dE CiJFERS - deBuren

familiale banden: moeder-dochter en vader-zoon. We vonden dit een
mooie invalshoek om in het jaar 2008 terug te blikken naar mei
’68, met telkens een vertegenwoordiger van de generatie ’68 en ’08,
waarbij de twee sprekers elkaar bovendien goed kennen.
In de eerste aflevering waren schrijver Walter van den Broeck en zijn
zoon Karl te gast, die hoofdredacteur is van Knack. Tijdens gesprek,
dat door Gui Polspoel in goede banen werd geleid, ging het onder
meer over engagement in de journalistiek vroeger en nu.
Tijdens de tweede aflevering kwam de politiek aan bod, met moeder
Leona en Maya Detiège, die door de Nederlandse journalist Bart
Dirks (de Volkskrant) werden geïnterviewd.
.4. Homo Universalis. De kunst van het weten
Begin 2006 besloot deBuren om een reeks op te starten die de wetenschap
centraal zou plaatsen. Een reeks ontmoetingen met wetenschappers
onder het motto: de kunst van het weten. De formule van
deze avonden is sinds de start gewijzigd maar centraal blijven de wetenschap,
de wetenschappers, hun onderzoek, passies en drijfveren.
Na drie seizoenen duo’s uitgenodigd te hebben, keerden we in 2007
terug tot de essentie en nodigden we telkens een Vlaamse of Nederlandse
wetenschapper uit. Sinds het najaar van 2007 werken we
ook met themalijnen. Eerst kwamen de biomedische wetenschappen
aan bod met Catherine Verfaillie, Jean-Jacques Cassiman en Dick
Swaab.
In 2008 hebben we ervoor gekozen om de actualiteit mee te nemen
in de keuze van de thema’s. In het eerste deel richtten we de blik op
klimaat, milieu en energie. Tijdens het najaar namen we een aanloop
naar het Darwinjaar in 2009 met biologen en de evolutietheorie.
Klimaat, milieu en energie:
4 wetenschappers met 4 verschillende visies.
Dat het klimaatprobleem voor veel discussie zorgt, is een understatement.
Een van de moeilijke onderdelen van het klimaatdebat is het
hoofdstuk energie. Dat ligt bijzonder gevoelig omdat dat onderwerp
rechtstreeks en snel raakt aan de leefwereld van ‘de mensen’. Precies
omdat het zo dicht bij de mensen staat, is het absoluut belangrijk dat
er een duidelijk en eerlijk debat gevoerd wordt over ‘energie’. Daar
zijn we allemaal bij gebaat, nu en in de toekomst.
In de eerste aflevering van Homo Universalis van 2008 zei Jean-
Pascal van Ypersele het al: “De vraag is niet zozeer of we licht nodig
hebben, de vraag is of we om het licht te doen branden elektriciteit
nodig hebben. Energie-efficiënte zal wellicht deel uit maken van oplossingen
voor dit vraagstuk.”
De tweede gast, Hans Oerlemans, is meteoroloog en klimaatrealist.
Hij beklemtoonde dat het een moeilijk en ingewikkeld debat is waarbij
men soms van kamp wisselt zonder daarvan zelf op de hoogte te
zijn. Tijdens het gesprek uitte hij ook zijn verbazing en afkeer van het
feit dat het hele debat, inclusief het onderzoek, politiek geworden is.
Hij was een van de auteurs van het IPCC tot hij zich terugtrok omdat
hij de politieke inmenging niet langer wou ondergaan. Hij gelooft
wel nog in de integriteit van het wetenschappelijke onderzoek van de
leden van het IPCC, maar de communicatie erover en de rapporten
worden meer en meer op maat gemaakt van de politiek. Dat geldt
eveneens voor de toonaangevende tijdschriften Nature en Science.
Oerlemans gaf een blik achter de schermen van het wetenschappelijk
onderzoek, de financiering, de subsidieaanvragen en – toekenningen
en de publicatiepolitiek van wetenschappelijke tijdschriften. Een verhelderende
en ontnuchterende blik achter de schermen.
Derde gast in de reeks was energiespecialist William D’Haeseleer.
Hij is voorstander van een rationele benadering van het energievraagstuk,
en dan in het bijzonder van het nucleaire luik van dat
vraagstuk. Ook hij wees erop dat de emotie het tegenwoordig vaak
overneemt van de rationaliteit.
De eerste reeks van Homo Universalis in 2008 werd afgesloten door
geoloog Salomon Kroonenberg. Geologen hebben een langeafstandsblik
en kijken dus vanuit een ander perspectief naar het klimaatprobleem
dan bijvoorbeeld meteorologen. Kroonenberg kon dan ook
niet ontbreken in de reeks over klimaat, milieu en energie - al was het
maar omdat zijn boek De menselijke maat een absolute bestseller is
met meer dan 20.000 verkochte exemplaren.
Naar aanleiding van zijn komst naar deBuren publiceerde De
Standaard een opiniestuk over het klimaat (zie hiernaast) ‘Koelt
het klimaat weer af?’. Een stuk dat heftige reacties en talrijke lezersbrieven
uitlokte. In het stuk drukte hij de wens uit om op een
rationele manier naar de toekomst van de aarde en het klimaat te
kijken: “Laten we niet de starre tuinman zijn, die tevergeefs probeert
de natuur in een keurslijf te dwingen, maar de natuurliefhebber die
meebeweegt met veranderingen. De zes miljard heldere breinen van
de huidige wereldbevolking zijn inventief genoeg om daar nieuwe
manieren voor te bedenken.”
Darwin en de evolutieleer:
drie overtuigde Darwinisten
onTMoETinGEn
Op 24 november 2009 zal het precies 150 jaar geleden zijn dat
Charles Darwin, grondlegger van de evolutietheorie, zijn hoofdwerk
On The Origin of Species publiceerde. Het deed de wetenschappelijke
wereld – en eigenlijk ook wel de hele wereld daarbuiten – op zijn
grondvesten daveren. Het heeft behoorlijk lang geduurd vooraleer
de theorie van Darwin aanvaard werd, niettegenstaande de overtuigende
bewijslast.
Met de tweede reeks afleveringen van Homo Universalis nam de-
Buren in 2008 een aanloop naar het Darwinjaar. De evolutietheorie
heeft meer tentakels in het gewone leven dan vaak wordt gedacht.
De kennis ervan is soms eenzijdig of beperkt, maar wie zich er wil in
jaarverslag 008