Richtlijn voor basisbibliotheken - Vereniging van Openbare ...

ichtlijn voor basisbibliotheken
Deze Richtlijn gaat nader in op het aanbod aan voorzieningen dat een bibliotheek
ten minste moet kunnen leveren om als basisbibliotheek te worden
bestempeld. De eigen inkomsten van bibliotheken zijn echter ontoereikend
voor de exploitatie. Ze zijn afhankelijk van subsidies. Om ook de subsidieverstrekker
inzicht te bieden op wat van hem wordt verwacht, geeft de
Richtlijn ook aan welke middelen in termen van collectie, personeel, gebouw
en netwerken nodig zijn om het gewenste aanbod te kunnen verzorgen.
Waar de kernfuncties: informatie, cultuur, educatie, leesbevordering en maatschappelijk
debat in het geding zijn, geeft de Richtlijn aanwijzingen voor de
manier waarop en de mate waarin de inbreng van de basisbibliotheek vorm
dient te krijgen. Die aanwijzingen zijn in die zin normatief dat ze in elk geval op
een nader te bepalen niveau moeten worden gerealiseerd. Overeenstemming
over een verantwoord basisniveau betekent niet dat dit voor eens en voor
altijd vastligt. Het is evenmin zo dat dit basisniveau in alle gevallen het meest
wenselijke is. Daarvoor zijn twee hoofdredenen. In de eerste plaats is de
Richtlijn een dynamisch instrument waarvan de inhoud geregeld zal moeten
worden aangepast aan maatschappelijke en technische ontwikkelingen. In de
tweede plaats zijn er ten aanzien van alle vijf genoemde kernfuncties aanzienlijk
meer mogelijkheden om de basisbibliotheek in te zetten voor het realiseren
van doelstellingen van gemeentebeleid dan het basisniveau toelaat. En ook dat
wil de Richtlijn laten zien. Daartoe schetst de Richtlijn ook op welke manier de
bibliotheek voor de plaatselijke gemeenschap meer kan betekenen naarmate
deze meer armslag krijgt. In die zin is de Richtlijn ook een blauwdruk voor
verschillende manieren waarop bibliotheken de dienstverlening aan het publiek
vorm en inhoud kunnen geven. Deze instrumentele benadering laat met name
subsidiënten en andere financiers zien hoe de bibliotheek, variërend in
intensiteit, kan worden ingezet voor het verwezenlijken van beleidsaspiraties.
Wellicht zullen er uiteindelijk slechts enkele bibliotheken ontstaan die over de
hele linie beantwoorden aan het hoogste streefniveau. Maar dat zijn dan wel
schitterende bibliotheken. Niet alleen een wervend visitekaartje voor de
gemeente, ook een slagvaardig beleidsinstrument.
In de jaarlijkse vernieuwingsagenda spreken gemeente en bibliotheek af hoe,
met inachtneming van tenminste het basisniveau van de Richtlijn, invulling
wordt gegeven aan de eigen basisbibliotheek. Uiteraard wordt daarbij rekening
gehouden met bijzondere plaatselijke omstandigheden. Als opdrachtgever is
de gemeente, verantwoordelijk voor de financiële, personele, organisatorische
en andere mogelijkheden die de basisbibliotheek krijgt geboden om te kunnen
functioneren. Het bepalen van die ruimte gebeurt in onderling overleg, waarbij
de gemeente aangeeft op welke manier men de bibliotheek wil inzetten voor
de doeleinden van gemeentelijk beleid en de bibliotheekdirectie voorrekent
wat daarvoor nodig is. De bibliotheek heeft hierin haar eigen rol en maakt in
overleg met de gemeente keuzes in niveau van dienstverlening en de gewenste
output. Ook zal de basisbibliotheek op eigen initiatief diensten aanbieden, en
ook dan geldt:‘voor wat hoort wat’. De uiteindelijk gemaakte afspraken worden
door de gemeente vastgelegd. De bibliotheek stelt een concreet bedrijfsplan
op, over de uitvoering waarvan periodiek verantwoording wordt afgelegd.
Verschillende bibliotheken maken nu al extra werk van één of meer onderdelen,
de zogeheten speerpunten van het plaatselijke gemeentelijke- en bibliotheekbeleid.
Soms is dat historisch bepaald, bijvoorbeeld door de aanwezigheid van
een waardevolle deelcollectie. In andere gevallen geeft de plaatselijke omgeving
of de samenstelling van de bevolkingsopbouw de doorslag. Van elke zichzelf
14