Duurzaamheid - Agripress
Duurzaamheid - Agripress
Duurzaamheid - Agripress
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
PROGRAMMA<br />
Inleiding<br />
Afsluiting<br />
OMGAAN MET NIEUWE TRENDS<br />
IN DE VOEDSELKETEN<br />
Agriflanders 10 januari 2013<br />
Afdeling Landbouw- en Visserijbeleid<br />
Dienst Markt- en Ketenbeleid (MarKet)<br />
2<br />
Guy Lambrechts<br />
Het verhaal van de consument: wat kopen we morgen in de supermarkt?<br />
Beleving: de tomabox<br />
Duurzame zuivelproductie: een ketenverhaal<br />
Dierenwelzijn: groepshuisvesting zeugen<br />
Peter Haegeman (Comeos)<br />
Petra Veldman, Paul Stoffels (tomatentelers)<br />
Dirk Van Oevelen (Belgische confederatie v.d. zuivelindindusrie)<br />
Prijsvolatiliteit: een antwoord bieden via termijnmarkten<br />
Bert Van Den Branden (zeugenhouder)<br />
Dirk Coucke (DLV MAS)<br />
Guy Lambrechts
uitdagingen<br />
wereldbevolking ↗<br />
individualisering<br />
consumentenvoorkeuren<br />
wet- en<br />
regelgeving<br />
marktimperfectie<br />
milieu, klimaat,<br />
hulpbronnen<br />
innovatie<br />
3<br />
4<br />
rendement?<br />
marktimperfectie<br />
volatiliteit<br />
crisisbestendig?<br />
plaats voor<br />
de landbouw?<br />
• groot aantal telers familiebedrijven<br />
• beperkte bedrijfsomvang, te klein om supermarkt te beleveren<br />
• grootte bepaald door arbeids- en managements-capaciteit<br />
• hoge kosten<br />
gebrek aan meetstaven<br />
productiekosten<br />
menselijke performantie<br />
• gespreide slagorde<br />
opportunistisch gedrag<br />
• lage prijzen<br />
• een klein surplus veroorzaakt grote prijsdaling<br />
• onvoldoende continuïteit, uniformiteit, noviteiten<br />
• moeilijker te organiseren<br />
• verschil in efficiëntie productie/verwerking, vermarkting<br />
• gebrekkige transparantie en prijstransmissie (verdeling marges)
volatiliteit<br />
• Prijsvariaties zijn vooral een probleem wanneer ze:<br />
• groot zijn<br />
• niet kunnen voorzien worden (men niet kan anticiperen)<br />
• een grote onzekerheid creëren voor marktdeelnemers<br />
• Prijsfluctuaties die niet de normale markttrend reflecteren<br />
kunnen leiden tot onaangepaste of sub-optimale<br />
beslissingen<br />
• Grote prijsschommelingen in een bepaalde schakel van de<br />
keten heeft een belangrijke invloed op de andere schakels<br />
en zelfs de consument<br />
5<br />
HET VERHAAL VAN DE CONSUMENT:<br />
WAT KOPEN WE MORGEN IN DE SUPERMARKT?<br />
Peter Haegeman (Comeos)
Het verhaal van de consument :<br />
wat kopen we morgen<br />
in de supermarkt ?<br />
Peter Haegeman<br />
Agriflanders ‐ Gent<br />
10 januari 2012<br />
Wat is Comeos?<br />
Comeos vertegenwoordigt de Belgische handel en diensten.<br />
Onze leden zijn actief in achttien sectoren (waaronder “food”) en<br />
verkopen aan bedrijven of rechtstreeks aan de consument.<br />
Samen zijn onze sectoren goed voor 11,2 procent van het bnp en<br />
stellen ze 400.000 mensen te werk, wat van de handel de grootste<br />
werkgever in de privé‐sector maakt.<br />
Comeos levert diensten op maat van zijn leden, en wil als kennis‐ en<br />
netwerkingplatform de dynamiek van de handel stimuleren.<br />
8
Wat doet Comeos?<br />
• Commissies<br />
• Sectoren<br />
Verenigen<br />
Vertegenwoordigen<br />
• Sociaal<br />
• Lobbywerk<br />
Uitdagingen voor de voedselketen<br />
1. Demografisch<br />
2. Economisch<br />
3. Sociaal‐cultureel<br />
4. <strong>Duurzaamheid</strong><br />
5. Technologisch<br />
• Informatie &<br />
advies<br />
• Exclusieve<br />
diensten<br />
Versterken<br />
9<br />
10
Uitdaging 1 : Demografisch<br />
• Mondiaal :<br />
Op 15 jaar van 7 naar 8,3 miljard mensen in 2030 (VN)<br />
Groei buiten Europa<br />
• Lokaal :<br />
Vergrijzing<br />
Kleinere én meer diverse huishoudens<br />
Ethnische diversiteit<br />
Stad én platteland – mobiliteit<br />
Uitdaging 2 : Economisch (1)<br />
• Aandeel van voeding in private consumptie neemt af<br />
• Prijzen<br />
Volatiliteit<br />
Opwaartse druk<br />
• Concurrentie gaat samen met streven naar<br />
Efficiëntie<br />
Schaal<br />
Marktmacht<br />
11<br />
12
Waarvoor gebruiken we onze koopkracht ?<br />
Goederen en diensten 1978/1979 2010 %<br />
Voeding, dranken, tabak 22,2% 15,3% -31,1%<br />
Kleding, schoeisel 7,9% 4,5% -42,6%<br />
Huur en geschatte huur van eigenaars 17,7% 19,3% +8,9%<br />
Verwarming, verlichting, water 6,5% 6,3% -1,9%<br />
Meubelen, huishoudtoestellen 8,6% 6,8% -20,7%<br />
Gezondheid 3,3% 4,7% +43,4%<br />
Vervoer 10,1% 13,2% +30,7%<br />
Communicatie 1,1% 2,5% +134,9%<br />
Cultuur, onderwijs en vrije tijd 7,3% 8,0% +9,7%<br />
Horeca 3,9% 5,1% +29,2%<br />
Toeristische reizen 3,9% 3,5% -9,5%<br />
Financiële diensten, verzekeringen 3,7% 5,3% +41,7%<br />
Overige 4,0% 5,5% +38,4%<br />
Uitdaging 2 : Economisch (2)<br />
• Lage winkeltrouw<br />
• Winkelen in stadskernen én erbuiten<br />
• Grensoverschrijdend winkelen : 2,5 mia EUR/jaar<br />
• Paradoxale klant<br />
Prijs vs plezier<br />
Kleinere verpakkingen : milieu vs gezinsgrootte<br />
13<br />
14
Uitdaging 3 : Sociaal‐cultureel<br />
• Eetcultuur en emotie als tegengewicht voor “economische logica” ?<br />
• Paradoxen :<br />
Functionele versus hedonistische consumptie<br />
Chronisch tijdsgebrek, heterogene leefpatronen (binnen gezin)<br />
vs koken is “hot” (of “cool”) : TV, boeken, …<br />
Uitdaging 4 : <strong>Duurzaamheid</strong><br />
• Gezondheid<br />
• Voedselveiligheid<br />
• Ecologische voetafdruk<br />
• Fair trade<br />
• Dierenwelzijn<br />
15<br />
16
Uitdaging 5 : Technologisch<br />
• Op het vlak van productie & verwerking<br />
ICT<br />
GGO, nanotechnologie<br />
• Op het vlak van verkoop & verbruik<br />
Geconnecteerde consument : www, mobile<br />
RFID<br />
De antwoorden van de<br />
voedingshandel/voedselketen<br />
1. Demografisch<br />
2. Economisch<br />
3. Sociaal‐cultureel<br />
4. <strong>Duurzaamheid</strong><br />
5. Technologisch<br />
17<br />
18
Antwoord/trend 1 : Demografisch<br />
• Gezondheid : vet, zout, suiker, alcohol<br />
• Labels, claims : duidelijkheid en transparantie<br />
• Gebruiksgemak, snelheid : “convenience”, “out‐of‐home”<br />
• Meer divers aanbod :<br />
Verpakking<br />
Halal, koosjer, …<br />
Antwoord/trend 2 : Economisch (1)<br />
• Minder, grotere, meer professionele foodspelers<br />
Dominante lokale spelers<br />
Plaats voor nichespelers<br />
Verticale integratie (zie verder)<br />
• Beter profileren van winkelformule en assortiment<br />
Prijs/waarde‐mix<br />
Winkelmerken : “premium”, diversificatie, innovatie<br />
Discount<br />
19<br />
20
Antwoord/trend 2 : Economisch (2)<br />
• Moderne buurtwinkel : langere openingsuren, zondagsopening<br />
• Opvangen van “out‐of‐home” : “on the spot”‐consumptie<br />
• Alternatieve distributiekanalen, met andere spelers (leveranciers)<br />
• Niet‐klassieke verkoopskanalen :<br />
Shops bij tankstations<br />
Night shops<br />
E‐verkoop<br />
Ontwikkeling thuislevering en boodschappendienst<br />
Antwoord/trend 3 : Sociaal‐cultureel<br />
• Zoeken en creëren van onderscheidend vermogen<br />
Oplossingen, niet enkel producten<br />
Beleving, “verhaal” aanbieden<br />
• Authenticiteit<br />
• Maatwerk<br />
• Real food / slow food<br />
• Bio, vegetarisch, minder vlees<br />
• Local food : voedselteams, hoevesupermarkt, streekproducten<br />
21<br />
22
Antwoord/trend 4 : <strong>Duurzaamheid</strong><br />
• (p.m.) Gezondheid : vet, zout, suiker, alcohol<br />
• Voedselveiligheid<br />
• Transparantie over ecologische voetafdruk<br />
• Dierenwelzijn<br />
• Fair trade : globaal / lokaal<br />
• Nieuwe verticale en horizontale relaties<br />
cfr. “Belgian Pledge”<br />
• Strijd tegen voedselverspilling<br />
Antwoord/trend 5 : Technologisch<br />
• Impact op productie & verwerking<br />
Voedsel op maat<br />
Flexibiliteit voor nichespelers<br />
• Impact op verkoop & verbruik<br />
Geconnecteerde en geïnformeerde consument ‐ transparantie<br />
RFID<br />
o Thuis : smart devices<br />
o Rijkere, meer convenient winkelervaring :<br />
bijkomende productinformatie en suggesties<br />
23<br />
24
Rol van voedingsretail<br />
• Veranderende relaties in keten :<br />
Meer professionele en rationele relaties<br />
tussen handel en leveranciers<br />
Dominante leveranciers vs. nichespelers<br />
• Stroomafwaartse interesse van retail, onder impuls van consument :<br />
Kwaliteit en processen benchmarken en garanderen<br />
Efficiënter en goedkoper werken => procesinnovatie<br />
Zoeken naar unieke producten => productinnovatie<br />
25
BELEVING<br />
DE TOMABOX<br />
Petra Veldman en Paul Stoffels<br />
28
Setting tomato standards<br />
Historiek bedrijf<br />
Gestart in 1995 : volle crisis!<br />
passie<br />
innovatie<br />
ondernemen<br />
Tomaten worden massaal weggegooid<br />
Bedrijf 2.2ha<br />
Start teelt trostomaten<br />
1997 eerste uitbreiding<br />
3.5 ha<br />
EersteWKK
Tussen periode<br />
Zoektocht naar nieuwe mogelijkheden<br />
Onderhandelen met buren over aankoop grond<br />
Trostomaten worden goedkoop bulkproduct<br />
Zure kerstomaten uit buitenland in de winkel<br />
Zoeken naar betere varianten<br />
2004 Eureka!<br />
Sunstream, kleine geblokte trostomaat<br />
Zeer goede smaak<br />
Exclusief door ons geteeld<br />
Succes langzaam opgebouwd<br />
Verpakking ontwikkelen<br />
Exclusiviteit van product benadrukken<br />
Prospectie bij Belgische retail<br />
Nu zeer succesvol tomatenras in België<br />
Tapas/Torrito<br />
Stroomversnelling vanaf 2007<br />
Halleluja! Aankoop grond van de buren<br />
Uitbreiding bedrijf naar 7ha<br />
Regelmatige productinnovatie<br />
Kiezen voor specialties<br />
Nieuwe rassen<br />
Juanita<br />
Summersun<br />
Merken:Tapas- Torrito- Cherrystar<br />
Tomabox- 2mates…<br />
2011: laatste bouwfase<br />
Uitbreiding bedrijf naar 11 ha<br />
Bouw geconditioneerde inpakhal<br />
Verhoogd kwaliteit product<br />
Verhoogde flexibiliteit naar retail<br />
Voedselveiligheid<br />
Uitbreiding WKK installatie<br />
2012 behalen IFS label
Eerste stappen in marketing<br />
Nieuwe uitdagingen<br />
Overvloed aan product < schaalvergroting<br />
Opvangen van crisismomenten bvb. EHECC<br />
Oplossingen<br />
Onderscheidend vermogen<br />
Beste variëteiten<br />
Exclusiviteit<br />
Zoeken naar nieuwe samenwerking met coöperatie<br />
loslaten veilingklok<br />
Marktgericht nadenken<br />
Concept verpakkingen<br />
Tomabox<br />
Juanita<br />
Productanalyse:<br />
Juanita: zeer lekker , maar verkoopt slecht<br />
zeer lekker/ zoet/ hapklaar/snacktomaat/lang houdbaar<br />
het valt in de smaak bij kinderen<br />
hét zwakke punt = de prijs<br />
meestal aangeboden in relatief dure en kleine verpakking<br />
Wat is onze doelgroep?<br />
Gezinsverpakking/kinderen<br />
Meenemen naar het werk/school
Dank u Sinterklaasje!<br />
op zoek naar een grotere volume verpakking<br />
het voorbeeld van de mandarijnenkistjes<br />
rekenen naar de best mogelijke prijs<br />
Tomabox concept<br />
Doos ontwerpen met aantrekkelijke opdruk<br />
Duurzame doos met mogelijkheid op een tweede leven<br />
Een weekrantsoen tomaten<br />
Aan een redelijke prijs in de winkel<br />
Herbruikbare mini - tomabox om mee te nemen naar<br />
school – verzamelobject<br />
Product blijven herwerken<br />
Geen garantie op succes !<br />
Communiceren van onze bedrijfswaarden<br />
Kwaliteit<br />
Smaak<br />
<strong>Duurzaamheid</strong><br />
Diversiteit<br />
Originaliteit<br />
Voedselveiligheid<br />
Innovatie<br />
Communicatieplan<br />
Retail<br />
Eindconsument<br />
Uitdragen van kernwaarden<br />
Website<br />
Bedrijfsbrochure<br />
Moderne media
Met blik op de toekomst.<br />
www.stoffels-tomaten.be<br />
70% van ons product<br />
verkocht in België<br />
Tomatenkwekerij Stoffels evolueerde van een anoniem productiebedrijf<br />
naar een bedrijf van 11 ha met een duidelijk en identificeerbaar profiel.<br />
Samenwerken met retail<br />
Inspelen op behoeften<br />
retail<br />
consument<br />
L’ union fait la force!
Bedankt voor je aandacht<br />
Duurzame zuivelproductie:<br />
een ketenverhaal<br />
• Dirk Van Oevelen (Belgische confederatie v.d.<br />
zuivelindindusrie)<br />
40
Tendens: duurzaamheid<br />
Case: Duurzame zuivelproductie: een ketenbenadering<br />
• Enquête 2011 (C-change duurzaamheidsbarometer):<br />
• 69% van de Belgen past koopgedrag aan omwille van respect<br />
voor mens en milieu<br />
• 38% gaat resoluut voor duurzaamheid<br />
• Grootste groei in bewustwording in voedings- en financiële<br />
sector<br />
• Case: Duurzame zuivelproductie is een voorbeeld van een<br />
weg naar meer duurzame producten via een<br />
ketenbenadering<br />
Happy cows give quality milk<br />
41<br />
42
DUURZAME ZUIVELPRODUCTIE:<br />
EEN KETENVERHAAL<br />
Dirk Van Oevelen (Belgische confederatie v.d. zuivelindindusrie)<br />
Duurzame zuivelproductie:<br />
een ketenbenadering<br />
Dirk Van Oevelen, consulent duurzaamheid BCZ<br />
Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB<br />
Agriflanders, 10 januari 2013<br />
BCZ-CBL
Inhoud<br />
1. Internationale ontwikkelingen<br />
2. België<br />
3. De duurzaamheidsmeetlat van de<br />
melkproductie<br />
4. Besluit<br />
BCZ-CBL Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB Agriflanders, 10 januari 2013<br />
1. Duurzame ontwikkeling<br />
(Brundlland-commissie, 1987; Vlaams decreet, 2008)<br />
Voorziet in de behoeften van de huidige<br />
generatie zonder de mogelijkheden tot<br />
behoeftevoorziening van de toekomstige<br />
generaties in gevaar te brengen<br />
Met aandacht voor de integratie en synergie<br />
tussen de sociale, ecologische en<br />
economische dimensie<br />
Waarvan de realisatie een<br />
veranderingsproces vergt<br />
BCZ-CBL Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB Agriflanders, 10 januari 2013
1.FAO-rapport in 2006 :<br />
Livestock’s long shadow<br />
Bijdrage dierlijke productie<br />
– aan klimaatverandering :<br />
18 % in equivalent CO2<br />
– Vers water : 8 %<br />
– Bruto Nationaal Product:<br />
1,4 %<br />
– Sociaal belang : 20 % van<br />
de wereldbevolking<br />
– Gezondheid :<br />
• Oplossing voor ondervoeding<br />
(864 mio mensen)<br />
• Belangrijke oorzaak van<br />
overgewicht (1.000 mio) of<br />
obesitas (300 mio)<br />
BCZ-CBL Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB Agriflanders, 10 januari 2013<br />
1. Eén methode voor de zuivelsector<br />
• Ontwikkeld door experten van<br />
IDF + FAO + SAI<br />
• Consistentie creëren<br />
• Duidelijke boodschap<br />
• Bestande know-how werd<br />
gebruikt :<br />
– ISO 14040, …<br />
– PAS2050<br />
– ……….<br />
• Methode kan gebruikt worden om<br />
strategieën op te stellen om de<br />
footprint te verkleinen en om de<br />
vooruitgang te meten<br />
• Vlaamse studie gebruikt IDFmethode<br />
BCZ-CBL Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB Agriflanders, 10 januari 2013
Inhoud<br />
1. Internationale ontwikkelingen<br />
2. België<br />
3. De duurzaamheidsmeetlat van de<br />
melkproductie<br />
4. Besluit<br />
BCZ-CBL Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB Agriflanders, 10 januari 2013<br />
2. De carbon footprint van<br />
Vlaamse veehouderijproducten – Melk (2011)<br />
• Carbon footprint berekend als:<br />
– 0,90 – 1,23 kg CO2eq/kg rauwe melk<br />
– 1,03 – 1,36 kg CO2eq/kg UHT halfvolle melk (waarvan<br />
13% voor de verwerking)<br />
• Invloedrijke gegevens in het model:<br />
– verteerbaarheid van voeders;<br />
– sojaverbruik en -herkomst;<br />
– melkproductie;<br />
– vervanging% van de koeien.<br />
BCZ-CBL Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB Agriflanders, 10 januari 2013
2. Interprofessionele TF<br />
<strong>Duurzaamheid</strong> Belgische<br />
zuivelsector<br />
Missie :<br />
– De commerciële afzetmarkten van onze zuivelproducten<br />
veiligstellen : markttoegang !<br />
– Vooruitgang inzake duurzaamheid in het verleden<br />
inventariseren<br />
– Lopende initiatieven en goede praktijken in kaart<br />
brengen<br />
– Een actieplan voor de toekomst uitwerken<br />
– Zoveel mogelijk een collectieve aanpak nastreven :<br />
opbod vermijden<br />
– Extra kosten en administratieve lasten vermijden<br />
BCZ-CBL Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB Agriflanders, 10 januari 2013<br />
2. InterprofessioneleTF<br />
<strong>Duurzaamheid</strong> zuivelsector<br />
Realisaties<br />
1. Evaluatie van de vooruitgang tussen 1990 -2010<br />
: rapport<br />
2. Organisatie Workshop 30.05.2012<br />
3. Carbon Footprint 2000-2010<br />
4. Een plan voor de toekomst<br />
BCZ-CBL Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB Agriflanders, 10 januari 2013
Evolutie in de melkveehouderij<br />
1990-2010<br />
Melkproductie per koe<br />
België<br />
1990 2010 %<br />
Aantal Melkkoeien 825.373 499.892 -39%<br />
Aantal opgehaalde liters (1000 l.) 2.905.869 3.214.434 11%<br />
Melkproductie per melkkoe (l.)<br />
Bron: Meitelling (FOD Economie)<br />
3.521 6.430 83%<br />
BCZ-CBL Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB Agriflanders, 10 januari 2013<br />
Evolutie in de melkveehouderij<br />
1990-2010<br />
• Meer melk met minder koeien<br />
• Daling van het krachtvoedergebruik<br />
• Toename van eigen groene energieproductie<br />
• Valorisatie van nevenstromen uit de<br />
voedingsindustrie<br />
• Stijgende aandacht voor koecomfort en<br />
dierenwelzijn<br />
• Met minder kunstmest wordt beter ruwvoeder<br />
geproduceerd<br />
• Een hoge ratio permanent grasland verhoogt de<br />
biodiversiteit<br />
BCZ-CBL Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB Agriflanders, 10 januari 2013
Evolutie in de melkophaling<br />
Melkophaling<br />
2006 2010<br />
Aantal liters melk opgehaald 100 111<br />
Aantal km gereden / 1000 liter opgehaalde melk 100 88<br />
Aantal liters brandstof verbruikt / 1000 liter opgehaalde melk<br />
Bron: BCZ-CBL<br />
100 91<br />
BCZ-CBL Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB Agriflanders, 10 januari 2013<br />
Evolutie in de melkverwerking<br />
1990-2010<br />
• Duurzaam ondernemen is geïntegreerd in de<br />
bedrijfsstrategie van de Belgische zuivelbedrijven<br />
• Minder energie, water, en productverliezen<br />
• Lichtere en recycleerbare vrepakkingen<br />
BCZ-CBL Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB Agriflanders, 10 januari 2013
Evolutie in de melkverwerking<br />
BCZ-CBL<br />
2. InterprofessioneleTF<br />
<strong>Duurzaamheid</strong> zuivelsector<br />
Realisaties<br />
1. Evaluatie van de vooruitgang tussen 1990 -2010<br />
: rapport<br />
2. Organisatie Workshop 30.05.2012<br />
3. Carbon Footprint 2000-2010<br />
4. Een plan voor de toekomst opstellen<br />
BCZ-CBL Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB Agriflanders, 10 januari 2013
De carbon footprint van Vlaamse<br />
melk tussen 2000 en 2010<br />
BCZ-CBL Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB Agriflanders, 10 januari 2013<br />
2. InterprofessioneleTF<br />
<strong>Duurzaamheid</strong> zuivelsector<br />
Realisaties<br />
1. Evaluatie van de vooruitgang tussen<br />
1990 -2010 : rapport<br />
2. Organisatie Workshop 30.05.2012<br />
3. Carbon Footprint<br />
4. Een plan voor de toekomst opstellen<br />
BCZ-CBL Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB Agriflanders, 10 januari 2013
Plan van aanpak van de<br />
zuivelketen<br />
• Voorkeur voor generieke aanpak<br />
• Opbod tussen de actoren vermijden<br />
• <strong>Duurzaamheid</strong> als continu<br />
verbeteringsproces<br />
• Gebaseerd op recent WO en BBT<br />
• Erkent en steunt noodzakelijk onderzoek<br />
• Via het sectoraal borgingssysteem IKM<br />
wordt de vooruitgang gemeten<br />
BCZ-CBL Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB<br />
Agriflanders, 10 januari 2013<br />
3. Sectorale duurzaamheidsmeetlat<br />
• Door de sector erkende waardevolle<br />
initiatieven (30-tal) in 7 domeinen:<br />
– Dierengezondheid: antibioticagebruik, bovenwettelijke<br />
bestrijdingsprogramma’s van dierenziekten<br />
– Dierenwelzijn: langleefbaarheid en comfort<br />
– Energiegebruik: energie besparing via BBT en eigen<br />
groene productie<br />
– Milieu-impact: milieuboekhouding, ammoniak-emissie<br />
– Dierenvoeding: randsoenberekeningen, lokaal ruwvoer<br />
– Water & bodem: mineralenefficiëntie, alt. waterbronnen<br />
– Sociale initiatieven: kijk en zorg-boerderijen<br />
BCZ-CBL Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB Agriflanders, 10 januari 2013
3. Sectorale duurzaamheidsmeetlat<br />
• De meetlat zet de richting uit maar legt geen<br />
verplichting op<br />
• De melkveehouder legt zelf zijn prioriteiten in<br />
overeenstemming met de ontwikkelingsplannen<br />
voor zijn bedrijf<br />
• De melkveehouder kan zijn keuzes vergelijken<br />
met de toepassingsgraad van iedere initiatief<br />
door de sector<br />
• Verduurzamingsinspanningen worden meetbaar<br />
via de IKM rapportering<br />
• Periodieke bijstelling door de IP TF wanneer<br />
nieuwe inzichten beschikbaar komen<br />
BCZ-CBL Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB Agriflanders, 10 januari 2013<br />
Inhoud<br />
1. Internationale ontwikkelingen<br />
2. België<br />
3. De duurzaamheidsmeetlat van de<br />
melkproductie<br />
4. Besluit<br />
BCZ-CBL Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB Agriflanders, 10 januari 2013
4. Besluit<br />
De zuivelsector:<br />
• Kiest voor een proactieve aanpak<br />
• Hanteert de brede duurzaamheidsdefinitie<br />
• Geeft de voorkeur aan ketenaanpak<br />
• Werkt met een meetlat met door de sector<br />
erkende duurzame initiatieven<br />
• Zet in op responsabilisering en<br />
vrijwilligheid<br />
• Laat ruimte voor bedrijfsspecifieke keuzes<br />
• Meet vooruitgang via IKM<br />
BCZ-CBL Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB Agriflanders, 10 januari 2013<br />
Dank voor uw aandacht<br />
Dirk Van Oevelen, consulent duurzaamheid BCZ<br />
Studiedag Vlaamse Overheid, ALVB<br />
Agriflanders, 10 januari 2013<br />
BCZ-CBL
De varkenssector<br />
DIERENWELZIJN:<br />
GROEPSHUISVESTING ZEUGEN<br />
Bert Van Den Branden (zeugenhouder)<br />
• Volatiele prijsvorming (wisselwerking voeder –en<br />
varkensprijs)<br />
• Druk vanuit dierenwelzijn (cfr.<br />
Groepshuisvesting, castratie,…)<br />
• Milieudruk (MAP IV, uitbreidingen,…)<br />
• Dierenziektes (Afr. Varkenspest,<br />
antibioticaproblematiek,…)<br />
• Economische crisis (eerste wereldcrisis ooit!<br />
Einde nog niet in zicht)<br />
• Afbouw marktondersteuning<br />
• Vrijhandelsakkoorden<br />
68
Evolutie van de Europese varkensprijs - voederprijs<br />
375<br />
325<br />
275<br />
225<br />
175<br />
125<br />
75<br />
Prijs varkenskarkas<br />
(euro/100kg)<br />
prijs voeder (€/t)<br />
19…<br />
19…<br />
19…<br />
19…<br />
19…<br />
19…<br />
19…<br />
19…<br />
19…<br />
19…<br />
19…<br />
19…<br />
19…<br />
19…<br />
19…<br />
19…<br />
19…<br />
19…<br />
19…<br />
19…<br />
20…<br />
20…<br />
20…<br />
20…<br />
20…<br />
20…<br />
20…<br />
20…<br />
20…<br />
20…<br />
20…<br />
20…<br />
20…<br />
20…<br />
69<br />
DIERENWELZIJN:<br />
GROEPSHUISVESTING ZEUGEN<br />
Bert Van Den Branden (zeugenhouder)
Praktijkervaring:<br />
groepshuisvesting bij zeugen<br />
Gesloten zeugenbedrijf<br />
– 3 wekensysteem<br />
– Eigen opfok<br />
Bert Van Den Branden<br />
71<br />
72
Waarom veranderen?<br />
• Oude stal afgeschreven<br />
• Wetgeving 2013<br />
• Economisch aspect<br />
Emissie arme bouw<br />
‐ schuine put wanden<br />
‐ gescheiden water en mestkanaal<br />
Milieu<br />
Rioolsysteem ‐> 800 m buis<br />
‐>195 aftappunten<br />
73<br />
74
+ Afzonderlijk voederen<br />
+ Individueel behandelen<br />
+ Gemakkelijke controle<br />
+ Werken in kleinere groepen mogelijk<br />
Dierenwelzij<br />
n<br />
‐ Gericht voederen<br />
‐ Pootproblematiek<br />
‐ Agressie<br />
‐ Gewenning van gelten<br />
Te vroeg gebouwd?<br />
Kinderziekten<br />
75<br />
76
Huidige situatie<br />
• Minder bedrijven meer dieren<br />
• Economische situatie<br />
Dierenwelzijn<br />
Dag en nacht<br />
Voeding<br />
77<br />
78
Probleem<br />
Toekomst<br />
Economisch<br />
• In 2050 3x meer eten 2x meer vlees<br />
• Bric landen<br />
• Korte eiwitcyclus<br />
Strategie<br />
X 2<br />
79<br />
80
• klant<br />
• Kostprijs<br />
• Vernieuwing<br />
Toekomst<br />
Dierenwelzijn<br />
Prodom<br />
i<br />
Toekomst<br />
wat moeten of kunnen wij?<br />
• Zeugen los in kraamhok<br />
• Oppervlakte per varken<br />
81<br />
82
Varkenshouderij in beweging<br />
Prijsvolatiliteit:<br />
een antwoord bieden via termijnmarkten<br />
• Dirk Coucke (DLV MAS)<br />
84<br />
83
Prijsvolatiliteit<br />
Termijnmarkt als antwoord<br />
Dirk Coucke<br />
AGRIFLANDERS, 12 januari 2013<br />
Volatiliteit Tarwe 1999‐2013<br />
Daily QBL2c1 12/02/1999 - 4/11/2013 (PAR)<br />
Line; QBL2c1; Trade Price(Last)<br />
8/01/2013; 250,50N/A; N/A<br />
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013<br />
1990 2000 2010<br />
Price<br />
EUR<br />
T<br />
260<br />
240<br />
220<br />
200<br />
180<br />
160<br />
140<br />
120<br />
.12
Volatiliteit Mais 2000‐2013<br />
Daily QEMAc1 31/01/2000 - 17/09/2013 (PAR)<br />
Line; QEMAc1; Trade Price(Last)<br />
7/01/2013; 235,00N/A; N/A<br />
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013<br />
2000 2010<br />
Volatiliteit Soja 1975‐2013<br />
Price<br />
EUR<br />
T<br />
240<br />
230<br />
Daily QSc1 10/10/1975 - 11/01/2013 (CHG)<br />
Line; QSc1; Trade Price(Last)<br />
8/01/2013; 1406-5 3 /4; (-0,41%)<br />
MAÏS<br />
1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010<br />
1970 1980 1990 2000 2010<br />
220<br />
210<br />
200<br />
190<br />
180<br />
170<br />
160<br />
150<br />
140<br />
130<br />
120<br />
.12<br />
Price<br />
USc<br />
Bsh<br />
1500<br />
1400<br />
1300<br />
1200<br />
1100<br />
1000<br />
900<br />
800<br />
700<br />
600<br />
500<br />
1/8
Volatiliteit Melkprijs 1999‐2013<br />
Volatiliteit Varkens 1981‐2013<br />
MAÏS<br />
SOJABONEN (USA)
40<br />
35<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
Volatiliteit voeder 1988‐2013<br />
Volatiliteit voedermarge vleesvarkens<br />
Vleesvarkens (open)<br />
Historische Voederwinst ‐ Spotmarkt<br />
3000 vlv plaatsen : 275.000 EUR<br />
2007‐01<br />
2007‐02<br />
2007‐03<br />
2007‐04<br />
2007‐05<br />
2007‐06<br />
2007‐07<br />
2007‐08<br />
2007‐09<br />
2007‐10<br />
2007‐11<br />
2007‐12<br />
2008‐01<br />
2008‐02<br />
2008‐03<br />
2008‐04<br />
2008‐05<br />
2008‐06<br />
2008‐07<br />
2008‐08<br />
2008‐09<br />
2008‐10<br />
2008‐11<br />
2008‐12<br />
2009‐01<br />
2009‐02<br />
2009‐03<br />
2009‐04<br />
2009‐05<br />
2009‐06<br />
2009‐07<br />
2009‐08<br />
2009‐09<br />
2009‐10<br />
2009‐11<br />
2009‐12<br />
2010‐01<br />
2010‐02<br />
2010‐03<br />
2010‐04<br />
2010‐05<br />
2010‐06<br />
2010‐07<br />
2010‐08<br />
2010‐09<br />
2010‐10<br />
2010‐11<br />
2010‐12<br />
2011‐01<br />
2011‐02<br />
2011‐03<br />
2011‐04<br />
2011‐05<br />
2011‐06<br />
2011‐07<br />
2011‐08<br />
2011‐09<br />
2011‐10<br />
2011‐11<br />
2011‐12<br />
2012‐01<br />
2012‐02<br />
2012‐03<br />
2012‐04<br />
2012‐05<br />
2012‐06<br />
2012‐07<br />
2012‐08<br />
2012‐09
900<br />
800<br />
700<br />
600<br />
500<br />
400<br />
300<br />
200<br />
Zeugen (open)<br />
Volatiliteit voedermarge zeugen<br />
Historische Voederwinst ‐ Spotmarkt<br />
500 zeugenplaatsen : 250.000 EUR<br />
2006‐01<br />
2006‐02<br />
2006‐03<br />
2006‐04<br />
2006‐05<br />
2006‐06<br />
2006‐07<br />
2006‐08<br />
2006‐09<br />
2006‐10<br />
2006‐11<br />
2006‐12<br />
2007‐01<br />
2007‐02<br />
2007‐03<br />
2007‐04<br />
2007‐05<br />
2007‐06<br />
2007‐07<br />
2007‐08<br />
2007‐09<br />
2007‐10<br />
2007‐11<br />
2007‐12<br />
2008‐01<br />
2008‐02<br />
2008‐03<br />
2008‐04<br />
2008‐05<br />
2008‐06<br />
2008‐07<br />
2008‐08<br />
2008‐09<br />
2008‐10<br />
2008‐11<br />
2008‐12<br />
2009‐01<br />
2009‐02<br />
2009‐03<br />
2009‐04<br />
2009‐05<br />
2009‐06<br />
2009‐07<br />
2009‐08<br />
2009‐09<br />
2009‐10<br />
2009‐11<br />
2009‐12<br />
2010‐01<br />
2010‐02<br />
2010‐03<br />
2010‐04<br />
2010‐05<br />
2010‐06<br />
2010‐07<br />
2010‐08<br />
2010‐09<br />
2010‐10<br />
2010‐11<br />
2010‐12<br />
2011‐01<br />
2011‐02<br />
2011‐03<br />
2011‐04<br />
2011‐05<br />
2011‐06<br />
2011‐07<br />
2011‐08<br />
2011‐09<br />
Oorzaak stijging prijsvolatiliteit<br />
• Overheidsingrijpen schermde voedingsketen<br />
deels af van wereldmarkt<br />
• Afbouw prijsondersteuning<br />
• Globalisering van lokale markten<br />
• Gebruik van energiegewassen voor<br />
biobrandstoffen<br />
• Speculatie ?
Opvangen prijsvolatiliteit<br />
• Diversificatie<br />
• Spaartegoeden<br />
• Overheidsingrijpen<br />
• Flexibele terugbetaling bank<br />
• Schuldopbouw leveranciers<br />
• Prijsafspraken leveranciers/afnemers<br />
(contract)<br />
• Termijnmarkt<br />
Hoe prijsrisico verlagen via TM ?<br />
Wereld<br />
graanmarkt<br />
termijnmarkt<br />
spot<br />
40<br />
35<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
termijnmarkt 10<br />
termijnmarkt<br />
5<br />
0<br />
Vleesvarkens (open)<br />
Historische…<br />
varkenshouder<br />
2007‐01<br />
2007‐02<br />
2007‐03<br />
2007‐04<br />
2007‐05<br />
2007‐06<br />
2007‐07<br />
2007‐08<br />
2007‐09<br />
2007‐10<br />
2007‐11<br />
2007‐12<br />
2008‐01<br />
2008‐02<br />
2008‐03<br />
2008‐04<br />
2008‐05<br />
2008‐06<br />
2008‐07<br />
2008‐08<br />
2008‐09<br />
2008‐10<br />
2008‐11<br />
2008‐12<br />
2009‐01<br />
2009‐02<br />
2009‐03<br />
2009‐04<br />
2009‐05<br />
2009‐06<br />
2009‐07<br />
2009‐08<br />
2009‐09<br />
2009‐10<br />
2009‐11<br />
2009‐12<br />
2010‐01<br />
2010‐02<br />
2010‐03<br />
2010‐04<br />
2010‐05<br />
2010‐06<br />
2010‐07<br />
2010‐08<br />
2010‐09<br />
2010‐10<br />
2010‐11<br />
2010‐12<br />
2011‐01<br />
2011‐02<br />
2011‐03<br />
2011‐04<br />
2011‐05<br />
2011‐06<br />
2011‐07<br />
2011‐08<br />
2011‐09<br />
2011‐10<br />
2011‐11<br />
2011‐12<br />
2012‐01<br />
2012‐02<br />
2012‐03<br />
2012‐04<br />
2012‐05<br />
2012‐06<br />
2012‐07<br />
2012‐08<br />
2012‐09<br />
Europese<br />
vleesmarkt<br />
termijnmarkt<br />
spot
Focus op Termijnmarkten<br />
• Internationale future‐noteringen :<br />
granen, oliehoudende zaden,<br />
aardappelen, vlees, cacao, boter,...<br />
• Slechts bruikbaar indien voldoende<br />
correlatie tussen spotprijs en<br />
termijnmarkt‐notering : dus<br />
constante BASIS<br />
Correlatie Melk
Correlatie Hespen<br />
Correlatie Varkens
180<br />
170<br />
160<br />
150<br />
140<br />
130<br />
120<br />
110<br />
100<br />
90<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
Correlatie Tarwe<br />
Principe TM (bvb contract aug 12)<br />
Vleesvarkens (gesloten)<br />
01‐01‐12<br />
04‐01‐12<br />
07‐01‐12<br />
10‐01‐12<br />
13‐01‐12<br />
16‐01‐12<br />
19‐01‐12<br />
22‐01‐12<br />
25‐01‐12<br />
28‐01‐12<br />
31‐01‐12<br />
03‐02‐12<br />
06‐02‐12<br />
09‐02‐12<br />
12‐02‐12<br />
15‐02‐12<br />
18‐02‐12<br />
21‐02‐12<br />
24‐02‐12<br />
27‐02‐12<br />
01‐03‐12<br />
04‐03‐12<br />
07‐03‐12<br />
10‐03‐12<br />
13‐03‐12<br />
16‐03‐12<br />
19‐03‐12<br />
22‐03‐12<br />
25‐03‐12<br />
28‐03‐12<br />
31‐03‐12<br />
03‐04‐12<br />
06‐04‐12<br />
09‐04‐12<br />
12‐04‐12<br />
15‐04‐12<br />
18‐04‐12<br />
21‐04‐12<br />
24‐04‐12<br />
27‐04‐12<br />
30‐04‐12<br />
03‐05‐12<br />
06‐05‐12<br />
09‐05‐12<br />
12‐05‐12<br />
15‐05‐12<br />
18‐05‐12<br />
21‐05‐12<br />
24‐05‐12<br />
27‐05‐12<br />
30‐05‐12<br />
02‐06‐12<br />
05‐06‐12<br />
08‐06‐12<br />
11‐06‐12<br />
14‐06‐12<br />
17‐06‐12<br />
20‐06‐12<br />
23‐06‐12<br />
26‐06‐12<br />
29‐06‐12<br />
02‐07‐12<br />
05‐07‐12<br />
08‐07‐12<br />
11‐07‐12<br />
14‐07‐12<br />
17‐07‐12<br />
20‐07‐12<br />
23‐07‐12<br />
26‐07‐12<br />
29‐07‐12<br />
01‐08‐12<br />
04‐08‐12<br />
07‐08‐12<br />
10‐08‐12<br />
13‐08‐12<br />
16‐08‐12<br />
19‐08‐12<br />
22‐08‐12<br />
Voederwinst ‐ Forecast augustus 2012 Verkoop Vleesvarkens (future aug '12)<br />
Aankoop Big (vaste prijs) Voederkost (futures MAS‐Index aug '12)
40<br />
35<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
40<br />
35<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
Contract augustus 12 sinds mei 12<br />
Vleesvarkens (gesloten)<br />
01‐05‐12<br />
03‐05‐12<br />
05‐05‐12<br />
07‐05‐12<br />
09‐05‐12<br />
11‐05‐12<br />
13‐05‐12<br />
15‐05‐12<br />
17‐05‐12<br />
19‐05‐12<br />
21‐05‐12<br />
23‐05‐12<br />
25‐05‐12<br />
27‐05‐12<br />
29‐05‐12<br />
31‐05‐12<br />
02‐06‐12<br />
04‐06‐12<br />
06‐06‐12<br />
08‐06‐12<br />
10‐06‐12<br />
12‐06‐12<br />
14‐06‐12<br />
16‐06‐12<br />
18‐06‐12<br />
20‐06‐12<br />
22‐06‐12<br />
24‐06‐12<br />
26‐06‐12<br />
28‐06‐12<br />
30‐06‐12<br />
02‐07‐12<br />
04‐07‐12<br />
06‐07‐12<br />
08‐07‐12<br />
10‐07‐12<br />
12‐07‐12<br />
14‐07‐12<br />
16‐07‐12<br />
18‐07‐12<br />
20‐07‐12<br />
22‐07‐12<br />
24‐07‐12<br />
26‐07‐12<br />
28‐07‐12<br />
30‐07‐12<br />
01‐08‐12<br />
03‐08‐12<br />
05‐08‐12<br />
07‐08‐12<br />
09‐08‐12<br />
11‐08‐12<br />
13‐08‐12<br />
15‐08‐12<br />
17‐08‐12<br />
19‐08‐12<br />
21‐08‐12<br />
Voederwinst ‐ Forecast augustus 2012<br />
Vastklikken op 33,33 EUR aug 12<br />
Vleesvarkens (gesloten)<br />
‐5<br />
01‐05‐12 08‐05‐12 15‐05‐12 22‐05‐12 29‐05‐12 05‐06‐12 12‐06‐12 19‐06‐12 26‐06‐12 03‐07‐12 10‐07‐12 17‐07‐12 24‐07‐12 31‐07‐12 07‐08‐12 14‐08‐12 21‐08‐12<br />
Margin calls Voederwinst ‐ Forecast augustus 2012 Vastklikken VW = 33,33
45<br />
40<br />
35<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
‐5<br />
‐10<br />
Vleesvarkens (gesloten)<br />
Contract sep 12 sinds mei 12<br />
Termijnmarktrekening Voederwinst ‐ Forecast augustus 2012 Vastklikken op 33,45<br />
Risico‐management via Termijnmarkt<br />
• Cruciaal ! :<br />
– Goed gebruik (vb. max. % van productie)<br />
– Correcte inschatting “Basis”<br />
– “Hedging effectiviteit” en “hedging ratio”<br />
– Hedging : soort ‘verzekering’<br />
• Gerealiseerde prijs = spotprijs + TM‐resultaat<br />
• Fysieke levering wordt losgekoppeld van<br />
gerealiseerde prijs<br />
• Huidige marktverhoudingen worden dus NIET<br />
verstoord
Uitvlakken volatiliteit PTC’s<br />
Rustiger nachten
Besluiten<br />
Besluiten<br />
109<br />
• consument stelt steeds nieuwere en hogere eisen waarop<br />
landbouw in dialoog met keten een antwoord moet bieden<br />
• prijsvolatiliteit en hoge voeder- en grondstofprijzen zullen<br />
wellicht blijven<br />
• productierisico’s en prijsrisico’s<br />
• Schaalvergroting aan de gang, vooral kleinere bedrijven<br />
zijn kwetsbaar<br />
• innovatie blijft broodnodig, ook als het moeilijk gaat<br />
• samenwerking uiterst belangrijk<br />
• vangnetten zijn cruciaal<br />
• zelf initiatief blijven nemen<br />
110
Relatie met EU<br />
Wat kunnen ALVB<br />
(afdeling landbouw- en visserijbeleid)<br />
en de dienst MarKet<br />
betekenen?<br />
111<br />
112
1st Pijler<br />
Coherent beleid<br />
GLB<br />
Gemeenschappelijk Landbouwbeleid<br />
Gemeenschappelijke<br />
Marktordening<br />
Markt-, prijs- en ketenbeleid<br />
dienst MarKet<br />
ALVB<br />
horizontaal<br />
inkomensbeleid<br />
directe steun, randvoorwaarden<br />
Dienst HIB<br />
ALVB<br />
113<br />
114<br />
Plattelandsontwikkeling<br />
2de Pijler
Beleid voor welke thema’s<br />
Producenten- en<br />
brancheorganisaties<br />
EU en Vlaams beleid<br />
marktordening<br />
samenwerking in de<br />
keten<br />
export<br />
VLAM, FIT,<br />
FAVV en EU<br />
risico en<br />
crisis<br />
1 ste en 2 de pijler<br />
Rampenfonds<br />
Vb ook interventie<br />
en private opslag<br />
115<br />
Alle<br />
Landbouwsectoren !<br />
kwaliteit<br />
promotie<br />
Vlam en EU<br />
prijsnoteringen<br />
karkasclassificatie<br />
slachthuizen<br />
“Je hebt geen<br />
toverkracht nodig<br />
om je leven te veranderen,<br />
alle kracht die je nodig hebt<br />
zit in jezelf”<br />
- J.K. Rowling<br />
116<br />
Kwaliteitsnormen<br />
en –systemen<br />
+ beschermde<br />
benamingen
Bedankt voor je aandacht<br />
http://lv.vlaanderen.be<br />
117
Change language