Aanpak implementatie decentralisaties

5. DECENTRALISATIES: GEDEELDE UITGANGSPUNTEN
Aan alle decentralisaties ligt de veronderstelling ten grondslag dat de gemeenten beter kunnen
aansluiten bij de behoeften en mogelijkheden van kwetsbare burgers en hun omgeving en maatwerk
kunnen leveren.
Tevens wordt verondersteld dat gemeenten inzetten op de versterking van de eigen kracht van
burgers (tevens financieel gezien) en zo nodig hun informele ondersteuningsstructuur versterken. En
veeleer kijken naar het te behalen resultaat in plaats van de aangeboden voorziening.
Door de grotere ‘nabijheid’ kan eerder ingegrepen worden en is er meer aandacht voor preventie
gericht op maatschappelijke participatie. Ook de verbinding met lokale netwerken van informele en
professionele zorg kan volgens het rijk effectiever en efficiënter (eenvoudiger en minder
bureaucratisch) georganiseerd worden. De uitdaging voor de gemeenten is onder andere te
verkennen of, en voor welke cliënten en op welke wijze de specialistische dienstverlening verminderd,
c.q. veranderd kan worden ten gunste van algemene voorzieningen
De decentralisaties moeten volgens het rijk de fragmentatie van het ondersteuningsaanbod tegen
gaan. Dit betekent voor de gemeenten dat zij een samenhangend gemeentelijk sociaal beleid dienen
te ontwikkelen.
Het bovenstaande maakt het volgens het rijk mogelijk om met minder middelen passende
ondersteuning te bieden. Gelet hierop is bij alle decentralisaties sprake van efficiencykortingen.
Niet alleen voor wat betreft bovenstaande uitgangspunten en oplossingsrichtingen is overlap tussen
de decentralisaties, maar ook voor wat betreft de doelgroepen. De afzonderlijke decentralisaties -
naast de stapelingseffecten als gevolg van de overige maatregelen van het Kabinet Rutte 2 - hebben
in veel gevallen gevolgen voor dezelfde individuen of gezinnen. Hoe groot de overlap is, is nog niet
concreet bekend (veelal wordt uitgegaan van een percentage van circa 50%). Met name met
betrekking tot de doelgroep kinderen en jongeren tot 23 jaar met een licht verstandelijke handicap is
volgens de VNG sprake van veel samenloop tussen de verschillende maatregelen/voorzieningen. Met
betrekking tot met name deze groep geldt dat, bij het niet ontvangen van de juiste en tijdige
ondersteuning, de maatschappelijk en financiële risico’s voor gemeenten groot zijn.
Opdracht gemeenten
Voortbouwen op het bestaande - oftewel sec uitgaan van het overnemen van de taken - leidt
automatisch tot financiële tekorten en/of minder kwaliteit. Bovendien vraagt de complexiteit van de
sociale problematiek om een beleidsoplossing die uitgaat van de burger en zijn sociale
omgeving. De vraag dan wel het probleem van burgers houdt zich niet aan beleidsmatige
kokers, maar vraagt om een integrale benadering.
De opdracht voor gemeenten is dan ook: het realiseren van een daadwerkelijke transformatie. Het
implementeren van een samenhangend sociaal stelsel dat niet alleen kwalitatief goed is, maar ook
effectief, efficiënt en goedkoper dan de huidige uitvoering.
De decentralisaties verschillen qua onderwerp (zorg, jeugd en werk), maar hebben zoveel
overeenkomsten dat het vanuit kwalitatief en financieel oogpunt voor de hand ligt om het sociale
domein in onderlinge samenhang vorm te geven. Waarbij een betere afstemming en coördinatie bij
zowel de (vroeg) tijdige signalering van problematiek als bij het aanbod van voorzieningen essentieel
is.
19