Hoofdstuk 2: Woordklassen - Faculteit der Letteren

Woordklassen 63
Hoewel de opties voor getal in principe enkelvoud en meervoud zijn, zijn er ook
talen die fijnere onderscheidingen aanbrengen, bijvoorbeeld de DUALIS voor
verwijzing naar twee entiteiten, en zelfs de ‘trialis’ voor verwijzing naar drie.
Geslacht (naamwoordklasse)
Sommige talen delen de naamwoorden in in klassen, die we GESLACHTEN noemen,
en markeren het kenmerk geslacht (naamwoordklasse) op het naamwoord zelf. In
het Spaans en het Italiaans bijvoorbeeld zijn naamwoorden die op -o eindigen
meestal ‘mannelijk’ (Italiaans il libro ‘boek’) en naamwoorden die op -a eindigen
‘vrouwelijk’ (Italiaans la casa ‘het huis’). Andere talen hebben veel meer geslachten:
de Bantutalen uit Afrika staan bekend om hun uitgebreide systeem van
naamwoordklassen, met zo’n zestien verschillende geslachten die onderscheid
maken tussen ‘mensen’, ‘dieren’, ‘lichaamsdelen’, ‘ronde objecten’, en zo voorts. De
voorbeelden uit (60) komen uit het Noord-Sotho, een Bantutaal uit Zuid-Afrika; de
prefixen die de naamwoordklasse uitdrukken zijn vetgedrukt:
(60) a. le-oto b. Se-sotho
LICHAAMSDEEL-voet TAAL-Sotho
‘voet’ ‘het Sotho’
c. mo-tswadi d. di-galase
MENS-ouder NIET-LEVEND.PL-glas
‘ouder’ ‘bril’
In sommige talen, zoals het Nederlands en het Frans, hebben naamwoorden wel
een geslacht, maar is dat niet uitgedrukt op het naamwoord zelf; in plaats daarvan
wordt het geslacht uitgedrukt op het lidwoord, bijvoorbeeld de vrouw, het meisje.
Definietheid
Een naamwoordgroep kan verwijzen naar een bepaalde, geïdentificeerde entiteit of
niet. Dat onderscheid (DEFINIET vs. INDEFINIET) wordt in veel talen, waaronder het
Nederlands, uitgedrukt door middel van het lidwoord (de man vs. een man). Het
naamwoord zelf heeft in het Nederlands geen definietheidsmorfologie. Maar andere
talen, zoals het Noors en het Zweeds, kunnen definietheid morfologisch uitdrukken
(via de vorm van het naamwoord) alsook met behulp van een lidwoord: