verwachtingen die ze
28 BioGezond APRIL 2012
q BachbloesemTherapie
ooit hebben gekoesterd en ze voelen zich nu een slachtoffer van
het noodlot. De schuld of verantwoordelijkheid voor hun minder
gunstige situatie leggen ze steevast bij anderen. Niet zelden lopen
ze constant te mopperen, zijn ze voor het minste beledigd en ergeren
ze zich aan alles en nog wat. Soms gaat het zelfs om venijnige of
haatdragende personen.
Zwartkijker en spelbederver
Willow past zeer goed voor de zwartkijker die slechts oog heeft voor
de negatieve kanten van het leven. Zijn gedachten zijn negatief tot
ronduit destructief. Zelfs als het met hem een stuk beter gaat, bijvoorbeeld
in het verloop van een ziekte, zal hij dat toch niet willen
toegeven. Ook kan hij niet begrijpen dat anderen zo onbekommerd
en blij door het leven kunnen stappen. Vaak tracht hij het goede humeur
of het optimisme van een ander te ondermijnen. En eigenlijk
gunt hij een ander zijn beter lot, geluk of gezondheid gewoon niet.
Als je hem wilt helpen, is hij niet alleen veeleisend, hij vindt de hulp
maar vanzelfsprekend en kent er geen dankbaarheid voor. Geen
wonder dat een persoon in een negatieve willow-toestand steeds
eenzamer en meer verbitterd wordt.
Aanvaarding en optimisme
Dankzij de bloesem van de wilg kan men inzien dat men niet het
slachtoffer van het noodlot is, maar zal men zijn lot beter accepteren
en er zelf de verantwoordelijkheid voor nemen. Men beseft ook dat
men met een goede instelling en probaat handelen zelf over heel
wat mogelijkheden beschikt om zijn toekomst een gunstiger wending
te geven. Men krijgt meer rust en vertrouwen in een positieve
a fl o o p. •
WANNEER KAN MEN
AAN WILLOW DENKEN?
d bij personen die altijd herhalen: “waar heb ik dat nu weer
verdiend?”, “waarom moet mij dat overkomen?”
d bij personen die zich steeds onrechtvaardig behandeld
voelen, die zich steeds beklagen
d bij pessimisten die slechts oog hebben voor de negatieve
aspecten van het leven
d bij personen met een constant smeulende woede of ergernis,
die niet tot uitbarsting komt
d als bij herstel van een ziekte slechts met tegenzin toegegeven
wordt dat het beter gaat met hen
d bij veeleisende personen die nemen zonder te geven en
zonder te danken
d bij spelbedervers die niet kunnen begrijpen dat andere
mensen opgewekt of positief ingesteld zijn

q WijnHoekje
Biologische wijntip:
No SO2 - wijn zonder sulfi et
Het probleem van de sulfi et.
Sedert vele eeuwen wordt bij het maken van alle wijnen
sulfi et SO2 (zwavel) gebruikt. Dit om ongewenste bacteriën
te elimineren en om snelle oxidatie van de wijn te vermijden.
Het is in feite een natuurlijk bewaarmiddel. Zwavel
is immers een element dat massaal voorkomt in de natuur
en in heel veel voedingsmiddelen en dranken aanwezig is.
Op zich is het niet schadelijk, indien gebruikt met mate.
In de conventionele wijnen zit er spijtig genoeg over het
algemeen veel te veel sulfi et (die wijnboeren willen op safe
spelen). Overmatig gebruik van sulfi et kan hoofdpijn of
misselijkheid veroorzaken. Sommige personen zijn hieraan
meer gevoelig dan andere. In de lastenboeken van biologische
wijnen wordt het zwavelgehalte strikt beperkt. Normaal
gezonde mensen zullen bij het drinken van biologische
wijnen geen enkele hinder ondervinden. Sedert 2005
moet van de EEG op de wijnfl essen de vermelding ‘Bevat
sulfi et, contient sulfi tes’ staan als het gehalte meer dan 10
mg/liter bedraagt. Op quasi alle fl essen zal men dit terugvinden,
behalve op de weinige uitzonderingen die minder
bevatten. De laatste jaren wordt er nogal wat gediscuteerd
over de zogenaamde ‘natuurlijke wijnen’. Het gaat dan over
het maken van wijn zonder sulfi et.
opleiding tot gezondheidsconsulent
cursussen natuurlijke gezondheidszorg & bewustzijnsverruiming
locatie Abdij van Tongerlo, Vesperzalen
Abdijstraat 40, 2260 Tongerlo
Vraag gratis de volledige studiegids aan
www.levensschool.be
tel +32 11 60 16 75
o p e n d e u r
29.04.2012
10.06.2012
10>18u
info@levensschool.be
Is het mogelijk wijn zonder sulfi et te maken?
Het antwoord is ja, maar het is niet eenvoudig. Een eerste
vereiste is perfect gezonde druiven, dan een maximale
hygiëne in de wijnkelder en tenslotte de kunst van de
wijnboer. Er zijn nogal wat wijnboeren die zich hieraan
wagen, maar het resultaat is niet altijd om hoera te roepen.
Zelf hebben we er al heel veel geproefd en weinige goed
bevonden. De uitzonderingen bevestigen ook hier de regel.
Bij onze zoektocht in Frankrijk ontdekten wij onlangs
een rode wijn van Domaine de Mayrac met op het etiket
in grote letter ‘No SO2’ De wijnboer vertelde ons dat het
ontwikkelen van deze wijn 3 jaar studie, experimenten en
proeven had verreist. Het resultaat mag er zijn! Dit is echt
een zeer lekkere en aangename wijn, gemaakt met de druiven
Merlot en Syrah en de ervaring leert dat die wijn ook
stabiel blijft. Normaal moet een wijn zonder sulfi et immers
bewaard worden beneden de 15°C om snelle oxidatie tegen
te gaan maar deze wijn bleek wel bestand tegen temperatuurschommelingen.
Een echte ontdekking!
Antoon DE PAEPE
Exclusief Biotiek_BG_0611_Opmaak invoerder voor België www.biotiek.be
1 30/05/11 15:25 Pagina 1
Bio, ook in uw glas!
Het grootste aanbod
van biologische wijnen uit :
Frankrijk, Italië, Duitsland, Bulgarije,
Oostenrijk, Spanje, Portugal, Australië,
Argentinië, Chili en Zuid Afrika.
BIOTIEK
Invoerder Groot- en kleinhandel
270 wijnen van 79 biologische
en biodynamische wijnbouwers
Degustatiedagen
in Zoersel en Galmaarden-Vollezele
Vraag vrijblijvend uitnodiging,
prijslijst en wegbeschrijving
OF kijk voor alle info op
www.biotiek.be
Adres ZOERSEL : BIOTIEK
Ten Hoflaan 22 2980 Zoersel Tel. 03-312 24 38
Adres Huis Pelsenbroek
Langestraat 6 1570 Vollezele Tel. 054-56 91 21
APRIL 2012 BioGezond 29

q NIEUW bij LADRÔME zijn bio neutrale tabletten,
dit voor het inwendig gebruik van etherische oliën.
Breng het aantal aanbevolen druppels essentiële olie
(max. 3) op deze tablet aan, zodra de absorptie volledig
is de tablet met een glas water innemen, of laten
oplossen in de mond. Op de tablet bijten is echter wel
AF TE RADEN. Ingr.: Vezels van Acacia,
agnesiumcarbonaat.
q NIEUW zijn volgende BACHBLOESEMCOMPLEXEN:
d bio concentratie spray, die werd samengesteld om het
concentratievermogen aan te scherpen en om met een heldere
geest na te kunnen denken. Ingr.: biologische cognac, biologische
bloesemwaters van Loodkruid, Knop van de Paardenkastanje,
Bosrank, Haagbeuk, Paardenkastanje.
d De bio zelfvertrouwen spray werd samengesteld om het
geloof in eigen kunnen te bevorderen en met meer assertiviteit
voor de dag te komen. Ingr.: biologische cognac, biologische
bloesemwaters van Loodkruid, Hardbloem, Walnoot, Veldiep,
dilutie 1/240.
COMMERCIEEL AFGEVAARDIGDE (m/v):
Antwerpen – Limburg –
Vlaams Brabant
Het laboratorium HerbalGem, marktleider in Europa
in de ontwikkeling en fabricatie van fytotherapeutische
producten op basis van knoppen, zoekt een
tweetalige (Nederlands/Frans) commercieel afgevaardigde
voor de presentatie van het productengamma
bij apotheken, dieetwinkels en voorschrijvers.
De afgevaardige zal een dynamisch en hecht
team van vier afgevaardigden vervoegen.
De producten van Herbalgem worden reeds gecommercialiseerd
in een groot aantal verkooppunten in
België. Het labo wil de verkoopkracht uitbreiden
met het oog op het opdrijven van het aantal bezoeken
bij bestaande voorschrijvers en verkooppunten,
alsook het ontwikkelen van nieuwe contacten.
Gewenste profi el:
• Stevige commerciële/medische vorming
• Goede kennis van de fytotherapie en
nutritherapie
• Zelfstandige, verantwoordelijke en
gepassioneerde ingesteldheid
• Gemotiveerd zijn om zich in te werken in een
labo dat marktleider is in zijn domein en een
reëel groeipotentieel heeft
Het labo biedt de kandidaat (m/v):
• Aantrekkelijk salaris en commissie op de
verkoop
• Bedrijfsvoertuig met tankkaart
• Gsm en laptop
Gelieve uw kandidatuur te sturen naar
(in het Frans) Frédéric LAMBERT
mail: frederic.lambert@herbalgem.com
30 BioGezond APRIL 2012
q BioGezondInfo
q NIEUW is ook de met kokosbloesemsuiker gezoete biochocolade
LA RED, in de varianten melk, Melk hazelnoot, Melk hazelnoot
rozijn, Puur, Puur hazelnoot en Puur hazelnoot rozijn. La
Red heeft bewust niet gekozen voor het Fair Trade label, maar
gewoon voor ‘Eerlijke cacao’. La Red gebruikt al Single Origin
Cacao uit Ecuador.
q NIEUW bij MANNAVITAL is Salvestrol platinum. Het hooggedoseerde
salvestrolenprepraat ‘Salvestrol Plati num’, dat
onder het label van VITALS werd verdeeld, is nu opgenomen in
het gamma van Mannavital. Salvestrol Platinum is bedoeld om
in de zetten in de celbescherming, als de anti-oxidanten hebben
gefaald om vrije radicalen te neutraliseren.
De geconcentreerde salvestrolen uit bittere sinaasappel,
braam, bosbes en druif in Salvestrol
Platinum ondersteunen dan het lichaam om
ontaarde cellen te elimineren. 2 capsules Salvestrol
Platinum brengen 4000 salvestrolpunten
aan, een hoeveelheid waarvoor je kilo’s
biologische groenten en fruit zou moeten eten.
HET HELE JAAR DOOR
allergievrij
Allergische neusverkoudheid (= allergische rhinitis) is een allergische
overgevoeligheid van het neusslijmvlies voor andere allergenen.
Deze allergenen veroorzaken een allergische ontsteking van
het neusslijmvlies waardoor veel neusslijm wordt geproduceerd. Als
iemand eenmaal met een allergeen in aanraking is geweest, wordt
dat in het immuunsysteem opgeslagen. Er worden dan automatisch
antilichamen aangemaakt en telkens wanneer iemand er weer mee in
aanraking komt, ontstaat er een allergische reactie.
De stoffen die een allergische reactie veroorzaken worden allergenen genoemd. Het
immuunsysteem probeert de allergenen onschadelijk te maken a ls deze het lichaam
binnenkomen, wat resulteert in een allergische reactie. Allergenen die allergische
rhinitis kunnen veroorzaken zijn: pollen (stuifmeel van grassen, bloemen, bomen),
huisstofmijt, dierlijke huidschilfers (katten, honden, konijnen, cavia’s, vogels, etc.) en
schimmels. Allermed Active is een natuurlijk medisch hulpmiddel dat zowel preventief
als therapeutisch werkt. AllerMed Active anti-allergie neusspray combineert
het innovatieve stress-beschermende molecuul AMSH-1106 ® met de bewezen effecten
van natuurlijke zouten. De neusspray kan gebruikt worden voor de dagelijkse
behandeling van allergische rhinitis. Kan meerdere keren per dag worden toegepast
en bevat geen conserveringsmiddelen.
PK Benelux BVBA - Henri van Heurckstraat 15 / 2000 Antwerpen
Meer weten? 0800 – 73183 (gratis/gratuit) - www.pkbenelux.com
NIEUW bij MARMA:
SteSweet Stevia sticks met inuline!
d Combineert de zoetheid van Reb A, het zoetste extract van
de Stevia plant, met de natuurlijke plantenvezel inuline.
d Verpakt in handige doseersticks.
d Dit product is hittebestendig en
kan gebruikt worden als tafelzoetstof.
d
1 SteSweet Stevia stick (0 caloriën!)
is gelijk aan 1 theelepel suiker (20 caloriën)
Distributie: MARMA bvba,Tienen - www.marma.be

LunaeTerra houdt wel van een dynamisch bestaan. Maar dan
wel in het tempo dat de natuur aangeeft. Zodat groenten
en fruit op eigen kracht groot kunnen worden en op hun
natuurlijke tijd kunnen uitrijpen. Want alles in de natuur
heeft een eigen ritme. De BD-boer houdt daar rekening
mee. Dat creëert een vitale bodem en sterke gewassen.
IN HET
ritme
VAN DE
natuur
LunaeTerra vindt het dan ook logisch dat je in de winter bijvoorbeeld
geen aardbeien kunt kopen. Maar als ze er in de zomer wel zijn, is
de smaak onovertroffen! Net als onze groente- en vruchtensappen,
boordevol zongerijpt BD-fruit dat met aandacht is geoogst. Want dat
geeft sap met karakter! Boordevol smaak en vitaliteit.