vragen - Hogeschool Rotterdam

Studievoorbereiding
VOORBLAD
EXAMENOPGAVE
Succes met het examen
Vakcode: NedLezen 09.01 Vak: Nederlands Lezen
Tijdsduur: 1 uur en 30 minuten
- Er zijn geen hulpmiddelen toegestaan bij het examen
- Het examen bestaat uit: 30 meerkeuzevragen
- Aantal pagina’s: 12
- Bijlage(n): Geen
Beoordeling van de toets:
Meerkeuzevragen: 100 % van totaal cijfer
Vul je naam in op het uitwerkingspapier en het meerkeuze
antwoordenblad.
Kruis het goede antwoord aan bij de meerkeuzevraag op het
antwoordenblad.
Schrijf alsjeblieft zo duidelijk mogelijk.
Nederlands Lezen 09.01 1

School beducht voor aanbod van Turkse taal
Door Tinus van Lieshout
I. Tijdens open dagen profileren scholen in het voortgezet onderwijs zich
met allerlei buitenlandse reizen, waardoor leerlingen kennismaken met
andere talen en culturen.
II. Het etaleren van diversiteit qua talen en culturen op de school zelf blijft
vooralsnog een groot taboe. Het witte leerlingaantal dicteert.
III. Vroeger was het voor middelbare scholen niet moeilijk om voldoende
aanmeldingen te krijgen. De welwillendheid van directeuren van
basisscholen, de nabijheid en de strengheid waren afdoende.
Tegenwoordig voeren scholen in het voortgezet onderwijs een ware
strijd om de gunst van groep-achters en hun ouders. Alles wordt uit de
kast getrokken om hen te paaien. De school wordt opgepoetst, mooie
folders zijn gedrukt en de leerkrachten halen tal van snufjes van stal om
te laten zien hoe leuk onderwijs kan zijn. Na de open dag verdwijnen die
weer voor een jaar in de kast.
IV. De open dagen zijn voor leerkrachten het moment om mankementen
verholpen te krijgen. Kapotte jaloezieën die al een jaar op half elf
hangen, worden spoorslags gemaakt. De school moet spic en span zijn
voor de kritische consument.
V. Scholen profileren zich op allerlei gebied. De één schermt met tweetalig
onderwijs, de ander met een technasium, weer een ander met
internationalisering. In het kader van internationalisering en globalisering
maken kinderen kennis met andere talen en culturen binnen Europa.
Iedere zichzelf respecterende school maakt flitsende buitenlandreizen
met haar leerlingen. Daar is niets mis mee. Maar geen enkele school in
het voorgezet onderwijs zet diversiteit, rijkdom aan culturen en talen
binnen de school in de etalage. Laat staan de mogelijkheid om deze
potenties en kwaliteiten aan te boren en verder te ontwikkelen bij
leerlingen.
VI. Talen en culturen die buiten het West-Europese denkkader vallen,
worden eerder als lastig en storend ervaren. Slechts een enkele school
komt met Spaans, maar dat is vooral gewild bij meisjes die het Costa
Brava-gevoel van de vakantie willen vasthouden. Het lijkt ze enig om
sangria in het Spaans te kunnen bestellen bij de goedogende ober die
bij nader inzien Catalaans blijkt te spreken. Met een mondiale kijk of een
economisch motief heeft het niets van doen.
VII. Waarom zijn scholen niet bereid om het arsenaal aan talen uit te
breiden? Is het de gevestigde lobby van taaldocenten Duits en Frans die
dit beperkte aanbod bepaalt of zijn schooldirecties en -besturen
bevreesd voor een verkeerde uitstraling? Scholen zijn beducht dat het
aanbod van bijvoorbeeld Turks, Arabisch of Chinees als examenvak een
aanzuigende werking heeft op leerlingen met een Turkse, Arabische of
Nederlands Lezen 09.01 2

Chinese achtergrond. Daar wringt in mijn optiek de schoen. Scholen
willen niet bekend staan als een school met Turken of Marokkanen.
Daar scoor je blijkbaar vanuit pr-oogpunt geen punten mee.
VIII. Deze visie is kortzichtig. Er ontstaat een groeiend midden- en hoger
kader afkomstig uit deze groepen, die daar op termijn om zullen vragen.
Niet alleen om de taal levend te houden, maar vooral vanuit economisch
perspectief. Verder denk ik dat ook veel autochtone leerlingen
mogelijkheden zien als scholen het aanbod zouden verbreden. China is
booming, Turkije zal te zijner tijd lid worden van de Europese Unie en
met Arabisch bereik je 200 miljoen mensen in twintig landen.
IX. De reden om het niet te doen is niet gelegen in de wetgeving. Spaans
was al mogelijk en sinds het examenprogramma van 1998 bestaat de
mogelijkheid om Arabisch, Italiaans, Russisch en Turks op het rooster te
zetten. In de praktijk gebeurt dat nauwelijks.
X. De Europese Commissie en de Raad van Europa zijn er voorstander
van dat iedere burger geschoold wordt in drie talen: de officiële of
meerderheidstaal van het land waar hij of zij woont, het Engels als lingua
franca voor internationale communicatie en een derde taal naar keuze.
Daarmee wordt de mogelijkheid geboden voor anderstalige leerlingen
om les te krijgen in de thuis- of landstaal.
XI. Natuurlijk zijn er organisatorische knelpunten die om een oplossing
vragen, maar allereerst moeten scholen en schoolbesturen een zekere
bereidheid en visie aan de dag leggen om daarover na te denken.
Anders laat Nederland de aanwezige talenten en kwaliteiten ongebruikt
liggen, terwijl die heel eenvoudig aangewend zouden kunnen worden.
Maar daar moet je wel voor openstaan en de deur op een kier zetten!
De auteur is adviseur onderwijs bij Palet, adviseurs diversiteit, in
Eindhoven.
www.ed.nl, donderdag 15 januari 2009
Nederlands Lezen 09.01 3

Vragen bij “School beducht voor aanbod van Turkse taal”
1. Wat is de beste samenvatting van de tekst?
a. Tijdens open dagen wordt de school weer opgeknapt en
schoongemaakt, maar tegelijkertijd hebben de leerkrachten geen
aandacht voor de scholieren.
b. Scholen zijn beducht voor aanbod van de Turkse taal.
c. Het etaleren van diverse talen en culturen is een taboe.
d. Tijdens open dagen tonen scholen hun bezigheden met buitenlandse
reizen, maar tegelijkertijd weren ze allochtone scholieren door geen
Turks, Arabisch of Chinees aan te bieden.
2. Wat betekent ‘beducht’ (titel)?
a. Beroemd.
b. Bekend.
c. Begaan.
d. Bevreesd.
3. Wat is het verband tussen alinea I en II?
a. Tegenstellend.
b. Toelichtend.
c. Opsommend.
d. Verklarend.
4. In welke alinea(‘s) van de tekst is sprake van een vorm van humor?
a. Alinea II en III.
b. Alinea II, III en IV.
c. Alinea III en IV.
d. Alinea IV.
5. Welk woord of woordcombinaties zou(den) op de plaats van ‘profileren zich’
kunnen komen te staan (alinea I)?
a. vertonen een eigen karakter
b. showen
c. sloven zich uit
d. bieden zich aan
6. Naar wat verwijst ‘haar’ in alinea V?
a. culturen binnen Europa
b. Europa
c. iedere zichzelf respecterende school
d. school
Nederlands Lezen 09.01 4

7. Is, volgens de schrijver, het Costa Brava-gevoel een goede motivatie om
Spaans te leren?
a. Ja, want dan weet je hoe je in een restaurant moet bestellen.
b. Ja, want het is goed voor je mondiale kijk.
c. Nee, want in een restaurant spreken ze toch meestal Catalaans.
d. Nee, want je zou vanuit andere beweegredenen moeten handelen.
8. Waarom willen scholen niet meer talen aanbieden?
a. De oude taaldocenten zijn bang dat hun eigen taal minder populair
wordt.
b. Turks, Arabisch en Chinees zijn geen gevestigde talen.
c. Een school met veel Turkse, Arabische en Chinese leerlingen heeft
geen goede uitstraling.
d. Met meer talen scoor je geen punten.
9. In alinea VIII staat ‘Deze visie is kortzichtig.’ Waarom is dat zo?
a. Het aantal hoogopgeleide Turken, Arabieren en Chinezen stijgt en zij
hebben steeds meer de behoefte Turks, Arabisch of Chinees te leren.
b. Er ontstaat een groeiend midden- en hoger kader afkomstig uit deze
groepen, die om meerdere talen zullen vragen.
c. China is booming, Turkije wordt lid van de Europese Unie en Arabisch
wordt in twintig landen gesproken.
d. Je scoort er wel punten mee.
10. Naar wat verwijst ‘daar’ in alinea VIII?
a. kortzichtigheid
b. economisch perspectief
c. moedertaallessen
d. taallessen
11. Staat het in de wet dat vreemde talen aanbieden op scholen verboden is?
a. Ja en dat gebeurt dan ook nauwelijks in de praktijk.
b. Ja, er wordt al Spaans, Arabisch, Italiaans, Russisch en Turks
gegeven.
c. Nee, bepaalde vreemde talen mogen wel aangeboden worden.
d. Nee, scholen hebben de vrijheid om aan te bieden wat ze willen.
12. Welk probleem wordt aangekaart in de tekst?
a. Turks, Arabisch en Chinees wordt nauwelijks op scholen gegeven.
b. Tijdens open dagen ligt de nadruk op de verkeerde aspecten.
c. Er is te weinig aandacht voor tweetalig onderwijs.
d. Scholen willen zoveel mogelijk witte leerlingen.
Nederlands Lezen 09.01 5

13. Welke mogelijke oplossing wordt voor dit probleem aangedragen?
a. Scholen moeten de deur op een kier willen zetten.
b. Scholen moeten over het probleem willen nadenken.
c. Scholen moeten werken aan organisatorische knelpunten.
d. Scholen moeten bereid zijn na te denken over organisatorische
knelpunten.
14. Wat is het voornaamste doel van deze tekst?
a. Informeren.
b. Laten beschouwen.
c. Overtuigen.
d. Verduidelijken.
15. Wat is het standpunt van de schrijver?
a. Scholen zouden een einde moeten maken aan het weren van
allochtone leerlingen.
b. Scholen zouden er vrij in moeten zijn om verschillende talen aan te
bieden.
c. Scholen moeten openstaan voor verschillende culturen.
d. Scholen moeten autochtone leerlingen kennis laten nemen van
verschillende talen en culturen.
Nederlands Lezen 09.01 6

Houd de kinderen betrokken
door Wouter Bax
I. De Nederlandse burger mag dan mondiger en zelfstandiger zijn,
Nederland telt miljoenen 'buitenstaanders' die een steeds groter
stempel drukken op de samenleving. Deze mensen beschikken niet
altijd over de zelfredzaamheid en de vaardigheden die nodig zijn om
de keuzes te maken die de samenleving van hen vraagt. Dat maakt
hen en hun kinderen kwetsbaar.
II. Het is verleidelijk om op basis van het onderzoek van bureau
Motivaction, dat wordt gepubliceerd in de bundel 'Benauwd in het
midden', te stellen dat Nederland 4,1 miljoen van deze
buitenstaanders telt, maar dat verdient natuurlijk nuancering. Het
getal is de optelsom van twee van de acht 'mentaliteitsmilieus' die
onderzoeker Martijn Lampert van Motivaction beschrijft, namelijk de
'moderne burgerij' en de 'gemaksgeoriënteerden'.
III. Samen maken ze zo'n 32 procent van de bevolking uit en ze
onderscheiden zich door hun afzijdige burgerschap, zegt Lampert:
"Ze ervaren een grote afstand tot de politiek en de overheid, voelen
zich bedreigd door globalisering en immigratie, zijn materialistisch
ingesteld en zijn op zoek naar maatschappelijke zekerheid en
erkenning. De traditionele burgerij -vanouds een grote buffer van
maatschappelijk vertrouwen- is in de afgelopen decennia sterk
gekrompen."
IV. Maar wie de afzijdige burgers 'verwende burgers' noemt, gaat te kort
door de bocht, benadrukt Lampert. "De andere kant van de medaille
is dat de afstand tot de overheid die zij ervaren wederkerig is: veel
politici en beleidsmakers slagen er niet in om de buitenstaanders te
bereiken. Ze maken zelf deel uit van andere sociale segmenten. In de
tijd van de verzuiling waren er nog natuurlijke banden tussen de elite
en deze groep. Die zijn weggevallen, waardoor ook de
voorbeeldfunctie van de elite voor deze groep is weggevallen."
V. Een gevolg is dat de buitenstaanders bitter weinig maatschappelijke
ruggensteun hebben, en dat heeft verstrekkende gevolgen die niet
alleen hen, maar mede via hun kinderen de hele maatschappij raken.
"De nabije ander -meestal het eigen gezin- is voor hen de
belangrijkste bron van zingeving", zegt Lampert. "De buitenstaanders
voelen zich niet verbonden met een groter verhaal dan hun eigen
leven. Zij vormen de minst religieuze groep, die evenmin verwant is
met de humanistische traditie. Ze zoeken wel richting, maar ontlenen
die vooral aan opinieleiders in hun eigen kring, de televisie en de
markt van consumptieartikelen."
VI. Dat betekent dat de buitenstaander vooral materialistisch is ingesteld,
gevoelig is voor prikkels en aansluit bij het kortetermijndenken van de
merken en trends die de markt hem aanbiedt. "Deze mensen hebben
Nederlands Lezen 09.01 7

moeite om zich te matigen en hun behoeften uit te stellen", zegt
Lampert. "Matiging en zelfbeheersing komen immers voort uit een
hoger ideaal van beschaving, omgangsvormen en empathie. Je bent
deel van een grotere wereld, maar de wereld van deze mensen is
heel klein."
VII. Maar die buitenwereld wordt door de buitenstaanders als vijandig
ervaren, vooral omdat ze moeite hebben met de complexiteit die de
buitenwereld met zich meebrengt.
VIII. Uit eerder Motivaction-onderzoek blijkt dat deze mensen gemiddeld
minder gezond zijn -ze kampen bijvoorbeeld meer met overgewicht-
en zich bedreigd voelen door de veranderingen in de maatschappij.
Ze voelen zich niet erkend door de overheid en de politiek.
IX. Motivaction voorziet dat de invloed van de afzijdige burger op de
maatschappij nog flink zal toenemen. Vier op de tien ouders zijn
afkomstig uit deze groep en de kans is groot dat ze deze waarden op
hun kinderen overdragen. "Vaak hebben de kinderen net als hun
ouders moeite met richting vinden en het maken van keuzes", zegt
Lampert, "waardoor ze eveneens onzeker zijn over zichzelf."
X. Die lage score op matiging en zelfbeheersing leidt ook tot
maatschappelijke problemen bij kinderen en jongeren die zichtbaar
worden in de toename van bijvoorbeeld schulden, overgewicht,
pesten, schooluitval, alcoholmisbruik en probleemgedrag zoals een
'korter lontje'.
XI. Voor de rest van de maatschappij komt de achterstand van deze
kinderen tot uitdrukking in, wat Lampert noemt, het zware beroep dat
zij doen op de morele infrastructuur. Hij bedoelt daarmee dat het
andere mensen dan de ouders zijn die de achterstand bij de kinderen
moeten wegwerken. Buurtgenoten, onderwijzers, ordehandhavers,
mensen in de gezondheidszorg en maatschappelijke hulpverleners
krijgen met het groeien van de groep buitenstaanders een steeds
zwaardere last op hun schouders, en vragen zich daarom ook steeds
vaker hardop af: waarom moet ik dat doen, waarom doen de ouders
dat niet zelf?
XII. "Toch is en blijft hun rol heel belangrijk", zegt Lampert. "Zij zijn
degenen die de kinderen in contact kunnen brengen met andere
perspectieven. Kinderen bevinden zich in een exploratieve levensfase
en zijn niet per definitie voorbestemd om in de voetsporen van hun
ouders te treden, en hier liggen kansen. Hierin past bijvoorbeeld het
idee van de maatschappelijke stage, zoals dat in Den Haag wordt
besproken. Ook het onderwijs -het eerste structurele contact van vele
kinderen met een grotere buitenwereld- heeft hierin een grote rol. Het
contact met vrijwilligers, onderwijzers of andere inspiratoren kan net
dat vonkje geven voor een wederkerige relatie met de maatschappij."
Nederlands Lezen 09.01 8

XIII. De buitenstaanders zelf laten in meerdere onderzoeken van
Motivaction blijken dat ze veel behoefte hebben aan duiding, richting
en leiderschap van de overheid. Zij verwachten dat de overheid hun
problemen oplost en zijn vervolgens weer teleurgesteld dat dat niet
gebeurt. "Dat is een interessant gegeven", zegt Lampert. "Naarmate
politici minder gezag uitoefenen en uitstralen en meer beloven,
worden de buitenstaanders ontevredener, vooral omdat ze zich
daardoor onveiliger voelen."
XIV. Bij de opkomst van een groep als deze is populisme een voor de
hand liggende reactie van politici. Ze willen de mensen immers
representeren. "Je gaat mensen veel dingen beloven die ze willen",
zegt Lampert. "Maar dat is een lastige weg, want dat kan simpelweg
niet. Uit een ander onderzoek van ons bleek bijvoorbeeld dat
buitenstaanders, gevraagd naar wat ze zouden doen als ze minister
van financiën waren, het begrotingstekort zouden laten oplopen. Zo
bezien is populisme bij uitstek een uiting van onmatigheid."
XV. In plaats daarvan kunnen politici juist duidelijkheid en richting geven
en ronduit toegeven dat hun middelen beperkt zijn en ze prioriteiten
moeten stellen. Bij de groep buitenstaanders -die zich eerder als
toeschouwer dan als deelnemer opstelt en die eerder in rechten dan
in plichten denkt- zou bovendien de wederkerigheid met de politiek
opnieuw in evenwicht moeten worden gebracht. "Politici moeten hun
problemen aanhoren en erkennen. Het is aan te bevelen om continu
het gesprek met de samenleving aan te gaan over de betekenis van
goed burgerschap en de mogelijkheden en beperkingen van de
politiek", zegt Lampert.
XVI. Dat is in feite een pleidooi voor het herstel van de klassieke
zienswijze op de rol van opvoeders en de politiek, erkent hij. "Uit
onderzoek blijkt dat vele Nederlanders vinden dat kinderen weer
strenger moeten worden opgevoed en er ook aandacht moet zijn voor
omgangsvormen en zelfbeheersing. "Dit is geen gemakkelijk weg,
noch een korte weg. Wezenlijke onvrede die samengaat met
verleerde deugden, is niet zomaar te beteugelen."
Trouw, 8 september 2008
Nederlands Lezen 09.01 9

Vragen bij “Houd de kinderen betrokken”
16. Wat maakt sommige mensen kwetsbaar (alinea I)?
a. Ze kunnen onvoldoende voor zichzelf zorgen.
b. Ze horen niet bij de maatschappij.
c. Ze kunnen niet kiezen.
d. Ze kunnen niet goed voor hun kinderen zorgen.
17. Wat wordt bedoeld met ‘afzijdig burgerschap’ (alinea III)?
Mensen die
a. materialistisch zijn.
b. geen erkenning krijgen.
c. niet echt meedoen.
d. geïmmigreerd zijn.
18. Waarom wordt de buitenwereld als vijandig ervaren (alinea VII)?
De buitenstaanders
a. hebben een beperkt wereldbeeld.
b. hebben moeite om zich te matigen.
c. kunnen niet direct aan hun behoeftes voldoen.
d. vinden de buitenwereld te ingewikkeld.
19. Wat betekent ‘een kort lontje hebben’ (alinea X)?
Dat je
a. dik bent.
b. je school niet afmaakt.
c. snel boos en agressief bent.
d. snel in de schulden komt.
20. Wat wordt bedoeld met ‘morele infrastructuur’ (alinea XI)?
a. Buitenstaanders die zelf voor hun kinderen zorgen.
b. Anderen dan ouders die achterstanden bij kinderen wegwerken.
c. Mensen die de juiste waarden en normen die nodig zijn in de
maatschappij leren.
d. Buurtgenoten die schooluitval en probleemgedrag voorkomen.
21. Wat wordt bedoeld met ”Kinderen bevinden…. om in voetsporen van
ouders te treden” (alinea XII)?
a. Het is niet vanzelfsprekend dat kinderen dezelfde keuzes maken als
hun ouders.
b. Het is niet vanzelfsprekend dat kinderen andere keuzes maken dan
hun ouders.
c. Kinderen hebben meer perspectieven dan hun ouders.
d. Kinderen hebben minder perspectieven dan hun ouders.
Nederlands Lezen 09.01 10

22. Wat wordt bedoeld met ‘een wederkerige relatie’ (alinea XII)?
Een relatie waarin je
a. niet ontvangt en niet geeft.
b. niet ontvangt en wel geeft.
c. wel ontvangt en niet geeft.
d. ontvangt maar ook geeft.
23. Waarnaar verwijst ‘dat’ in ‘dat is een interessant gegeven’ (alinea XIII)?
a. de buitenstaanders
b. een interessant gegeven
c. Naarmate politici… onveiliger voelen.
d. Zij verwachten dat de overheid…niet gebeurt.
24. Wanneer voel je je veilig (alinea XIII)?
Als een sterk leider
a. belooft dat je krijgt wat je hebben wilt.
b. het begrotingstekort laat oplopen.
c. onmatigheid stimuleert .
d. zegt al je problemen op te lossen.
25. Waarnaar verwijst ‘daarvan’ (alinea XV)?
a. onderzoek
b. begrotingstekort
c. populisme
d. onmatigheid
26. Waarnaar verwijst ‘dat’ (alinea XVI)?
a. Het is aan te bevelen… beperkingen van de politiek.
b. Politici moeten… en erkennen.
c. Uit onderzoek blijkt… zelfbeheersing.
d. Dit is geen makkelijke… korte weg.
27. Waarom voorziet Motivaction een toenemende invloed op de
maatschappij van de buitenstaanders?
a. Het aantal buitenstaanders is al groot.
b. De buitenstaanders leven vaker ongezond.
c. Kinderen van buitenstaanders hebben dezelfde waarden als hun
ouders.
d. Kinderen van buitenstaanders voelen zich onzeker over zichzelf.
Nederlands Lezen 09.01 11

28. Wat is de belangrijkste bron van zingeving voor de buitenstaanders?
a. De politiek.
b. De elite.
c. De televisie.
d. De familie.
29. Op welke alinea heeft de titel van de tekst ‘Houd de kinderen betrokken’
het meest betrekking?
a. Alinea IX.
b. Alinea X.
c. Alinea XI.
d. Alinea XII.
30. Welk karakter heeft deze tekst?
a. Beschouwend.
b. Verklarend.
c. Betogend.
d. Uiteenzettend.
Nederlands Lezen 09.01 12