Open Monumentendagen - Gemeente Dordrecht
Open Monumentendagen - Gemeente Dordrecht
Open Monumentendagen - Gemeente Dordrecht
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Open</strong> <strong>Monumentendagen</strong><br />
<strong>Dordrecht</strong> - 10 & 11 september 2011<br />
www.in<strong>Dordrecht</strong>.nl
Een moment van kunst in een Dordts monument<br />
10 & 11 september 2011<br />
Een wandeling langs galeries, antiquariaten,<br />
musea, kunst-, antiek- en curiosawinkels<br />
www.kunstrondje.nl<br />
advMonument2011.indd 1 10-06-11 16:37<br />
<strong>Open</strong><br />
<strong>Monumentendagen</strong><br />
<strong>Dordrecht</strong> 2011<br />
Inhoudsopgave<br />
Programmaoverzicht 5<br />
<strong>Open</strong> <strong>Monumentendagen</strong> <strong>Dordrecht</strong> 6<br />
Thema: Oud gebouw – Nieuw gebruik 8<br />
Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV: Centraal informatiepunt 10<br />
<strong>Open</strong> Monumenten 12<br />
Plattegrond met alle monumenten 36<br />
Vervolg <strong>Open</strong> Monumenten 39<br />
Stadswandelingen & Fietsroute 50<br />
Muziek & Theater 56<br />
Speciale activiteiten 62<br />
Bereikbaarheid 70<br />
Informatie op internet<br />
Dit programmaboekje is ook te downloaden op<br />
www.indordrecht.nl via het kopje ‘Vrije tijd en Toerisme’.<br />
Het programma van de <strong>Open</strong> <strong>Monumentendagen</strong><br />
<strong>Dordrecht</strong> en overige toeristische informatie is te vinden op<br />
www.vvvdordrecht.nl.<br />
Wilt u meer weten over de historie en monumenten van<br />
<strong>Dordrecht</strong>, kijk dan op www.dordrecht.nl/monumentenzorg<br />
en www.erfgoedcentrumdiep.nl.<br />
Meer informatie over het <strong>Open</strong> Monumentenprogramma<br />
in <strong>Dordrecht</strong> en andere steden is te vinden op de<br />
landelijke site van de Stichting <strong>Open</strong> Monumentendag:<br />
www.openmonumentendag.nl.<br />
3
Nieuwe Haven 30,<br />
3311 AP <strong>Dordrecht</strong><br />
T 078 639 82 00<br />
www.huisvangijn.nl<br />
Colofon<br />
DEZE VOORWERPEN<br />
ZIJN ALLEMAAL IN<br />
HUIS VAN GIJN TE<br />
ONTDEKKEN, KUN<br />
JIJ ZE VINDEN?<br />
Uitgave <strong>Dordrecht</strong> Marketing<br />
Organisatie<strong>Open</strong><strong>Monumentendagen</strong><br />
<strong>Dordrecht</strong>: <strong>Dordrecht</strong> Marketing, VVV<br />
Zuid-Holland Zuid, Erfgoedcentrum<br />
DiEP en Bureau Monumentenzorg &<br />
Archeologie <strong>Dordrecht</strong>.<br />
Oplage 10.000 exemplaren<br />
Vormgeving Commond – content for brands<br />
Drukwerk OCC De Hoog<br />
Samenstelling en teksten Sander Slegtenhorst (<strong>Dordrecht</strong><br />
Marketing), Erfgoedcentrum DiEP,<br />
Monumentenzorg & Archeologie<br />
<strong>Dordrecht</strong>,metdankaanMariaSumaryanto<br />
(VVV Zuid-Holland-Zuid) en anderen.<br />
ONTDEK<br />
DE 19DE<br />
EEUW IN<br />
Eindredactie Claudia Blomert, Kim Cohen en Jeanet<br />
Kerckhaert (<strong>Dordrecht</strong> Marketing)<br />
Foto’s Biesboschcentrum <strong>Dordrecht</strong>,<br />
<strong>Dordrecht</strong> Marketing, Erfgoedcentrum<br />
DiEP, Gijs van Breda, Ruud Hoornstra,<br />
Mascha Joustra, Huib Kooyker, Gerhard<br />
Lentink, Piet Mes, Fokko van der Straaten,<br />
en anderen.<br />
Advertentie-acquisitie <strong>Dordrecht</strong> Marketing<br />
Plattegrond © <strong>Gemeente</strong> <strong>Dordrecht</strong><br />
Tijdens de <strong>Open</strong> <strong>Monumentendagen</strong> is<br />
er in de historische binnenstad van alles<br />
te doen. Theater, muziek, bijzondere<br />
openstellingen en monumentale boten<br />
op en om het water: u komt ogen en oren<br />
tekort. Daarnaast hebben verschillende<br />
monumenten een eigen programmering<br />
die u kunt terugvinden bij de omschrijving<br />
in het monumentoverzicht. Laat u verrassen<br />
in de stad van 1.000 monumenten!<br />
Programmaoverzicht<br />
Vrijdag 9 september<br />
Klassendag 13.00 - 15.30 uur<br />
Zaterdag 10 september & zondag 11 september<br />
<strong>Open</strong> Monumenten 10.00 - 17.00 uur<br />
Stadswandelingen o.l.v. VVV gidsen 12.00, 13.30 en 15.00 uur<br />
Theatervoorstellingen historische binnenstad 12.00 - 16.00 uur<br />
Beklimmen toren Grote Kerk 10.30 - 16.00 uur<br />
Paardentram 12.00 - 16.00 uur<br />
Rondvaarten 14.00 - 17.00 uur<br />
125 jaar Koetshuis Weizigt NMC 12.00 - 17.00 uur<br />
Tentoonstellingen<br />
Speeltijd! Het Hof za 11.00 - 17.00 uur<br />
zo 13.00 - 17.00 uur<br />
Tussen de lakens Huis van Gijn 11.00 - 17.00 uur<br />
Verzamelaars in <strong>Dordrecht</strong> <strong>Dordrecht</strong>s Museum 11.00 - 17.00 uur<br />
Beleef de geschiedenis in 3D Het Hof 13.00 - 17.00 uur<br />
Zaterdag 10 september<br />
Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV, Spuiboulevard 99 10.00 - 17.00 uur<br />
Braderie Grote Spuistraat 10.00 - 17.00 uur<br />
Historische markt Het Hof 11.00 - 16.30 uur<br />
Nationale Orgeldag Muziek in div. kerken 11.00 - 17.00 uur<br />
Trouwen?! 200 jaar Burgerlijke stand Het Hof 12.00 - 17.00 uur<br />
Museumnacht <strong>Dordrecht</strong>s Museum 19.00 - 23.00 uur<br />
Zondag 11 september<br />
Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV, Spuiboulevard 99 11.00 - 17.00 uur<br />
160 jaar DR&ZV: Historische roeitocht 10.00 - 11.00 uur<br />
Bachconcert Grote Kerk 13.00 uur<br />
Kinderstadstour met stadsomroepster Darja 13.00 en 15.00 uur<br />
Tentoonstelling:Beleefdegeschiedenisin3DHetHof 13.00 - 17.00 uur<br />
Muzikale Monumenten 13.00 - 17.00 uur<br />
Pastafeest Nieuwstraat 16.00 - 21.00 uur<br />
5
<strong>Open</strong> <strong>Monumentendagen</strong> <strong>Dordrecht</strong><br />
<strong>Dordrecht</strong> heeft rond de duizend monumenten. Op zaterdag 10 september<br />
zijn 58 monumenten te bezoeken. Op zondag 11 september openen<br />
45 monumenten hun deuren. De landelijke <strong>Open</strong> <strong>Monumentendagen</strong><br />
worden ieder jaar in het tweede weekend van september georganiseerd.<br />
In dit programmaboekje staan alle gastvrije monumenten en musea<br />
beschreven. Bovendien vinden er in en rond de verschillende historische<br />
panden allerlei speciale activiteiten plaats. Centraal informatiepunt is<br />
Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV aan de Spuiboulevard 99.<br />
Klassendag<br />
Het monumentenweekend begint eigenlijk al op vrijdag 9 september.<br />
In het kader van de Klassendag verzamelen zo’n 400<br />
basisscholieren uit groep 7 en 8 zich op een historische locatie<br />
in de binnenstad. Om Dordtse scholieren op jonge leeftijd kennis<br />
te laten maken met hun eigen stad, die een onmiskenbare rol<br />
heeft gespeeld in de Nederlandse geschiedenis, wordt op de<br />
vrijdag voorafgaand aan de <strong>Open</strong> <strong>Monumentendagen</strong>de Klassendag<br />
georganiseerd. Dit project is geïnitieerd door de Stichting<br />
<strong>Open</strong> <strong>Monumentendagen</strong> en wordt landelijk in verschillende<br />
steden georganiseerd. Scholieren krijgen in de ochtend op school<br />
les over monumenten en worden ‘s middags rondgeleid door één<br />
van de deelnemende monumenten.<br />
Oud Gebouw – Nieuw gebruik<br />
‘OudGebouw–NieuwGebruik’,hetlandelijkethemavande<strong>Open</strong><br />
<strong>Monumentendagen</strong> 2011, gaat over herbestemming. Uiteraard<br />
wordt in het programma hier dan ook speciaal aandacht aan<br />
geschonken. Zo zijn er gedurende het gehele weekend speciale<br />
openstellingen, wandelingen, exposities en activiteiten waar u<br />
verrast wordt door de duizend monumenten die de stad rijk is.<br />
Medewerkers van Bureau Monumentenzorg & Archeologie<br />
zullen bij bijzondere panden een toelichting geven. U kunt<br />
meer over het thema lezen op de volgende pagina.<br />
Wegwijs in de stad<br />
Wandel mee met een VVV-gids om wegwijs te worden in de stad<br />
en luister naar verhalen over monumenten. Op beide dagen<br />
kunt u aansluiten bij de gratis stadswandelingen vanuit Intree<br />
<strong>Dordrecht</strong> | VVV of stap op de fiets en maak een reis door de tijd<br />
over het eiland van <strong>Dordrecht</strong>. Kinderen kunnen op zondag<br />
aan de hand van stadsomroepster Darja op zoek naar de verloren<br />
munten van Super Sura. In diverse monumenten vinden er<br />
rondleidingen plaats die door deskundigen en vrijwilligers<br />
worden gegeven. Heeft u vragen of wilt u meer weten over<br />
<strong>Dordrecht</strong>? Kom dan naar Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV, hét startpunt<br />
voor bezoekers aan de stad, tevens het beginpunt van de<br />
stadswandelingen!<br />
<strong>Open</strong> <strong>Monumentendagen</strong> <strong>Dordrecht</strong><br />
Programma<br />
Oriënteer u, voordat u op pad gaat, eerst op het programmaoverzicht<br />
(pagina 5). Sommige activiteiten en openstellingen zijn<br />
alleen op zaterdag, andere juist weer uitsluitend op zondag. Dit<br />
jaar is er met name in de binnenstad van alles te doen; van het<br />
bekijken van een roeitocht met historische schepen tot verhalenvertellers<br />
rond en in de opengestelde monumenten. Of maak een<br />
ritje met de paardentram die u bij diverse monumenten brengt.<br />
Opzondagmiddaggevennationaleeninternationalegezelschappen<br />
in zes ‘Muzikale Monumenten’ gratis concerten. Kijk voor<br />
meer informatie over de speciale activiteiten op pagina 62.<br />
NOG VraGeN?
Thema: Oud Gebouw –<br />
Nieuw Gebruik<br />
De 25ste editie van de <strong>Open</strong> <strong>Monumentendagen</strong> staat in<br />
het teken van ‘Oud gebouw – Nieuw gebruik’ en gaat over<br />
herbestemming. Een thema waarin tijdens dit jubileumjaar<br />
zowel het verleden van als de toekomstige plannen voor<br />
monumenten worden uitgelicht.<br />
Er zijn tal van voorbeelden over herbestemming te noemen.<br />
Bijvoorbeeld een molen die tegenwoordig als woonhuis of hotel<br />
dienst doet. Nieuwe bestemmingsplannen veranderen de<br />
functies van monumenten. Renovaties, nieuwe bewoners en<br />
politieke besluiten zorgen ervoor dat de wereld van monumenten<br />
nooit stil staat. Met dit landelijke thema in het jubileumjaar<br />
van de <strong>Open</strong> <strong>Monumentendagen</strong> wordt stil gestaan bij deze<br />
bijzondere gebeurtenissen en vertellingen. In het licht van de<br />
vele historische gebeurtenissen die zich in de oudste stad van<br />
Holland hebben afgespeeld, hebben met name in <strong>Dordrecht</strong><br />
vele panden een kleurrijke historie. Maar ook de verschuiving<br />
van stadsfuncties uit het centrum en de aanleg van nieuwe<br />
woonwijken buiten de stadswallen en singels, met vaak voor<br />
het eerst een stedenbouwkundig plan, dragen bij aan herbestemmingsplannen.<br />
Onveranderd stratenpatroon<br />
Kaarten en plattegronden werden van oudsher ingetekend rond<br />
monumentale gebouwen zoals een kerk, stadhuis of waag,<br />
waaromheen in de middeleeuwen een stratenpatroon ontstond.<br />
In <strong>Dordrecht</strong> waren vooral de rivieren bepalend voor het ontstaan<br />
van de stad. De eerste bebouwing kwam tot stand op de<br />
als dijken aangelegde Voorstraat en Wijnstraat. Het stratenpatroon<br />
is door de eeuwen heen vrijwel ongewijzigd gebleven.<br />
De stadsmuur langs de Spuihaven is lange tijd de grens van de<br />
stad geweest. In de negentiende eeuw kwam de eerste stadsuitbreiding<br />
op gang in het omliggende landelijke gebied. De<br />
bebouwing hiervan ligt als een schil rond de historische binnenstad<br />
en wordt daarom de negentiende-eeuwse schil genoemd.<br />
Dit deel van de stad, waarin veel fraaie woonhuizen, kerken, het<br />
station, de schouwburg en Park Merwestein liggen, wordt tijdens<br />
de <strong>Open</strong> <strong>Monumentendagen</strong> natuurlijk op de kaart gezet.<br />
De verplaatsing van bijvoorbeeld havengebieden naar andere<br />
stadsdelen hebben een bepalende rol gespeeld in de veranderende<br />
functies van gebouwen. De fabrieken, arbeidershuizen en<br />
toeleveranciers die de binnenstad bevolkten, zijn uit het stadshart<br />
Thema: Oud Gebouw – Nieuw Gebruik<br />
verdwenen en hebben de randen van de stad opgezocht. Met<br />
name in <strong>Dordrecht</strong> zien we hier de sporen duidelijk van terug.<br />
De historische havens, stadspoorten en pakhuizen zijn kenmerkend<br />
voor de binnenstad en hebben andere functies gekregen<br />
dan waar zij honderden jaren geleden dienst voor deden.<br />
Wat te denken van Het Hof, dat onder andere een klooster,<br />
school, stadhuis, bakkerij en gymzaal is geweest!<br />
<strong>Open</strong>stellingen<br />
In <strong>Dordrecht</strong> zijn dit jaar tijdens de <strong>Open</strong> <strong>Monumentendagen</strong><br />
58 monumenten open (op zondag 45) die u onder andere een blik<br />
geven op het thema herbestemming, zowel in historisch als in<br />
toekomstig perspectief. Of dit nu terug te vinden is in het<br />
huidige gebruik, interieur of gevel, u zult zien dat aan elk<br />
monument een bijzonder verhaal kleeft. Enkele panden zijn nog<br />
nooit eerder opengesteld voor het publiek. Erfgoedcentrum<br />
DiEP en Bureau Monumentenzorg hebben er alles aan gedaan<br />
om dit jaar weer bijzondere monumenten de deuren te laten<br />
openen en begeleiden natuurlijk hierin uw bezoek. Bovendien<br />
kunt u in de binnenstad allerlei vertellers vinden die op een<br />
bijzondere manier Dordtse verhalen ten gehore brengen over<br />
de verschillende monumenten. Kijk voor meer informatie bij<br />
<strong>Open</strong> Monumenten, vanaf pagina 12 en de speciale activiteiten<br />
vanaf pagina 62.<br />
Fietsroute ‘Oud gebouw – Nieuw gebruik’<br />
Speciaal in het kader van het thema is er een wandel- en fietsroute<br />
ontwikkeld in samenwerking met VVV Zuid-Holland<br />
Zuid. De route start bij Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV. Tijdens de tocht<br />
komt u diverse panden tegen die vroeger andere bestemmingen<br />
hadden dan tegenwoordig. Diverse monumenten langs beide<br />
routes zijn geopend voor bezichtiging. U eindigt wederom bij<br />
Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV. De wandelroute is aangeven op de plattegrond<br />
op pagina 36 en 37 en beschreven op pagina 51. De fietsroute<br />
is te vinden vanaf pagina 52.<br />
8 9
Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV:<br />
centraal informatiepunt<br />
Centraal informatiepunt en startpunt van begeleide<br />
stadswandelingen is Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV aan de<br />
Spuiboulevard 99. In dit bezoekersinformatiecentrum<br />
kunt u bij de VVV-balie informatie krijgen over de opengestelde<br />
monumenten en andere bezienswaardigheden.<br />
Voor een eerste oriëntatie op de stad is dit uw beginpunt!<br />
Gastvrij en vernieuwend<br />
Loop binnen bij Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV om inspiratie op te doen<br />
voor de <strong>Open</strong> <strong>Monumentendagen</strong> in <strong>Dordrecht</strong>. Intree <strong>Dordrecht</strong><br />
| VVV geeft u informatie op een vernieuwende manier, met<br />
audiovisuele presentaties, een interactieve maquette en in de<br />
kelder een bijzondere presentatie van de ‘Schatten van <strong>Dordrecht</strong>’.<br />
Kinderen kunnen spelenderwijs de stad ontdekken. In de kelder<br />
kunt u letterlijk over de stad lopen: in een voormalige bankkluis<br />
vindt u een enorme luchtfoto van <strong>Dordrecht</strong> op de vloer.<br />
Het gebouw<br />
Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV is gevestigd in een door Ir. J. de Vries ontworpen<br />
appartementen- en kantorengebouw in de stijl van ‘Het<br />
Nieuwe Bouwen’. Het werd opgeleverd in 1969 en is gebouwd in<br />
opdracht van de toenmalige ABN-bank. Het gebouw aan de<br />
Spuiboulevard is in de geest van de Nieuwe Zakelijkheid ontworpen.<br />
Na het vertrek van de ABN-bank is het hoekpand in<br />
gebruik genomen als meubelzaak. Het is nu ingericht als een<br />
modern bezoekersinformatiecentrum waarbij op een inventieve<br />
manier gebruik is gemaakt van de oorspronkelijke kluisruimten.<br />
Informatiebalie<br />
Direct links van de ingang is de VVV-informatiebalie en de<br />
VVV-winkel met boeken, gidsen, kaarten, brochures en leuke<br />
cadeauartikelen. Hier zijn diverse boeken over (de historie van)<br />
<strong>Dordrecht</strong> verkrijgbaar, evenals de speciale themapublicatie van<br />
de landelijke Stichting <strong>Open</strong> Monumentendag: ‘Oud gebouw –<br />
Nieuw gebruik’. Aan de balie zijn verder (gratis) plattegronden<br />
van de stad verkrijgbaar, evenals folders over de verschillende<br />
tentoonstellingen die te bezichtigen zijn.<br />
Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV: centraal informatiepunt<br />
Stadswandelingen<br />
Op 10 en 11 september starten bij Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV gratis<br />
stadswandelingen onder leiding van VVV-gidsen. De wandelingen<br />
duren circa anderhalf uur. Stadsomroepster Darja de<br />
Caluwé maakt op zondag 11 september om 13.00 en 15.00 uur<br />
een avontuurlijke en interactieve kinderstadstour. Deelname is<br />
gratis, maar het aantal deelnemers is beperkt. Kom dus op tijd!<br />
Voor meer informatie zie ‘Stadswandelingen’ vanaf pagina 50.<br />
INtree DOrDreCHt: Op zaterdag 10 september geopend<br />
van 10.00 - 17.00 uur, op zondag 11 september van 11.00 - 17.00 uur.<br />
Inlichtingen: www.vvvdordrecht.nl en www.intreedordrecht.nl.<br />
Telefoon 0900 - 463 68 88.<br />
10 11
<strong>Open</strong> Monumenten<br />
Op zaterdag 10 en zondag 11 september zijn bijna zestig monumenten en musea in<br />
<strong>Dordrecht</strong> geopend in het kader van de <strong>Open</strong> <strong>Monumentendagen</strong>. De toegang is<br />
gratis. Op de volgende pagina’s staat bij elk monument een korte beschrijving,<br />
eventuele programmering en de openingstijden. In vergelijking met zaterdag is er<br />
zondag een kleiner aantal monumenten open. Let niet alleen op de openingstijden,<br />
maar ook op alle extra’s en de eventuele bezoekersvoorwaarden die in de beschrijving<br />
van elk pand staan vermeld!<br />
1<br />
Koetshuis Weizigt, Van Baerleplantsoen 30<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 12.00 - 17.00 uur.<br />
<strong>Open</strong> Monumenten<br />
Koetshuis Weizigt is gebouwd in 1886 in opdracht van landgoedeigenaar<br />
De Roo sr. en was onderdeel van landgoed Weizigt.<br />
Het lag oorspronkelijk aan de rand van de stad, omringd<br />
door weilanden, met ’zicht op de wei’. Op het landgoed bezat de<br />
familie ook een villa, smederij, orangerie en een kas. De bouwstijl<br />
van het Koetshuis was favoriet bij de rijke adel in die tijd.<br />
Het is een mix van verschillende stijlen, ook wel eclectisch genoemd:<br />
Romaans, Middeleeuws en Gotisch. Aan de achterkant<br />
heeft het pand twee dubbele poortdeuren met paardenhoofden<br />
erboven. Als groot paardenliefhebber stak De Roo veel geld in<br />
de aankleding van de koetshuisvertrekken. De paardenboxen<br />
zijn afgewerkt met geel koper. De drinkbakken zijn gemaakt<br />
van Belgisch hardsteen. Kopergravures met klinkende namen<br />
als Zephyr, Selena, Sultan en Cesar doen vermoeden dat de<br />
paarden er elk moment zullen terugkeren. Rond 1995 werd het<br />
vervallen koetshuis duurzaam gerestaureerd. Alle negentiende<br />
eeuwse elementen werden hergebruikt. Daardoor zijn de<br />
prachtig betegelde vloeren en wanden en de rijk versierde plafonds<br />
bewaard gebleven. Ook de enorme zolder met fraaie<br />
houtconstructie kreeg zijn oorspronkelijke staat terug. Bij een<br />
bezoek aan Koetshuis Weizigt, dit jaar 125 jaar oud, merkt u dat<br />
‘oud’ en eigentijds prima samengaan. Stalde de koetsier er ooit<br />
zijn koetsen, nu stimuleert Duurzaamheidscentrum Weizigt<br />
in de Koetsruimte duurzaam denken en handelen met eigentijdse<br />
exposities. De paardenstal, ooit het domein van fiere<br />
Friesen, wordt nu als ruimte verhuurd voor workshops en digitale<br />
presentaties.<br />
PrOGramma: Het Weizigt NMC pakt in het kader van het 125-jarig<br />
jubileum van het Koetshuis het gehele weekend groots uit met allerlei<br />
activiteiten. Het Koetshuis wordt in ere hersteld met échte<br />
paarden, hooi en mest. Maak ritjes in paardenkoetsen en leef je uit in<br />
verschillende interactieve exposities. Kijk voor een uitgebreide programmabeschrijving<br />
op pagina 64.<br />
12 13
<strong>Open</strong> Monumenten <strong>Open</strong> Monumenten<br />
2<br />
NS-Station, Stationsplein 1<br />
Het station bestaat uit twee monumentale onderdelen: het stationsgebouw<br />
en de overkapping. Het stationsgebouw is gebouwd<br />
in opdracht van de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij<br />
(H.IJ.S.(M)) op het traject Rotterdam - Antwerpen. Het evenwijdig<br />
aan het spoor staande stationsgebouw van <strong>Dordrecht</strong> is 108 meter<br />
lang (breed) en is gebouwd als een station uit de tweede klasse.<br />
Het van 1871-1872 daterende station kan zowel zijn ontworpen<br />
door de bouw- en werktuigbouwkundige K.H. van Brederode als<br />
door architect N.J. Kamperdijk, die destijds voor meerdere stations<br />
van de H.IJ.S. de ontwerpen leverden. Het gebouw heeft de stilistische<br />
kenmerken van de voor veel stationsgebouwen uit die tijd<br />
gangbare Rondbogenstijl. De diverse bouwdelen staan onder<br />
zadel- en schilddaken, die oorspronkelijk waren gedekt met<br />
zinken roeven. De gevels zijn opgetrokken in schone baksteen en<br />
worden verlevendigd door accenten van gepleisterde baksteen en<br />
grijze hardsteen. De gevel van de linker uitbouw (die oorspronkelijk<br />
de toiletruimtes bevatte) is enigszins verstoord door een<br />
nieuwe, vergrote gevelopening. Het interieur van het stations-<br />
3<br />
gebouw is voor een deel in de oorspronkelijke staat bewaard<br />
gebleven. De hal is breed, maar ondiep en wordt voorzien van<br />
daglicht door de twee keer negen gevelopeningen in de voorgevel.<br />
De twee korte halwanden zijn gewijzigd op de begane grond. De<br />
perronoverkapping is in 1900 door de Dordtse firma Van Dorsser<br />
& Terhorst vervaardigd en is een stalen draagconstructie. De<br />
overkapping bestaat uit een ijzeren constructie van geklonken en<br />
gewalst ijzer waarop een houten zadeldak ligt. Deze constructie<br />
is samengesteld uit een rij geconstrueerde kolommen met volwandige<br />
zijkanten en Belgische spanten met gebogen onderrand,<br />
die met elkaar zijn verbonden door vakwerkliggers. De houten<br />
kap heeft een zeeg in beide dakschilden, die een flauwe dakhelling<br />
hebben. In het afgelopen jaar is het station verbouwd. De<br />
entree naar de perrons bij de bushaltes is voorzien van een<br />
nieuwe overkapping. De commerciële ruimtes voor winkels zijn<br />
opnieuw gebouwd en de kaartautomaten zijn verplaatst. Aan de<br />
kant van de fietsenstalling zijn roltrappen geplaatst waar eerst<br />
nog vaste trappen stonden. Ook is het bordes aan het voorkant<br />
van het station vernieuwd.<br />
julianakerk, mauritsweg 286<br />
OPeNINGStIjD: Zaterdag 10.00 uur - 16.30 uur.<br />
Deze kerk is in 1928 gebouwd als Gereformeerde Kerk. De kerk is<br />
ontworpen door architectenbureau Bakker & van Herwijnen.<br />
Sinds 1977 is de kerk in gebruik bij de Gereformeerde <strong>Gemeente</strong>.<br />
In dat jaar is de kerk gerenoveerd en in 2005 heeft er een tweede<br />
renovatie plaatsgevonden. In de kerk kunt u diverse gebrandschilderde<br />
ramen zien en daarnaast zijn er diverse stijlkenmerken<br />
van de Amsterdamse school zichtbaar. In de kerk is tevens het<br />
recent gerenoveerd Edskes-orgel open voor bezichtiging en orgelbespeling.<br />
PrOGramma: In de kerk zijn rondleidingen met uitleg over gebruikte<br />
symboliek in de kerk en bestaat de mogelijkheid om een presentatie over<br />
renovatie van het gebouw en orgel bij te wonen.<br />
4<br />
emmanuelkerk, Oudendijk 110<br />
OPeNINGStIjD: Zaterdag 10.00 - 16.00 uur.<br />
De Emmanuelkerk werd in 1913 door werkliedenvereniging ‘Helpt<br />
Elkander’ gebouwd als verenigingsgebouw voor Dubbeldam. In<br />
1949,naeengrondigeverbouwingtotkerk,namdeGereformeerde<br />
<strong>Gemeente</strong> van Dubbeldam haar intrek in wat toen de ‘Rehobothkerk’<br />
heette. In 1966 nam de Rooms-Katholieke gemeenschap van<br />
Dubbeldam en Sterrenburg I het gebouw over. Het kerkgebouw<br />
werd omgedoopt tot ‘Emmanuelkerk’ en is nog steeds als zodanig<br />
in gebruik. Hetgehele gebouwis tebezichtigen.In de Emmanuelkerk<br />
is de zolder met orgel te bezichtigen, de kerk met altaar, het<br />
Mariabeeld en de kerkbanken.<br />
PrOGramma: Gedurende de dag kunt u luisteren naar verschillende<br />
muzikale optredens. Aan het einde van de dag (16.00 uur) zingt het<br />
dames- en herenkoor samen met het kinderkoor. Bovendien zijn er<br />
informatiestands over de werkzaamheden van de kerk. Verder is er een<br />
tentoonstelling van schilderijen door één van de parochianen. Ook<br />
geven gidsen tekst en uitleg over de kerk.<br />
5<br />
Sint antoniuskerk, Burg. De raadtsingel 45<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.<br />
De neogotische kerk, vernoemd naar de heilige Antonius van<br />
Padua, is in de jaren 1920-1921 gebouwd naar een ontwerp uit 1916<br />
van de Haagse architect Nicolaas Molenaar, op de plaats waar<br />
voorheen het gebouw Musis Sacrum stond. De door de Eerste<br />
Wereldoorlog enorm gestegen prijzen voor grondstoffen leidden<br />
ertoe dat de toren een stuk lager en de kerk flink korter werd dan<br />
oorspronkelijk gepland. Naast de St. Bonifatiuskerk was het de<br />
tweede rooms-katholieke parochie in de stad, noodzakelijk om<br />
het toegenomen aantal gelovigen de zondagsmis te laten bijwonen.<br />
Het grondplan van de kerk is sinds de bouw ongewijzigd.<br />
Midden op de viering staat de angelustoren. Aan beide zijden van<br />
het priesterkoor (achterin de kerk) bevinden zich twee straalkapellen.<br />
Het interieur bestaat uit gele baksteen uitgevoerde randen in de<br />
muren en decoraties met rode, gele en crèmekleurige bakstenen<br />
op de pilaren. Links tegen de muur, achter de doopvont, zijn in<br />
brons uitgevoerde symbolische voorstellingen die de oorspronkelijke<br />
preekstoel sierden. Het altaar in art nouveau-stijl (ontwerp:<br />
August van Os) is een van de weinige originele interieuronderdelen<br />
die de kaalslag van de jaren zestig van de vorige eeuw overleefd<br />
hebben. De geheel nieuwe inrichting kwam tot stand als<br />
gevolg van een grote vernieuwing in de liturgie, vastgelegd op<br />
het tweede Vaticaanse Concilie (1962-1965). Belangrijk onderdeel<br />
zijn ook de gebrandschilderde glas-in-loodramen vol symboliek<br />
14 15
<strong>Open</strong> Monumenten <strong>Open</strong> Monumenten<br />
6<br />
van de hand van glazenier Fritz Geuer. Deze zijn in 1922 geplaatst.<br />
Een uitgebreide beschrijving van het interieur is verkrijgbaar.<br />
PrOGramma: Uitstalling van liturgische kleding en vaatwerk met<br />
speciale aandacht voor ‘Het heilige Hout van <strong>Dordrecht</strong>’ (1432). Op<br />
zondag is er driemaal een speciaal optreden van mannenkoor Bravi<br />
Bravi om 14.00, 15.00 en 16.00 uur. Zie daarvoor ook pagina 60.<br />
Galerie Blom, johan de Wittstraat 43<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 10.00 - 18.00 uur.<br />
Galerie Blom is een in laat negentiende-eeuws woonhuis<br />
(bouwjaar 1880) met zorgvuldig gerestaureerd interieur, gelegen<br />
in de negentiende-eeuwse schil van de Dordtse binnenstad. Geboortehuis<br />
van schrijver/dichter K.L. Poll (1927-1990). Te bezichtigen<br />
ruimtes op de benedenverdieping: hal, gang, oude keuken,<br />
voor- en achtergalerie en de serre. Galerie Blom is gespecialiseerd<br />
7<br />
in hedendaagse kunst. Op het pleintje voor de galerie staat een<br />
beeldengroep van de Belgische kunstenaar Pascal Radar.<br />
PrOGramma: Groepsexpositie: schilderijen, bronzen beelden en<br />
aquarellen van o.a. Bage, Courcelles, Devolder, Jurriën, Niessen en Radar.<br />
Nationaal Landschapskundig museum en<br />
Documentatiecentrum, reeweg Oost 145<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 10.00 - 17.00 uur.<br />
Museum en documentatiecentrum gevestigd in een vroeg<br />
twintigste-eeuws pand met een collectie van foto’s, antieke en<br />
recente landkaarten, plattegronden en maquettes van Nederlandse<br />
landschappen. Tevens enkele geomorfologische tuinen<br />
waarin diverse landschapsstructuren zijn nagebootst. Enkele<br />
vertrekken van het woonhuis (bouwjaar 1912) hebben in de jaren<br />
twintig van de vorige eeuw een art deco-interieur gekregen met<br />
glas-in-lood, eikenhouten lambriseringen,ingebouwde banken,<br />
fauteuils en kasten. Te bezichtigen zijn de woonkamer uit 1920<br />
en alle overige expositieruimten (12 vertrekken). Het glas-in-lood<br />
van de deurpartij (ingang woonhuis) is gemaakt door glasschilder<br />
W. Bogtman uit Haarlem. Toon Berg is de maker van het glas-inloodraam<br />
in de erker van de kamer op de verdieping, waarin hij<br />
symbolisch de vroege ochtend, middag enavonduitbeeldde. In de<br />
smalle ramen links en rechts ziet u respectievelijk een zangvogel<br />
(dag) en uil (nacht). Het opvallend paarse tapijt in art decostijl in<br />
deze kamer is origineel, het contrasteert prachtig met de houten<br />
kasten en ingebouwde meubelen. Een deel van de museumcollectie<br />
bevindt zich in het pand Reeweg Oost 153, een woonhuis<br />
uit 1919 met nog origineel interieur. Zeer bezienswaardig!<br />
PrOGramma: Regelmatig rondleidingen door de opengestelde expositieruimten<br />
(met onder andere antieke landkaarten en plattegronden),<br />
stijlkamers en reliëftuinen. Tentoonstelling van negentig wandel- en<br />
fietsgidsen ‘Op Geo-pad’, met routes langs sporen in het landschap en<br />
sporen van monumenten.<br />
8<br />
Chr. Gereformeerde Kerk,<br />
hoek Singel/Dubbeldamseweg noord<br />
OPeNINGStIjD: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur.<br />
De in baksteen opgetrokken kruiskerk met kosterswoning is in<br />
1919ontworpendoordearchitectenB.vanBilderbeekenH.A.Reus,<br />
in opdracht van de Christelijk Gereformeerde <strong>Gemeente</strong>. Deze in<br />
1835 opgerichte gemeente kwam eerst bijeen in verschillende<br />
gebouwen in de binnenstad en nam in 1885 een nieuw kerkgebouw<br />
aan de Museumstraat in gebruik. In 1918 werd besloten tot<br />
het bouwen van een nieuwe en ruimere kerk om het toenemend<br />
aantal gemeenteleden plaats te bieden. Het gebouw is gesitueerd<br />
op een opvallende plaats, het kruispunt van de Nicolaes Maessingel<br />
en de Dubbeldamseweg, dat extra benadrukt wordt door<br />
de hoge hoektoren. Het gebouw heeft weinig wijzigingen ondergaan<br />
en bevindt zich nog vrijwel geheel in oorspronkelijke staat.<br />
De vrijstaande hoge toren is met één zijde verbonden aan de kerk.<br />
Opdeviering(devierkanteruimtewaarhetkoorenhetlangschip<br />
elkaar kruisen) staat als bekroning een achthoekig torentje. De<br />
hoofdingang bevindt zich in een rondboogportaal. In het driezijdig<br />
ingangsportiek zijn fraaie metselwerkdetails te zien. Let<br />
ook op de decoraties op de gevels. Interieur: open kapconstructie,<br />
kerkruimte met galerijen en orgelgalerij, twee gebrandschilderde<br />
ramen van glazenier Wim Korteweg en originele kerkbanken.<br />
PrOGramma: Om 14.30 uur is er “Een noot over glas in lood”. Een muzikale<br />
improvisatie n.a.v. de glas-in-loodramen door Mirjam Eckhardt<br />
(piano) en Ron Verduijn (orgel), met toelichting van de afbeeldingen door<br />
ds. J.M.J. Kieviet. Verder is er een kleine fototentoonstelling over de historie<br />
van het gebouw. Gedurende de hele dag zijn er orgelbespelingen en<br />
rondleidingen.<br />
9<br />
Wilhelminakerk, Blekersdijk 39-41<br />
OPeNINGStIjD: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur.<br />
Bakstenen koepelkerk in eclectische stijl (1898-1899) van architect<br />
Tjeerd Kuipers. De eerste paal werd geslagen op de dag van de inhuldiging<br />
van Koningin Wilhelmina. Het ontwerp, met name<br />
de ronde plattegrond, is geïnspireerd door de ideeën over liturgie<br />
en kerkbouw van dr. Abraham Kuyper. De kerk werd in gebruik<br />
genomen in 1899. Het aantal zitplaatsen werd in 1922 aanzienlijk<br />
uitgebreid met de bouw van een galerij. Een ingrijpende modernisering<br />
van het interieur vond plaats in 1967/1968. In 2001 werd<br />
de kerk van buiten gerestaureerd en van binnen gerenoveerd.<br />
De gebrandschilderde ramen met de thema’s schepping en herschepping<br />
zijn in 1949 vervaardigd door de Dordtse glazenier<br />
Wim Korteweg. Hij ontwierp ook ‘de Zaaier’ in het roosvenster<br />
boven de ingang (1953). Het orgelfront dateert uit het begin<br />
van de achttiendeeeuwenisafkomstiguitdevoormaligeoudkatholieke<br />
schuilkerk in de Mariënbornstraat. Het werd in 1842<br />
geplaatst in de kerk van de afgescheidenen in het Kromhout<br />
en verhuisde in 1900 mee naar de Wilhelminakerk. Het orgel<br />
werd in 1920 vervangen door een pneumatisch instrument.<br />
16 17
<strong>Open</strong> Monumenten<br />
10<br />
In 2005 werd achter het historische front opnieuw een ander orgel<br />
geplaatst: het Bakker & Timmenga-orgel (1906) uit de voormalige<br />
Duyststraatkerk in Rotterdam-Delfshaven.<br />
PrOGramma: Foto-expositie kerken van architect Tjeerd Kuipers<br />
(1857-1942). Speciaal voor kinderen is er een fotopuzzeltocht in en<br />
rond de kerk. Mensen zonder hoogtevrees kunnen de toren beklimmen<br />
(11.30 - 15.30 uur).<br />
OVerIG PrOGramma:<br />
10.00 uur Orgelbespeling door Wendeline Wilmink<br />
11.00 uur Gelegenheid om de speeltafel te bekijken en zelf het orgel te<br />
bespelen<br />
12.00 uur Orgelbespeling door Hans van de Weg<br />
13.00 uur Vioolspel van Astrid en Gerard van der Niet, begeleid door<br />
Wendeline Wilmink (piano)<br />
14.00 uur Orgelbespeling door Kees Doornheim<br />
15.00 uur Singelkoor onder leiding van Miriam Lindemans-Nobel<br />
16.00 uur Orgelbespeling door Diederick Koornstra<br />
remonstrantse Kerk, Cornelis de Wittstraat 28<br />
OPeNINGStIjD: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur.<br />
In 1900-1901 door architect H.A. de Reus gebouwde bakstenen<br />
kerk met invloeden van de rationalistische bouwstijl van<br />
H.P. Berlage. Zowel ex- als interieur zijn nauwelijks gewijzigd.<br />
11<br />
De kerkzaal heeft een ellipsvormig houten tongewelf. Originele<br />
kerkbanken, Jugendstil wandlampen en kroonluchters.<br />
Mooie glas-in-loodramen.<br />
PrOGramma: In het kader van de Nationale Orgeldag is er gelegenheid<br />
tot bespeling van het Maarschalkerweerdorgel tussen 10.00-14.00 uur.<br />
Om 14.00-14.45 uur, 15.00-15.45 uur en 16.00-16.45 uur muziek door<br />
het Drechtsteden Trombone Ensemble en door Nelly van der Vegt<br />
(trompet), Margriet den Hartog (orgel) en hun leerlingen. Op verzoek<br />
geeft Marja van Bennekom een rondleiding door het gebouw. Tegen een<br />
geringe vergoeding kunt u genieten van een koffie/thee met appeltaart.<br />
Kruiskerk Baptistengemeente, Vrieseweg 64<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 10.00 - 17.00 uur.<br />
De kerk is gebouwd in 1886 door architect A. Schmidt op de plek<br />
van een negentiende eeuws theehuis genaamd ‘Pas Buiten’. In<br />
1935 is de kerk grondig verbouwd en vergroot naar het plan van<br />
architect G. Gerritse. De bouwstijl van de kerk is beïnvloed door<br />
het rationalisme. De kerk is sober opgetrokken in baksteen, met<br />
enkele natuursteenelementen, vanuit een rechthoekige plattegrond.<br />
De voorgevel van de kerk bestaat uit vier traveeën en geeft<br />
in één vlak vorm aan de ingangen van de kerk, de uitdrukking<br />
van de kerkzaal en de kosterswoning. Binnen ondersteunen zes<br />
opvallende gelamineerde houtenspantenhetdakvandekerkzaal.<br />
In een spitsvormige uitspanning in de achterwand is het orgel en<br />
dekanselopgenomen.Verderzijnerindekerkzaaltweezijbalkons<br />
en een achterbalkon te vinden. Voor de kansel is in 1977 een<br />
doopbassin aangebracht om de doop door onderdompeling te<br />
kunnen bedienen. Boven het brede rondboogportiek is een rond<br />
venster aangebrachtmet een door de architect ontworpen glas-inloodraam<br />
met een afbeelding van Christus. Dit raam is in 1948<br />
gemaakt als vervanging van het door oorlogsgeweld beschadigde<br />
oorspronkelijke raam met de titel ‘De Noodigende Heiland’. De<br />
overige glas-in-loodramen van de kerk zijn nog uit 1936 en vervaardigd<br />
door de Rotterdamse glazenier H. Lamoen en stellen<br />
12<br />
bijbelse voorstellingen voor. In 1886 plaatste de firma van Gelder<br />
uit Leiden het orgel. Dit orgel werd in 1905 vervangen door een<br />
orgel van de firma Verschueren uit Heythuizen. Het huidige orgel<br />
van de kerk stamt uit 1931 en is op unit-basis gemaakt door de<br />
firma Standaart uit Schiedam. In 1981 is het orgel uitgebreid naar<br />
18 registers door A.W. Behr uit Rotterdam.<br />
PrOGramma: Rondleidingen door de kerkzaal. Informatie verkrijgbaar<br />
over de glas-in-loodramen. Beide dagen wordt het orgel geregeld<br />
bespeeld en is er ook de mogelijkheid om zelf het orgel te bespelen. Tevens<br />
is het theehuis ‘Pas Buiten’ voor deze gelegenheid weer opgebouwd om<br />
u te kunnen voorzien van thee, koffie en overheerlijk gebak.<br />
Voorafgaand aan de openstelling op zondag is er om 10.00 uur een ‘open<br />
deur dienst’, om 12.00 uur gevolgd door een rondleiding, toegankelijk<br />
voor belangstellenden.<br />
Park merwestein, de groene enclave tussen<br />
Singel, Hallincqlaan, Groenedijk en Vrieseweg<br />
OPeNINGStIjDeN: Dagelijks vanaf 07.00 uur tot één kwartier na<br />
zonsondergang.<br />
De stad <strong>Dordrecht</strong> lag in vroegere tijden - voor de latere uitbreiding<br />
- uitsluitend binnen de Vest en Spuihaven. Het terrein<br />
daarbuiten bestond uit polders die tijdens de grote stormvloed<br />
van 19 november 1421 - de Sint Elizabethsvloed - onderliepen.<br />
Later, eind vijftiende eeuw en verder in de zestiende eeuw werden<br />
dijken aangebracht. Op oude kaarten van deze gebieden is te zien<br />
dat zich op de plek waar nu Park Merwestein ligt, bleekvelden,<br />
boomgaarden en tuinen bevonden. Een deel van die tuinen, ook<br />
wel ‘lusthoven’ genoemd, was eigendom van ridder Johan Berck.<br />
De naam Berckepad herinnert nog steeds aan deze grondbezitter.<br />
Hetoudstebekendeeigendomsbewijsisgedateerdop27november<br />
1610. Het betreft een gedeelte van het huidige park. Vroegere eigenaren<br />
hebben dit gebied aanzienlijk uitgebreid door aankoop<br />
van aangrenzende percelen. Begin negentiende eeuw heette dit<br />
particuliere landgoed ‘Dijk- en Veldzigt’, in 1829 is de naam ver-<br />
anderd in ‘Wei- en Veldzigt’ en in 1851 staat het bekend als ‘Velden<br />
Dijkzigt’ als Otto Boudewijn ’t Hooft van Benthuizen - reeds<br />
eigenaar van een gedeelte ervan - de overige gronden van zijn<br />
zuster koopt. ’t Hooft laat op zijn terrein een chaletachtige villa<br />
bouwen, een koetshuis, een tuinmanswoning en nog enkele<br />
opstallen. Hij geeft zijn landgoed een nieuwe naam: de buitenplaats<br />
‘Merwestein’.<br />
De villa is tijdens het bombardement van 24 oktober 1944 verloren<br />
gegaan. Het Koetshuis (later Melkhuis geheten) is in 1948 door de<br />
gemeenteomeconomischeredenengesloopt.Alleendetuinmanswoning<br />
(thans parkwachterwoning) gelegen bij de Groenedijkingang<br />
bestaat nog.<br />
Eind negentiende eeuw (1883) verenigt zich een aantal Dordtse<br />
burgers in het ‘Comité tot Stichting van een Park in <strong>Dordrecht</strong>’.<br />
Aanvankelijk poogt men de Karremansweide (het huidige Oranjepark)<br />
totwandelpark tebestemmen, maarhet Dordtsegemeentebestuur<br />
weigert mee te werken aan de uitvoering van dit plan. Al<br />
snel daarna (1884) doet zich een unieke gelegenheid voor.De eigenaresse<br />
van het landgoed ‘Merwestein’ (een dochter van Otto ’t<br />
Hooft van Benthuizen) is bereid tot verkoop voor een bedrag van<br />
f 80.000,- plus f 6.000,- kosten. Dat bedrag wordt in korte tijd door<br />
Dordtseburgersbijeengebracht.Hetcomité,datnietvanplanwas<br />
zelf een park te exploiteren, onderhandelde vervolgens met de gemeente.Voorgesteldwerddatdegemeentehetlandgoedzouonderhouden<br />
en openstellen voor het publiek alswandelpark,waarvoor<br />
wel enkele aanpassingen nodig waren; hetlandgoedmoesttenminste25jaardebestemmingkrijgenvan<br />
openbaar wandelpark,<br />
en eventuele bebouwing langs het park (Singel, Hallincqlaan,<br />
Vrieseweg) moest in overeenstemming zijn met het karakter van<br />
het landgoed Merwestein, dus geen kantoren en fabrieken.<br />
18 19
<strong>Open</strong> Monumenten <strong>Open</strong> Monumenten<br />
13<br />
Als de gemeente akkoord zou gaan met alle voorwaarden was het<br />
comité bereid de ingezamelde gelden over te dragen aan de gemeente<br />
die daarmee in staat werd gesteld het landgoed aan te<br />
kopen. De gemeente aanvaardde de voorwaarden waardoor sedert<br />
1885 het landgoed Merwestein is veranderd in een openbaar<br />
wandelpark, genaamd Park Merwestein en dit alles dankzij de<br />
goedgeefsheid van de Dordtse burgerij. Op 14 februari 1885 wordt<br />
de buitenplaats Merwestein aan de gemeente overgedragen. Kort<br />
daarna geven B & W tuinarchitect C. Kwast de opdracht een plan<br />
te maken voor de inrichting van het park. Deze gaat voortvarend<br />
te werk. Er worden o.a. wandelpaden aangelegd en een drainagesysteem.<br />
Op zondag 10 mei 1885 wordt Park Merwestein voor het<br />
publiek opengesteld. Tot de dag van vandaag is het een openbaar<br />
wandelpark, met als treurig intermezzo de sluiting tijdens de<br />
Tweede Wereldoorlog. Het park is in die tijd ernstig gehavend<br />
door oorlogsgeweld en plunderingen. Veel bomen zijn omgezaagd<br />
om te dienen als brandhout. Het herstel (verwijdering van barakken<br />
en bunkers, door de bezetter neergezet) vergt twee jaar. Met<br />
Pinksteren 1947 gaan de hekken weer open voor het publiek.<br />
Ondanks de restauratie is het verschil met het park-van-voor-deoorlog<br />
pijnlijk. Zo is bijvoorbeeld de grote fontein verdwenen, een<br />
gemis dat tot de dag van vandaag wordt gevoeld.<br />
Schouwburg Kunstmin, St. jorisweg 76<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en<br />
zondag 12.00 - 17.00 uur, uitsluitend te bezoeken met rondleiding.<br />
Theater uit 1889 van architect J. Verheul met voorgevel in neorenaissance<br />
stijl (negentiende-eeuwse bouwstijl). In 1939/1940<br />
ontwierp architect Sybold van Ravesteyn (1899-1983) de halfronde<br />
aanbouw in staal en glas met de marmeren entreetrappen en<br />
een volledig nieuw interieur in neobarok-stijl. Slechts de buitenzijde<br />
van het gebouw van Verheul bleef gehandhaafd. Binnen is<br />
het één en al gebogen, golvende en krullende lijnen, vaak versierd<br />
met ornamenten. Bij de renovatie van 1993/1994 door Rouw & De<br />
Kock Architecten zijn alle oude stijlelementen en kleurschake-<br />
14<br />
ringen in ere hersteld. Theatercafé Sybold heeft een eigen ingang<br />
aan het Willem Kesplantsoen. Tussen 14.00 en 17.00 uur zijn in<br />
Sybold beide dagen koffie, thee en andere drankjes verkrijgbaar,<br />
de keuken is gesloten.<br />
PrOGramma: Elk heel uur start een rondleiding door de schouwburg.<br />
Duur ca. 45 minuten. Via de zolder, op en onder het toneel en langs de<br />
kleedkamers maakt u kennis met meer dan honderd jaar geschiedenis.<br />
De laatste rondleiding start om 16.00 uur.<br />
Pompstation en Watertoren Villa augustus,<br />
Oranjelaan 7<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag vanaf 8.00 uur (keuken<br />
restaurant sluit om 23.00 uur).<br />
Op de hoek van de Oranjelaan en de Noordendijk ligt langs het<br />
Wantijhetvoormaligdrinkwaterleidingterreinmetdaaropde(niet<br />
te bezoeken) Watertoren uit 1881-1883 en het uit 1942 daterende<br />
pompgebouw.DeingangvanditgebouwisaandeOranjelaan,hier<br />
bentuopzaterdagenzondagwelkominhetmarktcafé, restaurant<br />
en in de erachter liggende tuinen van ‘Villa Augustus’. In de<br />
Watertoren en het naastgelegen ketelhuis zijn hotelkamers gerealiseerd,<br />
dit gebouw is niet toegankelijk. Het complex is ook te<br />
bereiken via de loopbrug vanaf P-Energiehuis.<br />
De33meterhogeWatertoren,eenontwerpvandirecteurgemeentewerken<br />
J.A. van der Kloes, is gebouwdin de eind negentiende eeuw<br />
gebruikelijke eclectische stijl met invloeden van de neorenaissance.<br />
Het vierkante gebouw kreeg vier achthoekige torentjes<br />
waartussen zich het waterreservoir bevond. Toen het reservoir in<br />
1938 verhoogd werd om de capaciteit van de toren te vergroten,<br />
verdwenendetorentjes.Dezeverhoging,een16meterhogemetalen<br />
pijp, is in 1982 verwijderd. In het teruggeplaatste oorspronkelijke<br />
torentje is nu een hotelkamer! De geschiedenis van de Watertoren<br />
staat beschreven in deel negen van de serie ‘Verhalen van<br />
<strong>Dordrecht</strong>’: De watertorens van <strong>Dordrecht</strong> en Dubbeldam door<br />
André Oerlemans. Net als Watertoren Buitenlust in Dubbeldam<br />
heeft deze watertoren een geheel nieuwe bestemming gekregen<br />
als onderdeel van ‘Villa Augustus’.<br />
Het Pompstation, gebouwd in een Nieuw Zakelijke Stijl, diende<br />
voor het oppompen van grondwater, het regelen van druk in de<br />
waterleiding en de zuivering van grondwater. De opdrachtgever,<br />
het <strong>Gemeente</strong>lijk Hoogdrukwaterleidingbedrijf ging in 1966<br />
samen met het elektriciteits- en gasbedrijf op in het <strong>Gemeente</strong>lijk<br />
Energiebedrijf <strong>Dordrecht</strong>. Hier bevinden zich het marktcafé<br />
en restaurant (met terras aan de tuinzijde) van Villa Augustus.<br />
De tuinen omvatten onder andere moestuinen, een boomgaard,<br />
kassen en een Italiaanse tuin. Ze zijn geïnspireerd op de tuinen<br />
uit de Renaissance en late Middeleeuwen.<br />
15<br />
Korenmolen Kyck over den Dyck, Noordendijk 144<br />
OPeNINGStIjD: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur.<br />
Deze hoge, ronde, stenen stellingmolen uit 1713 was oorspronkelijk<br />
een moutmolen voor de bierbrouwerijen en kreeg vervolgens<br />
de functie van het malen van granen. Na de restauratie,<br />
die in 1999 begon en begin 2001 afgerond werd, is deze functie<br />
hersteld. De molen is een opvallende verschijning in het<br />
Dordtse stadsbeeld en is als enige overgebleven van de vele molens<br />
die <strong>Dordrecht</strong> kende. Tijdens de restauratie is de windkorenmolen<br />
weer rechtop gezet na het aanbrengen van een<br />
nieuwe fundering. Hoognodig, want hij was meer dan 1,5<br />
meter achterover (de dijk af) gezakt. De molen heeft een nieuwe<br />
bestemming gekregen en wordt beheerd door de Stichting<br />
Molen Kyck over den Dyck. Er zijn diverse representatieve<br />
ruimtes die verhuurd worden voor bijeenkomsten en vergaderingen.<br />
In het winkeltje op de begane grond zijn ‘molenproducten’<br />
te koop zoals volkorenmeel en koek. Vanaf de stelling is er<br />
een mooi uitzicht over de omgeving.<br />
PrOGramma: Rondleidingen, demonstratie volkorentarwemeel<br />
malen, pannenkoeken bakken, broodbakken en uiteraard het draaien<br />
van de wieken.<br />
20 21
<strong>Open</strong> Monumenten<br />
16 Wilhelminastichting, Kasperspad 63<br />
wel. Al het meubilair is speciaal ontworpen voor het vertrek. Dit is<br />
op zondag 11 september open. De Dordtse reder en koopman<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag<br />
12.00 - 17.00 uur (uitsluitend het binnenhof en regentenkamer,<br />
woningen zijn niet toegankelijk).<br />
Op initiatief van het Dordtse echtpaar L.C. van Oldenborgh-<br />
Vriesendorp is tussen 1927 en 1930 de Wilhelminastichting tot<br />
stand gekomen. Een hof met 33 woningen op de hoek van het<br />
Kasperspad en Warmoezierspad. In de akte van oprichting werd<br />
het doel omschreven: ‘het verschaffen van vrije woning aan ouden<br />
van dagen, behorende tot een protestants kerkgenootschap, van<br />
den vrouwelijke kunne, uit den arbeidersstand of kleine middenstand’.<br />
In de loop der tijd zijn de statuten gewijzigd: ook mannen<br />
en echtparen kunnen tegenwoordig een woning huren. Dit is niet<br />
meergratissindsderenovatieindejarentachtigvandetwintigste<br />
eeuw. Architect B. van Bilderbeek heeft de woningen dusdanig<br />
gegroepeerd dat de bewoners (bij zonnig weer) het grootste deel<br />
van de dag van zonlicht kunnen genieten. Het ontwerp is beïnvloed<br />
door de Delftse en Amsterdamse School. De vrouwenfiguur<br />
aan de buitenzijde van de poort, gemaakt door de Haarlemse<br />
beeldhouwer Van den Eijnde, draagt op haar handen de symbolen<br />
vanhuisenhaard.Aandehofzijdeishetwapenvandestichtingte<br />
zien, evenals vrouwenfiguren die de ochtend en de avond voorstellen.<br />
De huizen zijn niet toegankelijk, maar de regentenkamer<br />
17<br />
te zien aan de eikenhouten lambriseringen en deels gebrandschilderde<br />
ramen. De huisjes van de Wilhelminastichting zijn<br />
allemaal even groot, zij zijn met elkaar verbonden door de trap<br />
naar de zolder. Van Bilderbeek schreef in 1934 in het blad Architectura<br />
over het wonen in een hof: ‘Voor minnaars van stedenschoon,<br />
voor kunstenaars en kunsthistorici zijn de in onze steden<br />
in stand gebleven oude, pittoreske hofjes met hun stille binnentuinen,<br />
omsloten door een ombouwing van simpele woningen<br />
en hun dikwijls monumentale poortgebouwen en ingangen,<br />
klassieke voorbeelden van goede,gavearchitectuur.(….) Hoogstens<br />
vragen de woningen inwendig enige verbetering omdat ze niet<br />
geheel beantwoorden aan de tegenwoordige bewoningseisen en<br />
voorschriften’.<br />
regenten- of Lenghenhof,<br />
ingang (Korte) Bagijnhof 76<br />
OPeNINGStIjD: Zondag 12.00 - 17.00 uur, regentenkamer<br />
(Lenghenhof 9a) open voor bezichtiging.<br />
Dit door regenten bestuurde vrouwenhof uit 1755 heeft veertig<br />
bewoners. Overdag kun je door de uit vier hofjes bestaande<br />
Regentenhof wandelen, na 18.00 uur sluit de poort aan het<br />
Bagijnhof en het hek aan de Vriesestraat. De regentenkamer is<br />
18<br />
Gijsbert de Lengh stelde in 1755 zijn intenties op schrift tot het<br />
stichten van een armevrouwenhof waar vrouwen van vijftig jaar<br />
enoudergratiskondenwonen.Hijoverleedechterinhetzelfdejaar.<br />
Dedoorhembenoemderegentenlietenzijnplannenuitvoeren en<br />
in 1756 konden de eerste bewoners hun huisjes betrekken. Het<br />
hofje draagt daarom zowel de naam van de stichter, de Lengh, als<br />
van de regenten die na zijn vroegtijdig overlijden het werk uitvoerden.<br />
De hoofdingang is aan het Bagijnhof: een met natuursteen<br />
beklede poort met rococoversieringen (typisch hiervoor zijn<br />
de schelpvormen). Hier is de ‘Voorhof’met zestien oorspronkelijke<br />
huisjesrondeenvierkantebinnentuin.Opeensokkeluit1730staat<br />
een uit 1880 daterende zonnewijzer. Tegenover de hoofdingang is<br />
deRegentenkamer(metluiken)meteenbezienswaardiginterieur<br />
(combinatie van marmeren lambrisering en goudleerbehang is<br />
uniek in Nederland). Onder andere schoorsteen van Belgisch<br />
marmer, goudleerbehang en een stucplafond met sierlijke rococoversieringen.<br />
Vanaf de ingang gezien naar rechts ligt de<br />
‘Klophof’, een uitbreiding van de vroegtwintigste eeuw. Via de<br />
doorgang links komt u in de negentiende-eeuwse ‘Langehof’<br />
en vandaar weer in de ‘Achterhof’ of ‘Vriesestraathof’. De oorspronkelijke<br />
acht woningen uit 1755 van de Achterhof zijn in de<br />
negentiende eeuw vervangen door en aangevuld met nieuwe<br />
woningen. Inmiddels zijn veel woningen aangepast aan de moderne<br />
tijd, sommige huisjes hebben een andere functie gekregen.<br />
Hoewel de bewoonsters tegenwoordig een kleine bijdrage<br />
voor het gebruik van de huisjes betalen, zijn veel van de door<br />
Gijsbert de Lengh opgestelde regels nog van toepassing.<br />
regentenkamer arend maartenszhof,<br />
museumstraat 52<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.<br />
Het arme vrouwenhof uit 1625 is gesticht door Arend Maartenszoon.<br />
De ingang is via het stenen poortje. Meteen rechts ziet u<br />
de Regentenkamer. Inrichting uit 1700, met portrettengalerij<br />
19<br />
(stichter en regenten, die het hofje in de zeventiende eeuw<br />
beheerden), schildering boven schoorsteenmantel en plafondschildering<br />
van Arnold Houbraken (1660-1719). Schilderingen<br />
verwijzen naar de goede daad die Arend Maartensz stelde met<br />
de bouw van dit hof, bestaande uit 38 huisjes rond een binnenplaats<br />
met oude bomen en een waterput. Let ook op de verschillende<br />
bijbelspreuken in het hof. Tijdens de openstelling krijgt<br />
u uitleg over de geschiedenis van het hofje.<br />
Kunstkerk/kerkgebouw, museumstraat 65<br />
OPeNINGStIjD: Zondag 12.00 - 17.00 uur.<br />
Gaaf zaalkerkje (gebouwd tussen 1850 en 1885 naar een ontwerp<br />
vanArieSchmidt(1826-1905),degrootvadervanAnnieM.G.Schmidt)<br />
onder een zadeldak met tuitgevel aan de voorzijde. De gevel heeft<br />
een symmetrische indeling, met in het midden de entree met een<br />
gestucte omlijsting in de vorm van pilasters en hoofdgestel. De<br />
gevel heeft links en rechts gestucte hoekpilasters, ook de vensteromlijstingen<br />
zijn gestuct. In de achtergevel is een gevelsteen uit<br />
1597gemetseld,afkomstigvaneenhuisaanhetAugustijnenkamp<br />
22 23
<strong>Open</strong> Monumenten <strong>Open</strong> Monumenten<br />
20<br />
dat ten behoeve van de bouw van de kerk afgebroken is. De voormalige<br />
kerk is onderdeel van het te ontwikkelen Hofkwartier en<br />
wordt regelmatig gebruikt voor concerten en andere culturele<br />
activiteiten.<br />
PrOGramma: Op zondagmiddag is de Kunstkerk speciaal geopend<br />
voor het programmaonderdeel ‘Muzikale Monumenten’. Professionele<br />
musici en muziekensembles geven in zes monumenten gratis toegankelijke<br />
concerten met muziek die bij het gebouw past of er juist mee contrasteert.<br />
Het Russisch ensemble Folkopera speelt verschillende programma’s,<br />
van serieuze klassieke muziek en kerkmuziek tot volksmuziek en de<br />
beroemde klassiek populaire werken. Meer informatie kunt u vinden<br />
op pagina 58.<br />
<strong>Dordrecht</strong>s museum, museumstraat 40<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 11.00 - 17.00 uur.<br />
Het <strong>Dordrecht</strong>s Museum werd in 1842 opgericht en behoort<br />
daarmee tot één van de oudste musea van ons land. In de afgelopen<br />
anderhalve eeuw is de collectie uitgegroeid tot een indrukwekkende<br />
verzameling schilderijen van de zestiende eeuw tot<br />
nu. De collectie omvat topstukken van meesters als Aelbert Cuyp,<br />
Ary Scheffer, Nicolaes Maes, Ferdinand Bol, de gebroeders Van<br />
Strij en Aert Schouman. Ook toont het museum een wisselende<br />
selectie uit de verzameling moderne en hedendaagse kunst met<br />
werken van Piet Ouborg, Edgar Fernhout, JCJ Vanderheyden en<br />
21<br />
Jan Schoonhoven. Tussen 2008 en 2010 heeft het museum een<br />
completemetamorfoseondergaan.Denieuwe tentoonstellingsvleugel<br />
vormt een spannend contrast met het oorspronkelijke<br />
klassieke gebouw. Elke zaal heeft een eigen thema zoals ‘Licht,<br />
lucht enwater’en‘Weemoed enverlangen’.Methetunieke multimedia<br />
informatiesysteem ‘Mijn <strong>Dordrecht</strong>s Museum’ volgt u een<br />
eigen route door de collectie, op basis van uw persoonlijke profiel.<br />
Het bezoek wordt zo een ware ontdekkingstocht. Daarnaast organiseert<br />
het museum ieder weekend een bijzondere activiteit<br />
zoals een muzikaal optreden, een familieactiviteit, een speciale<br />
rondleiding of een kijkje achter de schermen. Loop het museum<br />
niet alleen binnen om te genieten van kunst, maar ook voor een<br />
lekkere lunch met uitzicht op de prachtige oude tuin of voor een<br />
exclusief cadeau. Restaurant Art & Dining is ook buiten de openingstijden<br />
van het museum open. De museumwinkel biedt<br />
naast boeken en kaarten een uitgebreid assortiment design- en<br />
cadeauartikelen. Andere nieuwe faciliteiten zijn een lounge met<br />
wijnbar, een auditorium met zitplaats voor ruim 100 personen en<br />
een ‘private diningroom’. Hiermee is het museum dé culturele<br />
ontmoetingsplek voor <strong>Dordrecht</strong> en omstreken.<br />
PrOGramma: Op pad met een verhalenverteller? Doe dan mee met een<br />
van de flitsrondleidingen in het <strong>Dordrecht</strong>s Museum. ‘Oud-bewoners’<br />
van het pand vertellen over de geschiedenis van het gebouw dat ooit werd<br />
gebruikt als ‘krankzinnigeninstituut’. Bekijk de film die Ian Pieters<br />
maakte over de recente verbouwing van het <strong>Dordrecht</strong>s Museum.<br />
Zaterdagavond 10 september vindt ReCreate plaats, een evenement<br />
voor en door jongeren. Kijk voor tijden en het laatste nieuws op<br />
www.dordrechtsmuseum.nl. Meer informatie kunt u vanaf op pagina 63.<br />
Het Hof, Hof 12<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 11.00 - 17.00 uur en zondag 13.00 - 17.00 uur.<br />
Het Hof is gebouwd als augustijnenklooster en was in de Middeleeuwen<br />
het belangrijkste augustijnenklooster van de Noordelijke<br />
Nederlanden. In 1295, na een brand in het eerste klooster, wordt<br />
het nieuwe klooster op de huidige plek gebouwd. Over de eerste<br />
bebouwing is weinig bekend. In 1512 woedt er opnieuw brand en<br />
vindt voor de tweede maal in de kloostergeschiedenis herbouw<br />
plaats. Het gebied tussen het hoofdgebouw en de kerk wordt ingericht<br />
met een kleine bestrate Hof die leidt naar een vierkante<br />
kloosterhof met kruisgang. Eromheen liggen de kloostergangen.<br />
Middenin ligt een waterput en aan de oostelijke kloostergang is<br />
een wasplaats. Beide zijn in de hedendaagse bestrating van het<br />
plein zichtbaar gemaakt, net als de oostelijke kloostergang. In<br />
juli 1572 vindt in de refter (de eetzaal van de monniken) - de<br />
huidige Statenzaal - de Eerste Vrije Statenvergadering plaats.<br />
Deze zorgt voor een omwenteling in de stad en de provincie<br />
Holland; <strong>Dordrecht</strong> kiest de zijde van Willem van Oranje en keert<br />
zich samen met andere Hollandse steden tegen de Spaanse overheerser<br />
enhet katholieke geloof. Voorde augustijner monniken is<br />
geen plaats meer; zij verlaten de stad. Deze gebeurtenis zou de<br />
toekomst van ons land blijvend beïnvloeden. Hoe? Dat kunt u<br />
zien in de 3D-film in de Statenzaal van Het Hof op zondag 11<br />
september. De film is nog tot en met 30 oktober gratis te zien in<br />
de Statenzaal van Het Hof tijdens reguliere openingstijden. Na<br />
1572 krijgt Het Hof verschillende functies en wordt het gebruikt<br />
als vergaderruimte, schoollokaal, gymzaal, bakkerij, tekenruimte<br />
van hetgenootschap Pictura endiaconiezaal. Ditjaarresideert ook<br />
voor de derde keer de Sint met zijn pieten in het Sinterklaashuis.<br />
Bij de grote restauratie in de jaren zeventig van de vorige eeuw is<br />
het gebouw gereconstrueerd naar de situatie zoals deze was aan<br />
het einde van de zestiende eeuw. Anno 2011 is Het Hof het enige<br />
22<br />
voormalige augustijnenklooster in Nederland en België, waarvan<br />
nog grote delen bewaard zijn gebleven. De gebouwen zijn nu in<br />
gebruik door Erfgoedcentrum DiEP als tentoonstellingslocatie.<br />
Toegankelijk zijn de hal, de Statenzaal (voormalige refter), Groene<br />
Zaal (voormalig dormitorium/slaapzaal van de monniken) en de<br />
keldergewelven.<br />
PrOGramma: Tijdens de <strong>Open</strong> <strong>Monumentendagen</strong> is er van alles te<br />
doen in Het Hof. Tijdens de tentoonstelling ‘Speeltijd!’ is bijzonder speelgoed<br />
te vinden, zelfs van 500 jaar oud! Op zaterdag van 12.00 – 17.00 uur<br />
kunt u zelfs (her)trouwen! Dit vanwege de viering van 200 jaar burgerlijke<br />
stand. Ook vindt op zondag een historische markt plaats op het<br />
binnenplein. Verder is er op zondag in de Statenzaal een 3D-film te zien<br />
over de eerste Vrije Statenverkiezing van Nederland. Uitgebreide informatie<br />
over alle activiteiten van Het Hof is te vinden vanaf pagina 65.<br />
augustijnenkerk, Voorstraat 216<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 13.30 - 15.30 uur.<br />
De oorspronkelijke kloosterkerk van het Augustijnenklooster is<br />
nu Het Hof. Na de brand in 1512 is de kerk opnieuw opgebouwd.<br />
De voorgevel in vroege Waterstaatsstijl (Voorstraat) is van 1776,<br />
aangebracht na de brand van 1773. Een grondige restauratie is in<br />
1997 voltooid. Bijzonder is de grafstenenvloer, de oudste in zijn<br />
soort in Nederland. Ruim 200 grafstenen bedekken de nieuw<br />
gestorte betonnen vloer volgens de oorspronkelijke indeling.<br />
24 25
<strong>Open</strong> Monumenten <strong>Open</strong> Monumenten<br />
Vooraanstaande Dordtenaren vonden hier hun laatste rustplaats,<br />
o.a. de beroemde schilder Aelbert Cuyp en zijn vader Jacob Cuyp,<br />
de familie Berck, burgemeester Cornelis van Beveren en de<br />
schilders Jacob en Abraham van Strij.<br />
Bijzondere onderdelen zijn: de preekstoel met oudchristelijk<br />
symbool van de pelikaan die eigen borst stuk pikt om de jongen<br />
te voeden (zeventiende eeuw, bevond zich oorspronkelijk in de<br />
Grote Kerk), het negentiende-eeuws Van Maarschalkerweerdorgel<br />
en een oudromaanse doopvont (twaalfde-dertiende eeuw) uit de<br />
omgeving van <strong>Dordrecht</strong>, in langdurig bruikleen van het <strong>Dordrecht</strong>s<br />
Museum. De herkomst is onbekend.<br />
PrOGramma: In het kader van de Nationale Orgeldag op zaterdag<br />
10 september geeft André Keijzer om 14.30 uur een concert. Er kan ook<br />
onder begeleiding orgel worden bespeeld.<br />
23<br />
24<br />
teekengenootschap Pictura, Voorstraat 190<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 13.00 - 17.00 uur.<br />
Sinds 1900 onderkomen van het in 1774 opgerichte Teekengenootschap<br />
Pictura, het oudste van Nederland. Vroegere huis ‘Dit is in<br />
Oostenrijck’. Met strakke gevel met een enkel rococo-ornament,<br />
de achtergevel heeft een trapgevel uit 1561. Gang en achterzaal<br />
met rococo-stucwerk. Verschillende kunstenaars, leden van<br />
Pictura, hebben hier hun atelier. Verder zijn er tentoonstellingszalen<br />
en een grafische werkplaats. Te bezichtigen zijn de monumentale<br />
hal, ledenlijst en de expositiezalen.<br />
PrOGramma: Op zondagmiddag is Pictura speciaal geopend voor het<br />
programmaonderdeel ‘Muzikale Monumenten’. Professionele musici en<br />
muziekensembles geven in zes monumenten gratis toegankelijke concerten<br />
met muziek die bij het gebouw past of er juist mee contrasteert. In<br />
Pictura speelt driemaal het Aurelia Saxofoon Kwartet, dat wordt beschouwd<br />
als één van de meest toonaangevende saxofoonkwartetten ter wereld. Meer<br />
informatie kunt u vinden op pagina 59.<br />
munt van Holland/toBe muziekschool, munt 5<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en<br />
zondag 12.00 - 17.00 uur.<br />
In 1986 werd de restauratie voltooid van het uit 1555 daterende<br />
Muntpoortje en het achterliggende Muntgebouw. Hier werd van<br />
1367 tot 1806 de Munt van Holland geslagen. De Hollandse graven<br />
gaven de opdracht tot het slaan van munten. Het poortje is van<br />
zandsteen, het stucwerk op de voorgevel aan de Voorstraat is een<br />
imitatie van natuursteen. In het Muntgebouw is nu de muziekschool<br />
van de Stichting ToBe gevestigd. Boven de ingang van het<br />
hoofdgebouw hangt het Hollandse wapen. Te zien zijn de ontvangsthal,<br />
foyer en stadstuin.<br />
25<br />
Stichting Beeldende Kunst <strong>Dordrecht</strong>,<br />
Voorstraat 180<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.<br />
Het grote Jugendstilpand op de Voorstraat 180 werd in 1902 geopendalsmeubelwinkel.<br />
ArchitectwasDordtenaarCarelTenenti,<br />
tevensvakbekwaamtimmerman,dietweebestaandepandenaan<br />
de Voorstraat ombouwde tot meubelmagazijn. In opdracht van<br />
de gemeente <strong>Dordrecht</strong> verbouwde architectenbureau Lugten<br />
Malschaert het pand ten behoeve van het Centrum Beeldende<br />
Kunst dat hier in 1993 zijn intrek nam. Een aangrenzend pand<br />
werd bij de verbouwing betrokken. De buitenzijde is gerenoveerd,<br />
binnenzijndiverseingrepengedaan.Hetcentrumbevateenkunstuitleenzaal<br />
en aan de achterzijde van het pand is een beeldentuin,<br />
ontworpen door Adriaan Geuze.<br />
26<br />
Het voormalige Centrum Beeldende Kunst is vanaf 1 september<br />
2011 geopend onder de naam SBK <strong>Dordrecht</strong>, onder de verantwoordelijkheid<br />
van de SBK Amsterdam. Door deze overname is<br />
de continuïteit van de kunstuitleen in <strong>Dordrecht</strong> gewaarborgd<br />
en wordt de uitleen op een professionele manier voortgezet.<br />
Oud-katholieke kerk S. maria maior,<br />
Voorstraat 120<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.<br />
Het kerkgebouw staat enigszins verscholen tussen en achter de<br />
huizen aan de Voorstraat, een gevolg van de schuilkerk die hier<br />
ooit gestaan heeft. In 1572 koos <strong>Dordrecht</strong> voor de reformatie.<br />
Katholieken kwamen in het geheim bijeen in huiskamers en op<br />
zolders. Later ontstonden de schuilkerken. Deze werden gedoogd,<br />
maar moesten wel achter de huizen, dus niet zichtbaar vanaf de<br />
straat, gebouwd worden. De huidige kerk met pastorie is in 1843<br />
gebouwd door stadsarchitect G.N. Itz. De schuilkerk stond aan<br />
de Wijngaardstraat, aan de achterzijde van de huidige kerk. Bij<br />
de bouw is gebruik gemaakt van materiaal dat bij de sloop van<br />
het oude kerkgebouw vrijkwam. De eenvoudige, kleine zaalkerk<br />
met absis is opgetrokken in neoclassicistische stijl. In het timpaan<br />
een afbeelding van het Lam Gods, op de achtergrond een vergulde<br />
stralenkrans.Het sacramentshuis ophetaltaar,de gesneden eiken<br />
26 27
<strong>Open</strong> Monumenten<br />
27<br />
28<br />
communiebankendepreekstoelzijnachttiende-eeuws,dekaarsenkroon<br />
is zeventiende-eeuws. Doopvont en orgelfront dateren uit<br />
1843, het door Van der Kam en Van der Meulen gebouwde orgel is<br />
in 1844ingewijd. Ookhet gestuctegewelf ende altaartafel dateren<br />
uithetmiddenvandenegentiendeeeuw.Aanweerszijdenvan het<br />
altaar staan houten beelden van Jozef en Maria met het Christuskind,in<br />
de zeventiende eeuw vervaardigd in het Antwerpse atelier<br />
van Artus Quellijn. Bij de restauratie van de kerk begin jaren’80<br />
vandevorigeeeuwzijnenkeleverdwenenobjectenteruggeplaatst.<br />
Uitgebreidebeschrijvingvan de kerk is verkrijgbaar.<br />
PrOGramma: Op zaterdag is er tussen 14.00 en 15.00 uur orgelspel te<br />
beluisteren. Op zondag is er om 10.30 uur dienst en vanaf 12.00 uur vrije<br />
entree van de kerk. Beide dagen is een ikonententoonstelling te zien en<br />
worden enkele kazuifels uitgestald. Verder zijn er rondleiders aanwezig<br />
en is koffie en thee verkrijgbaar.<br />
Pand Voorstraat 25 en 28/Kado-galerie Zijderzin<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 12.00 - 17.00 uur.<br />
Dit pand op de hoek van de Boomstraat dateert deels uit de zeventiende,<br />
deels uit de achttiende eeuw (gevel Voorstraatzijde). Veel<br />
oorspronkelijke woonhuizen aan de Voorstraat kregen in de<br />
negentiende en twintigste eeuw een winkelbestemming. De pui<br />
en entreevan de winkel vertonen de kenmerken van de bouwstijl<br />
aan het eind van de negentiende en begin twintigste eeuw.<br />
Vooral de buitengevel is interessant. Alleen de benedenverdieping<br />
(winkel) is toegankelijk. Op de bovenverdieping zijn moderne<br />
appartementen gerealiseerd.<br />
Pand Voorstraat 18/muziekwinkel Get Back<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 11.00 - 17.00 uur.<br />
Pand met lijstgevel uit 1790. Het pand is van oudheidkundige<br />
waarde. Bezoekers hebben toegang tot het winkelgedeelte op de<br />
29<br />
beganegrond:hierzietueenorigineelwinkelinterieuruit1919van<br />
de vroegere sigarenwinkel Van Beemd (die ook een sigarenfabriek<br />
had). Ruim veertig jaar werden er rookwaren verkocht, later<br />
vestigde zich er een ijzerwarenhandel. De Voorstraat Noord en de<br />
in het verlengde liggende Riedijk waren in de negentiende en<br />
begin twintigste eeuw drukbezochte winkelstraten. Op dit deel<br />
van de Voorstraat zijn scènes gedraaid voor de Nederlandse film<br />
‘HetWassendeWater’.DewinkelinventarisvanVoorstraat18 waste<br />
zienalssnoepwinkeltjeindefilm‘Kruimeltje’. Nuworden er muziekinstrumenten,<br />
oude radio’s maar vooral muziek verhandeld.<br />
Groothoofdspoort/Bellevue,<br />
Boomstraat/Palingstraat<br />
OPeNINGStIjD: Zondag 10.00 - 17.00 uur.<br />
Het in de negentiende eeuw gebouwde Bellevue staat in verbinding<br />
met de Groothoofdspoort, de belangrijkste stadspoort van<br />
<strong>Dordrecht</strong>. Het complex heeft een horecabestemming en is geheel<br />
30<br />
gerenoveerd en deels verbouwd. Het horecabedrijf in deze monumentale<br />
panden beschikt over meerdere terrassen, brasserie<br />
Bellevue, het luxe à la carte restaurant Blanc, café Het Verloren<br />
Hart,vergader-enfeestzalen,tienluxehotelkamerseneenbruidssuite.<br />
Bezoekers hebben toegang tot de Groothoofdspoort, inclusief<br />
de koepel. In 1617/1618 werd een nieuwe renaissancepoort<br />
om de oude laatgotische stadspoort (1440-1450) heen gebouwd.<br />
In 1692 is het torentje door de huidige koepel vervangen. Aan de<br />
landzijde van de poort ziet u het stadswapen van <strong>Dordrecht</strong>, aan<br />
de waterzijde een afbeelding van de Dordtse stedenmaagd. De<br />
poortwaseeuwenlangdebelangrijksteentreetotdestad.Vanuitde<br />
koepel heeft u een prachtig uitzicht op de drie rivieren en de historische<br />
binnenstad. Bellevue is gebouwd rond 1840. Het huidige<br />
aanzienisbepaalddoordewijzigingendieeindnegentiendeeeuw<br />
(onder leiding van architect H.W. Veth) en begin twintigste eeuw<br />
(naar een ontwerp van C. Tenenti jr.) zijn uitgevoerd. Het hotel<br />
ligt op een overblijfsel van een oud dijklichaam en heeft aan de<br />
rivierzijde een extra onderverdieping.<br />
PrOGramma: Toegang tot de Groothoofdspoort, inclusief de koepel<br />
(onder voorbehoud van reserveringen).<br />
Pakhuis van Oldenborgh, Kuipershaven 18<br />
OPeNINGStIjD: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur.<br />
Dit vroegere pakhuis heeft een zeer statige bakstenen halsgevel<br />
methoekvullingenendateertuit1658.HetbetrefteenVingboonsgevel,<br />
genoemd naar de ontwerper Philips Vingboons. De Vingboonsgevel<br />
kwam oorspronkelijk alleenvoorin Amsterdam,waar<br />
dearchitectvandaankwam,maarisindeperiodevanhetHollands<br />
Classicisme (1640-1665) veel nagebootst in andere steden in Nederland.<br />
Onder de hijsbalk aan weerszijden een mooi houtsnijwerk<br />
van een dragende figuur (kariatide) in de vorm van een sater.<br />
In het pand bevinden zich nog de originele hijsinstallatie en balkconstructie<br />
en een oude spiltrap die vermoedelijk 100 jaar ouder<br />
is dan de voorgevel. Dit is gebleken uit dendrochronologisch<br />
31<br />
onderzoek. Bij de restauratie is zeer ambachtelijk gewerkt, maar<br />
ook contrasten zijn niet geschuwd, getuige de rvs spiltrap. Het<br />
pand bestaat uit twee woonhuizen en is gesplitst in twee<br />
appartementen, nummer 17 en nummer 18. De begane grond<br />
en eerste verdieping behoren tot huisnummer 17 en waren<br />
vroeger in gebruik als kantoor en proeflokaal. De voormalige<br />
pakzolders behoren tot huisnummer 18 en zijn herbestemd als<br />
loftwoning.Beide woonhuizen zijn bereikbaar via de nog originele<br />
ingangen van kantoor en pakzolders.<br />
PrOGramma: Alleen de loftwoning nummer 18 is opengesteld. Medewerkers<br />
van Bureau Monumentenzorg & Archeologie geven tekst en uitleg<br />
over het pand.<br />
West-Indisch Huis, Wijnstraat 87/<br />
Galerie De Compagnie, Kuipershaven 21<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 13.00 - 17.00 uur.<br />
Hetuit1735daterendehuisaandeWijnstraatisindebarokkeLouis<br />
XIV-stijl gebouwd in opdracht van suikerraffinadeur Frederik<br />
28 29
<strong>Open</strong> Monumenten <strong>Open</strong> Monumenten<br />
32<br />
Wilkens,opdeplekwaarindezeventiendeeeuwdriehuizenstonden,<br />
waaronderDeCull.Degemeente<strong>Dordrecht</strong>kochtDeCull in 1623<br />
voor het opslaan van koopwaar voor de in 1621 opgerichte West-<br />
Indische Compagnie. Het kreeg en behield tot op heden de naam<br />
het West-Indisch Huis. In 1645 werd hier de schilder Aert de Gelder<br />
geboren. In 1686 vestigde er een suikerraffinaderij, die in 1698<br />
verplaatst wordt naar de achterliggende panden aan de Kuipershaven.<br />
In 1951 vestigde zich, na een grondige verbouwing, een<br />
drukkerijinhetpand.Detuinwordtverbouwdmeteenhal,waarin<br />
de drukpersen staan totdat de drukkerij eind jaren ’90 verhuist.<br />
Het West-Indisch Huis en het suikerpakhuis De Compagnie<br />
(Kuipershaven21)vormennuééngeheel.Sinds1992isereengalerie<br />
met hedendaagse kunst gevestigd. De ingang is aan de Kuipershaven.<br />
Het pand heeft een kroonlijst met voluutvormige consoles,<br />
een Mercuriuskop en hoornen van overvloed in het bovenlicht<br />
van de deuren en in het fries een suikerbrood (in blauwe papierwikkel).<br />
Bij de restauratie zijn diverse interieurdelen en bouwfragmentenhersteld:dezesdubbelebuitendeurenaandeachterzijde,<br />
de schouw in de grootste woonkamer, het interieur van de eetkamer<br />
en beschilderde plafonds en betimmeringindiversekamers.<br />
Geheelintactzijnnogdezolderverdieping,deport-brisédeurenvan<br />
de‘kamerensuite’,schouwenproviandkasten in de keuken, de<br />
vestibule en het trappenhuis. Er zijn veel ornamenten en gestucte<br />
afbeeldingen te zien die passen in de barokkeLodewijkXIVstijl<br />
(1735-1740). Te bezichtigen zijn trappenhuis, hal, vier stijlkamers<br />
en historische keuken.<br />
PrOGramma: In het huis is een tentoonstelling te zien over hedendaagse<br />
kunst.<br />
Pand Wijnstraat 82-86/Pandora<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 11.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.<br />
Het pand is in 1735 gebouwd als herenhuis op de plaats van drie<br />
tot vier oudere huizen. Het huis was zowel van binnen als van<br />
buiten rijkelijk versierd, wat nog te zien is in de stijlkamer in<br />
33<br />
Lodewijk XV-stijl. De stijlkamer is onderdeel van de huidige winkelruimte<br />
en wordt voor een deel aan het oog onttrokken door<br />
boekenstellingen. Ga gerust binnenkijken, want Pandora is een<br />
bijzondere winkel vol curiosa, antiquiteiten en tweedehandsboeken.<br />
Bovendien stapt u dan een gebouw binnen dat eens<br />
fungeerde als schouwburg! Van 1823 tot 1867 gaven theatergezelschappen<br />
hier voorstellingen voor een select publiek. Ook werden<br />
erconcertenenvoordrachtengehouden.De‘DordtseSchouwburg’<br />
was de voorloper van onder andere de nu nog bestaande Schouwburg<br />
Kunstmin. De stijlkamer fungeerde als koffiekamer en had<br />
een verbinding naar de achter gelegen keuken voor het serveren<br />
van drankjes. Deze doorgangsdeur is nog aanwezig. De gevel van<br />
het pand is gerestaureerd en geschilderd in de ‘Dordtse kleuren’.<br />
Dit zijn historische kleuren die tegenwoordig opnieuw worden<br />
toegepast (zie ook de gevels van de panden De Onbeschaamde en<br />
’t Zeepaert in de Wijnstraat).<br />
Pand ’t Zeepaert, Wijnstraat 113<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 09.00 - 17.00 uur en<br />
zondag 12.00 - 17.00 uur. Maximaal 50 personen tegelijk.<br />
Ditrond1495gebouwdehuisiséénvandeoudstewoonhuizenvan<br />
Nederland. De gevel is laatgotisch en bestaat uit Naamse steen;<br />
in de bouwperiode een kostbaar materiaal hetgeen erop duidt<br />
dat degene die het huis liet bouwen bepaald niet armlastig was.<br />
De gevel bevat nog de oorspronkelijke sierankers en stenen kruiskozijnen<br />
ter hoogte van de tweede verdieping. Tot de bewoners<br />
behoorden een zeepzieder, legerkapitein, bierbrouwer, geneesheer<br />
en verschillende kooplieden. In 1738 werd aan de achterzijde een<br />
‘zaal’ aangebouwd met geschilderde behangsels van de bekende<br />
Dordtse schilder Aert Schouman. Deze behangsels zijn in 1903<br />
verwijderd en bevinden zich nu in de villa Duin en Kruidberg bij<br />
Santpoort. In het interieur zijn verschillende oorspronkelijke<br />
elementen bewaard zoals rijk geornamenteerde Lodewijk XVstucplafonds,<br />
lambriseringen en achttiende-eeuwse schouwen<br />
en stucornamenten. In de gang bevinden zich elementen in<br />
Lodewijk XIV-stijl en twee fraaie plafondschilderingen van de<br />
‘Val van Icarus’ (gedateerd tweede helft zeventiende eeuw). De<br />
oorspronkelijke spiltrap leidt naar een achthoekige traptoren en<br />
de twee fraaie oorspronkelijke zolders met eikenhouten kap. Het<br />
pand is sinds 1996 in bezit van de Vereniging Hendrick de Keyser<br />
en in de periode 2001-2004 gerestaureerd. ’t Zeepaert is nu in gebruik<br />
als vergaderlocatie. De bijbehorende tuin is naar een ontwerp<br />
van Bulk Design (Rotterdam) ingericht. Hierin zijn diverse<br />
stijlperiodes gecombineerd. Het strakke lijnenspel van de barok<br />
vermengt zich met de losse vormen van de (latere) landschapsstijl.<br />
De beplanting is gekozen vanuit historisch perspectief: zo<br />
ziet u hop en zeepkruid (verwijzing naar het zieden van zeep en<br />
het brouwen van bier) naast planten die modern waren in de tijd<br />
van de landschapsstijl.<br />
34<br />
35<br />
Bonifatiuskerk/Poppodium Bibelot, Wijnstraat 117<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.<br />
Uit 1823-1826 daterende Rooms Katholieke Kerk, tegenwoordig<br />
onderkomen van Poppodium Bibelot. Deze hallekerk is gebouwd<br />
in de zogenaamde Waterstaatsstijl: in de negentiende eeuw<br />
werden veel kerken door, of onder toezicht van, een ingenieur van<br />
Waterstaat gebouwd. De Bonifatiuskerk is een typische Waterstaatskerk.<br />
Het heeft drie beuken en houten tongewelven, op de<br />
voorgevel staat een houten klokkentorentje. Het kerkinterieur is<br />
in 1979 veranderd ten behoeve van huisvesting van Poppodium<br />
Bibelot. Toch is het ruimtelijk gegeven van de kerk herkenbaar<br />
gebleven. Het gehele gebouw is toegankelijk, inclusief de toren.<br />
Zie ook <strong>Open</strong> Monumenten, nr. 39 (voormalige pastorie van de<br />
Bonifatiuskerk).<br />
PrOGramma: Op zondagmiddag is de Bonifatiuskerk speciaal geopend<br />
voor het programmaonderdeel ‘Muzikale Monumenten’. Professionele<br />
musici en muziekensembles geven in zes monumenten gratis toegankelijke<br />
concerten met muziek die bij het gebouw past of er juist mee contrasteert.<br />
Zo speelt in de Bonifatiuskerk driemaal het Cello8ctet. Het Cello8ctet<br />
staat voor nieuwe muziek en succesvolle kruisbestuivingen tussen verschillende<br />
muziekstijlen kunstdisciplines. Meer informatie kunt u vinden op<br />
pagina 57.<br />
atelier Gerhard Lentink, Wijnstraat 119<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 18.00 uur en zondag 12.00 - 18.00 uur.<br />
In zijn atelier in een voormalig schoolgebouw ontvangt beeldend<br />
kunstenaar Gerhard Lentink bezoekers tijdens de <strong>Open</strong> <strong>Monumentendagen</strong>.<br />
In het atelier kunt u voorbeelden van Lentinks<br />
monumentale werk zien. De houten beelden hebben vaak een<br />
mythologischkarakter.Derond1900gebouwdekatholiekejongensschooliseenechte‘gangschool’,symmetrischvanopzet,metlokalen<br />
aan weerszijden van een gang. Het is een sober gebouw, dat geheel<br />
30 31
<strong>Open</strong> Monumenten <strong>Open</strong> Monumenten<br />
36<br />
gericht was op het klassikaal onderwijs. Er zijn nu diverse kunstenaarsateliers<br />
in gevestigd. Alleen het atelier van Gerhard Lentink<br />
is te bezichtigen.<br />
PrOGramma: Naast een achttal monumentale houten beelden die<br />
een goed inzicht geven in het beeldend oeuvre van de kunstenaar, toont<br />
Gerhard Lentink voor het eerst een omvangrijke collectie werktekeningen<br />
uit de periode 1983-2011.<br />
GerHarD LeNtINK: Opus 36: La création du monde<br />
Woonhuis ‘De Onbeschaamde’, Wijnstraat 123/125<br />
OPeNINGStIjD: Zaterdag 11.00 - 16.00 uur.<br />
Tussen 1650 en 1665 in opdracht van Abraham van Beveren gebouwd<br />
woonhuis met pilastergevel van Pieter Post (1608-1669).<br />
De gevel is versierd met guirlandes. Het naakte jongetje in het<br />
37<br />
fronton gaf het huis zijn naam. Het pand is in 1997 zorgvuldig<br />
gerestaureerd door de Vereniging Hendrick de Keyser. Bij deze<br />
restauratie zijn de oorspronkelijke kleuren op de gevel en in het<br />
interieur zoveel mogelijk teruggebracht. In de loop der eeuwen is<br />
het interieur door de wisselende bewoners vernieuwd en aangepast<br />
volgens de in hun tijd heersende trends. De verschillende<br />
interieurstijlenzijnbijderestauratiegehandhaafd.Tebezichtigen<br />
zijn de benedenverdieping, waar Inaxtion B.V. kantoor houdt, de<br />
keuken en de tuin. Stijlkamers aan de voorzijde met Louis XVschouwen,<br />
schilderingen, stucwerk en houten plafond, hal en<br />
trappenhuis met Louis XV-stucwerk, prachtige oude keuken die<br />
in 1757 aan het pand is toegevoegd, bankzaal, kluis (van de RotterdamscheBankdiezichbegin1900hiervestigde)enzichtopde<br />
tuin<br />
met zijn eeuwenoude beuk.<br />
rodenburgh, Wijnstraat 153<br />
OPeNINGStIjD: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur.<br />
De geschiedenis van Huis Rodenburch gaat terug tot de middeleeuwen.<br />
In dit deel van de Wijnstraat, nabij de Gravenstraat,<br />
bevondzichdegrafelijkeherberg,waardegravenvanHollandhun<br />
intrek namen wanneer zij in <strong>Dordrecht</strong> verbleven. In de zestiende<br />
eeuw werd het pand samengevoegd met het rechter buurpand<br />
waardoor het huis zijn enorme afmetingen kreeg (12 meter breed<br />
en maar liefst 37 meter diep!). In 1594 kwam Rodenburch in bezit<br />
van de wijnhandelaar Casper Beck. Deze gebruikte de enorme<br />
kelders voor wijnopslag en verhuurde de bovenverdiepingen. Tot<br />
1757 was er de Bank van Lening gevestigd. Het huis dateert in zijn<br />
huidige verschijningsvorm uit 1766. Toen werd het oude casco<br />
38<br />
verbouwdtoteenvoornaampatriciërshuisinrococo(LodewijkXV)stijl.<br />
In de negentiende eeuw volgden diverse interieurverbouwingen.<br />
Het zeer oude casco bleef echter achter betimmeringen<br />
en stucplafonds grotendeels bewaard. In 1920 kocht de Raad van<br />
Arbeid het pand. Het achterhuis werd afgebroken en vervangen<br />
door een kantoorzaal in eigentijdse vormgeving naar ontwerp<br />
van architect Carel Tenentie. Na de Raad van Arbeid was het pand<br />
jarenlang in gebruik als drukkerij van de firma Holster. In 2007<br />
werd het pand in sterk verwaarloosde staat overgedragen aan<br />
Vereniging Hendrick de Keyser. Een grote restauratie is nu in<br />
uitvoering.<br />
PrOGramma: Medewerkers van Bureau Monumentenzorg & Archeologie<br />
en Vereniging Hendrick de Keyser geven tekst en uitleg over het pand.<br />
Pakhuis Het meevat, Kuipershaven 41<br />
OPeNINGStIjD: Zaterdag 12.00 - 17.00 uur.<br />
Dit pak- en koopmanshuis uit 1700 is gebouwd in opdracht van<br />
de uit Luik afkomstige koopman Huybert Borret. Hij gebruikte<br />
het voor de opslag van onder andere ijzer, spijkers en wijn en<br />
noemde het pand ‘Het Spijckervat’. Eind achttiende eeuw schilderde<br />
de toenmalige eigenaar het tonnetje boven het toegangspoortje<br />
rood en kreeg het pakhuis de naam ‘Het Meevat’.<br />
Meekrap (ook wel: mee of mede) is een plant waarvan de wortels<br />
na drogen en fijnstampen een rode kleurstof leveren. Deze natuurlijke<br />
verfstof werd eeuwenlang gebruikt voor het verven<br />
van stoffen. Het Meevat heeft in de Dordtse meekraphandel<br />
een belangrijke rol gespeeld wat betreft handel, opslag, kopen<br />
en verkopen. Het pand heeft diverse gebruikers en bewoners<br />
gekend. Begin twintigste eeuw was er de eerste Hollandse Parapluiefabriek<br />
van Martinot gevestigd. Sinds 1955 is het pand eigendom<br />
van de Vereniging Hendrick de Keyser. Bij de<br />
restauratie in 1969 is de onderpui, die door voortdurend ophogen<br />
van de straat (om wateroverlast tegen te gaan), grotendeels<br />
onzichtbaar was, in oude staat hersteld. In de topgevel is het<br />
wapen van Huybert Borret (drie rozen en een passer) en van zijn<br />
vrouw Anne Walthery te zien en het jaartal 1700. Op de benedenverdieping<br />
is nu een winkel met pop-upboeken gevestigd,<br />
op de bovenverdiepingen zijn woningen. Te bezichtigen zijn de<br />
hal, benedenverdieping met winkel, tuinkamer en enkele<br />
woonvertrekken en gang op de eerste verdieping.<br />
PrOGramma: Er zijn speciale pop-up boeken over architectuur te<br />
bewonderen.<br />
32 33
39<br />
40<br />
34<br />
Pand Kuipershaven 40/ Bouman GGZ<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.<br />
Dit in 1903 gebouwde pand is de voormalige pastorie van de Bonifatiuskerk<br />
in de Wijnstraat. Beide gebouwen kregen in de jaren<br />
zeventig van de twintigste eeuw een nieuwe bestemming: de<br />
Bonifatiuskerkwerdeenjongerensociëteit(nuPoppodiumBibelot)<br />
en het huis aan de Kuipershaven wordt sinds 1974 gehuurd van<br />
de gemeente <strong>Dordrecht</strong> door de verslavingszorginstelling<br />
Bouman GGZ. Het ruim honderd jaar oude pand heeft bijzondere<br />
bouwkundige details die het bekijken waard zijn. Binnen is veel<br />
origineel houtwerk met versieringen te zien (trappen, deuren en<br />
dergelijke), een bijzondere met mozaïek ingelegde vloer in de<br />
gangen, gestucte plafonds en originele schouwen. De decoraties<br />
zijn typerend voor het begin van de twintigste eeuw. Aan de<br />
achterzijde is in de jaren zeventig een vertrek aangebouwd. In de<br />
tuin achter het huis is de achtergevel van de Bonifatiuskerk goed<br />
te zien (zie <strong>Open</strong> Monumenten nr. 34).<br />
Pand Wolwevershaven 9<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.<br />
In 1609 werd besloten de Wolwevershaven uit te diepen om het<br />
probleem van de verzanding van de Nieuwe Haven door de stroming<br />
te helpen oplossen. Aan weerszijden werden kades aange-<br />
legd waarlangs aanvankelijk vooral bedrijven gevestigd waren.<br />
Tijdens een vergadering van de Oudraad in 1645 werd besloten<br />
woningen te bouwen op deze kade, teneinde de lakenhandel een<br />
impuls te geven. In een latere periode wordt de kade Wolwevershavengenoemd.Op29juni1649kooptJacobTripeenperceelgrond<br />
op de kade. Hij werd op 22 februari 1604 in de Waalse Kerk gedoopt<br />
als zoon van Jacob Trip en Margaretha de Geer. Zowel van vadersals<br />
moederszijde hield deze invloedrijke familie zich bezig met<br />
de handel in ijzer en wapens. Jacob was een zwager van Johan van<br />
Neurenberg, de bouwheer van het pand aan de Nieuwe Haven,<br />
waarin thans het museum Huis van Gijn is gevestigd. Twee<br />
broers van Jacob hebben opdracht gegeven voor de bouw van het<br />
beroemde “Trippenhuis” te Amsterdam, dat destijds het grootste<br />
woonhuisvandestadwas.DaarwasdeAcademievanWetenschappen<br />
in gevestigd. In 1733 heeft Mr J. Reepmaker de twee aangrenzende<br />
panden samengevoegd waardoor het pand aan de buiten<br />
zijde zijn huidige uitstraling heeft gekregen. Het statige bordes<br />
vormt het decor voor menig huwelijksreportage. Met de achtergevel<br />
grenst het huis aan de Oude Maas en met prachtig uitzicht<br />
op het drierivierenpunt, waar de Merwede, Noord en Oude Maas<br />
samenkomen. Ook aan het einde van de achttiende eeuw waren<br />
de bewoners zich bewust van de unieke ligging. Rond 1780 heeft<br />
Mr. Pompejus Hoeufft opdracht gegeven voor de bouw van de<br />
Maaskamer. Deze kamer is geheel in de oorspronkelijke Lodewijk<br />
XVI-stijl bewaard gebleven. De overige vertrekken van het huis<br />
zijn in deze periode eveneens in deze stijl ingericht. In het pand<br />
bevinden zich twee ‘haardstukken’ van de schilder Cornelis<br />
Kuipers. De huidige eigenaar heeft besloten het pand over enige<br />
tijd permanent open te stellen als museum, dat beoogt een beeld<br />
teverschaffenvaneenlaatachttiende-eeuwspatriciërshuishouden.<br />
Dit wordt mede mogelijk gemaakt door een groot aantal enthousiaste<br />
vrijwilligers.<br />
PrOGramma: Tijdens de <strong>Open</strong> <strong>Monumentendagen</strong> zal het museum<br />
in verband met het verrichten van groot onderhoud zijn deuren helaas<br />
nog niet kunnen openen. Wel zal de kelder van het pand toegankelijk<br />
zijn zodat u toch een kijkje ‘achter de schermen’ kunt nemen en een<br />
glimp van het drierivierenpunt kunt opvangen.<br />
voorop door mentaliteit<br />
mensen moeten zich thuis voelen<br />
Clubhuis<br />
of vergaderzaal?<br />
In een prettige omgeving werken mensen het meest productief. In een sfeervolle en comfortabele kantooromgeving<br />
bijvoorbeeld. Met effi ciënte werkplekken en aangename ruimtes om te overleggen en te vergaderen. Een omgeving met<br />
state-of-the-art klimaat-, licht- en beveiligingsinstallaties, geïntegreerd tot een eenvoudig te beheren systeem. Waar fl exibiliteit<br />
daadwerkelijk inhoud krijgt door draadloze telefonie- en internetverbindingen. HVL stroomlijnt systemen.<br />
We zorgen dat alles naadloos op elkaar aansluit en organiseren onze werkzaamheden zo dat personeel en bezoekers er<br />
nauwelijks hinder van ondervinden. Dat werkt wel zo prettig.<br />
Meer weten over werken bij DuPont? www.nl.dupont.com T 078 630 14 03 E dupont.carriere@nld.dupont.com<br />
www.hvl.nl<br />
WELCOME TO THE GLOBAL COLLABORATORY TM<br />
Je auto nog veiliger, zuiniger en duurzamer. Dankzij slimmere en lichtere onderdelen en gebruik van<br />
innovatieve technologie die je minder afhankelijk maakt van fossiele brandstoffen. Dat is geen toekomstmuziek.<br />
Dat kan vandaag. Net zo goed als we werken aan oplossingen voor meer en hoogwaardiger<br />
voeding voor de groeiende wereldbevolking. En werken aan duurzame oplossingen om mensen en milieu<br />
te beschermen. Op al die terreinen werken de 67.000 medewerkers van DuPont samen met tal van partners<br />
en klanten. Innovatie doe je samen. Niet voor niets zeggen we ‘Welcome to the global collaboratory.’<br />
Copyright © 2007 E.I. du Pont de Nemours and Company. All rights reserved. The DuPont Oval Logo, DuPont TM , The miracles of science TM ,<br />
Delrin®, Nomex®, Surlyn®, Teflon® and Viton® are registered trademarks or trademarks of DuPont or its affiliates.
Paardentram 1<br />
Paardentram 2<br />
Wandelroute<br />
Parkeergarage<br />
Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV<br />
47<br />
46<br />
45<br />
3<br />
48<br />
43<br />
44<br />
49<br />
42<br />
54<br />
1<br />
53<br />
41<br />
50 51 52<br />
56<br />
40<br />
39<br />
38<br />
55<br />
6<br />
3<br />
36<br />
37<br />
35<br />
34<br />
2<br />
33<br />
30<br />
31<br />
17<br />
24<br />
23<br />
22<br />
32<br />
25<br />
‘t Hof<br />
10<br />
5<br />
21<br />
29<br />
26<br />
18<br />
19<br />
9<br />
27<br />
28<br />
8<br />
20<br />
4<br />
Plattegrond met alle locaties<br />
36 37<br />
11<br />
16<br />
13<br />
15<br />
12<br />
14<br />
7<br />
1 Weizigt NMC / Koetshuis za - zo p. 13<br />
2 Station za - zo p.14<br />
3 Julianakerk (nietopplattegrond) za p.14<br />
4 Emmanuelkerk (nietopplattegrond) za p.15<br />
5 Sint Antoniuskerk za - zo p.15<br />
6 Galerie Blom za - zo p.16<br />
7 NationaalLandschapskundigMuseum<br />
(nietopplattegrond) za - zo p.16<br />
8 Chr. Gereformeerde Kerk za p.17<br />
9 Wilhelminakerk za p.17<br />
10 Remonstrantse Kerk za p.18<br />
11 Kruiskerk Baptistengemeente za - zo p.18<br />
12 Park Merwestein za - zo p.19<br />
13 Schouwburg Kunstmin za - zo p.20<br />
14 Pompstation en Watertoren / Villa Augustus<br />
(nietopplattegrond) za - zo p.20<br />
15 Molen Kyck over den Dyck za p.21<br />
16 Wilhelminastichting za - zo p.22<br />
17 Regenten- of Lenghenhof zo p.22<br />
18 Regentenkamer Arend Maartenshof za - zo p.23<br />
19 Kunstkerk zo p.23<br />
20 <strong>Dordrecht</strong>s Museum za - zo p.24<br />
21 Het Hof za - zo p.24<br />
22 Augustijnenkerk za - zo p.25<br />
23 Teekengenootschap Pictura za - zo p.26<br />
24 Munt van Holland /<br />
ToBe muziekschool za - zo p.26<br />
25 SBK za - zo p.27<br />
26 Oudkatholieke Kerk S. Maria Maior za - zo p.27<br />
27 Pand Voorstraat 25 / Kadogalerie Zijderzin za - zo p.28<br />
28 Pand Voorstraat 18 / Muziekwinkel Get Back za - zo p.28<br />
29 Groothoofdspoort / Bellevue za - zo p.28<br />
30 Pakhuis van Oldenborgh za p.29<br />
31 West-Indisch Huis / Galerie De Compagnie za - zo p.29<br />
32 Pand Wijnstraat 82-86 / Pandora za - zo p.30<br />
33 ’t Zeepaert za - zo p.30<br />
34 Bonifatiuskerk / Poppodium Bibelot za - zo p.31<br />
35 Atelier Gerhard Lentink za - zo p.31<br />
36 Woonhuis ‘De Onbeschaamde’ za p.32<br />
37 Rodenburch za p.32<br />
38 Pakhuis Het Meevat za p.33<br />
39 Pand Kuipershaven 40 / Bouman GGZ za - zo p.34<br />
40 Woonhuis/Museum Wolwevershaven 9 za - zo p.34<br />
41 Schroevendok Machinefabriek L. Straatman za - zo p.39<br />
42 Sociëteit Amicitia zo p.39<br />
43 Museum 1940 - 1945, regio <strong>Dordrecht</strong> za - zo p.40<br />
44 Huis van Gijn za - zo p.40<br />
45 Grote Kerk of Onze Lieve Vrouwekerk za - zo p.41<br />
46 Toren Grote Kerk za - zo p.42<br />
47 Dolhuis za - zo p.42<br />
48 Pand Grotekerksbuurt 15 / Pelgrimhuys zo p.42<br />
49 Pand Grotekerksbuurt 6-8 / Europ’ Art za - zo p.43<br />
50 Stadhuis za - zo p.44<br />
51 Pand Groenmarkt 78-80 / Schaeffer Galerie za - zo p.44<br />
52 Pand Voorstraat 296 / Voorm. Waalse Kerk za p.45<br />
53 De Gulden Os / Centrale Bibliotheek za p.45<br />
54 Stadsbrouwerij <strong>Dordrecht</strong> za - zo p.46<br />
55 Trinitatiskapel za p.46<br />
56 Kelder Huis Scharlaken za - zo p.47<br />
57 Schutsluis of ‘Helsluis’ (niet op plattegrond) za - zo p.48<br />
58 Ruïne Huis te Merwede (niet op plattegrond) za - zo p.49
monumenten 170 x180mm_Opmaak 1 06-07-11 09:06 Pagina 1<br />
Met een goede woning als<br />
basis werkt Trivire met<br />
bewoners en professionals<br />
aan mooie, dynamische<br />
wijken en buurten waar<br />
allerlei verschillende mensen<br />
naast en met elkaar wonen<br />
en actief een bijdrage<br />
leveren aan onze kleurrijke<br />
samenleving.<br />
Bezoekadres:<br />
Callistolaan 2 - <strong>Dordrecht</strong><br />
T 078 633 16 00<br />
E wonen@trivire.nl<br />
www.trivire.nl<br />
41<br />
Schroevendok machinefabriek L. Straatman,<br />
t/o Kuipershaven 169-182<br />
OPeNINGStIjDeN: Het schroevendoek is doorlopend te bekijken<br />
vanaf de kade van de Kuipershaven.<br />
Dit schroevendok uit 1928 is een rijksmonument en gezichtsbepalend<br />
voor de Wolwevershaven. Het behoorde toe aan de Machinefabriek<br />
Straatman die van 1902 tot 1996 aan de Kuipershaven<br />
gevestigd was. Het voormalige fabriekspand maakt nu deel uit<br />
van eenappartementencomplex. Hetschroevendok had oorspronkelijkeen<br />
hefvermogen van 30 ton, in 1952 is de capaciteit met tien<br />
tontoegenomen.HetdokiseigendomvandeStichtingSchroevendok<br />
en wordt door het bedrijf Jooren Scheepsschroeven voor reparatie<br />
van (scheeps-)schroeven gebruikt zodat het een levend<br />
monument blijft. Zie ook de gevelreclame aan de Kuipershaven<br />
met de tekst ‘Ketelmakerij Machinefabriek’.<br />
42<br />
Sociëteit amicitia, Vlak 1<br />
OPeNINGStIjD: Zondag 13.00 - 17.00 uur.<br />
<strong>Open</strong> Monumenten<br />
Het naast het grote patriciërshuis Vader Tijd staande pand Vlak 1,<br />
op de hoek van de Hoge Nieuwstraat, is tussen ongeveer 1870 en<br />
1876 gebouwd als winkelruimte en magazijnen voor de firma<br />
J.P. Wijers. Het was een ontwerp van de architect H.W. Veth die<br />
onder andere ook de likeurstokerij van H.C. Wijers op de hoek van<br />
de Korte Breestraat en de Vriesestraat (1877) en de Spaarbank aan<br />
het Bagijnhof (1875) bouwde. Wijers, slijter en winkelier, liet het<br />
winkelpand bouwen op de plaats van drie kleine panden en<br />
vestigde er zijn goedlopende onderneming in. Aan het begin van<br />
de twintigste eeuw gaf Wijers het pand over aan J.A.M. Simons,<br />
een winkelbediende van de firma, die er enkele jaren zijn ‘Dordtse<br />
Manufactuurhandel’ dreef. Als ook hij vertrekt, krijgt het pand<br />
een bestemming als kantoor, maar vanaf 1924 is er een dansschool<br />
gevestigd. Het met een lijstgevel bekroonde pand is bekend onder<br />
de naam Sociëteit Amicitia. In 1974 betrok deze in 1783 opgerichte<br />
herensociëteit het pand, dat inmiddels de status van Rijksmonumentheeft.<br />
Bezoekers hebben toegang tot de hal, het trappenhuis<br />
endeeersteverdieping,waardesociëteitzijnbijeenkomstenhoudt.<br />
39
43<br />
44<br />
museum 1940 - 1945 regio <strong>Dordrecht</strong>,<br />
Nieuwe Haven 28<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 11.00 - 17.00 uur.<br />
De collectie van het museum is sinds september 2001 ondergebrachtinhetgerestaureerdepandNieuweHaven28.Dithistorisch<br />
museumbrengtde Drechtstedentijdens de oorlogsjaren1940-1945<br />
in beeld. De vaste tentoonstelling ‘Hoe de bevolking zich door de<br />
moeilijke oorlogsjaren heensloeg’ toont onder andere uniformen,<br />
wapens, gebruiksvoorwerpen, boeken, kranten, documenten,<br />
affiches, foto’s, films en tekeningen uit de oorlogsperiode. Het<br />
museum is op 10 en 11 september gratis toegankelijk. Deskundige<br />
medewerkersgeventoelichting.Voorkinderenisereenspeurtocht.<br />
PrOGramma: Speciale tentoonstelling i.v.m. het 25 jarig jubileum van<br />
het Museum 1940-1945. Daarnaast is er een reguliere tentoonstelling<br />
over de Tweede Wereldoorlog.<br />
Huis van Gijn, Nieuwe Haven 30<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 11.00 - 17.00 uur.<br />
Voormalig patriciërshuis uit 1729, één van de weinige voor het<br />
publiekopengesteldepatriciërshuizeninNederland.Hetmuseum<br />
isgenoemdnaardelaatstebewonerMr.SimonvanGijn(1836-1922).<br />
Hij liet zijn huis met inboedel en omvangrijke kunstverzameling<br />
na aan de gemeente <strong>Dordrecht</strong> op voorwaarde dat er een museum<br />
in het pand zou komen. Het gehele woonhuis van Simon van Gijn<br />
is nu voor het publiek toegankelijk. Bij de laatste restauratie is<br />
een aantal vertrekken, die dienst deden als kantoor en receptie,<br />
teruggebracht in de oorspronkelijke staat: de slaapkamer met<br />
velouté-behangsel, de badkamer uit 1882 en de ‘rode salon’ met<br />
een bruinrode betimmering met verguld lijstwerk en vakken<br />
met wijnrode zijden brocatelle (brokaatachtige stof). Het huis<br />
(Nieuwe Haven 29) heeft nog de oorspronkelijke indeling met<br />
authentieke interieurs uit de achttiende en negentiende eeuw. U<br />
ziet er onder andere een keuken uit 1729, de oudste nog bestaande<br />
tapijtenzaal van ons land met wandtapijten met mythologische<br />
voorstellingen,bibliotheekenstudeerkamerinneorenaissancestijl<br />
en andere stijlkamers in typisch negentiende-eeuwse neostijlen.<br />
Eenzeldzaaminterieurtreftuaanopdeeersteverdieping:deenige<br />
in Nederland bewaard gebleven goudleerkamer met goudleerbehang,<br />
schouw en plafondschilderingen van Augustinus Terwesten<br />
(1649-1711). Het interieur is oorspronkelijk afkomstig uit<br />
het pand De Rozijnkorf aan de Voorstraat in <strong>Dordrecht</strong> en werd<br />
in 1997 teruggevonden in een villa te Wassenaar. Belangrijk zijn<br />
ook de historische prentenverzameling (De Atlas van Gijn, bestaande<br />
uit de delen Dordracum Illustratum en Historia Batava<br />
45<br />
Illustrata), de verzameling glas, zilver, meubels, scheepsmodellen<br />
en speelgoed. Deze uitgebreide collectie speelgoed is te zien op<br />
de zolderverdieping. Op de tweede verdieping is de vaste, interactieve<br />
expositie ‘Thuis in de tijd van Simon van Gijn’ ingericht.<br />
De ingang van het museum is op de Nieuwe Haven 30, het buurpand<br />
van Huis Van Gijn, waar alle publieksfuncties zijn ondergebracht.<br />
Tijdens de restauratie van dit pand werd in de achterkamer<br />
(nu museumcafé) een achttiende-eeuwse plafondschildering<br />
aangetroffen. Deze is na gedeeltelijke restauratie teruggeplaatst.<br />
Het museum is gratis te bezoeken. Voor kinderen zijn<br />
er speurtochten en is een audiotour beschikbaar.<br />
PrOGramma: Mevrouw van Gijn is weer even terug in haar woonhuis.<br />
In een korte rondleiding vertelt ze over de geschiedenis van het gebouw<br />
en de bewoners. Kinderen kunnen deelnemen aan een creatieve workshop.<br />
Ontwerp zelf een nieuwe tapijtenzaal! Kijk voor tijden en het laatste<br />
nieuws op www.huisvangijn.nl.<br />
Grote of Onze Lieve Vrouwekerk,<br />
Lange Geldersekade/Grotekerksplein<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 16.30 uur en zondag 12.00 - 16.00 uur.<br />
Geheel in steen overwelfde Brabants-gotische kruisbasiliek, gebouwd<br />
naar het voorbeeld van de Franse kathedralen: driebeukig<br />
schip met zijkapellen, transept of dwarsbeuk en koor met kooromgang<br />
en straalkapellen. Oudst zichtbare deel van de kerk is het<br />
Mariakoor uit 1284. De kerk is regelmatig verbouwd en gerestaureerd.<br />
In de St. Stevenskapel, links naast het orgel, staan diverse<br />
in natuursteen gehouwen restanten als overblijfselen van de<br />
laatste restauratie van de kerk (1987). Bij deze restauratie vond men<br />
in het Mariakoor funderingen van een oudere kerk uit 1120.<br />
Volgens een legende zou Sint Sura opdracht hebben gegeven tot<br />
de bouw van de kerk. In 2007 is in het Mariakoor het Bachorgel<br />
geplaatst. Dit 34 stemmen tellende barokorgel is gebouwd bij<br />
orgelbouwer VerschuerenteHeythuysen.Hetinterieurbestaatuit<br />
devroegzestiende-eeuwse koorbankenmethoutsnijwerk (1538),<br />
<strong>Open</strong> Monumenten<br />
orgel uit 1671/1859, klein kabinetorgel (1785), koorhek in vroege<br />
Lodewijk XV-stijl, rococopreekstoel uit 1756 met marmeren kuip<br />
en houten bekroning en fraaie grafzerken. Glas-in-loodramen<br />
met afbeeldingen van historische gebeurtenissen in <strong>Dordrecht</strong><br />
zoals de Sint Elisabethsvloed, de Nationale Synode en de Stadsbrand.<br />
Nieuw zijn de drie ramen van de hedendaagse kunstenaar<br />
Teun Hocks in de Sint Joriskapel. Op persoonlijke wijze heeft hij<br />
met een figuratieve voorstelling de Dordtse gilden verbeeld. De<br />
voorwerpen die als een berg afval aan de oever van de rivier liggen<br />
verwijzennaardegildenenhetbedrijfsleven.Zelfstaatdeschilder<br />
met de rug naar ons toe voor zijn doek, kijkend naar de rivier. De<br />
ramen zijn vervaardigd in het glasatelier van Stef Hagemeier.<br />
Een beschrijving van de kerk is verkrijgbaar in de winkel bij de<br />
ingang, waar ook boeken en souvenirs te koop zijn. Tevens zijn<br />
kleine consumpties verkrijgbaar in de wijkzaal van de kerk. De<br />
winkel en wijkzaal zijn op zondag gesloten.<br />
PrOGramma: Zaterdag zijn er allerlei activiteiten in het kader van<br />
de Nationale Orgeldag. Op zondag om 13.00 uur geeft stadsorganist<br />
Cor Ardesch een gratis te bezoeken Bachorgelconcert. Zie ook pag 60.<br />
40 41
<strong>Open</strong> Monumenten<br />
46<br />
47<br />
toren Grote Kerk, Lange Geldersekade 2<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.30 - 16.30 uur en zondag 12.00 - 16.00 uur.<br />
De zware nooit voltooide toren uit de vijftiende eeuw (de bouw<br />
begon in 1339 en duurde tot ca. 1500) staat behoorlijk scheef (2.25<br />
meter uit het lood). U kunt de 72 meter hoge toren beklimmen<br />
(275 treden) en genieten van het prachtige uitzicht. Ter hoogte<br />
van torentrans ziet u het uurwerk uit 1624. De beiaard met zijn 67<br />
klokken geniet internationale bekendheid vanwege zijn goede<br />
akoestiek,zuiveretoonenuitstekendebespeelbaarheid.Demeeste<br />
klokkenzijngegotendoordeKoninklijkeKlokkengieterijEijsbouts<br />
te Asten. De beiaard is in het jaar 2000 uitgebreid met vier grote en<br />
14kleineklokkenenheeftnueengewichtvan52tonklokkenbrons!<br />
PrOGramma: Aanvang torenklimmen tot 15.30 uur, zondag geen entree<br />
via de kerk, maar via de toreningang aan de Lange Geldersekade.<br />
Dolhuis, Dolhuisstraat 55<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 14.00 - 17.00 uur.<br />
Vanafseptember2009heeftdithistorischegebouwnaeengrondige<br />
restauratie op de benedenverdieping en eerste etage weer een<br />
horecafunctie. Op de hoek met de Boogjes staat het oudste, niet<br />
toegankelijkedeelvanhetDolhuis:hetuit1463daterendeklooster.<br />
De hier wonende Cellebroeders verzorgden pestlijders. Het deel<br />
vanhetgebouwwaarubinnenstapt(voormaligepakhuizen)isvan<br />
later datum, oorspronkelijk was hier de kloostertuin. Aan het<br />
einde van de zestiende eeuw kwam het pand in handen van het<br />
stadsbestuur. Het kreeg de bestemming krankzinnigenhuis en<br />
werd al snel ‘Dolhuys’ genoemd. In het complex werden ook bedelaars<br />
en zwervers ondergebracht. In de negentiende en twintigste<br />
eeuw was het voormalige klooster met de aangrenzende<br />
pakhuizen in gebruik als werk- en opslagplaats. Ook werkten er<br />
kunstenaars, waaronder de glas-in-loodkunstenaar Toon Berg<br />
(1877-1967). Hij vestigde zich in 1920 in het Dolhuys en kreeg grote<br />
48<br />
bekendheid met zijn werk. Veel Dordtenaren kennen het gebouwencomplex<br />
als feestgelegenheid en discotheek, wat het in de<br />
tweede helft van de twintigste eeuw was. Ondanks het diverse<br />
gebruik van het pand en de verschillende verbouwingen zijn er<br />
nog veel oorspronkelijke elementen aanwezig.<br />
PrOGramma: De gehele dag door zijn er rondleidingen en is er een<br />
gelegenheid iets te drinken. Er is een oud ambacht te zien: een demonstratie<br />
glasschilderen.<br />
Pelgrimshuys, Grotekerksbuurt 15<br />
OPeNINGStIjD: Zondag 12.00 - 17.00 uur.<br />
Dit rijksmonument is vooral interessant om de fraaie voorgevel<br />
en de lange, rijke geschiedenis van het pand. Het gebouw heeft<br />
een lijstgevel in Lodewijk XVI-stijl, oorspronkelijk bestaand uit<br />
vijf vensterassen met een in stuc gepleisterd middenrisaliet. Een<br />
klein steentje met het jaartal 1893 verwijst naar de bouwdatum<br />
van het linkerdeel. Tijdens de renovatie in de jaren negentig van<br />
de vorige eeuw zijn restanten van kelders en gewelven onder het<br />
49<br />
Pelgrimshuys gevonden die daarna met beton afgedekt zijn.<br />
Diverse panden in de Grotekerksbuurt, waaronder het Pelgrimshuys,<br />
maakten deel uit van het vroegere R.K. Ziekenhuis. Het<br />
Pelgrimshuys was sinds het einde van de negentiende eeuw eerst<br />
in gebruik als nonnenwoning van de Zusters Franciscanessen; de<br />
KleineZusters van deHeilige Joseph. Later waser deverpleegstersopleiding<br />
van het R.K. Ziekenhuis gevestigd en op de begane<br />
grond het mortuarium. De naam Pelgrimshuys verwijst naar de<br />
oorsprong van het pand: in de veertiende eeuw stichtten de Sint-<br />
Jacobsheren hier het Sint-Jacobsgasthuis (of Pelgrimshuys) om<br />
de pelgrims die op weg waren naar Santiago de Compostella in<br />
Spanje onderdak te bieden. Het werd later uitgebreid met belendende<br />
panden en erven tot aan de Nieuwe Haven toe. Dit oorspronkelijke<br />
pelgrimshuis stond op de plek van het huidige<br />
Pelgrimshuys. Vanaf de zestiende eeuw werd het gebouw (dat na<br />
de stadsbrand van 1457 opnieuw opgebouwd was) gebruikt voor<br />
andere doeleinden: als opslagplaats, vergader- en feestlokaal,<br />
weeshuis, munitieopslagplaats, woonhuis, opvangtehuis en<br />
bejaardentehuis. De Sint-Jacobsheren, die het gebouw in de zestiende<br />
eeuw afstonden voor andere doeleinden, hadden in het<br />
pand nog wel een bierkelder, bottelarij en slaapruimte voor pelgrims.<br />
Ook de bijbehorende kapel hadden zij toen nog in gebruik.<br />
Sinds 2005 worden in het Pelgrimshuys (Grotekerksbuurt 15)<br />
balletlessen gegeven. Deze balletstudio annex kunstgalerie op<br />
de begane grond is toegankelijk voor belangstellenden.<br />
PrOGramma: Tijdens de openstelling kunt u diverse oude foto’s van het<br />
R.K. Ziekenhuis bekijken. De eigenaren van het pand vertellen bovendien<br />
graag over het verleden van het ziekenhuis. Er zijn ook balletdemonstraties.<br />
Pand Grotekerksbuurt 6-8/<br />
Kunst & antiekgalerij europ’ art<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 10.00 - 17.00 uur.<br />
Dit ongeveer 350 jaar oude koopmanshuis heeft een lijstgevel uit<br />
de negentiende eeuw. De pui is gewijzigd, evenals de ramen op<br />
de eerste verdieping. In de twintigste eeuw hadden verschillende<br />
ambachtsliedenhiereenwerkplaats,onderandereeentimmerman,<br />
vergulder,zeilmakerenstukadoor.Van1973tot1993haddebekende<br />
restaurateur en houtschrijnwerker Bert Stoop (Zwijndrecht, 1931)<br />
er zijn atelier. In 1976 bezochten H.M. Beatrix, Prins Claus en de<br />
jonge prinsjes het atelier. Stoop werkte toen aan houtsnijwerk<br />
voor het zeilschip van de Koninklijke familie ‘De Groene Draeck’.<br />
U kunt de benedenverdieping van het pand bezichtigen waar nu<br />
de kunstgalerie Europ’ Art is gevestigd (met tuin aan de Voorstraatshaven).<br />
Onder andere zijn de voormalige wagenruimte<br />
en werkplaatsen te zien. De galerie houdt wisselende verkooptentoonstellingen.<br />
PrOGramma: Tentoonstelling van o.a. Leerdam Crystal. Er zijn verder<br />
Art Deco meubelen, schilderijen van diverse kunstenaars en affiches<br />
van o.a. CITROËN Automobiles en Edith Piaf te zien. Tevens bronssculpturen<br />
en Brocante uit o.a. Frankrijk en boeken over beeldende kunst.<br />
42 43
50<br />
Stadhuis, Stadhuisplein 1<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.<br />
Vlaamse koopmansbeurs, gebouwd tussen 1383 en 1388, is vanaf<br />
1544 in gebruik als Stadhuis. Tussen 1835 en 1845 ingrijpend<br />
verbouwd door G.N. Itz. De gevels verloren daarbij hun middeleeuws<br />
uiterlijk, het Stadhuis kreeg een neoclassicistische voorgevel.<br />
Omdat het neoclassicisme uitging van symmetrie, is het<br />
overkluizende deel van het Stadhuis ongepleisterd gelaten. Er<br />
werdookeennieuweklokkentorengebouwd.Interieur:veertiendeeeuwse<br />
kelders met kruisgewelven, nu restaurant (niet toegankelijk).<br />
Kennedyzaal (trouwzaal) met wandschilderingen van<br />
Reinier Kennedy uit 1912-1921. Jachtkamer in Lodewijk XV-stijl.<br />
Raadzaal en overige vertrekken. Op zolder originele houtconstructies<br />
van de overkapping en achttiende-eeuwse gevangeniscellen.Eenfoldermetbeschrijvingvandevertrekkenisverkrijgbaar<br />
bij een bezoek.<br />
51<br />
PrOGramma: Op zondagmiddag is het Stadhuis speciaal geopend<br />
voor het programmaonderdeel ‘Muzikale Monumenten’. Professionele<br />
musici en muziekensembles geven in zes monumenten gratis toegankelijke<br />
concerten met muziek die bij het gebouw past of er juist mee<br />
contrasteert. Het Pavadita Tango String Quartet is een uniek tangostrijkkwartet<br />
dat zich onderscheidt van de mainstream tango-ensembles<br />
door haar eigenzinnige arrangementen en funky stijl. Laat u<br />
verrassen! Zie voor meer informatie pagina 59.<br />
Pand Groenmarkt 78-80/Schaeffer Galerie<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.<br />
De monumentale zandstenen voorzetgevel van dit rijksmonument<br />
is in 1916 ontworpen door de uit Italië afkomstige Carel<br />
Tenenti. Hij bouwde in zijn woonplaats <strong>Dordrecht</strong> onder andere<br />
het pand Voorstraat 180 in sierlijke Jugendstil-stijl (nu Stichting<br />
Beeldende Kunst) en in een wat strengere stijl het dubbele<br />
woonhuis Buiten Walevest 5-6. Zijn ontwerp voor Groenmarkt<br />
78-80 (oorspronkelijk 68-70) houdt het midden tussen beide stijlen.<br />
De gevel wordt in twee brede en een smaller travee gedeeld<br />
door vier omhoogstrevende pilasters. In de smalle travee (rechts)<br />
is de ingangspartij met dubbele paneeldeuren. Boven de deur is<br />
52<br />
een sluitsteen met het opschrift ‘Opgericht 1882’. De erkervormige<br />
grote ramen verlevendigen het strakke ritme van horizontale en<br />
verticale lijnen. Zowel op de pilasters als in de golvende kroonlijst<br />
zijn versierende elementen als blad- en schelpmotieven, gestileerde<br />
mannenkoppen en rozetten aangebracht. De wapens aan<br />
weerszijden van de deur herinneren mogelijk aan de vestiging<br />
van het British Vice-Consulate en het Italiaans consulaat in dit<br />
gebouw in het begin van de twintigste eeuw. De voorzetgevel was<br />
nodig omdat het smalle huis (nr.68, oorspronkelijk een bakkerij)<br />
in 1916 bij het bredere kantoorpand (nr.70) getrokken werd. Hal<br />
en gang werden aangepast aan de nieuwe gevel, de wanden en de<br />
loketten werden bekleed met marmer en plafonds gedecoreerd<br />
met stucwerk. Al deze elementen zijn nog te zien, evenals de<br />
intact gebleven directiekamer met eikenhouten lambrizering,<br />
deuren en plafond. Andere betimmeringen gingen bij de doorbraak<br />
van de panden in 1916 verloren. Het pand was achtereenvolgens<br />
in gebruik als assurantiekantoor, hypotheekbank,<br />
accountantskantoor en adviesbureau. Op de benedenverdieping<br />
is nu de expositieruimte van de huidige eigenaar, de Schaeffer<br />
Galerie. De gehele begane grond is te bezichtigen.<br />
Voorstraat 296, voorheen de Waalse Kerk<br />
OPeNINGStIjD: Zaterdag 09.00 - 17.00 uur.<br />
Lange tijd kerkte hier de Waalse Kerk of Eglise Wallonne, die nu<br />
is ondergebracht in Het Hof en daar twee maal per maand<br />
Franstalige diensten verzorgt. Het is een calvinistische kerk die<br />
voorkomt in Nederland, België en de voormalige koloniën,<br />
waarvan de leden oorspronkelijk uit de Zuidelijke Nederlanden<br />
en Frankrijk stammen en waarbinnen de voertaal Frans is. Het<br />
vroegere kerkgebouw is nu in gebruik als winkel (Aktiesport).<br />
Het gebouw is een langgerekte zaalkerk en was oorspronkelijke<br />
de kerk van het Heilig Sacramentsgasthuis aan de Visstraat. De<br />
kapel is in 1840 nagenoeg afgebroken en herbouwd. Het klokkentorentje<br />
is afkomstig van de in 1840 gesloopte Engelse kerk<br />
aan de Wijnstraat.<br />
53<br />
Pand De Gulden Os/<strong>Open</strong>bare Bibliotheek,<br />
Groenmarkt 153<br />
OPeNINGStIjD: Zaterdag 10.00 - 15.00 uur.<br />
<strong>Open</strong> Monumenten<br />
Het pand De Gulden Os heeft een gotische gevel in natuursteen<br />
(ca. 1525). Samengevoegd met een ander middeleeuws pand en<br />
aangevuld met moderne nieuwbouw vormt dit het huidige onderkomen<br />
van de Centrale Bibliotheek, hoofdvestiging van de<br />
Bibliotheek A tot Z. Vooral de gevel van het gebouw is interessant.<br />
Bekijk ter vergelijking ook de gevel van ’t Zeepaert (<strong>Open</strong><br />
Monumenten nr. 33), Wijnstraat 113, het oudste woonhuis van<br />
<strong>Dordrecht</strong>. Tijdens de <strong>Open</strong> <strong>Monumentendagen</strong> kunt u gewoon<br />
boeken inzien, lenen en terugbrengen. Ook de leeszaal is open.<br />
44 45
<strong>Open</strong> Monumenten <strong>Open</strong> Monumenten<br />
54<br />
Stadsbrouwerij <strong>Dordrecht</strong>, Buddingh’plein 20<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.<br />
In een voormalig, in 1984 gerestaureerd lagerpakhuis van de<br />
vroegere bierbrouwerij ‘De Sleutel’, is het onderwijsleerbedrijf<br />
Stadsbrouwerij <strong>Dordrecht</strong> gehuisvest. In 1968 kwam er een einde<br />
aan de oudste brouwerij van Nederland, de Dordtse brouwerij<br />
‘De Sleutel’. Vanaf het begin van de zestiende eeuw werd hier, op<br />
een terrein dat zich uitstrekte van de Groenmarkt (achter het<br />
renaissancepand De Sleutel aan de Groenmarkt) tot aan de Varkenmarkt<br />
(toegangspoortje met sleutels) bier gebrouwen. Een<br />
groot deel van de bebouwing in het binnengebied is gesloopt.<br />
Maar het gebouw dat oorspronkelijk de mouterij was en later<br />
55<br />
gebruikt werd als lagerkelder, bleef behouden. Bij de restauratie<br />
is de oude buitengevel met getoogde vensteropeningen hersteld.<br />
Op de verdiepingen zijn woningen, beneden is de Stadsbrouwerij.<br />
De Stadsbrouwerij <strong>Dordrecht</strong> is opgericht door meesterbrouwer<br />
Herman Marres, bestuurder Theo Tiebosch en ondernemer<br />
Jules Schöningh. Voorjaar 2009 kwam procestechnoloog Robert<br />
van de Berg erbij. Er is een samenwerkingsverband aangegaan<br />
met het DaVinci College <strong>Dordrecht</strong>. Het onderwijsleerbedrijf in<br />
de Stadsbrouwerij is een bijzonder project. Ketels installeren,<br />
bierbrouwen, gasten bedienen en marketing van het bedrijf<br />
zijn onderdelen van het leerproces. Het ambachtelijk gebrouwen<br />
lichtbier waarmee Marres de titel van Nederlands Kampioen<br />
Bierbrouwer kreeg, wordt nu door de Stadsbrouwerij op de<br />
markt gebracht onder de Dordtse naam ‘Schapenkopje Amber’.<br />
Het gebouw is toegankelijk vanaf de Groenmarkt, via de smalle<br />
gang naast het pand De Sleutel (nrs. 105-111) of via het poortje<br />
met de sleutels aan de Varkenmarkt (nrs. 130-140).<br />
PrOGramma: Studenten van het Da Vinci College geven doorlopend<br />
een presentatie over het brouwproces in De Stadsbrouwerij die de brouwerstraditie<br />
op deze historische plek voortzet. Bovendien is er een film<br />
over de brouwerij te bewonderen.<br />
trinitatiskapel, Vriesestraat 22<br />
OPeNINGStIjD: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur.<br />
Nu Evangelisch Lutherse Kerk. Oorspronkelijk kapel van het<br />
Blindenliedengasthuis, dat in 1629 afgebroken is. De in 1618 in<br />
<strong>Dordrecht</strong> gestichte Lutherse <strong>Gemeente</strong> kreeg in 1689 het kerkgebouw<br />
van de gemeente aangeboden. De kapel was in de tussenliggendejarengebruiktvoorhetopslaanvanturf.Indezeventiende<br />
eeuw worden voor- en zijgevel van een pleisterlaag voorzien,<br />
welke gedeeltelijk is verwijderd bij de restauratie van 1963.<br />
Het Wolfferts-orgel uit 1779, met delen uit 1733, heeft twee klavieren.<br />
Preekstoel in Lodewijk XVI-stijl. Een folder met beschrijving<br />
is verkrijgbaar bij een bezoek.<br />
56<br />
PrOGramma: Zaterdag is er een afwisselende klassieke muziekprogrammering<br />
te beluisteren. Op zondagmiddag is de Trinitatiskapel<br />
speciaal geopend voor het programmaonderdeel ‘Muzikale Monumenten’.<br />
Professionele musici en muziekensembles geven in zes monumenten<br />
gratis toegankelijke concerten met muziek die bij het gebouw<br />
past of er juist mee contrasteert. Zo speelt het middeleeuwse muziekgezelschap<br />
Wronghel en Wei authentieke instrumenten, zoals draailier,<br />
spantrommel en doedelzak. Zie voor meer informatie pagina 59.<br />
Kelder Huis Scharlaeken/De Waag, Waagpassage<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 11.00 - 17.00 uur.<br />
Achter de glazen pui van De Waag is een fraai middeleeuws gewelf<br />
te zien die behoorde bij het voormalige Huis Scharlaken. Het zijn<br />
de restanten van de oude beerkelder (een middeleeuwse septic<br />
tank) van het huis dat aanvankelijk de functie van lakenhal<br />
vervulde en daarna onder meer dienst deed als waag. In 1982 en<br />
1987 verrichtte de Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek<br />
opgravingen in de Waagpassage, vooruitlopend op het<br />
nieuwbouwplan voor De Waag en de Twentsche Bank. In 1987<br />
vond men resten van het dertiende-eeuwse huis Scharlaken. Rond<br />
1200 werden op deze plek de eerste stenen huizen gebouwd. Het<br />
grote huis Scharlaken stond op slechte ondergrond. Regelmatig<br />
moesten de vloeren verhoogd worden. In 1594 is het verbouwd tot<br />
Stadswaag (afgebroken in 1960). Uit de beerputten achter het huis<br />
diepte men bij de opgravingen veel gebruiksvoorwerpen op, die<br />
een goed beeld geven van het dagelijks leven van gegoede middeleeuwse<br />
burgers. Een videopresentatie vertelt het verhaal van 1225<br />
tot nu. Een aantal voorwerpen illustreren wat er zoal verdwenen<br />
is in de beerkelder… De keldergewelven worden beheerd en<br />
opengesteld door Erfgoedcentrum DiEP.<br />
PrOGramma: De keldergewelven zijn te bezoeken en er wordt uitleg<br />
gegeven.<br />
46 47
<strong>Open</strong> Monumenten <strong>Open</strong> Monumenten<br />
57 Schutsluis (‘Helsluis’), merwelanden 35a<br />
schuin aflopende kadewanden, die aan de onderkant met bazalt-<br />
58 De ruïne van het Huis te merwede<br />
OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 10.00 - 17.00 uur.<br />
Gebouwd in 1864 en hoofdonderdeel van het sluiscomplex Helen<br />
Zuilespolder. De sluis bevindt zich tussen de toenmalige<br />
Helpolder (nu een deel van de Zuilespolder) en de Polder Stededijk.<br />
De Helsluis ligt daar in de Helsloot, die een verbinding<br />
vormt tussen de Nieuwe Merwede en de Beneden Merwede.<br />
Over de noordelijke deuren van de sluis ligt een bijbehorende,<br />
ijzeren rolbrug. Zowel de schuiven van de sluis als de rolbrug<br />
worden nog met de hand bediend. De sluis wordt gecompleteerd<br />
door remmingswerken aan weerszijden van de sluishoofden.<br />
De Helsluis is een zogenaamde groene schutsluis. De sluis heeft<br />
in 1982 vernieuwde, gemetselde sluishoofden met hardstenen<br />
hoekstenen en haalkommen. De lensvormige sluiskolk heeft<br />
blokken zijn bekleed. In en voor de sluiskolk staan houten constructies<br />
met dukdalfen die als remmingswerken fungeren.<br />
Tussen de sluishoofden staan houten puntdeuren, die in 1982 zijn<br />
vernieuwd. De sluisdeuren met overloop en vergrendelstangen<br />
zijn door middel van rechte heugels verbonden met de in stalen<br />
kasten opgeborgen elektrische bedieningsmechanismen op de<br />
sluishoofden. De sluiskleppen worden door middel van slingers<br />
met de hand bediend. De ijzeren rolbrug ligt op de westelijke<br />
oever van het noordelijke sluishoofd. De brug beweegt met twee<br />
stel stalen wielen over op bielzen liggende rails. De brug is samengesteld<br />
uit balustrades van geklonken vakwerkdelen en een op<br />
ijzeren liggers bevestigd houten brugdek met eveneens van hout<br />
vervaardigde aanbruggen. De aanbrug aan de rolbrug is hiermee<br />
met kettingen bevestigd. Aan de westzijde van het zuidelijke<br />
sluishoofd staat een open schotbalkenloods, waarbij een inmiddels<br />
verdwenen ijzeren kraan stond. Een ijzeren kaapstander<br />
is eveneens verdwenen. Nog wel aanwezig is een dubbele peilschaal,<br />
waarop ook de waterstand van de watersnoodramp van<br />
1-2-1953 staat aangegeven.<br />
De schutsluis (‘Helsluis’) heeft cultuurhistorische waarde vanwege<br />
het belang dat de sluis heeft voor de landschappelijke<br />
ontwikkeling en de waterhuishouding van het poldergebied bij<br />
<strong>Dordrecht</strong>. Vanwege de aanwezigheid van een groene kolk en<br />
een rolbrug is de sluis tevens van typologisch belang. De schutsluis<br />
heeft ensemblewaarde vanwege de samenhang tussen de<br />
sluis, de sluiswachterswoning en de rolbrug.<br />
BereIKBaarHeID: Vanaf de Merwekade in <strong>Dordrecht</strong> (de aanlegplaats<br />
van de waterbus uit Rotterdam) of vanaf halte Sliedrecht kunt u met<br />
de waterbus naar de Hollandse Biesbosch. Fietsen mogen gratis mee.<br />
Vanaf de steiger is het ongeveer 800 meter naar het Biesboschcentrum<br />
en circa 1 kilometer naar de Helsluis. Per auto: Op A15 of A16 afslag<br />
<strong>Dordrecht</strong>-Papendrecht (N3). Op N3 afslag Hollandse Biesbosch.<br />
Onderaan de afslag bij stoplicht direct rechtsaf Baanhoekweg op. Na<br />
4 km begint de Hollandse Biesbosch. Volg de borden naar het Biesboschcentrum<br />
<strong>Dordrecht</strong>. Vanaf hier is het circa 1 kilometer lopen door de<br />
prachtige natuur van de Biesbosch naar de Helsluis.<br />
OPeNINGStIjDeN: Dagelijks te bezichtigen.<br />
Albijna600jaarstaathetooitstoereenmachtigeHuisteMerwede,<br />
als een verlaten ruïne aan de gelijknamige rivier. Eeuwenlang<br />
inspireerde de ruïne tot verhalen, schilderijen en prenten en riep<br />
herinneringen op aan lang vervlogen tijden. Dordtenaren van<br />
nu kennen hem vooral als plek voor een familiewandelingetje,<br />
om te picknicken en te zwemmen of hun geheime liefde te ontmoeten.<br />
Hoewel de omgeving inmiddels minder romantisch<br />
is, brengt dit oudste gebouw van <strong>Dordrecht</strong> de middeleeuwse<br />
geschiedenis tot leven. Begin 2010 werd de ruïne grondig gerestaureerd<br />
en de omgeving opgeknapt.<br />
Huis te Merwede kende twee bouwfasen. De ruïne hoort bij het<br />
tweede huis dat hier rond 1350 werd gebouwd en er ongeveer<br />
uitzag als Slot Loevestein. Er woonden edellieden, die een rol<br />
speelden in het politieke bestuur van het graafschap Holland.<br />
Ze kregen grondgebied toegewezen met specifieke bestuurlijke<br />
rechten en een verdedigbaar woonhuis. Bij machtsconflicten<br />
in de vijftiende eeuw liep het huis veel schade op.<br />
Door de St. Elisabethsvloed van 1421 kwam het huis rondom in<br />
het water te liggen en werd het voorgoed onbewoonbaar. Alleen<br />
een restant van de woontoren, de donjon, bleef over. Pas begin<br />
twintigste eeuw werd dit land opnieuw ingepolderd en lag de<br />
ruïne weer aan de rivier. In de oorlogsjaren vonden uitvoerige<br />
opgravingen plaats. De talrijke vondsten maken nu deel uit<br />
van de collectie van Erfgoedcentrum DiEP.<br />
De ruïne is met de fiets of auto bereikbaar. Op de kruising<br />
Merwedestraat en Baanhoekweg slaat u de Kerkeplaat in. Waar<br />
de Kerkeplaat naar links gaat, is rechts de toegang naar het<br />
terrein van de ruïne.<br />
48 49
Stadswandelingen &<br />
Fietsroute<br />
Meer weten over de mooiste monumenten en bijzondere<br />
plekken in <strong>Dordrecht</strong>? Wandel dan mee met een VVV-gids<br />
tijdens één van de stadswandelingen op zaterdag 10 of zondag<br />
11 september. Op zondag neemt stadsomroepster Darja<br />
kinderen mee op een interactieve kinderstadstour. De wandelingen<br />
starten bij Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV.<br />
Stadswandelingen & Fietsroute<br />
Stadswandelingen met VVV-gids<br />
De VVV-gidsen vertrekken op zaterdag en zondag om 12.00,<br />
13.30 en 15.00 uur vanaf Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV, Spuiboulevard<br />
99 voor een wandeling langs belangrijke monumenten en huizen-met-een-verhaal.<br />
Die zijn er volop in de Dordtse binnenstad!<br />
De wandeling duurt ongeveer één tot anderhalf uur, deelname<br />
is gratis.<br />
Kinderstadstour<br />
Stadsomroepster Darja maakt op zondagmiddag tweemaal een<br />
kinderstadstour vanaf Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV, om 13.00 en om<br />
15.00 uur. Het wordt niet zomaar een wandeling door het hart<br />
van de stad, maar een zoektocht naar de verloren munten van<br />
Sura. Waar zijn ze gebleven en wie was die Sura eigenlijk? Deze<br />
spannende kinderstadstour voor kinderen vanaf 8 jaar duurt<br />
ongeveer anderhalf uur en eindigt weer bij Intree <strong>Dordrecht</strong> |<br />
VVV. Zorg dat u op tijd bent om mee te gaan, er kunnen ongeveer<br />
dertig kinderen per keer meelopen, deelname is gratis.<br />
Overige wandelroutes<br />
Een algemene beschrijving van een Stadswandeling door <strong>Dordrecht</strong><br />
is bij Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV te koop voor € 2,75. Een<br />
boekje bij het (bewegwijzerde) Rondje Dordt kost € 4,95. Voor<br />
kinderen is er de kinderstadsgids ‘Help de toren valt om’ van<br />
Frits Baarda met twee routes en een speurtocht naar dieren in<br />
de stad (€ 7,95).<br />
Wandel- en fietsroute ‘Herbestemming’<br />
Er zijn dit jaar twee routes opgenomen; een wandel- én een<br />
fietsroute die u langs verschillende monumenten brengt in de<br />
Dordtse binnenstad en op het Eiland van <strong>Dordrecht</strong>. Beide<br />
routes zijn samengesteld in samenwerking met de VVV Zuid-<br />
Holland-Zuid. Of u nu gaat lopen of fietsen, de routes geven u<br />
enkele voorbeelden hoe de gebruiksfuncties van de verschillende<br />
monumenten door de jaren heen zijn veranderd.<br />
50 51
Stadswandelingen & Fietsroute<br />
Beidetochtenmakengebruik<br />
van het fietsroutenetwerk:<br />
de knooppunten zijn plaatsen<br />
waar de fietspaden van<br />
het netwerk elkaarkruisen.<br />
Elkknooppuntinhetnetwerkheeft<br />
een nummer. Bij<br />
kruisingen, splitsingen en<br />
afslagen tussen de knooppunten staan rechthoekige borden, met<br />
daarop eenrichtingspijlenhet nummer van het knooppunt waar<br />
u naartoe rijdt. Verder zijn er borden die aangeven dat u een<br />
knooppunt nadert.<br />
De wandelroute is aangeven op de plattegrond op de pagina’s<br />
36 - 37 en in de beschrijving hieronder. De fietsroute vindt u op de<br />
pagina’s hier opvolgend. In de beschrijving komt u bij de verschillende<br />
monumenten nummers tegen. Deze corresponderen<br />
met de nummers bij <strong>Open</strong> Monumenten.<br />
Speciaal voor de fietstocht heeft de VVV een ‘Monumentenarrangement’<br />
samengesteld. Voor slechts € 16,00 kunt u gebruik<br />
maken van een elektrische fiets. Meer informatie is te verkrijgen<br />
bij Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV, Spuiboulevard 99, telefoon 0900-<br />
463 68 88. Zaterdag 10 september is Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV open<br />
van 10.00 – 17.00 uur en zondag 11 september van 11.00 – 17.00<br />
uur. Er is een beperkt aantal elektrische fietsen, reserveren is<br />
daarom aanbevolen. Ook kunt u ook (normale) fietsen huren<br />
bij de rijwielstalling op het NS Station, Stationsplein 6, telefoon<br />
078 – 635 68 30.<br />
Wandelroute ‘Herbestemming’<br />
LeNGte CIrCa 3,3 Km, WaNDeLtIjD CIrCa 1 uur<br />
Start bij Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV, ga rechtsaf het Achterom in. Volg<br />
aan het einde van de straat knooppunt 87 (linksaf). Vlak voor de<br />
Visbrug vindt u een sportwinkel, waar vroeger de Waalse Kerk in<br />
gevestigdwas(nr.52).Evenverderop,opdekruisingGrotekerksbuurt<br />
en GroenmarktvindtuaanuwlinkerhandSchaefferGalerie(nr.51)<br />
enrecht voor u Bibliotheek van A tot Z (nr. 53), die vroeger dienst<br />
deed als slagerij.Loopverder overdeGroenmarkt endeWijnstraat,<br />
volg 87.SchuintegenoverdeNieuwbrugzietu het naakte jongetje<br />
van Woonhuis ‘De Onbeschaamde’ (nr. 36) uitkijken over de<br />
Wijnstraat. Het mannetje kreeg tijdens een bezoek van koningin<br />
Wilhelmina een sjerpje om, zodat de vorstin niet schrok vanzijn<br />
adamskostuum als zij plotseling omhoog zou kijken.Evendaarna<br />
vindtueenvoormaligschoolgebouwwaarnukunstenaarGerhard<br />
Lentinkzijnintrekheeftgenomen(nr.35).Op Wijnstraat nummer<br />
117 vindt u de voormalige Bonifatiuskerk (nr. 34). Tegenwoordig is<br />
poppodium Bibelot erin gevestigd, wordt hetpandgebruiktals<br />
uitgaansgelegenheidenwordenerconcertengegeven. Het daarnaast<br />
gelegen huis ’t Zeepaert (nr. 33) is één van deoudstewoonhuizenvanNederland.Inhetpandhebbenallerlei<br />
bewoners hun<br />
intrek genomen, onder andere een legerkapitein, bierbrouwer en<br />
een zeepzieder. Tegenwoordig wordt het pand gebruikt voor representatieve<br />
doeleinden. Een typisch voorbeeld van herbestemmingisPandora(nr.32).<br />
Hetin1735gebouwdeherenhuisheeftvan<br />
1823 tot 1867 dienst gedaan als schouwburg. Nuisereencuriosawinkelingevestigd.VlakvoordeBoomburgzietu<br />
Bellevue en de in<br />
verbinding staande Groothoofdspoort (nr. 29) liggen, vroeger de<br />
belangrijkstestadspoort.Nuwordthetcomplexgebruiktalshotel<br />
enrestaurant.LoopverderoverdeTorenstraat en deNoordendijk,<br />
volg 86.StopevenbijdeMolenKyckoverdenDyck(nr.15)voorkoffie<br />
metmolenkoek.SteekdeNoordendijkoverenloopde fietstrap af<br />
naar beneden, volg 88. Aan uw rechterhandvindtuSchouwburg<br />
Kunstmin(nr.13)enevenverderopParkMerwestein(nr.12).Volgde<br />
Singelmetenkelemonumentalevilla’s.Sla op de kruisingmetde<br />
JohandeWittstraatrechtsafrichtinghetcentrum. U komt bij de<br />
rotonde aan uw linkerhand Intree <strong>Dordrecht</strong> |VVV weer tegen.<br />
Fietsroute ‘Herbestemming’<br />
LeNGte CIrCa 12,5 Km, FIetStIjD CIrCa 1 uur<br />
Niet alle genoemde monumenten zijn toegankelijk, maar wel<br />
van buiten te bewonderen.<br />
Start bij Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV, gevestigd in een door Ir. J.<br />
de Vries ontworpen appartementen- enkantorengebouwinde<br />
stijlvan ‘Het Nieuwe Bouwen’. Het werd opgeleverd in 1969 en is<br />
gebouwd in opdracht van de toenmalige ABN-bank. Het gebouw<br />
aan de Spuiboulevard is in de geest van de Nieuwe Zakelijkheid<br />
ontworpen. Na het vertrek van de ABN-bank is het hoekpand<br />
in gebruik geweest als meubelzaak. Hetisnuingerichtalseen<br />
modernbezoekersinformatiecentrum, waarbij op een inventieve<br />
manier gebruik is gemaakt van de oorspronkelijke kluisruimten.<br />
Ga bij Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV linksaf en ga de rotonde op.<br />
u nadert knooppunt 88. Ga rechtdoor over de rotonde<br />
(tweede afslag). Ga bij de kruising johan de Wittstraat<br />
(eerste kruising) linksaf de Singel op. Volg 86. u volgt de<br />
Singel met enkele monumentale villa’s. Zo ook Villa jorissen,<br />
Singel 97.<br />
Deze vrijstaande villa is in 1893-1895 gebouwd in opdracht van<br />
rentmeester/ administrateur en kunstkenner P.C. Jorissen. Het<br />
statige woonhuis is in een eclectische stijl – met onder meer een<br />
kap in chaletstijl - gebouwd naar een ontwerp van de architect<br />
Willem Kromhout. Het is het eerste bouwwerk van deze bekende<br />
architect. Het exterieur is nog vrijwel intact, ook in het interieur<br />
iseendeelvanhetoorspronkelijke bewaard gebleven. Het pand is<br />
nu in gebruik als assurantiekantoor.<br />
Het woonhuis is<br />
opgetrokken in baksteen,<br />
verlevendigd met<br />
bakstenen sierbanden.<br />
Als u verder fietst, ziet u aan<br />
uwrechterhandParkMerwestein<br />
(nr.12)liggen.In1886<br />
steldede<strong>Gemeente</strong><strong>Dordrecht</strong><br />
hetMerwesteinpark met<br />
hertenkamp open. Een jaar<br />
eerder haddegemeentehet<br />
voormaliglandhuis Merwes-<br />
Stadswandelingen & Fietsroute<br />
tein met bijbehorendparkaangekocht.Debuitenplaatswerddoor<br />
tuinarchitectC.Kwasttot park ingericht, waarbij vrijwel alle<br />
vruchtbomen (met uitzondering van enkele notenbomen)gerooidwerden.<br />
In de koetsierswoningkwameen‘melkhuis’waar<br />
melkenmineraalwatergeschonkenwerd. Hetlandhuis is in 1944<br />
bijeenbombardement verwoest, maar de tuinmanswoning<br />
(1852) is gespaard gebleven.Hetkleine witte huis staat bij de ingang<br />
aan deGroenedijk. Op de plek van hetlandhuisstaatnuhet<br />
bevrijdingsmonument van de Dordtse kunstenaar Hans Petri.<br />
Wandelend door het park kunt u veel uitheemsebomenzien,<br />
zoalsdemammoetboomofreuzensequoia, de slangeden of apeboom<br />
en een berk vol ‘heksenbezems’.<br />
Eenkijkjeachterdeschermennemenineenmeerdan100jaaroud<br />
theater? Even verderop komt u aan uw linkerhand Schouwburg<br />
Kunstmin (nr. 13) tegen.<br />
u nadert knooppunt 86. als u verder fietst komt u uit bij<br />
een fietstrap, ga hier omhoog. Op de dijk ziet u de molen<br />
Kyck over den Dyck (nr. 15) staan.<br />
De Korenmolen Kyck over den Dyck is een oorspronkelijke moutmolen<br />
ten behoeve van bierbrouwerijen en kreeg later de functie<br />
voor het malen van graan. Inmiddels is de molen in beheer van<br />
Stichting Molen Kyck over den Dyck. Tegenwoordig worden er<br />
diverse representatieve ruimtes verhuurd voor bijeenkomsten en<br />
vergaderingen. In het winkeltje op de begane grond kunt u<br />
typische molenproducten kopen. Loop even binnen voor om een<br />
lekkere molenkoek te proeven!<br />
Ga na de fietstrap rechtsaf, volg 84. aan uw linkerhand<br />
ziet u het energiehuis.<br />
HetEnergiehuisbestaatuitdrievoormaligeelektriciteitscentrales,<br />
met daarin meerdere machinezalen en ketelhuizen. In 1908 werd<br />
met de bouw begonnen van de elektriciteitscentrale. Na jaren<br />
dienst gedaan te hebben als elektriciteitscentrale zijn er in 1957<br />
in het Energiehuis kantoren en magazijnen gehuisvest. Het is<br />
gebouwd in drie fases: het administratiegebouw en machine-<br />
52 53
Stadswandelingen & Fietsroute<br />
en ketelhuis I (1910), machine- en ketelhuis II (1915) en machineen<br />
ketelhuis III (1928). Na de demping van de Houthaven in 1900<br />
ontstond ruimte voor de ontwikkeling van het gebied tussen<br />
de Noorddijkstraat en het Wantij. In het Lijnbaangebied kwam<br />
gemengde bebouwing met woningbouw, onder andere hofjes<br />
en bedrijvigheid. In 1910 vestigde het <strong>Gemeente</strong>lijk Elektriciteitsbedrijf<br />
<strong>Dordrecht</strong> zich in het gebied. In eerste instantie was het<br />
door architect Dudok geïnspireerde ontwerp van Van Buren<br />
omstreden. Het College van Burgemeester en Wethouders vond<br />
het te monumentaal en niet passen bij de rest van de bebouwing.<br />
Na advies van een externe deskundige ging men toch akkoord.<br />
In 1949 wordt de productie-eenheid verplaatst naar de Staart.<br />
Het gebouw heeft lange tijd dienst gedaan als magazijn en<br />
kantoorpand, daarna als ruimte voor creatieve ondernemers en<br />
culturele instellingen. Op dit moment wordt het Energiehuis<br />
verbouwd.Verschillendecultureleinstellingengaanzichwederom<br />
vestigen in de oude elektriciteitscentrale. De podia bieden ruimte<br />
aan uitvoering van muziek en theater, voor het ontwikkelen van<br />
voorstellingen, producties enacts,professioneel ofamateuristisch<br />
en voor opleidingen in muziek en theater. Ook komen er ruimtes<br />
voor een grand café, evenementen en voor verhuur aan passende<br />
activiteiten. Vanwege de verbouwing is het Energiehuis niet<br />
toegankelijk.<br />
Na het regiokantoor kunt u tussendoor, linksaf fietsen<br />
naar Villa augustus (nr. 14) voor een hapje en een drankje.<br />
Volg 45. u nadert op een gegeven moment knooppunt 84,<br />
dat overgaat in 45. Voor het viaduct gaat u rechtsaf en blijft<br />
u 45 volgen.<br />
Na een tijdje fietst u door het Dubbelmondepark. Wanneer<br />
u over een bruggetje fietst, kunt u rechts afslaan de Dordwijklaan<br />
op. Daar vindt u aan uw linkerhand buitenplaats<br />
Dordwijk.<br />
De in 1630 gestichte historische buitenplaats Dordwijk kwam<br />
in 1692 in bezit van Pieter Onderwater. De familie Onderwater<br />
heeft Dordwijk in de loop van de achtiende eeuw uitgebreid en<br />
verfraaid. De buitenplaats onderging opnieuw een metamorfose<br />
toen hij in het begin van de 19e eeuw in het bezit kwam van de<br />
familie Stoop. In 1851 werd jonkheer Pieter van der Wall eigenaar<br />
van Dordwijk. De familie Van der Wall-Repelaer gaf de bekende<br />
Haarlemse tuinarchitect Zocher in 1852 opdracht voor een nieuwe<br />
parkaanleg in Engelse landschapsstijl. Het resultaat was een<br />
landschapspark met slingerende vijvers en paden, bijbehorende<br />
beplanting,eenhertenwei,bijzonderebruggen,boomgroepenen<br />
alleenstaande bomen. Het landgoed heeft diverse monumentale<br />
gebouwenenobjecten:dekasteelboerderijmetachthoekigtorentje<br />
uit1725,devillaDordwijk,eengepleisterdpandinchaletstijl(1852),<br />
de Oranjerie met gietijzeren kapconstructie (1861), de tuinmanswoning<br />
in ambachtelijk-traditionele bouwtrant (1861) en de Villa<br />
Sorghvliet met neorenaissance elementen (1891). Verder is er een<br />
koetshuis en wagenschuur uit de tweede helft van de 19e eeuw,<br />
een bij de moestuin behorende kas uit 1891, negentiende<br />
eeuwse prielen enhertenverblijfeneentoegangshekuitdetijdvan<br />
VillaSorghvliet. VeelvandezeelementenzijnontworpendoordearchitectC.Eggink,<br />
diein1854doordefamilieVanderWall-Repelaer<br />
indearmgenomen werd om het landgoed verder te verfraaien.<br />
Het IVN organiseerthetgehelejaardooreenmaalpermaandopzaterdagbegeleide<br />
rondleidingen op het landgoed, met aandacht<br />
voor de bijzondere maar kwetsbare natuur van Dordwijk.<br />
Vervolg uw weg via 46, 47 en 48. Volg de Zuidendijk en sla<br />
bij de kruising abel tasmanstraat/De Savornin Lohmanweg<br />
rechtsaf. Sla aan het eind van de straat linksaf (Groen<br />
van Prinsteterweg). aan het eind van de straat rechtsaf<br />
(talmaweg). Op de hoek van de eerste straat rechts vindt<br />
u de ingang van Kasteel Crabbehoff.<br />
Bij de ingang kunt u de fiets neerzetten om een kijkje in de kasteeltuin<br />
te nemen. Indien het kasteel deze dag niet verhuurd is,<br />
kunt u ook het kasteel zelf bekijken. Informeer in het Restaurant<br />
De Hoff’nar in het gerestaureerde koetshuis (1830) waar u koffie<br />
en andere dranken en een lichte lunch (broodjes) kunt nuttigen.<br />
De Hoff’nar is op zaterdag geopend van 10.00-17.00 uur.<br />
Zondag is het gesloten. Crabbehoff is van oorsprong een kasteelboerderij<br />
uit de eerste helft van de 17e eeuw. Het buitenverblijf<br />
werd in 1808 bij een grote brand verwoest en vele jaren later herbouwd.<br />
Het Kasteel kreeg een torentje, windwijzer en poortje<br />
van de in 1857 gesloopte Kloveniersdoelen. Het huidige kasteel<br />
dateert uit 1913 en heeft in de voorgevel twee vooruitspringende<br />
vleugels met trapgevels.HetvandeKloveniersdoelenafkomstigetorentjeisaan<br />
de onderzijde vierkant, het bovenste deel<br />
is achtzijdig. Het kleine koetshuis,directlinksvandeingangaan<br />
deTalmaweg,isgebouwd in ambachtelijke traditionele stijl.<br />
Fiets terug over de talmaweg. Ga aan het eind van de straat<br />
rechtsaf, de troelstraweg op. u kunt ook even afstappen en<br />
het bruggetje oversteken (De Crabbeheul). Vervolg uw weg<br />
over de Zuidendijk. Volg 48 en vervolgens 49.<br />
Stadswandelingen & Fietsroute<br />
Bij knooppunt 49 ziet u de ingang van het Weizigt Natuur- en<br />
Milieucentrum liggen en het 125 jaar oude Koetshuis. Tijdens de<br />
<strong>Open</strong> <strong>Monumentendagen</strong> is het Koetshuis omgetoverd tot de<br />
paardenstal van weleer en komt u de vroegere eigenaren tegen<br />
van het landgoed. Maak ook een ritje met een paardenkoets door<br />
het Weizigtpark. Verder zijn er gedurende het weekend tal van<br />
andere activiteiten. Zie <strong>Open</strong> Monumenten nr. 1 en pagina 64<br />
voor meer informatie over het programma.<br />
als u de julianakerk (nr. 3) wilt bezoeken, fietst u terug<br />
over de Krispijnseweg. Op de hoek met de mauritsweg<br />
ziet u de julianakerk liggen.<br />
Volg 88 en ga de tunnel onderdoor. Sla na de tunnel<br />
rechtsaf. u bent op de Singel (albert Cuyp). Op nummer<br />
312 vindt u het voormalig woonhuis van bankdirecteur<br />
Simon van Gijn.<br />
Het woonhuis met aangebouwdegaragewerd vlakvoorde Tweede<br />
Wereldoorlog gebouwd in opdracht van bankdirecteur Van Gijn,<br />
door vrijwel uitsluitend Dordtse aannemers en ambachtslieden.<br />
Het huis is opgetrokken in een Interbellum stijl en was voorzien<br />
van een zeer grote tuin. Tijdens de oorlog werd het pand geconfisqueerd<br />
door de Duitse bezetter. De stalen gaswerende deuren<br />
in de kelder herinneren nog aan deze tijd. Na de oorlog heeft<br />
het huis onder andere dienst gedaan als kantoor (onder meer als<br />
belasting- en scheepvaartkantoor) en is inwendig aan deze<br />
functies aangepast (o.a. de lichtkoepels in het daken de brandtrap<br />
aan de achterzijde). Sinds eind 1983 is in het pand de kerk ‘Kerk<br />
van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen’ gevestigd.<br />
Op de begane grond aan de achterzijde heeft een aantal doorbraken<br />
plaatsgevonden, zodat daar nu sprake is van één kerkruimte.<br />
Aan de oostzijde is de garage met het huis verbonden. Het<br />
herenhuis is beeldbepalend gelegen langs de Albert Cuypsingel.<br />
Sla bij knooppunt 88 linksaf en ga de johan de Wittstraat op.<br />
u vindt Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV aan uw linkerhand, het<br />
eindpunt van deze fietsroute.<br />
54 55
Muziek & Theater<br />
Evenals voorgaande jaren zijn er in diverse monumenten<br />
weer muzikale uitvoeringen te beluisteren, zodat het dubbel<br />
aantrekkelijk wordt deze monumenten met een bezoek te<br />
vereren. Naast een hoogwaardig programma op zondag<br />
11 september met (inter)nationale gezelschappen in zes<br />
monumenten, duiken er gedurende het weekend ook<br />
theatergezelschappen op die bijzondere verhalen vertellen<br />
over de verschillende monumenten die <strong>Dordrecht</strong> rijk is.<br />
Muziek & Theater<br />
muzikale monumenten<br />
Dit jaar presenteren drie internationaal vermaarde gezelschappen<br />
zich op zondag in Bibelot (voormalige Bonifatiuskerk),<br />
Teekengenootschap Pictura en de Kunstkerk. En dit alles is gratis<br />
tebezoeken!<br />
InBibelotspeelthetbefaamdeCello8ctetAmsterdam dat afgelopen<br />
zomer ook op het Grachtenfestival Amsterdam te horen was.<br />
Opmerkelijk is dat de ruimte van Bibelot uitermate geschikt<br />
blijkt te zijn voor grotere klassieke bezettingen, zoals ook vorig<br />
jaar bij het Rotterdams Kamerorkest is gebleken, vanwege de<br />
uitstekende akoestiek in deze voormalige kerk.<br />
In zaal Pictura speelt één van de meest toonaangevende saxofoonkwartetten<br />
ter wereld. En in de Kunstkerk het Russisch ensemble<br />
Folkopera uit St. Petersburg, dat een mooie combinatie<br />
speelt van klassiek en volksmuziek.<br />
Daarnaast een ongebruikelijke uitvoering van tangomuziek<br />
door het Pavadita strijkkwartet in het Stadhuis. Er wordt muziek<br />
uit de Middeleeuwen gespeeld door het ensemble Wronghel en<br />
Wei in de Trinitatiskapel. Ten slotte geeft mannenkoorBravi<br />
Bravi een concert in de Sint Antoniuskerk. Alle concerten vinden<br />
driemaal plaats.<br />
uItVOerINGeN eN VOOrSteLLINGeN: Zondag 11 september<br />
14.00, 15.00 en 16.00 uur, uitgezonderd Bibelot 13.00, 14.00 en 15.00<br />
uur. De toegang is gratis.<br />
56 57
Muziek & Theater<br />
Bonifatiuskerk: Cello8ctet amsterdam<br />
aCHt tOPCeLLISteN SPeLeN eeN aVONtuurLIjKe mIx VaN<br />
VerSCHILLeNDe muZIeKStIjLeN.<br />
Een uniek ensemble dat internationaal een begrip is geworden.<br />
Cello8ctet Amsterdam staat voor nieuwe muziek en succesvolle<br />
kruisbestuivingen tussen verschillende muziekstijlenen kunstdisciplines.<br />
“Acht top cellisten, totale perfectie, intensiteit en<br />
kleurrijke interpretatie” kopt The Strad in 2009. Dankzij de<br />
stralende uitvoeringen van het ensemble kan het Octet originele<br />
werken programmeren van de meest markante componisten van<br />
nu. Het Octet heeft meer dan 70 wereldpremières uitgevoerd, de<br />
meeste aan het Octet opgedragen. Daarnaast speelt het Octet<br />
meer dan 100 prachtige Spaanse liederen (Turina, De Falla, Nin,<br />
Montsalvatge, Granados, Guridi, Albéniz) en Zuid-Amerikaanse<br />
liederen (Villa-Lobos, Ginastera, Guastavino, Piazolla) die door<br />
het publiek niet zelden met verbazing worden ontdekt. Het Octet<br />
werd opgericht in 1989 onder de naam Conjunto Ibérico. Naast<br />
optredens in de belangrijke zalen van Europa heeft het Cello8ctet<br />
Amsterdam concerten gegeven in de Verenigde Staten, Canada,<br />
Midden- en Zuid-Amerika, Azië en het Midden-Oosten.<br />
uItVOereNDeN: Oihana Aristizabal Puga, Sanne Bijker, Claire<br />
Bleumer, Karel Bredenhorst, Stephan Heber, Wijnand Hulst, Rares<br />
Milhâilescu, Artur Trajko.<br />
Kunstkerk: russisch ensemble Folkopera<br />
reCHtStreeKS uIt SINt PeterSBurG.<br />
Folkopera werd in 2003 opgericht in St. Petersburg. Alle leden van<br />
Folkopera zijn afgestudeerd aan het Conservatorium van<br />
St. Petersburg. Een ongewone combinatie van opera stemmen,<br />
Russische volksmuziekinstrumenten en contrabas geeft een<br />
speciaal geluid aan de welbekende werken van beroemde componisten.<br />
Het repertoire bestaat uit verschillende programma’s;<br />
van serieuze klassieke muziek en kerkmuziek tot volksmuziek<br />
endeberoemdeklassiekpopulairewerken.Verwachtprogramma:<br />
werken van Monty, Straus, Léhar, Verdi, Di Chiara, Velasquez,<br />
Soloviev, Blanter en diverse Russische volksliederen zoals<br />
Kalinka e.d.<br />
uItVOereNDeN: Natalia Birikuva, sopraan - Viacheslav Lesik,<br />
tenor - Kuzminov Andrey, bayan - Natalia Potzepkina, domra -<br />
Victor Kononenko, contrabas.<br />
Pictura: aurelia Saxofoon Kwartet<br />
WereLDBeFaamD SaxOFOONKWartet.<br />
Het Aurelia Saxofoon Kwartet wordt beschouwd als één van de<br />
meest toonaangevende saxofoonkwartetten ter wereld. De leden<br />
maken deel uit van het Nederlands Blazers Ensemble en spelen<br />
regelmatig in orkesten als het Koninklijk Concertgebouworkest,<br />
het Rotterdams Philharmonisch Orkest en het Radio Filharmonisch<br />
Orkest. Het Aurelia Saxofoon Kwartet werd in 1982 door vier<br />
jongeNederlandersinRomeopgericht.Sindsdienheefthetkwartet<br />
getoerd over de hele wereld, meer dan tien CD’s opgenomen,<br />
ongeveer honderd stukken aan het kwartet opgedragen en in<br />
première gebracht en met kunstenaars uit verschillende vakgebieden<br />
samengewerkt. Het Aurelia is een inspiratiebron voor<br />
jonge musici over de gehele wereld. De Via Aurelia vormt al<br />
twintig eeuwen de verbindingsweg tussen Rome en de Franse<br />
Rivièra. Aan deze weg vormden vier jonge Nederlandse saxofonisten,<br />
op reis met het Nationaal Jeugdorkest, in de zomer van<br />
1982 spontaan een kwartet. Hun concerten werden door het<br />
Romeinse publiek zo enthousiast ontvangen, dat zij terug in<br />
Nederland besloten ermee door tegaanenhet kwartet tenoemen<br />
naar de plaats waar het allemaal begon. Het Aurelia Saxofoon<br />
Kwartet was geboren.<br />
uItVOereNDeN: Johan van der Linden, sopraansaxofoon - Arno<br />
Bornkamp, tenorsaxofoon - Niels Bijl, altsaxofoon - Willem van Merwijk,<br />
baritonsaxofoon<br />
Stadhuis: Pavadita tango String Quartet<br />
eIGeNZINNIG taNGOStrIjKKWartet.<br />
Muziek & Theater<br />
HetPavaditaTangoStringQuartetiseenuniektangostrijkkwartet<br />
dat zich onderscheidt van de mainstream tango-ensembles door<br />
haar eigenzinnige arrangementen, funky stijl en, voor de tango,<br />
bijzondere bezetting: het klassieke strijkkwartet.Cuerdascon<br />
Fueye (StrijkenenZuchten)staatgarantvoor een middag pure<br />
passie. U bent op deze <strong>Open</strong> Monumentendag 2011getuigevan<br />
een meeslepend enwervelend programma waardoor geen ziel<br />
onberoerd zal blijven. Het Pavadita Tango String Quartet treedt<br />
zowel in kwartetbezetting op als met solisten. Zo toerde het de<br />
afgelopen jaren met de Argentijnse meesterbandeonist Victor<br />
Villena. Ook begeleidden zij uiteenlopende artiesten als Thé<br />
Lau, Tom Barman en de Buena Vista Social Club. In het komende<br />
theaterseizoen staat het kwartet op de planken met zanger/acteur<br />
Frans van Deursen in de muziektheaterproductie Anibal<br />
& Astor. Op zaterdag 25 februari 2012 kunt u hierbij zijn in de<br />
Dordtse Schouwburg Kunstmin. Mis het niet!<br />
uItVOereNDeN: Sophie de Rijk, viool - Claudia Valenzuela, viool -<br />
Alex Welsh, altviool - Eva van de Poll, cello.<br />
tIteL PrOGramma: Cuerdas con Fueye (NL: ‘Strijken en Zuchten’)<br />
58 59
trinitatiskapel: Wronghel en Wei<br />
OuDe muZIeK IN eeN NIeuW mIDDeLeeuWS jaSje.<br />
U hoort in de fraaie Trinitatiskapel van de Evangelisch Lutherse<br />
<strong>Gemeente</strong> het middeleeuwse muziekgezelschap Wronghel en<br />
Wei in kleine bezetting. Zij gebruiken authentieke instrumenten,<br />
zoals draailier, spantrommel en doedelzak. Daardoor klinken de<br />
middeleeuwse dansen en liederen authentiek en oud. Maar door<br />
eigen bewerkingen klinken ze toch weer als nieuw! Zij spelen en<br />
zingen liefdesliederen uit verschillende Europese landen: wereldlijkemaar<br />
ook religieuze liederen. De liefde beperkt zich ten slotte<br />
niet tot het aardse en menselijke, maar strekt zich ook uit naar<br />
het goddelijke, onaardse. Daarom hoort u niet alleen ‘Unter der<br />
Linde’, waarin de lustelijke liefde bezongen wordt, maar ook het<br />
verstilde ‘Hi treur die trueren wil’, waarin zij Maria de lof toezingen.<br />
De liefde in een heerlijk oud, maar geheel nieuw jasje!<br />
uItVOereNDeN: Helma Hartman, fluiten, doedelzak en zang -<br />
Pauline ’t Jong-Wetselaar, spantrommel en zang - Maria Karsten,<br />
draailier en zang.<br />
Sint antoniuskerk: Bravi Bravi<br />
Als men het over mannen- en operakoorzang heeft, dan is Bravi<br />
Bravi een begrip in <strong>Dordrecht</strong> en ver daarbuiten. Het Dordtse<br />
mannenkoor Bravi Bravi vindt zijn oorsprong in het Belcanto<br />
Festival in <strong>Dordrecht</strong>. Op initiatief van wijlen Martin Schenau<br />
en enkele andere leden, werd uit het ad hoc-ensemble dat werd<br />
opgericht voor de opera-uitvoeringen van het Belcanto Festival<br />
in 1997, een heus mannenkoor opgericht. Het repertoire van Bravi<br />
Bravi bestaat hoofdzakelijk uit koorpartijen en scenes uit de<br />
laatachttiende-eeuwse operaliteratuur. Bravi Bravi is constant op<br />
zoek naar nieuwe uitbreiding en verbreding van het repertoire<br />
dat op het moment rond de tachtig muzikale werken omvat. Op<br />
22 oktober a.s. wordt het 12,5 jarig jubileum groots gevierd met<br />
een integrale uitvoering van de opera Ernani van Giuseppe Verdi<br />
in de grote zaal van Schouwburg Kunstmin. Op de zondag zal<br />
Bravi Bravi zeker enige stukken “Ernani”alsvoorproefjezingen,<br />
naastenkeleandereoperawerken uit haar brede repertoire. Voor<br />
meer informatie: www.bravi.nl.<br />
uItVOereNDeN: Marjorie Ginczinger, sopraan - Marten Smeding,<br />
tenor - Frank Wong, bariton - Palle Fuhr Jørgensen, bas. Dames<br />
Projectkoor en Begeleidingsorkest Continuo Rotterdam. Algehele leiding:<br />
Hans van der Toorn.<br />
theater 450: Yoko Nagoya en atsuko Nieda<br />
Op Voorstraat 450 is in een rijksmonument een klein intiem<br />
theatergerealiseerd:THEATER450.Tijdensde<strong>Open</strong><strong>Monumentendagen</strong><br />
worden hier drie concerten gegeven door de Japanse<br />
sopraan Yoko Nagoya en de pianiste Atsuko Nieda. Zij trakteren<br />
u op 15 liederen uit de achttiende, negentiende en twintigste<br />
eeuw.ErwordenwerkenvanPassiello,Tosti,Bellini,Bizet,Schubert,<br />
Brahms, Grieg en Strauss ten gehore gebracht.<br />
Data & tIjDeN: Vrijdag 9 en zaterdag 10 september aanvang 20.15<br />
uur (deur open 19.30 uur). Zondag 11 september aanvang 15.00 uur<br />
(deur open 14.15 uur). Reserveren kan via theater450@gmail.com of<br />
06-22961116.<br />
Bachconcert stadsorganist Cor ardesch<br />
Op zondag 11 september geeft Cor Ardesch, stadsorganist van<br />
<strong>Dordrecht</strong>, een concert op het Bachorgel van de Grote Kerk in<br />
<strong>Dordrecht</strong>. Op het programma staan werken van J.S. Bach. In 2007<br />
voltooide Verschueren Orgelbouw de werkzaamheden aan het<br />
BachorgelgebouwdvolgensdeprincipesvanGottfriedSilbermann.<br />
Een uniek instrument in het Nederlandse orgellandschap door<br />
de typisch Saksische karakteristieken. Cor Ardesch begon in 2008<br />
meteenintegraleopnamevanalleBachwerkenopditinstrument.<br />
Voor zijn verdiensten op het gebied van de orgelcultuur en de<br />
welhaast onvermoeibare inzet voor de instrumenten van de Grote<br />
Kerk in het bijzonder, werd hij op 29 april jl. benoemd tot Ridder<br />
in de Orde van Oranje Nassau.<br />
Het PrOGramma begint zondag 11 september om 13.00 uur in de<br />
Grote Kerk. De toegang is gratis.<br />
Nationale Orgeldag<br />
In verschillende opengestelde kerken klinkt op zaterdag muziek,<br />
hoofdzakelijk orgelmuziek. Op 10 september is het namelijk ook<br />
Nationale Orgeldag. In vrijwel alle kerken die onder <strong>Open</strong> Monumenten<br />
in dit boekje staan beschreven, kunt u op deze dag<br />
orgelspel beluisteren. Bij de beschrijving van de <strong>Open</strong> Monumenten<br />
staat overdezeenalleoverigemuzikaleoptredensdeexacte<br />
informatie.<br />
OPeN mONumeNteN, diverse kerken, zaterdag 10 september. De<br />
toegang is gratis.<br />
theateroptredens: Storytail<br />
“Op de dag dat de Stadsomroepster zag dat de koffer met verborgen<br />
verhalen op slot zat en gek genoeg een staartje had, begreep<br />
zij dat haar roeping elders lag. De eerste en ook lange tijd enige<br />
vrouwelijke stadsomroepster besloot om haar verhalenkoffer<br />
niet langer rond te sjouwen, maar dit weekend als een podium<br />
te gebruiken en een zoektocht te beginnen naar het luisterend<br />
Muziek & Theater<br />
oor van de bezoekers van de Oudste Stad van Holland. Eenmaal,<br />
tweemaal, driemaal op weg komt de Stadsomroepster nog meer<br />
koffers tegen. Barstensvol verhalen over de monumenten die<br />
naar buiten komen! Of zijn ze door de oorspronkelijke bewoners<br />
aan de straatkant gezet? Zo spreekt zij voort en komen historische<br />
verhalen weer tot leven.”<br />
‘Storytail’ is een fonkelnieuw locatieprogramma voor alle leeftijden.Internationaleverhalenvertellersenmuzikantenbrengen<br />
de monumenten en hun oorspronkelijke bewoners weer tot<br />
leven. Samen presenteren ze onmogelijke liefdesgeschiedenissen,<br />
waarvan u de sporen gek genoeg in vele huizen kan terugvinden.<br />
Want voor wie het nog niet wist: <strong>Dordrecht</strong> is ook een stad van<br />
liefde,eenstadmeteenhart.NeemeenkijkjebijdeStorytail-podia<br />
bij het Scheffersplein en het Grotekerksplein of laat u spontaan<br />
door Super Sura verrassen. Tijdens uw bezoek aan de binnenstad<br />
en op de paardentram op zaterdag en zondag komt u deze rasartiesten<br />
vanzelf tegen. Ongekend en onvervalst Dordts locatietheater<br />
met een staartje!<br />
ZaterDaG eN ZONDaG 12.00 – 16.00 uur, Dordtse binnenstad.<br />
60 61
Speciale activiteiten<br />
Naast de openstellingen van tientallen monumenten vinden<br />
er ook allerlei verrassende activiteiten plaats in de historische<br />
binnenstad van <strong>Dordrecht</strong>. Op de volgende pagina’s vindt u<br />
aanvullende informatie over rondvaarten, tentoonstellingen,<br />
speciale activiteiten en publicaties.<br />
Speciale activiteiten<br />
rabobank jongerenevent reCreate!<br />
Op zaterdag 10 september 2011 vindt het Rabo Jongerenevent<br />
ReCreate! plaats in het <strong>Dordrecht</strong>s Museum. Een event georganiseerd<br />
voor en door jongeren uit de Drechtsteden. Rabobank<br />
Drechtsteden heeft de samenwerking opgezocht met het<br />
<strong>Dordrecht</strong>s Museum om jongerenopeen bijzonderemanier<br />
kennistelatenmakenmet hetmuseum.<br />
Op deze avondis het museumin drie area’s verdeeld.<br />
De tuIN: een relaxte plek om in de buitenlucht samen te komen.<br />
Het muSeum: de benedenverdieping incl. het trappenhuis van het<br />
museum die toegankelijk zijn om op een ‘leuke en<br />
speciale’ manier kunst te bekijken.<br />
art & DINING: de locatie waar dans en muziek centraal staan en een<br />
bekende DJ de avond knallend afsluit.<br />
In elke area vinden diverse activiteiten plaats waarbij een<br />
combinatie wordt gezocht met kunst en jongeren, denk aan een<br />
modeshow, fotoshoot, een levend schilderij, het creërenvaneen<br />
gezamenlijkgraffitikunstwerk,eenbrievenboomen een knallend<br />
einde.<br />
Ben jij tussen de 14-17 jaar en heb jij wel zin in een leuke avond vol<br />
creatieve activiteiten en hou je wel van een dansje? Dan mag jij<br />
dit niet missen! Zaterdag 10 september van 19.00 tot 23.00 uur in<br />
het <strong>Dordrecht</strong>s Museum.<br />
Meld je aan via www.rabobank.nl/drechtsteden(het evenementisgratistoegankelijkmaarbezoekersmoetenzichwelvooraf<br />
aanmelden op de website). Be there en ReCreate!<br />
62 63
Speciale activiteiten<br />
Bezoek een monument: Huize Opperdoes<br />
Poppenspeelster Damiët van Dalsum ontvangt bezoekers in haar<br />
woonhuis annex poppentheater aan de Aardappelmarkt 9. Van<br />
dit gebouw is bekend dat het al beschreven werd in het jaar 1620.<br />
Damiët verteltoverhethuisenhetpoppenspel,laateenstukje van<br />
een voorstelling zien en neemt haar gasten mee naar de salon<br />
op de eerste verdieping. Ten slotte staat er een drankje klaar, bij<br />
mooi weer in de tuin. Op zaterdag 10 september zijn de rondleidingen<br />
van 11.00-11.30 uur, 14.00-14.30 uur en 15.00-15.30 uur, op<br />
zondag 11 september van 12.00-12.30 uur en 14.00-14.30 uur. Het<br />
aantal bezoekers is wel beperkt, reserveren kan dus geen kwaad!<br />
HuIZe OPPerDOeS, Aardappelmarkt 9, telefoon 078-614 03 42,<br />
www.damiet.dordt.nl. De toegang is gratis.<br />
125 jaar Koetshuis, Weizigt NmC<br />
Speciaal voor kinderen (maar ook volwassenen) herleven oude<br />
tijden in het Duurzaamheidscentrum Weizigt. Als één van de<br />
1.000monumentenschattendie<strong>Dordrecht</strong>rijkis,neemtKoetshuis<br />
Weizigt volop deel aan het thema herbestemming. Op 10 en 11<br />
september ruik je de geur van paarden en hooi en proef je de sfeer<br />
uit een rijk verleden. Een tijd dat er nog blauw bloed door Weizigt<br />
stroomde en landgoedeigenaar De Roo sr. er de scepter zwaaide.<br />
Eind 1900 tuigde hij er zijn paarden op en maakte de koets rijklaar<br />
voor een rit langs zijn vele landerijen. Keer terug in die wereld en<br />
laat je per paardentram naar Koetshuis Weizigt rijden en<br />
bewonder de bijzondere gestalde negentiende eeuwse koetsen.<br />
Indepaardenstal,waarlandheerDeRooooitzijnpaardenliefkoosde,<br />
maken digitale presentaties en workshops plaats voor paarden,<br />
hooi en mest. Ook de oud-bewoners met personeel zijn deze<br />
dagen weer even op hun landgoed teruggekeerd. Laat je rondleiden<br />
door mevrouw of mijnheer De Roo. Of laat de geschiedenis<br />
herleven door de aanwezige koetsiers en stalknechten. Landheer<br />
De Roo had verschillende koetsen en liet zich vaak daarmee<br />
vervoeren. Een koetsier haalt je op (opstapplaats voor<br />
terrein Koetshuis Weizigt). Maak per koets een gratis ritje door<br />
het prachtige Weizigtpark.<br />
VerderkunjeinWeizigtNMCdedoe-enontdekexpositie‘Kletsnat’<br />
bezoeken over het leven onder water, het Aquarama, de Newtonhoek<br />
of aai de Kune Kune-varkens, mini-veulen, ezels en geiten.<br />
Of leef je uit in de speeltuin!<br />
ZaterDaG eN ZONDaG 12.00 – 17.00 uur, Duurzaamheidscentrum<br />
Weizigt, Van Baerleplantsoen 30, 3314 BH <strong>Dordrecht</strong>, 078 - 770<br />
82 00, weizigt-nmc@dordrecht.nl, www.weizigtnmc.nl.<br />
160 jaar Koninklijke <strong>Dordrecht</strong>sche roei- en<br />
Zeilvereniging<br />
Ook op het water vindt u pronkstukjes van monumenten. De<br />
Koninklijke <strong>Dordrecht</strong>sche Roei- en Zeilvereniging (KDR&ZV)<br />
bestaat dit jaar 160 jaar en viert dit met een monumententocht<br />
van het zogenoemde oud hout door de stad.<br />
Roeien en zeilen is in <strong>Dordrecht</strong> van oudsher doodgewoon, er is<br />
veel water in de buurt. Roeien en zeilen voor het plezier werd<br />
pas in de negentiende eeuw populair. Aanvankelijk was plezierroeien<br />
in <strong>Dordrecht</strong> alleen weggelegd voor een enkele welgestelde<br />
liefhebber, tot op 27 oktober 1851 de KDR&ZV werd opgericht voor<br />
roeiers van alle standen én voor ‘vreemdelingen’. Met dat laatste<br />
werden inwoners van Zwijndrecht en Papendrecht bedoeld.<br />
De vereniging telt begin 2011 92 boten, van snelle wedstrijdboten<br />
tot eenschitterende historische ennog vaarklarevloot. Hetoudste<br />
pronkstuk is de in 1875 gebouwde Wervelwind. Deze 136-jarige<br />
dubbel wherry biedt plaats aan twee roeiers en twee stuurlieden.<br />
De stuurlieden zitten comfortabel op de stuurbank met rugleuning.<br />
In de boot is een klein klokje ingebouwd, naar verluid<br />
is dat er in de oorlogsjaren ingebouwd om vóór de avondklok<br />
binnen te zijn. De in 1896 gebouwde Ondine is minstens zo mooi.<br />
Het is een zeilwherry, dat wil zeggen voor de wind zeilen en<br />
tegen de wind in roeien. Dat spaart energie. De riemen steken<br />
niet in dollen, maar in wat heet, scheehout.<br />
OP ZONDaG 11 SePtemBer organiseert de vereniging een monumententocht<br />
voor de leden in “oud hout”. U kunt ze tussen 10.00 en 11.00 uur<br />
bewonderen vanaf de bruggen in de stad en bij de doorvaart door de<br />
Wijnhaven, Nieuwe Haven en de Wolwevershaven. Leden die willen<br />
deelnemen kunnen zich vooraf opgeven, voor informatie zie de website:<br />
www.kdrzv.nl.<br />
Speciale uitgave ‘Oud Gebouw – Nieuw gebruik’<br />
DeStichting<strong>Open</strong>Monumentendaggeeftditjaardegelijknamige<br />
themapublicatie ‘Oud Gebouw – Nieuw gebruik’ uit. Daarin<br />
komen allerlei monumenten en verschijnselen aan bod die met<br />
het thema te maken hebben. Het boekje op zakformaat telt 128<br />
pagina’s, is full colour en kost € 7,50. De gids is verkrijgbaar bij<br />
Intree <strong>Dordrecht</strong> | VVV, Spuiboulevard 99.<br />
meer INFOrmatIe of wilt u het boekje online bestellen, kijk dan op<br />
www.openmonumentendag.nl. U moet dan wel de verzendkosten betalen.<br />
64 65
Speciale activiteiten<br />
trouwen voor een dag?
GD advertentie 170x87,5mm.indd 1 20-06-11 15:16<br />
Kijk op mensen... Van<br />
Zo divers als mensen zijn, zo gevarieerd zijn onze oplossingen. Want ontwikkelen en<br />
bouwen, onderhouden en beheren doe je voor mensen. Al meer dan een eeuw bouwen wij<br />
aan de meest uiteenlopende projecten en kijken verder dan alleen stenen. Het bouwproces<br />
is ons thuis. Daarom zijn wij net zo bekwaam in het initiëren en ontwikkelen als in het<br />
bouwen en beheren. Dat is Van Wijnen.<br />
www.vanwijnen.nl<br />
Wijnen <strong>Dordrecht</strong> B.V.<br />
Calandstraat 4<br />
3316 EA <strong>Dordrecht</strong><br />
T 078-633 39 11<br />
dordrecht@vanwijnen.nl<br />
...kijk op bouwen<br />
Paardentram<br />
Opzaterdag10enzondag11september rijden er van 12.00 – 16.00<br />
uur drie paardentrams van Stapvoets rond door de binnenstad<br />
over twee routes. U kunt gratis gebruik maken van de trams en<br />
op- en afstappen bij verschillende monumenten en bezienswaardigheden.<br />
Op de plattegrond op de pagina’s 36 - 37 van dit<br />
boekjevindtudeverschillende routes. Het is mogelijk om over te<br />
stappen op de Visbrug.<br />
ZaterDaG eN ZONDaG van 12.00 – 16.00 uur. Gratis!<br />
tentoonstellingen<br />
BeLeeF De GeSCHIeDeNIS IN 3D!<br />
In de Statenzaal in Het Hof draait een 3D-film waarin het belang<br />
vandebelangrijkeEersteVrijeStatenvergaderingvoordetoekomst<br />
van Nederland wordt onderstreept. In zes minuten ontdekt u<br />
hoe deze vergadering voor altijd onze geschiedenis veranderde.<br />
ZONDaG 13.00 – 17.00 uur in Het Hof. De toegang is gratis.<br />
Speciale activiteiten<br />
Speeltijd! Speelgoed toen en nu<br />
Kaatseballen, voetballen, tikkertje of verstoppertje spelen: spelen<br />
kan soms heel eenvoudig zijn. Daar heb je lang niet altijd grote<br />
ridderkastelen en games voor nodig. Zou dat altijd zo zijn gegaan?<br />
Hoe speelden kinderen vroeger en wat is daarvan nu nog bewaard?<br />
In de collectie van Erfgoedcentrum DiEP is veel bijzonder<br />
speelgoed te vinden, zelfs van 500 jaar oud. Waar speelden kinderen<br />
mee en hoe anders is dat nu? Wie dat wil weten, is welkom<br />
in Speeltijd! Kom spelen, met of zonder kinderen, en bezoek<br />
deze ‘actieve’ tentoonstelling.<br />
ZaterDaG 11.00 – 17.00 uur, zondag 13.00 – 17.00 uur in Het Hof.<br />
De toegang is gratis.<br />
tussen de lakens<br />
Hoe zag het slaapkamermeubilair er in de negentiende eeuw uit?<br />
En hoe ontwikkelden de slaapkamergewoontes en -gebruiken<br />
zich in de afgelopen twee eeuwen? Op deze en andere slaapkamervragen<br />
wordt een antwoord gegeven in de tentoonstelling Tussen<br />
de lakens in Huis van Gijn. Beddengoed, poppenmeubels, prenten,<br />
tekeningen en slaapkamermeubilair geven een beeld van<br />
de ontwikkeling van de slaapcultuur in de negentiende eeuw.<br />
ZaterDaG eN ZONDaG 11.00 – 17.00 uur in Huis van Gijn.<br />
De toegang is gratis.<br />
Verzamelaars in <strong>Dordrecht</strong><br />
Een ruime selectie van verzamelde schilderijen geeft een fraai<br />
beeld van de smaak en betrokkenheid van de belangrijkste<br />
verzamelaars uit de beginperiode van het <strong>Dordrecht</strong>s Museum.<br />
Daarnaast zijn vele niet eerder tentoongestelde schilderijen van<br />
hedendaagse Dordtse verzamelaars tentoongesteld. Een uitgelezen<br />
selectie van verrassende en unieke schilderijen van de<br />
zeventiende tot en met de negentiende eeuw laat zien dat er nog<br />
steeds belangrijke verzamelaars in de stad zijn.<br />
ZaterDaG eN ZONDaG 11.00 – 17.00 uur in het <strong>Dordrecht</strong>s Museum.<br />
De toegang is gratis.<br />
69
Bereikbaarheid<br />
Parkeren van auto en fiets<br />
met de auto?
Duurzaamheidscentrum Weizigt<br />
Ontdek het bij Weizigt<br />
- Duurzame Stadsboerderij: nieuwste<br />
technieken van duurzaam bouwen, binnen-<br />
en buitenverblijven met dieren en knuffelweides<br />
- Koetshuis Weizigt: tentoonstellingen, Newtonhoek<br />
en informatie over duurzaamheid<br />
- Klimaatkas en Bijenstal op 2 ha tuinen,<br />
Aquarama met watertentoonstelling<br />
- Verhuur vergaderruimtes voor allerlei organisaties<br />
Monumentaal<br />
vakmanschap!<br />
Duurzaamheidscentrum<br />
Weizigt<br />
Van Baerleplantsoen 30<br />
3314 BH <strong>Dordrecht</strong><br />
(078) 770 8200<br />
weizigt-nmc@dordrecht.nl<br />
www.weizigtnmc.nl<br />
Vlaardingen: 010 434 42 55 | <strong>Dordrecht</strong>: 078 613 53 35 | www.degoedeschilders.nl
Change language