201333 duurzaam no17 - Gemeente Dordrecht
201333 duurzaam no17 - Gemeente Dordrecht
201333 duurzaam no17 - Gemeente Dordrecht
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
In dit nummer<br />
➤ De Catavent bestormt<br />
windmolenland<br />
➤ Evaluatie Dordt Duurzaam<br />
➤ Natuur Wetenschappelijk<br />
Centrum brengt Veldwerk uit<br />
➤ Dordt op z’n best<br />
- Milieumonitor<br />
- Waterzigt op Weizigt<br />
- Convenant Duurzaam<br />
bouwen<br />
De Catavent<br />
17<br />
november 2000<br />
Dordt Duurzaam wil milieugroepen, bedrijven en gemeente dichter bij elkaar brengen. Deze nieuwsbrief<br />
wordt gratis toegezonden.<br />
De Catavent bestormt<br />
windmolenland<br />
Sinds kort is er een afwijkende, kleine Canadese windmolen op de markt, de Catavent. Het afwijkende<br />
aan deze windturbine is dat hij - anders dan conventionele windmolens - een horizontaal<br />
draaiend schoepenrad heeft. Door dit vernieuwend ontwerp en zijn bijzondere constructie kan de<br />
Catavent een plaats krijgen tussen de bebouwing. Misschien volgend jaar al in Wielwijk.<br />
De Catavent is geen vervanger voor grote windmolens.<br />
Het is een alternatief voor de bebouwde<br />
omgeving waar grote windmolens niet welkom<br />
zijn. De verwachte kilowattuurprijs inclusief ecotax<br />
van 40 cent moet in dat licht worden gezien.<br />
Vergeleken met een zonneboilersysteem is de<br />
Catavent de helft goedkoper en vergeleken met<br />
een zonnestroomsysteem zelfs tien keer. Grote<br />
windmolens zijn weliswaar de helft goedkoper,<br />
maar mogen niet in de bebouwde omgeving worden<br />
geplaatst. De Catavent kan met name in de<br />
hoogbouw een aanvulling zijn op<br />
bestaande duurzame energiesystemen.<br />
Conventionele windmolens<br />
hebben als groot nadeel de lange<br />
vergunningprocedure. Grote<br />
molens vergen in ons land een<br />
voorbereidingstijd van circa vijf<br />
jaar.<br />
Leveranciers van eco-stroom moeten<br />
veel eco-stroom opwekken<br />
omdat de vraag toeneemt. Door de<br />
lange wachttijden zijn zij gedwongen<br />
uit te wijken naar het buitenland,<br />
met name Duitsland. Daar is<br />
de wachttijd één à twee jaar. Nu al<br />
wordt ongeveer 30procent van de<br />
windmolens t.b.v. ecostroom in<br />
het buitenland geplaatst. Dat zal<br />
naar verwachting toenemen tot 50<br />
procent. Met de Catavent bestaat de<br />
mogelijkheid om in ons land de<br />
kennisontwikkeling en werkgelegenheid<br />
te behouden.<br />
Voordelen van de Catavent ten opzichte<br />
van de windmolen:<br />
Catavent<br />
- Lichte vergunning<br />
- Geen uitwendige, bewegende delen en daardoor<br />
geen risico voor (trek-)vogels<br />
- Geschikt voor gebouwde omgeving, kan in<br />
een gebouw worden geïntegreerd en levert<br />
geen horizonvervuiling<br />
- Productie vanaf 5-8 km/u.<br />
Conventionele windmolen<br />
- Zware vergunning<br />
- De uitwendige bewegende delen vormen een<br />
risico voor (trek) vogels<br />
- Niet geschikt in de gebouwde omgeving<br />
horizonvervuiling.<br />
- Productie vanaf 17-20 km/u.<br />
Wetenschappelijke studies geven aan dat windenergie<br />
de meest kansrijke vorm van duurzame<br />
energieopwekking voor ons land is. Probleem is<br />
wel dat Nederland dichtbevolkt is waar lang niet<br />
overal conventionele windmolens gebouwd<br />
mogen worden. Daarom ligt het voor de hand<br />
om de Catavent, die wel past binnen de<br />
gebouwde omgeving, verder te ontwikkelen en<br />
toe te passen. Binnen de regio zijn er bedrijven<br />
die ervaring hebben met fabricage van dit soort<br />
producten.<br />
Woondrecht bekijkt of er op het gebouw<br />
Zilvervloot in Wielwijk, dat half 2001 wordt<br />
opgeleverd, een Catavent geplaatst kan<br />
➤
Dordt Duurzaam / november 2000 2<br />
De Catavent (vervolg)<br />
worden. Volgens Theo de Rooij van<br />
Woondrecht richt het onderzoek zich vooral<br />
op mogelijke bezwaren. Zo mag er geen hinder<br />
door trillingen of geluid ontstaan. Ook visueel<br />
mag de molen geen afbreuk doen aan het<br />
woongenot. Verder moeten de opbrengsten<br />
hoger zijn dan die van bijvoorbeeld een zonneboiler,<br />
moet de molen architectonisch een<br />
goed geheel met gebouw en omgeving vormen<br />
en moeten er op voorhand geen onoverkomelijke<br />
bezwaren van omwonenden zijn te verwachten.<br />
Volgens Gerard Lappee, energiecoördinator<br />
van de gemeente <strong>Dordrecht</strong>, is het plaatsen van<br />
een Catavent op bijvoorbeeld het Stadskantoor<br />
niet zo eenvoudig als het lijkt.<br />
”Aan de Catavent moet nog heel wat gesleuteld<br />
worden. Toch lijkt het erop dat de Catavent in<br />
bebouwd gebied kansrijk is als duurzame energiebron.<br />
Belangrijke aspecten daarbij zijn de<br />
kostprijs per kilowattuur, de hinderaspecten<br />
en de plaatsingsmogelijkheden. Uit tests blijkt<br />
de kostprijs van een kilowattuur inclusief ecotax<br />
rond de 40 cent te liggen, twee keer zo duur<br />
als van een grote windmolen, maar bijna tien<br />
keer zo goedkoop als van zonnepanelen”.<br />
Als voordelen noemt hij dat de Catavent weinig<br />
geluid maakt en geen uitwendige bewegende<br />
delen heeft. ”Daarom zijn de plaatsingsmogelijkheden<br />
ruimer dan van grote windmolens.<br />
Of het dak van het Stadskantoor in aanmerking<br />
komt? Dat zouden we eens moeten bekijken,<br />
samen met de gebouwbeheerder en Bouw- en<br />
Woningtoezicht”.<br />
Meer informatie:<br />
- Tijdschrift Duurzame Energie, mei 1999,<br />
p 28 e.v.<br />
- Tijdschrift De Kleine Aarde, Lentenummer<br />
2000, nr 112, p 13<br />
- Jan Bourgonje 078 - 616 9039<br />
Voor het bedrijfsleven:<br />
- www.core-international.nl<br />
- dick.sidler@core-international.nl<br />
➤<br />
Evaluatie Dordt Duurzaam<br />
Het vorig nummer van Dordt Duurzaam bevatte een evaluatieformulier.<br />
Het Sociaal Geografisch Bureau van de gemeente heeft de binnengekomen formulieren verwerkt.<br />
Jan Schalk vertelt de uitkomsten:<br />
“Dordt Duurzaam wordt door de lezers redelijk<br />
tot goed gewaardeerd. Ruim driekwart vindt<br />
het blad interessant en de meeste lezers geven<br />
het blad een rapportcijfer 7. Er werden geen<br />
onvoldoendes uitgedeeld. Wel gaf 16 procent<br />
een 6. Teleurstellend was de geringe respons.<br />
Slechts 15 procent stuurde een formulier terug.<br />
Dordt Duurzaam wordt verstuurd aan 100 personen<br />
die verbonden zijn aan de gemeente en<br />
aan 200 mensen buiten de gemeente. Voor<br />
beide groepen bedroeg de respons 15 procent”.<br />
“De vorm waarin Dordt Duurzaam verschijnt,<br />
spreekt de meerderheid aan. Qua inhoud deed<br />
eenvijfde de suggestie om in het vervolg meer<br />
in te gaan op behaalde resultaten en op ontwikkelingen<br />
in de tijd. Enkele invullers wilden<br />
meer aandacht voor natuur en ecologie of<br />
<strong>duurzaam</strong> bouwen. Tot slot gaven enkele personen<br />
aan dat Dordt Duurzaam projecten moet<br />
beschrijven waar bewoners en ambtenaren zelf<br />
invloed op kunnen hebben. En het meest aansprekend<br />
is het om goede voorbeelden te<br />
geven”.<br />
De uitkomsten van dit evaluatie-onderzoek zijn<br />
voor de redactie aanleiding om dit jaar door te<br />
gaan met Dordt Duurzaam. Sander Uiterwijk:<br />
‘De kracht van Dordt Duurzaam is dat het niet<br />
alleen gaat om informatie-overdracht, maar<br />
ook om de interactie tussen de ene en de<br />
andere partij, bedrijfsleven en milieugroepen,<br />
milieugroepen en ambtenaren, ambtenaren en<br />
bedrijfsleven. De Dordt Duurzaamdiscussies<br />
zijn ook een goed instrument om deze interactie<br />
vorm te geven.’<br />
Tegelijkertijd leeft de wens om de boodschap<br />
aan een breder publiek uit te dragen. In de<br />
Stadskrant, die een groot verspreidingsgebied<br />
heeft, hebben het afgelopen jaar meer artikelen<br />
met aandacht voor milieuvraagstukken<br />
gestaan. Dat aantal is licht toegenomen tot<br />
gemiddeld 1 à 2 per keer. De redactie van Dordt<br />
Duurzaam zal proberen dit aantal te verhogen<br />
naar gemiddeld 3 per keer door meer artikelen<br />
aan te dragen.<br />
Artikelen zullen<br />
- Dordtenaren en Dordtse instellingen/bedrijven<br />
attenderen op interessante duurzame<br />
projecten<br />
- Aansprekend en herkenbaar ‘Dordt<br />
Duurzaam’ moeten zijn<br />
- Objectief of opiniërend zijn. Ook - of liever:<br />
juist - bijdragen van milieugroepen of instellingen/bedrijven<br />
kunnen een plaats krijgen.<br />
Resteren de antwoorden op de extra quizvragen<br />
die op het evaluatie-formulier waren<br />
gesteld.<br />
De eerste vraag: ‘Welke soort is in Nederland<br />
sinds 1970 dankzij allerlei maatregelen met 70<br />
procent toegenomen?’, leverde geen goede antwoorden<br />
op. Wel één komische: de mens! Ook<br />
de Ooievaar, Aalscholver en Buizerd scoorden<br />
goed. En niet te vergeten de Bever, maar het<br />
goede antwoord moest zijn: vleermuizen. In<br />
dit verband is het aardig te weten dat er in 1999<br />
een vleermuisbeschermingsplan voor het<br />
Eiland van <strong>Dordrecht</strong> is opgesteld.<br />
De tweede vraag luidde: ‘Begin 1900 waren er<br />
hiervan nog 70 soorten in Nederland.<br />
Inmiddels zijn er 17 uitgestorven en staan er 30<br />
op de rode lijst van bedreigde diersoorten.<br />
Waarover gaat het?”<br />
Twaalf personen wisten het goede antwoord:<br />
vlinders, meer specifiek: dagvlinders. Er zal -<br />
zoals beloofd - een bescheiden bedrag aan de<br />
Vlinderstichting worden overgemaakt, voldoende<br />
om voor een jaar donateur van de<br />
Vlinderstichting te kunnen zijn.<br />
Meer informatie:<br />
De Vlinderstichting,<br />
www.vlinderstichting.nl<br />
➤
Dordt Duurzaam / november 2000 3<br />
Natuur Wetenschappelijk<br />
Centrum brengt Veldwerk uit<br />
Het Natuur-Wetenschappelijke Centrum (NWC) brengt vanaf dit jaar een eigen blad ‘Veldwerk’<br />
uit. Daarin wordt verslag gedaan van de onderzoeken die het NWC onder andere in de regio heeft<br />
uitgevoerd of nog uitvoert. Het onderzoek naar flora en fauna gebeurt met diverse methoden. Met<br />
veldonderzoek worden gegevens verzameld bijvoorbeeld over het aantal kikkers en padden. Ook<br />
kan zo worden nagegaan of beheermaatregelen effect hebben.<br />
Al enige jaren is het NWC betrokken bij het<br />
amfibieën-overzetproject op de Rijksstraatweg<br />
in <strong>Dordrecht</strong>. Vrijwilligers van de Stichting<br />
Natuur- en Vogelwacht plaatsen schermen en<br />
emmers langs de weg om trekkende amfibieën<br />
op te vangen, opdat ze de voortplantingspoelen<br />
aan de andere kant veilig kunnen bereiken.<br />
Het NWC onderzoekt de samenstelling van de<br />
dieren, adviseert en rapporteert. Gegevens<br />
worden in eigen en landelijke databanken<br />
opgeslagen.<br />
Rugstreeppad Foto: Rob Haan<br />
De inventarisatie telde naast een paar kleine<br />
watersalamanders en enkele tientallen bruine<br />
kikkers, 1283 gewone padden. Ook leden van<br />
het Groene kikker-complex, zoals de Grote<br />
groene kikker (Meerkikker), de Middelste of<br />
Kleine groene kikker (Poelkikker) laten zich<br />
nog weleens in de poelen langs de Rijksstraatweg<br />
zien. Andere soorten amfibieën waren nog<br />
niet eerder op het Eiland van <strong>Dordrecht</strong> gezien.<br />
Begin dit jaar is voor het eerst ook een<br />
Rugstreeppad ontdekt, die helaas ter hoogte<br />
van een uitrit was doodgereden. Vaak zijn dit<br />
pioniers onder de amfibieën, wat erop kan duiden<br />
dat het klimaat voor amfibieën verbetert.<br />
Het NWC heeft in 1999 in<br />
opdracht van het gemeentebestuur<br />
een vleermuisbeschermingsplan<br />
‘Eiland van<br />
<strong>Dordrecht</strong>’ opgesteld. Het<br />
plan gaat in op de bedreigingen<br />
van vleermuizen binnen<br />
de gemeentegrenzen en doet<br />
voorstellen voor de bescherming<br />
van deze dieren, zowel<br />
op het gebied van beleid als op<br />
dat van beheer. In het rapport<br />
zijn verspreidingskaarten<br />
opgenomen. Er zijn drie soorten<br />
die beperkt voorkomen,<br />
Bomen zijn oriëntatiepunten voor vleermuizen<br />
namelijk de Gewone baardvleermuis<br />
(landgoed Dordwijk),<br />
de Watervleermuis (zwerver op het Eiland van - De bunkers op het Eiland van <strong>Dordrecht</strong><br />
<strong>Dordrecht</strong>) en de Meervleermuis die eigenlijk zouden door een natuurbeschermingsorga-<br />
uitsluitend in de Dordtse Biesbosch is te vinnisatie beheerd - en waar nodig aangepast -<br />
den. Vier soorten kan men in het landelijk of moeten worden als vleermuizenverblijf.<br />
stedelijk gebied tegenkomen: de Gewone - Het voorkomen van gebruik van bestrij-<br />
grootoorvleermuis, de Laatvlieger, de Gewone dingsmiddelen en houtconserveringsmidde-<br />
dwergvleermuis en de Ruige dwergvleermuis. len die nadelig zijn voor prooidieren en<br />
Voor vleermuizen zijn zowel de jachtgebieden direct voor de vleermuizen zelf. Ook met<br />
als de verblijfsmogelijkheden belangrijk. Ook mest moet zorgvuldig worden omgegaan,<br />
kunnen ze niet zonder bomen. Die dienen hen omdat bemesting het voedselaanbod voor<br />
om ze te geleiden op hun vliegroute en als ver- vleermuizen negatief beïnvloedt.<br />
blijfsmogelijkheid.<br />
Het NWC is de financieel onafhankelijke<br />
Het rapport wordt binnenkort aan het college onderzoeksafdeling van de Natuur- en<br />
van burgemeester en wethouders en de com- Vogelwacht en is te bereiken aan de<br />
missie Milieu en Stadswerken aangeboden. Noorderelsweg 4A,<br />
Het NWC doet in het rapport aanbevelingen 3329 KH DORDRECHT,<br />
om het aantal vleermuizen en vleermuissoor- tel. 078 - 621 3921.<br />
ten op het Eiland van <strong>Dordrecht</strong> te vergroten.<br />
Drie hiervan lichten we er uit:<br />
De artikelen uit Veldwerk zijn ook op internet<br />
- Enkele bomen zou het NWC de status willen te lezen.<br />
geven van ‘vleermuisreservaat’. Ook voor Http://home.planet.nl~nvd.strix<br />
andere bomen geldt dat het vleermuizen- Meer informatie bij Lieselotte Veen.<br />
belang altijd moet meewegen bij de aanvraag<br />
voor een kapvergunning.<br />
➤
Dordt Duurzaam / november 2000 4<br />
Waterzigt<br />
op Weizigt<br />
Weizigt Natuur- en Milieucentrum gaat<br />
beginnen met de aanleg van een Aquarama,<br />
een gebouw met een groot raam waardoor<br />
het onderwaterleven bekeken kan worden.<br />
Het Aquarama is het meest opvallende<br />
onderdeel van het project Waterzigt, waarin<br />
allerlei nieuwe ontwikkelingen in het waterbeheer<br />
aan bod komen. Het project<br />
Waterzigt is totstandgekomen door samenwerking<br />
van het Zuiveringsschap Hollandse<br />
Eilanden en Waarden, Waterschap de<br />
Groote Waard, Rijkswaterstaat,<br />
Waterbedrijf Europoort en de gemeente<br />
<strong>Dordrecht</strong>. Het project belicht aspecten als:<br />
‘Waarom moet de rivier meer ruimte krijgen?’<br />
‘Wat is het belang van het grondwaterpeil?’<br />
‘Hoe werkt een Individuele<br />
Behandeling van Afvalwater (IBA)?’<br />
‘Waarom is het niet goed om regenwater zo<br />
snel mogelijk via de riolering af te voeren?’<br />
Al dit soort vragen maken Waterzigt op<br />
Weizigt interessant, omdat de samenhang<br />
(integraal waterbeheer) duidelijk wordt.<br />
Halverwege 2001 gaat het Aquarama open.<br />
Meer informatie:<br />
Weizigt Natuur- en Milieucentrum<br />
Henk Klein<br />
Van Baerleplantsoen 30a<br />
3314 BH <strong>Dordrecht</strong><br />
tel: 078 - 614 1900<br />
Colofon<br />
Redactie: Jan Schalk, Jan Bourgonje,<br />
Sander Uiterwijk, <strong>Gemeente</strong><br />
<strong>Dordrecht</strong>, SGB, Postbus 8,<br />
3300 AA <strong>Dordrecht</strong>,<br />
Tel. (078) 639 62 37<br />
Eindredactie<br />
en productie: Afdeling Voorlichting en<br />
Externe Betrekkingen,<br />
gemeente <strong>Dordrecht</strong><br />
Drukwerk: Drukkerij Brinkman BV,<br />
Rotterdam<br />
Duurzaam Bouwen<br />
regio Zuid-Holland Zuid krijgt<br />
stimulans met convenant<br />
Met de ondertekening van een convenant krijgt<br />
<strong>duurzaam</strong> bouwen in de regio Zuid-Holland<br />
Zuid een stimulans. Op 16 november verklaarden<br />
gemeenten, woningbouwcoporaties,<br />
ENECO, Zuiveringsschap Hollandse Eilanden<br />
en Waarden, bouwbedrijven en projectontwikkelaars,<br />
de afdeling van het NVOB regio<br />
<strong>Dordrecht</strong> en architecten dat zij voortaan duurzame<br />
materialen zullen gebruiken en energiebesparende<br />
voorzieningen zullen toepassen.<br />
De bedoeling van het convenant is om in de<br />
hele regio een geaccepteerd basisniveau van<br />
<strong>duurzaam</strong> bouwen te bereiken. De milieu-<br />
De gemeente voert op diverse terreinen<br />
milieubeleid: afval, energie, groen, <strong>duurzaam</strong><br />
bouwen, geluid, bodem. Er ligt nu een voorstel<br />
om de resultaten van dit beleid jaarlijks te<br />
volgen in een publicatie ‘Milieumonitoring’.<br />
Deze milieumonitor volgt of het beleid het<br />
gewenste effect heeft en signaleert nieuwe<br />
knelpunten. Eind 2000 zal de eerste meting<br />
worden uitgebracht.<br />
De doelstellingen van het Dordtse beleid zijn<br />
uitgangspunt voor de Milieumonitoring. Op<br />
gebied van geluid is dat bijvoorbeeld het<br />
zodanig terugdringen van de geluidsbelasting<br />
dat alle woningen binnen de geluidsnormen<br />
blijven. Alle 251 woningen die een veel te<br />
hoge geluidsbelasting hebben, moeten in<br />
2005 gesaneerd zijn. Uit deze doelstelling<br />
kan afgeleid worden welke gegevens in de<br />
checklisten van de regio Zuid-Holland Zuid<br />
stellen de eisen waaraan moet worden voldaan.<br />
De ondertekenaars maken naast deze milieuchecklisten<br />
ook gebruik van de basispakketten<br />
“Duurzame stedenbouw” en “Grond-, weg- en<br />
waterwerken” die het Nationaal DuBo<br />
Centrum uitgeeft, en van de “Leidraad aan- en<br />
afkoppelen verharde oppervlakten”.<br />
In samenwerking met het Platform Duurzaam<br />
Bouwen zijn overigens al diverse duurzame<br />
bouwprojecten in de regio Zuid-Holland Zuid<br />
uitgevoerd. Voorbeelden zijn “Het Crescend”<br />
Rietlanden en “Biezenlanden” in de wijk Stadspolders<br />
te <strong>Dordrecht</strong>. Het Platform Duurzaam<br />
Bouwen van de Regio Zuid-Holland Zuid evalueert<br />
jaarlijks de werking van het convenant.<br />
Meer informatie:<br />
Milieudienst Zuid-Holland Zuid<br />
Kees Dijkman 078 - 648 0595<br />
Henk Visser 078 - 648 0568<br />
De tekst van het convenant en de checklisten<br />
staan op de internetsite van de gemeente<br />
Zwijndrecht: www.zwijndrecht.nl<br />
Milieumonitor opgenomen moeten worden.<br />
Zo zal van woningen waar maatregelen genomen<br />
zijn, worden nagegaan of die hebben<br />
geholpen. Verder zal aan de hand van meldingen<br />
die binnenkomen bij de Milieudienst,<br />
worden nagegaan in welke wijken<br />
Dordtenaren overlast van geluid ervaren.<br />
De Milieumonitor bevat niet alleen gegevens<br />
die van belang zijn voor het gemeentelijk<br />
beleid, maar ook gemeentelijke gegevens<br />
waar het regionale en het landelijke beleid<br />
om vragen. Stadsontwikkeling ontwikkelt de<br />
Milieumonitor samen met het Sociaal<br />
Geografisch Bureau.<br />
Meer informatie:<br />
Jan Schalk 078 - 639 6237<br />
Martijn van den Bosch 078 - 639 6075<br />
➤<br />
➤<br />
De Rietlanden in Oudelandshoek<br />
Foto: Ary van der Stelt<br />
Dordt op z’n best<br />
Milieumonitor: hulpmiddel<br />
voor een duurzamere stad<br />
➤