Richtlijn voor basisbibliotheken - Vereniging van Openbare ...

ichtlijn voor basisbibliotheken
3.3 De basisbibliotheek als encyclopedie van kunst
en cultuur
In haar cultuurnota ‘Meer dan de som’ bestempelt staatsecretaris Van der
Laan cultuur als het DNA van de Nederlandse samenleving. 10 Zij heeft daarbij
vooral de zogeheten ‘specifieke cultuur’ op het oog, uitingen van intellectuele
en vooral artistieke activiteiten. De grondslag voor het overheidsbeleid terzake
is de Wet Specifiek cultuurbeleid, waarvan hoofdstuk IVA is gewijd aan het
bibliotheekwerk. Binnen die specifieke cultuur neemt de bibliotheek vanouds
een sterke positie in op het gebied van letterkunde. Verscheidene bibliotheken
geven daaraan een extra accent door het beheer van belangwekkende historische
collecties, die niet zelden levend worden gehouden door bijvoorbeeld de aankoop
van het archief van plaatselijke literaire figuur. Om de betekenis van de
basisbibliotheek voor lezen en literatuur extra kracht bij te zetten, is daaraan
een aparte kernfunctie gekoppeld die in hoofdstuk 3.4 nader wordt belicht.
Hoezeer ook verwant, het werkterrein van de bibliotheek is geenszins beperkt
tot de literatuur. Het strekt zich ook uit over andere vormen van kunst en cultuur.
Beeldende kunst en vormgeving, theater, muziek, dans, monumenten, archieven
en museumschatten horen er net zo goed bij. Het scala strekt zich uit van klassiek
of traditioneel tot zeer modern, en van populair tot moeilijk toegankelijk.
Het houdt niet op bij de professionele kunst- en cultuurbeoefening , maar
omvat ook het werk van amateurs en dilettanten in de oorspronkelijke gunstige
betekenis van liefhebbers. Cultuur in deze betekenis zit niet alleen in de genen
van een land, maar net zo goed in die van een stad, streek, regio of provincie.
Daarom zijn kunst en cultuur zeer bepalend voor de eigen identiteit van de
plaatselijke omgeving en zijn het zwaar wegende factoren voor de toeristische
aantrekkingskracht en het vestigingsklimaat.
Door zijn brede benadering van kunst en cultuur bekleedt de openbare basisbibliotheek
een centrale positie binnen het plaatselijke culturele leven.
Kunst en cultuur is wat mensen met elkaar verbindt, maar tegelijkertijd ook van
elkaar onderscheidt. De openbare bibliotheek is van iedereen, en aldus ook een
plaats waar de cultuuruitingen van mensen met een verschillende culturele
achtergrond aan bod moeten kunnen komen. Via hun cultuuruitingen leren
mensen elkaar kennen. Het aan elkaar laten zien van culturele prestaties leidt
tot vreedzame confrontaties, wederzijds begrip en respect. De culturele functie
van de basisbibliotheek strekt zich daarom ook uit over de niet-westerse cultuur.
In een recent advies over leesbevordering heeft de Raad voor Cultuur erop
gewezen dat leesvaardigheid een onmisbare sleutel vormt tot het deelnemen
aan alle mogelijke vormen van cultuur. Leesbevordering moet daarom niet
alleen worden benaderd als onderdeel van het letterenbeleid, maar als de literaire
pendant van cultuureducatie over de volle breedte van het cultuuraanbod.
De raad beschouwt leesbevordering dan ook als een volwaardig onderdeel is
van het algemene cultuurbeleid. De verschillende taken die in het kader van
het leesbevorderingsbeleid aan de bibliotheken worden toebedeeld, dienen
vanuit deze brede context te worden uitgeoefend.
Vanuit dezelfde brede opvatting en rekening houdend met het reguliere aanbod
organiseert en ontplooit de basisbibliotheek zelf culturele evenementen en
activiteiten. Dat kan uiteenlopen van het programmeren in eigen huis, of daarbuiten,
van jeugdtheater, films, concerten van plaatselijke muziekensembles
10 Cultuurnota, Meer dan de Som, Den Haag, 2004.
32