Wegenzout Magazine, editie 2 - september 2012 - AkzoNobel

Wegenzout Magazine
Zout, zouter, zoutst
Vragen over zout
En antwoorden daarop
Waarom gebruiken we eigenlijk zout om ’s winters
onze wegen veilig berijdbaar te houden? Wegenzout
Magazine legt deze en andere vragen over zout voor
aan Rolf Breslau, Segment Manager Road Salt bij
AkzoNobel.
Dus: waarom zout?
‘Om de puntjes op de ‘i’ te zetten: we hebben
het dan over natriumchloride. Dat is de
scheikundige naam voor het zout dat we in
de keuken gebruiken en op de weg strooien.
Naast natriumchloride (NaCl) zijn er ook andere
zouten, zoals calciumchloride of magnesiumchloride.
NaCl heeft het voordeel dat het vrijwel
onbeperkt beschikbaar en relatief goedkoop is.
Het zorgt voor een goede vriespuntverlaging, is
veilig in gebruik en minder corrosief dan andere
chloride houdende dooimiddelen. Daarnaast
wordt bijvoorbeeld ook kaliumacetaat of
natriumformiaat toegepast als dooimiddel op
vliegvelden; deze zouten zijn minder corrosief,
maar een stuk duurder.’
Zijn er ook nog andere middelen?
‘Zeker. We onderscheiden stroefmakende middelen
en dooimiddelen. Stroefmakende middelen
zijn bijvoorbeeld zand, grind, (kolen)as en
split. Ze doen wat hun overkoepelende naam
belooft en dat is meteen ook hun beperking.
Tot 1960 werden er uitsluitend stroefmakende
middelen gebruikt. Sindsdien werd en wordt
in West Europa steeds meer gebruik gemaakt
van dooimiddelen om gladheid te bestrijden.
De moderne gladheidbestrijding gebruikt zout
ook vooral om gladheid te voorkomen.’
Zijn er verschillen tussen zout?
‘Als we het alleen over natriumchloride hebben
- want dat is met afstand het meest gebruikte
dooimiddel - is het antwoord ja en nee. De
verschillen hebben te maken met de manier
waarop het zout wordt gewonnen. Afhankelijk
van de toegepaste methode spreken we over
zeezout, vacuümzout of steenzout. In alle drie
komt echter exact dezelfde werkzame stof
voor: natriumchloride!’
Wat zijn die onderlinge verschillen dan?
‘Steenzout wordt in ondergrondse zoutlagen
afgegraven en gezeefd, maar niet gezuiverd.
Het bevat dan ook verontreinigingen als zand,
zware metalen en andere oplosbare zouten
zoals sulfaten. Het gehalte NaCl is lager en
de korrelgrootte grover en onregelmatiger in
vergelijking met vacuümzout. Zeezout wordt
in warme landen gewonnen door verdamping
Boorkern
Een dwarsdoorsnede van een boorkern. Dit zout is gewonnen nabij Delfzijl.
van zeewater onder invloed van de zon en
de wind. Het achterblijvende zout valt qua
verontreinigingen en korrelgrootteverdeling te
vergelijken met steenzout.’
Vacuümzout is dus beter?
‘Afhankelijk van wat je onder beter verstaat: ja!
Vacuümzout wordt geproduceerd uit ondergronds
gewonnen pekel. Die wordt gezuiverd
waarna de pekel deels onder vacuüm wordt
ingedampt, zodat het zout uitkristalliseert.
Deze productiemethode zorgt voor heel
zuiver zout met een kleine korrel en gelijkmatige
korrelgrootteverdeling. Daarnaast bevat
ongedroogd vacuümzout 2,8% vocht wat een
goede hechting aan het wegdek bevordert.’
Is vacuümzout ook beter voor het milieu?
‘Opnieuw is het antwoord ja en nee. Ik zei al
dat de werkzame stof in alle drie zouttypen
identiek is: NaCl. Wat dat betreft is er dus
geen verschil. Echter, dankzij de unieke
eigenschappen is er voor een gelijk effect
minder vacuümzout nodig dan zout van een
ander type. En als er minder zout hoeft te
worden gebruikt, komt er ook minder zout
terecht in het milieu. In dat opzicht is vacuümzout
dus beslist beter.
Waarom er in vergelijking minder vacuümzout
nodig is dan zout van een ander type, kunt
u lezen in het artikel op pagina 18 van dit
magazine: ‘Méér doen met minder zout’.
8
Stappenplan voor zoutopslag
Wat komt er zoal kijken bij het bouwen
van een nieuwe zoutopslag. We vragen
het Henk Verschuuren, Senior Adviseur bij
ingenieursbureau Oranjewoud.
‘Je krijgt dan te maken met de wet- en regelgeving op het gebied van
de op- en overslag van zout. Er is een vergunning nodig en afhankelijk
van het type inrichting - dat is de vakterm - wordt deze verleend
door de provincie of door het rijk. Voor gemeentelijke inrichtingen is
de provincie meestal het bevoegd gezag, voor de provincie het rijk. In
deze vergunning wordt vermeld dat de Nederlandse Richtlijn Bodembescherming
(NRB) van toepassing is.’
Stappenplan
Met de NRB kun je vaststellen bij welke bodembedreigende activiteit
welke voorzieningen nodig zijn en waaruit die moeten bestaan, vertelt
Henk Verschuuren. ‘Het is een soort stappenplan, ook wel Bodemrisico
Checklist genoemd. Die doorloop je om te bepalen wat moet
gebeuren om tot een verwaarloosbaar bodemrisico te komen. In het
ene geval kan worden volstaan met een traditionele vloer, in een ander
geval is bijvoorbeeld een volledig gecertificeerde vloeistofdichte vloer
verplicht. Voor de riolering waarop deze vloer is aangesloten gelden
soortgelijke eisen. Vloer en riolering moeten bovendien door een onafhankelijk
inspectiebureau worden gekeurd. Daarmee toon je aan dat
de vloeistofdichte vloer en het riool voldoen aan de gestelde eisen.’
Vindt de verlading van het zout buiten de loods plaats, dan moet ook
de vloer van het buitenterrein zodanig zijn dat zoutemissies naar de
bodem worden voorkomen. Adviesbureaus als Oranjewoud kunnen
het gehele traject voor hun rekening nemen: van ontwerp tot en met
eindinspectie inclusief de vergunningaanvraag. ‘Denk ook aan bodemonderzoek’,
zegt Henk Verschuuren. ‘Voor nieuwbouw is dit verplicht
op grond van het Bouwbesluit, maar bij renovatie of verbouwingen
niet. Maar het is wel zeer aan te raden voor het vastleggen van de
nulsituatie en het bepalen van eventuele veiligheidsmaatregelen tijdens
de uitvoering. Uiteindelijk is de beheerder of eigenaar aan het eind van
de rit wel verantwoordelijk.’
Tot slot wijst hij nog op het belang van kwaliteitsborging tijdens het
bouwproces. ‘Een goed ontwerp leidt niet automatisch tot een zoutloods
die aan alle vereisten voldoet. Een aannemer bijvoorbeeld kan
fouten maken. Hou daarom van begin tot eind de vinger aan de pols.’
Milieudienst Groningen
Afgelopen zomer is het wegenzoutdepot volledig vernieuwd.
Gladheidpreventie
Soms moet je de knuppel gewoon
eens in het hoenderhok gooien en
wie weet zet het u tot nadenken…
Sinds mensenheugenis spreken we in ons vak over
gladheidbestrijding. Na het lezen van het artikel over
dynamisch strooien - het interview met MeteoConsult-
directeur Maarten Noort op pagina 12-14 van dit magazine
- zult u het met me eens zijn dat dit woord eigenlijk niet meer
van deze tijd is. In voor ons land normale winterse
omstandigheden is het doorgaans kwakkelweer. De temperatuur
schommelt rond het vriespunt, duikt er een keer onder
en schiet dan weer naar even boven nul. Omstandigheden
die geknipt zijn om preventief te strooien of te sproeien. Niks
gladheidbestrijding dus, we houden ons bezig met gladheidpreventie!
Gevoelswaarde
Wat maakt dat nou uit, zult u misschien zeggen. We zijn
nou eenmaal gewend om ons werk zo te noemen en als het
beestje maar een naam heeft, weet iedereen wat we bedoelen.
Ja, dat klopt. Maar het gaat om meer dan dat. Voorkomen
is beter dan genezen en het woord bestrijden heeft een zekere
gevoelswaarde. Zoiets als: afwachten tot het fout begint te
gaan en dan pas in actie komen. En dat terwijl onze gehele
branche precies het tegenovergestelde wil en doet. We gaan
niet zitten wachten tot het glad is, wij willen juist voorkomen
dat het glad wordt. Dat is goed voor de verkeersveiligheid, het
bevordert de doorstroming, het scheelt geld en zout en dat
alles bij elkaar is beter voor mens en milieu. Kortom, voortaan
doen wij aan gladheidpreventie! U ook?
Rolf Breslau
Segment Manager Road Salt
9
Column