Hoofdstuk 2: Woordklassen - Faculteit der Letteren

Woordklassen 47
Een paar eigenschappen van determinatoren door de talen heen
Determinatoren staan typisch aan het begin van een naamwoordgroep, zoals in het
Nederlands en het Japans, of aan het eind, maar niet ergens in het midden. Dat
kunnen we zien bij naamwoordgroepen die ook een adjectief bevatten: (31) is uit het
Akan, een Kwa-taal gesproken in Ghana:
(31) mmea nketewa no
vrouw PL:klein de
‘de kleine vrouwen’
Veel talen hebben geen LIDWOORDEN (zie (25a)). Dat geldt voor het Russisch, het
Fins, en het Chinees bijvoorbeeld. Lidwoorden kunnen BEPAALD zijn (‘definiet’, zoals
de, het) of ONBEPAALD (‘indefiniet’, zoals een), en de talen die geen lidwoord hebben
kunnen op een andere manier toch uitdrukken dat een naamwoordgroep bepaald
of onbepaald is, zoals in (32) geïllustreerd aan de hand van het Chinees (het
element dat geglosst is als ‘aspect’ mag je voorlopig negeren):
(32) a. ta mai pingguo le
hij kopen appel ASPECT
‘Hij kocht een appel.’
b. ta pingguo mai le
hij appel kopen ASPECT
‘Hij kocht de appel.’
De woordvolgorde van (32a) laat zien dat de naamwoordgroep pingguo onbepaald
is (‘een appel’), en die van (32b) dat de naamwoordgroep bepaald is (‘de appel’).
Determinatoren hebben vaak een vorm die varieert in overeenstemming met
bepaalde kenmerken van het naamwoord (AGREEMENT). Bijvoorbeeld, lidwoorden
in het Duits hebben verschillende vormen, al naar gelang het naamwoord van het
mannelijk, vrouwelijk, of onzijdig GESLACHT is. Dus het woord voor ‘de’ kan der
(mannelijk), die (vrouwelijk), of das (onzijdig) zijn.
2.2.2.2 Semantische en syntactische functies van de naamwoordgroep
Naamwoordgroepen (NPs) worden bij uitstek gebruikt als argumenten van predikaten.
NPs die argumenten zijn van een predikaat hebben zowel een semantische als een
syntactische functie.