Militair Erfgoed - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Militair Erfgoed - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Militair Erfgoed - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
M I L I T A I R E R F G O E D<br />
TWEE OF MEER LUSSEN, EVENWIJDIG AAN ELKAAR<br />
Het complex heeft twee of meer langgerekte lussen die evenwijdig aan elkaar<br />
zijn geplaatst. De gebouwen liggen aan weerszijden van de weg. Er zijn<br />
complexen met twee lussen (Deurne/Vlierden, Loon op Zand 3, 4 en 6,<br />
Nieuw-Balinge, Stegerveld, Ulicoten B), drie lussen (Elsendorp, Heesch,<br />
Tilburg, Valkenswaard, IJsselstein) en vier lussen (Baarle-Nassau).<br />
Soms worden een of meerdere lussen doorsneden door een weg, waardoor<br />
complexen ontstaan met drie lussen (Schaijk, Ulicoten C) en carrévormige<br />
complexen met vier compartimenten (Eerde I en II, Lopik, Maartensdijk).<br />
MEERDERE LUSSEN ACH TER EN/OF NAAST ELKAAR<br />
GEPLAATST<br />
Onder deze categorie valt <strong>het</strong> merendeel van de MOB-complexen. Het betreft<br />
complexen waarbij meerdere lussen zonder enige vorm van regelmaat achter<br />
en/of naast elkaar zijn geplaatst. Meestal wordt de aaneenschakeling van lussen<br />
bepaald door de vorm van <strong>het</strong> terrein, zoals bij De Rips-Oploo, Driehuis, Loon<br />
op Zand 5, Mill, Oirschot, Spoordonk, Ulicoten A, Wilp en Zeeland. Soms<br />
wordt de vorm ook bepaald door functionele eisen, zoals de scheiding van de<br />
munitiemagazijnen van de rest van <strong>het</strong> complex (Ruinen).<br />
GRIDVORMIG<br />
Hierbij liggen de magazijnen in rijen naast elkaar, aan een zijde van de weg,<br />
waardoor een regelmatig patroon, een grid, ontstaat. Dit is doorgaans <strong>het</strong> geval<br />
bij munitiemagazijncomplexen (Coevorden, Donderen, Hoenderloo II,<br />
Veenhuizen) en een enkele keer bij een magazijnencomplex (Scherpenberg).<br />
Vanwege <strong>het</strong> ontploffingsgevaar worden de munitiemagazijnen elk afzonderlijk<br />
omgeven door een talud.<br />
AFWIJKENDE VORMEN<br />
Bij hoge uitzondering wordt de structuur van een MOB-complex niet bepaald<br />
door een of meer lusvormige wegen, maar wordt de situatie bepaald door reeds<br />
aanwezige elementen. Zo bestaat <strong>het</strong> bulkmagazijn Dongen uit één rechte weg<br />
met een aparte in- en uitgang. De lus wordt in feite gevormd door de openbare<br />
wegen aan de <strong>voor</strong>- en achterzijde, die even verderop bij elkaar komen. Hier is<br />
sprake van een zogenoemd ‘bevostraatje’ (be<strong>voor</strong>radingsstraatje). In Bergen zijn<br />
de loodsen gegroepeerd rondom een drietal pleinen: vloeren van <strong>voor</strong>malige<br />
hangars. Veldhoven is deels geprojecteerd op de reeds aanwezige wegen van <strong>het</strong><br />
<strong>voor</strong>malige vliegveld Welschap. Het complex bestaat uit een rechte weg met<br />
aan weerszijden doodlopende zijwegen, waaraan de loodsen in groepen van vier<br />
lagen. 15 Bij enkele complexen is <strong>het</strong> beschikbare terrein bepalend <strong>voor</strong> een<br />
afwijkende opzet. Wanroy ligt op een langwerpige zandopduiking in de Peel<br />
met als gevolg dat de wegen een soort lange vlecht vormen. Bij <strong>het</strong> werkplaatsencomplex<br />
in Dongen zorgt niet alleen de vorm van <strong>het</strong> beschikbare terrein,<br />
maar ook de speciale functie (geen magazijnen) <strong>voor</strong> een andere, meer<br />
complexe stedenbouwkundige opzet.<br />
15 Deze loodsen zijn inmiddels afgebroken.<br />
31