vervuiling van de openbare ruimte

Leusdenpanel
Zesde peiling: Vervuiling van de openbare ruimte
Gemeente Leusden
Januari 2012

Colofon
Uitgave Uitgave : I&O Research BV
Van Dedemstraat 6c
1624 NN Hoorn
Tel. (0229) 282555
www.ioresearch.nl
Rapportnummer Rapportnummer : 2012-1820
Datum Datum : Januari 2012
Opdrachtgever Opdrachtgever : Gemeente Leusden
Auteurs Auteurs Auteurs : drs. Marion Holzmann
Tijmen Siermann, MSc
Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld.
2
Leusdenpanel

Inleiding
Inleiding Inleiding
Inleiding
Het Leusdenpanel is een instrument waarmee periodiek peilingen
worden gedaan naar de mening van de inwoners van Leusden over
uiteenlopende onderwerpen. Het digitale panel is in 2009 ontwikkeld
en opgezet in samenwerking met I&O Research.
Deze rapportage gaat in op de ervaringen van de panelleden met
vervuiling in de openbare ruimte, zoals zwerfafval, hondenpoep en
graffiti. De gemeente Leusden wil graag weten wat het effect is van de
180 extra geplaatste afvalbakken en het lesprogramma van de
Schoolsteeg op de basisschool. Daarnaast wordt gekeken naar de
bekendheid van het in 2010 ingevoerde Hondenbeleid. De gemeente
gebruikt de uitkomsten van dit onderzoek voor het beleid ten aanzien
van vervuiling in de openbare ruimte.
Methode Methode van van van onderzoek onderzoek
onderzoek
Voor dit onderzoek zijn 1.340 panelleden uitgenodigd via een e-mail
om deel te nemen aan dit onderzoek. Er is na een week een rappel
verstuurd. In totaal hebben 602 panelleden de vragenlijst volledig
ingevuld, een respons van 45%. Alle panelleden zijn achttien jaar of
ouder.
De vragenlijst is door I&O Research opgesteld in samenwerking met de
gemeente Leusden.
3
Leusdenpanel
Analyse Analyse
Analyse
De antwoordcategorieën ‘weet niet/geen antwoord’ zijn (mits
aangegeven) buiten de analyse gehouden. Indien de percentages
niet optellen tot 100%, is dit (tenzij anders aangegeven) het
gevolg van afrondingsverschillen.

Samenvatting
Aanleiding Aanleiding onderzoek
onderzoek
De laatste jaren heeft de gemeente Leusden extra aandacht
besteed aan de bestrijding van zwerfafval. Een belangrijk
onderdeel van het project was het plaatsen van 180 afvalbakken
in de openbare ruimte. Hier kunnen ook hondenuitlaters
hondenpoep in deponeren. Daarnaast is er in oktober 2010 een
nieuw hondenbeleid ingegaan, en is er een Buitengewoon
Opsporings Ambtenaar (BOA) actief om dit beleid te handhaven.
Daarnaast wordt er door middel van het aanbrengen van een
coating op de parkeerdekken gepoogd overlast door graffiti te
beperken. Tot slot zijn er plakzuilen geplaatst om te voorkomen
dat posters het straatbeeld verrommelen. In deze peiling staan
deze maatregelen en de achterliggende problemen centraal.
Algemeen Algemeen beeld beeld
beeld
Van de achterliggende problemen ervaren Leusdenaren met name
hondenpoep als een probleem. Met name niet-hondenbezitters
willen graag dat de gemeente hier meer aan doet. Zwerfvuil
noemen de Leusdenaren na hondenpoep het meest als probleem.
Loslopende honden, verrommeling van het straatbeeld door
beplakking met posters en overlast door graffiti ziet men
beduidend minder vaak als probleem.
4
Leusdenpanel
hondenpoep
zwerfvuil
loslopende honden
verrommeling door
beplakking met posters
overlast door graffiti
Figuur 1
Percentage dat aspect als ‘probleem’ ziet
23%
26%
30%
44%
58%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

Samenvatting
Zwerfafval Zwerfafval
Zwerfafval
Van de Leusdenaren die wel eens afval op zak hebben, gooit
driekwart dit altijd in de afvalbak. Het ontbreken van afvalbakken
in de buurt is een veelgenoemde reden waarom men afval niet in
de afvalbak gooit. De komst van de extra afvalbakken heeft
volgens één op de drie de situatie dan ook verbeterd.
Naast de plaatsing van de afvalbakken is er ook geïnvesteerd in de
opvoeding van kinderen met betrekking tot de omgang met afval.
Er is lesmateriaal gemaakt, waar scholen inmiddels gebruik van
hebben gemaakt. Onder de inwoners die een kind kennen die dit
lesprogramma heeft gevolgd, ziet ruim de helft positieve effecten.
In de meeste gevallen gaat het om aanspreken op ongewenst
gedrag en zelf afval niet weggooien in de openbare ruimte.
Graffiti
Graffiti
Naast de investeringen in het voorkomen van zwerfafval heeft de
gemeente zich bezig gehouden met het dagelijks schoonhouden
van het winkelcentrum Hamershof. De gemeente pakt de graffiti
aan door bij het opknappen van de parkeerdekken ook een coating
te laten aanbrengen. Door deze coating is het schoonmaken van
graffiti makkelijker. Ruim driekwart van de bevolking staat achter
dit concept.
5
Leusdenpanel
Verrommeling Verrommeling door door beplakking beplakking posters
posters
In het winkelcentrum is een plakzuil geplaatst waarop vrij posters
geplakt kunnen worden. Het doel hiervan is dat de rest van de
openbare ruimte vrij is van posters en zo schoner overkomt. Het
gebruik van de plakzuilen wordt door een overgrote meerderheid
(87 procent) gesteund. Volgens ruim de helft is er ook sprake van
een positief effect merkbaar in het winkelcentrum.
Hondenbeleid
Hondenbeleid
De gemeente Leusden is in 2010 begonnen met een nieuw
hondenbeleid. Hieronder valt een aanlijnplicht en een
opruimplicht van hondenpoep in de bebouwde kom. Dit
hondenbeleid is bij bijna alle hondenbezitters bekend.
Wanneer hondenbezitters hun hond uitlaten, nemen acht op de
tien hondenbezitters altijd een opruimmiddel mee. De
afvalbakken worden hierbij door ongeveer de helft gebruikt.
Ongeveer een kwart gebruikt deze (bijna) nooit. Driekwart van de
hondenbezitters lijnen de hond in de bebouwde kom altijd aan.
Slechts een fractie doet dit nooit.
Medio 2011 is een buitengewoon opsporingsambtenaar (BOA)
ingezet om onder meer toe te kijken op het naleven van het
hondenbeleid. Achttien procent heeft sinds de komst van de BOA
een afname in het aantal loslopende honden geconstateerd.

Uitkomsten

Afvalbakken
Afvalbakken Afvalbakken worden worden veel veel gebruikt; gebruikt; wanneer wanneer afvalbakken
afvalbakken
ontbreken ontbreken ontbreken gooit gooit gooit men men vaker vaker afval afval afval in in in openbare openbare openbare ruimte ruimte
ruimte
Zwerfafval is afval dat door mensen bewust of onbewust is
weggegooid of achtergelaten op plaatsen die daar niet voor
bestemd zijn. Dit afval bestaat voornamelijk uit
verpakkingsmateriaal van consumpties, sigarettenpeuken,
kauwgomresten en allerlei gebruiksgoederen als kranten,
folders en tissues.
Van 2008 tot en met 2011 heeft de gemeente Leusden in een
project extra aandacht besteed aan de bestrijding van
zwerfafval. Een belangrijk onderdeel van het project was het
plaatsen van 180 extra afvalbakken in de openbare ruimte
Zeven op de tien hebben wel eens afval bij zich als men
onderweg is binnen de gemeente Leusden. Driekwart van hen
gooit dit afval altijd in de afvalbak. Drie procent doet dit (bijna)
nooit. Haast en het ontbreken van afvalbakken in de buurt zijn
redenen waarom men afval niet in de afvalbak gooit. (zie kader)
In veel gevallen gaat het hierbij om organisch afval wat snel
verteerd, zoals klokhuizen of brood. Anderen nemen het afval
mee naar huis om het daar weg te gooien.
Een meerderheid ziet anderen soms gebruik maken van de
afvalbakken. De afvalbakken worden ook gebruikt om zwerfval
van anderen weg te gooien. Een klein kwart doet dit vaak of
altijd. Eén op de drie doet dit (bijna) nooit.
7
Leusdenpanel
Figuur 2
Wanneer u afval bij zich heeft in de openbare ruimte, hoe vaak gooit u uw
afval in een afvalbak?
1
Figuur 3
78% 15% 5%2%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Ik zie anderen gebruik maken van afvalbakken
Ik gooi zwerfvuil van anderen wel eens in
afvalbakken
Altijd Vaak Soms Zelden Nooit
4%
29%
19%
Enkele Enkele redenen redenen waarom waarom men men afval afval niet niet in in de de afvalbak afvalbak gooit:
gooit:
“Omdat ik dan geen afvalbak kan vinden!”
“Bij afwezigheid van een afvalbak gooi ik organisch afval wel onder een struik of in een
sloot. Niet-organisch afval gaat mee naar huis of in een afvalbak als ik die tegenkom.”
“Als ik geen afvalbak tegenkom, of hij is overvol, en ik kan het in mijn jaszak
meenemen, dan gooi ik het thuis weg.”
“Afval in de vorm van bijvoorbeeld een klokhuis of laatste stukje brood is al gauw voor
de vogeltjes.”
46%
57%
21%
12% 3%
11%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Altijd Vaak Soms Zelden Nooit

Zwerfvuil
Zwerfvuil Zwerfvuil volgens volgens 44 44 procent procent een een probleem; probleem; educatie educatie educatie kan
kan
helpen
helpen
Naast de plaatsing van de afvalbakken is er ook geïnvesteerd in
de opvoeding van kinderen. Om te voorkomen dat er zwerfafval
in de openbare ruimte terecht komt, is het belangrijk dat mensen
zich bewust zijn van hun gedrag. Jong geleerd is oud gedaan en
daarom is het bereiken van kinderen in dit project essentieel,
vindt de gemeente. Het Centrum voor Natuur en Milieu ‘de
Schoolsteeg’ heeft lesmateriaal gemaakt, waarmee de leerlingen
op de basisscholen kennis konden maken met het onderwerp. De
Schoolsteeg blijft de komende jaren het programma aanbieden
aan de scholen in Leusden.
Vijftien procent kent één of meer kinderen die hebben
meegedaan aan het lesprogramma van de Schoolsteeg. Volgens
ruim de helft van deze groep zijn de effecten hiervan merkbaar.
In de meeste gevallen gaat het om het aanspreken van anderen
wanneer zij iets weggooien. Bij negen procent gooit het kind zelf
ook minder afval in de openbare ruimte.
Al met al vindt 44 procent van de Leusdenaren dat zwerfafval
een probleem is in de gemeente. Een vergelijkbare groep roept
de gemeente op om meer aan dit probleem te doen. De komst van
de afvalbakken is hierbij nog niet voldoende, hoewel volgens één
op de drie dit de situatie wel heeft verbeterd.
8
Leusdenpanel
Figuur 4
Welk effect heeft het lesprogramma van de Schoolsteeg op het gedrag van het kind?
Het kind gooit minder vaak afval in de
openbare ruimte
Het kind spreekt vaker anderen aan op hun
‘weggooigedrag’
Geen effect
Overige effecten
Figuur 5
Bent u het eens met de volgende stellingen over zwerfvuil:
De gemeente Leusden moet meer doen aan
zwerfvuil
Zwerfvuil is een probleem in de gemeente Leusden
Sinds de komst van de extra afvalbakken ligt er
minder zwerfvuil in de omgeving
9%
32%
44%
44%
15%
28%
42%
39%
34%
22%
27%
18%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(zeer) mee eens neutraal (zeer) mee oneens
49%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

Graffiti en beplakking met posters
Klein Klein kwart kwart ziet ziet graffiti graffiti in in in Leusden Leusden Leusden als als een een probleem
probleem
Tot slot is er – behalve in afvalbakken en de opvoeding van kinderen –
eveneens geïnvesteerd in het dagelijks schoonhouden van het winkelcentrum
Hamershof. Graffiti wordt bestreden door de winkeliers als het om hun
winkelpanden gaat. De gemeente pakt de graffiti van de parkeerdekken aan
door bij het opknappen van de dekken ook een coating te laten aanbrengen.
Door deze coating is het schoonmaken van graffiti makkelijker. Ruim
driekwart van de bevolking staat achter dit concept. Een klein kwart van de
inwoners vindt graffiti een probleem; ruim een kwart roept de gemeente op
meer aan de overlast door graffiti te doen.
Figuur 6
Bent u het eens met de volgende stellingen over graffiti:
Het aanbrengen van een coating om het
schoonmaken van graffiti te vergemakkelijken
is een goed idee
De gemeente Leusden moet meer doen aan
overlast door graffiti
Graffiti is een probleem in Leusden
24%
23%
78%
38%
49%
15% 7%
39%
28%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(zeer) mee eens neutraal (zeer) mee oneens
9
Leusdenpanel
Bijna Bijna éé één éé één
n op op de de drie drie wil wil dat dat gemeente gemeente gemeente meer meer meer doet doet aan
aan
‘wildplakken
wildplakken
wildplakken’ wildplakken posters
posters
In het winkelcentrum is een plakzuil geplaatst waarop vrij posters
geplakt kunnen worden. Het doel hiervan is dat de rest van de
openbare ruimte vrij is van posters en zo schoner overkomt. Het
gebruik van de plakzuilen wordt door een overgrote meerderheid
(87 procent) gesteund. Volgens ruim de helft is er ook sprake van
een positief effect. Een kwart ziet het ‘wildplakken’ van posters als
een probleem. Bijna één op de drie wil graag dat de gemeente meer
doet aan deze vorm van verrommeling van het straatbeeld.
Figuur 7
Bent u het eens met de volgende stellingen over beplakking met posters:
Het is goed dat de gemeente Leusden met
plakzuilen werkt
De plakzuilen hebben het gewenste effect; de rest
van de openbare ruimte komt schoner over
De gemeente Leusden moet meer doen aan de
verrommeling van het straatbeeld door beplakking
met posters
Het plakken van posters op plekken waar dit niet
hoort is een probleem in Leusden
31%
26%
53%
87%
34%
39%
35%
30%
41%
8% 6%
13%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(zeer) mee eens neutraal (zeer) mee oneens

Hondenbeleid
Meerderheid Meerderheid ziet ziet hondenpoep hondenpoep als als probleem probleem
probleem
Hondenpoep wordt door ruim de helft van de Leusdenaren als
een probleem gezien. Bijna de helft wil dan ook dat de gemeente
meer doet aan het hondenpoepprobleem. De plaatsing van de
afvalbakken heeft volgens 41 procent wel voor een verbeterde
situatie gezorgd.
Hondenbeleid Hondenbeleid onder onder hondenbezitters hondenbezitters hondenbezitters zeer zeer zeer bekend
bekend
Mede vanwege de omvang van dit probleem is de gemeente
Leusden in 2010 begonnen met een nieuw hondenbeleid. Dit
bestaat uit een aantal kernpunten:
Binnen de bebouwde kom in de gemeente Leusden moet
hondenpoep opgeruimd worden met uitzondering van de
ruwgrasbermen (het lange gras dat één à tweemaal per jaar
gemaaid wordt). Degene die de hond uitlaat moet altijd een
opruimmiddel bij zich hebben.
Honden moeten binnen de bebouwde kom zijn aangelijnd
Er is een aantal gebieden aangewezen als losloopgebied, zoals
de Liniedijk, het Jan Banninkpark en een gedeelte van de
Schammer.
Ongeveer één op de vijf Leusdenaren is zelf in het bezit van een
hond. Dit hondenbeleid is bij bijna alle hondenbezitters bekend.
Leusdenaren zonder hond zijn vaker minder bekend of helemaal
niet bekend met het beleid.
10
Leusdenpanel
Figuur 8
Bent u het eens met de volgende stellingen over hondenpoep:
Hondenpoep is een probleem in de gemeente
Leusden
De gemeente Leusden moet meer doen aan
hondenpoep
Sinds de komst van de extra afvalbakken ligt er
minder hondenpoep in de omgeving
Figuur 9
Bent u bekend met het hondenbeleid van de gemeente Leusden?
100%
80%
60%
40%
20%
0%
90%
36%
9%
43%
47%
41%
58%
27%
2%
21%
Ja, zeer bekend Ja, vaag bekend Nee, niet bekend
hondenbezitters niet-hondenbezitters
32%
25%
32%
18%
21%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(zeer) mee eens neutraal (zeer) mee oneens

Hondenbeleid
Meerderheid Meerderheid houdt houdt houdt zich zich aan aan richtlijnen richtlijnen hondenbeleid
hondenbeleid
Bijna alle hondenbezitters laten zelf hun hond wel eens uit.
Wanneer ze dit doen nemen acht op de tien hondenbezitters
altijd een opruimmiddel mee. Acht procent doet dit nooit.
De afvalbakken worden hierbij door ongeveer de helft veel
gebruikt. Ongeveer een kwart gebruikt deze (bijna) nooit.
Driekwart van de hondenbezitters lijnen de hond in de
bebouwde kom altijd aan. Slechts een fractie doet dit nooit.
Enkele hondenbezitters ruimen niet (altijd) de hondenpoep
op. Hiervoor noemen zij zeer uiteenlopende redenen (zie
kader).
11
Leusdenpanel
Figuur 10
Hoe vaak handelt u volgens de onderstaande punten uit het
hondenbeleid:
Opruimmiddel mee
Hond(en) aangelijnd
binnen bebouwde kom
Hondenpoep in een
afvalbak
34%
80%
74%
Enkele Enkele redenen redenen waarom waarom men men hondenpoep hondenpoep niet niet in in de de afvalbak afvalbak gooit:
gooit:
“Overbodig, over een week is het vanzelf weg!”
“Dan moet ik door de poep van andere honden lopen om de poep van mijn hond (die
het graag ver van iedereen neerlegt) te kunnen opruimen.”
“We betalen hondenbelasting om zelf de poep op te ruimen. Beetje rare constructie.
Neem een voorbeeld aan de gemeente Huizen. Hier moet je ook opruimen, maar
betaal je geen hondenbelasting. Dit is in Leusden belachelijk hoog!”
“Wij hebben de hond aangeleerd dat ze alleen onder/tussen struikgewas haar
behoeftes mag doen. Ook als ze ergens los mag lopen, zoekt ze een struik of
slootrand als ze moet.”
20%
7%
17%
20% 8% 18%
8%
6% 3%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Altijd Vaak Soms Zelden Nooit

Hondenbeleid
Komst Komst BOA BOA heeft heeft volgens volgens weinig weinig Leusdenaren Leusdenaren effect effect op
op
aantal aantal loslopende loslopende loslopende honden honden
honden
Medio 2011 is een buitengewoon opsporingsambtenaar (BOA)
ingezet om onder meer toe te kijken op het naleven van het
hondenbeleid. Bijna de helft van de Leusdenaren (46 procent) is
bekend met de BOA.
Veertien procent heeft sinds de komst van de BOA een afname
in het aantal loslopende honden geconstateerd.
Loslopende honden zijn volgens dertig procent van de inwoners
van Leusden een probleem. Eén op de drie ziet dan ook graag
dat er vanuit de gemeente meer wordt gedaan aan dit probleem.
12
Leusdenpanel
Figuur 11
Bent u het eens met de volgende stellingen over loslopende honden:
De gemeente Leusden moet meer doen aan
loslopende honden
Loslopende honden zijn een probleem in de
gemeente Leusden
Sinds de komst van de BOA zijn er minder
loslopende honden in de bebouwde kom
14%
33%
30%
44%
27%
31%
35%
43%
42%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(zeer) mee eens neutraal (zeer) mee oneens