een toekomst voor watertorens - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

36 |
We hebben deze algemene uitgangspunten vertaald in
concrete tips en richtlijnen voor het ontwerp van monumentale
watertorens.
cultuurhistorische betekenis
Over het belang van onderzoek vooraf is al gesproken in
hoofdstuk 3. De functie van een bouwhistorisch onderzoek
is steeds: het verkrijgen van nieuwe informatie (beter
begrip van het monument) en betere restauratieplannen.
Documentatie is een tweede manier om cultuurhistorie in
te bedden in de herbestemming. Wanneer het bijvoorbeeld
niet mogelijk is om bij de nieuwe bestemming het reservoir
in het zicht te houden, kan een deel van het reservoir
reversibel of definitief aan het zicht worden onttrokken.
Wanneer een dergelijke oplossing geen uitkomst biedt en
de noodzaak om het watervat te verwijderen onvermijdelijk
blijkt, is bouwhistorische documentatie zeer wenselijk.
nieuwe functie voor het reservoir
Het waterreservoir is de ‘voorraadkamer’ van de watertoren
en biedt een fantastische ruimte op grote hoogte. Het
plaatsen van een zwevende verdieping kan meer vloerop-
Kleurige afwerking verleent het interieur eigentijdse accenten en plaatst de technische voorzieningen
van de monumentale watertoren in een frisse, nieuwe context. Oorspronkelijk ontwerp uit 1935 van
architect P.A.H. Hornix met medewerking van J.H.J. op den Oordt. Breda, Speelhuislaan 158.
pervlak bieden zonder dat de karakteristieke binnenvorm
van de toren verloren gaat. Eventueel kan het reservoir ook
gedeeltelijk worden benut. Zo blijft een zeer belangrijk en
karakteristiek onderdeel van de watertoren in beeld.
In de herbestemde watertoren van Delft is bijvoorbeeld
het waterreservoir deels gebruikt als meditatiezaal en in de
watertoren in Dordrecht zijn hotelkamers in het reservoir
ondergebracht waarbij het reservoir deels behouden is. Dit
is een passende functie voor het reservoir omdat er dan ook
geen vraag is naar meer daglicht dan de toren van oorsprong
ontvangt.
De monumentale watertoren in Groningen uit 1908 werd
in 1977 buiten bedrijf gesteld en in 1988 gerestaureerd. De
gemeente wil de toren een passende nieuwe bestemming
te geven. Het monument wordt naar verwachting geschikt
gemaakt als concert- en gehoorzaal. Niet op de begane
grond, maar ver boven het maaiveld, ín het geklonken
waterreservoir, zal het toekomstige publiek in een bijzondere
ambiance van uitvoeringen en voorstellingen kunnen
genieten. Het reservoir is van het Barkhausen-type en heeft
de vorm van een enorme eierdop.
In de stalen wand worden uitsparingen aangebracht die als
toegang voor de zalen gaan dienen. De stalen uitsneden
worden als vliegtuigdeuren behandeld en vormen in gesloten
toestand één visueel geheel met het tot een kunstzin-
Leidingen, peilstokken, kranen en dergelijke verwijzen naar de oorspronkelijke
functie van de watertoren en hebben potentie voor een nieuw te
ontwerpen interieur. Groningen, Noorderbinnensingel 14.