overschrijding bij emissies naar water: beknopte fiches (pdf ... - Lne.be

Opdrachtgever: 

Departement Leefmilieu, Natuur en 

Energie 

afdeling Milieu-inspectie 

Eindrapport: BOEKDEEL 2: 

Milieurelevantie bij overschrijding van 

emissiegrenswaarden: Oppervlaktewater 

(fiches) 

Departement Leefmilieu, Natuur en 

Energie, afdeling Milieu-inspectie 

Uitvoerder: 

06/11948/KC 

December 2007 

Arcadis Ecolas 

Karen Callebaut 

Bert Gielen 

Inge Van Tomme

ARCADIS ECOLAS Lijst met afkortingen 

06/11948/KC Milieurelevantie en vermogensvoordeel ongeoorloofde lozingen – Boekdeel 2 

LIJST MET AFKORTINGEN 

AOX Adsorbeerbare organohalogenen 

b.v. bijvoorbeeld 

BCF bioconcentratiefactor 

BIM-IBGE Brussels Instituut voor Milieubeheer – Institut Bruxellois pour la Gestion de 

l’Environnement 

BZV Biochemisch(e) of biologisch(e) zuurstofverbruik of zuurstofvraag 

COMMPS “combined monitoring-based and modelling-based priority setting scheme” 

CZV Chemisch(e) zuurstofverbruik of zuurstofvraag 

DT50 halfwaardetijd 

EC Europese commissie 

EDTA Ethyleendiaminetetra-azijnzuur 

EEG Europese Economische Gemeenschap 

EG Europese Gemeenschap 

EOX Extraheerbare organohalogenen 

ESIS “European chemical Substances Information System” (Informatiesysteem voor 

Europese chemische stoffen) 

HS-ion Waterstofsulfide-ion of bisulfide-ion 

ICSC “International Chemical Safety Cards” (Internationale Veiligheidsbladen voor 

chemicaliën) 

ILO “International Labour Organization” 

IUCLID “International Uniform ChemicaL Information Database” 

m.b.t. Met betrekking tot 

MAK Monoaromatische koolwaterstof 

MEK methylethylketon 

MIBK methylisobutylketon 

MSDS “Material Safety Data Sheet” of veiligheidsinformatieblad 

N Stikstof 

NH3 

Ammoniak 

NH4 + ammonium 

NIOSH “National Institute for Occupational Safety and Health” (Nationaal instituut voor 

veiligheid en gezondheid op de werkvloer) 

NLM “National Library of Medicine” 

NMVOS Niet-methaan vluchtige organische stoffen 

NO2 - Nitriet 

NO3 - Nitraat 

NTA nitrilotri-azijnzuur 

o.a. onder andere 

o.b.v. op basis van 

ix

ARCADIS ECOLAS Lijst met afkortingen 


OSPAR Oslo-Parijs Conventie voor de bescherming van het Mariene Milieu van de Noord- 

Oost Atlantische Oceaan (incl. de Noordzee) 

P Fosfor 

PAK Polyaromatische Koolwaterstof 

PCB Polychloorbifenyl 

PER Perchloorethyleen of tetrachloorethyleen 

PFT Perfluortenside 

pH Zuurtegraad 

PNEC “Predicted No Effect Concentration” 

PO4 3- Fosfaat 

POP “Persistent Organic Pollutant” (Persistente organische stof) 

POX Vluchtige organohalogenen 

RAR “Risk Assessment Report” 

RIZA Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling 

RWZI rioolwaterzuiveringsinstallatie 

SRP “Scientific Review Panel” 

t.o.v. Ten opzichte van 

TOC Totaal organisch koolstof 

TRI trichloorethyleen 

U.K. “United Kingdom” 

U.S. EPA “Environmental Protection Agency of the United States of America” 

UNECE – LRTAP “United Nations Economic Commission for Europe – Convention on Long-Range 

Transboundary Air Pollution” 

UNEP “United Nations Environment Program” 

UNEP-POP “United Nations Environment Program on Persistent Organic Pollutants” 

USA 

(Milieuprogramma van de Verenigde Naties betreffende persistente organische 

polluenten) 

“United States of America” 

UV-C Ultraviolet-C 

VITO Vlaamse instelling voor technologisch onderzoek 

Vlarem Vlaams Reglement betreffende de Milieuvergunning voor het Vlaams Gewest 

Vlarem I Besluit van de Vlaamse Regering van 6 februari 1991 houdende vaststelling van 

het Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning 

Vlarem II Besluit van de Vlaamse Regering van 1 juni 1995 houdende algemene en 

sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne 

VOS Vluchtige Organische Stof 

WAC Compendium voor analyse van Water 

WHO “World Health Organisation” 

ZS Zwevende stoffen 

x

ARCADIS ECOLAS Lijst met verklarende woorden 


LIJST MET VERKLARENDE WOORDEN 

Abiotisch Niet-levend 

Absorptie Het opnemen van stoffen uit de omgeving door de cellen van een 

organisme of het opnemen van licht uit de omgeving door een chemische 

verbinding 

Accumuleren Aanrijken met, opeenhopen 

Actief slib De aanwezige micro-organismen in de waterzuiveringsinstallatie 

Adsorberen Het opnemen van stoffen uit de omgeving door de cellen van een 

organisme of het binden van stoffen aan het oppervlak van een andere stof 

Adsorptie Een stof die bindt aan het oppervlak van een andere stof 

Aëroob In aanwezigheid van zuurstof 

Aërosol Uiterst fijne nevel van vaste of vloeibare deeltjes in de atmosfeer of in een 

ander gas 

Aktief kool Actief kool is het meest gebruikte adsorptiemiddel, het wordt gebruikt voor 

de verwijdering van laagmoleculaire stoffen bij verontreinigingen van 

apolair tot matig polair. Het wordt gebruikt bij het verwijderen van geur-, 

kleur- en smaakstoffen. Het actief kool is zeer poreus en het grootste deel 

van het adsorptieoppervlak bevindt zich in de microporiën. Actief kool ziet 

er uit als gebroken korrels en is gemaakt van steenkool of turf. 

Alkaliniteit Alkaliniteit is de buffercapaciteit of het bufferend vermogen van het water 

om een té veel of té weinig aan b.v. chloor- of pH-waarde te neutraliseren 

Alkalisch Uit de eerste groep van het periodiek systeem der chemische elementen; 

of met een pH > 7 

Amfoteer Zowel met een base als met een zuur reagerend 

Amorf Niet uit kristallen opgebouwd 

Anaëroob In afwezigheid van zuurstof 

Anion Negatief geladen ion 

Anionische detergenten Zie detergenten. Anionische detergenten zijn sterk emulgerend en 

schuimend 

Anorganische stoffen Stoffen die geen koolstof bevatten, zoals b.v. metalen en hun verbindingen 

Anoxisch Weinig of geen zuurstof bevattend: toestand tussen aëroob en anaëroob 

Antropogeen Veroorzaakt door de mens 

Aquatisch milieu Het oppervlaktewater 

Aquatische organismen Organismen die in het oppervlaktewater leven 

Arsenaat As(V) – verbinding 

Arseniet As(III) – verbinding 

Atoom Minstens uit een proton en neutron bestaande massa die alleen of samen 

met soortgelijke of andere atomen een molecule vormt 

Basisch (basische pH) Met een pH > 7 

Beluchtingsbekken Bekken in een waterzuiveringsinstallatie waar door middel van beluchting 

extra zuurstof in het afvalwater gebracht wordt. Dit stimuleert de werking 

van de micro-organismen in de installatie 

Biochemie / biochemisch Biochemie is de studie van chemische processen in levende organismen 

xi



Biocide Een biocide is een middel om schadelijke organismen te bestrijden. Biociden 

worden buiten de landbouw toegepast 

Bioconcentratiefactor Verhouding van de concentratie van een stof in een organisme ten opzichte 

van de concentratie van deze stof in het omringende milieu 

Biodegradatie Afbraakproces door micro-organismen 

Biodegradeerbaar Wat kan afgebroken worden door micro-organismen 

Biologische degradatie Afbraakproces door micro-organismen 

Bufferend vermogen Het bufferend vermogen van een waterloop wordt bepaald door b.v. de 

aanwezigheid van (bi)carbonaten. Wanneer er een hoog bufferend 

vermogen is, zal een hogere of een lagere pH van het afvalwater weinig 

effect hebben op de pH van het water 

Sedimenten beschikken echter over een zeker vermogen om die protonen 

te neutraliseren, dit wordt aangeduid met de term bufferend vermogen. Het 

bufferend vermogen bepaalt de mate waarin de pH van een sediment zal 

dalen wanneer protonen worden geproduceerd: in sedimenten met een 

sterk bufferend vermogen zal de pH amper of slechts in geringe mate 

dalen, terwijl in sedimenten met een beperkt bufferend vermogen een 

aanzienlijke pH-daling kan plaatsvinden. 

BZV Biologisch(e) of biochemisch(e) zuurstofgebruik of zuurstofvraag. De 

aanwezigheid van stoffen in water die afbreken in aanwezigheid van 

zuurstof wordt gedetermineerd door de zuurstofvraag of het 

zuurstofverbruik ervan door micro-organismen in water te bepalen. Dit 

wordt de biologische of biochemische zuurstofvraag genoemd. 

CCl4 extraheerbare 

stoffen 

Apolaire koolwaterstoffen die volgens een analysemethode kunnen 

geëxtraheerd worden met tetrachlooretheen uit water, en die niet 

adsorberen aan florosil, en straling met een bepaalde golflengte kunnen 

adsorberen. 

CCl4 extraheerbare stoffen bestaat uit een heterogeen mengsel van 

verschillende koolwaterstoffen: zoals b.v. de monoaromatische 

koolwaterstoffen (MAK’s: b.v. benzeen, tolueen, xyleen) en de 

polyaromatische koolwaterstoffen (PAK’s: b.v. naftaleen, anthraceen, 

benzo[a]pyreen, etc.). 

Centrifugatie Het water wordt afgescheiden van de vaste stoffen via het principe van de 

middelpuntvliedende kracht in trommels die met hoge snelheid draaien 

Chlooroxideerbare 

cyaniden 

Chlooroxideerbare cyaniden zijn cyaniden die (b.v. in een analysemethode) 

door behandeling met hypochloriet (HOCl) worden afgebroken. Het betreft 

de som van vrije cyaniden, en zwakke en matig sterke cyanidecomplexen 

met b.v. zilver (Ag), cadmium (Cd), koper (Cu), nikkel (Ni), kwik (Hg), etc. 

Coagulatie In water zitten zeer fijne verdeelde vaste deeltjes die niet bezinken, 

waardoor ze niet verwijderd kunnen worden. Doordat de colloïden (zeer 

fijne deeltjes) geladen zijn kunnen ze niet samen klonteren. Door dan een 

coagulatiemiddel toe te voegen, neemt de lading af waardoor de deeltjes 

elkaar niet meer afstoten. Hierdoor trekken ze elkaar aan en worden het 

grotere deeltjes waardoor ze kunnen bezinken en dan tenslotte slot worden 

afgevoerd. Dit proces heet coagulatie. 

Colloïdaal Vloeibare suspensie bestaande uit microscopische (zeer fijne) elektrisch 

geladen deeltjes in water 

Complex, 

complexvormers 

Specifieke vorm van een zwakke chemische verbinding tussen twee stoffen, 

doorgaans in waterig milieu. Stoffen die gemakkelijk een dergelijk complex 

kunnen vormen met andere stoffen, worden complexvormers genoemd. 

xii



CZV Chemisch(e) zuurstofgebruik of zuurstofvraag. De aanwezigheid van stoffen 

in water die afbreken in aanwezigheid van zuurstof wordt gedetermineerd 

door de zuurstofvraag of het zuurstofverbruik ervan in water chemisch te 

bepalen. Dit wordt de chemische zuurstofvraag genoemd. 

denitrificatie omzetting van nitraat tot stikstofgas 

Denitrificerende bacteriën bacteriën die nitraat tot stikstofgas omzetten 

Depositie (droog) Afzetten op een oppervlak 

Depositie (natte) Het proces van captatie door neerslag en afzetten op een oppervlak 

destillatie door verdamping en daarop volgende condensatie zuiveren of scheiden 

Detergenten Detergenten, ook wel tensiden of oppervlakteactieve stoffen genoemd zijn 

organische verbindingen. De oppervlakteactieve stoffen worden gevormd 

door moleculen met een waterafstotend gedeelte en een wateraantrekkend 

(hydrofiel) gedeelte. Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen de 

verschillende detergenten: anionische, kationische, niet-ioinische of nietionogene, 

amfotere detergenten 

Diffunderen Zich vermengen 

Directe fotolyse Chemisch afbraakproces onder invloed van rechtstreekse bestraling met 

licht 

dissociëren reactie waarbij een splitsing van de molecule optreedt 

distributie Verspreiding, verdeling 

Doorvergiftiging Het verplaatsen van giftige stoffen doorheen de voedselketen 

Ecotox Schadelijke effecten op het ecosysteem 

effluent Uit een waterzuiveringsinstallatie wegstromend afval- of rioolwater dat 

gezuiverd is 

elektrodialyse Dialyse (scheiding van stoffen in kristalloïden en colloïden) met 

elementaire vorm 

gebruikmaking van elektrisch potentiaalverschil 

Toestand van een element uit het periodiek systeem waarbij het niet 

geladen is (en dus geen ion is) 

Emissie Lozing 

emulgeren een emulsie (stof waarin niet-oplosbare stoffen in uiterst fijne druppeltjes 

verdeeld blijven zweven) maken van of met iets 

Endocrien Hormonaal 

Endocriene effecten Hormonale effecten 

eutrofiëring explosieve algengroei door een overmaat aan nutriënten 

extraheren een stof uit een mengsel afscheiden 

filamenteuze bacteriën Vezelachtige bacteriën 

flotatie Hierbij hebben de stoffen die in een tank met een waterige oplossing zitten, 

dezelfde dichtheid/hechtingsvermogen. Om er dan toch voor te zorgen dat 

deze stoffen door lucht van elkaar gescheiden kunnen worden, wordt er 

een chemische stof toegevoegd aan de oplossing. Deze chemische stof kan 

zich alleen aan 1 stof hechten en door deze chemische stof kan lucht zich 

aan de stof hechten. Als er dan aan de onderkant van de tank lucht wordt 

ingeblazen, hecht dit zich aan de stof en zal de stof dan gaan drijven 

doordat lucht lichter is dan water. Dit proces heet floteren. 

xiii



fosforylering Fosforylering van een eiwit is het plaatsen van een fosfaatgroep op een van 

de reactieve hydroxy-groepen (OH) van de samenstellende aminozuren 

(tyrosine en serine) van dat eiwit. 

Fotolyse Chemisch afbraakproces onder invloed van licht 

fotosynthese vorming van koolhydraten uit koolzuur en water door planten onder de 

invloed van licht 

gehydrateerd anorganische of organische molecule of verbinding die water bevat 

Gekristalliseerd een kristal of kristallen vormen (kristal: vorm van de vaste toestand van 

een stof, bestaande uit door regelmatige zijvlakken begrensde veelvlakken) 

Geleidbaarheid geleidbaarheid of het elektrische geleidingsvermogen is een numerieke 

uitdrukking van het vermogen van een oplossing om elektrische stroom te 

geleiden. De meeste opgeloste minerale zouten zijn goede geleiders. 

Moleculen van organische verbindingen zijn daarentegen slechte geleiders. 

golflengte afstand tussen twee golftoppen, afstand waarover een golfbeweging zich in 

één periode voortplant 

halfwaardetijd Tijd die nodig is om de concentratie van een stof te doen halveren 

halogenen element van de 7e groep van het periodiek systeem (fluor, chloor, broom, 

jodium en astatium) 

hard water Water met een pH > 7 

Holistisch Benadering vanuit het geheel, eerder dan vanuit de losse onderdelen 

Humane carcinogeniciteit Kankerverwekkend potentieel bij de mens 

hydraat anorganische of organische molecule of verbinding die water bevat 

hydrofiel Wateraantrekkend 

hydrofoob Waterafstotend 

Hydrolyse Chemische reactie onder invloed van watermoleculen 

ion Geladen deeltje, b.v. metalen komen vaak in een ionische vorm voor 

Ionenwisselaar / 

ionenwisseling 

De ionenwisselaars worden vooral gebruikt voor ontharding, ontzouting en 

decarbonatie. Ionenwisselaars nemen in een oplossing kationen of anionen 

op en plaatsen daarvoor andere kationen of anionen aan gelijke waarden. 

Dit heeft betrekking op de elektrische lading van de ionen, zo zal Ca 2+ 

worden vervangen door 2 H + . Wanneer de harsen (hier bestaan 

ionenwisselaars uit) verzadigd zijn moeten ze worden geregenereerd, 

meestal met HCl (kation) of met NaOH (anion) of NaCl voor beide ionen. 

Isomeer Elk van de chemische verbindingen met gelijke empirische en moleculaire 

formule, maar verschillende eigenschappen en structuur 

juveniel een niet-geslachtsrijp exemplaar van een dier of een plant (b.v. gebruikt 

voor vissen) 

Kation Positief geladen ion 

kationische detergenten Zie detergenten. Kationische detergenten hebben een biocide werking 

mediaan middelste van de naar grootte gerangschikte waarnemingen 

membraan vlies, dun huidje of plaatje dat een afscheiding vormt 

micrometer 1 micrometer = 1 µm = 0,001 mm 

Micro-organisme Microscopisch klein organisme, zoals bacteriën en microben 

xiv



minerale olie organische koolwaterstoffen die volgens een analysemethode kunnen 

geëxtraheerd worden met hexaan uit water, en die niet adsorberen aan 

florosil, en die detecteerbaar zijn met een gaschromatograaf met 

retentietijden tussen n-decaan en n-tetracontaan op een apolaire kolom. 

Olieverontreinigingen waar een vluchtige fractie aanwezig is, worden met 

deze methode in onvoldoende mate teruggevonden. Zo worden ook 

aromatische en zwak polaire verbindingen, al dan niet bestanddeel van 

olieproducten, niet kwantitatief teruggevonden. 

Minerale olie bestaat uit een heterogeen mengsel van verschillende 

koolwaterstoffen: zoals b.v. de monoaromatische koolwaterstoffen (MAK’s: 

b.v. benzeen, tolueen, xyleen) en de polyaromatische koolwaterstoffen 

(PAK’s: b.v. naftaleen, anthraceen, benzo[a]pyreen, etc.). 

mobiliteit Het niet aan één plaats of positie gebonden zijn 

Molecule Kleinste massa van een verbinding of een element dat de chemische 

eigenschappen daarvan nog volledig bezit 

Mutageen Erfelijke genetische verandering bevorderend of teweegbrengend 

natronloog oplossing van natriumhydroxide (NaOH) in water 

Neerslagreactie / 

Reactie waarbij een onoplosbaar product zich afzet 

neerslaan 

Neutraal (neutrale pH) Met een pH = 7 

niet-ionische of nietionogene 

detergenten 

Zie detergenten. Niet-ionische of niet-ionogene detergenten zijn 

schuimremmend 

Nitrificatie omzetting van ammoniakale stikstof over nitriet tot nitraat 

Nitrificerende bacteriën Bacteriën die ammoniakale stikstof over nitriet tot nitraat omzetten 

Omgekeerde osmose Bij Omgekeerde Osmose wordt gebruik gemaakt van een "halfdoorlaatbaar 

membraan" dat bepaalde stoffen doorlaat en andere niet. Het heeft zeer 

kleine poriën waarin principe alleen wateren zuurstofmoleculen doorheen 

kunnen. 

Omzendbrief LNW Omzendbrief LNW 2005/01 van het ministerie van de Vlaamse 

2005/01 

Gemeenschap met betrekking tot verwerking van bedrijfsafvalwater via de 

openbare zuiveringsinfrastructuur. 

oppervlaktespanning kracht die aan het oppervlak van vloeistoffen bestaat als resultante van 

ongecompenseerde cohesiekrachten en waardoor de bovenste 

Organisch materiaal 

molecuullaag de eigenschappen van een gespannen vliesje benadert 

Materiaal dat het element koolstof bevat 

Organische stof Stof die het element koolstof bevat 

ortho-fosfaten Ortho-fosfaten zijn anorganische fosforverbindingen, en een verzamelterm 

voor stoffen zoals monofosfaat of waterstoffosfaat (HPO4 2- ), en daarnaast 

ook fosfaat (PO4 3- ), bisfosfaat (H2PO4 - ), en fosforzuur (H3PO4). 

Osmose / osmotisch het zich wederzijds vermengen van twee vloeistoffen door een poreuze 

actief 

wand heen 

OSPAR Conventie “Oslo – Paris Convention on the protection of the marine environment of 

the North-East Atlantic” (Conventie van Oslo – Parijs betreffende de 

bescherming van het marine milieu in het Noordoostelijk deel van de 

Atlantische Oceaan) 

Oxidatie Chemisch: zuurstof aan een verbinding toevoegen of proces waarbij een 

stof valentie-elektronen afstaat 

partikels Deeltjes 

xv



Peroxiden zuurstofverbinding van een tweetal onderling verbonden zuurstofatomen 

persistent niet of zeer moeilijk (biologisch) afbreekbaar 

petroleum ether 

wateronoplosbare organische stoffen die volgens een analysemethode 

extraheerbare stoffen kunnen geëxtraheerd worden met petroleumether uit water. 

Tot de petroleum ether extraheerbare stoffen behoren onder andere: 

dierlijke, plantaardige en minerale oliën en vetten, vetzuren, etc. 

pH pH is een meting van de zuurtegraad van het water, of met andere 

woorden van de concentratie aan waterstofionen of protonen (H + ). De pHschaal 

varieert in de praktijk van 0 (heel zuur) tot 14 (heel alkalisch); de 

mediaan, 7, stemt overeen met een neutrale oplossing bij 25 °C. 

plankton in water zwevende, kleine plantaardige of dierlijke organismen die weinig of 

geen eigen beweging bezitten 

PNEC-waarde “Predicted No Effect Concentration”: concentratie waarbij geen effecten 

verwacht worden voor het betreffende ecosysteem 

Poly-anionen Meerdere anionen die één verbinding vormen 

Polyaromatische 

Chemische verbindingen bestaande uit verschillende benzeenringen met 

koolwaterstoffen 

daarop desgevallend nog functionele groepen 

precipitatie (een vaste stof) uit een vloeistof laten bezinken door toevoeging van een 

reagens 

precursoren iets dat onvermijdelijk aan iets anders voorafgaat 

protonen waterstofionen of H + 

Radicalen Een molecuul of atoom dat al dan niet geladen kan zijn, maar dat een 

ongepaard elektron heeft. Een dergelijke configuratie is energetisch 

ongunstig en zal met grote gretigheid naar een gepaarde 

reductie 

elektronenstructuur overgaan als dit mogelijk is. Deze ongepaarde 

elektronen zijn dan ook uiterst reactief en het zijn deze radicalen die aan 

reacties zullen deelnemen 

Chemisch: zuurstof aan een verbinding onttrekken of proces waarbij een 

stof valentie-elektronen opneemt 

Reproductiviteit / 

reproductie 

Voortplanting 

R-zin Geijkte zin die een bepaald risico weergeeft 

salpeterigzuur bijtend zuur, bestaande uit een verbinding van 1 atoom waterstof, 1 atoom 

stikstof en 2 atomen zuurstof (HNO2) 

Salpeterzuur Sterk bijtend zuur, bestaande uit een verbinding van 1 atoom waterstof, 1 

atoom stikstof en 3 atomen zuurstof (HNO3) 

Sediment Afzetting uit een vloeistof. Doorgaans specifieker; afzetting van slib en 

zwevende stoffen op de onderwaterbodem. 

selenaat Selenium (VI) – verbinding 

selenide Selenium (-II) – verbinding 

seleniet Selenium (IV) – verbinding 

silicose Longziekte veroorzaakt door opname van silicium 

Slib nog niet verharde vaste stoffen die door water worden meegevoerd of zich 

uit water hebben neergezet 

straling uitzending van energie door middel van elektromagnetische golven of 

deeltjes met hoge snelheid 

xvi



Stratosfeer Bovenste deel van de atmosfeer 

totaal cyanide De parameter totaal cyanide wordt op verschillende manier gedefinieerd, 

afhankelijk van de analysemethode. Het belangrijkste verschil met de 

chlooroxideerbare cyaniden is dat totale cyanide ook sterke ijzercyanidecomplexen 

bevat 

Toxisch Giftig voor de mens 

transparantie Doorschijnbaarheid, doorzichtbaarheid 

Trofisch niveau Plaats in de voedselketen, b.v. producent of consument 

Troposfeer Deel van de dampkring waar nog weersveranderingen merkbaar zijn 

(onderste luchtlagen) 

Troposferische 

Doorgaans ongewenste vorming van ozon in de troposfeer. 

ozonvorming 

De term wordt gebruikt om onderscheid te maken met ozon in de 

stratosfeer, welke juist essentieel is om UV-stralen op te vangen. 

vanadaat Vanadium (V) – verbinding 

vanadyl Vanadium (IV) – verbinding 

Veiligheidsinformatieblad Fiche waarin op een gestandaardiseerde manier de gevaarseigenschappen 

en voorzorgregels van een stof of stofmengsel opgesomd worden 

Vrije cyaniden Vrije cyaniden in water is de som van de gehalten aan waterstofcyanide 

(HCN), het vrije cyanide-ion (CN - ) en het in enkelvoudige metaalcyaniden 

gebonden cyanide zoals b.v. kaliumcyanide (KCN) en natriumcyanide 

(NaCN). 

Waterbodem bodem van oppervlaktewateren 

waterorganismen Organismen die in oppervlaktewater leven 

Zacht water Water met een pH < 7 

zelfreinigend vermogen Het vermogen van een waterloop om zelfzuiverend te werken bij het lozen 

van afvalwater 

Zuur (zure pH) Met een pH < 7 

Zwevende stoffen - water Zwevende stoffen zijn alle niet-opgeloste minerale of organische stoffen in 

een bepaald volume (afval)water. De grens tussen zwevende en opgeloste 

deeltjes is soms moeilijk te trekken. In principe definieert men de zwevende 

bestanddelen als die deeltjes die door de filtratie of centrifugatie kunnen 

afgescheiden worden. Het gaat om klei, zand, leem, organische en minerale 

stoffen met kleine afmetingen, actief slib, levende of dode organismen (b.v. 

plankton en andere micro-organismen die in water voorkomen), etc. 

xvii

ARCADIS ECOLAS Inleiding 


1 INLEIDING 

De emissie van stoffen hetzij via afvalwater, hetzij via rook- en/of afvalgassen stelt mens en milieu bloot 

aan potentiële effecten. Afhankelijk van de aard van de lozing, de kenmerken van het ontvangende 

milieucompartiment en de aard van de effecten van de geloosde stof kunnen deze effecten op korte 

en/of op lange termijn een al dan niet significante invloed hebben op de gezondheidstoestand van het 

milieu en van de mens. 

Indien de lozing een overtreding van de emissiegrenswaarden betreft, houdt dit normaliter ook een 

financiële baat of vermogensvoordeel in voor de overtreder. Het bedrijf heeft dan immers nagelaten om 

tijdig te investeren in de toepassing van emissiereductiemaatregelen (bijvoorbeeld de bouw van een 

adequate waterzuiveringsinstallatie). 

Sinds de prioriteitennota vervolgingsbeleid milieurecht in het Vlaamse Gewest 1 op 30 mei 2000 werd 

goedgekeurd door de Commissie Vervolgingsbeleid, kan de afdeling Milieu-inspectie in een proces-verbaal 

melding maken van het prioritaire karakter van een overtreding en dit volgens de criteria die in de 

prioriteitennota zijn opgenomen. Onder de algemene criteria voor de bepaling van de ernst van het 

misdrijf vallen onder meer: 

• de ernstige gevolgen van het misdrijf: ernstige milieuhinder, verontreiniging en/of aantasting van 

de natuur en/of dreigend of ernstig gevaar voor de mens, de natuur of het leefmilieu; 

• het feit dat de misdrijven een belangrijk vermogensvoordeel met zich meebrengen voor de 

overtreder / exploitant. 

De aanmerking van een strafrechtelijke overtreding als prioritair, heeft tot gevolg dat op de meest 

doeltreffende manier moet worden opgetreden, zowel strafrechtelijk als administratiefrechtelijk. 

Momenteel worden criteria als milieurelevantie en vermogensvoordeel meestal slechts op een algemene 

en summiere wijze toegelicht in het proces-verbaal, dat door de toezichthoudende ambtenaar van de 

afdeling Milieu-inspectie wordt opgesteld. Deze criteria worden niet op een gestandaardiseerde manier 

beoordeeld, wat een objectieve interpretatie bemoeilijkt. 

In het kader van deze problematiek leidde deze opdracht tot een handleiding voor de afdeling Milieuinspectie, 

waarin op een gestandaardiseerde en wetenschappelijk onderbouwde manier: 

• de gevolgen voor het leefmilieu en voor de mens worden beschreven (“milieurelevantie”); 

• het vermogensvoordeel wordt berekend van een overtreding van toepasselijke 

emissiegrenswaarden via een lozing van hetzij afvalwater, hetzij van rook- en/of afvalgassen 

en/of luchtverontreinigende stoffen. 

In het voorliggend boekdeel 2 wordt het luik milieurelevantie van de verschillende stoffen voor het 

milieucompartiment water (fiches) beschreven. De andere boekdelen geven een beschrijving van de 

achtergronddocumenten voor water (boekdeel 3); een beschrijving van de milieurelevantie van de 

verschillende stoffen voor het milieucompartiment lucht (boekdeel 4); en van het vermogensvoordeel 

(boekdeel 1). 

1 bepaalt de prioriteiten betreffende de vervolging van misdrijven in de sector van het milieuhygiëne-, het 

milieubeheers- en natuurbehoudsrecht en bundelt afspraken over de concrete aanpak ervan 

1

ARCADIS ECOLAS Aanpak mlieurelevantie ongeoorloofde lozingen 


2 AANPAK MLIEURELEVANTIE ONGEOORLOOFDE LOZINGEN 

Voor alle stoffen vermeld in het bestek met nummer LNE/MI/2006/S993, werd een beoordeling van de 

milieurelevantie van ongeoorloofde lozingen uitgevoerd. Met betrekking tot ongeoorloofde lozingen van 

bedrijfsafvalwater werd een onderscheid gemaakt tussen lozing op oppervlaktewater en lozing naar een 

rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI). De aanpak die hiertoe gehanteerd werd, wordt hierna toegelicht. 

Ten behoeve van de beoordeling van de milieurelevantie van ongeoorloofde lozingen van rook- of 

afvalgassen of luchtverontreinigende stoffen werden in eerste instantie wetenschappelijke 

achtergronddocumenten opgemaakt. Deze documenten zijn voor oppervlaktewater in boekdeel 3 en voor 

lucht in boekdeel 4 van dit rapport terug te vinden. Het wetenschappelijke achtergronddocument bevat 

voor elke stof een systematische oplijsting van de basisinformatie, met verwijzing naar de desbetreffende 

literatuurbron. Dergelijke wetenschappelijke teksten zijn echter niet rechtstreeks bruikbaar voor opname 

in een proces-verbaal. Bijgevolg werd in overleg met de opdrachtgever besloten om voor elke stof ook 

een minder technische fiche op te maken (zie verder). 

In principe werd de milieurelevantie voor elke stof individueel gedocumenteerd in de 

achtergronddocumenten en de fiches. Er dient echter op gewezen te worden dat de beoordeling van de 

milieurelevantie voor bepaalde stoffen (in het bijzonder voor isomeren 2 ) gelijkaardig kan zijn. Bijgevolg 

werden vanuit pragmatisch oogpunt volgende stoffen samen besproken: 

• Water: 

- 1,1-dichlooretheen, cis-1,2-dichlooretheen en trans-1,2-dichlooretheen; 

- 1,1-dichloorpropeen, cis-1,3-dichloorpropeen en trans-1,3-dichloorpropeen; 

- 1,2,3-trichloorbenzeen; 1,2,4-trichloorbenzeen en 1,3,5-trichloorbenzeen; 

- 1,2,3,4-tetrachloorbenzeen; 1,2,3,5-tetrachloorbenzeen en 1,2,4,5-tetrachloorbenzeen; 

- 1,2-dichloorbenzeen; 1,3-dichloorbenzeen en 1,4-dichloorbenzeen; 

- 1,2-dichloorpropaan; 1,3-dichloorpropaan en 2,2-dichloorpropaan; 

- 2-chloortolueen en 4-chloortolueen; 

- o-xyleen, m-xyleen en p-xyleen; 

- alfa-endosulfan en beta-endosulfan; 

- o,p’-DDD en p,p’-DDD; 

- o,p’-DDE en p,p’-DDE; 

- o,p’-DDT en p,p’-DDT; 

- PCB28, PCB52, PCB101, PCB118, PCB138, PCB153 en PCB180; 

- 1,2,4 trimethylbenzeen en 1,3,5 trimethylbenzeen; 

- 1,1-dichloorethaan en 1,2-dichloorethaan; 

- 1,1,1-trichloorethaan en 1,1,2-trichloorethaan; 

- 1,1,1,2-tetrachloorethaan en 1,1,2,2-tetrachloorethaan; 

- 2-chloorfenol; 3-chloorfenol en 4-chloorfenol; 

- 2,3-dichloorfenol; 2,4-dichloorfenol; 2,5-dichloorfenol; 2,6-dichloorfenol; 3,4-dichloorfenol en 

3,5-dichloorfenol; 

2 Isomeren zijn stoffen die met elkaar overeenkomen doordat zij hetzelfde aantal en dezelfde soort atomen bevatten, 

maar die van elkaar verschillen door de wijze waarop die atomen onderling zijn verbonden of geschikt. Anders 

gezegd, isomeren zijn stoffen met dezelfde molecuulformule, maar een andere structuurformule. 

3



- 2,3,4-trichloorfenol; 2,3,5-trichloorfenol; 2,3,6-trichloorfenol; 2,4,5-trichloorfenol; 2,4,6trichloorfenol 

en 3,4,5-trichloorfenol; 

- 2,3,4,5-tetrachloorfenol; 2,3,4,6-tetrachloorfenol en 2,3,5,6-tetrachloorfenol; 

- 1-chloornaftaleen en 2-chloornaftaleen; 

- o-cresol; m-cresol en p-cresol; 

- 2,3-dimethylfenol 2,4-dimethylfenol; 2,5-dimethylfenol; 2,6-dimethylfenol; 3,4-dimethylfenol 

en 3,5 dimethylfenol; 

- m-ethylfenol; o-ethylfenol en p-ethylfenol; 

- anionische detergenten; kationische detergenten en niet-ionische detergenten. 

• Lucht: 

- 2-methylcyclohexanon, 3-methylcyclohexanon en 4-methylcyclohexanon; 

- o-xyleen, m-xyleen en p-xyleen; 


- 1,1,1-trichloorethaan en 1,1,2-trichloorethaan. 


- 1,1,1-trichloorethaan en 1,1,2-trichloorethaan. 

Om de transparantie van de informatie te maximaliseren werd bij elk gegeven de literatuurbron vermeld. 

2.1 WETENSCHAPPELIJK ACHTERGRONDDOCUMENT 

De stoffen die het onderwerp uitmaken van deze studie betreffen een set van erg uiteenlopende 

parameters, namelijk zowel algemene parameters (bijvoorbeeld “geleidbaarheid”), specifieke stoffen 

(bijvoorbeeld “benzeen”), als stofgroepen, groeps- of somparameters (bijvoorbeeld “AOX”). Dergelijke 

verscheidenheid vereist een verschillende aanpak om de milieurelevantie te beoordelen. Dit wordt hierna 

toegelicht. 

2.1.1 Algemene parameters 

De milieurelevantie van de algemene parameters wordt beschreven op basis van de informatie uit 

verschillende wetenschappelijke artikels, websites (b.v. BIM-IBGE) en algemene literatuurwerken, b.v.: 

• Metcalf & Eddy (1991). Wastewater Engineering: Treatment, Disposal and Reuse, 3rd edn, 

revised by G. Tchobanoglous and F.L. Burton, McGraw-Hill Inc, Singapore. 

• Henze, M., Harremoes, P., Cour Jansen, J.l., Arvin, E. (2002). Wastewater Treatment. Biological 

and Chemical Processes. 3rd ed. Series: Environmental Science and Engineering. 430 p. 

• Academic Press (Eds.) (1959). Advances in Applied Microbiology 

• Roberts Alley, E. (2000). Water Quality Control Handbook. ISBN: 0070014132. McGraw-Hill 

Professional. 1008p. 

• Verstraete et al. (1998). Biotechnological processes in environmental technology. Cursus voor 

bio-ir milieutechnologie, UGent. 

2.1.2 Specifieke stoffen 

Het gedrag van de specifieke stoffen in het milieu wordt beschreven op basis van de volgende criteria. 

4



CAS NUMMER 

Het CAS nummer is een uniek identificatienummer, dat internationaal gehanteerd wordt in de 

problematiek van gevaarlijke stoffen. Dit nummer werd in eerste instantie via de HSDB databank 

(http://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/htmlgen?HSDB) geïdentificeerd: databank beheerd door het 

‘National Library of Medicine's (NLM) Toxicology Data Network’ (TOXNET®). Deze databank bevat nuttige 

informatie over het toxicologisch profiel van de stof en zijn gedrag in het milieu. Alle gegevens zijn 

wetenschappelijk onderbouwd en afkomstig van een elementaire set van boeken, overheidsdocumenten, 

technische rapporten en geselecteerde lectuur uit vooraanstaande wetenschappelijke tijdschriften. Alle 

gegevens werden onderworpen aan een ‘peer review’ door het ‘Scientific Review Panel’ (SRP), een comité 

van experten uit de belangrijkste domeinen van de databank. 

In tweede instantie werd het CAS nummer via de ESIS databank (http://ecb.jrc.it/esis/) geïdentificeerd: 

‘European Chemical Substances Information System’ (ESIS) databank, beheerd door het ‘European 

Chemicals Bureau’ (http://ecb.jrc.it/esis/), die onder meer informatie verschaft met betrekking tot risico – 

beoordelingsdossiers in het kader van de Europese Verordening 793/93. In deze dossiers wordt zowel 

een ecotoxicologisch als toxicologisch profiel van de stof opgesteld, evenals een onderbouwing van zijn 

gedrag in het milieu. 

In derde instantie werd het CAS nummer via de CHEMFINDER databank 

(www.chemfinder.cambridgesoft.com) geïdentificeerd. Deze databank wordt beheerd door de 

CambridgeSoft Corporation (USA). Ze bevat o.a. de chemische structuren en een beschrijving van de 

fysico-chemische eigenschappen van veel chemische stoffen. 

R-ZINNEN EN GEVAARSAANDUIDINGEN 

Een kwalitatieve beschrijving van de mogelijke korte en lange termijn effecten op mens en milieu werd 

gegeven op basis van R-zinnen en gevaarsaanduidingen, die aan de stof werden toegekend volgens de 

Europese Richtlijn 67/548/EEG van de Raad van 27 juni 1967 betreffende de aanpassing van de 

wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen inzake de indeling, de verpakking en het kenmerken van 

gevaarlijke stoffen. Een oplijsting van deze R-zinnen en gevaarsaanduidingen is beschikbaar via de ESIS 

databank (http://ecb.jrc.it/esis/). Voor de stoffen die niet geclassificeerd werden volgens deze richtlijn, 

werd informatie verzameld op basis van veiligheidsinformatiebladen die door de producenten van de 

betreffende stof opgesteld worden. Hiertoe werden portaalsites geconsulteerd, waaronder: 

• SIRI MSDS Index. Vermont Safety Information Resources, Inc. Beschikbaar via 

• 

http://hazard.com/msds/: databank beheerd op particulier initiatief, groepeert veiligheidsinformatiebladen 

die afkomstig zijn van de producent. 

Oxford University. The Physical and Theoretical Chemistry Laboratory. Beschikbaar via 

http://physchem.ox.ac.uk/MSDS/#MSDS: databank van veiligheidsinformatiebladen, 

samengesteld door het Laboratorium voor Fysische en Theoretische Chemie van de Universiteit 

van Oxford (U.K.). 

• University of Akron. Veiligheidsinformatiebladen, beschikbaar via 

• 

http://ull.chemistry.uakron.edu/erd/: databank van veiligheidsinformatiebladen, samengesteld 

door het departement Chemie van de Universiteit van Akron (USA) op basis van verschillende 

literatuurreferenties (2004 Emergency Response Guidebook ERG2004, 2004; Hazardous 

Chemicals Data NFPA 49, PC-49-94, 1994; Canadian WHMIS - Workplace Hazardous Materials 

Information System; U.S.C.G CHRIS database; U.S. EPA Cameo database; NIOSH/OSHA 

exposure limit data; Manufacuturer/supplier MSDS sheets; verschillende registratielijsten van de 

Amerikaanse overheid). 

International Chemical safety cards (ICSC) van WHO, ILO, EC & UNEP, beschikbaar via NIOSH 

(“The National Institute for Occupational Health”, een Amerikaanse overheidsinstelling), 

http://www.cdc.gov/niosh/ipcs/nicstart.html. 

5



• Sigma-aldrich (producent van chemicaliën), beschikbaar via 

http://www.sigmaaldrich.com/catalog/search/ProductDetail/SUPELCO. 

INTERNATIONALE VERDRAGEN EN EUROPESE WETGEVING 

Hierin wordt een oplijsting gegeven van de internationale verdragen en Europese wetgeving die van 

toepassing zijn op de stof, gebaseerd op enerzijds de overzichtsbrochure die is uitgegeven door de VMM 

in het kader van actie 28 van het Milieubeleidsplan 1997 – 2002 3 en anderzijds andere Europese 

richtlijnen, zoals: 

• de verschillende dochterrichtlijnen van de Europese Kaderrichtlijn luchtkwaliteit 96/62/EG: 

- Richtlijn 1999/30/EG betreffende grenswaarden voor zwaveldioxide, stikstofdioxide en 

stikstofoxiden, zwevende deeltjes en lood in de lucht; 

- Richtlijn 2000/69/EG betreffende grenswaarden voor benzeen en koolmonoxide in de lucht; 

- Richtlijn 2002/3/EG betreffende ozon in de lucht' van 12 februari 2002. Deze richtlijn geeft 

onder andere alarm- en informatiedrempel voor ozon en de doelstellingen voor de lange 

termijn; 

- Richtlijn 2004/107/EG gaat over arseen, cadmium, kwik, nikkel en polycyclische aromatische 

koolwaterstoffen (PAK's). 

• Richtlijn 2003/53/EG houdende de zesentwintigste wijziging van Richtlijn 76/769/EEG van de 

Raad betreffende beperkingen op het in de handel brengen en het gebruik van bepaalde 

gevaarlijke stoffen en preparaten (nonylfenol, nonylfenolethoxylaat en cement) 

Telkens werd het doel van de vermelde wetgevingen en internationale verdragen kort toegelicht. 

GEDRAG IN HET MILIEU 

Hierin wordt een korte beschrijving gegeven van het gedrag van de stof in het ontvangende 

milieucompartiment, op basis van zijn fysico-chemische eigenschappen. Voor lozingen op 

oppervlaktewater betreft het een beschrijving van de biodegradatie en de abiotische degradatie in 

oppervlaktewater/In de RWZI, de bio-accumulatie in aquatische organismen, de adsorptie aan zwevende 

stoffen en sedimenten/aan actief slib van de RWZI en ten slotte de vervluchtiging via het wateroppervlak. 

Voor lozingen van rook- of afvalgassen of luchtverontreinigende stoffen betreft het een beschrijving van 

de abiotische verwijderingsprocessen in de lucht. 

Hiertoe werden verschillende databanken en literatuurreferenties geraadpleegd. De meest relevante zijn: 

• de HSDB databank (http://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/htmlgen?HSDB) (zie hoger); 

• de Europese risico-beoordelingsdossiers, opgesteld in het kader van de Europese Verordening 

(EEG) nr. 793/93; 

• de Europese risico-beoordelingsdossiers, opgesteld in het kader van de herziening van bijlage 1 

bij de Europese Richtlijn 91/414/EEG; 

• de FOOTPRINT databank (http://www.eu-footprint.org/ppdb.html): de FOOTPRINT databank is 

een relationele databank met fysico-chemische en ecotoxicologische informatie over 

gewasbeschermingsmiddelen. De databank werd ontwikkeld door de Landbouw & Milieu 

onderzoekseenheid van de Universiteit van Hertfordshire (U.K.) in het kader van het EU- 

3 VMM, Tabel milieugevaarlijke stoffen, Aalst: Vlaamse Milieumaatschappij, 2002. Depotnummer D/2002/6871/008. 

In deze brochure worden volgende verdragen en wetgevingen vermeld: UNEP-POPs, UNECE-LRTAP, OSPAR, de 

Noordzeeconferenties, de Europese Kaderrichtlijn Water, de Europese Richtlijn 76/464/EEG en de Europese 

Kaderrichtlijn Lucht. 

6



• 

gefinancierd FOOTPRINT project. Voor informatie-inzameling werd vertrokken van de Europese 

risico-beoordelingsdossiers, opgesteld in het kader van de herziening van bijlage 1 bij de 

Europese Richtlijn 91/414/EEG. Vervolgens werden documenten geraadpleegd van verschillende 

nationale overheidsinstellingen waaronder PSD U.K., Umweltbundesambt Duitsland, U.S. EPA 

(U.S. EPA ECOTOX Database / U.S. EPA Pesticide Fate Database) en de Agritox datababank van 

Frankrijk, on-line databanken zoals ARIS, EXTOXNET, ARS/OSU, PAN, GLEAMS, enz., 

veiligheidsinformatiebladen en milieufiches van producenten on- en off-line, publicaties zoals de 

“Pesticide Manual”, gegevens afgeleid van wetenschappelijke studies zoals de “Pandora data set”, 

“peer reviewed” wetenschappelijke publicaties en in een zeer beperkt aantal gevallen werden 

gegevens overgenomen uit verschillende on-line bronnen; 

de PAN databank (http://www.pesticideinfo.org/Index.html): databank beheert door de “Pesticide 

Action Network North America”. Geeft een overzicht van humaan toxicologische en 

ecotoxicologische gegevens van een groot aantal actieve stoffen van 

• 

gewasbeschermingsmiddelen. Alle gegevens zijn wetenschappelijk onderbouwd en “peer 

reviewed”; 

Verschueren, K. (1983). Handbook of Environmental Data on Organic chemicals. 2nd Edition. Ed. 

Van Nostrand Reinhold, 115 Fifth Avenue, New York 10003. ISBN 0-442-28802-6; 

• de verschillende achtergronddocumenten bij het Milieurapport Vlaanderen (VMM, 2006): Kwaliteit 

oppervlaktewater, zware metalen, zwevend stof, klimaatverandering, fotochemische 

luchtverontreiniging, vluchtige organische stoffen, etc., beschikbaar via 

• 

http://www.milieurapport.be; 

de IUCLID Chemical Data Sheets, beschikbaar via de ESIS databank (http://ecb.jrc.it/esis/) (zie 

hoger); 

• de Europese Risk Assessment Reports (RAR), beschikbaar via 

http://ecb.jrc.it/esis/index.php?PGM=ora; 

• International Chemical safety cards (ICSC) van WHO, ILO, EC & UNEP, beschikbaar via NIOSH 

(‘The National Institute for Occupational Health’, een Amerikaanse overheidsinstelling), 

http://www.cdc.gov/niosh/ipcs/nicstart.html; 

• het reductieprogramma “Gevaarlijke Stoffen” van de VMM (2005); 

• het periodiek systeem der elementen, en effecten van elementen in water van Lenntech (spin-off 

van de Technische Universiteit van Delft, Nederland), beschikbaar via 

http://www.lenntech.com/periodiek_systeem.htm 

http://www.lenntech.com/elementen-en-water/overzicht.htm . 

Om de kwantitatieve gegevens te kunnen omzetten tot gestandaardiseerde kwalitatieve informatie, 

werden volgende internationaal aanvaarde classificaties gehanteerd: 

Gedrag in water 

De biodegradeerbaarheid in oppervlaktewater werd op basis van de halfwaardetijd (DT50) door Linders 

et al. (1994) en COMMPS (EC, 1999) kwalitatief omschreven zoals weergegeven in Tabel 2.1. 

7



Tabel 2.1: Classificatie van biodegradeerbaarheid (Linders et al., 1994 4 & European 

Commission, 1999 5 ) 

DT50 (Aantal dagen) Classificatie 

< 20 sterk biodegradeerbaar 

20 - 180 matig biodegradeerbaar 

>= 180 persistent 

De bio-accumulatie in aquatische organismen werd op basis van de bioconcentratiefactor (BCF) door 

Linders et al. (1994) kwalitatief omschreven zoals weergegeven in Tabel 2.2. 

Tabel 2.2: Bio-accumulatie in aquatische organismen volgens Linders et al. (1994) 

Gedrag in lucht 

Mate van bioconcentratie o.b.v. BCF Classificatie 

< 100 weinig accumulerend 

100 - 1000 Matig accumulerend 

>= 1000 Sterk accumulerend 

Arcadis Ecolas heeft op basis van expert judgement een eigen arbitraire classificatie opgesteld voor de 

vervluchtiging van een stof via het wateroppervlak en voor degradatie in de lucht. Deze classificatie is 

voor beide processen gebaseerd op de halfwaardetijd (DT50), zoals weergegeven in Tabel 2.3. 

Tabel 2.3: Classificatie voor vervluchtiging via het wateroppervlak en voor degradatie in de 

lucht 

DT50 (Aantal dagen) Classificatie 

< 24 h zeer snel 

> = 24 h tot 1 week snel 

> = 1 week tot 1 maand matig 

> = 1 maand tot 1 jaar traag 

> = 1 jaar zeer traag 

Niet-methaan vluchtige organische stoffen (NMVOS) functioneren hoofdzakelijk als precursoren voor de 

vorming van andere ongewenste stoffen, waarbij troposferische ozonvorming voorop staat. Op basis van 

Vlarem II, art. 1.1.2. Definities voor activiteiten die gebruikmaken van organische oplosmiddelen 

(Hoofdstuk 5.59) werden alle organische stoffen met een dampspanning van minstens 0,01 kPa bij 

normale temperatuur (293,15 K) beschouwd als Vluchtige Organische Stoffen (VOS). Bijgevolg werd aan 

deze stoffen een bijdrage tot troposferische ozonvorming toegeschreven. 

4 Linders, J.B.H.J., Jansma, J.W., Mensink, B.J.W.G. & Otermann, K. (1994). Pesticides: benefaction or 

Pandora’s box? A synopsis of the environmental aspects of 243 pesticides. RIVM rapport, 203 p. 

www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/679101014.html 

5 European Commission (1999). Study on the prioritisation of substances dangerous to the aquatic environment. 

Office for Official Publications of the European Communities, 1999. ISBN 92-828-7981-X. 

8



PNEC-WAARDE 

Een kwantitatieve beoordeling van het potentieel ecotoxicologisch effect op het aquatisch milieu is 

gebaseerd op de “Predicted No Effect Concentrations” (PNEC – waarden) die voorgesteld werden door de 

Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) en die door het beleid momenteel in overweging genomen worden 

als basis voor het vastleggen van basis milieukwaliteitsnormen voor oppervlaktewater (VMM, pers. 

comm.). Deze parameter wordt enkel vermeld voor de stoffen die beoordeeld worden met betrekking tot 

de milieurelevantie van ongeoorloofde lozingen van bedrijfsafvalwater. 

HUMANE CARCINOGENICITEIT 

Een specifieke beoordeling van de humane carcinogeniciteit van de stof, op basis van de indeling die 

gehanteerd wordt door het “International Agency for Research on Cancer” (IARC) 

(http://monographs.iarc.fr/ENG/Classification/index.php). 

• Groep 1: kankerverwekkend; 

• Groep 2A: waarschijnlijk kankerverwekkend; 

• Groep 2B: mogelijks kankerverwekkend; 

• Groep 3: Niet-classificeerbaar op het vlak van carcinogeniciteit voor de mens (Deze categorie 

groepeert stoffen waarvoor de beschikbare tumorgevolgen of andere sleutelgegevens 

onderworpen zijn aan voorzichtigheid of beperkt in hoeveelheid en dus niet geschikt zijn om de 

mogelijke carcinogeniciteit voor de mens op overtuigende wijze aan te tonen); 

• Groep 4: waarschijnlijk niet kankerverwekkend. 

HORMOONONTREGELEND POTENTIEEL 

Een specifieke beoordeling van het hormoonontregelende potentieel van de stof is in eerste instantie 

gebaseerd op de indeling die gehanteerd wordt door de communautaire strategie voor 

hormoonontregelaars (COM(2001)262 6 ). Het betreft de lijsten in bijlage bij de mededeling van de 

Commissie aan de Raad en het Europese Parlement over de tenuitvoerlegging van de communautaire 

strategie voor hormoonontregelaars - een groep stoffen waarvan wordt vermoed dat ze de 

hormoonhuishouding van mensen en in het wild levende dieren ontregelen: 

• Lijst 1: stoffen met bewijsmateriaal voor hormoonontregeling of potentiële hormoonontregeling 

waarvoor in het kader van bestaande communautaire wetgeving geen beperkingen gelden of 

momenteel worden overwogen; 

• Lijst 2: stoffen met bewijsmateriaal voor hormoonontregeling of potentiële hormoonontregeling 

waarvoor in het kader van bestaande wetgeving al een regulering geldt of momenteel wordt 

overwogen; 

• Lijst 3: stoffen met onvoldoende gegevens; 

• Lijst 4: stoffen die op basis van de beschikbare informatie niet geacht worden een 

hormoonontregelaar te zijn. 

Daarnaast werd ook nagegaan of de stof opgenomen is in de ED-North databank, relationele databank 

met gegevens die verzameld werden tijdens het SPSD I onderzoeksproject “Evaluatie van de mogelijke 

impact van endocriene verstoring op het Noordzee ecosysteem’ 

(http://www.vliz.be/projects/endis/aboutEDN.php). 

6 beschikbaar via http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/nl/com/2001/com2001_0262nl01.pdf 

9



2.1.3 Stofgroepen, groeps- en somparameters 

De fiches voor stofgroepen, groeps- en somparameters zoals AOX, detergenten, minerale oliën, etc. 

worden noodzakelijkerwijze algemeen gehouden. Het betreft immers dikwijls een groep van stoffen die 

erg uiteenlopende effecten kunnen veroorzaken. 

De groepsparameters worden beschreven op basis van de informatie uit verschillende wetenschappelijke 

artikels, websites (b.v. BIM-IBGE, RIZA, etc.) en algemene literatuurwerken, b.v.: 

• Metcalf & Eddy (1991). Wastewater Engineering: Treatment, Disposal and Reuse, 3rd edn, 

revised by G. Tchobanoglous and F.L. Burton, McGraw-Hill Inc, Singapore. 

• Henze, M., Harremoes, P., Cour Jansen, J.l., Arvin, E. (2002). Wastewater Treatment. Biological 

and Chemical Processes. 3rd ed. Series: Environmental Science and Engineering. 430 p. 

• Verstraete et al. (1998). Biotechnological processes in environmental technology. Cursus voor 

bio-ir milieutechnologie, UGent. 

• Baruth, E.E. (2004). Water Treatment Plant Design. American Water Works Association, American 

Society of Civil Engineers. McGraw-Hill Professional. 896 p. 

• De verschillende achtergronddocumenten bij het Milieurapport Vlaanderen (VMM, 2006), b.v. 

Kwaliteit oppervlaktewater, zware metalen, zwevend stof, fotochemische luchtverontreiniging, 

vluchtige organische stoffen, etc., beschikbaar via http://www.milieurapport.be . 

• Compendium voor analyse van Water (WAC) van VITO, beschikbaar via 

http://www.emis.vito.be/index.cfm?PageID=525 . 

Daarnaast wordt voor sommige somparameters ook gebruik gemaakt van de fiches en 

achtergronddocumenten per individuele stof. Op basis van enkele individuele stoffen wordt dan een 

algemene paragraaf voor de somparameter geschreven. 

Indien relevant, wordt er op basis van de overzichtsbrochure die is uitgegeven door de VMM in het kader 

van actie 28 van het Milieubeleidsplan 1997 – 2002 7 verwezen naar wetgeving. 

7 VMM, Tabel milieugevaarlijke stoffen, Aalst: Vlaamse Milieumaatschappij, 2002. Depotnummer D/2002/6871/008. in 

deze brochure worden volgende verdragen en wetgevingen vermeld: UNEP-POPs, UNECE-LRTAP, OSPAR, de 

Noordzeeconferenties, de Europese Kaderrichtlijn Water, de Europese Richtlijn 76/464/EEG en de Europese 

Kaderrichtlijn Lucht. 

10



2.2 FICHES 

Voor elke parameter werd een niet-technische fiche opgemaakt. De meest relevante verschilpunten 

tussen de fiche en de teksten van het wetenschappelijke achtergronddocument zijn de volgende: 

• de teksten van de fiches vormen een doorlopende tekst, literatuurreferenties worden niet 

geciteerd; 

• de teksten zijn minder technisch; 

• de teksten zijn op een gestandaardiseerde manier opgesteld; 

• de teksten voor de fiches worden meer vanuit een holistische visie benaderd: gedrag en - als 

gevolg daarvan - effecten in lucht en water worden meer tot elkaar gerelateerd. Concreet 

betekent dit dat indien vervluchtiging belangrijk is in het compartiment water, er dan ook meer 

informatie zal gegeven worden in deze fiche over het compartiment lucht (en omgekeerd); 

• een eigenschap van een stof wordt enkel vermeld wanneer deze ook daadwerkelijk een impact 

heeft op de mens of het milieu. Bijvoorbeeld wordt niet vermeld dat een stof weinig accumuleert 

in aquatische organismen. 

Bovendien wordt voor ongeoorloofde bedrijfsafvalwaterlozingen door middel van tussentitels in de fiche 

een onderscheid gemaakt tussen: 

• een algemeen deel, met vermelding van de intrinsieke eigenschappen van de parameter en de 

van toepassing zijnde wetgeving en internationale verdragen; 

• een situatie voor de lozing op oppervlaktewater, met een beschrijving van het gedrag van de 

parameter in het ontvangende oppervlaktewater; 

• een situatie voor de lozing naar een rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI), met een beschrijving 

van het gedrag van de parameter in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie. Hierbij wordt 

voor de parameters BZV, CZV, totaal N en totaal P een verder onderscheid gemaakt naar 

lozingen op RWZI van afvalwater met een verhouding BZV/CZV; BZV/N en BZV/P. 

11



2.3 INTEGRATIE VAN DE BEOORDELING VAN DE MILIEURELEVANTIE IN 

HET PROCES-VERBAAL 

Bij het opmaken van een proces-verbaal kan de opsteller de beoordeling van de milieurelevantie 

documenteren op basis van de teksten die in de fiches vermeld worden. De keuze van de te vermelden 

teksten gebeurt in functie van de lozingssituatie. 

Overschrijding van de emissievoorwaarden voor bedrijfsafvalwaterlozingen 

• Selectie van de tekst onder de tussentitel “Algemeen” uit de fiche, evenals de tekst onder de 

tussentitel “Lozing op oppervlaktewater”. 

• Beschrijving van de mate van overschrijding van de overschrijding van de emissievoorwaarde bij 

lozing op oppervlaktewater, die wordt aangetoond door de verhouding tussen de geloosde 

concentratie en de emissievoorwaarde. Hierbij worden 4 situaties onderscheiden: 

- voor de parameter in kwestie is een emissiegrenswaarde vastgelegd in de vergunning: mate 

geloosde concentratie 

van overschrijding = 

; 

emissiegrenswaarde 

- voor de parameter in kwestie is geen emissiegrenswaarde vastgelegd in de vergunning, er is 

wel een basis milieukwaliteitsnorm vastgelegd in Vlarem 2 bijlage 2.3.1: mate van 


overschrijding = 

; 

basis milieukwaliteitsnorm 

- voor de parameter in kwestie is geen emissiegrenswaarde vastgelegd in de vergunning, 

evenmin is een basis milieukwaliteitsnorm vastgelegd in Vlarem 2 bijlage 2.3.1: mate van 


overschrijding = 

, waarbij de PNEC-waarde (Predicted No Effect 

PNEC 

Concentration-waarde) de concentratie is waarbij geen effecten voor het aquatisch milieu 

verwacht worden. De PNEC-waarden zijn terug te vinden in het wetenschappelijk 

achtergronddocument dat in boekdeel 3 van dit rapport gevoegd is; 

- voor de parameter in kwestie is geen emissiegrenswaarde vastgelegd in de vergunning, 

evenmin is een basis milieukwaliteitsnorm vastgelegd in Vlarem 2 bijlage 2.3.1, er is ook 

geen PNEC-waarde opgenomen in het achtergronddocument: de mate van overschrijding van 

de overschrijding van de emissievoorwaarde kan in dit geval niet bepaald worden. 

Er wordt voorgesteld om in het proces-verbaal telkens de vastgestelde concentratie in te vullen en de 

emissievoorwaarde die in het specifieke geval van toepassing is: emissiegrenswaarde, basis 

milieukwaliteitsnorm of PNEC-waarde. Indien de emissiegrenswaarde, noch de basis milieukwaliteitsnorm 

of noch de PNEC-waarde beschikbaar is, wordt de paragraaf over de mate van overschrijding van de 

overschrijding van de emissievoorwaarde niet vermeld in het proces-verbaal. 

Tenslotte wordt voorgesteld om in het proces-verbaal de volgende standaardzin op te nemen: “Meer 

gedetailleerde wetenschappelijke informatie kan op eenvoudig verzoek bij de afdeling Milieu-inspectie 

bekomen worden”. 

12

ARCADIS ECOLAS Fiches milieurelevantie ongeoorloofde afvalwaterlozingen 


3 FICHES MILIEURELEVANTIE ONGEOORLOOFDE 

AFVALWATERLOZINGEN 

Voor alle stoffen vermeld in het bestek met nummer LNE/MI/2006/S993 onder het luik “Milieurelevantie 

van ongeoorloofde bedrijfsafvalwaterlozingen” wordt hierna een beschrijving van de milieurelevantie 

gegeven. Deze teksten vormen de basis voor de opmaak van het proces-verbaal. 

3.1 ALGEMENE PARAMETERS 

3.1.1 Biochemisch of biologisch zuurstofverbruik (BZV) 

BZV-overschrijding bij lozing naar OW 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de parameter biochemisch of biologisch 

zuurstofverbruik (BZV) betekent dat het afvalwater te veel organische stoffen (koolstofverbindingen) 

bevat die in het ontvangende oppervlaktewater zullen afgebroken worden door micro-organismen die 

daarvoor de in het water aanwezige zuurstof gebruiken. Hierdoor daalt de zuurstofconcentratie van de 

waterloop. Deze daling kan tot problemen leiden en vanaf een bepaalde concentratie zelfs tot sterfte van 

vissen of andere waterorganismen. 

Voornamelijk goed afbreekbare organische stoffen zijn verantwoordelijk voor de BZV. 

BZV-overschrijding bij lozing naar RWZI en een gunstige verhouding BZV/CZV (> 0,25) 



bevat die in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) moeten afgebroken worden. Deze 

afbraak gebeurt door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan leiden tot 

het nodig zijn van extra beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. 

BZV-overschrijding bij lozing naar RWZI en een ongunstige verhouding BZV/CZV (< 0,25) 



bevat die in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) moeten afgebroken worden. Deze 

afbraak gebeurt door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan leiden tot 

het nodig zijn van extra beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. 

Een goede verhouding tussen de parameter BZV en de parameter chemisch zuurstofverbruik (CZV) is 

essentieel voor de goede werking van de RWZI, aangezien deze gebaseerd is op biologische afbraak- en 

omzettingsprocessen. Afvalwater waarvan de verhouding BZV/CZV kleiner is dan 0,25 is vaak niet goed 

verwerkbaar in een RWZI (Omzendbrief LNW 2005/01). Dit kan betekenen dat bepaalde stoffen niet (of 

heel slecht) biologisch kunnen afgebroken worden. Deze stoffen kunnen dan via de RWZI in het 

oppervlaktewater geloosd worden en zo de waterkwaliteit beïnvloeden. 

13



3.1.2 Chemisch zuurstofverbruik (CZV) 

CZV-overschrijding bij lozing naar OW 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de parameter chemisch zuurstofverbruik (CZV) 

betekent dat het afvalwater te veel stoffen bevat die in het ontvangende oppervlaktewater zullen 

afgebroken worden. De afbraak van deze stoffen kan in aanwezigheid van zuurstof zowel biologisch 

(door micro-organismen) als chemisch gebeuren. Hierdoor daalt de zuurstofconcentratie van de 



Voornamelijk organische stoffen (koolstofverbindingen) zijn verantwoordelijk voor de CZV, maar ook 

bepaalde anorganische stoffen (zoals b.v. metalen en hun verbindingen) kunnen een beperkte bijdrage 

leveren. 

CZV-overschrijding bij lozing naar RWZI en een gunstige verhouding BZV/CZV (> 0,25) 


betekent dat het afvalwater te veel stoffen bevat die in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 

(RWZI) moeten afgebroken worden. De afbraak van deze stoffen kan zowel biologisch (door microorganismen) 

als chemisch gebeuren waarbij zuurstof verbruikt wordt. Dit kan leiden tot het nodig zijn 

van extra beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. 

CZV-overschrijding bij lozing naar RWZI en een ongunstige verhouding BZV/CZV (< 0,25) 


betekent dat het afvalwater te veel stoffen bevat die in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 

(RWZI) moeten afgebroken worden. De afbraak van deze stoffen kan zowel biologisch (door microorganismen) 

als chemisch gebeuren waarbij zuurstof verbruikt wordt. Dit kan leiden tot het nodig zijn 


Een goede verhouding tussen de parameter CZV en de parameter biochemisch of biologisch 

zuurstofverbruik (BZV) is essentieel voor de goede werking van de RWZI, aangezien deze gebaseerd is 

op biologische afbraak- en omzettingsprocessen. Afvalwater waarvan de verhouding BZV/CZV kleiner is 

dan 0,25 is vaak niet goed verwerkbaar in een RWZI (Omzendbrief LNW 2005/01). Dit kan betekenen dat 

bepaalde stoffen niet (of heel slecht) kunnen afgebroken worden. Deze stoffen kunnen dan via de RWZI 

in het oppervlaktewater geloosd worden en zo de waterkwaliteit beïnvloeden. 

3.1.3 Totaal organische koolstof (TOC) 

TOC-overschrijding bij lozing naar OW 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de parameter totaal organische koolstof (TOC) 

betekent dat het afvalwater te veel organische stoffen (koolstofverbindingen) bevat die in het 

ontvangende oppervlaktewater zullen afgebroken worden. De afbraak van deze organische stoffen kan 

zowel biologisch (door micro-organismen) als chemisch gebeuren in aanwezigheid van zuurstof. Hierdoor 

daalt de zuurstofconcentratie van de waterloop. Deze daling kan tot problemen leiden en vanaf een 

bepaalde concentratie zelfs tot sterfte van vissen of andere waterorganismen. 

TOC-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de parameter totaal organische koolstof (TOC) 

betekent dat het afvalwater te veel organische stoffen (koolstofverbindingen) bevat die in de 

ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) moeten afgebroken worden. De afbraak van deze 

14



organische stoffen kan zowel biologisch (door micro-organismen) als chemisch gebeuren in aanwezigheid 

van zuurstof. Dit kan leiden tot het nodig zijn van extra beluchting in de RWZI of tot een verstoorde 

werking van de RWZI. 

3.1.4 Gehalte opgeloste zuurstof 

Een te laag gehalte aan opgeloste zuurstof bij lozing naar OW 

Een te laag gehalte aan opgeloste zuurstof betekent dat het afvalwater te weinig zuurstof bevat die in 

het ontvangende oppervlaktewater dient gecompenseerd te worden door een natuurlijke zuurstofopname 

uit de lucht en / of via de aanmaak van zuurstof door ondergedompelde planten in het oppervlaktewater. 

Wanneer de opname of aanmaak van zuurstof minder snel verloopt dan het zuurstofverbruik in het 

oppervlaktewater vanwege zelfzuiverende processen, dan is het ‘zelfreinigend vermogen’ van de 

waterloop overschreden, waardoor de zuurstofconcentratie van de waterloop daalt. Deze daling kan tot 

problemen leiden en vanaf een bepaalde concentratie zelfs tot sterfte van vissen of andere 

waterorganismen. 

Een te laag gehalte aan opgeloste zuurstof bij lozing naar RWZI 

Een te laag gehalte aan opgeloste zuurstof betekent dat het afvalwater te weinig zuurstof bevat die in de 

ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) dient gecompenseerd te worden door een natuurlijke 

zuurstofopname uit de lucht en / of via extra beluchting. Wanneer de opname of aanmaak van zuurstof 

minder snel verloopt dan het zuurstofverbruik in de RWZI vanwege de zuiveringsprocessen, dan kan dit 

leiden tot een verstoorde werking van de RWZI. 

3.1.5 Temperatuur 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de parameter temperatuur heeft een verhoogde 

impact op het milieu. De watertemperatuur speelt immers een belangrijke rol, bijvoorbeeld voor de 

oplosbaarheid van de zouten en gassen zoals de zuurstof die nodig is voor het evenwicht van het 

aquatische leven. De temperatuur doet de snelheid van de chemische en biochemische reacties 

toenemen met een factor 2 tot 3 voor een temperatuurstijging van 10 °C. De metabolische activiteit van 

waterorganismen wordt dus eveneens versneld wanneer de temperatuur van het water stijgt. Het 

optimale temperatuurbereik voor veel micro-organismen ligt tussen 25 en 35 °C. 

De waarde van de watertemperatuur wordt beïnvloed door de omgevingstemperatuur, maar eveneens 

door eventuele lozingen van warm afval- en koelwater. 

Temperatuur-overschrijding bij lozing naar OW 

Bruuske veranderingen van de temperatuur met meer dan 3 °C kunnen resulteren in een hoge sterfte 

van waterorganismen. Daarnaast kan een abnormale hoge temperatuur de groei van ongewenste 

waterplanten en andere organismen bevorderen. Een verhoogde temperatuur kan als gevolg hebben dat 

de hoeveelheid opgeloste zuurstof in het oppervlaktewater daalt, waardoor een zuurstoftekort kan 

optreden en waterorganismen kunnen sterven. Bovendien is de bezinking van zwevende stoffen onder 

andere (naast b.v. zoutgehalte) afhankelijk van de watertemperatuur: hoe lager de temperatuur, hoe 

trager de bezinkingssnelheid, waardoor meer zwevende stoffen over een grotere afstand kunnen 

getransporteerd worden en over een groter geografisch gebied effecten kunnen veroorzaken. Bij een 

hogere temperatuur zal de bezinkingssnelheid dus hoger zijn, waardoor er effecten naar de waterbodem 

kunnen optreden. 

15



Temperatuur-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een stijging van de temperatuur van het afvalwater zal in de meeste gevallen geen negatief effect 

hebben op de werking van de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI). Het afvalwater zal 

immers worden afgekoeld door het transport in de riolering enerzijds, en anderzijds door een menging 

met het ander afvalwater in de primaire zuiveringsstap van de RWZI. De aërobe biologische afbraak en 

nitrificatie (omzetting van ammoniakale stikstof tot nitraat) worden zeer sterk vertraagd bij een 

temperatuur van 50 °C. De kans dat dit in Vlaanderen voorvalt bij een RWZI is echter praktisch 

onbestaande. Een daling van 10 °C zal de biologische reactiesnelheid met de helft doen dalen. Daarnaast 

is de bezinking van zwevende stoffen onder andere afhankelijk van de watertemperatuur: hoe lager de 

temperatuur, hoe trager de bezinkingssnelheid. Hierdoor kan de kwaliteit van het effluent en het 

ontvangende oppervlaktewater negatief beïnvloed worden. Bij een hogere temperatuur zal de 

bezinkingssnelheid hoger zijn, waardoor er dus sneller meer slib kan gevormd worden. 

3.1.6 pH 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de parameter pH heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. De pH is een meting van de zuurtegraad van het water, of met andere woorden van 

de concentratie aan waterstofionen of protonen (H + ). De pH-schaal varieert in de praktijk van 0 (heel 

zuur) tot 14 (heel alkalisch); de mediaan 7, stemt overeen met een neutrale oplossing bij 25 °C. 

Bij een hogere of lagere pH van het afvalwater kunnen er verschillende effecten optreden. Deze effecten 

zijn echter ook afhankelijk van het bufferend vermogen (bepaald door de aanwezigheid van 

(bi)carbonaten) van het oppervlaktewater. Wanneer er een hoog bufferend vermogen is, zal een hogere 

of een lagere pH van het afvalwater weinig effect hebben op de pH van het water. 

pH-overschrijding bij lozing naar OW 

De pH van natuurlijk water kan variëren van 4 tot 10, afhankelijk van de zure of basische aard van de 

doorstroomde gebieden. Een natuurlijke pH tussen 6,5 en 8,5 is kenmerkend voor oppervlaktewater 

waarin het leven zich optimaal ontwikkelt. 

Een hogere pH kan de snelheid van biologische processen (zoals b.v. voortplanting of afbraakprocessen 

door micro-organismen) doen dalen. 

Een hoge pH heeft vooral tot gevolg dat de ammoniakconcentraties kunnen verhogen wanneer 

ammoniakale stikstof aanwezig is in het water. Ammoniak is immers oplosbaar in water, waardoor zowel 

ammonium (NH4 + ) als ammoniak (NH3) kan aanwezig zijn. De aanwezigheid van ammonium in water kan 

ook de vorming van ammoniak veroorzaken. Ammoniak is een giftige en bijtende stof. Ammoniak is 

ontvlambaar, giftig bij inademing en veroorzaakt brandwonden. Ammoniak is een milieugevaarlijke stof 

die zeer giftig is voor waterorganismen. Ammoniak staat in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van 

Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze schadelijke stof in het aquatisch milieu dient te worden 

verminderd overeenkomstig artikel 2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II. 

De aanwezigheid van ammoniakale stikstof in oppervlaktewater kan door de aanwezigheid van microorganismen 

leiden tot vorming van nitriet (NO2 - ) en nitraat (NO3 - ) (ook wel nitrificatie genoemd), 

Hierdoor kan er een zuurstoftekort in het oppervlaktewater optreden enkele dagen na een lozing van 

ammoniakale stikstof. 

De omzetting van ammonium tot nitriet kan een daling van de pH veroorzaken wanneer het bufferend 

vermogen van het oppervlaktewater beperkt is. Nitriet is zeer giftig voor waterorganismen. Nitriet is ook 

giftig voor de mens (vooral voor baby’s), aangezien het zuurstoftransport in het bloed in het gedrang kan 

komen. Nitraat is indirect giftig voor de mens, aangezien het kan omgezet worden tot nitriet in de maag. 

De aanwezigheid van ammoniakale stikstof leidt in combinatie met vrije chloor (HOCl en OCl-ion), 

mogelijks tot anorganische chlooramineverbindingen die giftig kunnen zijn voor waterorganismen. 

16



De aanwezigheid van een overmaat aan stikstofverbindingen kan eutrofiëring (explosieve algengroei) van 

het oppervlaktewater veroorzaken. Eutrofiëring van het oppervlaktewater kan negatieve effecten 

veroorzaken op de waterorganismen. 

Een verhoging van de pH van het water kan als gevolg hebben dat er meer opgeloste zware metalen aan 

de zwevende stoffen en sedimenten adsorberen. Dit kan effecten veroorzaken wanneer het slib geruimd 

wordt, of bij overstromingen. 

Een te lage pH bij lozing naar OW 

De pH van natuurlijk water kan variëren van 4 tot 10, afhankelijk van de zure of basische aard van de 

doorstroomde gebieden. Een natuurlijke pH tussen 6,5 en 8,5 is kenmerkend voor oppervlaktewater 

waarin het leven zich optimaal ontwikkelt. 

Een lagere pH kan de snelheid van biologische processen (zoals b.v. voortplanting of afbraakprocessen 

door micro-organismen) doen dalen. 

Een lage pH kan directe en indirecte effecten hebben op de aanwezigheid en het voortbestaan van 

bepaalde dieren en planten in oppervlaktewater. In het algemeen kan gezegd worden dat jonge dieren 

meer hinder ondervinden dan oudere soortgenoten. Bij een pH van 5 kunnen de meeste viseieren niet 

uitkomen. Bij lage pH-niveaus sterven sommige dieren. Kikkers tolereren beter een lagere pH dan b.v. 

slakken. 

Lagere pH’s verhogen ook het risico van aanwezigheid van metalen in een giftigere vorm. De pH is hierbij 

de belangrijkste factor die de mobiliteit van zware metalen in sedimenten beïnvloedt. Bij een neutrale pH 

(pH 7), vertonen zware metalen een lage mobiliteit, d.w.z. dat ze relatief sterk aan sedimentpartikels 

gebonden zijn. Naarmate de pH van een sediment daalt, neemt de mobiliteit van zware metalen toe. 

Sedimenten op de bodem van een rivier bevinden zich in anoxische toestand. Tijdens de oxidatie van 

anoxische riviersedimenten (na afzetting op land door overstromingen of door baggeren) doen er zich 

reacties voor waarbij er protonen (H + ) geproduceerd worden, die een pH-daling in het sediment kunnen 

teweegbrengen. Sedimenten beschikken echter over een zeker vermogen om die protonen te 

neutraliseren, dit wordt aangeduid met de term bufferend vermogen. Het bufferend vermogen bepaalt de 

mate waarin de pH van een sediment zal dalen wanneer protonen worden geproduceerd: in sedimenten 

met een sterk bufferend vermogen zal de pH amper of slechts in geringe mate dalen, terwijl in 

sedimenten met een beperkt bufferend vermogen een aanzienlijke pH-daling kan plaatsvinden. 

pH-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoging van de pH van het afvalwater kan als gevolg hebben dat er meer opgeloste zware metalen 

aan de zwevende stoffen en het slib van het water adsorberen. Hierdoor komen de zware metalen in het 

slib van de riolering terecht. Dit kan effecten veroorzaken wanneer het slib geruimd wordt, of bij 

overstromingen. 

Een wijziging van de pH van het afvalwater kan een effect hebben op de ontvangende 

rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI). Dit is echter ook afhankelijk van andere factoren zoals b.v. de 

verhouding van het debiet van de lozing t.o.v. het totale verwerkbare debiet van de RWZI; het bufferend 

vermogen van de RWZI; etc. In veel gevallen zal een beperkt afvalwaterdebiet met een afwijkende pH 

geen direct effect hebben op de werking van de RWZI. Het afvalwater wordt immers gemengd met het 

ander afvalwater in het begin van de waterzuivering in de RWZI. 

Een optimale pH voor de biologische zuiveringsprocessen in de RWZI ligt tussen 6,5 en 8,5. Bij een 

afwijkende pH kunnen de afbraak- en omzettingsprocessen gehinderd worden. Hierdoor kan de kwaliteit 

van het effluent en het ontvangende oppervlaktewater negatief beïnvloed worden. 

17



Een te lage pH bij lozing naar RWZI 

Een verlaging van de pH van het afvalwater kan als gevolg hebben dat de zware metalen die gebonden 

zitten in het slib van de riolering, terug in oplossing komen en zodoende mobiel worden. Hierdoor kunnen 

ze in het oppervlaktewater of de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) terechtkomen, waar 

ze effecten kunnen veroorzaken. Het opnieuw in oplossing komen van zware metalen uit slib, is echter 

onder meer afhankelijk van het bufferend vermogen van het slib om de zure pH te neutraliseren. 

Een wijziging van de pH van het afvalwater kan een effect hebben op de ontvangende 

rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI). Dit is echter ook afhankelijk van andere factoren zoals b.v. de 

verhouding van het debiet van de lozing t.o.v. het totale verwerkbare debiet van de RWZI; het bufferend 

vermogen van de RWZI; etc. In veel gevallen zal een beperkt afvalwaterdebiet met een afwijkende pH 

geen direct effect hebben op de werking van de RWZI. Het afvalwater wordt immers gemengd met het 

ander afvalwater in het begin van de waterzuivering in de RWZI. 

Een optimale pH voor de biologische zuiveringsprocessen in de RWZI ligt tussen 6,5 en 8,5. Bij een 

afwijkende pH kunnen de afbraak- en omzettingsprocessen gehinderd worden. Zo kan een lagere pH de 

goede werking van de RWZI verstoren door een beperking van de groei van nitrificerende bacteriën (die 

verantwoordelijk zijn voor de omzetting van ammonium tot nitraat), en de bevordering van de groei van 

filamenteuze bacteriën. Hierdoor kan er een verhoogde slibuitspoeling optreden, waardoor de kwaliteit 

van het effluent en de ontvangende oppervlaktewater negatief beïnvloed worden. 

3.1.7 Geleidbaarheid 

Algemeen 

De geleidbaarheid of het elektrische geleidingsvermogen is een numerieke uitdrukking van het vermogen 

van een oplossing om elektrische stroom te geleiden. De meeste opgeloste minerale zouten zijn goede 

geleiders. Moleculen van organische verbindingen zijn daarentegen slechte geleiders. 

De geleidbaarheid is dus een indicatie van het gehalte opgeloste zouten, die afhankelijk is van de aard 

van de opgeloste zouten en de temperatuur van het water. De geleidbaarheid neemt toe als er meer 

ionen (geladen deeltjes) in de oplossing zitten. Deze ionen kunnen van meststoffen zijn (kalium, nitraat, 

calcium, magnesium, etc.) of van overtollige elementen zoals natrium, chloride, bicarbonaat. 

Geleidbaarheid-overschrijding bij lozing naar OW 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor geleidbaarheid betekent voornamelijk dat er een te 

grote verhoging zal zijn van het zoutgehalte van het ontvangende oppervlaktewater. 

Elk waterorganisme in het oppervlaktewater stelt specifieke eisen naar het gehalte aan opgeloste zouten. 

De in het water levende soorten verdragen in het algemeen geen sterke variaties van het gehalte aan 

opgeloste zouten. Daarnaast kan een verhoging van het zoutgehalte leiden tot een verhoogde acute 

toxiciteit van andere stoffen op aquatische organismen. Een sterke wijziging van de geleidbaarheid kan 

tot problemen leiden en vanaf een bepaalde waarde (afhankelijk van het organisme) zelfs tot sterfte van 


Daarnaast heeft het zoutgehalte een effect op de bezinkbaarheid van zwevende stoffen: hoe hoger het 

zoutgehalte, hoe lager de bezinkingssnelheid, waardoor meer zwevende stoffen over een grotere afstand 

kunnen getransporteerd worden en over een groter geografisch gebied effecten kunnen veroorzaken. 

Geleidbaarheid-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor geleidbaarheid kan een effect hebben op de 

ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI). Dit is echter ook afhankelijk van andere factoren 

zoals b.v. de aanwezigheid van ander afvalwater in de riolering, het debiet van de lozing t.o.v. de 

capaciteit van de RWZI, etc. In veel gevallen zullen eerder beperkte afvalwaterdebieten met een te hoge 

18



geleidbaarheid (en dus een verhoogd zoutgehalte) geen direct effect hebben op de werking van de 

RWZI, aangezien het afvalwater gemengd wordt met het ander afvalwater in het begin van de 

waterzuivering in de RWZI. 

Een te hoog zoutgehalte van het afvalwater in de RWZI heeft een negatieve invloed op de goede werking 

van de RWZI. Door een verhoogd zoutgehalte kan de afbraak van organische stoffen door microorganismen 

in de RWZI beperkt worden. Daarnaast kan een verhoging van het zoutgehalte leiden tot een 

verhoogde acute toxiciteit van andere stoffen op micro-organismen in de RWZI. Het kan ook leiden tot 

een verhoogde slibuitspoeling uit de RWZI, waardoor de kwaliteit van het ontvangende oppervlaktewater 

beïnvloed wordt. 

3.1.8 Zwevende stoffen 

Algemeen 

Zwevende stoffen (ZS) zijn alle niet-opgeloste minerale of organische stoffen in een bepaald volume 

(afval)water. De grens tussen zwevende en opgeloste deeltjes is soms moeilijk te trekken. In principe 

definieert men de zwevende bestanddelen als die deeltjes die door de filtratie of centrifugatie kunnen 

afgescheiden worden. Het gaat om klei, zand, leem, organische en minerale stoffen met kleine 

afmetingen, actief slib, levende of dode organismen (b.v. plankton en andere micro-organismen die in 

water voorkomen), etc. Factoren zoals de turbulentie van water kunnen ervoor zorgen dat deeltjes langer 

zwevend in het water aanwezig blijven. 

Zwevende stoffen kunnen naargelang hun grootte ruwweg opgesplitst worden als bezinkbaar (0,1 – 

0,001 mm) en niet-bezinkbaar (0,001 – 0,0001 mm). Sommige grove en fijne anorganische stoffen (met 

afmetingen tussen 0,1 en 10 mm) kunnen in bepaalde omstandigheden (b.v. turbulente wateren) ook 

zwevend voorkomen. 

Zwevende stoffen-overschrijding bij lozing naar OW 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de parameter zwevende stoffen betekent dat het 

afvalwater teveel niet-opgeloste minerale of organische stoffen bevat. Bij een verhoogde concentratie 

aan zwevende stoffen in oppervlaktewater wordt de transparantie van het water aangetast en vermindert 

de lichtpenetratie en bijgevolg de fotosynthese. Zwevende stoffen kunnen ook de ademhaling van vissen 

hinderen. De zwevende deeltjes kunnen bovendien grote hoeveelheden stoffen opstapelen (metalen, 

pesticiden, minerale oliën, polycyclische aromatische koolwaterstoffen, …) die (zeer) giftig kunnen zijn 

voor waterorganismen. Een verhoogd zwevende stofgehalte in stilstaande of traag stromende 

oppervlaktewateren, kan een verhoogde bezinking veroorzaken waardoor effecten naar de waterbodem 

kunnen optreden (zoals zuurstofarme omstandigheden). 

Zwevende stoffen-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de parameter zwevende stoffen betekent dat het 

afvalwater teveel niet-opgeloste minerale of organische stoffen bevat. Bij een verhoogde concentratie 

aan zwevende stoffen in de riolering, kan dit leiden tot een verhoogde afzetting van slib in de riolering, 

waardoor de riolering meer geruimd zal moeten worden, of waardoor overstromingen frequenter kunnen 

voorkomen. De zwevende deeltjes kunnen bovendien grote hoeveelheden stoffen opstapelen (metalen, 

pesticiden, minerale oliën, polycyclische aromatische koolwaterstoffen, …) die (zeer) giftig kunnen zijn. 

Wanneer deze zwevende stoffen tot bezinking komen in de riolering, dan komen deze giftige stoffen ook 

in het slib terecht. 

Bij de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI), kan een verhoogd zwevende stofgehalte leiden 

tot een verstoorde werking door een verhoogd slibgehalte. Afhankelijk van de samenstelling van de 

zwevende stoffen kunnen ook giftige effecten naar de micro-organismen in het slib van de RWZI 

optreden, met eventueel een verhoogde slibuitspoeling uit de RWZI tot gevolg, waardoor de kwaliteit van 

het ontvangende oppervlaktewater beïnvloed wordt. 

19



3.1.9 Bezinkbare stoffen 

Bezinkbare stoffen-overschrijding bij lozing naar OW 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de parameter bezinkbare stoffen betekent dat het 

afvalwater teveel minerale of organische stoffen bevat die onder invloed van de zwaartekracht kunnen 

bezinken. Een verhoogde concentratie aan bezinkbare stoffen in het oppervlaktewater zal een verhoogde 

slibafzetting veroorzaken waardoor effecten naar de waterbodem kunnen optreden (zoals zuurstofarme 

omstandigheden). De bezinkbare deeltjes kunnen bovendien grote hoeveelheden stoffen opstapelen 

(metalen, pesticiden, …) die (zeer) giftig kunnen zijn voor waterorganismen. Bij een verhoogde 

concentratie aan bezinkbare stoffen in matig tot snelstromend oppervlaktewater wordt de transparantie 

van het water aangetast en vermindert de lichtpenetratie en bijgevolg de fotosynthese. 

Bezinkbare stoffen-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de parameter bezinkbare stoffen betekent dat het 

afvalwater teveel minerale of organische stoffen bevat die onder invloed van de zwaartekracht kunnen 

bezinken. Een verhoogde concentratie aan bezinkbare stoffen in de riolering kan leiden tot een 

verhoogde afzetting van slib in de riolering, waardoor de riolering meer geruimd zal moeten worden, of 

waardoor overstromingen frequenter kunnen voorkomen. 

De bezinkbare stoffen kunnen bovendien grote hoeveelheden stoffen opstapelen (metalen, pesticiden, 

minerale oliën, polycyclische aromatische koolwaterstoffen, …) die (zeer) giftig kunnen zijn. Wanneer 

deze bezinkbare stoffen tot bezinking komen in de riolering, dan komen deze giftige stoffen ook in het 

slib terecht. 

Bij de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI), worden de bezinkbare stoffen normaal gezien 

voor een groot deel verwijderd gedurende de eerste zuiveringsstap. Een verhoogde concentratie kan 

leiden tot een verhoogd slibgehalte in de eerste zuiveringsstap en tot een verstoorde werking door een 

verhoogd slibgehalte in de andere delen van de RWZI. Afhankelijk van de samenstelling van de 

bezinkbare stoffen kunnen ook giftige effecten naar de micro-organismen in het slib van de RWZI 

optreden, met eventueel een verhoogde slibuitspoeling uit de RWZI tot gevolg, waardoor de kwaliteit van 

het ontvangende oppervlaktewater beïnvloed wordt. 

3.1.10 Ammoniakale stikstof 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor ammoniakale stikstof (som van ammonium (NH4 + ) 

en ammoniak (NH3)) heeft een verhoogde impact op de mens en het milieu. Ammoniak is immers 

oplosbaar in water, waardoor zowel ammonium (NH4 + ) als ammoniak (NH3) kan aanwezig zijn 

(evenwichtsreactie afhankelijk van de pH en de temperatuur van het water). De aanwezigheid van 

ammonium in water kan ook de vorming van ammoniak veroorzaken. 

Ammonium zal vooral aanwezig zijn bij een neutrale of licht basische pH. Bij een pH van 9 en een 

watertemperatuur van 15 °C, zal meer dan 20 % als ammoniak aanwezig zijn. Ammoniak is een giftige 

en bijtende stof. Ammoniak is ontvlambaar, giftig bij inademing en veroorzaakt brandwonden. Ammoniak 

is een milieugevaarlijke stof die zeer giftig is voor waterorganismen. 

Ammoniak staat in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 

schadelijke stof in het aquatisch milieu dient te worden verminderd overeenkomstig artikel 2.3.6.1.§1.2° 

van Vlarem II. 

20



Ammoniakale stikstof-overschrijding bij lozing naar OW 

De aanwezigheid of lozing van ammonium in oppervlaktewater kan door de aanwezigheid van microorganismen 

leiden tot vorming van nitriet (NO2 - ) en nitraat (NO3 - ) (ook wel nitrificatie genoemd). 




vermogen van het oppervlaktewater beperkt is. Een daling van de pH kan o.a. negatieve effecten 

veroorzaken op de waterorganismen in het water. 

Nitriet is zeer giftig voor waterorganismen. Nitriet is ook giftig voor de mens (vooral voor baby’s), 

aangezien het zuurstoftransport in het bloed in het gedrang kan komen. Nitraat is indirect giftig voor de 

mens, aangezien het kan omgezet worden tot nitriet in de maag. De aanwezigheid van ammoniakale 

stikstof leidt in combinatie met vrije chloor (HOCl en OCl-ion), mogelijks tot anorganische 

chlooramineverbindingen die giftig kunnen zijn voor waterorganismen. 




Ammoniakale stikstof-overschrijding bij lozing naar RWZI en een gunstige verhouding BZV/N (>4) 

In de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) kan ammoniakale stikstof in zones die belucht 

worden (b.v. beluchtingsbekkens) door micro-organismen omgezet worden tot nitriet en vervolgens 

nitraat (= nitrificatie). Deze omzetting is afhankelijk van verschillende factoren zoals o.a. pH, 

temperatuur, zuurstofgehalte, het al of niet aanwezig zijn van giftige stoffen. In de RWZI kan nitraat 

vervolgens door micro-organismen omgezet worden tot stikstofgas (N2) in zones die niet (of afwisselend) 

belucht worden (= denitrificatie). Dit stikstofgas komt vervolgens in de lucht terecht en maakt zodoende 

deel uit van de lucht die ingeademd wordt (lucht bestaat uit ca. 78% N2). Denitrificatie is afhankelijk van 

verschillende factoren zoals o.a. pH, temperatuur en zuurstofgehalte. 


vermogen van het water beperkt is. De aanwezigheid van ammoniak en salpeterigzuur (HNO2) in hoge 

concentraties in een waterzuiveringsinstallatie kan de omzetting van ammonium en nitriet tot nitraat 

vertragen of volledig stopzetten. De aanwezigheid van ammoniakale stikstof leidt in combinatie met vrije 

chloor (HOCl en OCl-ion), mogelijks tot anorganische chlooramineverbindingen die giftig kunnen zijn voor 


Wanneer ammoniakale stikstof, nitriet en / of nitraat niet volledig verwijderd worden, dan komt het in het 

oppervlaktewater terecht, waar het negatieve effecten kan veroorzaken. 

Ammoniakale stikstof-overschrijding bij lozing naar RWZI en een ongunstige verhouding BZV/N (





Anderzijds maakt ammoniakale stikstof ook deel uit van de parameter totale stikstof (N), die van belang 

is voor de goede werking van de RWZI. Een goede verhouding tussen de parameter biologische 

zuurstofvraag (BZV) en de parameter stikstof is essentieel voor de goede werking van de RWZI, 

aangezien deze gebaseerd is op biologische afbraak- en omzettingsprocessen. Afvalwater waarvan de 

verhouding BZV/N kleiner is dan 4 is vaak niet goed verwerkbaar in een RWZI (Omzendbrief LNW 

2005/01). Dit kan betekenen dat bepaalde stoffen niet (of heel slecht) biologisch kunnen afgebroken 

worden. Deze stoffen kunnen dan via de RWZI in het oppervlaktewater geloosd worden en zo de 

waterkwaliteit beïnvloeden. 

3.1.11 Nitriet 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor nitriet (NO2 - ) heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Nitriet is giftig voor de mens (vooral voor baby’s), aangezien het zuurstoftransport in 

het bloed in het gedrang kan komen. Nitriet is zeer giftig voor waterorganismen. 

Nitriet staat in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 



Nitriet-overschrijding bij lozing naar OW 

De aanwezigheid of lozing van nitriet in oppervlaktewater kan door de aanwezigheid van microorganismen 

leiden tot vorming van nitraat (NO3 - ) (ook wel nitrificatie genoemd), waardoor een 

zuurstoftekort kan optreden in het oppervlaktewater. Nitraat is indirect giftig voor de mens, aangezien 

het kan omgezet worden tot nitriet in de maag. 




Nitriet-overschrijding bij lozing naar RWZI en een gunstige verhouding BZV/N (>4) 

In de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) kan nitriet in zones die belucht worden (b.v. 

beluchtingsbekkens) door micro-organismen omgezet worden tot nitraat (= nitrificatie). Deze omzetting 

is afhankelijk van verschillende factoren zoals o.a. pH, temperatuur, zuurstofgehalte, het al of niet 

aanwezig zijn van giftige stoffen. In de RWZI kan nitraat vervolgens door micro-organismen omgezet 

worden tot stikstofgas (N2) in zones die niet (of afwisselend) belucht worden (= denitrificatie). Dit 

stikstofgas komt vervolgens in de lucht terecht en maakt zodoende deel uit van de lucht die ingeademd 

wordt (lucht bestaat uit ca. 78% N2). Denitrificatie is afhankelijk van verschillende factoren zoals o.a. pH, 

temperatuur en zuurstofgehalte. 

De aanwezigheid van ammoniak (NH3) en salpeterigzuur (HNO2) in hoge concentraties in een 

waterzuiveringsinstallatie kan de omzetting van ammonium en nitriet tot nitraat vertragen of volledig 

stopzetten. 

Wanneer nitriet en / of nitraat niet volledig verwijderd worden, dan komt het in het oppervlaktewater 

terecht, waar het negatieve effecten kan veroorzaken. 

22



Nitriet-overschrijding bij lozing naar RWZI en een ongunstige verhouding BZV/N ( 9). Bij een dergelijk hoge pH wordt een belangrijk deel van het vrij 

onschadelijke ammonium omgezet in het zeer giftige ammoniak. 

23



Nitraat-overschrijding bij lozing naar RWZI en een gunstige verhouding BZV/N (>4) 

In de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) kan nitraat door micro-organismen omgezet 




temperatuur en zuurstofgehalte. Wanneer nitraat niet volledig verwijderd wordt (door denitrificatie), dan 

komt het in het oppervlaktewater terecht, waar het negatieve effecten kan veroorzaken. 

Nitraat-overschrijding bij lozing naar RWZI en een ongunstige verhouding BZV/N (








Nitriet is zeer giftig voor waterorganismen. Nitriet is ook giftig voor de mens (vooral voor baby’s), 

aangezien het zuurstoftransport in het bloed in het gedrang kan komen. Nitraat is indirect giftig voor de 

mens, aangezien het kan omgezet worden tot nitriet in de maag. De aanwezigheid van ammoniakale 

stikstof leidt in combinatie met vrije chloor (HOCl en OCl-ion), mogelijks tot anorganische 

chlooramineverbindingen die giftig kunnen zijn voor waterorganismen. 




Kjeldahl-stikstof-overschrijding bij lozing naar RWZI en een gunstige verhouding BZV/N (>4) 

Kjeldahl-stikstof wordt in de riolering voor een deel omgezet tot ammoniakale stikstof. Een deel van de 

Kjeldahl-stikstof komt echter ook nog in de organische vorm toe in de ontvangende 

rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI). De afbraakproducten van Kjeldahl-stikstof na de gebruikelijke 

eerste twee trappen (primaire zuivering en secundaire zuivering met beluchting) van de RWZI zijn 

uiteindelijk vooral ammonium en nitraat (NO3 - ). 

In de RWZI kan ammoniakale stikstof in zones die belucht worden (b.v. beluchtingsbekkens) door microorganismen 

omgezet worden tot nitriet (NO2 - ) en vervolgens nitraat (NO3 - ) (= nitrificatie). Deze 

omzetting is afhankelijk van verschillende factoren zoals o.a. pH, temperatuur, zuurstofgehalte, het al of 

niet aanwezig zijn van giftige stoffen. In de RWZI kan nitraat vervolgens door micro-organismen omgezet 






vermogen van het water beperkt is. De aanwezigheid van ammoniak (NH3) en salpeterigzuur (HNO2) in 

hoge concentraties in een waterzuiveringsinstallatie kan de omzetting van ammonium en nitriet tot 

nitraat vertragen of volledig stopzetten. De aanwezigheid van ammoniakale stikstof leidt in combinatie 

met vrije chloor (HOCl en OCl-ion), mogelijks tot anorganische chlooramineverbindingen die giftig kunnen 

zijn voor waterorganismen. 



Kjeldahl-stikstof-overschrijding bij lozing naar RWZI en een ongunstige verhouding BZV/N (






vermogen van het water beperkt is. De aanwezigheid van ammoniak (NH3) en salpeterigzuur (HNO2) in 

hoge concentraties in een waterzuiveringsinstallatie kan de omzetting van ammonium en nitriet tot 

nitraat vertragen of volledig stopzetten. De aanwezigheid van ammoniakale stikstof leidt in combinatie 

met vrije chloor (HOCl en OCl-ion), mogelijks tot anorganische chlooramineverbindingen die giftig kunnen 

zijn voor waterorganismen. 



Anderzijds maakt Kjeldahl-stikstof ook deel uit van de parameter totale stikstof (N), die van belang is 

voor de goede werking van de RWZI. Een goede verhouding tussen de parameter biologische 

zuurstofvraag (BZV) en de parameter stikstof is essentieel voor de goede werking van de RWZI, 

aangezien deze gebaseerd is op biologische afbraak- en omzettingsprocessen. Afvalwater waarvan de 

verhouding BZV/N kleiner is dan 4 is vaak niet goed verwerkbaar in een RWZI (Omzendbrief LNW 

2005/01). Dit kan betekenen dat bepaalde stoffen niet (of heel slecht) biologisch kunnen afgebroken 

worden. Deze stoffen kunnen dan via de RWZI in het oppervlaktewater geloosd worden en zo de 

waterkwaliteit beïnvloeden. 

3.1.14 Totaal stikstof 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor totale stikstof (N) heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. De totale stikstof is de som van de Kjeldahl-stikstof, nitriet (NO2 - ) en nitraat (NO3 - ). 

Kjeldahl-stikstof is de som van de ammoniakale stikstof en de organische stikstof (afkomstig van levend 

of dood materiaal in de vorm van b.v. proteïnen, aminozuren, ureum, …). Ammoniakale stikstof is de som 

van ammonium (NH4 + ) en ammoniak (NH3). Ammoniak is immers oplosbaar in water, waardoor zowel 

ammonium (NH4 + ) als ammoniak (NH3) kan aanwezig zijn (evenwichtsreactie afhankelijk van de pH en de 

temperatuur van het water). De aanwezigheid van ammonium in water kan ook de vorming van 

ammoniak veroorzaken. 

Ammonium zal vooral aanwezig zijn bij een neutrale of licht basische pH. Bij een pH van 9 en een 

watertemperatuur van 15 °C, zal meer dan 20 % als ammoniak aanwezig zijn. Ammoniak is een giftige 

en bijtende stof. Ammoniak is ontvlambaar, giftig bij inademing en veroorzaakt brandwonden. Ammoniak 

is een milieugevaarlijke stof die zeer giftig is voor waterorganismen. 

Ammoniak is een giftige en bijtende stof. Ammoniak is ontvlambaar, giftig bij inademing en veroorzaakt 

brandwonden. Ammoniak is een milieugevaarlijke stof die zeer giftig is voor waterorganismen. 

Nitriet is giftig voor de mens (vooral voor baby’s), aangezien het zuurstoftransport in het bloed in het 

gedrang kan komen. Nitriet is zeer giftig voor waterorganismen. Nitraat is indirect giftig voor de mens, 

aangezien het kan omgezet worden in nitriet in de maag. 

Ammoniak en nitriet staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing 

van deze schadelijke stoffen in het aquatisch milieu dient te worden verminderd overeenkomstig artikel 

2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II. 

Totale stikstof-overschrijding bij lozing naar OW 

De effecten van totale stikstof in oppervlaktewater hangen af van de vorm waarin de stikstof voorkomt. 

Grote hoeveelheden aan stikstof onder neutrale en aërobe omstandigheden komen vooral als nitraat 

voor. 

26



Organische stikstof (dat deel uit kan maken van Kjeldahl-stikstof) kan in water in een opgeloste en in een 

onopgeloste vorm (als een deel van de zwevende stoffen) voorkomen. Organische stikstof kan door 

micro-organismen in sedimenten en water omgezet worden tot ammonium. De aanwezigheid of lozing 

van ammonium in oppervlaktewater kan door de aanwezigheid van micro-organismen leiden tot vorming 

van nitriet en nitraat (ook wel nitrificatie genoemd). Hierdoor kan er een zuurstoftekort in het 

oppervlaktewater optreden enkele dagen na een lozing van ammoniakale stikstof. 




De aanwezigheid van ammoniakale stikstof leidt in combinatie met vrije chloor (HOCl en OCl-ion), 

mogelijks tot anorganische chlooramineverbindingen die giftig kunnen zijn voor waterorganismen. 

De aanwezigheid van een overmaat aan fosfor- en stikstofverbindingen kan eutrofiëring (explosieve groei 

van waterplanten en voornamelijk microscopische wieren of algen) van het oppervlaktewater 

veroorzaken. Een massale ‘algenbloei’ of ontwikkeling van eendekroos heeft een negatief effect op de 

waterkwaliteit: het doorzicht vermindert (jagende vissen zien hun prooi niet meer, ondergedoken 

waterplanten krijgen onvoldoende licht) en ’s nachts kunnen zuurstoftekorten optreden (terwijl er zich 

overdag oververzadiging kan voordoen). Bij het afsterven van de wierbiomassa zal de (bio)chemische 

zuurstofvraag van het water sterk stijgen, waardoor de zuurstofconcentratie van de waterloop daalt. 

Deze daling kan tot problemen leiden en vanaf een bepaalde concentratie zelfs tot sterfte van vissen of 

andere waterorganismen. 

Door de intense opname van koolstofdioxide (CO2) als gevolg van het fotosyntheseproces bij de 

algengroei, kan het bufferend vermogen van het water uit balans raken. Hierdoor kan een gevoelige 

stijging van de pH optreden (tot pH > 9). Bij een dergelijk hoge pH wordt een belangrijk deel van het vrij 

onschadelijke ammonium omgezet in het zeer giftige ammoniak. 

Totale stikstof-overschrijding bij lozing naar RWZI en een gunstige verhouding BZV/N (>4) 

De totale stikstof wordt in de riolering voor een deel omgezet tot ammoniakale stikstof. Een deel van de 

totale stikstof kan echter nog in de organische vorm, als nitriet of nitraat toekomen in de 

rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI). De afbraakproducten van totale stikstof na de gebruikelijke eerste 

twee trappen (primaire zuivering en secundaire zuivering met beluchting) van de RWZI zijn uiteindelijk 

vooral ammonium en nitraat. 

In de RWZI kan ammoniakale stikstof in zones die belucht worden (b.v. beluchtingsbekkens) door microorganismen 

omgezet worden tot nitriet en vervolgens nitraat (= nitrificatie). Deze omzetting is 

afhankelijk van verschillende factoren zoals o.a. pH, temperatuur, zuurstofgehalte, het al of niet 

aanwezig zijn van giftige stoffen. In de RWZI kan nitraat vervolgens door micro-organismen omgezet 






vermogen van het water beperkt is. De aanwezigheid van ammoniak en salpeterigzuur (HNO2) in hoge 

concentraties in een waterzuiveringsinstallatie kan de omzetting van ammonium en nitriet tot nitraat 

vertragen of volledig stopzetten. De aanwezigheid van ammoniakale stikstof leidt in combinatie met vrije 

chloor (HOCl en OCl-ion), mogelijks tot anorganische chlooramineverbindingen die giftig kunnen zijn voor 




27



Totale stikstof-overschrijding bij lozing naar RWZI en een ongunstige verhouding BZV/N (









onschadelijke ammonium (NH4 + ) dat ook aanwezig kan zijn in oppervlaktewater omgezet in het zeer 

giftige ammoniak (NH3). 

Fosfor (ook in de vorm van fosfaten) is persistent in aquatische ecosystemen: de vrijgekomen 

hoeveelheden bij b.v. afsterven van planten worden vervolgens opnieuw opgenomen door andere 

planten. 

Ortho-fosfaat-overschrijding bij lozing naar RWZI en een gunstige verhouding BZV/P (>25) 

Ortho-fosfaten kunnen in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 

fysico-chemische (b.v. coagulatie) of biologische (opname door micro-organismen) zuiveringstechnieken. 

De coagulatie van ortho-fosfaten met behulp van additieven zoals b.v. aluminiumsulfaat, ijzer(III)chloride 

of kalk, kan door verandering van de pH-waarde worden gesteund, omdat hun oplosbaarheid sterk pHafhankelijk 

is. Hoe alkalischer een oplossing is, hoe meer fosfaationen een slecht oplosbare neerslag 

vormen. Bij de biologische fosfaatverwijdering gaat het om een soort van eutrofiëring onder 

gecontroleerde omstandigheden. 

Een teveel aan ortho-fosfaten leidt in het geval van coagulatie tot het verhoogd toevoegen van 

additieven. Hierdoor zal meer fosfaatrijk slib ontstaan dat moet verwijderd worden. Een ander nadeel van 

het verhoogd gebruik van coagulatiemiddelen is, dat op deze manier meer ijzer- en aluminiumzouten in 

oppervlaktewateren worden gebracht. 

Een teveel aan ortho-fosfaten leidt in het geval van een biologische verwijdering tot het afsterven van de 

micro-organismen in de RWZI. 

Wanneer door een teveel aan ortho-fosfaten de fosfaatverwijdering in de RWZI niet voldoende is, kunnen 

ze weer in het oppervlaktewater terechtkomen en daar effecten veroorzaken (zoals eutrofiëring of 

massale algenbloei). 

Ortho-fosfaat-overschrijding bij lozing naar RWZI en een ongunstige verhouding BZV/P (



Anderzijds maakt ortho-fosfaat ook deel uit van de parameter totale fosfor (P), die van belang is voor de 

goede werking van de RWZI. Een goede verhouding tussen de parameter biologische zuurstofvraag 

(BZV) en de parameter fosfor is essentieel voor de goede werking van de RWZI, aangezien deze 

gebaseerd is op biologische afbraak- en omzettingsprocessen. Afvalwater waarvan de verhouding BZV/P 

kleiner is dan 25 is vaak niet goed verwerkbaar in een RWZI (Omzendbrief LNW 2005/01). Dit kan 

betekenen dat bepaalde stoffen niet (of heel slecht) biologisch kunnen afgebroken worden. Deze stoffen 

kunnen dan via de RWZI in het oppervlaktewater geloosd worden en zo de waterkwaliteit beïnvloeden. 

3.1.16 Totaal fosfor 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor totale fosfor heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Totaal fosfor is de som van organische fosfor (b.v. gebonden fosfaat) en 

anorganische fosfor (ortho-fosfaat, polyfosfaat, elementair fosfor). 

Wanneer fosfor in afvalwater voorkomt, betreft het vaak anorganische fosfaatverbindingen zoals orthofosfaten 

(vooral als monofosfaat of waterstoffosfaat (HPO4 2- ), en daarnaast ook fosfaat (PO4 3- ), bisfosfaat 

(H2PO4 - ), en fosforzuur (H3PO4)), en in mindere mate ook 

polyfosfaten (b.v. P2O5; P3O10 5- afkomstig van detergenten). Organische fosforverbindingen kunnen 

belangrijk zijn in industrieel afvalwater en slib. 

Organische fosforverbindingen staan in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent 

dat de lozing van deze schadelijke stoffen in het aquatisch milieu dient te worden beëindigd 

overeenkomstig artikel 2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

Anorganische fosforverbindingen en elementair fosfor staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van 

Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze schadelijke stoffen in het aquatisch milieu dient te worden 


Totale fosfor-overschrijding bij lozing naar OW 

Een teveel aan nutriënten zoals fosforverbindingen en stikstofverbindingen (zoals b.v. nitraat) in 

oppervlaktewater kan eutrofiëring (explosieve groei van waterplanten en voornamelijk microscopische 

wieren of algen) veroorzaken. Hierbij is fosfor wel eerder een beperkende factor voor algenbloei dan 

stikstof. 

Een massale ‘algenbloei’ of ontwikkeling van eendekroos heeft een negatief effect op de waterkwaliteit: 

het doorzicht vermindert (jagende vissen zien hun prooi niet meer, ondergedoken waterplanten krijgen 

onvoldoende licht) en ’s nachts kunnen zuurstoftekorten optreden (terwijl er zich overdag 

oververzadiging kan voordoen). Bij het afsterven van de wierbiomassa zal de (bio)chemische 







onschadelijke ammonium (NH4 + ) dat ook aanwezig kan zijn in oppervlaktewater omgezet in het zeer 

giftige ammoniak (NH3). 

Fosfor is persistent in aquatische ecosystemen: de vrijgekomen hoeveelheden bij b.v. afsterven van 

planten worden vervolgens opnieuw opgenomen door andere planten. 

30



Totale fosfor-overschrijding bij lozing naar RWZI en een gunstige verhouding BZV/P (>25) 

Ortho-fosfaten kunnen in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 

fysico-chemische (b.v. coagulatie) of biologische (opname door micro-organismen) zuiveringstechnieken. 

De coagulatie van ortho-fosfaten met behulp van additieven zoals b.v. aluminiumsulfaat, ijzer(III)chloride 

of kalk, kan door verandering van de pH-waarde worden gesteund, omdat hun oplosbaarheid sterk pHafhankelijk 

is. Hoe alkalischer een oplossing is, hoe meer fosfaationen een slecht oplosbare neerslag 

vormen. De coagulatie van polyfosfaten en organisch fosfor is alleen na een voorafgaande omzetting 

(door hydrolyse) tot ortho-fosfaten mogelijk; dit is echter vaak een traag proces. 

Bij de biologische fosfaatverwijdering gaat het om een soort van eutrofiëring onder gecontroleerde 

omstandigheden. 

Een teveel aan fosfor (in de vorm van ortho-fosfaat) leidt in het geval van coagulatie tot het verhoogd 

toevoegen van additieven. Hierdoor zal meer fosfaatrijk slib ontstaan dat moet verwijderd worden. Een 

ander nadeel van het verhoogd gebruik van coagulatiemiddelen is, dat op deze manier meer ijzer- en 

aluminiumzouten in oppervlaktewateren worden gebracht. 

Een teveel aan fosfor leidt in het geval van een biologische verwijdering tot het afsterven de microorganismen 

in de RWZI. 

Wanneer door een teveel aan fosfor (in de vorm van polyfosfaten of organisch fosfor) de 

fosforverwijdering niet voldoende is, kan het weer in het oppervlaktewater terechtkomen, en over grote 

afstanden verspreid worden en daar effecten veroorzaken (zoals eutrofiëring of massale algenbloei). 

Totale fosfor-overschrijding bij lozing naar RWZI en een ongunstige verhouding BZV/P (



3.1.17 Sulfaten 

Sulfaten-overschrijding bij lozing naar OW 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor sulfaten (SO4 2- ) betekent voornamelijk dat er een te 

grote verhoging zal zijn van het zoutgehalte van het ontvangende oppervlaktewater. Aangezien sulfaten 

slecht biodegradeerbaar zijn, kunnen ze over een lange afstand getransporteerd worden en over een 

groter geografisch gebied effecten veroorzaken. 









kunnen getransporteerd worden en over een groter geografisch gebied effecten kunnen veroorzaken 

Sulfaten-overschrijding bij lozing naar RWZI of bij lozing in (betonnen) riolering 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor sulfaten (SO4 2- ) betekent dat er een hoge kans 

bestaat voor schade aan de riolering en de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI). Een hoge concentratie 

aan sulfaten kan immers schade toebrengen aan beton. Een verhoogde sulfaatconcentratie betekent ook 

een verhoging van het zoutgehalte. Een te hoog zoutgehalte heeft een negatieve invloed op de goede 

werking van de ontvangende RWZI. Door een verhoogd zoutgehalte kan de afbraak van organische 

stoffen door micro-organismen in de RWZI beperkt worden. Daarnaast kan een verhoging van het 

zoutgehalte leiden tot een verhoogde acute toxiciteit van andere stoffen op micro-organismen in de 

RWZI. Het kan ook leiden tot een verhoogde slibuitspoeling uit de RWZI, waardoor de kwaliteit van het 

ontvangende oppervlaktewater beïnvloed wordt. 

3.1.18 Sulfieten 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor sulfieten (SO3 2- ) heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. De bespreking van het gedrag in het milieu is gebaseerd op het gedrag van sulfieten 

zoals b.v. natriumsulfiet (Na2SO3), natriumbisulfiet (NaHSO3) en sulfieten die ontstaan bij oplossing van 

zwaveldioxide (SO2) in water. 

Natriumsulfiet is schadelijk bij opname door de mond en dat irriterend is voor de ogen, de 

ademhalingswegen en de huid. Natriumbisulfiet is schadelijk bij opname door de mond en vormt giftige 

gassen in contact met zuren. Opgelost zwaveldioxide is een toxische en bijtende stof die giftig is bij 

inademing en die brandwonden veroorzaakt. 

Sulfieten en (meta)bisulfieten zijn niet classificeerbaar met betrekking tot humane carcinogeniciteit. Dit 

betekent dat niet kan uitgesloten worden dat blootstelling aan sulfieten en (meta)bisulfieten 

kankerverwekkend is. 

Sulfieten en bisulfieten zijn gereduceerde vormen van zwavel in water. Zwavel zelf is in water 

onoplosbaar. Natriumsulfiet is goed oplosbaar in water. Elementair zwavel is in water stabiel en reageert 

er dus niet mee. Zwaveldioxide reageert in water, waarbij zwaveligzuur (H2SO3) gevormd wordt. 

Zwaligzuur kan in water splitsen tot sulfieten. 

32



Sulfieten-overschrijding bij lozing op OW 

Sulfieten kunnen in water onder zuurstofrijke omstandigheden omgezet worden tot sulfaten door opname 

van zuurstof uit het water. Hierdoor kan de zuurstofconcentratie dalen in het oppervlaktewater. 



De omzetting van sulfieten tot sulfaten kan leiden tot een verhoging van het zoutgehalte van het 

ontvangende oppervlaktewater. Aangezien sulfaten slecht biodegradeerbaar zijn, kunnen ze over een 

lange afstand getransporteerd worden en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. 









kunnen getransporteerd worden en over een groter geografisch gebied effecten kunnen veroorzaken 

Sulfieten-overschrijding bij lozing op RWZI 

Sulfieten kunnen in water onder zuurstofrijke omstandigheden omgezet worden tot sulfaten door opname 

van zuurstof uit het water. Hierdoor kan de zuurstofconcentratie dalen in de ontvangende 

rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI). Dit kan leiden tot het nodig zijn van extra beluchting in de RWZI of 

tot een verstoorde werking van de RWZI. 

De omzetting van sulfieten tot sulfaten kan leiden tot schade aan de riolering en de 

rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI). Een hoge concentratie aan sulfaten kan immers schade 

toebrengen aan beton. Een verhoogde sulfaatconcentratie betekent ook een verhoging van het 

zoutgehalte. Een te hoog zoutgehalte heeft een negatieve invloed op de goede werking van de 

ontvangende RWZI. Door een verhoogd zoutgehalte kan de afbraak van organische stoffen door microorganismen 





Anderzijds kunnen natriumsulfiet en calciumsulfiet in de waterzuivering ook gebruikt worden om vrije 

chloor in het afvalwater te neutraliseren. 

3.1.19 Sulfide 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor sulfiden (S 2- ) heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. De bespreking van het gedrag in het milieu is gebaseerd op het gedrag van sulfiden 

zoals b.v. natriumbisulfide (NaHS); natriumsulfide (Na2S); kaliumsulfide (K2S); calciumsulfide (CaS); 

waterstofsulfide (H2S). 

In het algemeen kan gezegd worden dat sulfiden giftige gassen vormen in contact met zuren en dat het 

milieugevaarlijke stoffen zijn die zeer giftig zijn voor waterorganismen. 

Ethyleensulfide en antimoontrisulfide zijn niet classificeerbaar met betrekking tot humane 

carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan uitgesloten worden dat blootstelling aan ethyleensulfide en 

antimoontrisulfide kankerverwekkend is. Koolstofdisulfide is (potentieel) hormoonontregelend. 

33



Sulfiden zijn gereduceerde vormen van zwavel in water. Sulfiden (S 2- ) worden in water omgezet tot het 

bisulfide-ion (HS - ) en gedeeltelijk tot H2S. H2S is een zeer licht ontvlambaar gas dat zeer giftig is bij 

inademing (met een typische geur van rottende eieren). De relatieve hoeveelheid van sulfiden, HS - en 

H2S, is afhankelijk van de pH: hoe lager de pH, hoe meer H2S uit HS - gevormd kan worden. De 

oplosbaarheid van sulfiden verhoogt bij een dalende pH. 

Sulfiden zijn vrij stabiel in water en worden in aanwezigheid van zuurstof slechts traag omgezet tot 

sulfaten (SO4 2- ). 

Sulfiden-overschrijding bij lozing op OW 

Wanneer sulfiden in het oppervlaktewater terechtkomen, zullen ze dus eerst gedeeltelijk omgezet worden 

tot HS - en tot H2S. Hoe meer sulfiden omgezet worden tot H2S, hoe meer zware metalen uit de 

waterbodem kunnen oplossen (wanneer deze aanwezig zijn). Hierdoor kan de mobiliteit en toxiciteit van 

de zware metalen verhoogd worden waardoor ze een negatief effect kunnen hebben op het aquatisch 

leven. 

Bij de trage omzetting van sulfiden tot sulfaten in oppervlaktewater onder zuurstofrijke omstandigheden, 

wordt zuurstof opgenomen uit het water. Hierdoor kan de zuurstofconcentratie dalen in het 

oppervlaktewater. Deze daling kan tot problemen leiden en vanaf een bepaalde concentratie zelfs tot 

sterfte van vissen of andere waterorganismen. 

De omzetting van sulfiden tot sulfaten kan leiden tot een verhoging van het zoutgehalte van het 

ontvangende oppervlaktewater. Aangezien sulfaten slecht biodegradeerbaar zijn, kunnen ze over een 

lange afstand getransporteerd worden en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. 










Sulfiden-overschrijding bij lozing op RWZI 

Een verhoogde concentratie aan sulfiden kan leiden tot de aantasting van de betonnen riolering, vooral 

wanneer afvalwater langere tijd op eenzelfde tijd blijft staan in de riolering en er vrijwel geen zuurstof 

aanwezig is om de rioolgassen (H2S) af te breken. 

Sulfiden kunnen in water omgezet worden tot HS - en gedeeltelijk tot H2S, afhankelijk van de pH. H2S is 

een zeer licht ontvlambaar gas dat zeer giftig is bij inademing met een typische geur van rottende eieren. 

Hoe meer sulfiden omgezet worden tot H2S, hoe meer zware metalen uit de het slib van de riolering en 

de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) kunnen oplossen (wanneer deze aanwezig zijn). 

Hierdoor kan de mobiliteit en toxiciteit van de zware metalen verhoogd worden. 

Sulfiden worden heel traag omgezet in water onder zuurstofrijke omstandigheden tot sulfaten. Hierdoor 

kan de zuurstofconcentratie dalen in de RWZI. Dit kan leiden tot het nodig zijn van extra beluchting in de 

RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. 

Een verhoogde sulfaatconcentratie betekent ook een verhoging van het zoutgehalte. Een te hoog 

zoutgehalte heeft een negatieve invloed op de goede werking van de ontvangende RWZI. Door een 

verhoogd zoutgehalte kan de afbraak van organische stoffen door micro-organismen in de RWZI beperkt 

worden. Daarnaast kan een verhoging van het zoutgehalte leiden tot een verhoogde acute toxiciteit van 

andere stoffen op micro-organismen in de RWZI. Het kan ook leiden tot een verhoogde slibuitspoeling uit 

de RWZI, waardoor de kwaliteit van het ontvangende oppervlaktewater beïnvloed wordt. 

34



3.1.20 Chloriden (anorganische) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de parameter chloriden betekent dat het afvalwater 

teveel anorganische chloriden bevat die een verhoogde impact hebben op de mens en het milieu. De 

bespreking van het gedrag in het milieu is gebaseerd op het gedrag van anorganische chloriden zoals 

b.v. natriumchloride (NaCl, of “keukenzout”); kaliumchloride (KCl); waterstofchloride (HCl of zoutzuur). 

NaCl en KCl kunnen irritatie aan de ogen en de ademhalingswegen veroorzaken, en nemen water op uit 

de lucht. NaCl kan ook irritatie aan de huid veroorzaken. HCl in water is een bijtende en irriterende stof. 

HCl in water veroorzaakt brandwonden en is irriterend voor de ademhalingswegen. 

HCl is opgenomen in de Seveso II-richtlijn (96/82/EG) betreffende de beheersing van de gevaren van 

zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken. In deze richtlijn zijn drempelwaarden 

opgenomen voor HCl. 

Wanneer HCl in water wordt gebracht zal het snel gesplitst worden (dissociëren) tot zijn respectievelijke 

ionen, waarbij chlorides ontstaan die kunnen gebonden worden met andere elementen zoals natrium 

(Na), kalium (K), etc. Chloridezouten zoals NaCl en KCl zijn goed oplosbaar in water, en dragen bij tot het 

zoutgehalte. 

Chloriden (anorganische)-overschrijding bij lozing op OW 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor anorganische chloriden draagt bij tot een verhoging 

van het zoutgehalte van het ontvangende oppervlaktewater. 










Chloriden (anorganische)-overschrijding bij lozing op RWZI 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor anorganische chloriden kan een effect hebben op de 

ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI), aangezien ze bijdragen tot het zoutgehalte en de 

geleidbaarheid van het water. Dit is echter ook afhankelijk van andere factoren zoals b.v. de 

aanwezigheid van ander afvalwater in de riolering, het debiet van de lozing t.o.v. de capaciteit van de 

RWZI, etc. In veel gevallen zullen eerder beperkte afvalwaterdebieten met een te hoge geleidbaarheid 

(en dus een verhoogd zoutgehalte) geen direct effect hebben op de werking van de RWZI, aangezien het 

afvalwater gemengd wordt met het ander afvalwater in het begin van de waterzuivering in de RWZI. 

Een te hoog zoutgehalte van het afvalwater in de RWZI heeft een negatieve invloed op de goede werking 

van de RWZI. Door een verhoogd zoutgehalte kan de afbraak van organische stoffen door microorganismen 





35



3.1.21 Fluoriden (anorganische) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de parameter fluoriden betekent dat het afvalwater 

teveel anorganische fluoriden bevat die een verhoogde impact hebben op de mens en het milieu. De 

bespreking van het gedrag in het milieu is gebaseerd op het gedrag van anorganische waterstoffluoride 

(HF) en het fluoride-ion (F - ). 

HF is een zeer toxische en bijtende stof die ernstige brandwonden kan veroorzaken. HF is zeer giftig bij 

inademing, opname door de mond en aanraking met de huid. Anorganische fluoriden in drinkwater zijn 

niet classificeerbaar met betrekking tot humane carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan uitgesloten 

worden dat blootstelling aan anorganische fluoriden kankerverwekkend is. 

Fluoriden staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 

schadelijke stoffen in het aquatisch milieu dient te worden verminderd overeenkomstig artikel 

2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II. 

HF is opgenomen in Lijst I van de Europese Verordening (EEG) Nr. 793/93 inzake de beoordeling en 

beperking van risico’s van bestaande stoffen. De verordening heeft tot doel de mens en alle 

componenten van het milieu te beschermen tegen alle mogelijke effecten van blootstelling aan 

gevaarlijke chemische stoffen. De stoffen uit de prioriteitlijsten vragen speciale aandacht wegens hun 

mogelijke effecten op lange termijn. 

Bij een neutrale pH in water zal immers HF splitsen in zijn respectievelijke ionen (waterstof: H + en 

fluoride: F - ). Bij een pH > 5 zal vooral het vrij fluoride-ion (F - ) aanwezig zijn in water. Bij een lagere pH 

zal de concentratie aan vrije fluoride-ionen dalen, en de concentratie aan HF en HF2 - - ionen stijgen. 

Fluoride kan in water makkelijk met metalen, calcium of fosfaten reageren tot (minder) goed oplosbare 

complexen. De aanwezigheid van calcium zal fluoride immobiliseren. In aanwezigheid van fosfaten zal 

onoplosbaar fluorapatiet gevormd worden. 

Fluoriden (anorganische)-overschrijding bij lozing op OW 

Anorganische fluoriden zullen in oppervlaktewater onder normale omstandigheden veelal complexen of 

verbindingen vormen die op de waterbodem terechtkomen, waardoor er effecten kunnen optreden. 

Fluoride kan matig tot sterk accumuleren in aquatische organismen. Fluoride zal zich evenwel niet 

opstapelen in de voedselketen via het aquatisch milieu. Waterorganismen in zacht (pH < 7) 

oppervlaktewater zullen meer hinder ondervinden van een verhoogde fluoride-concentratie dan 

waterorganismen in hard (pH > 7) oppervlaktewater, aangezien de biobeschikbaarheid van fluoride 

verminderd met een verhoging van de hardheid van water. 

Oplosbare anorganische fluorideverbindingen zijn meer toxisch dan de slecht oplosbare 

fluorideverbindingen. 

Fluoriden (anorganische)-overschrijding bij lozing op RWZI 

Een verhoogde concentratie aan anorganische fluoriden in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 

(RWZI) kan leiden tot een verhoogd slibgehalte, waardoor meer slib moet verwijderd worden. 

36



3.1.22 Vrije chloor 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor vrij chloor heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Als chloor (Cl2) aan het water wordt toegevoegd, ontstaat onderchlorig zuur of 

hypochlorigzuur (HOCl). Afhankelijk van de pH vervalt onderchlorig zuur deels tot hypochloriet- (OCl - ) 

ionen. Hypochlorigzuur en hypochlorietionen vormen samen vrije chloor. 

Vrije chloor wordt als desinfectiemiddel gebruikt en kan dus (zeer) giftig zijn voor waterorganismen. 

Vrije chloor-overschrijding bij lozing naar OW 

Het risico dat vrije chloor wordt aangetroffen in oppervlaktewater is vrij beperkt, aangezien deze stof 

zeer reactief is. Vrije chloor kan in water verder reageren tot: 

• anorganische chlooramineverbindingen zoals monochlooramines (NH2Cl), dichlooramines (NHCl2), 

trichlooramines (NCl3); en organische chlooramines (in aanwezigheid van ammoniakale stikstof = 

ammoniak (NH3) en ammonium (NH4 + )). 

• trihalomethanen (in aanwezigheid van organisch materiaal). 

Anorganische chlooramineverbindingen en trihalomethanen zijn ook (zeer) giftig voor waterorganismen. 

Trichloormethaan (chloroform) is ook een vluchtige organische stof, waardoor het effecten naar de lucht 

kan veroorzaken. Vanuit het voorzorgsprincipe wordt aangenomen dat trichloormethaan niet 

biodegradeerbaar is in oppervlaktewater. Dit betekent dat het trichloormethaan dat aanwezig blijft in het 

oppervlaktewater niet biologisch zal afgebroken worden door micro-organismen. Deze stof kan bijgevolg 

over een lange afstand getransporteerd worden in het oppervlaktewater en over een groter geografisch 

gebied effecten veroorzaken. 

Vrije chloor-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Het risico dat vrije chloor wordt aangetroffen in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) is 

vrij beperkt, aangezien deze stof zeer reactief is. Vrije chloor kan in water verder reageren tot: 

• anorganische chlooramineverbindingen zoals monochlooramines (NH2Cl), dichlooramines (NHCl2), 

trichlooramines (NCl3); en organische chlooramines (in aanwezigheid van ammoniakale stikstof = 

ammoniak (NH3) en ammonium (NH4 + )). De anorganische chlooramines worden ingezet als 

desinfectiemiddel in de waterzuivering. 

• trihalomethanen (in aanwezigheid van organisch materiaal). 

Anorganische chlooramineverbindingen en trihalomethanen zijn (zeer) giftig voor waterorganismen. 

Wanneer micro-organismen in het slib van de RWZI afsterven, dan leidt dit tot een verstoorde werking 

van de RWZI, en tot een verhoogde slibuitspoeling uit de RWZI, waardoor de kwaliteit van het 

ontvangende oppervlaktewater beïnvloed wordt. 

Trichloormethaan kan in de RWZI verwijderd worden door vervluchtiging in zones die extra belucht 

worden (b.v. de beluchtingsbekkens van de RWZI). Trichloormethaan is een vluchtige organische stof. 

Vervluchtiging van deze stof via extra beluchte zones verloopt normaliter zeer snel. Trichloormethaan 

komt dan in de atmosfeer terecht, en kan daar effecten veroorzaken. Vanuit het voorzorgsprincipe wordt 

aangenomen dat trichloormethaan niet biodegradeerbaar is in een RWZI. Dit betekent dat het 

trichloormethaan dat aanwezig blijft niet biologisch zal afgebroken worden door micro-organismen in de 

RWZI, en via het effluent in het oppervlaktewater zal terechtkomen. Deze stof kan bijgevolg over een 

lange afstand getransporteerd worden in het oppervlaktewater en over een groter geografisch gebied 

effecten veroorzaken. 

37



3.1.23 Vrije cyaniden 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor vrije cyaniden heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Vrije cyaniden in water is de som van de gehalten aan waterstofcyanide (HCN), het 

vrije cyanide-ion (CN - ) en het in enkelvoudige metaalcyaniden gebonden cyanide zoals b.v. kaliumcyanide 

(KCN) en natriumcyanide (NaCN). 

HCN is een zeer licht ontvlambare en zeer giftige stof bij inademing. In het algemeen kan gezegd worden 

dat vrije cyaniden zeer giftig zijn bij inademing en milieugevaarlijk zijn. Vrije cyaniden zijn zeer giftig voor 

waterorganismen en kunnen in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. 

De toxiciteit van cyanideverbindingen wordt bepaald door het vermogen om CN-ionen af te splitsen en de 

daarmee gepaard gaande vorming van HCN. Complexe cyanideverbindingen zijn dus normaliter veel 

minder giftig dan het vrije cyanide. 

Cyaniden staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 


2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II. 

Vrije cyaniden-overschrijding bij lozing naar OW 

Vrije cyaniden zijn zeer reactief in water. De enkelvoudige metaalcyaniden (b.v. KCN, NaCN) zijn zeer 

oplosbaar in water, en zullen hierdoor in water zeer snel gesplitst worden in het anion (CN - ) en kationen 

(b.v. K + , Na + ). Het vrije cyanide-ion zal in water snel HCN vormen of reageren met andere metalen in het 

oppervlaktewater. 

Bij een pH < 9,2 zullen de vrije cyaniden vooral als HCN aanwezig zijn. Vervluchtiging van HCN via het 

wateroppervlak naar de lucht verloopt zeer snel, waardoor het effecten naar de lucht kan veroorzaken. 

De snelheid van vervluchtiging is echter afhankelijk van veel factoren zoals temperatuur, pH, 

windsnelheid en de cyanide-concentratie. Bij een overmaat aan het cyanide-ion kunnen er ook stabiele 

complexe metaalcyaniden gevormd worden. Stabiele complexe metaalcyaniden kunnen adsorberen aan 

zwevende stoffen in water en sedimenten, waardoor effecten naar de waterbodem toe mogelijk zijn. 

Bij een pH > 10 en in aanwezigheid van sterke oxiderende stoffen (b.v. natriumhypochloriet), kan HCN 

afgebroken worden tot koolstofdioxide (CO2) en ammoniak (NH3). Hierbij kan echter ook 

cyanogeenchloride (CNCl) gevormd worden, dat net zoals ammoniak ook zeer giftig is voor 


Vrije cyaniden-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Wanneer vrije cyaniden in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) terechtkomen dan 

zullen de enkelvoudige metaalcyaniden (b.v. KCN, NaCN) in water zeer snel gesplitst worden in het anion 

(CN - ) en kationen (K + , Na + ). Het vrije cyanide-ion zal in water snel HCN vormen of reageren met andere 

metalen of organisch materiaal. HCN kan via extra beluchte zones in de RWZI gemakkelijk vervluchtigen, 

waardoor het effecten naar de lucht kan veroorzaken. Bij een overmaat aan het cyanide-ion kunnen 

stabiele complexe metaalcyaniden gevormd worden Stabiele complexe metaalcyaniden kunnen 

adsorberen aan zwevende stoffen en komen uiteindelijk in het slib terecht. 

HCN kan snel biologisch afgebroken worden door aangepaste micro-organismen in het slib tot 

koolstofdioxide (CO2) en ammoniak (NH3), maar is zeer giftig bij niet-aangepaste micro-organismen in het 

slib. Indien de concentratie aan HCN de PNEC-waarde voor de micro-organismen in het slib overschrijdt 

zal de biodegradatie afgeremd worden. 


afgebroken worden tot koolstofdioxide en ammoniak. Hierbij kan echter ook wat cyanogeenchloride 

(CNCl) gevormd worden, dat net zoals ammoniak ook zeer giftig is voor waterorganismen. 

38



3.1.24 Chlooroxideerbare cyaniden 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor chlooroxideerbare cyaniden heeft een verhoogde 

impact op de mens en het milieu. Chlooroxideerbare cyaniden zijn cyaniden die (b.v. in een 

analysemethode) door behandeling met hypochloriet (HOCl) worden afgebroken. Het betreft de som van 

vrije cyaniden, en zwakke en matig sterke cyanidecomplexen met b.v. zilver (Ag), cadmium (Cd), koper 

(Cu), nikkel (Ni), kwik (Hg), etc. Vrije cyaniden in water is de som van de gehalten aan waterstofcyanide 

(HCN), het vrije cyanide-ion (CN - ) en het in enkelvoudige metaalcyaniden gebonden cyanide zoals b.v. 

kaliumcyanide (KCN) en natriumcyanide (NaCN). 


dat chlooroxideerbare cyaniden zeer giftig zijn bij inademing en milieugevaarlijk zijn. Chlooroxideerbare 

cyaniden zijn zeer giftig voor waterorganismen en kunnen in het aquatisch milieu op lange termijn 

schadelijke effecten veroorzaken. De toxiciteit van cyanideverbindingen wordt bepaald door het 

vermogen om CN-ionen af te splitsen en de daarmee gepaard gaande vorming van HCN. Complexe 

cyanideverbindingen zijn dus normaliter veel minder giftig dan het vrije cyanide. Daarnaast kunnen ook 

nog andere effecten optreden afhankelijk van het kation (Hg, Ag, Cd, etc.). 



2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II. 

Chlooroxideerbare cyaniden-overschrijding bij lozing naar OW 

Chlooroxideerbare cyaniden hebben een gelijkaardig gedrag in water als de vrije cyaniden, de reacties 

verlopen alleen trager. Stabiele complexe metaalcyaniden kunnen bovendien adsorberen aan zwevende 

stoffen in water en sedimenten, waardoor effecten naar de waterbodem toe mogelijk zijn. 

Daarnaast kunnen ook nog andere effecten optreden afhankelijk van het kation (Hg, Ag, Cd, etc.). 

Onoplosbare cyanidecomplexen zoals b.v. AgCN kunnen mogelijks accumuleren in waterorganismen, 

zodat er een kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. 



(K + , Na + ). Het vrije cyanide-ion zal in water snel HCN vormen of reageren met andere metalen in het 





windsnelheid en de cyanide-concentratie. Bij een overmaat aan het cyanide-ion kunnen er ook stabiele 

complexe metaalcyaniden gevormd worden. Bij een pH > 10 en in aanwezigheid van sterke oxiderende 

stoffen (b.v. natriumhypochloriet), kan HCN afgebroken worden tot koolstofdioxide (CO2) en ammoniak 

(NH3). Hierbij kan echter ook cyanogeenchloride (CNCl) gevormd worden, dat net zoals ammoniak ook 

zeer giftig is voor waterorganismen. 

Chlooroxideerbare cyaniden-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Chlooroxideerbare cyaniden hebben een gelijkaardig gedrag in de ontvangende 

rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) als de vrije cyaniden, de reacties verlopen alleen trager. Wanneer 

vrije cyaniden in de RWZI terechtkomen dan zullen de enkelvoudige metaalcyaniden (b.v. KCN, NaCN) in 

water zeer snel gesplitst worden in het anion (CN - ) en kationen (K + , Na + ). Het vrije cyanide-ion zal in 

water snel HCN vormen of reageren met andere metalen of organisch materiaal. 

39



HCN kan via extra beluchte zones in de RWZI gemakkelijk vervluchtigen, waardoor het effecten naar de 

lucht kan veroorzaken. 

Bij een overmaat aan het cyanide-ion kunnen stabiele complexe metaalcyaniden gevormd worden 

Stabiele complexe metaalcyaniden kunnen adsorberen aan zwevende stoffen en komen uiteindelijk in het 

slib terecht. 


koolstofdioxide (CO2) en ammoniak (NH3), maar is zeer giftig bij niet-aangepaste micro-organismen in het 

slib. Indien de concentratie aan HCN de PNEC-waarde voor de micro-organismen in het slib overschrijdt 

zal de biodegradatie afgeremd worden. 





3.1.25 Totaal cyanide 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor totale cyaniden heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. De parameter totaal cyanide wordt op verschillende manier gedefinieerd, afhankelijk 

van de analysemethode. Het belangrijkste verschil met de chlooroxideerbare cyaniden is dat totale 

cyanide ook sterke ijzer-cyanidecomplexen bevat. Chlooroxideerbare cyaniden zijn cyaniden die (b.v. in 

een analysemethode) door behandeling met hypochloriet (HOCl) worden afgebroken. Het betreft de som 

van vrije cyaniden, en zwakke en matig sterke cyanidecomplexen met b.v. zilver (Ag), cadmium (Cd), 

koper (Cu), nikkel (Ni), kwik (Hg), etc. Vrije cyaniden in water is de som van de gehalten aan 

waterstofcyanide (HCN), het vrije cyanide-ion (CN - ) en het in enkelvoudige metaalcyaniden gebonden 

cyanide zoals b.v. kaliumcyanide (KCN) en natriumcyanide (NaCN). 


dat chlooroxideerbare cyaniden zeer giftig zijn bij inademing en milieugevaarlijk zijn. Chlooroxideerbare 

cyaniden zijn zeer giftig voor waterorganismen en kunnen in het aquatisch milieu op lange termijn 

schadelijke effecten veroorzaken. De toxiciteit van cyanideverbindingen wordt bepaald door het 

vermogen om CN-ionen af te splitsen en de daarmee gepaard gaande vorming van HCN. Complexe 

cyanideverbindingen zijn dus normaliter veel minder giftig dan het vrije cyanide. Daarnaast kunnen ook 

nog andere effecten optreden afhankelijk van het kation (Hg, Ag, Cd, etc.). 



2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II. 

Totale cyaniden-overschrijding bij lozing naar OW 

Totaal cyanide komt zowel in vrije vorm (vrije cyaniden) als in complexgebonden vorm 

(chlooroxideerbare cyaniden en sterke ijzer-cyanidecomplexen) voor. 



(K + , Na + ). Het vrije cyanide-ion zal in water snel HCN vormen of reageren met andere metalen in het 





windsnelheid en de cyanide-concentratie. 

40



Bij een overmaat aan het cyanide-ion kunnen er ook stabiele complexe metaalcyaniden gevormd worden. 

Stabiele complexe metaalcyaniden kunnen adsorberen aan zwevende stoffen in water en sedimenten, 

waardoor effecten naar de waterbodem toe mogelijk zijn. 


afgebroken worden tot koolstofdioxide (CO2) en ammoniak (NH3). Hierbij kan echter ook 

cyanogeenchloride (CNCl) gevormd worden, dat net zoals ammoniak ook zeer giftig is voor 


Chlooroxideerbare cyaniden hebben een gelijkaardig gedrag in water als de vrije cyaniden, de reacties 

verlopen alleen trager. 


Onoplosbare cyanidecomplexen zoals b.v. AgCN kunnen mogelijks accumuleren in waterorganismen, 

zodat er een kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. 

Totale cyaniden-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Totaal cyanide komt zowel in vrije vorm (vrije cyaniden) als in complexgebonden vorm 

(chlooroxideerbare cyaniden en sterke ijzer-cyanidecomplexen) voor. 

Chlooroxideerbare cyaniden hebben een gelijkaardig gedrag in de ontvangende 

rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) als de vrije cyaniden, de reacties verlopen alleen trager. Wanneer 

vrije cyaniden in ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) terechtkomen, dan zullen de 

enkelvoudige metaalcyaniden (b.v. KCN, NaCN) in water zeer snel gesplitst worden in het anion (CN - ) en 

kationen (K + , Na + ). Het vrije cyanide-ion zal in water snel HCN vormen of reageren met andere metalen 

of organisch materiaal. HCN kan via extra beluchte zones in de RWZI gemakkelijk vervluchtigen, 

waardoor het effecten naar de lucht kan veroorzaken 

Bij een overmaat aan het cyanide-ion kunnen stabiele complexe metaalcyaniden gevormd worden 

Stabiele complexe metaalcyaniden kunnen adsorberen aan zwevende stoffen en komen uiteindelijk in het 

slib terecht. 


koolstofdioxide (CO2) en ammoniak (NH3), HCN is zeer giftig bij niet-aangepaste micro-organismen in het 

slib. Indien de concentratie aan HCN de PNEC-waarde voor de micro-organismen in het actief slib 

overschrijdt zal de biodegradatie afgeremd worden. 





3.1.26 Detergenten (anionische, kationische en niet-ionische) 

Algemeen 

Detergenten, ook wel tensiden of oppervlakteactieve stoffen genoemd zijn organische verbindingen. De 

oppervlakteactieve stoffen worden gevormd door moleculen met een waterafstotend (hydrofoob) 

gedeelte en een wateraantrekkend (hydrofiel) gedeelte. Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen 

de volgende detergenten: 

• anionische detergenten zijn sterk emulgerend en schuimend; 

• kationische detergenten hebben een biocide werking; 

• niet-ionische of niet-ionogene detergenten zijn schuimremmend; 

Ondanks het algemeen patroon van detergenten, bestaat er een enorme variatie door verschillen in 

staartlengten, aantal vertakkingen, aard van de verbindingen en van het hydrofiele gedeelte. 

41



De effecten van een verhoogde concentratie aan detergenten op het milieu kunnen zodoende verschillen 

naargelang het individuele detergent. 

Sommige detergenten en hun afbraakproducten zijn (mogelijk) kankerverwekkend (b.v. benzeen en fenol 

bevattende detergenten). Sommige detergenten en hun afbraakproducten (b.v. alkylfenolen en hun 

ethoxylaten) hebben een hormoonverstorende werking. 

Detergenten-overschrijding bij lozing naar OW 

De algemene milieu-impact van detergenten houdt verband met het feit dat ze effecten hebben op de 

oppervlaktespanning waardoor ze de membranen van de cellen van organismen doordringbaar kunnen 

maken voor bepaalde stoffen die er doorgaans weinig of niet in doordringen. Hierdoor kunnen schadelijke 

stoffen zoals b.v. pesticiden of fenolen makkelijker opgenomen worden door waterorganismen. Dit kan 

tot problemen en eventueel zelfs sterfte leiden van de waterorganismen. 

Daarnaast zijn sommige detergenten (b.v. kationische) ook direct (zeer) giftig voor waterorganismen. Bij 

een hogere hardheid van het water of bij aanwezigheid van opgeloste minerale zouten, zal de acute 

toxiciteit van detergenten op waterorganismen hoger zijn. 

Sommige detergenten zijn matig tot sterk biologisch afbreekbaar door micro-organismen. Door de 

afbraak van sommige detergenten kunnen er schadelijke afbraakproducten ontstaan, en kan de 

zuurstofconcentratie van de waterloop dalen. Deze daling kan tot problemen leiden en vanaf een 


Andere detergenten (waaronder sommige niet-ionische) zijn moeilijk afbreekbaar waardoor ze over een 

grote afstand kunnen getransporteerd worden en over een groter geografisch gebied effecten kunnen 

veroorzaken. 

Wanneer anionische en kationische detergenten gemengd worden, wordt meestal een neerslag gevormd, 

die kan bezinken en op de waterbodem kan terechtkomen. Sommige detergenten (waaronder sommige 

anionische) adsorberen aan zwevende stoffen in het water en sedimenten, waardoor er effecten naar de 

waterbodem kunnen optreden. 

Sommige detergenten kunnen ook accumuleren in waterorganismen, waardoor er een kans is op 

doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. 

Detergenten-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan detergenten in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) 

kan leiden tot het afsterven van een deel van de micro-organismen in het slib. Hierdoor kan de goede 

werking van de RWZI verstoord worden, waardoor afvalwater onvoldoende gezuiverd in het ontvangende 

oppervlaktewater kan terechtkomen en daar effecten kan veroorzaken. 

Daarnaast kunnen bepaalde detergenten ook matig tot sterk biologisch afgebroken worden door microorganismen 

in het slib van de RWZI, waardoor de zuurstofconcentratie in de RWZI kan dalen. Bij lozing 

van het effluent (na secundaire of tertiaire zuivering) zullen de afbraakproducten van veel detergenten 

veelal weinig of geen acute giftige effecten hebben op de waterorganismen in het oppervlaktewater. Bij 

bepaalde detergenten (waaronder sommige niet-ionische) kunnen er echter wel schadelijke 

afbraakproducten ontstaan die uiteindelijk via het effluent in het oppervlaktewater kunnen terechtkomen 

en daar effecten kunnen veroorzaken. 

Andere detergenten (waaronder sommige niet-ionische) zijn moeilijk afbreekbaar waardoor ze via het 

effluent opnieuw in het oppervlaktewater terechtkomen, en daar effecten kunnen veroorzaken. 

Wanneer anionische en kationische detergenten gemengd worden, wordt meestal een neerslag gevormd, 

dat kan bezinken en in het slib terecht kan komen. Sommige detergenten (waaronder sommige 

anionische) adsorberen aan het slib in de RWZI. 

42



3.1.27 Adsorbeerbare organohalogenen (AOX) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de somparameter adsorbeerbare organohalogenen 

(AOX) betekent dat het afvalwater teveel organische verbindingen bevat die chloride, bromide, fluoride of 

jodium bevatten en die volgens een analysemethode kunnen adsorberen aan aktief kool. 

Van AOX zijn circa 200 verschillende componenten bekend: chlooraceton, gehalogeneerde azijnzuren 

(b.v. dichloorethaan, trichloorethaan, tetrachloorethaan), trihalomethaan (chloroform), haloacetonitril, 

dioxines, polychloorfenolen. Deze hebben elk verschillende (al dan niet toxische) eigenschappen en 

effecten op de mens en het milieu. 

Sommige individuele verbindingen binnen de somparameter AOX zijn (potentieel) kankerverwekkend voor 

de mens. 

Sommige individuele verbindingen binnen de somparameter AOX zijn (potentieel) hormoonontregelend 

voor de mens. 

AOX-overschrijding bij lozing op OW 

Sommige AOX kunnen adsorberen aan zwevende stoffen of sedimenten waardoor er effecten naar de 


Sommige AOX kunnen in water vervluchtigen via het wateroppervlak waardoor er effecten naar de lucht 


Sommige AOX worden in water chemisch afgebroken of omgezet (door b.v. oxidatie, hydrolyse); of 

worden door zonlicht afgebroken aan het wateroppervlak tot andere verbindingen die ook schadelijk 

kunnen zijn. 

Sommige AOX kunnen matig tot sterk biodegraderen in het water. Deze biologische afbraak gebeurt door 

micro-organismen die daarvoor de aanwezige zuurstof in het oppervlaktewater gebruiken. Hierdoor daalt 

de zuurstofconcentratie van de waterloop. Deze daling kan tot problemen leiden en vanaf een bepaalde 

concentratie zelfs tot sterfte van vissen of andere waterorganismen. 

Andere AOX kunnen niet of weinig biodegraderen in water. Dit betekent dat de AOX niet biologisch zullen 

afgebroken worden door micro-organismen. Deze stoffen kunnen bijgevolg over een lange afstand 

getransporteerd worden in het oppervlaktewater en over een groter geografisch gebied effecten 

veroorzaken. 

Sommige AOX accumuleren (sterk) in micro-organismen, waardoor er doorvergiftiging naar hogere 

organismen zoals de mens mogelijk is. 

Sommige AOX zijn (zeer) toxisch voor de mens en / of aquatische organismen en kunnen eventueel op 

lange termijn schadelijke effecten op het aquatisch milieu veroorzaken. 

Er wordt daarnaast ook verwezen naar de respectievelijke fiches van de verschillende gehalogeneerde 

organische verbindingen voor een beschrijving van de effecten naar het oppervlaktewater. 

AOX-overschrijding bij lozing op RWZI 

Een verhoogde concentratie van sommige AOX in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) 

kan adsorberen aan het slib in de RWZI. 

Sommige AOX kunnen in water vervluchtigen via het wateroppervlak waardoor er effecten naar de lucht 


Sommige AOX kunnen matig tot sterk biodegraderen. De biologische afbraak van deze stoffen gebeurt 

veelal matig tot snel door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan leiden 

tot het nodig zijn van extra beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. 

43



Andere AOX kunnen niet of weinig biodegraderen in water. Dit betekent dat het AOX dat aanwezig blijft 

niet biologisch zal afgebroken worden door micro-organismen in de RWZI, en via het effluent in het 

oppervlaktewater zal terechtkomen. Deze stoffen kunnen bijgevolg over een lange afstand 


veroorzaken. 


organische verbindingen voor een beschrijving van de effecten naar de RWZI. 

3.1.28 Extraheerbare organohalogenen (EOX) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de groepsparameter extraheerbare organohalogenen 

(EOX) betekent dat het afvalwater teveel semi- tot niet-vluchtige organische verbindingen bevat die 

chloride, bromide of jodium bevatten en die volgens een analysemethode kunnen geëxtraheerd worden 

met petroleumether uit water. 

Extraheerbare organohalogenen (EOX) staan in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat 

betekent dat de lozing van deze schadelijke stof in het aquatisch milieu dient te worden beëindigd 


Van EOX zijn verschillende componenten bekend: b.v. polychloorbifenylen (PCB’s), pesticiden zoals DDT, 

DDD, DDE en hexachloorcyclohexaan (HCH), etc. Deze hebben elk verschillende (al dan niet toxische) 

eigenschappen en effecten op de mens en het milieu. 

Sommige individuele verbindingen binnen de groepsparameter EOX zijn (potentieel) kankerverwekkend 

voor de mens. 

Sommige individuele verbindingen binnen de groepsparameter EOX zijn (potentieel) hormoonontregelend 

voor de mens. 

EOX-overschrijding bij lozing op OW 

Sommige EOX kunnen adsorberen aan zwevende stoffen of sedimenten waardoor er effecten naar de 


Sommige EOX worden in water chemisch afgebroken of omgezet (door b.v. oxidatie, hydrolyse); of 

worden afgebroken aan het wateroppervlak door zonlicht tot andere verbindingen die ook schadelijk 

kunnen zijn. 

Sommige EOX kunnen in water vervluchtigen via het wateroppervlak waardoor er effecten naar de lucht 


Sommige EOX kunnen biodegraderen in het water. Deze biologische afbraak gebeurt door microorganismen 

die daarvoor de aanwezige zuurstof in het oppervlaktewater gebruiken. Hierdoor daalt de 

zuurstofconcentratie van de waterloop. Deze daling kan tot problemen leiden en vanaf een bepaalde 


Andere EOX kunnen niet of weinig biodegraderen in water. Dit betekent dat de EOX niet biologisch zullen 



veroorzaken. 

De meeste EOX accumuleren (sterk) in micro-organismen, waardoor er doorvergiftiging naar hogere 

organismen zoals de mens mogelijk kan optreden. 

Sommige EOX zijn (zeer) toxisch voor de mens en / of aquatische organismen en kunnen op lange 

termijn schadelijke effecten op het aquatisch milieu veroorzaken. 

44





EOX-overschrijding bij lozing op RWZI 

Een verhoogde concentratie van sommige EOX in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) 

kan adsorberen aan het slib in de RWZI. 

Sommige EOX kunnen in water vervluchtigen via het wateroppervlak waardoor er effecten naar de lucht 


Sommige EOX kunnen biodegraderen. De biologische afbraak van deze stoffen gebeurt veelal matig tot 

snel door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan leiden tot het nodig zijn 


Andere EOX kunnen niet of weinig biodegraderen in water. Dit betekent dat het AOX dat aanwezig blijft 




veroorzaken. 



3.1.29 Vluchtige organohalogenen (POX) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de groepsparameter vluchtige organohalogenen 

(POX) betekent dat het afvalwater teveel vluchtige organische verbindingen bevat die chloride, bromide 

of jodium bevatten en die volgens een analysemethode kunnen gepurgeerd worden uit water. 

Vluchtige organohalogenen (POX) staan in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat 



Van POX zijn verschillende componenten bekend: b.v. chloroform, bromoform, dibroomdichloormethaan, 

tetrachloorethyleen, etc. Deze hebben elk verschillende (al dan niet toxische) eigenschappen en effecten 

op de mens en het milieu. 

Sommige individuele verbindingen binnen de groepsparameter POX zijn kankerverwekkend voor de 

mens. 

Sommige individuele verbindingen binnen de groepsparameter POX zijn (potentieel) hormoonontregelend 

voor de mens. 

POX-overschrijding bij lozing op OW 

De meeste POX kunnen in water (zeer) snel vervluchtigen via het wateroppervlak waardoor er effecten 

naar de lucht kunnen optreden. 

Sommige POX kunnen adsorberen aan zwevende stoffen of sedimenten waardoor er effecten naar de 


Sommige POX worden in water chemisch afgebroken of omgezet (door b.v. oxidatie, hydrolyse); of 

worden afgebroken aan het wateroppervlak door zonlicht tot andere verbindingen die ook schadelijk 

kunnen zijn. 

Sommige POX kunnen biodegraderen in het water. Deze biologische afbraak gebeurt door microorganismen 


zuurstofconcentratie van de waterloop. 

45





Andere POX kunnen niet of weinig biodegraderen in water. Dit betekent dat de POX niet biologisch zullen 



veroorzaken. 

Sommige POX accumuleren (sterk) in micro-organismen, waardoor er doorvergiftiging naar hogere 

organismen zoals de mens mogelijk kan optreden. 

Sommige POX zijn (zeer) toxisch voor de mens en / of aquatische organismen en kunnen op lange 

termijn schadelijke effecten op het aquatisch milieu veroorzaken. 



POX-overschrijding bij lozing op RWZI 

Een verhoogde concentratie van POX in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) kan (zeer) 

snel vervluchtigen via de extra beluchte zones van de RWZI. 

Sommige POX kunnen adsorberen aan het slib in de RWZI. 

Sommige POX kunnen biodegraderen. De biologische afbraak van deze stoffen gebeurt veelal matig tot 

snel door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan leiden tot het nodig zijn 


Andere POX kunnen niet of weinig biodegraderen in water. Dit betekent dat het AOX dat aanwezig blijft 




veroorzaken. 



3.1.30 Petroleum ether extraheerbare stoffen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de groepsparameter petroleum ether extraheerbare 

stoffen betekent dat het afvalwater teveel wateronoplosbare organische stoffen bevat die volgens een 

analysemethode kunnen geëxtraheerd worden met petroleumether uit water. 

Tot de petroleum ether extraheerbare stoffen behoren onder andere: dierlijke, plantaardige en minerale 

oliën en vetten, vetzuren, etc. Deze hebben elk verschillende (al dan niet toxische) eigenschappen en 

effecten op de mens en het milieu. 

Sommige individuele verbindingen binnen deze groepsparameter zijn (potentieel) kankerverwekkend voor 

de mens. Sommige individuele verbindingen binnen deze groepsparameter zijn (potentieel) 

hormoonontregelend voor de mens. 

Persistente minerale oliën en uit aardolie bereide persistente koolwaterstoffen staan in Lijst I (“zwarte 

lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze schadelijke stof in het aquatisch 

milieu dient te worden beëindigd overeenkomstig artikel 2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

Niet-persistente minerale oliën en uit aardolie bereide niet-persistente koolwaterstoffen. staan in Lijst II 

(“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze schadelijke stoffen in het 

aquatisch milieu dient te worden verminderd overeenkomstig artikel 2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II. 

46



Deze parameter is volgens Vlarem enkel relevant voor lozingen op de ontvangende 

rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI). 

Petroleum ether extraheerbare stoffen-overschrijding bij lozing op RWZI 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de groepsparameter petroleum ether extraheerbare 

stoffen kan leiden tot verschillende problemen waardoor het transport van het afvalwater in de riolering 

en de werking van de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) in het gedrang komt. Vetten en 

oliën hebben immers de neiging om zich vast te hechten aan de rioleringen en onderdelen van de RWZI. 

Wanneer dit zich doorzet, dan kunnen de rioleringen dicht gaan slibben en er defecten optreden aan de 

onderdelen van de RWZI. 

Sommige petroleum ether extraheerbare stoffen zoals b.v. vetten zijn weinig tot slecht biodegradeerbaar. 

Dit betekent dat ze traag of niet biologisch zullen afgebroken worden door micro-organismen. Deze 

stoffen kunnen bijgevolg over een lange afstand getransporteerd worden in de riolering en in de richting 

van de RWZI, en voor problemen zorgen. 

Sommige petroleum ether extraheerbare stoffen zoals b.v. minerale olie kunnen een drijflaag vormen, 

waardoor vooral de goede werking van de RWZI in het gedrang komt, aangezien de biologische 

afbraakprocessen verstoord worden. Hierdoor kan het afvalwater in een minder tot niet gezuiverde vorm 

in het oppervlaktewater terechtkomen, waardoor er effecten kunnen optreden. 

Een deel van de petroleum ether extraheerbare stoffen kan ook via bezinking in het slib van de riolering 

en de RWZI terechtkomen. 

3.1.31 CCl4 extraheerbare stoffen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de groepsparameter CCl4 extraheerbare stoffen olie 

betekent dat het afvalwater teveel apolaire koolwaterstoffen bevat die volgens een analysemethode 

kunnen geëxtraheerd worden met tetrachlooretheen uit water, en die niet adsorberen aan florosil, en 

straling met een bepaalde golflengte kunnen adsorberen. 

De term met tetrachlooretheen extraheerbare apolaire stoffen dekt de in de milieuwetgeving 

voorkomende termen zoals “minerale olie”, “CCl4 extraheerbare stoffen” en “alifatische en naftische 

koolwaterstoffen”. 







CCl4 extraheerbare stoffen bestaat uit een heterogeen mengsel van verschillende koolwaterstoffen: zoals 

b.v. de monoaromatische koolwaterstoffen (MAK’s: b.v. benzeen, tolueen, xyleen) en de polyaromatische 

koolwaterstoffen (PAK’s: b.v. naftaleen, anthraceen, benzo[a]pyreen, etc.). Deze hebben elk 

verschillende (al dan niet toxische) eigenschappen en effecten op de mens en het milieu. 




CCl4 extraheerbare stoffen-overschrijding bij lozing op OW 

CCl4 extraheerbare stoffen kunnen een drijflaag op het oppervlaktewater vormen. Dit kan tot problemen 

leiden, en zelfs tot sterfte van aquatische organismen en vogels leiden. 

47



CCl4 extraheerbare stoffen kunnen weinig tot slecht biodegradeerbaar zijn. Dit betekent dat ze traag of 

niet biologisch zullen afgebroken worden door micro-organismen. Deze stoffen kunnen bijgevolg over een 



CCl4 extraheerbare stoffen kunnen via het wateroppervlak vervluchtigen, en zodoende in de lucht 

terechtkomen waardoor er effecten kunnen optreden. 

CCl4 extraheerbare stoffen kunnen ook via bezinking op de waterbodem terechtkomen, waardoor er 

effecten kunnen optreden. 

Er wordt daarnaast ook verwezen naar de respectievelijke fiches van de verschillende relevante 

componenten binnen de groepsparameter CCl4 extraheerbare stoffen voor een beschrijving van de 

effecten naar het oppervlaktewater. 

CCl4 extraheerbare stoffen-overschrijding bij lozing op RWZI 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de groepsparameter CCl4 extraheerbare stoffen is 

verantwoordelijk voor verschillende problemen in de riolering en de ontvangende 

rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI). 

CCl4 extraheerbare stoffen kunnen een drijflaag vormen, waardoor vooral de goede werking van de RWZI 

in het gedrang komt, aangezien de biologische afbraakprocessen verstoord worden. Hierdoor kan het 

afvalwater in een minder tot niet gezuiverde vorm in het oppervlaktewater terechtkomen, waardoor er 

effecten kunnen optreden. 

CCl4 extraheerbare stoffen kunnen weinig tot slecht biodegradeerbaar zijn. Dit betekent dat ze traag of 

niet biologisch zullen afgebroken worden door micro-organismen. Deze stoffen kunnen bijgevolg over een 

lange afstand getransporteerd worden in de riolering en in de richting van de RWZI, en er voor 

problemen zorgen. 

CCl4 extraheerbare stoffen kunnen ook via bezinking in het slib van de riolering en de RWZI 

terechtkomen. 


componenten binnen de groepsparameter CCl4 extraheerbare stoffen voor een beschrijving van de 

effecten naar de RWZI. 

3.1.32 Minerale oliën 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de groepsparameter minerale olie betekent dat het 

afvalwater teveel organische koolwaterstoffen bevat die volgens een analysemethode kunnen 

geëxtraheerd worden met hexaan uit water, en die niet adsorberen aan florosil, en die detecteerbaar zijn 

met een gaschromatograaf met retentietijden tussen n-decaan en n-tetracontaan op een apolaire kolom. 

Olieverontreinigingen waar een vluchtige fractie aanwezig is, worden met deze methode in onvoldoende 

mate teruggevonden. Zo worden ook aromatische en zwak polaire verbindingen, al dan niet bestanddeel 

van olieproducten, niet kwantitatief teruggevonden. 







48



Minerale olie bestaat uit een heterogeen mengsel van verschillende koolwaterstoffen: zoals b.v. de 

monoaromatische koolwaterstoffen (MAK’s: b.v. benzeen, tolueen, xyleen) en de polyaromatische 

koolwaterstoffen (PAK’s: b.v. naftaleen, anthraceen, benzo[a]pyreen, etc.). Deze hebben elk 

verschillende (al dan niet toxische) eigenschappen en effecten op de mens en het milieu. 




Minerale oliën-overschrijding bij lozing op OW 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de groepsparameter minerale olie is verantwoordelijk 

voor verschillende problemen. 

Minerale olie kan een drijflaag op het oppervlaktewater vormen. Dit kan tot problemen, en zelfs tot 

sterfte van aquatische organismen en vogels leiden. 

Sommige verbindingen binnen deze groepsparameter zijn weinig tot slecht biodegradeerbaar. Dit 

betekent dat ze traag of niet biologisch zullen afgebroken worden door micro-organismen. Deze stoffen 

kunnen bijgevolg over een lange afstand getransporteerd worden in het oppervlaktewater en over een 


Minerale olie kan via het wateroppervlak vervluchtigen, en zodoende in de lucht terechtkomen waardoor 

er effecten kunnen optreden. 

Minerale olie kan ook via bezinking op de waterbodem terechtkomen, waardoor er effecten kunnen 

optreden. 


componenten binnen de groepsparameter minerale olie voor een beschrijving van de effecten naar het 


Minerale oliën-overschrijding bij lozing op RWZI 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de groepsparameter minerale olie is verantwoordelijk 

voor verschillende problemen. 

Minerale olie kan een drijflaag vormen, waardoor vooral de goede werking van de RWZI in het gedrang 

komt, aangezien de biologische afbraakprocessen verstoord worden. Hierdoor kan het afvalwater in een 

minder tot niet gezuiverde vorm in het oppervlaktewater terechtkomen, waardoor er effecten kunnen 

optreden. 

Sommige verbindingen binnen deze groepsparameter zijn weinig tot slecht biodegradeerbaar. Dit 

betekent dat ze traag of niet biologisch zullen afgebroken worden door micro-organismen. Deze stoffen 

kunnen bijgevolg over een lange afstand getransporteerd worden in de riolering en in de richting van de 

RWZI, en er voor problemen zorgen. 

Minerale olie kan ook via bezinking in het slib van de riolering en de RWZI terechtkomen. 


componenten binnen de groepsparameter minerale olie voor een beschrijving van de effecten naar de 

RWZI. 

49



3.2 METALEN 

3.2.1 Aluminium 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor aluminium (Al) heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Aluminium-poeder vormt een zeer licht ontvlambaar gas in contact met water, en is 

spontaan ontvlambaar in lucht. 

Aluminiummetaal vormt aan zijn oppervlak snel een micrometerdikke laag aluminiumoxide (Al2O3) die 

voor de reactie met water beschermt. Is deze laag aangetast, treedt een reactie op waarbij 

hoogontvlambaar waterstofgas vrijkomt. Aluminiumoxide kan in water zowel als base (met vorming van 

oplosbaar Al 3+ ) als zuur (met vorming van oplosbaar AlO 2- ) functioneren. Aluminiumverbindingen (b.v. 

aluminiumchloride) zullen in water uiteindelijk vaak omgezet worden in een onoplosbaar hydroxide (OH - 

groep). Het gedrag van de aluminiumverbindingen is afhankelijk van de pH van het water. Bij een pHwaarde 

van lager dan 4,5 neemt de oplosbaarheid van aluminium sterk toe. Dit is wederom ook bij een 

heel hoge pH-waarde het geval. 

Aluminium-overschrijding bij lozing naar OW 

De in de natuur meest voorkomende aluminiumverbindingen, nl. aluminiumoxide en aluminiumhydroxide 

zijn onoplosbaar in water, waardoor ze effecten naar de waterbodem kunnen veroorzaken. Opgelost in 

natuurlijke wateren komt aluminium onder zure condities vooral voor als Al 3+ en onder neutrale of 

alkalische condities vooral als Al(OH) 4- . Daarnaast zijn er ook nog andere vormen zoals AlOH 2+ en 

Al(OH)3. Aluminium-ionen kunnen adsorberen aan zwevende stoffen in water en sedimenten, waardoor 

het effecten kan veroorzaken naar de waterbodem. 

Aluminium is weinig tot matig accumulerend in waterorganismen (vooral afhankelijk van de pH), zodat er 

een beperkte kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Ook al zijn lagere 

aluminiumconcentraties een natuurlijk bestanddeel van oppervlaktewater, het is bekend dat hogere 

concentraties een aantal schadelijke effecten op waterorganismen hebben. Opgeloste Al 3+ -ionen zijn 

giftig voor planten, omdat zij wortelbeschadigingen veroorzaken en de fosfaatopname verlagen. 

Aluminium-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan aluminium(verbindingen) in de ontvangende 

rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) kan leiden tot een verhoogde adsorptie aan het slib (afhankelijk 

van de omstandigheden), en zodoende een verhoogd slibgehalte, waardoor meer slib moet verwijderd 

worden. 

Aluminiumzouten worden in de afvalwaterbehandeling voor neerslagreacties gebruikt. Zo bereikt men 

met het toevoegen van aluminiumsulfaat en kalk aan afvalwater dat (het slecht oplosbare) 

aluminiumhydroxide gevormd wordt, dat verontreinigingen laat bezinken. 

Verwijdering van aluminium In de RWZI kan met behulp van ionenwisselaars of coagulatie en/of flotatie 

gebeuren. 

50



3.2.2 Antimoon 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor antimoon (Sb) heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Antimoon is schadelijk bij inademing en opname door de mond. Antimoon is een 

milieugevaarlijke stof die giftig is voor waterorganismen en die in het aquatisch milieu op lange termijn 

schadelijke effecten kan veroorzaken. 

Antimoon(verbindingen) staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de 

lozing van deze schadelijke stoffen in het aquatisch milieu dient te worden verminderd overeenkomstig 

artikel 2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II. 

Antimoon kan onder verschillende vormen voorkomen: Sb(III) en Sb(V). Opgeloste 

antimoonverbindingen komen in water in aanwezigheid van zuurstof vooral onder de vorm van Sb(V) 

voor, b.v. als (Sb(OH)6) - , en in mindere mate als Sb(III), b.v. als Sb(OH)3. In zuurstofarme 

omstandigheden zal dit vooral Sb(III) zijn. 

Antimoon-overschrijding bij lozing naar OW 

Antimoonverbindingen (waarbij antimoon veelal gebonden is aan een hydroxylgroep) zullen in 

oppervlaktewater vooral adsorberen aan zwevende stoffen en sedimenten, waardoor het effecten kan 

veroorzaken naar de waterbodem. 

Antimoon is weinig tot matig accumulerend in waterorganismen (vooral afhankelijk van de pH), zodat er 

een beperkte kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. 

Antimoonverbindingen zullen onder normale omstandigheden niet vervluchtigen via het wateroppervlak. 

Antimoonverbindingen kunnen wel gereduceerd worden door micro-organismen in sedimenten onder 

zuurstofarme omstandigheden en bindingen aangaan met methylgroepen onder invloed van microorganismen, 

waarbij deze antimoonmethylverbindingen snel vervluchtigen via het wateroppervlak. 

Hierdoor kunnen ze effecten naar de lucht veroorzaken. 

Antimoon-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan antimoon(verbindingen) in de ontvangende 

rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) kan vooral leiden tot een verhoogde adsorptie aan het slib 

(afhankelijk van de omstandigheden), en zodoende een verhoogd slibgehalte, waardoor meer slib moet 

verwijderd worden. 

3.2.3 Arseen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor arseen (As) heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Arseen is giftig bij inademing en opname door de mond. Arseen(verbindingen) zijn 

kankerverwekkend voor de mens. Arseen is een milieugevaarlijke stof die zeer giftig is voor 

waterorganismen en die in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten kan veroorzaken. 

Arseen(verbindingen) staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de 


artikel 2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II. Arseen is opgenomen in de verklaring van de 3e Noordzeeconferentie 

(internationaal verdrag), die een emissiereductie naar water en lucht nastreeft. 

51



Arseen komt onder natuurlijke omstandigheden voor onder zowel organische als anorganische vorm. As 

is in de elementaire metaalvorm eerder zeldzaam. As komt vooral voor als As(III) en As(V). Tevens bindt 

de stof met de meeste niet-metalen en metalen. Het vormt stabiele organische verbindingen met zowel 

As(III) als As(V). 

Elementair arseen reageert bij contact met vochtige lucht, waarbij een laag gevormd wordt op het 

oppervlak. De meest voorkomende vorm in water onder zuurstofrijke omstandigheden is het oplosbaar 

anorganisch arsenaat-ion (As(V) b.v. als AsO4 3- ), aangezien het stabieler is in water dan het arseniet-ion 

(As(III), b.v. als H2AsO3 − ), dat vooral voorkomt onder zuurstofarme omstandigheden. De anorganische 

vormen worden door biologische activiteit omgevormd tot organische verbindingen. Elementair arseen is 

een vrij moeilijk oplosbare stof, terwijl zijn verbindingen goed oplosbaar kunnen zijn in water. 

Arseen-overschrijding bij lozing naar OW 

In oppervlaktewater spelen arseenverbindingen een rol bij een groot aantal oxidatie- en reductiereacties, 

bij ionenwisseling, coagulatie en adsorptiereacties. 

Arseenverbindingen kunnen adsorberen aan zwevende stoffen in water en sedimenten, waardoor het 

effecten kan veroorzaken naar de waterbodem. In zuur en neutraal water zal As(V) sterk adsorberen, 

terwijl As(III) zwak zal geadsorbeerd worden. In alkalisch water zullen As(III) en As(V) beiden zwak 

adsorberen. 

Opgeloste arseenverbindingen kunnen over een lange afstand getransporteerd worden in water, zodat 

verontreinigingen over een groter geografisch gebied verspreid worden. Arseen is accumuleerbaar in 

waterorganismen, zodat er een kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. 

Anorganisch As lost slecht op in water wat de (bio)beschikbaarheid aan arseen doet toenemen in 

vergelijking met gebonden of opgeloste vormen. 

Arseenverbindingen zullen onder normale omstandigheden niet vervluchtigen via het wateroppervlak. 

Arseenverbindingen kunnen wel gereduceerd worden door micro-organismen in sedimenten onder 

zuurstofarme omstandigheden en bindingen aangaan met methylgroepen onder invloed van microorganismen, 

waarbij deze arseenmethylverbindingen kunnen vervluchtigen via het wateroppervlak. 

Hierdoor kunnen ze effecten naar de lucht veroorzaken. 

Arseen-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan arseen(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 

(RWZI) kan leiden tot een verhoogde adsorptie aan het slib (afhankelijk van de omstandigheden), en 

zodoende een verhoogd slibgehalte, waardoor meer slib moet verwijderd worden. De opgeloste 

arseenverbindingen zijn echter mobiel en kunnen via het effluent terug in het oppervlaktewater 

terechtkomen, waar ze effecten kunnen veroorzaken. 

De verwijdering van arseen uit water kan op verschillende manieren bereikt worden: o.a. 

ionenwisselaars, membraanfiltratie of coagulatie met ijzer en aluminium. 

3.2.4 Barium 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor barium (Ba) heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Barium is ontvlambaar, en fijne barium-partikels in de lucht kunnen explosieve mengsels 

vormen. Blootstelling aan barium kan irritatie van de ademhalingswegen, huid en de ogen veroorzaken. 

In het algemeen kan gezegd worden dat de gezondheidseffecten van barium afhankelijk zijn van de 

wateroplosbaarheid van de mengsels: bariummengsels die oplossen in water kunnen schadelijk zijn voor 

de menselijke gezondheid. 

Barium(verbindingen) staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de 



52



Barium komt in de natuur als element niet voor, omdat het met zuurstof uit de lucht reageert tot 

bariumoxide en met water tot bariumhydroxide (Ba(OH)2) en waterstofgas (H2). Barium kan verschillende 

verbindingen aangaan met andere stoffen. Barium komt het meeste voor als mineraal en als het 

onoplosbare bariumsulfaat (BaSO4) of bariumcarbonaat (BaCO3). Oplosbare bariumverbindingen zoals 

bariumnitraat (Ba(NO3)2), bariumchloride (BaCl2) en bariumcyanide (Ba(CN)2) zijn mobiel in het milieu. 

Oplosbare bariumverbindingen kunnen ook reageren met sulfaten en carbonaten in het water, waardoor 

bariumsulfaat en bariumcarbonaat gevormd wordt. 

Barium-overschrijding bij lozing naar OW 

Onoplosbare bariumverbindingen kunnen in oppervlaktewater adsorberen aan zwevende stoffen en 

sedimenten, waardoor ze effecten naar de waterbodem kunnen veroorzaken. Wanneer oplosbare 

bariumverbindingen niet reageren met sulfaten en carbonaten, zijn ze mobiel in het milieu en kunnen ze 

over een grote afstand getransporteerd worden, waardoor ze op een groter geografisch gebied effecten 

kunnen veroorzaken. 

Bariummengsels zijn matig accumuleerbaar in waterorganismen, waardoor er een kans is op 


Barium-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan barium(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 

(RWZI) kan in het geval van onoplosbare bariumverbindingen bijdragen tot een verhoogde adsorptie aan 

het slib (afhankelijk van de omstandigheden), en een verhoogd slibgehalte. In het geval van oplosbare 

bariumverbindingen die niet reageren met sulfaten en carbonaten, kunnen deze via het effluent in het 

oppervlaktewater terechtkomen, waar het effecten kan veroorzaken. 

3.2.5 Beryllium 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor beryllium (Be) heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Beryllium is irriterend voor de ogen, de ademhalingswegen en de huid, en kan 

overgevoeligheid veroorzaken bij contact met de huid. Beryllium is giftig met gevaar voor ernstige schade 

aan de gezondheid bij langdurige blootstelling via inademing en opname door de mond. Beryllium is zeer 

giftig bij inademing. Beryllium(verbindingen) kunnen kanker veroorzaken bij de mens door inademing. 

Beryllium(verbindingen) staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de 



Onder normale omstandigheden zullen oplosbare berylliumverbindingen in water vooral voorkomen als 

BeOH + en Be 2+ . Oplosbare berylliumzouten zullen in water omgezet worden tot onoplosbaar 

berylliumhydroxide (Be(OH)2). 

Beryllium-overschrijding bij lozing naar OW 

Het onoplosbaar berylliumhydroxide Be(OH)2 kan door precipitatie bij een neutrale pH bezinken naar de 

waterbodem. Beryllium kan ook aan zwevende stoffen in water en sedimenten adsorberen, waardoor 

effecten naar de waterbodem toe mogelijk zijn. Wanneer fluoriden aanwezig zijn, kan beryllium 

gemakkelijk bindingen aangaan en oplosbaar BeF + en berylliumfluoride (BeF2) vormen. 

Beryllium kan in een wateroplosbare vorm meer schade aanrichten bij organismen dan in zijn 

onoplosbare vorm. Accumulatie van berylliumverbindingen in waterbodem-gerelateerde waterorganismen 

kan belangrijk zijn; bij vissen is dit niet relevant. 

53



Beryllium-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan beryllium(verbindingen) in de ontvangende 

rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) kan vooral leiden tot een verhoogde adsorptie aan het slib 

(afhankelijk van de omstandigheden), en zodoende een verhoogd slibgehalte, waardoor meer slib moet 

verwijderd worden. Wanneer fluoriden aanwezig zijn kan beryllium makkelijk bindingen aangaan en 

oplosbaar BeF + en berylliumfluoride (BeF2) vormen, waardoor beryllium via het effluent terug in het 

oppervlaktewater kan terechtkomen, waar het effecten kan veroorzaken. 

3.2.6 Boor 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor boor (B) heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Boorverbindingen kunnen irritatie aan de ogen, de huid en de ademhalingswegen 

veroorzaken. Daarnaast kunnen er bij een korte blootstelling effecten op het spijsverteringssstelsel, lever 

en nieren optreden. Langdure blootstelling aan boorzuur kan een mogelijk gevaar voor de vruchtbaarheid 

opleveren en kan het ongeboren kind schaden. 

Boor(verbindingen) staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing 


2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II. 

Onder normale omstandigheden reageert elementair boor niet met water. Boor is in water vooral 

aanwezig als boorzuur (B(OH)3) en als boraat (B(OH)4)-ionen. Boorzuur zal in water snel omgezet worden 

tot boraat-ionen; bij hogere concentraties aan boorzuur worden boor-complexen gevormd. Sommige 

boorverbindingen kunnen in water omgezet worden. Boorzouten zijn veelal goed oplosbaar in water. 

Boorzuur en boortrioxide (BO3) zijn beter oplosbaar in water dan boortrifluoride (BF3). Sommige 

boorverbindingen, zoals boornitride (BN), kunnen zelfs compleet onoplosbaar in water zijn. 

Boor-overschrijding bij lozing naar OW 

Boorverbindingen zullen in oppervlaktewater bij een pH tussen 7,5 en 9 vooral adsorberen aan zwevende 

stoffen in water en sedimenten (vooral bij hoge concentraties aan amorfe aluminium- en ijzeroxides), 

waardoor het effecten kan veroorzaken naar de waterbodem. 

Boor heeft een middelgrote mobiliteit en zal niet snel omgezet worden. Boorverbindingen kunnen over 

een grote afstand getransporteerd worden, en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. 

Terwijl boorzuur als zwak waterbedreigende stof geldt, worden boorhalogeniden als sterk 

waterbedreigend beschouwd. Boraat verzoorzaakt directe schade aan waterplanten. Boor is echter voor 

een aantal organismen (b.v. planten) essentieel. Boor(verbindingen) zijn weinig tot matig 

accumuleerbaar in waterorganismen, zodat er een beperkte kans is op doorvergiftiging naar hogere 

organismen zoals de mens. Boorzuur kan vervluchtigen via het wateroppervlak, waardoor het effecten 

naar de lucht kan veroorzaken. 

Boor-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan boor(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 


zodoende een verhoogd slibgehalte, waardoor meer slib moet verwijderd worden. Bepaalde 

boorverbindingen zijn mobiel, waardoor ze via het effluent in het oppervlaktewater terecht kunnen 

komen, waar ze effecten kunnen veroorzaken. 

54



3.2.7 Cadmium 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor cadmium (Cd) heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Cadmium is giftig met gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige 

blootstelling via inademing en opname door de mond; en is zeer giftig bij inademing. Cadmium kan een 

mogelijk gevaar voor verminderde vruchtbaarheid en voor beschadiging van het ongeboren kind 

veroorzaken. Cadmium(verbindingen) zijn kankerverwekkend voor de mens. Bij blootstelling aan 

cadmium zijn onherstelbare effecten niet uitgesloten. Vanuit het voorzorgsprincipe wordt aangenomen 

dat cadmium hormoonontregelend voor de mens kan zijn. 

Cadmium is een milieugevaarlijke stof die zeer giftig is voor waterorganismen en die in het aquatisch 

milieu op lange termijn schadelijke effecten kan veroorzaken. 

Cadmium(verbindingen) zijn prioritaire stoffen volgens Bijlage X bij de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. 

De Kaderrichtlijn water voorziet dat maatregelen worden getroffen om te komen tot de stapsgewijze 

vermindering van lozingen, emissies en verliezen van deze stoffen. Cadmium(verbindingen) staan in Lijst 

I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze schadelijke stoffen in 

het aquatisch milieu dient te worden beëindigd overeenkomstig artikel 2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

Cadmium is opgenomen in de verklaring van de 3e Noordzeeconferentie (internationaal verdrag), die een 

emissiereductie naar water en lucht nastreeft. Cadmium is opgenomen in Lijst III van de Europese 

Verordening (EEG) Nr. 793/93 inzake de beoordeling en beperking van risico’s van bestaande stoffen. De 

verordening heeft tot doel de mens en alle componenten van het milieu te beschermen tegen alle 

mogelijke effecten van blootstelling aan gevaarlijke chemische stoffen. De stoffen uit de prioriteitlijsten 

vragen speciale aandacht wegens hun mogelijke effecten op lange termijn. Deze stof staat ook op de 

OSPAR lijst met stoffen voor welke prioritaire actie moet genomen worden. De OSPAR-strategie 

Gevaarlijke Stoffen heeft tot doel te komen tot een nulemissie van gevaarlijke stoffen tegen 2020. 

In het milieu komt cadmium, onder de vorm van Cd(II), quasi uitsluitend voor in combinatie met een 

zuurstof-, chloor- of zwavelatoom. In water kan cadmium in verschillende chemische vormen voorkomen 

zoals Cd 2+ , hydraat (waterbevattende verbinding) en als metaal-(an)organisch complex. In afwezigheid 

van metaalorganische complexen, zal Cd vooral als Cd 2+ , Cd(OH) + , Cd(HCO3) + , en cadmiumhydroxide 

(Cd(OH)2) in het water voorkomen (waarbij de belangrijkste anorganische complexen van cadmium 

gebonden zijn aan hydroxide en bicarbonaat). Cadmium kan zowel in opgeloste, in colloïdale, als in 

zwevende toestand in water voorkomen. Tot een pH van 9 zal bijna al het opgeloste cadmium als Cd 2+ 

voorkomen, boven deze pH zal Cd als Cd(OH)2 bezinken. 

Cadmium-overschrijding bij lozing naar OW 

Cadmiumverbindingen zullen vooral adsorberen aan zwevende stoffen in water en sedimenten, waardoor 

het effecten kan veroorzaken naar de waterbodem. Daarnaast kan Cd ook snel bezinken wanneer het 

gebonden is aan b.v. carbonaat. Cadmiumverbindigen zijn sterk accumelerend in waterorganismen, zodat 

er een grote kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. 

Cadmium-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan cadmium(verbindingen) in de ontvangende 



worden. 

55



3.2.8 Calcium 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor calcium (Ca) heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Calcium vormt een zeer licht ontvlambaar gas in contact met water. 

Calcium is een bestanddeel van natuurlijke wateren en van vele organismen. Calcium is in een waterige 

oplossing als oplosbaar Ca 2+ -ion aanwezig, maar komt ook in andere oplosbare vormen voor: nl 

calciumhydroxide (Ca(OH)2) of CaOH + . Wanneer elementair calcium op kamertemperatuur met water 

reageert, dan wordt Ca(OH)2 dat als loog in het water opgelost blijft en waterstofgas (H2) gevormd. 

Calcium-overschrijding bij lozing naar OW 

In oppervlaktewater zal calcium zwak oplosbare complexen met carbonaten vormen, en zo bijdragen tot 

de hardheid van water. Een verhoogde calcium-concentratie in oppervlaktewater kan dus een verhoging 

van de hardheid tot gevolg hebben, maar ook een verhoogde stabilisatie voor de pH-waarde 

veroorzaken, omdat het een bufferende werking heeft. 

Omdat calcium voor een groot deel verantwoordelijk is voor de hardheid van water, kan het een positieve 

invloed hebben wat betreft de toxiciteit van andere stoffen. Elementen zoals koper, lood of zink hebben 

in zacht water een giftigere werking; in hard water zijn vissen beter beschermd voor de directe opname 

van metaalionen. 

Calciumverbindingen (met uitzondering van calciumcarbonaat, calciumsulfaat en calciumfosfaat in 

afwezigheid van CO2) zijn zeer oplosbaar in water, en zullen dissociëren in oppervlaktewater. Door reactie 

van sommige onoplosbare calciumverbindingen (b.v. calciumcarbonaat) in water en (meestal) in 

aanwezigheid van koolstofdioxide (CO2), kunnen deze calciumverbindingen wel oplosbaar worden. 

De mobiliteit en distributie van calcium in water is afhankelijk van de kenmerken van de omgeving. 

Calcium-ionen adsorberen aan zwevende stoffen in water en sedimenten (afhankelijk van verschillende 

factoren, waaronder de pH), waardoor er effecten naar de waterbodem kunnen optreden. Water met een 

lage pH zal de oplosbaarheid en mobiliteit van calcium bevorderen, en een hoge pH zal de oplosbaarheid 

verminderen en de bezinkbaarheid van calcium uit de oplossing verhogen. 

De accumulatie van calcium in organismen is zeer afhankelijk van de mogelijkheid tot opname door de 

organismen. De mogelijkheid tot opname is op zijn beurt afhankelijk van b.v. de pH en de concentraties 

van andere stoffen in het waterig milieu. Wanneer sulfaten en fosfaten aanwezig zijn in water, zal 

calcium precipiteren uit de oplossing zodat calcium minder zal accumuleren in organismen. 

Calcium-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan calcium(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 

(RWZI) kan leiden tot een verhoogde hardheid van het water waardoor er kalkafzettingen op delen van 

de RWZI kunnen ontstaan. Anderzijds kan een verhoogde hardheid ook leiden tot een verminderde 

beschikbaarheid van andere toxische stoffen, zoals b.v. koper, lood of zink wanneer deze aanwezig zijn. 

Calcium-ionen kunnen adsorberen aan het slib in de RWZI, afhankelijk van verschillende factoren 

waaronder de pH. Sommige oplosbare en mobiele calciumverbindingen kunnen (vooral bij iets lagere pH) 

via het effluent in het ontvangende oppervlaktewater terechtkomen, waar ze effecten kunnen 

veroorzaken. 

Daarnaast kan een verhoogd calcium-gehalte ook een effect hebben op de efficiëntie van bepaalde 

zuiveringsprocessen (zoals b.v. coagulatie/precipitatie en nitrificatie) door wijzigingen in alkaliniteit. 

Calciumverbindingen zoals calciumcarbonaat en calciumhydroxide worden echter ook in de 

afvalwaterbehandeling gebruikt om te ontzuren, de hardheid te verhogen en voor precipitatie van b.v. 

fosfaten. 

56



3.2.9 Cerium 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor cerium (Ce) heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Cerium is licht ontvlambaar en kan irritatie aan de ogen, de huid, de ademhalingswegen en 

het spijsverteringsstelsel veroorzaken. Cerium reageert gemakkelijk met lucht en vocht. 

Cerium is een van de metalen die zelden in de natuur wordt gevonden, omdat het in zeer kleine 

hoeveelheden voorkomt. Alle zeldzame chemicaliën hebben vergelijkbare eigenschappen. 

Cerium-overschrijding bij lozing naar OW 

In oppervlaktewater zal cerium uiteindelijk terechtkomen in de waterbodem. Hierdoor kan de 

concentratie in aquatische organismen toenemen, waardoor er een kans bestaat op doorvergiftiging naar 

hoger organismen zoals de mens. Bij waterorganismen kan cerium schade veroorzaken, met negatieve 

invloeden op de reproductie en functies van het zenuwstelsel tot gevolg. 

Cerium-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan cerium(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 


zodoende een verhoogd slibgehalte, waardoor meer slib moet verwijderd worden. 

3.2.10 Chroom 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor chroom (Cr) heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Chroom komt in verschillende vormen voor, waarbij de meest voorkomende 

chroom(III) en chroom(VI) zijn. De vorm waarin chroom voorkomt, is afhankelijk van verschillende 

factoren, onder andere de pH en de aanwezigheid van zuurstof. Van de bovenvermelde 

chroomverbindingen is chroom(VI) kankerverwekkend voor de mens. 

Chroom staat in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 


van Vlarem II. Chroom is ook opgenomen in de 3 e verklaring van de Noordzeeconferentie (internationaal 

verdrag), die een emissiereductie naar water en lucht nastreeft. 

Chroom-overschrijding bij lozing naar OW 

Chroom is matig giftig voor waterorganismen in het ontvangende oppervlaktewater. Chroom(III) zal 

meestal adsorberen in water aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten, waardoor er effecten 

naar de waterbodem kunnen optreden. Chroom(VI) komt meestal beperkt in opgeloste vorm voor in 

water, waardoor het mobiel is. Hierdoor kan het over een lange afstand getransporteerd worden, zodat 

het over een groter geografisch gebied effecten kan veroorzaken. 

Chroom-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Chroom(III) zal meestal adsorberen aan het slib in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 

(RWZI). Chroom(VI) komt meestal beperkt in opgeloste vorm voor in water, waardoor het mobiel is. 

Chroom(VI) kan dan via de RWZI in het oppervlaktewater geloosd worden en zo over een lange afstand 

getransporteerd worden, zodat het over een groter geografisch gebied effecten kan veroorzaken. Hoge 

concentraties van chroom(VI) zijn bovendien giftig voor de meeste micro-organismen in de RWZI. 

57



3.2.11 IJzer 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor ijzer (Fe) heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. IJzer kan irritatie aan de luchtwegen en ogen veroorzaken. Langdurige blootstelling aan 

ijzer via de lucht kan longschade veroorzaken. IJzerverbindingen kunnen duidelijk zwaardere 

gezondheidseffecten hebben dan het relatief ongevaarlijke ijzer zelf. Zo hebben vooral oplosbare Fe(II)verbindingen, 

zoals bijvoorbeeld ijzerchloride (FeCl2) of ijzersulfaat (FeSO4), een giftige werking op de 

mens. 

IJzer komt in het milieu vooral voor als tweewaardig Fe(II) en driewaardig Fe(III), waarbij Fe(III) onder 

oxiderende omstandigheden (in aanwezigheid van zuurstof) het meest voorkomt. Elementair ijzer gaat in 

aanwezigheid van water en zuurstof (dus b.v. vochtige lucht) roesten waarbij het gehydreerde ijzeroxide 

gevormd wordt. Meestal beschermt de gevormde roestlaag het ijzer niet voor een verdere reactie, maar 

valt af, zo dat meer metaal kan oxideren. 

Elementair ijzer en een groot aantal ijzerverbindingen zijn onder normale omstandigheden in water 

onoplosbaar. Meestal kan er verschil gemaakt worden tussen oplosbare Fe(II)-verbindingen (bij 

zuurstofarme omstandigheden) en over het algemeen onoplosbare Fe(III)-verbindingen (bij zuurstofrijke 

omstandigheden). De laatstgenoemden zijn slechts in heel zure oplossingen oplosbaar, maar kunnen 

onder bepaalde omstandigheden gereduceerd worden tot Fe(III) en zo aan oplosbaarheid toenemen. 

Bovendien is ijzer een bestanddeel van veel organische en anorganische complexen die meestal goed 

oplosbaar zijn. 

IJzer-overschrijding bij lozing naar OW 

De reacties die ijzerionen in oppervlaktewater kunnen aangaan, zijn afhankelijk van verschillende 

factoren zoals pH, redoxpotentiaal, en de beschikbare componenten om ijzercomplexen te vormen. IJzer 

is in oppervlaktewater onder normale omstandigheden in aanwezigheid van zuurstof vaak als het 

(meestal) onoplosbare Fe(III) aanwezig, dat veelal gebonden is aan een hydroxide (b.v. 

ijzer(III)hydroxide of Fe(OH)3) of aan complexen. Hierdoor kan het adsorberen aan zwevende stoffen en 

sedimenten, waardoor het effecten naar de waterbodem kan veroorzaken. 

IJzer is een essentieel element voor bijna alle organismen en speelt in natuurlijke processen in 

tweewaardige en driewaardige vorm een grote rol. Het geoxideerde (meestal onoplosbare) Fe(III) is voor 

organismen veelal moeilijk te gebruiken. Het Fe(OH)3 schijnt echter niet heel schadelijk voor het 

waterleven te zijn. Omdat ijzer essentieel voor de binding van stikstof en de nitraatreductie is, is het 

waarschijnlijk een beperkende factor voor de groei van fytoplankton. Hoge ijzer-concentraties kunnen 

evenwel schadelijk zijn voor juvenielen (visbroed). 

IJzer-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan ijzer(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 

(RWZI) heeft een invloed op de kleur en de troebelheid van het afvalwater. Het kan leiden tot een 

verhoogde adsorptie aan het slib (afhankelijk van de omstandigheden), en zodoende een verhoogd 

slibgehalte, waardoor meer slib moet verwijderd worden. 

Bepaalde ijzerverbindingen (zoals b.v. ijzersulfaat) worden echter in de afvalwaterbehandeling voor 

neerslagreacties gebruikt (b.v. voor verwijdering van fosfaat). 

Om ijzer uit water te verwijderen kan het tweewaardige ijzer tot de driewaardige vorm geoxideerd 

worden. Hierna ontstaan ijzerhydroxidevlokken die met behulp van bijvoorbeeld zandfilters afgescheiden 

kunnen worden. Ook het gebruik van ionenwisselaars ter verwijdering van ijzer is mogelijk, maar het is 

minder geschikt voor grote concentraties in afvalwater. 

58



3.2.12 Kalium 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor kalium (K) heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Kalium veroorzaakt brandwonden, reageert heftig met water en vormt een zeer licht 

ontvlambaar gas in contact met water. 

Bij de reactie tussen onoplosbaar elementair kalium en water ontstaat een kleurloze basische 

kaliumhydroxideoplossing (KOH) en waterstofgas (H2). Het vrijkomende waterstofgas reageert explosief 

met zuurstof uit de lucht. Kaliumverbindingen reageren niet zo heftig in water, en zijn wel oplosbaar in 

water, waardoor ze gemakkelijk kunnen dissociëren in water in anionen en kationen. 

Kalium-overschrijding bij lozing naar OW 

Kalium kan met veel andere stoffen verbindingen aangaan. Kalium geldt als zwak waterbedreigend 

volgens een Duitse classificatie, maar wel als een stof met een groot verspreidingspotentiaal, omdat het 

een hoge mobiliteit en een lage transformatiepotentiaal heeft. Hierdoor kan het over een grote afstand 

getransporteerd worden en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. 

Kalium is voor bijna alle organismen (behalve een paar bacteriën) essentieel, omdat het een belangrijke 

rol speelt bijvoorbeeld bij de zenuwfuncties. Kalium speelt een belangrijke rol bij planten waar het een 

beperkende factor kan zijn indien er niet voldoende aanwezig is. Hoge concentraties wateroplosbaar 

kalium-ion (K + ) veroorzaken echter beschadiging van jonge plantjes, want het verhindert de opname van 

andere mineralen en reduceert zo de kwaliteit van de plantjes. Kaliumzouten kunnen plantencellen 

doden, omdat zij sterk osmotisch actief zijn. De giftigheid van kaliumverbindingen is daarnaast ook op 

een andere component van de verbinding terug te voeren, bijvoorbeeld bij kaliumcyanide (KCN) op het 

cyanide (CN - ), dat in water vrij cyanide (HCN) kan vormen dat zeer giftig is voor waterorganismen en dat 

in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten kan veroorzaken. 

Kalium-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan kalium(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 

(RWZI) kan via het effluent in het oppervlaktewater terechtkomen, waar het effecten kan veroorzaken. 

Anderzijds is de giftigheid van kaliumverbindingen daarnaast ook op een andere component van de 

verbinding terug te voeren, bijvoorbeeld bij kaliumcyanide (KCN) op het cyanide (CN - ), dat in water vrij 

cyanide (HCN) kan vormen dat zeer giftig is voor waterorganismen en dat in het aquatisch milieu op 

lange termijn schadelijke effecten kan veroorzaken. 

Bepaalde kaliumverbindingen (zoals b.v. kaliumferraat K2FeO4) worden in de afvalwaterbehandeling voor 

coagulatie gebruikt (b.v. voor verwijdering van humus- en fulvozuren) 

Om kalium uit water te verwijderen kan b.v. omgekeerde osmose gebruikt worden. 

3.2.13 Kobalt 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor kobalt (Co) heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Kobalt kan overgevoeligheid veroorzaken bij inademing of bij contact met de huid. Kobalt 

kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. 

Kobalt(verbindingen) staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de 



59



Kobalt komt in het milieu vooral voor als Co(II) en Co(III). De vorm waarin kobalt in water en 

sedimenten voorkomt, wordt gecompliceerd door veel factoren. Kobalt reageert onder normale 

omstandigheden niet met water. Rood kobaltmetaal kan echter wel met hete damp reageren, waarbij 

kobalt(II)oxide (CoO) wordt gevormd. 

In opgeloste toestand komt kobalt in water vooral als Co 2+ voor, maar ook het niet-ionische 

kobaltcarbonaat (CoCO3), kobaltsulfaat (CoSO4) en kobaltnitraat (Co(NO3)2) zijn te vinden. In 

aanwezigheid van ammoniakale stikstof (NH3 en NH4 + ) kunnen ook stabiele Co 3+ -complexen gevormd 

worden in water. Elementair kobalt, kobaltcarbonaat, kobaltoxide of kobaltsulfide (CoS), zijn in water 

matig tot niet oplosbaar. Kobalt(II)chloride (CoCl2) is wel goed oplosbaar. 

Kobalt-overschrijding bij lozing naar OW 

Kobalt zal in oppervlaktewater veelal adsorberen aan zwevende stoffen in water of aan sedimenten, 

waardoor het effecten naar de waterbodem kan veroorzaken. Kobalt mobiliseert alleen onder zure 

omstandigheden, maar uiteindelijk komt het meeste kobalt terecht in het sediment. Kobalt is voor veel 

organismen een essentieel element, aangezien het b.v. een component is van vitamine B12. Kobalt is 

weinig tot sterk accumuleerbaar in waterorganismen. Kobalt staat echter niet bekend als een stof die zich 

ophoopt in de voedselketen. 

Kobalt-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan kobalt(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 



Om kobalt uit water te verwijderen kunnen b.v. ionenwisselaars gebruikt worden. 

3.2.14 Koper 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor koper (Cu) heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Koper in poedervorm is brandbaar en kan irritatie aan de ogen, de huid, de 

ademhalingswegen en het spijsverteringsstelsel veroorzaken. Koper kan hormoonontregelend voor de 

mens zijn. Koper kan in het milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. 

Koper(verbindingen) staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing 


2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II. Koper is opgenomen in de verklaring van de 3e Noordzeeconferentie 

(internationaal verdrag), die een emissiereductie naar water en lucht nastreeft. 

Koper kan in het water zowel als een (complex) ion als een onoplosbaar zout aanwezig zijn. In 

zuurstofrijk water zal dit vnl. als Cu 2+ , koper(II)oxide (CuO) en koperhydroxide (Cu(OH)2) zijn, en in 

zuurstofarm water als Cu + , Cu en koper(I)oxide (Cu2O) aangezien in deze omstandigheden de 

oplosbaarheid van koper zal dalen. Elementair kopermetaal, koperoxides, -hydroxides, -carbonaten en - 

sulfiden zijn onoplosbaar in water. Koper(II)verbindingen zoals chloriden, nitraten en sulfaten zijn 

oplosbaar in water. 

Koper-overschrijding bij lozing naar OW 

Koper zal onder normale omstandigheden (bij een 5



De aanwezigheid van complexe moleculen (zoals b.v. EDTA, NTA en organische colloïden) kunnen 

opgeloste koperverbindingen stabiliseren en op deze manier adsorptie van koperverbindingen aan 

zwevende stoffen en sedimenten verhinderen. Zouten in het water kunnen deze stabiliteit echter 

verminderen, waardoor meer koper zal adsorberen en / of bezinken. 

In oppervlaktewater kan koper aanwezig zijn als vrij ion zodat Cu in oppervlaktewater over aanzienlijke 

afstanden kan migreren. Koper is een essentieel element voor bijna alle organismen. Koper is weinig tot 

sterk accumuleerbaar in waterorganismen. Koper staat echter niet bekend als een stof die zich ophoopt 

in de voedselketen. 

Koper-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan koper(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 


zodoende een verhoogd slibgehalte, waardoor meer slib moet verwijderd worden. In het geval van vrije 

ionen en kopercomplexen (gestabiliseerd door b.v. EDTA, NTA en organische colloïden) zullen deze vaak 

gewoon terug in het oppervlaktewater terechtkomen, waar ze effecten kunnen veroorzaken. 

Om koper uit water te verwijderen kunnen b.v. adsorptie, coagulatie, ionenwisselaars of omgekeerde 

osmose gebruikt worden. 

3.2.15 Kwik 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor kwik (Hg) heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Kwik is een schadelijke stof die giftig is bij inademing en waarbij er gevaar is voor 

cumulatieve effecten. Elementair kwik en anorganische kwikverbindingen zijn niet classificeerbaar met 

betrekking tot humane carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan uitgesloten worden dat blootstelling 

aan elementair kwik en anorganische kwikverbindingen kankerverwekkend is. Methylkwikverbindingen 

zijn mogelijk kankerverwekkend voor de mens. Vanuit het voorzorgsprincipe wordt aangenomen dat 

kwik(verbindingen) hormoonontregelend voor de mens kunnen zijn. 

Kwik is een milieugevaarlijke stof die zeer giftig is voor waterorganismen en die in het aquatisch milieu op 

lange termijn schadelijke effecten kan veroorzaken. 

Kwik(verbindingen) zijn prioritaire stoffen volgens Bijlage X bij de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. De 

Kaderrichtlijn water voorziet dat maatregelen worden getroffen om te komen tot de stapsgewijze 

vermindering van lozingen, emissies en verliezen van deze stoffen. Kwik(verbindingen) staan in Lijst I 

(“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze schadelijke stoffen in het 

aquatisch milieu dient te worden beëindigd overeenkomstig artikel 2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. Kwik is 

opgenomen in de verklaring van de 3e Noordzeeconferentie (internationaal verdrag), die een 

emissiereductie naar water en lucht nastreeft. Deze stof staat ook op de OSPAR lijst met stoffen voor 

welke prioritaire actie moet genomen worden. De OSPAR-strategie Gevaarlijke Stoffen heeft tot doel te 

komen tot een nulemissie van gevaarlijke stoffen tegen 2020. 

Kwik komt in verschillende vormen voor in het milieu: elementair Hg, Hg(I) en Hg(II). Kwik reageert met 

veel metalen onder de vorm van amalgamen, behalve met ijzer. Hg komt in water onder zuurstofrijke 

omstandigheden het meest voor onder de vorm van Hg(II) dat het best oplosbaar is in water. Wanneer 

chloriden aanwezig zijn in water, zal de oplosbaarheid van kwikverbindingen verhogen. Hoe lager de pH, 

hoe meer oplosbaar sommige kwikverbindingen in water zullen zijn. Onder zuurstofarme omstandigheden 

kan Hg(II) omgezet worden via Hg(I) tot elementair Hg dat niet oplosbaar is in water. 

61



Kwik-overschrijding bij lozing naar OW 

Kwikverbindingen (hoofdzakelijk Hg(II)-verbindingen) kunnen adsorberen aan zwevende stoffen in water 

en sedimenten (organisch materiaal), waardoor het effecten kan veroorzaken naar de waterbodem. 

Wanneer de pH-waarde in het oppervlaktewater tussen 5 en 7 is, neemt de kwikconcentratie in het water 

toe, vanwege de toegenomen mobilisatie van kwik in de waterbodem. 

Als kwik (b.v. in de vorm van kwikzouten) eenmaal het oppervlaktewater heeft bereikt, kunnen microorganismen 

het omzetten in methylkwik. Methylkwik is wateroplosbaar, en kan snel opgenomen worden 

door en accumuleert sterk in de meeste waterorganismen, zodat er een kans is op doorvergiftiging naar 

hogere organismen zoals de mens. 

Kwik-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan kwik(verbindingen) (veelal in de vorm van Hg(II)) kan in de riolering 

gedeeltelijk omgezet worden tot elementair Hg. Dit elementair kwik kan dan vervluchtigen, vooral in 

zones van de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) die extra belucht worden. 

Elementair kwik zal als gas aanwezig zijn in de atmosfeer, en kan daar lang aanwezig zijn waardoor het 

over een groter geografisch gebied effecten kan veroorzaken. Elementair kwik kan door ozon of andere 

oxiderende stoffen in de atmosfeer omgezet worden tot Hg(II). Hg(II) zal in de lucht veelal gebonden 

zijn aan of aanwezig zijn als kleine stofdeeltjes (= stoffractie), b.v. kwikchloride (HgCl2), kwikhydroxide 

(Hg(OH)2), kwiksulfide (HgS) en kwikcyanide (Hg(CN)2). De kwik-bevattende deeltjes kunnen vooral via 

neerslag en daarnaast ook door droge depositie uitspoelen. Deze deeltjes kunnen ook omgezet worden 

door fysische en chemische processen in de atmosfeer, b.v. door afbraak onder invloed van zonlicht (met 

omzetting tot ionen), of door reactie met water (waarbij uiteindelijk elementair kwik kan gevormd 

worden). 

Daarnaast kan een verhoogde concentratie aan kwik(verbindingen) in de RWZI leiden tot een verhoogde 

adsorptie aan het slib (afhankelijk van de omstandigheden), en zodoende een verhoogd slibgehalte, 

waardoor meer slib moet verwijderd worden. Micro-organismen in het slib van de RWZI kunnen 

kwikverbindingen omzetten tot het wateroplosbare methylkwik, waardoor het via het effluent terug in het 

oppervlaktewater kan terechtkomen, en daar effecten kan veroorzaken. 

3.2.16 Lood 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor lood (Pb) heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Lood is schadelijk en giftig bij inademing en bij opname door de mond. Het kan irritatie 

aan de ogen en de huid, en schade aan de nieren en het zenuwstelsel veroorzaken. Er is een gevaar voor 

cumulatieve effecten en voor ernstige onherstelbare effecten. Er kunnen onherstelbare effecten, 

verminderde vruchtbaarheid en schade aan het ongeboren kind optreden. Vanuit het voorzorgsprincipe 

wordt aangenomen dat alle lood(verbindingen) kankerverwekkend en hormoonontregelend voor de mens 

kunnen zijn. Lood is giftig voor planten. Daarnaast is lood zeer giftig voor waterorganismen en kan het in 

het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. 

Lood(verbindingen) zijn prioritaire stoffen volgens Bijlage X bij de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. De 


vermindering van lozingen, emissies en verliezen van deze stoffen. Lood(verbindingen) staan in Lijst II 


aquatisch milieu dient te worden verminderd overeenkomstig artikel 2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II. Lood is 





62



Onder normale omstandigheden reageert lood niet met water. Bij contact met vochtige lucht loopt het 

wel aan. Aan het oppervlak van het metaal wordt dan een dunne laag loodoxide (PbO) gevormd. Als 

zowel zuurstof uit de lucht, als water aanwezig is, kan metallisch lood reageren tot loodhydroxide 

(Pb(OH)2). Elementair lood is bij 20°C en 1 bar in water onoplosbaar. Het kan echter als loodcarbonaat 

(PbCO3) of Pb(CO3)2 2- in opgeloste vorm voorkomen. Wanneer lood met sulfide (S 2- ) of met fosfaat (PO4 3- 

) gebonden wordt, dan zijn deze extreem onoplosbaar en verblijft het immobiel in het milieu. In zacht, 

licht zuur water zijn loodverbindingen over het algemeen beter oplosbaar. 

Lood-overschrijding bij lozing naar OW 

Lood zal in oppervlaktewater veelal in de vorm van Pb(II) voorkomen en weinig tot slecht oplosbare 

complexen vormen met vooral hydroxiden en carbonaten, en daarnaast ook sulfiden en sulfaten. 

Organische loodverbindingen worden gevormd met organisch materiaal; deze blijven zelfs stabiel bij een 

lage pH. 

Loodverbindingen zullen vooral adsorberen aan zwevende stoffen in water en sedimenten, en bezinken 

als onoplosbaar zout en reageren met o.a. aluminium en mangaanoxides, waardoor het effecten kan 

veroorzaken naar de waterbodem. De mate van adsorptie is afhankelijk van veel factoren zoals pH, 

zoutgehalte, samenstelling van zwevende stoffen en sediment, redoxpotentiaal, ijzergehalte, etc. 

Als lood in het oppervlaktewater terechtkomt, kunnen micro-organismen aanwezig in de waterbodem het 

omzetten tot methyllood, waardoor lood terug mobiel wordt en in de waterkolom in oplosbare vorm terug 

beschikbaar kan worden. 

Ecotoxicologisch zijn vooral lood(II)zouten en organoloodverbindingen belangrijk. Loodzouten en 

loodverbindingen zoals loodacetaat, loodoxide, loodnitraat en loodcarbonaat worden beschouwd als 

watergevaarlijk. Lood(verbindingen) kunnen weinig tot sterk accumuleren in waterorganismen. 

Lood-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan lood(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 

(RWZI) kan leiden tot een verhoogde adsorptie aan het slib (afhankelijk van de omstandigheden) en tot 

een verhoogd slibgehalte, waardoor meer slib moet verwijderd worden. 

Om lood uit water te verwijderen kunnen b.v. adsorptie aan aktief kool, coagulatie, zandfiltratie, 

ionenwisselaars of omgekeerde osmose gebruikt worden. 

3.2.17 Magnesium 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor magnesium (Mg) heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Magnesium is spontaan ontvlambaar in lucht en vormt een zeer licht ontvlambaar 

gas in contact met water. 

Magnesium is in een waterige oplossing als oplosbaar Mg 2+ -ion aanwezig, maar komt ook in andere 

oplosbare vormen voor: nl. magnesiumhydroxide (Mg(OH)2) of MgOH + . Magnesiummetaal wordt bij 

kamertemperatuur niet door water aangetast. Magnesium is een relatief traag reagerend element dat 

echter bij luchtcontact aanloopt. Bovendien reageert het met waterdamp tot magnesiumoxide (MgO) of 

oplosbaar magnesiumhydroxide en waterstofgas (H2). 

Magnesium-overschrijding bij lozing naar OW 

In oppervlaktewater zal magnesium zwakke complexen met voornamelijk sulfaten, en in mindere mate 

ook met carbonaten en bicarbonaten vormen. Een verhoogde magnesium-concentratie in 

oppervlaktewater kan een verhoging van de hardheid tot gevolg hebben, maar ook een verhoogde 

stabilisatie voor de pH-waarde veroorzaken, omdat het een bufferende werking heeft. 

63



Omdat magnesium gedeeltelijk verantwoordelijk is voor de hardheid van water, kan het een positieve 

invloed hebben wat betreft de toxiciteit van andere stoffen. Elementen zoals koper, lood of zink hebben 

in zacht water een giftigere werking; in hard water zijn vissen beter beschermd voor de directe opname 

van metaalionen. 

De mobiliteit en distributie van magnesium in water is afhankelijk van de kenmerken van de omgeving. 

Magnesium-ionen kunnen (zwak) adsorberen aan zwevende stoffen in water en sedimenten. 

Magnesiumverbindingen kunnen ook mobiel zijn, waardoor ze over een grote afstand kunnen 

getransporteerd worden. 

Magnesium is een essentieel element voor bijna alle organismen. 

Magnesium-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan magnesium(verbindingen) in de ontvangende 

rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) kan leiden tot een verhoogde hardheid van het water waardoor er 

kalkafzettingen op delen van de RWZI kunnen ontstaan. Anderzijds kan een verhoogde hardheid ook 

leiden tot een verminderde beschikbaarheid van andere toxische stoffen, zoals b.v. koper, lood of zink 

wanneer deze aanwezig zijn. 

Magnesium-ionen kunnen zwak adsorberen aan het slib in de RWZI. Aangezien magnesiumverbindingen 

ook mobiel kunnen zijn, kunnen ze via het effluent in het ontvangende oppervlaktewater terechtkomen, 

waar ze effecten kunnen veroorzaken. 

Magnesiumverbindingen zoals magnesiumhydroxide worden echter ook in de afvalwaterbehandeling 

gebruikt als vlokmiddel. 

3.2.18 Mangaan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor mangaan (Mn) heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Mangaan-poeder is licht ontvlambaar en brandbaar. Fijne mangaan-partikels in de 

lucht kunnen explosieve mengsels vormen. Blootstelling aan mangaan kan irritatie van de 

ademhalingswegen en het spijsverteringsstelsel veroorzaken. 

Mangaan kan in het milieu in verschillende vormen voorkomen, waarbij de meeste voorkomende: Mn(II), 

Mn(III) en Mn(IV) zijn. 

Mangaan-overschrijding bij lozing naar OW 

Mangaan zal in oppervlaktewater aanwezig zijn als (complex) ion of als onoplosbaar zout. In 

oppervlaktewater zal mangaan vooral (voor 90%) als de oplosbare vorm Mn(II) aanwezig zijn, en in 

mindere mate als Mn(III) en Mn(IV) die immobiel zullen zijn. Mn(III) en Mn(IV) zullen in 

oppervlaktewater tot onoplosbare Mn(III)-verbindingen resp. Mn(IV)-oxides omgezet worden, waardoor 

ze effecten naar de waterbodem kunnen veroorzaken. De aanwezigheid van organisch materiaal kan 

Mn(III) en Mn(IV)-verbindingen reduceren, waardoor oplosbare Mn(II)-verbindingen ontstaan. 

Oplosbare Mn(II)-verbindingen zullen niet sterk aan organische zwevende stoffen en sedimenten 

adsorberen, waardoor deze verbindingen relatief mobiel zijn in het water. 

De omzetting van mangaanverbindingen door micro-organismen in oppervlaktewater is een belangrijk 

proces. Op deze manier kunnen mangaanverbindingen van een oplosbare naar een onoplosbare vorm 

overgaan (en omgekeerd). 

Mangaan is een essentieel element voor bijna alle organismen. Mangaan kan matig tot sterk accumuleren 

in waterorganismen. 

64



Mangaan-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan mangaan(verbindingen) in de ontvangende 



worden. Oplosbare Mn(II)-verbindingen zullen niet sterk aan het slib adsorberen, waardoor deze 

verbindingen relatief mobiel zijn en via het effluent in het oppervlaktewater terecht kunnen komen, waar 

ze effecten kunnen veroorzaken. 

Daarnaast kunnen mangaanverbindingen ook door micro-organismen omgezet worden in het slib, 

waardoor ze van een oplosbare naar een onoplosbare vorm kunnen overgaan (en omgekeerd). 

De verwijdering van mangaan in water kan, afhankelijk van de verbinding, door oxidatie (mangaanoxiden 

zijn onoplosbaar) met daaropvolgende coagulatie en filtratie, maar ook met behulp van ionenwisselaars, 

omgekeerde osmose en elektrodialyse uitgevoerd worden. 

3.2.19 Molybdeen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor molybdeen (Mo) heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Molybdeen is licht ontvlambaar is als poeder. Molybdeen-poeder kan irritatie van de 

ogen, de huid, de ademhalingswegen en het spijsverteringsstelsel veroorzaken. Daarnaast worden ook 

effecten op het zenuwstelsel en het bloed verwacht. 

Molybdeen kan in het milieu onder verschillende vormen voorkomen, waarbij de meest voorkomende 

vooral Mo(VI), Mo(V) en Mo(IV) zijn. Molybdeen zal in water bij licht zure tot neutrale omstandigheden 

(pH > 6, 20 °C) vooral als het wateroplosbare molybdaat-ion (MoO4) 2- aanwezig zijn (al dan niet 

gebonden aan andere elementen). Hydroxide- en carboxylcomplexen vormen relatief zwakke en 

instabiele complexen. Bij hogere Mo-concentraties (0,001 mol/l) in water, kunnen ook Mo-polymeren 

voorkomen zoals (Mo7O24) 6- ; (HMo7O24) 5- en (H2Mo7O24) 4- . Bij een pH > 9 zal molybdeen als 

molybdeenoxide (MoO3) bezinken. 

Molybdeen-overschrijding bij lozing naar OW 

Molybdaat kan adsorberen aan zwevende stoffen in water en sedimenten, waardoor het effecten kan 

veroorzaken naar de waterbodem. De adsorptie (aan oxide/hydroxide oppervlakken van ijzer en 

aluminium) is pH-afhankelijk en sterker bij een lichtzure pH. Bij een zeer lage pH (



3.2.20 Natrium 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor natrium (Na) heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Natrium is een licht ontvlambare en bijtende stof. Het reageert heftig met water en 

vormt daarbij een zeer licht ontvlambaar gas; en natrium veroorzaakt brandwonden. 

Elementair natrium reageert heel sterk met water, waarbij een kleurloze, sterk basische 

natriumhydroxideoplossing (NaOH) en waterstofgas (H2) gevormd wordt. Het vrijkomende waterstofgas 

reageert explosief met zuurstof uit de lucht. Een aantal natriumverbindingen reageren daarentegen niet 

zo heftig met water, maar zijn goed oplosbaar in water: natriumchloride (NaCl of “keukenzout”) resp. 

natriumcarbonaat (Na2CO3). 

Natrium-overschrijding bij lozing naar OW 

Natrium kan met veel andere stoffen verbindingen aangaan, waardoor zowel organische als anorganische 

natriumverbindingen kunnen ontstaan. Natrium is een watergevaarlijke stof volgens een Duitse 

classificatie; natriumchloride wordt daarentegen als zwak waterbedreigend beschouwd volgens diezelfde 

classificatie. 

Natrium is niet mobiel in vaste vorm, hoewel het snel en makkelijk vocht absorbeert. 

Natriumverbindingen kunnen mobiel zijn en over een grote afstand getransporteerd worden, waardoor ze 

over een groter geografisch gebied effecten kunnen veroorzaken. 

Natrium is een essentiële stof voor dieren; planten bevatten daarentegen bijna geen natrium. De 

giftigheid van natriumverbindingen is daarnaast ook op een andere component van de verbinding terug 

te voeren, bijvoorbeeld bij natriumcyanide (NaCN) op het cyanide (CN - ), dat in water vrij cyanide (HCN) 

kan vormen dat zeer giftig is voor waterorganismen en dat in het aquatisch milieu op lange termijn 


Natrium-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan natrium(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 

(RWZI) kan via het effluent in het oppervlaktewater terechtkomen, waar het effecten kan veroorzaken. 

Daarnaast is de giftigheid van natriumverbindingen ook op een andere component van de verbinding 

terug te voeren, bijvoorbeeld bij natriumcyanide (NaCN) op het cyanide (CN - ), dat in water vrij cyanide 

(HCN) kan vormen dat zeer giftig is voor waterorganismen en dat in het aquatisch milieu op lange termijn 


Bepaalde natriumverbindingen worden in de afvalwaterbehandeling gebruikt. Zo kan natrium als tegenion 

voor calcium en magnesium bij waterontharders functioneren. Natronloog (oplossing van NaOH in water) 

en natriumpercarbonaat kunnen zuren neutraliseren en natriumsulfide (Na2S) wordt bij neerslagreacties 

van complexgebonden zware metalen toegepast. 

Om natriumchloride uit water te verwijderen kan b.v. omgekeerde osmose, elektrodialyse, destillatie of 

ionenwisselaars toegepast worden. Het zuinigste proces wat betreft energie en geld, is meestal de 

omgekeerde osmose. 

3.2.21 Nikkel 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor nikkel (Ni) heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Nikkel kan overgevoeligheid veroorzaken bij contact met de huid en onherstelbare effecten 

door nikkel zijn niet uitgesloten. Elementair nikkel en nikkellegeringen zijn mogelijk kankerverwekkend 

voor de mens. 

66



Nikkel(verbindingen) zijn prioritaire stoffen volgens Bijlage X bij de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. De 


vermindering van lozingen, emissies en verliezen van deze stoffen. Nikkel(verbindingen) staan in Lijst II 


aquatisch milieu dient te worden verminderd overeenkomstig artikel 2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II. Nikkel is 


emissiereductie naar water en lucht nastreeft. Nikkel is opgenomen in Lijst III van de Europese 




vragen speciale aandacht wegens hun mogelijke effecten op lange termijn. 

Nikkel is één van de meeste mobiele zware metalen in het aquatisch milieu. Oplosbare nikkelverbindingen 

zoals nikkelchloride en nikkelnitraat zijn in het algemeen mobieler dan onoplosbare nikkelverbindingen 

zoals nikkeloxide en nikkelsulfide. Bij een pH < 6,5 zullen vooral de oplosbare nikkelverbindingen 

aanwezig zijn. Ongeveer de helft van de nikkelverbindingen in water zijn aanwezig als ionen, de andere 

helft vormt complexen met organisch materiaal. De aanwezigheid van stabilisatoren zoals b.v. EDTA zal 

de mobiliteit van nikkel(verbindingen) verhogen door complexvorming. 

Nikkel-overschrijding bij lozing naar OW 

Nikkelverbindingen kunnen in oppervlaktewater adsorberen aan zwevende stoffen en sedimenten, 

waardoor ze effecten kunnen veroorzaken in de waterbodem. Oplosbare nikkelverbindingen en 

nikkelcomplexen zijn mobiel, en kunnen over een lange afstand getransporteerd worden, waardoor ze 

over een groter geografisch gebied effecten kunnen veroorzaken. 

Vervluchtiging van nikkelverbindingen via het wateroppervlak is normaal gezien geen belangrijk proces, 

behalve indien nikkelcarbonyl aanwezig is. Nikkelcarbonyl is echter onstabiel onder normale 

atmosferische omstandigheden, waardoor het snel afgebroken wordt. 

Nikkel zal weinig tot matig accumuleren in waterorganismen. Nikkel accumuleert niet doorheen de 

voedselketen. 

Nikkel-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan nikkel(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 


zodoende een verhoogd slibgehalte, waardoor meer slib moet verwijderd worden. Daarnaast kan ook een 

deel van de (oplosbare) nikkelverbindingen en nikkelcomplexen via het effluent terug in het 

oppervlaktewater terechtkomen, waar het effecten kan veroorzaken. 

Om nikkel uit het water te verwijderen kan aktief kool of precipitatie gebruikt worden. Nikkel slaat alleen 

onder bepaalde condities, namelijk bij een pH-waarde van minimaal 9,5 compleet neer, nadat het in 

onoplosbaar nikkelhydroxide omgezet is. 

3.2.22 Selenium of seleen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor selenium of seleen (Se) heeft een verhoogde impact 

op de mens en het milieu. Selenium is een stof die giftig is bij inademing en opname door de mond, 

waarbij er gevaar is voor cumulatieve effecten. Selenium(verbindingen) zijn niet classificeerbaar met 


aan selenium(verbindingen) kankerverwekkend is. Selenium kan in het aquatisch milieu op lange termijn 

schadelijke effecten veroorzaken. 

67



Selenium(verbindingen) staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de 



In het milieu kan selenium aanwezig zijn onder verschillende vormen, waaronder Se(-II) = selenide; 

Se(o) of Se = elementair selenium; Se(IV) = seleniet; en Se(VI) = selenaat. De oplosbaarheid en 

mobiliteit van Se is afhankelijk van de chemische vorm. In zuurstofrijke omstandigheden zal selenium 

aanwezig zijn in de vorm van oplosbaar Se(IV) en Se(VI). Onder reducerende omstandigheden zal 

selenium veelal metaalselenides vormen die meestal een zeer lage wateroplosbaarheid hebben en 

immobiel zijn, en ook vluchtige waterstofseleniden. Elementair selenium zal vooral voorkomen bij een 

lage pH en onder reducerende omstandigheden. 

Selenium-overschrijding bij lozing naar OW 

Seleniet-verbindingen zijn aanwezig onder normale tot licht oxiderende omstandigheden in zuurstofrijk 

water, en kunnen adsorberen aan zwevende stoffen in water en sedimenten (organisch materiaal, ijzer 

en mangaanoxides), waardoor ze effecten naar de waterbodem kunnen veroorzaken. Selenaatverbindingen 

zijn in water stabiel onder alkalische oxiderende omstandigheden, en zullen niet adsorberen 

aan zwevende stoffen in water en sedimenten. Bij een pH < 7, en bij licht reducerende omstandigheden 

zullen seleniet-verbindingen omgezet worden tot elementair selenium. Het gereduceerde en sterk 

gebonden selenium zal in sedimenten relatief immobiel blijven tenzij de sedimenten chemisch of 

biologisch geoxideerd worden. 

Selenium is voor veel organismen essentieel; selenieten en selenaten zijn echter sterk giftig voor 

warmbloedige organismen en kunnen bovendien goed geresorbeerd worden. Seleniet-verbindingen 

kunnen matig tot sterk accumuleren en selenaat-verbindingen weinig tot matig accumuleren in 

waterorganismen, waardoor er een kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. 

Vervluchtiging van selenium-ionen via het wateroppervlak is geen belangrijk proces. Wanneer seleniumverbindingen 

gemethyleerd woren door micro-organismen, wordt vervluchtiging van de 

dimethyl(di)seleniden via het wateroppervlak wel een belangrijk verwijderingsproces, waardoor het 

effecten naar de lucht kan veroorzaken. 

Selenium-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Seleniet-verbindingen zijn aanwezig onder normale tot licht oxiderende omstandigheden in zuurstofrijk 

water en kunnen in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) adsorberen aan het slib, 

waardoor het slibgehalte kan verhogen, waardoor meer slib moet verwijderd worden. Selenaatverbindingen 

zijn oplosbaar en stabiel in water onder alkalische oxiderende omstandigheden, waardoor 

ze via het effluent terug in het oppervlaktewater terechtkomen, waar het effecten kan veroorzaken. Bij 

een pH < 7 en bij licht reducerende omstandigheden zullen seleniet-verbindingen omgezet worden tot 

elementair selenium. Het gereduceerde en sterk gebonden selenium zal aan slib relatief immobiel blijven 

tenzij het slib chemisch of biologisch geoxideerd worden. 

Om selenium uit het water te verwijderen kan door adorptie, coagulatie of met behulp van 

ionenwisselaars verwijderd worden. 

3.2.23 Silicium 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor silicium (Si) heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Elementair silicium heeft bij mensen weinig effect op ademhalingswegen en lijkt geen 

belangrijke orgaanziekten of giftige effecten te veroorzaken, wanneer de blootstelling onder een 

acceptabel niveau wordt gehouden. Amorf siliciumoxide is niet classificeerbaar met betrekking tot 

humane carcinogeniciteit. 

68



Dit betekent dat niet kan uitgesloten worden dat de blootstelling aan amorf siliciumoxide 


Gekristalliseerd silicium (siliciumdioxide) veroorzaakt irritatie aan de huid, de ogen en de 

ademhalingswegen. Blootstelling aan gekristalliseerd silicium op de werkvloer, met name kwarts en 

cristobaliet, is kankerverwekkend voor de mens (longkanker) en kan auto-immuunziekten veroorzaken. 

Te hoge concentraties aan oplosbare silicaten kunnen de fosforylering verstoren. Een aantal silicaten 

(zoals b.v. asbest) hebben bovendien een vezelachtige structuur en zijn kankerverwekkend. Fijn stof van 

siliciumverbindingen kan bij inademing silicose (longziekte) met effecten zoals kortademigheid, hijgen en 

hoesten veroorzaken. Silicium-halogeenverbindingen hebben een bijtende werking. Een aantal organische 

siliciumverbindingen zijn zeer giftig. Siliciumtetrachloride irriteert ogen, ademhalingsorganen en de huid. 

In drinkwater is silicium normaal vooral onder de vorm van kiezelzuur te vinden dat echter als niet 

schadelijk voor de mens beschouwd wordt. 

Organische siliciumverbindingen die giftig of persistent zijn en stoffen waaruit dergelijke verbindingen in 

het water kunnen ontstaan, met uitzondering van die welke biologisch onschadelijk zijn of die in water 

snel worden omgezet in onschadelijke stoffen staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I 

wat betekent dat de lozing van deze schadelijke stoffen in het aquatisch milieu dient te worden 


Silicium komt in de natuur nooit in zijn elementaire (ongebonden) vorm voor. In opgeloste vorm is 

silicium in water niet als ion, maar in de vorm van orthokiezelzuur (H4SiO4 of Si(OH)4) aanwezig als 

reactieproductie door het oplossen van silicaten of siliciumdioxide (SiO2) in water of door hydrolyse van 

siliciummineralen. Sommige siliciumverbindingen kunnen goed oplosbaar zijn, en zodoende mobiel zijn. 

Siliciumdioxide is in water minder goed oplosbaar dan andere mineralen. 

Silicium-overschrijding bij lozing naar OW 

Sommige goed oplosbare siliciumverbindingen kunnen over een grote afstand getransporteerd worden in 

het oppervlaktewater, waardoor ze over een groter geografisch gebied effecten kunnen veroorzaken. 

Slecht tot niet oplosbare siliciumverbindingen (zoals b.v. siliciumdioxide en siliciumcarbid) kunnen 

bezinken naar de waterbodem, waardoor er effecten kunnen optreden naar de waterbodem. 

Siliciumdioxide is voor een aantal organismen essentieel. Silicium geldt in water eigenlijk als ongevaarlijk, 

omdat het van nature in grote hoeveelheden in wateren te vinden is. Te hoge concentraties zouden 

eventueel de algengroei kunnen beperken. Andere siliciumverbindingen kunnen als adsorbens voor 

andere (eventueel giftige) stoffen dienen in oppervlaktewater. 

Sommige siliciumverbindingen (b.v. zeoliet als fosfaatvervanger in wasmiddel) kunnen schadelijk zijn voor 


Silicium-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan silicium(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 

(RWZI) kan leiden tot een verhoogd slibgehalte, waardoor meer slib moet verwijderd worden. Daarnaast 

kan ook een deel van de (oplosbare) siliciumverbindingen via het effluent terug in het oppervlaktewater 

terechtkomen, waar het effecten kan veroorzaken. 

Siliciumverbindingen worden in de afvalwaterbehandeling ingezet als adsorbens. 

3.2.24 Strontium 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor strontium (Sr) heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Strontium vormt een ontvlambaar gas wanneer het in contact met water wordt 

gebracht, en het kan irritatie van de ademhalingswegen veroorzaken. 

69



Strontium is niet in water oplosbaar, maar reageert langzaam met water en vormt hierbij oplosbaar 

strontiumhydroxide (Sr(OH)2) en waterstofgas (H2). In opgeloste vorm is strontium in water vooral als 

Sr 2+ , en daarnaast ook als SrOH + aanwezig. 

Strontium-overschrijding bij lozing naar OW 

Strontium(verbindingen) zijn relatief weinig mobiel in oppervlaktewater. Strontium(verbindingen) kunnen 

adsorberen aan zwevende stoffen in water en sedimenten, waardoor het effecten naar de waterbodem 

kan veroorzaken. Hoge zoutconcentraties kunnen de mobiliteit van strontium verhogen door een 

verlaagde adsorptie. 

Strontium(verbindingen) zijn slechts voor een paar organismen essentieel. Strontium(verbindingen) zullen 

weinig tot matig accumuleren in waterorganismen. 

Strontium-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan strontium(verbindingen) in de ontvangende 



worden. Hoge zoutconcentraties kunnen de mobiliteit van strontium verhogen door een verlaagde 

adsorptie. Hierdoor kan strontium via het effluent in het oppervlaktewater terechtkomen, waar het 

effecten kan veroorzaken. 

3.2.25 Telluur of tellurium 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor tellurium of telluur (Te) heeft een verhoogde impact 

op de mens en het milieu. Telluur is giftig bij opname door de mond, en is ontvlambaar wanneer het in 

contact gebracht wordt met warmte of een vlam. Fijne telluur-partikels kunnen in de lucht explosieve 

mengsels vormen. Telluur kan geabsorbeerd worden door de huid, en kan irritatie aan de ogen, de 

ademhalingswegen, het spijsverteringsstelsel en het centraal zenuwstelsel veroorzaken. Er zijn tevens 

aanwijzingen dat het kan leiden tot misvormingen bij baby’s. 

Tellurium(verbindingen) staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de 



Tellurium kan in water in verschillende vormen voorkomen: Te(-II), Te(II), Te(IV), Te(VI). De vorm 

waarin tellurium voorkomt is, is afhankelijk van verschillende factoren. Tellurium is sterk amfoteer en kan 

dus zowel met een base als met een zuur reageren. Onder zuurstofrijke omstandigheden zullen vooral 

Te(IV) en Te(VI) voorkomen. Onder zuurstofarme omstandigheden zal vooral Te(-II) voorkomen. 

Telluur-overschrijding bij lozing naar OW 

Veel telluriumverbindingen (b.v. tellurium(IV)oxide of TeO2) zijn onoplosbaar in water onder normale 

omstandigheden, en zullen zodoende op de waterbodem terechtkomen, waar ze effecten kunnen 

veroorzaken. In water zal het gasvormige tellurium(VI)fluoride (TeF6) traag omgezet worden (door 

hydrolyse) tot tellurium(VI)hydroxide (Te(OH)6). 

Vervluchtiging van tellurium(verbindingen) via het wateroppervlak is onder normale omstandigheden 

geen belangrijk proces. Wanneer tellurium-verbindingen gemethyleerd worden door micro-organismen, 

kan b.v. dimethyltellurium via het wateroppervlak wel vervluchtigen, waardoor het effecten naar de lucht 

kan veroorzaken. 

70



Telluur-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Veel telluriumverbindingen (b.v. TeO2) zijn onoplosbaar in water onder normale omstandigheden. Een 

verhoogde concentratie aan tellurium(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 

(RWZI) kan zodoende leiden tot een verhoogd slibgehalte, waardoor meer slib moet verwijderd worden. 

In water zal het gasvormige tellurium(VI)fluoride (TeF6) traag omgezet worden (door hydrolyse) tot 

tellurium(VI)hydroxide (Te(OH)6). 

3.2.26 Thallium 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor thallium (Tl) heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Thallium is een stof die zeer giftig is bij inademing en opname door de mond, 

waarbij er gevaar is voor cumulatieve effecten. Thallium kan in het aquatisch milieu op lange termijn 


Thallium(verbindingen) staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de 



Thallium komt in het milieu vooral in de vorm van Tl(I) en Tl(III). Thalliumzouten zijn oplosbaar en 

kunnen thalliumhydroxide (TlOH) vormen in water. 

Thallium-overschrijding bij lozing naar OW 

Oplosbare thallium(verbindingen) zijn mobiel en kunnen zich over een grote afstand verspreiden in het 

milieu. Daarnaast kunnen thallium(verbindingen) ook adsorberen aan zwevende stoffen in water en 

sedimenten, waardoor er effecten naar de waterbodem kunnen optreden. Thallium(verbindingen) kunnen 

accumuleren in waterorganismen. 

Thallium-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan thallium(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 



deel van de (oplosbare) thalliumverbindingen via het effluent terug in het oppervlaktewater 


3.2.27 Tin 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor tin (Sn) heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Elementair tin kan schadelijk zijn bij inademing; en kan irritatie veroorzaken aan de huid, de 

ogen en de ademhalingswegen. Anorganische tinverbindingen zijn over het algemeen niet giftig. De 

giftigheid van de organische tinverbindingen verschilt sterk naargelang het organische deel van de 

verbinding en het organisme waar ze effecten kunnen op veroorzaken. 

Voor een gedetailleerde beschrijving van de relevante eigenschappen van enkele belangrijke organische 

tinverbindingen, nl. monobutyltin, dibutyltin en tributyltin wordt verwezen naar de respectievelijke fiches. 

71



Tin(verbindingen) staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing 


2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II. Tin(verbindingen) staan ook op de OSPAR lijst met stoffen voor welke 

prioritaire actie moet genomen worden. De OSPAR-strategie Gevaarlijke Stoffen heeft tot doel te komen 

tot een nulemissie van gevaarlijke stoffen tegen 2020. 

Tin komt in het milieu onder verschillende vormen voor, waaronder Sn(II), Sn(IV). Onder normale 

omstandigheden is elementair tin stabiel tegenover water, en is het niet oplosbaar in water. Bij contact 

met warmte en lucht reageert het in water wel en vormt het onoplosbare tin(IV)oxide (SnO2) en 

waterstof (H2). Tin(IV)oxide is voor een groot deel stabiel tegen omzettingsprocessen. In opgeloste vorm 

komt tin waarschijnlijk vooral als SnO(OH) 3- voor, waarbij mono-, di- en trimethyltinverbindingen te 

vinden zijn. 

Een aantal tinverbindingen worden omgezet (door hydrolyse) in water: b.v. het goed in water oplosbare 

tin(IV)chloride, dat onder sterke verwarming tin(IV)oxide vormt. Een aantal tinverbindingen, zoals 

bijvoorbeeld tin(IV)oxide, tin(II)hydroxide, tin(IV)sulfide zijn niet in water oplosbaar. 

Tin-overschrijding bij lozing naar OW 

Veel tinverbindingen zijn niet oplosbaar in water. Tinverbindingen kunnen in oppervlaktewater 

adsorberen aan zwevende stoffen, waardoor er effecten naar de waterbodem kunnen optreden. 

Sommige opgeloste tinverbindingen (zoals mono-, di- en trimethyltinverbindingen) zullen afgebroken 

worden tot vluchtige stoffen, waardoor ze in de lucht terechtkomen en daar effecten kunnen 

veroorzaken. 

Vanuit het voorzorgsprincipe wordt uitgegaan dat organische tinverbindingen niet omgezet worden of 

biodegradeerbaar zijn. Dit betekent dat organische tinverbindingen niet biologisch zullen afgebroken 

worden door micro-organismen. Deze stoffen kunnen bijgevolg over een lange afstand getransporteerd 

worden in het oppervlaktewater en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. 

Tin is mogelijk voor een aantal organismen essentieel. Tin is in de vorm van enkelvoudige atomen of 

moleculen voor geen enkel organisme giftig, de organische vorm is wel giftig. Organische tinverbindingen 

accumuleren matig tot sterk in aquatische organismen, zodat er een grote kans is op doorvergiftiging 

naar hogere organismen zoals de mens. 

Voor een gedetailleerde beschrijving van de effecten bij lozing naar oppervlaktewater van enkele 

belangrijke organische tinverbindingen, nl. monobutyltin, dibutyltin en tributyltin, wordt verwezen naar de 

respectievelijke fiches. 

Tin-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Een verhoogde concentratie aan tin(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 


zodoende een verhoogd slibgehalte, waardoor meer slib moet verwijderd worden. Vanuit het 

voorzorgsprincipe wordt aangenomen dat organische tinverbindingen bovendien niet biodegradeerbaar 

zijn en ook niet worden omgezet in de RWZI, waardoor ze via het effluent terug in het oppervlaktewater 

kunnen terechtkomen, waar ze effecten kunnen veroorzaken. 

Daarnaast kunnen bepaalde oplosbare tinverbindingen (zoals mono-, dimethyl, en 

tirmethyltinverbindingen) gedeeltelijk afgebroken worden tot vluchtige stoffen, en zodoende in de lucht 


Tin kan met behulp van ionenwisselaars uit afvalwater vewijderd worden. 

Voor een gedetailleerde beschrijving van de effecten bij lozing naar de RWZI van enkele belangrijke 

organische tinverbindingen, nl. monobutyltin, dibutyltin en tributyltin, wordt verwezen naar de 

respectievelijke fiches. 

72



3.2.28 Titaan of titanium 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor titanium of titaan (Ti) heeft een verhoogde impact 

op de mens en het milieu. Titaan is licht ontvlambaar. Titaan-poeder reageert gemakkelijk met lucht en 

vocht, en kan irritatie aan de ogen, de huid, de ademhalingswegen en het spijsverteringsstelsel 

veroorzaken. 

Titaan(verbindingen) staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de 



Elementair titanium heeft aan zijn oppervlak een oxidelaag die het voor reacties beschermt, en is dus 

onoplosbaar. Als deze beschadigd is, wordt hij heel snel hersteld. Dit gebeurt niet alleen bij contact met 

lucht, maar ook in het water. Hierbij ontstaat naast onoplosbaar titaandioxide (TiO2) ook 

hoogontvlambaar waterstofgas (H2). 

Titanium komt in het milieu vooral als Ti(IV) voor. De lagere oxidatievormen zoals b.v. Ti(0) en Ti(III), 

bestaan ook, maar worden snel omgezet naar Ti(IV). In een zure omgeving zal Ti(IV) aanwezig zijn als 

oplosbaar TiO 2+ or Ti(OH)2 2+ ionen. In een neutraal en basisch oppervlaktewater zullen oplosbare 

titanium-ionen snel omgezet worden (door hydrolyse) tot gehydrateerde titaniumoxides en basische 

zouten die onoplosbaar zijn. 

Titaan-overschrijding bij lozing naar OW 

In een neutraal en basisch oppervlaktewater zullen voornamelijk weinig tot slecht oplosbare 

titaniumverbindingen aanwezig zijn die op de waterbodem kunnen terechtkomen, en daar effecten 

kunnen veroorzaken. 

Titaan is geen essentieel element voor organismen. Het elementair titanium geldt als niet 

waterbedreigend, terwijl bijvoorbeeld halogeenhoudende titaanverbindingen wel gevaarlijk voor 

waterorganismen kunnen zijn. Zij hebben een giftige werking op lagere waterorganismen en zijn ook 

schadelijk, omdat zij de pH-waarde kunnen veranderen. 

Titaan-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan titaan(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 

(RWZI) kan leiden tot een verhoogd slibgehalte, waardoor meer slib moet verwijderd worden. 

Wanneer titaan in een zure oplossing als kation aanwezig is, kan het titaan uit afvalwater verwijderd 

worden met behulp van ionenwisselaars. 

3.2.29 Uranium 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor uranium (U) heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Uranium is een stof die zeer giftig is bij inademing en opname door de mond, met 

een gevaar voor cumulatieve effecten. Uranium kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke 


Uranium(verbindingen) staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de 



73



Uranium kan in het milieu onder verschillende vormen aanwezig zijn: U(III), U(IV), U(V) en U (VI). In 

water zijn U(III) en U(V) onstabiel: U(III) zal snel geoxideerd worden en U(V) zal snel omgezet worden 

tot U(IV) en U(VI). In water zal uranium vooral als oplosbaar en mobiel U(VI) aanwezig zijn, in de vorm 

van het uranyl-ion ((UO2) 2+ ). U(IV) zal eerder aanwezig zijn onder anoxische omstandigheden en heeft 

een lagere oplosbaarheid dan U(VI). 

Uranium-overschrijding bij lozing naar OW 

Uranium(verbindingen) zullen in oppervlaktewater adsorberen aan zwevende stoffen in water en 

sedimenten, waardoor er effecten naar de waterbodem kunnen optreden. U(VI) kan in sedimenten door 

micro-organismen onder zuurstofarme omstandigheden omgezet worden worden tot U(IV). 

Uranium(verbindingen) zullen meestal niet vervluchtigen via het wateroppervlak, behalve in het geval van 

het gas UF6 dat wel kan vervluchtigen via het wateroppervlak, waardoor het in de lucht terechtkomt en 

daar effecten kan veroorzaken. 

Uranium-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan uranium(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 



deel van de (oplosbare) uraniumverbindingen via het effluent terug in het oppervlaktewater 


Uraniumverbindingen zullen meestal niet vervluchtigen via extra beluchte zones in de RWZI, behalve in 

het geval van het gas UF6 dat wel kan vervluchtigen via het wateroppervlak, waardoor het in de 

atmosfeer terechtkomt, en daar effecten kan veroorzaken. 

3.2.30 Vanadium 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor vanadium (V) heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Vanadium is irriterend voor de ogen, de ademhalingswegen en de huid. 

Vanadium(verbindingen) staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de 



Vanadium zal in de natuur niet in de elementaire vorm voorkomen. In water zal vanadium vooral als 

vanadaat (5+) ion (b.v. H2VO4 - ; HVO4 2- ; VO3 - ; V3O9 3- ) onder oxiderende omstandigheden, en als vanadyl 

(4+) ion (b.v. als VO 2+ en VO(OH) + ) onder reducerende omstandigheden aanwezig zijn. 

Vanadium-overschrijding bij lozing naar OW 

Zowel vanadyl- als vanadaatverbindingen zullen vooral sterk adsorberen of complexeren aan zwevende 

stoffen en sedimenten, waardoor er effecten naar de waterbodem kunnen optreden. Oplosbare 

vanadium(verbindingen) zullen in water slechts beperkt aanwezig zijn en snel adsorberen aan zwevende 

stoffen en sedimenten. Vanadium(verbindingen) kunnen ook accumuleren in waterorganismen. 

Vanadium-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan vanadium(verbindingen) in de ontvangende 



worden. 

74



3.2.31 Wolfram 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor wolfram (W) heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Wolfram is ontvlambaar. Wolfram-poeder kan spontaan ontvlammen in lucht en kan 

irritatie aan de ogen, de huid, de ademhalingswegen en het spijsverteringsstelsel veroorzaken. Wolfram 

kan een mogelijk gevaar voor de vruchtbaarheid opleveren. 

Wolfram kan in het milieu aanwezig zijn in verschillende vormen: elementair wolfram, W(II), W(III), 

W(IV), W(V) en het meest stabiele W(VI). Wolfram zal als ion in combinatie met één of meerdere 

elementen zoals zuurstof (O) voorkomen. Daarnaast kan wolfram ook gebonden zijn aan halogenen zoals 

b.v. chloriden (Cl) of bromiden (Br) in de vorm van b.v. WOCl4, WO2Cl2, en WOBr4. 

In water zal wolfram in de vorm van WO4 2- of andere poly-anionen van wolfram voorkomen. 

Wolfram-overschrijding bij lozing naar OW 

In oppervlaktewater zullen wolfram(verbindingen) vooral adsorberen aan zwevende stoffen en 

sedimenten, waardoor er effecten naar de waterbodem kunnen optreden. Hoe lager de pH, hoe hoger de 

adsorptie. Wolfram heeft een sterke neiging tot het vormen van complexen met oxiden van fosfor, 

arseen, vanadium, etc. wanneer deze aanwezig zijn. 

Wolfram-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan wolfram(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 



Wolfram heeft een sterke neiging tot het vormen van complexen met oxiden van fosfor, arseen, 

vanadium, etc. wanneer deze aanwezig zijn. 

3.2.32 Zilver 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor zilver (Ag) heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Zilver kan irritatie aan de ogen, de huid, de ademhalingswegen en het spijsverteringsstelsel 

veroorzaken. Bij blootstelling aan deze stof is er gevaar voor cumulatieve effecten. 

Zilver(verbindingen) staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing 


2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II. 

Zilver zal in het milieu aanwezig zijn als elementair zilver of als zilver (Ag + )-ionen. De meeste 

zilververbindingen zijn in water onoplosbaar. Zilvernitraat en zilverfluoride zijn vrij goed oplosbaar; en de 

zilveroxiden, -carbonaten en –sulfaten zijn relatief oplosbaar. 

In water zal zilver aanwezig zijn als Ag + -ion. 

Zilver-overschrijding bij lozing naar OW 

Ag + -ionen zullen in oppervlaktewater vooral voorkomen als complexen van zilverbisulfide (AgSH), en in 

mindere mate ook als ongebonden Ag + en zilverchloride (AgCl). Zilver(verbindingen) kunnen in 

oppervlaktewater vooral gebonden worden aan zwevende stoffen en sedimenten, waardoor er effecten 

naar de waterbodem kunnen optreden. 

75



Adsorptie door b.v. mangaan(IV)oxide (MnO2) en precipitatie met halogenen (b.v. chloride (Cl), fluoride 

(F) en bromide (B)) zijn wellicht de dominerende factoren m.b.t. de mobiliteit van zilver in het aquatisch 

milieu. Grote hoeveelheden van organische colloïden in het water kunnen het zilver in de waterbodem 

opnieuw mobiliseren. 

In water hebben zilver(verbindingen) een giftig effect op micro-organismen. De toxiciteit voor vissen 

wordt door een grotere hardheid van het water verlaagd. 

Zilver-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan zilver(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 



Zilver kan in ionische vorm met behulp van ionenwisselaars uit water verwijderd worden. Ook bestaat de 

mogelijkheid een aantal zilververbindingen door middel van precipitatie neer te laten slaan. Heel effectief 

is ook het gebruik van aktief kool en zandfilters. 

3.2.33 Zink 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor zink (Zn) heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Zink vormt een zeer licht ontvlambaar gas in contact met water en is spontaan 

ontvlambaar in lucht. Zink kan hormoonontregelend voor de mens zijn. Zink is een milieugevaarlijke stof 

die zeer giftig is voor waterorganismen en die in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke 


Zink(verbindingen) staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing 


2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II. Zink is opgenomen in de verklaring van de 3e Noordzeeconferentie 

(internationaal verdrag), die een emissiereductie naar water en lucht nastreeft. Zink is opgenomen in Lijst 

II van de Europese Verordening (EEG) Nr. 793/93 inzake de beoordeling en beperking van risico’s van 

bestaande stoffen. De verordening heeft tot doel de mens en alle componenten van het milieu te 

beschermen tegen alle mogelijke effecten van blootstelling aan gevaarlijke chemische stoffen. De stoffen 

uit de prioriteitlijsten vragen speciale aandacht wegens hun mogelijke effecten op lange termijn. 

Zink zal in het milieu niet als elementair Zn voorkomen, maar vooral als Zn(II). Zn zal geen oxidatiereductie 

reacties ondergaan, en zal als Zn(II) als opgeloste ionen of gebonden in verbindingen (zoals 

gehydrateerde ionen en metaal-(an)organische complexen) voorkomen. In zuurstofarme omstandigheden 

kan zinksulfide (ZnS) gevormd worden. 

Bij een relatief neutrale pH is zink bijna onoplosbaar. Daarentegen stijgt de oplosbaarheid snel bij een pH 

< 6 en bij een pH > 11. Zink komt in water in de vorm van het oplosbare ZnOH + of Zn 2+ ; of in het 

onoplosbare ZnCO3 voor. Het zink-ion vormt dus met de hydroxide-ionen die in het water zitten een 

beschermende, moeilijk oplosbare laag van zinkhydroxide Zn(OH)2. 

Zink-overschrijding bij lozing naar OW 

Zink(verbindingen) zullen in oppervlaktewater adsorberen aan zwevende stoffen en sedimenten, 

waardoor het effecten naar de waterbodem kan veroorzaken. 

Zink is een essentieel element voor alle organismen. Zink(verbindingen) kunnen sterk accumuleren in 

waterorganismen. Zink staat echter niet bekend als een stof die zich ophoopt in de voedselketen. 

76



Zink-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan zink(verbindingen) in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 



Om zink uit water te verwijderen kunnen verschillende methodes toegepast worden, zoals b.v. 

coagulatie, ionenwisselaars, actief kool of zandfiltratie. 

3.2.34 Zirkonium 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor zirkonium (Zr) heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Zirkonium vormt een zeer licht ontvlambaar gas in contact met water en is spontaan 

ontvlambaar in lucht. 

Zirkonium zal in water vooral aanwezig zijn als het stabiele Zn(IV). Zr(IV) zal in water polymeer-ionen en 

complexe ionen vormen. Bij een pH > 0,3 zal vooral het octanucleair complex ion ((Zr8(OH)20(H2O)24) 12+ ) 

aanwezig zijn. Zirkonium vormt ook zeer stabiele oxiden. 

Zirkonium-overschrijding bij lozing naar OW 

Zirkonium(verbindingen) zullen in oppervlaktewater vooral op de waterbodem terechtkomen, waardoor er 

effecten naar de waterbodem kunnen optreden. 

Zirkanium-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Een verhoogde concentratie aan zirkonium(verbindingen) in de ontvangende 

rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) kan leiden tot een verhoogd slibgehalte, waardoor meer slib moet 


77



3.3 MAK 

3.3.1 Benzeen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor benzeen heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Benzeen is immers een schadelijke, giftige en irriterende stof. Er is gevaar voor ernstige 

schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling via inademing, aanraking met de huid en opname 

door de mond. Benzeen is kankerverwekkend bij de mens en kan erfelijke genetische schade veroorzaken 

bij de mens. 

Benzeen is een prioritaire stof volgens Bijlage X bij de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. De Kaderrichtlijn 

water voorziet dat maatregelen worden getroffen om te komen tot de stapsgewijze vermindering van 

lozingen, emissies en verliezen van deze stof. Benzeen staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van 


beëindigd overeenkomstig artikel 2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. Benzeen is opgenomen in Lijst I van de 

Europese Verordening (EEG) Nr. 793/93 inzake de beoordeling en beperking van risico’s van bestaande 

stoffen. De verordening heeft tot doel de mens en alle componenten van het milieu te beschermen tegen 

alle mogelijke effecten van blootstelling aan gevaarlijke chemische stoffen. De stoffen uit de 

prioriteitlijsten vragen speciale aandacht wegens hun mogelijke effecten op lange termijn. 

Benzeen-overschrijding bij lozing naar OW 

Benzeen is sterk biodegradeerbaar. Dit betekent dat het benzeen dat aanwezig blijft in het ontvangende 

oppervlaktewater snel biologisch zal afgebroken worden. Deze biologische afbraak gebeurt door microorganismen 




Benzeen is ook een vluchtige organische stof. Vervluchtiging van benzeen via het wateroppervlak 

verloopt normaliter zeer snel. Benzeen komt dan in de atmosfeer terecht en zal daar matig afbreken 

onder invloed van zonlicht en vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer 

aanwezig zijn). Deze processen kunnen ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende 

stof, die een schadelijk effect heeft op de mens, ecosystemen en materialen. Het inademen van lucht 

waarin veel ozon zit, kan leiden tot luchtwegklachten en een verminderde werking van de longen. 

Herhaalde blootstelling aan hoge ozonconcentraties kan leiden tot een blijvende verminderde werking 

van de longen. Bij sommige planten ontstaat een zichtbare bladschade bij een kortdurende blootstelling 

aan hoge ozonconcentraties. Op lange termijn treedt er bovendien een verminderde plantengroei op en is 

er een grotere gevoeligheid voor ziekten en plagen. 

Deze stof wordt in richtlijn 2002/3/EG betreffende ozon in de lucht vermeld als een vluchtige organische 

stof die betrokken is bij ozonvorming. Benzeen is opgenomen in de dochterrichtlijn 2000/69/EG van de 

Kaderrichtlijn Lucht, waarbij een grenswaarde voor deze stof in de lucht vastgelegd werd. 

Benzeen-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Benzeen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door enerzijds 

biologische afbraak en anderzijds door vervluchtiging in zones die extra belucht worden (b.v. de 

beluchtingsbekkens van de RWZI). 

De biologische afbraak van deze stof gebeurt veelal snel door micro-organismen in de RWZI, die 

daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan leiden tot het nodig zijn van extra beluchting in de RWZI of tot een 

verstoorde werking van de RWZI. 

78



Benzeen is ook een vluchtige organische stof. Vervluchtiging van deze stof via extra beluchte zones 

verloopt normaliter zeer snel. Hierdoor komt benzeen in de atmosfeer terecht, waar het matig zal 

afbreken onder invloed van zonlicht en vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de 

atmosfeer aanwezig zijn). Deze processen kunnen ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een 

vervuilende stof, die een schadelijk effect heeft op de mens, ecosystemen en materialen. Het inademen 

van lucht waarin veel ozon zit, kan leiden tot luchtwegklachten en een verminderde werking van de 

longen. Herhaalde blootstelling aan hoge ozonconcentraties kan leiden tot een blijvende verminderde 

werking van de longen. Bij sommige planten ontstaat een zichtbare bladschade bij een kortdurende 

blootstelling aan hoge ozonconcentraties. Op lange termijn treedt er bovendien een verminderde 

plantengroei op en is er een grotere gevoeligheid voor ziekten en plagen. 


stof die betrokken is bij ozonvorming. Benzeen is opgenomen in de dochterrichtlijn 2000/69/EG van de 

Kaderrichtlijn Lucht, waarbij een grenswaarde voor deze stof in de lucht vastgelegd werd. 

3.3.2 Tolueen (methylbenzeen) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor tolueen of methylbenzeen heeft een verhoogde 

impact op de mens en het milieu. Tolueen is immers een schadelijke en voor de huid irriterende stof. 

Tolueen is licht ontvlambaar en bij langdurige blootstelling via inademing is er een gevaar voor ernstige 

schade aan de gezondheid. Bij opname door de mond kan deze stof longschade veroorzaken, en dampen 

van tolueen kunnen slaperigheid en duizeligheid veroorzaken. Er is een mogelijk gevaar voor 

beschadiging van het ongeboren kind bij blootstelling aan deze stof. Tolueen is niet classificeerbaar met 


aan tolueen kankerverwekkend is. Er is bovendien een vermoeden dat deze stof hormoonontregelend 

werkt bij de mens. 

Tolueen staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 

schadelijke stof in het aquatisch milieu dient te worden beëindigd overeenkomstig artikel 2.3.6.1.§1.1° 

van Vlarem II. Tolueen is opgenomen in Lijst II van de Europese Verordening (EEG) Nr. 793/93 inzake de 

beoordeling en beperking van risico’s van bestaande stoffen. De verordening heeft tot doel de mens en 

alle componenten van het milieu te beschermen tegen alle mogelijke effecten van blootstelling aan 



Tolueen-overschrijding bij lozing naar OW 

Tolueen is sterk biodegradeerbaar. Dit betekent dat het tolueen dat aanwezig blijft in het ontvangende 





Tolueen is ook een vluchtige organische stof. Vervluchtiging van tolueen via het wateroppervlak verloopt 

normaliter zeer snel. Tolueen komt dan in de atmosfeer terecht en zal daar vrij snel afbreken onder 

invloed van zonlicht en vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer 

aanwezig zijn). Deze processen kunnen ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende 

stof, die een schadelijk effect heeft op de mens, ecosystemen en materialen. Het inademen van lucht 






79




stof die betrokken is bij ozonvorming. 

Tolueen-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Tolueen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door enerzijds 






Tolueen is ook een vluchtige organische stof. Vervluchtiging van deze stof via extra beluchte zones 

verloopt normaliter zeer snel. Hierdoor komt tolueen in de atmosfeer terecht, waar het vrij snel zal 










stof die betrokken is bij ozonvorming. 

3.3.3 Styreen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor styreen heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Styreen is immers een schadelijke stof bij inademing en een stof die irriterend is voor de huid 

en ogen. Styreen is licht ontvlambaar. Styreen is mogelijk kankerverwekkend bij de mens en er is 

bovendien een vermoeden dat deze stof hormoonontregelend werkt bij de mens. 

Styreen staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 


van Vlarem II. Styreen is opgenomen in Lijst II van de Europese Verordening (EEG) Nr. 793/93 inzake de 

beoordeling en beperking van risico’s van bestaande stoffen. De verordening heeft tot doel de mens en 

alle componenten van het milieu te beschermen tegen alle mogelijke effecten van blootstelling aan 



Styreen-overschrijding bij lozing naar OW 

Styreen is matig tot sterk biodegradeerbaar. Dit betekent dat het styreen dat aanwezig blijft in het 

ontvangende oppervlaktewater matig tot snel biologisch zal afgebroken worden. Deze biologische afbraak 

gebeurt door micro-organismen die daarvoor de aanwezige zuurstof in het oppervlaktewater gebruiken. 

Hierdoor daalt de zuurstofconcentratie van de waterloop. Deze daling kan tot problemen leiden en vanaf 

een bepaalde concentratie zelfs tot sterfte van vissen of andere waterorganismen. 

Styreen is ook een vluchtige organische stof. Vervluchtiging van styreen via het wateroppervlak verloopt 

normaliter zeer snel. Styreen komt dan in de atmosfeer terecht en zal daar zeer snel afbreken onder 

invloed van zonlicht en vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer 

aanwezig zijn). Deze processen kunnen ozonvorming bevorderen. 

80



Op leefniveau is ozon een vervuilende stof, die een schadelijk effect heeft op de mens, ecosystemen en 

materialen. Het inademen van lucht waarin veel ozon zit, kan leiden tot luchtwegklachten en een 

verminderde werking van de longen. Herhaalde blootstelling aan hoge ozonconcentraties kan leiden tot 

een blijvende verminderde werking van de longen. Bij sommige planten ontstaat een zichtbare 

bladschade bij een kortdurende blootstelling aan hoge ozonconcentraties. Op lange termijn treedt er 

bovendien een verminderde plantengroei op en is er een grotere gevoeligheid voor ziekten en plagen. 

Styreen-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Styreen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door enerzijds 






Styreen is ook een vluchtige organische stof. Vervluchtiging van deze stof via extra beluchte zones 

verloopt normaliter zeer snel. Hierdoor komt styreen in de atmosfeer terecht, waar het zeer snel zal 









3.3.4 Trimethylbenzeen (1,2,4 trimethylbenzeen en 1,3,5 trimethylbenzeen) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor 1,2,4 trimethylbenzeen en 1,3,5 trimethylbenzeen 

heeft een verhoogde impact op de mens en het milieu. 1,2,4 trimethylbenzeen en 1,3,5 trimethylbenzeen 

zijn immers schadelijke en irriterende stoffen die ontvlambaar en irriterend voor de ademhalingswegen 

zijn. 1,2,4 trimethylbenzeen is irriterend voor de ogen en de huid en is schadelijk bij inademing. 1,2,4 

trimethylbenzeen en 1,3,5 trimethylbenzeen zijn milieugevaarlijke stoffen. Het zijn stoffen die giftig zijn 

voor waterorganismen; en die op lange termijn schadelijke effecten in het aquatisch milieu kunnen 

veroorzaken. 

Trimethylbenzeen-overschrijding bij lozing naar OW 

1,2,4 trimethylbenzeen en 1,3,5 trimethylbenzeen zijn vluchtige organische stoffen. Vervluchtiging van 

trimethylbenzeen via het wateroppervlak verloopt normaliter zeer snel. Trimethylbenzeen komt dan in de 

atmosfeer terecht en zal daar matig (1,3,5 trimethylbenzeen) tot zeer snel (1,2,4 trimethylbenzeen) 









Deze stoffen worden in richtlijn 2002/3/EG betreffende ozon in de lucht vermeld als vluchtige organische 

stoffen die betrokken zijn bij ozonvorming. 

81



Trimethylbenzeen adsorbeert in water aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten, waardoor er 


1,2,4 trimethylbenzeen en 1,3,5 trimethylbenzeen zijn matig tot sterk biodegradeerbaar. Dit betekent dat 

het trimethylbenzeen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater matig tot snel biologisch 

zal afgebroken worden. Deze biologische afbraak gebeurt door micro-organismen die daarvoor de 

aanwezige zuurstof in het oppervlaktewater gebruiken. Hierdoor daalt de zuurstofconcentratie van de 



Trimethylbenzeen is bovendien beperkt tot matig accumulerend in waterorganismen, waardoor er een 

beperkte kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Afbraak in oppervlaktewater 

van 1,2,4 trimethylbenzeen via zonlicht is ook mogelijk, maar verloopt matig. 

Trimethylbenzeen-overschrijding bij lozing naar RWZI 

1,2,4 trimethylbenzeen en 1,3,5 trimethylbenzeen zullen in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 

(RWZI) vooral verwijderd worden door vervluchtiging in zones die extra belucht worden (b.v. de 

beluchtingsbekkens van de RWZI) en daarnaast ook door adsorptie aan het slib en door biologische 

afbraak. 

1,2,4 trimethylbenzeen en 1,3,5 trimethylbenzeen zijn vluchtige organische stoffen. Vervluchtiging van 

deze stoffen via extra beluchte zones verloopt normaliter zeer snel. Trimethylbenzeen komt dan in de 

atmosfeer terecht en zal daar matig (1,3,5 trimethylbenzeen) tot zeer snel (1,2,4 trimethylbenzeen) 









Deze stoffen worden in richtlijn 2002/3/EG betreffende ozon in de lucht vermeld als vluchtige organische 

stoffen die betrokken zijn bij ozonvorming. 

Trimethylbenzeen kan daarnaast ook adsorberen aan het slib in de RWZI. 1,2,4 trimethylbenzeen en 

1,3,5 trimethylbenzeen zijn veelal sterk biodegradeerbaar. Dit betekent dat het trimethylbenzeen dat 

aanwezig blijft in de RWZI snel biologisch zal afgebroken worden. Deze biologische afbraak gebeurt door 

micro-organismen die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan leiden tot het nodig zijn van extra beluchting 

in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. 

3.3.5 Ethylbenzeen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor ethylbenzeen heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Ethylbenzeen is immers een licht ontvlambare stof die schadelijk is bij inademing. 

Daarnaast is ethylbenzeen mogelijks kankerverwekkend. 

Ethylbenzeen staat in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 

deze schadelijke stof in het aquatisch milieu dient te worden verminderd overeenkomstig artikel 

2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II. 

82



Ethylbenzeen - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van ethybenzeen via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 

atmosfeer terecht en zal daar vrij snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 

verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Op leefniveau is ozon een vervuilende stof die 

een schadelijk effect heeft op de mens, ecosystemen en materialen. Het inademen van lucht waarin veel 

ozon zit, kan leiden tot luchtwegklachten en een verminderde werking van de longen. Herhaalde 

blootstelling aan hoge ozonconcentraties kan leiden tot een blijvende verminderde werking van de 

longen. Bij sommige planten ontstaat een zichtbare bladschade bij een kortdurende blootstelling aan 

hoge ozonconcentraties. Op lange termijn treedt er bovendien een verminderde plantengroei op en is er 

een grotere gevoeligheid voor ziekten en plagen. 

Het ethybenzeen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch afgebroken 

worden. Deze biologische afbraak gebeurt door micro-organismen die daarvoor de aanwezige zuurstof in 

het oppervlaktewater gebruiken. Hierdoor daalt de zuurstofconcentratie van de waterloop. Deze daling 

kan tot problemen leiden en vanaf een bepaalde concentratie zelfs tot sterfte van vissen of andere 

waterorganismen. Daarnaast zal ethylbenzeen adsorberen aan de aanwezige zwevende stoffen en 

sedimenten zodat effecten naar de waterbodem kunnen optreden. 

Ethylbenzeen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Ethybenzeen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 

vervluchtiging, vooral in zones die extra belucht worden (b.v. de beluchtingsbekkens van de RWZI). 

Hierdoor komt ethybenzeen in de atmosfeer terecht, waar het vrij snel zal afbreken onder invloed van 

vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van 

de vluchtige organische stof ethylbenzeen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is 

ozon een vervuilende stof die een schadelijk effect heeft op de mens, ecosystemen en materialen. Het 

inademen van lucht waarin veel ozon zit, kan leiden tot luchtwegklachten en een verminderde werking 

van de longen. Herhaalde blootstelling aan hoge ozonconcentraties kan leiden tot een blijvende 

verminderde werking van de longen. Bij sommige planten ontstaat een zichtbare bladschade bij een 

kortdurende blootstelling aan hoge ozonconcentraties. Op lange termijn treedt er bovendien een 

verminderde plantengroei op en is er een grotere gevoeligheid voor ziekten en plagen. 

Het ethylbenzeen dat in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) aanwezig blijft zal 

verwijderd worden door biologische afbraak en door adsorptie. Biologische afbraak gebeurt veelal snel 

door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan leiden tot het nodig zijn van 

extra beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. Adsorptie aan het slib zal leiden 

tot een verhoogd slibgehalte, dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

3.3.6 Xylenen (o-, m-, p-xyleen) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor xylenen heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Xylenen zijn ontvlambare stoffen. Daarnaast zijn zij schadelijk bij inademing, bij aanraking 

met de huid en zijn ze irriterend voor de ogen. Bovendien zijn xylenen niet classificeerbaar met 


aan xylenen kankerverwekkend zijn. 

Xylenen staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 



83



Xyleen-overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van xylenen via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stoffen komen dan in de 

atmosfeer terecht en zullen daar snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 

verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van de vluchtige organische 

xylenen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof die een 

schadelijk effect heeft op de mens, ecosystemen en materialen. Het inademen van lucht waarin veel ozon 

zit, kan leiden tot luchtwegklachten en een verminderde werking van de longen. Herhaalde blootstelling 

aan hoge ozonconcentraties kan leiden tot een blijvende verminderde werking van de longen. Bij 

sommige planten ontstaat een zichtbare bladschade bij een kortdurende blootstelling aan hoge 

ozonconcentraties. Op lange termijn treedt er bovendien een verminderde plantengroei op en is er een 

grotere gevoeligheid voor ziekten en plagen. 

Xylenen die aanwezig blijven in het ontvangende oppervlaktewater zullen snel biologisch afgebroken 




waterorganismen. o-xyleen adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten 


Xyleen-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Xylenen zullen in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komen xylenen in de atmosfeer terecht, waar zij zeer snel afbreken onder invloed van vrije 

radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van de 

vluchtige organische xylenen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een 

vervuilende stof die een schadelijk effect heeft op de mens, ecosystemen en materialen. Het inademen 






De xylenen die in de ontvangende RWZI aanwezig blijven zullen verwijderd worden door biologische 

afbraak. Dit gebeurt veelal snel door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit 

kan leiden tot het nodig zijn van extra beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. 

P-xyleen dat aanwezig blijft in de RWZI zal bovendien adsorberen aan het slib, met een verhoogd 

slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

3.3.7 Isopropylbenzeen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor isopropylbenzeen heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Isopropylbenzeen is een ontvlambare stof die irriterend is voor de 

ademhalingswegen. Deze schadelijke stof kan longschade veroorzaken na inslikken. Bovendien is deze 

milieugevaarlijke stof giftig voor waterorganismen, en kan ze in het aquatisch milieu op lange termijn 


Isopropylbenzeen staat in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing 

van deze schadelijke stof in het aquatisch milieu dient te worden verminderd overeenkomstig artikel 

2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II. 

84



Isopropylbenzeen is tevens opgenomen in de 1 e prioriteitlijst van de Europese Verordening (EEG) Nr. 

793/93. De verordening heeft tot doel de mens en alle componenten van het milieu te beschermen tegen 



Isopropylbenzeen-overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van isopropylbenzeen via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de 

mate waarin zwevende stoffen en sedimenten aanwezig zijn: indien er veel zwevende stoffen en 

sedimenten aanwezig zijn verloopt vervluchtiging traag, bij een beperkte hoeveelheid zwevende stoffen 

en sedimenten verloopt vervluchtiging snel. Isopropylbenzeen komt dan in de atmosfeer terecht in de 

dampfase waar het snel zal afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die 

eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van de vluchtige organische stof isopropylbenzeen 

met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof die een schadelijk 

effect heeft op de mens, ecosystemen en materialen. Het inademen van lucht waarin veel ozon zit, kan 

leiden tot luchtwegklachten en een verminderde werking van de longen. Herhaalde blootstelling aan hoge 

ozonconcentraties kan leiden tot een blijvende verminderde werking van de longen. Bij sommige planten 

ontstaat een zichtbare bladschade bij een kortdurende blootstelling aan hoge ozonconcentraties. Op 

lange termijn treedt er bovendien een verminderde plantengroei op en is er een grotere gevoeligheid 

voor ziekten en plagen. 

Het isopropylbenzeen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal met matige snelheid 

biologisch afgebroken worden. Deze biologische afbraak gebeurt door micro-organismen die daarvoor de 



vissen of andere waterorganismen. Daarnaast wordt isopropylbenzeen ook snel afgebroken onder invloed 

van zonlicht. 

Isopropylbenzeen adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de 


Isopropylbenzeen-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Isopropylbenzeen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 

een combinatie van vervluchtiging via zones die extra belucht worden (b.v. de beluchtingsbekkens van de 

RWZI); van biologische afbraak en van adsorptie aan het actief slib. 

Het isopropylbenzeen dat in de atmosfeer terechtkomt, zal snel afbreken onder invloed van vrije 


vluchtige organische stof isopropylbenzeen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is 







Het isopropylbenzeen dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft, zal enerzijds verwijderd worden door 

biologische afbraak. Dit gebeurt met matige snelheid door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor 

zuurstof gebruiken. Dit kan leiden tot het nodig zijn van extra beluchting in de RWZI of tot een 

verstoorde werking van de RWZI. Anderzijds zal het isopropylbenzeen dat in de ontvangende RWZI 

aanwezig blijft adsorberen aan het slib, wat aanleiding geeft tot een verhoogd slibgehalte. Dit betekent 

dat er meer slib moet verwijderd worden. 

85



3.3.8 Propylbenzeen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor propylbenzeen heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Propylbenzeen is een ontvlambare stof die irriterend is voor de ademhalingswegen. 

Deze schadelijke stof kan longschade veroorzaken na inslikken. Bovendien is deze milieugevaarlijke stof 

giftig voor waterorganismen, en kan ze in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten 

veroorzaken. 

Propylbenzeen-overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van propylbenzeen via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 

atmosfeer terecht en zal daar snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 

verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van de vluchtige organische stof 

propylbenzeen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof 

die een schadelijk effect heeft op de mens, ecosystemen en materialen. Het inademen van lucht waarin 

veel ozon zit, kan leiden tot luchtwegklachten en een verminderde werking van de longen. Herhaalde 





Het propylbenzeen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch 

afgebroken worden. Deze biologische afbraak gebeurt door micro-organismen die daarvoor de aanwezige 

zuurstof in het oppervlaktewater gebruiken. Hierdoor daalt de zuurstofconcentratie van de waterloop. 


andere waterorganismen. Propylbenzeen accumuleert matig in aquatische organismen, zodat er een kans 

is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. 

Propylbenzeen-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Propylbenzeen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt propylbenzeen in de atmosfeer terecht, waar het snel zal afbreken onder invloed van vrije 


vluchtige organische stof propylbenzeen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is 







Het propylbenzeen dat aanwezig blijft in de ontvangende RWZI zal verwijderd worden door biologische 



86



3.3.9 n-butylbenzeen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor n-butylbenzeen heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Deze irriterende stof is immers schadelijk bij inademing, bij inslikken en bij contact 

met de huid. 

Deze stof is opgenomen in de communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262). Dit 

betekent dat er een vermoeden bestaat dat n-butylbenzeen een hormoonverstorende werking heeft. Er is 

bewijsmateriaal voor hormoonverstoring opgenomen in de ED-North databank, die opgesteld werd in het 

kader van een wetenschappelijk onderzoeksprogramma van het federale wetenschapsbeleid in België. 

n-butylbenzeen - overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van n-butylbenzeen via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de mate 

waarin zwevende stoffen en sedimenten aanwezig zijn: indien er veel zwevende stoffen en sedimenten 

aanwezig zijn verloopt vervluchtiging traag, bij een beperkte hoeveelheid zwevende stoffen en 

sedimenten verloopt vervluchtiging snel. N-butylbenzeen komt dan in de atmosfeer terecht in de 

dampfase waar het snel zal afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die 

eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van de vluchtige organische stof n-butylbenzeen 








Daarnaast adsorbeert n-butylbenzeen aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten 


Het n-butylbenzeen dat aanwezig blijft in het oppervlaktewater zal slechts traag afgebroken worden door 

biologische processen. Dit betekent dat deze stof over een lange afstand kan getransporteerd worden en 

bijgevolg over een groter geografisch gebied effecten kan veroorzaken. 

n-butylbenzeen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

n-butylbenzeen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door een 

combinatie van vervluchtiging via zones die extra belucht worden (b.v. de beluchtingsbekkens van de 

RWZI); van biologische afbraak en van adsorptie aan het actief slib. 

Het n-butylbenzeen dat in de atmosfeer terechtkomt, zal snel afbreken onder invloed van vrije radicalen 

(zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van de vluchtige 

organische stof n-butylbenzeen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een 







87



Het n-butylbenzeen dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft, zal enerzijds verwijderd worden door 

biologische afbraak. Dit gebeurt veelal snel door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof 

gebruiken. Dit kan leiden tot het nodig zijn van extra beluchting in de RWZI of tot een verstoorde 

werking van de RWZI. Anderzijds zal het n-butylbenzeen dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft, 

adsorberen aan het slib, wat aanleiding geeft tot een verhoogd slibgehalte. Dit betekent dat er meer slib 

moet verwijderd worden. 

3.3.10 Secundair butylbenzeen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor secundair butylbenzeen heeft een verhoogde impact 

op de mens en het milieu. Deze stof is immers irriterend voor de ogen, de huid, de ademhalingswegen en 

het verteringskanaal. 

Secundair butylbenzeen - overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van secundair butylbenzeen via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van 

de mate waarin zwevende stoffen en sedimenten aanwezig zijn: indien er veel zwevende stoffen en 


en sedimenten verloopt vervluchtiging snel. Secundair butylbenzeen komt dan in de atmosfeer terecht in 

de dampfase waar het zeer snel zal afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 


secundair butylbenzeen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een 







Het secundair butylbenzeen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch 





Secundair butylbenzeen accumuleert matig in aquatische organismen, zodat er een kans is op 

doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Daarnaast adsorbeert deze stof aan de 

aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de waterbodem kunnen optreden. 

Secundair butylbenzeen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Secundair butylbenzeen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden 

door een combinatie van vervluchtiging via zones die extra belucht worden (b.v. de beluchtingsbekkens 

van de RWZI); van biologische afbraak en van adsorptie aan het actief slib. 

Het secundair butylbenzeen dat in de atmosfeer terechtkomt, zal snel afbreken onder invloed van vrije 


vluchtige organische stof secundair butylbenzeen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op 

leefniveau is ozon een vervuilende stof die een schadelijk effect heeft op de mens, ecosystemen en 



een blijvende verminderde werking van de longen. 

88



Bij sommige planten ontstaat een zichtbare bladschade bij een kortdurende blootstelling aan hoge 



Het secundair butylbenzeen dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft, zal enerzijds verwijderd worden 

door biologische afbraak. Dit gebeurt veelal snel door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor 


verstoorde werking van de RWZI. Anderzijds zal het secundair butylbenzeen dat in de ontvangende RWZI 

aanwezig blijft, adsorberen aan het slib, wat aanleiding geeft tot een verhoogd slibgehalte. Dit betekent 


3.3.11 Tertiair butylbenzeen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor tertiair butylbenzeen heeft een verhoogde impact op 

de mens en het milieu. Deze stof is immers irriterend voor de ogen, de huid, de ademhalingswegen en 

het verteringskanaal. 

Tertiair butylbenzeen - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van tertiair butylbenzeen via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 



tertiair butylbenzeen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende 

stof die een schadelijk effect heeft op de mens, ecosystemen en materialen. Het inademen van lucht 






Het tertiair butylbenzeen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch 





Deze stof accumuleert matig in aquatische organismen, zodat er een kans is op doorvergiftiging naar 

hogere organismen zoals de mens. Daarnaast zal tertiair butylbenzeen adsorberen aan de aanwezige 

zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de waterbodem kunnen optreden. 

Tertiair butylbenzeen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Tertiair butylbenzeen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd 

worden door vervluchtiging, vooral in zones die extra belucht worden (b.v. de beluchtingsbekkens van de 

RWZI). Hierdoor komt tertiair butylbenzeen in de atmosfeer terecht, waar het snel zal afbreken onder 

invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De 

reactie van de vluchtige organische stof tertiair butylbenzeen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. 

Op leefniveau is ozon een vervuilende stof die een schadelijk effect heeft op de mens, ecosystemen en 




89






Het tertiair butylbenzeen dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft zal verwijderd worden door 



werking van de RWZI. Daarnaast zal het tertiair butylbenzeen dat aanwezig blijft in de RWZI adsorberen 

aan het slib, met een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd 

worden. 

3.3.12 p-isopropyltolueen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor p-isopropyltolueen heeft een verhoogde impact op 

de mens en het milieu. Deze stof is immers irriterend voor de ogen, de huid, de ademhalingswegen en 

het spijsverteringskanaal. 

p-isopropyltolueen - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van p-isopropyltolueen via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 


verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van de vluchtige organische stof pisopropyltolueen 

met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof 







Het p-isopropyltolueen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch 





p-isopropyltolueen accumuleert matig in aquatische organismen, zodat er een kans is op doorvergiftiging 

naar hogere organismen zoals de mens. daarnaast zal deze stof adsorberen aan de aanwezige zwevende 

stoffen en sedimenten zodat effecten naar de waterbodem kunnen optreden. 

p-isopropyltolueen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

p-isopropyltolueen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden 

door vervluchtiging, vooral in zones die extra belucht worden (b.v. de beluchtingsbekkens van de RWZI). 

Hierdoor komt p-isopropyltolueen in de atmosfeer terecht, waar het snel zal afbreken onder invloed van 


de vluchtige organische stof p-isopropyltolueen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op 





90






p-isopropyltolueen dat in de ontvangende RWZI aanwezgi blijft, zal verwijderd worden door biologische 



Daarnaast zal het p-isopropyltolueen dat aanwezig blijft in de RWZI adsorberen aan het slib, met een 

verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

91



3.4 MINDER VLUCHTIGE HALOGEENKOOLWATERSTOFFEN 

3.4.1 Chloornaftaleen (1-chloornaftaleen en 2-chloornaftaleen) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor 1-chloornaftaleen en 2-chloornaftaleen heeft een 

verhoogde impact op de mens en het milieu. Deze stoffen kunnen irritatie van de ademhalingswegen, de 

huid, de ogen en het spijsverteringsstelsel kunnen veroorzaken. Een mengsel van deze stoffen is 

schadelijk bij opname door de mond. 

1-chloornaftaleen en 2-chloornaftaleen staan in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat 



Chloornaftaleen-overschrijding bij lozing naar OW 

1-chloornaftaleen en 2-chloornaftaleen worden in oppervlaktewater verwijderd door verschillende 

processen: adsorberen aan zwevende stoffen in water en sedimenten; vervluchtigen via het 

wateroppervlak, en afbreken door 1) zonlicht en 2) micro-organismen (biologisch afbreken). 

Door adsorptie kunnen effecten naar de waterbodem optreden. 

Vervluchtiging van 1-chloornaftaleen en 2-chloornaftaleen via het wateroppervlak verloopt normaliter 

(zeer) snel. Chloornaftaleen komt dan in de atmosfeer terecht en kan daar effecten veroorzaken. De 

afbraak aan het wateroppervlak via zonlicht verloopt (zeer) snel. 

Vanuit het voorzorgsprincipe wordt aangenomen dat choornaftaleen matig tot snel biodegradeerbaar is. 

Deze biologische afbraak gebeurt door micro-organismen die daarvoor de aanwezige zuurstof in het 

oppervlaktewater gebruiken. Hierdoor daalt de zuurstofconcentratie van de waterloop. Deze daling kan 

tot problemen leiden en vanaf een bepaalde concentratie zelfs tot sterfte van vissen of andere 

waterorganismen leiden. 

1-chloornaftaleen is matig accumuleerbaar en 2-chloornaftaleen is sterk accumuleerbaar in 

waterorganismen, zodat er een kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. 

Chloornaftaleen-overschrijding bij lozing naar RWZI 

1-chloornaftaleen en 2-chloornaftaleen kunnen in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) 

verwijderd worden door te adsorberen aan het slib; door vervluchtiging in zones die extra belucht worden 

(b.v. de beluchtingsbekkens van de RWZI); en door biologische afbraak. 

Vervluchtiging van 1-chloornaftaleen en 2-chloornaftaleen via extra beluchte zones verloopt normaliter 

(zeer) snel. Chloornaftaleen komt dan in de atmosfeer terecht en kan daar effecten veroorzaken. 

Vanuit het voorzorgsprincipe wordt aangenomen dat choornaftaleen matig tot snel biodegradeerbaar 

(biologisch afbreekbaar) is. De biologische afbraak van deze stoffen gebeurt veelal matig tot snel door 

micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan leiden tot het nodig zijn van 

extra beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. 

3.4.2 Hexachloorbenzeen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor hexachloorbenzeen heeft een verhoogde impact op 

de mens en het milieu. Blootstelling aan hexachloorbenzeen kan immers kanker veroorzaken. 

92



Deze giftige stof houdt gevaar in voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling via 

opname door de mond. Bovendien is deze milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in het water levende 

organismen, ze kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. 

Hexachloorbenzeen staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing 

van deze schadelijke stof in het aquatisch milieu dient te worden beëindigd overeenkomstig artikel 

2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. Verder is hexachloorbenzeen een prioritaire gevaarlijke stof volgens Bijlage 

X bij de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. De Kaderrichtlijn water voorziet dat maatregelen worden 

getroffen om te komen tot de stapsgewijze vermindering van lozingen, emissies en verliezen van deze 

stof. Hexachloorbenzeen is ook opgenomen in de waterverontreiniging gerelateerde internationale 

verdragen UNEP-POPs (stopzetten of reduceren van de emissie van POPs) en de Noordzeeconferenties 

(50% tot 70% emissiereductie naar water en lucht t.o.v. 1985, nulinbreng in de Noordzee binnen de 

termijn van één generatie). In de communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262) 

wordt hexachloorbenzeen beschouwd als stof met bewijsmateriaal voor hormoonontregeling of potentiële 

hormoonontregeling, waarvoor in het kader van bestaande communautaire wetgeving al een regulering 

geldt of momenteel wordt overwogen. Bovendien is bewijsmateriaal voor hormoonverstoring opgenomen 

in de ED-North databank, die opgesteld werd in het kader van een wetenschappelijk 

onderzoeksprogramma van het federale wetenschapsbeleid in België. 

Hexachloorbenzeen - overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van hexachloorbenzeen via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de 



en sedimenten verloopt vervluchtiging snel. Hexachloorbenzeen komt dan in de atmosfeer terecht in de 

dampfase en gebonden aan deeltjes. Het hexachloorbenzeen in de dampfase zal traag afbreken onder 

invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). 

Deze stof kan bijgevolg over een lange afstand getransporteerd worden en over een groter geografisch 

gebied effecten veroorzaken. Het hexachloorbenzeen dat geadsorbeerd is aan stofdeeltjes zal uit de lucht 

verwijderd worden door uitval van deze stofdeeltjes of via neerslag. Aldus kan een gedeelte van het 

hexachloorbenzeen terug in het oppervlaktewater terechtkomen. 

Het hexachloorbenzeen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal slechts traag 

afgebroken worden door biologische processen. Deze stof kan bijgevolg over een lange afstand 


veroorzaken. 

Hexachloorbenzeen accumuleert sterk in aquatische organismen, zodat er een grote kans is op 

doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Daarnaast zal hexachloorbenzeen adsorberen 

aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de waterbodem kunnen 

optreden. 

Hexachloorbenzeen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Hexachloorbenzeen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden 


Hierdoor komt hexachloorbenzeen in de atmosfeer terecht, waar het zeer traag zal afbreken onder 


Deze stof kan bijgevolg over een langere afstand getransporteerd worden in de atmosfeer en over een 


Het hexachloorbenzeen dat aanwezig blijft in de RWZI zal adsorberen aan het slib, met een verhoogd 


93



3.4.3 Hexachloorbutadieen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor hexachloorbutadieen heeft een verhoogde impact op 

de mens en het milieu. Deze stof is immers schadelijk bij inademing, bij aanraking met de huid en bij 

opname door de mond. Bovendien is hexachloorbutadieen niet classificeerbaar met betrekking tot 

humane carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan uitgesloten worden dat blootstelling aan 

hexachloorbutadieen kankerverwekkend is. 

Hexachloorbutadieen staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de 

lozing van deze schadelijke stof in het aquatisch milieu dient te worden beëindigd overeenkomstig artikel 

2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. Verder is hexachloorbutadieen een prioritaire gevaarlijke stof volgens Bijlage 

X bij de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. De Kaderrichtlijn water voorziet dat maatregelen worden 


stof. Tenslotte is hexachloorbutadieen opgenomen in de Noordzeeconferenties (50% tot 70% 

emissiereductie naar water en lucht t.o.v. 1985, nulinbreng in de Noordzee binnen de termijn van één 

generatie). 

Hexachloorbutadieen - overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van hexachloorbutadieen via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de 



en sedimenten verloopt vervluchtiging snel. Hexachloorbutadieen komt dan in de atmosfeer terecht in de 

dampfase. Het hexachloorbutadieen zal traag afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 

verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn) en onder invloed van zonlicht. Deze stof kan 

bijgevolg over een lange afstand getransporteerd worden en over een groter geografisch gebied effecten 

veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof hexachloorbutadieen met radicalen kan 

ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof die een schadelijk effect heeft op de 

mens, ecosystemen en materialen. Het inademen van lucht waarin veel ozon zit, kan leiden tot 

luchtwegklachten en een verminderde werking van de longen. Herhaalde blootstelling aan hoge 




voor ziekte en plagen. 

Het hexachloorbutadieen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch 




andere waterorganismen leiden. 

Hexachloorbutadieen accumuleert sterk in aquatische organismen, zodat er een grote kans is op 

doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Daarnaast zal hexachloorbutadieen adsorberen 


optreden. 

Hexachloorbutadieen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Hexachloorbutadieen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden 


Hierdoor komt hexachloorbutadieen in de atmosfeer terecht, waar het zeer traag zal afbreken onder 


94




groter geografisch gebied effecten veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof 

hexachloorbutadieen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende 






er een grotere gevoeligheid voor ziekte en plagen. 

Het hexachloorbutadieen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch 




andere waterorganismen leiden. Daarnaast zal het hexachloorbenzeen ook adsorberen aan het slib, met 

een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

3.4.4 Hexachloorethaan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor hexachloorethaan heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Deze giftige stof houdt immers gevaar in bij inademing, bij huidcontact en bij 

inslikken. Deze stof is tevens irriterend voor de ogen, de ademhalingswegen en de huid. Bovendien is 

deze stof mogelijks kankerverwekkend. Daarnaast is hexachloorethaan milieugevaarlijk, in het bijzonder 

voor vissen. 

Hexachloorethaan staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

Hexachloorethaan - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van hexachloorethaan via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 

atmosfeer terecht, waar zij erg stabiel is in de onderste luchtlagen. Dit betekent dat deze stof niet zal 

afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer 

aanwezig zijn). Hexachloorethaan zal geleidelijk diffunderen naar de hogere luchtlagen waar deze stof 

traag afgebroken wordt ten gevolge van UV-C straling. In de hogere luchtlagen zal deze stof bijdragen 

tot de afbraak van de ozonlaag. 

De mate waarin het hexachloorethaan, dat aanwezig blijft in het oppervlaktewater, afgebroken wordt 

door biologische processen is afhankelijk van het zuurstofgehalte van het ontvangende oppervlaktewater. 

Deze stof is goed biodegradeerbaar in het oppervlaktewater indien er weinig zuurstof aanwezig is. Deze 

biologische afbraak gebeurt door micro-organismen die daarvoor de aanwezige zuurstof in het 



waterorganismen leiden. Indien er voldoende zuurstof in de ontvangende waterloop aanwezig is zal 

hexachloorethaan weinig biodegraderen. Deze stof kan bijgevolg over een lange afstand getransporteerd 


Hexachloorethaan accumuleert weinig tot matig in aquatische organismen, zodat er een kans is op 

doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Daarnaast zal deze stof adsorberen aan de 


95



Hexachloorethaan - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Hexachloorethaan zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden 


Deze stof komt dan in de atmosfeer terecht, waar zij erg stabiel is in de onderste luchtlagen. Dit betekent 

dat deze stof niet zal afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die 

eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Hexachloorethaan zal geleidelijk diffunderen naar de hogere 

luchtlagen waar deze stof traag afgebroken wordt ten gevolge van UV-C straling. In de hogere luchtlagen 

zal deze stof bijdragen tot de afbraak van de ozonlaag. 

Het hexachloorethaan dat aanwezig blijft in de RWZI zal adsorberen aan het slib, met een verhoogd 


3.4.5 Pentachloorbenzeen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor pentachloorbenzeen heeft een verhoogde impact op 

de mens en het milieu. Pentachloorbenzeen is een licht ontvlambare stof. Daarnaast is deze stof 

schadelijk bij opname door de mond. Bovendien is deze milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in het 

water levende organismen, ze kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten 

veroorzaken. 

Pentachloorbenzeen is een “prioritaire gevaarlijke stof” volgens Bijlage X bij de Kaderrichtlijn Water 

2000/60/EG. De Kaderrichtlijn water voorziet dat maatregelen worden getroffen om te komen tot de 

stapsgewijze vermindering van lozingen, emissies en verliezen van deze stof. 


betekent dat er een vermoeden bestaat dat pentachloorbenzeen een hormoonverstorende werking heeft. 

Pentachloorbenzeen-overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van pentachloorbenzeen via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de 



en sedimenten verloopt vervluchtiging snel. Pentachloorbenzeen komt dan in de atmosfeer terecht in de 

dampfase waar het zeer traag zal afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen 

die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Deze stof kan bijgevolg over een lange afstand 

getransporteerd worden en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. 

Pentachloorbenzeen is persistent in de bodem. Op basis hiervan kan aangenomen worden dat deze stof 

ook persistent is in het oppervlaktewater. Het pentachloorbenzeen dat in het ontvangende 

oppervlaktewater aanwezig blijft kan bijgevolg over een lange afstand getransporteerd worden in het 

oppervlaktewater en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. De afbraak door zonlicht 

is een relevant verwijderingproces voor het pentachloorbenzeen dat in het ontvangende 

oppervlaktewater aanwezig blijft. Daarnaast accumuleert pentachloorbenzeen sterk in aquatische 

organismen, zodat er een grote kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. 

Verder adsorbeert pentachloorbenzeen aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat 


96



Pentachloorbenzeen-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Pentachloorbenzeen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 

een combinatie van vervluchtiging, vooral in zones die extra belucht worden (b.v. de beluchtingsbekkens 

van de RWZI), van niet biologische afbraak en van adsorptie aan het actief slib. 

Het pentachloorbenzeen dat door vervluchtiging in de atmosfeer terechtkomt, zal zeer traag afbreken 

onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig 

zijn). Bijgevolg kan deze stof over een lange afstand getransporteerd worden en over een groter 

geografisch gebied effecten veroorzaken. Het pentachloorbenzeen dat aanwezig blijft in de ontvangende 

RWZI zal snel afgebroken worden onder invloed van zonlicht. Anderzijds zal het pentachloorbenzeen dat 

in de ontvangende RWZI aanwezig blijft adsorberen aan het slib, wat aanleiding geeft tot een verhoogd 

slibgehalte. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

3.4.6 Tetrachloorbenzeen (1,2,3,4-tetrachloorbenzeen; 1,2,3,5tetrachloorbenzeen 

en 1,2,4,5-tetrachloorbenzeen) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor tetrachloorbenzeen heeft een verhoogde impact op 

de mens en het milieu. Tetrachloorbenzeen staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat 



Tetrachloorbenzeen-overschrijding bij lozing naar OW 

Tetrachloorbenzeen wordt op verschillende manieren verwijderd uit het oppervlaktewater: vervluchtiging 

via het wateroppervlak, snelle afbraak onder invloed van zonlicht, sterke accumulatie in aquatische 

organismen zodat er een grote kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens en ten 

slotte adsorptie aan de aanwezige zwevende stoffen in water en aan sedimenten zodat effecten naar de 


De mate van vervluchtiging via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de mate waarin zwevende 

stoffen en sedimenten aanwezig zijn: indien er veel zwevende stoffen en sedimenten aanwezig zijn 

verloopt vervluchtiging traag, bij een beperkte hoeveelheid zwevende stoffen en sedimenten verloopt 

vervluchtiging snel. Bij vervluchtiging komt tetrachloorbenzeen in de atmosfeer terecht en zal daar traag 


aanwezig zijn). Deze stof kan bijgevolg over een lange afstand getransporteerd worden in de atmosfeer 

en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. 

Tetrachloorbenzeen -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Tetrachloorbenzeen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) vooral verwijderd 

worden door adsorptie aan het slib, met een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer 

slib moet verwijderd worden. 

97



3.5 VLUCHTIGE HALOGEENKOOLWATERSTOFFEN 

3.5.1 1,2-dibroomethaan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor 1,2-dibroomethaan heeft een verhoogde impact op 

de mens en het milieu. 1,2-dibroomethaan is een giftige, irriterende en milieugevaarlijke stof. Het is een 

stof die irriterend is voor de ogen, de ademhalingswegen en de huid, en die giftig is bij inademing, 

opname door de mond en aanraking met de huid. Bovendien is deze stof waarschijnlijk 

kankerverwekkend voor de mens. Er is een vermoeden dat deze stof endocriene effecten heeft op 

zoogdieren en reptielen. 1,2-dibroomethaan is giftig voor in het water levende organismen en het kan in 

het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. 

Deze stof staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 



1,2-dibroomethaan-overschrijding bij lozing naar OW 

1,2-dibroomethaan is een vluchtige organische stof. Vervluchtiging van 1,2-dibroomethaan via het 

wateroppervlak verloopt normaliter zeer snel. 1,2-dibroomethaan komt dan in de atmosfeer terecht en zal 

daar traag afbreken onder invloed van zonlicht en vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die 

eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Deze processen kunnen ozonvorming bevorderen. Op 

leefniveau is ozon een vervuilende stof, die een schadelijk effect heeft op de mens, ecosystemen en 





bovendien een verminderde plantengroei op en is er een grotere gevoeligheid voor ziekte en plagen. 

Aangezien deze stof traag afbreekt in de lucht onder invloed van vrije radicalen kan ze bijgevolg over een 

lange afstand getransporteerd worden in de atmosfeer en over een groter geografisch gebied effecten 

veroorzaken. 

1,2-dibroomethaan is matig biodegradeerbaar in oppervlaktewater. Wanneer andere stoffen aanwezig 

zijn (b.v. waterstofsulfide-ion), kan de omzetting (door hydrolyse) van 1,2-dibroomethaan in 

oppervlaktewater competitief zijn met biodegradatie. 

1,2-dibroomethaan-overschrijding bij lozing naar RWZI 

1,2-dibroomethaan kan in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 

vervluchtiging in zones die extra belucht worden (b.v. de beluchtingsbekkens van de RWZI), en door 

biologische afbraak. 

1,2-dibroomethaan is een vluchtige organische stof. Vervluchtiging van deze stoffen via extra beluchte 

zones verloopt normaliter zeer snel. 1,2-dibroomethaan komt dan in de atmosfeer terecht en zal daar 

traag afbreken onder invloed van zonlicht en vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in 

de atmosfeer aanwezig zijn). Deze processen kunnen ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon 

een vervuilende stof, die een schadelijk effect heeft op de mens, ecosystemen en materialen. Het 




kortdurende blootstelling aan hoge ozonconcentraties. 

98



Op lange termijn treedt er bovendien een verminderde plantengroei op en is er een grotere gevoeligheid 

voor ziekte en plagen. Aangezien deze stof traag afbreekt in de lucht onder invloed van vrije radicalen 

kan ze bijgevolg over een lange afstand getransporteerd worden in de atmosfeer en over een groter 

geografisch gebied effecten veroorzaken. 

De biologische afbraak van deze stof gebeurt veelal matig tot snel door micro-organismen in de RWZI, 

die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan leiden tot het nodig zijn van extra beluchting in de RWZI of tot 

een verstoorde werking van de RWZI. 

3.5.2 1,2-dibroom-3-chloorpropaan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor 1,2-dibroom-3-chloorpropaan heeft een verhoogde 

impact op de mens en het milieu. Deze stof is immers mogelijks carcinogeen voor de mens. Daarnaast is 

deze stof opgenomen in de communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262). Dit 

betekent dat er een vermoeden bestaat dat 1,2-dibroom-3-chloorpropaan een hormoonverstorende 

werking heeft. 

1,2-dibroom-3-chloorpropaan staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat 

de lozing van deze schadelijke stof in het aquatisch milieu dient te worden beëindigd overeenkomstig 


1,2-dibroom-3-chloorpropaan -overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van 1,2-dibroom-3-chloorpropaan via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt 

dan in de atmosfeer terecht, waar ze traag afbreekt onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 

verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Deze stof kan bijgevolg over een lange 

afstand getransporteerd worden in de atmosfeer en over een groter geografisch gebied effecten 

veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof 1,2-dibroom-3-chloorpropaan met radicalen kan 








1,2-dibroom-3-chloorpropaan -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

1,2-dibroom-3-chloorpropaan zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd 


RWZI). Vervluchtiging van deze stof via extra beluchte zones verloopt snel. Hierdoor komt 1,2-dibroom-3chloorpropaan 

in de atmosfeer terecht, waar het traag afbreekt onder invloed van vrije radicalen (zeer 

reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Deze stof kan bijgevolg over een 


veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof 1,2-dibroom-3-chloorpropaan met radicalen kan 








99



3.5.3 1,2,3-trichloorpropaan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor 1,2,3-trichloorpropaan heeft een verhoogde impact 

op de mens en het milieu. 1,2,3-trichloorpropaan is immers een giftige stof die schadelijk is bij 

inademing, opname door de mond en aanraking met de huid. Bovendien kan blootstelling aan deze stof 

de vruchtbaarheid schaden en kanker veroorzaken. 

1,2,3-trichloorpropaan staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

1,2,3-trichloorpropaan -overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van 1,2,3-trichloorpropaan via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 

atmosfeer terecht, waar ze traag afbreekt onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen 

die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van de vluchtige organische stof 1,2,3trichloorpropaan 

met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof 






een grotere gevoeligheid voor ziekte en plagen. 

Door zijn hoge oplosbaarheid wordt 1,2,3-trichloorpropaan echter snel uit de lucht verwijderd door 

neerslag. Op die manier kan de stof terug in het oppervlaktewater terechtkomen. 

Het 1,2,3-trichloorpropaan dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal slechts zeer traag 



veroorzaken. 

1,2,3-trichloorpropaan -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

1,2,3-trichloorpropaan zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden 


Vervluchtiging van deze stof via extra beluchte zones verloopt snel. Hierdoor komt 1,2,3-trichloorpropaan 

in de atmosfeer terecht, waar het traag afbreekt onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 


1,2,3-trichloorpropaan met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende 






er een grotere gevoeligheid voor ziekte en plagen. 

Door zijn hoge oplosbaarheid wordt 1,2,3-trichloorpropaan echter snel uit de lucht verwijderd door 

neerslag. 

100



3.5.4 Bromoform 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor bromoform heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Bromoform is immers giftig bij inademing en irriterend voor de ogen en de huid. Daarnaast 

is bromoform niet classificeerbaar met betrekking tot humane carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan 

uitgesloten worden dat blootstelling aan bromoform kankerverwekkend is. Bovendien is deze 

milieugevaarlijke stof giftig voor in het water levende organismen en kan ze in het aquatisch milieu op 

lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. 

Bromoform - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van bromoform via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de atmosfeer 

terecht en zal daar traag afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die 

eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Deze stof kan bijgevolg over een lange afstand getransporteerd 

worden in de atmosfeer en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. De reactie van de 

vluchtige organische stof bromoform met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon 

een vervuilende stof die een schadelijk effect heeft op de mens, ecosystemen en materialen. Het 





verminderde plantengroei op en is er een grotere gevoeligheid voor ziekte en plagen. 

Het bromoform dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal slechts traag afgebroken 

worden door biologische processen. Deze stof kan bijgevolg over een lange afstand getransporteerd 


Bromoform - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Bromoform zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt bromoform in de atmosfeer terecht, waar het traag zal afbreken onder invloed van vrije 

radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Deze stof kan 

bijgevolg over een langere afstand getransporteerd worden in de atmosfeer en over een groter 

geografisch gebied effecten veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof bromoform met 

radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof die een schadelijk 







3.5.5 Broombenzeen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor broombenzeen heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Broombenzeen is immers een ontvlambare stof, die irriterend is voor de huid. 

Bovendien is deze milieugevaarlijke stof giftig voor in het water levende organismen en ze kan in het 

aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. 

101



Broombenzeen - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van broombenzeen via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 

atmosfeer terecht en zal daar matig afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 


broombenzeen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof 







Het broombenzeen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal slechts traag afgebroken 


worden in het oppervlaktewater en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. Het 

accumuleert weinig tot matig in aquatische organismen, zodat er een kans is op doorvergiftiging naar 

hogere organismen zoals de mens. Deze stof adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en 


Broombenzeen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Broombenzeen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt broombenzeen in de atmosfeer terecht, waar het matig zal afbreken onder invloed van 


de vluchtige organische stof broombenzeen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is 







Het broombenzeen dat aanwezig blijft in de RWZI zal adsorberen aan het slib, met een verhoogd 


3.5.6 Broomchloormethaan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor broomchloormethaan heeft een verhoogde impact 

op de mens en het milieu. Blootstelling aan deze stof kan immers duizeligheid en misselijkheid 

veroorzaken bij inhalatie. Daarnaast is irritatie van de huid en de ogen mogelijk. 

Broomchloormethaan - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van broomchloormethaan via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 

atmosfeer terecht en zal daar traag afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 

verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Deze stof kan bijgevolg over een langere 


veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof broomchloormethaan met radicalen kan 


mens, ecosystemen en materialen. 

102



Het inademen van lucht waarin veel ozon zit, kan leiden tot luchtwegklachten en een verminderde 

werking van de longen. Herhaalde blootstelling aan hoge ozonconcentraties kan leiden tot een blijvende 




Het broomchloormethaan dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch 





Broomchloormethaan - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Broomchloormethaan zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd 


RWZI). Hierdoor komt broomchloormethaan in de atmosfeer terecht, waar het traag zal afbreken onder 




broomchloormethaan met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende 







Het broomchloormethaan dat aanwezig blijft in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) zal 

verwijderd worden door biologische afbraak. Dit gebeurt veelal snel door micro-organismen in de RWZI, 



3.5.7 Broomdichloormethaan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor broomchloormethaan heeft een verhoogde impact 

op de mens en het milieu. Deze stof kan immers duizeligheid en misselijkheid veroorzaken bij langdurige 

blootstelling via inhalatie. Daarnaast is irritatie van de huid, de ogen en de ademhalingswegen mogelijk. 

Ten slotte is deze stof schadelijk bij inslikken. Broomdichloormethaan kan mogelijks kanker veroorzaken. 

Broomdichloormethaan - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van broomdichloormethaan via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 




veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof broomdichloormethaan met radicalen kan 





ontstaat een zichtbare bladschade bij een kortdurende blootstelling aan hoge ozonconcentraties. 

103





Het broomdichloormethaan dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch 





Broomdichloormethaan - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Broomdichloormethaan zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd 


RWZI). Hierdoor komt broomdichloormethaan in de atmosfeer terecht, waar het traag zal afbreken onder 




broomdichloormethaan met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een 







Het broomdichloormethaan dat aanwezig blijft in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) 

zal verwijderd worden door biologische afbraak. Dit gebeurt veelal snel door micro-organismen in de 

RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan leiden tot het nodig zijn van extra beluchting in de RWZI 

of tot een verstoorde werking van de RWZI. 

3.5.8 Broommethaan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor broommethaan of methylbromide heeft een 

verhoogde impact op de mens en het milieu. Broommethaan is immers giftig bij inademing en bij opname 

door de mond. Deze stof is tevens irriterend voor de ogen, de ademhalingswegen en de huid. Daarnaast 

houdt deze schadelijke stof gevaar in voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling 

via inademing en zij kan mogelijks onomkeerbare effecten veroorzaken. Verder is deze stof ook gevaarlijk 

voor de ozonlaag. Ten slotte is broommethaan niet classificeerbaar met betrekking tot humane 

carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan uitgesloten worden dat blootstelling aan broommethaan 

kankerverwekkend is. Bovendien is broommethaan een milieugevaarlijke stof die zeer giftig is voor in het 

water levende organismen. 

In de communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262) wordt broommethaan 

beschouwd als stof met bewijsmateriaal voor hormoonontregeling of potentiële hormoonontregeling, 

waarvoor in het kader van bestaande communautaire wetgeving geen beperkingen gelden of momenteel 

worden overwogen. 

Broommethaan - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van broommethaan via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 

atmosfeer terecht en zal daar zeer traag afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 

verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). 

104





broommethaan met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof 







Broommethaan - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Broommethaan zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt broommethaan in de atmosfeer terecht, waar het zeer traag zal afbreken onder invloed 

van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Deze stof 

kan bijgevolg over een langere afstand getransporteerd worden in de atmosfeer en over een groter 

geografisch gebied effecten veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof broommethaan met 








3.5.9 Chloorethaan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor chloorethaan heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Chloorethaan is immers een zeer licht ontvlambare stof. Blootstelling aan deze 

schadelijke stof kan onherstelbare effecten veroorzaken. Daarnaast is chloorethaan niet classificeerbaar 

met betrekking tot humane carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan uitgesloten worden dat 

blootstelling aan chloorethaan kankerverwekkend is. Bovendien is chloorethaan schadelijk voor in het 

water levende organismen en kan ze in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten 

veroorzaken. 

Chloorethaan - overschrijding bij lozing naar OW 

Chloorethaan zal snel verwijderd worden door vervluchtiging via het wateroppervlak. Deze stof komt dan 

in de atmosfeer terecht en zal daar traag afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 



veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof chloorethaan met radicalen kan ozonvorming 

bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof die een schadelijk effect heeft op de mens, 

ecosystemen en materialen. Het inademen van lucht waarin veel ozon zit, kan leiden tot 






105



Het chloorethaan dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal slechts traag afgebroken 



Chloorethaan - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Chloorethaan zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt chloorethaan in de atmosfeer terecht, waar het traag zal afbreken onder invloed van vrije 



geografisch gebied effecten veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof chloorethaan met 








3.5.10 Chloormethaan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor chloormethaan heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Chloormethaan is immers een zeer licht ontvlambare stof die gevaar inhoudt voor 

ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling via inademing. Daarnaast kan blootstelling 

aan deze schadelijke stof onherstelbare effecten veroorzaken. Bovendien is chloormethaan niet 

classificeerbaar met betrekking tot humane carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan uitgesloten 

worden dat blootstelling aan chloormethaan kankerverwekkend is. 

Chloormethaan - overschrijding bij lozing naar OW 

Chloormethaan zal snel verwijderd worden door vervluchtiging via het wateroppervlak. Deze stof komt 

dan in de atmosfeer terecht en zal daar traag afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 



veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof chloormethaan met radicalen kan ozonvorming 








Het chloormethaan dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal niet afgebroken worden 

door biologische processen. Deze stof kan bijgevolg over een lange afstand getransporteerd worden in 

het oppervlaktewater en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. 

106



Chloormethaan - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Chloormethaan zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt chloormethaan in de atmosfeer terecht, waar het zeer traag zal afbreken onder invloed 



geografisch gebied effecten veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof chloormethaan met 








3.5.11 Dibroomchloormethaan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor dibroomchloormethaan heeft een verhoogde impact 

op de mens en het milieu. Deze stof houdt immers gevaar in voor de gezondheid bij inslikken, inademing 

en adsorptie door de huid. Daarnaast is dibroomchloormethaan irriterend voor de ogen, de huid en de 

ademhalingswegen. Bovendien is deze stof niet classificeerbaar met betrekking tot humane 

carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan uitgesloten worden dat blootstelling aan 

dibroomchloormethaan kankerverwekkend is. 

Dibroomchloormethaan - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van dibroomchloormethaan via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 




veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof dibroomchloormethaan met radicalen kan 








Het dibroomchloormethaan dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal traag biologisch 

afgebroken worden. Deze stof kan bijgevolg over een langere afstand getransporteerd worden in het 

oppervlaktewater en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. 

Dibroomchloormethaan - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Dibroomchloormethaan zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd 


RWZI). Hierdoor komt dibroomchloormethaan in de atmosfeer terecht, waar het zeer traag zal afbreken 


zijn). Deze stof kan bijgevolg over een langere afstand getransporteerd worden in de atmosfeer en over 

een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. 

107



De reactie van de vluchtige organische stof dibroomchloormethaan met radicalen kan ozonvorming 








3.5.12 Dibroommethaan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor dibroommethaan heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Dibroommethaan is immers schadelijk bij inademing. Bovendien is deze stof 

schadelijk voor in het water levende organismen, ze kan in het aquatisch milieu op lange termijn 


Dibroommethaan - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van dibroommethaan via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 




veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof dibroommethaan met radicalen kan 








Het dibroommethaan dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal slechts traag 



veroorzaken. 

Dibroommethaan - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Dibroommethaan zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden 


Hierdoor komt dibroommethaan in de atmosfeer terecht, waar het traag zal afbreken onder invloed van 

vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Deze stof kan 


geografisch gebied effecten veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof dibroommethaan 








108



3.5.13 Dichloordifluormethaan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor dichloordifluormethaan heeft een verhoogde impact 

op de mens en het milieu. Deze stof is immers gevaarlijk bij inhalatie en zij kan vooral in het 

milieucompartiment lucht effecten veroorzaken. 

Dichloordifluormethaan - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van dichloordifluormethaan via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 



aanwezig zijn). Dichloordifluormethaan zal geleidelijk diffunderen naar de hogere luchtlagen waar deze 

stof traag afgebroken wordt ten gevolge van UV-C straling. In de hogere luchtlagen zal deze stof 

bijdragen tot de afbraak van de ozonlaag. 

Het dichloordifluormethaan dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal slechts traag 



veroorzaken. 

Dichloordifluormethaan - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Dichloordifluormethaan zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd 


RWZI). Deze stof komt dan in de atmosfeer terecht, waar zij erg stabiel is in de onderste luchtlagen. Dit 

betekent dat deze stof niet zal afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die 

eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Dichloordifluormethaan zal geleidelijk diffunderen naar de 

hogere luchtlagen waar deze stof traag afgebroken wordt ten gevolge van UV-C straling. In de hogere 

luchtlagen zal deze stof bijdragen tot de afbraak van de ozonlaag. 

3.5.14 Dichloormethaan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor dichloormethaan heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Bij blootstelling aan de schadelijke stof dichloormethaan, zijn onherstelbare effecten 

immers niet uitgesloten. Dichloormethaan is immers mogelijks kankerverwekkend. 

Dichloormethaan staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. Verder is dichloormethaan een prioritaire stof volgens Bijlage X bij de 

Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. De Kaderrichtlijn water voorziet dat maatregelen worden getroffen om 

te komen tot de stapsgewijze vermindering van lozingen, emissies en verliezen van deze stof. 

Dichloormethaan - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van dichloormethaan via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 




veroorzaken. 

109



De reactie van de vluchtige organische stof dichloormethaan met radicalen kan ozonvorming bevorderen. 







Het dichloormethaan dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal slechts traag 



veroorzaken. 

Dichloormethaan - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Dichloormethaan zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden 


Hierdoor komt dichloormethaan in de atmosfeer terecht, waar het traag zal afbreken onder invloed van 



geografisch gebied effecten veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof dichloormethaan 








3.5.15 Koolstoftetrachloride 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor koolstoftetrachloride of tetrachloormethaan heeft 

een verhoogde impact op de mens en het milieu. Koolstoftetrachloride is immers giftig bij inademing, bij 

opname door de mond en bij aanraking met de huid. Bij langdurige blootstelling via inademing is er 

bovendien gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid. Daarnaast is bij blootstelling aan deze stof 

het optreden van onherstelbare effecten niet uitgesloten, deze stof is immers mogelijks 

kankerverwekkend. Ten slotte is deze milieugevaarlijke stof schadelijk voor in het water levende 


Koolstoftetrachloride staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. Daarnaast is deze stof opgenomen in de Noordzeeconferenties (50% tot 

70% emissiereductie naar water en lucht t.o.v. 1985, nulinbreng in de Noordzee binnen de termijn van 

één generatie). 

Koolstoftetrachloride - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van koolstoftetrachloride via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 


verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Bijgevolg is koolstoftetrachloride stabiel in de 

onderste luchtlagen, zodat deze reactie met vrije radicalen weinig zal bijdragen tot ozonvorming in de 

onderste luchtlagen. 

110



Koolstoftetrachloride zal diffunderen naar de hogere luchtlagen, waar het afgebroken wordt onder invloed 

van zonlicht. Dit proces draagt bij tot de afbraak van de stratosferische ozonlaag. 

Het gebruik en het op de markt brengen van koolstoftetrachloride is verboden door de verordening 

2037/2000 en is opgenomen in het Protocol van Montreal, dat samen met de Conventie van Wenen de 

basis is voor een wereldwijde samenwerking met het oog op de bescherming van de stratosferische 

ozonlaag. Het protocol beoogt de reductie en eventuele eliminatie van de emissies van antropogene 

ozonafbrekende stoffen. 

Het koolstoftetrachloride dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch 





Koolstoftetrachloride - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Koolstoftetrachloride zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden 


Deze stof komt dan in de atmosfeer terecht en zal daar zeer traag afbreken onder invloed van vrije 

radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Bijgevolg is 

koolstoftetrachloride stabiel in de onderste luchtlagen, zodat deze reactie met vrije radicalen weinig zal 

bijdragen tot ozonvorming in de onderste luchtlagen. Koolstoftetrachloride zal diffunderen naar de hogere 

luchtlagen, waar het afgebroken wordt onder invloed van zonlicht. Dit proces draagt bij tot de afbraak 

van de stratosferische ozonlaag. 

Het gebruik en het op de markt brengen van koolstoftetrachloride is verboden door de verordening 

2037/2000 en is opgenomen in het Protocol van Montreal, dat samen met de Conventie van Wenen de 

basis is voor een wereldwijde samenwerking met het oog op de bescherming van de stratosferische 

ozonlaag. Het protocol beoogt de reductie en eventuele eliminatie van de emissies van antropogene 

ozonafbrekende stoffen. 

Het koolstoftetrachloride dat aanwezig blijft in de ontvangende RWZI zal verwijderd worden door 




3.5.16 Tetrachloorethyleen (perchloorethyleen, PER) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor tetrachloorethyleen heeft een verhoogde impact op 

de mens en het milieu. Dit is immers een schadelijke stof, na blootstelling is het optreden van 

onherstelbare effecten niet uitgesloten. Tetrachloorethyleen is mogelijks kankerverwekkend. Bovendien is 

deze milieugevaarlijke stof giftig voor in het water levende organismen, ze kan in het aquatisch milieu op 


Tetrachloorethyleen staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing 




één generatie). Deze stof is opgenomen in de 1 e prioriteitlijst van de Europese Verordening (EEG) Nr. 

793/93. De verordening heeft tot doel de mens en alle componenten van het milieu te beschermen tegen 



111



Ten slotte wordt tetrachloorethyleen in de communautaire strategie voor hormoonontregelaars 

(COM(2001)262) beschouwd als stof met bewijsmateriaal voor hormoonontregeling of potentiële 

hormoonontregeling waarvoor in het kader van bestaande wetgeving al een regulering geldt of 

momenteel wordt overwogen. 

Tetrachloorethyleen - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van tetrachloorethyleen via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 



afstand getransporteerd worden en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. De reactie 

van de vluchtige organische stof tetrachloorethyleen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op 







Het tetrachloorethyleen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal met matige snelheid 





Tetrachloorethyleen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Tetrachloorethyleen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden 


Hierdoor komt tetrachloorethyleen in de atmosfeer terecht, waar het vrij traag zal afbreken onder invloed 



geografisch gebied effecten veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof tetrachloorethyleen 








Het tetrachloorethyleen dat aanwezig blijft in de ontvangende RWZI zal verwijderd worden door 




3.5.17 Trichloorethyleen (TRI) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor trichloorethyleen heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Trichloorethyleen is immers een giftige stof die kanker kan veroorzaken. Deze stof is 

irriterend voor de ogen en de huid. 

112



Blootstelling aan dampen van trichloorethyleen kan slaperigheid en duizeligheid veroorzaken. Bovendien 

is deze stof schadelijk voor in het water levende organismen, ze kan in het aquatisch milieu op lange 

termijn schadelijke effecten veroorzaken. 

Trichloorethyleen staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing 




één generatie). Tenslotte is deze stof is opgenomen in de 1 e prioriteitlijst van de Europese Verordening 

(EEG) Nr. 793/93. De verordening heeft tot doel de mens en alle componenten van het milieu te 


uit de prioriteitlijsten vragen speciale aandacht wegens hun mogelijke effecten op lange termijn. Ten 

slotte is voor trichloorethyleen bewijsmateriaal voor hormoonverstoring opgenomen in de ED-North 

databank, die opgesteld werd in het kader van een wetenschappelijk onderzoeksprogramma van het 

federale wetenschapsbeleid in België. 

Trichloorethyleen-overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van trichloorethyleen via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 


verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn) en onder invloed van zonlicht. De reactie van 

de vluchtige organische stof trichloorethyleen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau 

is ozon een vervuilende stof die een schadelijk effect heeft op de mens, ecosystemen en materialen. Het 






Het trichloorethyleen dat in het ontvangende oppervlaktewater aanwezig blijft zal niet afgebroken worden 



Trichloorethyleen-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Trichloorethyleen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden 


Hierdoor komt trichloorethyleen in de atmosfeer terecht, waar het snel zal afbreken onder invloed van 

vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn) en zonlicht. De 

reactie van de vluchtige organische stof trichloorethyleen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op 







3.5.18 Trichloorfluormethaan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor trichloorfluormethaan heeft een verhoogde impact 

op de mens en het milieu. Deze stof houdt immers vooral bij inademing gevaar in voor de gezondheid. 

Trichloorfluormethaan kan ook geschade toebrengen aan de milieucompartimenten lucht en water. 

113



Trichloorfluormethaan - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van trichloorfluormethaan via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 



aanwezig zijn). Trichloorfluormethaan zal geleidelijk diffunderen naar de hogere luchtlagen waar deze 

stof traag afgebroken wordt ten gevolge van UV-C straling. In de hogere luchtlagen zal deze stof 

bijdragen tot de afbraak van de ozonlaag. 

Het trichloorfluormethaan dat in het ontvangende oppervlaktewater aanwezig blijft zal niet afgebroken 



Trichloorfluormethaan - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Trichloorfluormethaan zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd 


RWZI). Deze stof komt dan in de atmosfeer terecht, waar zij erg stabiel is in de onderste luchtlagen. Dit 

betekent dat deze stof niet zal afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die 

eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Trichloorfluormethaan zal geleidelijk diffunderen naar de 

hogere luchtlagen waar deze stof traag afgebroken wordt ten gevolge van UV-C straling. In de hogere 

luchtlagen zal deze stof bijdragen tot de afbraak van de ozonlaag. 

3.5.19 Vinylchloride 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor vinylchloride heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Vinylchloride is immers een giftige stof die kanker kan veroorzaken. Het is een zeer 

licht ontvlambare stof. 

Vinylchloride staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 

deze schadelijke stof in het aquatisch milieu dient te worden beëindigd overeenkomstig artikel 

2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. Voor deze stof is bewijsmateriaal voor hormoonverstoring opgenomen in de 

ED-North databank, die opgesteld werd in het kader van een wetenschappelijk onderzoeksprogramma 

van het federale wetenschapsbeleid in België. 

Vinylchloride-overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van vinylchloride via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de atmosfeer 

terecht en zal daar snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die 

eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van de vluchtige organische stof vinylchloride met 








Het vinylchloride dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal met matige snelheid 


aanwezige zuurstof in het oppervlaktewater gebruiken. 

114





Vinylchloride-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Vinylchloride zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt vinylchloride in de atmosfeer terecht, waar het snel zal afbreken onder invloed van vrije 


vluchtige organische stof vinylchloride met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon 







Het vinylchloride dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft zal verwijderd worden door biologische 

afbraak. Dit gebeurt met matige snelheid door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof 



3.5.20 Dichloorethaan (1,1-dichloorethaan en 1,2-dichloorethaan) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor 1,1-dichloorethaan en 1,2-dichloorethaan heeft een 

verhoogde impact op de mens en het milieu. 1,1-dichloorethaan en 1,2-dichloorethaan zijn schadelijke en 

irriterende stoffen die licht ontvlambaar zijn. Dichloorethaan is schadelijk via opname door de mond en 

irriterend voor de ogen en de ademhalingswegen. 1,2-dichloorethaan is bovendien irriterend voor de huid 

en is mogelijk kankerverwekkend bij de mens. 1,1-dichloorethaan is een stof die schadelijk is voor in het 

water levende organismen; en die op langer termijn schadelijke effecten in het aquatisch milieu kan 

veroorzaken. 

Dichloorethaan staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

1,2-dichloorethaan is een prioritaire stof volgens Bijlage X bij de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. De 


vermindering van lozingen, emissies en verliezen van deze stof. 

1,2-dichloorethaan is opgenomen in de verklaring van de 3e Noordzeeconferentie (internationaal 

verdrag), die een emissiereductie naar water en lucht nastreeft. 

Dichloorethaan-overschrijding bij lozing naar OW 

1,1-dichloorethaan en 1,2-dichloorethaan zijn vluchtige organische stoffen. Vervluchtiging van 

dichloorethaan via het wateroppervlak verloopt normaliter zeer snel. Dichloorethaan komt dan in de 

atmosfeer terecht en zal daar traag afbreken onder invloed van zonlicht en vrije radicalen (zeer reactieve 

verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Deze processen kunnen ozonvorming 

bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof, die een schadelijk effect heeft op de mens, 




ontstaat een zichtbare bladschade bij een kortdurende blootstelling aan hoge ozonconcentraties. 

115





Aangezien deze stoffen traag afbreken in de lucht onder invloed van vrije radicalen kunnen ze bijgevolg 

over een lange afstand getransporteerd worden in de atmosfeer en over een groter geografisch gebied 


1,1-dichloorethaan en 1,2-dichloorethaan zijn niet biodegradeerbaar in oppervlaktewater. Dit betekent 

dat het dichloorethaan dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater niet biologisch zal 



veroorzaken. 

Dichloorethaan-overschrijding bij lozing naar RWZI 

1,1-dichloorethaan en 1,2-dichloorethaan kunnen in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 

(RWZI) verwijderd worden door vervluchtiging in zones die extra belucht worden (b.v. de 


1,1-dichloorethaan en 1,2-dichloorethaan zijn vluchtige organische stoffen. Vervluchtiging van deze 

stoffen via extra beluchte zones verloopt normaliter zeer snel. Dichloorethaan komt dan in de atmosfeer 

terecht en zal daar traag afbreken onder invloed van zonlicht en vrije radicalen (zeer reactieve 












Vanuit het voorzorgsprincipe wordt aangenomen dat 1,1-dichloorethaan en 1,2-dichloorethaan niet 

biodegradeerbaar zijn in een RWZI. Dit betekent dat het dichloorethaan dat aanwezig blijft niet biologisch 

zal afgebroken worden door micro-organismen in de RWZI, en via het effluent in het oppervlaktewater 

zal terechtkomen. Deze stoffen kunnen bijgevolg over een lange afstand getransporteerd worden in het 


3.5.21 Trichloorethaan (1,1,1-trichloorethaan en 1,1,2-trichloorethaan) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor 1,1,1-trichloorethaan en 1,1,2-trichloorethaan heeft 

een verhoogde impact op de mens en het milieu. Trichloorethaan is een schadelijke stof. 1,1,2trichloorethaan 

is schadelijk via inademing, opname door de mond en bij aanraking met de huid. Een 

herhaalde blootstelling aan 1,1,2-trichloorethaan kan een droge of een gebarsten huid veroorzaken; en 

onherstelbare effecten zijn niet uitgesloten. Trichloorethaan is niet classificeerbaar met betrekking tot 

humane carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan uitgesloten worden dat blootstelling aan 

trichloorethaan kankerverwekkend is. Daarenboven is 1,1,1-trichloorethaan een milieugevaarlijke stof. 

Trichloorethaan staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. Deze stoffen zijn opgenomen in de verklaring van de 3e 

Noordzeeconferentie (internationaal verdrag), die een emissiereductie naar water en lucht nastreeft. 

116



Trichloorethaan-overschrijding bij lozing naar OW 

1,1,1-trichloorethaan en 1,1,2-trichloorethaan zijn vluchtige organische stoffen. Vervluchtiging van 

trichloorethaan via het wateroppervlak verloopt normaliter (zeer) snel. Trichloorethaan komt dan in de 

atmosfeer terecht en zal daar (zeer) traag afbreken onder invloed van zonlicht en vrije radicalen (zeer 

reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Deze processen kunnen 

ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof, die een schadelijk effect heeft op 

de mens, ecosystemen en materialen. Het inademen van lucht waarin veel ozon zit, kan leiden tot 






Aangezien deze stoffen (zeer) traag afbreken in de lucht onder invloed van vrije radicalen kunnen ze 

bijgevolg over een lange afstand getransporteerd worden in de atmosfeer en over een groter geografisch 


Het gebruik en het op de markt brengen van 1,1,1-trichloorethaan is verboden door Verordening 

2037/2000. Verder is 1,1,1-trichloorethaan opgenomen in het Protocol van Montreal, dat samen met de 

Conventie van Wenen de basis is voor een wereldwijde samenwerking met het oog op de bescherming 

van de stratosferische ozonlaag. Het protocol beoogt de reductie en eventuele eliminatie van de emissies 

van antropogene ozonafbrekende stoffen. 

1,1,1-trichloorethaan en 1,1,2-trichloorethaan zijn niet biodegradeerbaar in oppervlaktewater. Dit 

betekent dat het trichloorethaan dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater niet biologisch 

zal afgebroken worden door micro-organismen. Deze stoffen kunnen bijgevolg over een lange afstand 


veroorzaken. 

Trichloorethaan-overschrijding bij lozing naar RWZI 

1,1,1-trichloorethaan en 1,1,2-trichloorethaan kunnen in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 

(RWZI) verwijderd worden door vervluchtiging in zones die extra belucht worden (b.v. de 


1,1,1-trichloorethaan en 1,1,2-trichloorethaan zijn vluchtige organische stoffen. Vervluchtiging van deze 

stoffen via extra beluchte zones verloopt normaliter zeer snel. Tichloorethaan komt dan in de atmosfeer 

terecht en zal daar traag afbreken onder invloed van zonlicht en vrije radicalen (zeer reactieve 












Het gebruik en het op de markt brengen van 1,1,1-trichloorethaan is verboden door Verordening 

2037/2000. Verder is 1,1,1-trichloorethaan opgenomen in het Protocol van Montreal, dat samen met de 

Conventie van Wenen de basis is voor een wereldwijde samenwerking met het oog op de bescherming 

van de stratosferische ozonlaag. Het protocol beoogt de reductie en eventuele eliminatie van de emissies 

van antropogene ozonafbrekende stoffen. 

117



1,1,1-trichloorethaan en 1,1,2-trichloorethaan zijn niet biodegradeerbaar in een RWZI. Dit betekent dat 

het triichloorethaan dat aanwezig blijft niet biologisch zal afgebroken worden door micro-organismen in 

de RWZI, en via het effluent in het oppervlaktewater zal terechtkomen. Deze stoffen kunnen bijgevolg 



3.5.22 Tetrachloorethaan (1,1,1,2-tetrachloorethaan en 1,1,2,2tetrachloorethaan) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor 1,1,1,2-tetrachloorethaan en 1,1,2,2tetrachloorethaan 

heeft een verhoogde impact op de mens en het milieu. 1,1,2,2-tetrachloorethaan is 

een zeer giftige en milieugevaarlijke stof. 1,1,2,2,-tetrachloorethaan is zeer giftig bij inademing en bij 

aanraking met de huid. 1,1,2,2-tetrachloorethaan is giftig voor in het water levende organismen en het 


1,1,1,2-tetrachloorethaan is giftig bij inademing; irriterend voor de ogen en de ademhalingswegen. Bij 

blootstelling aan 1,1,1,2-tetrachloorethaan zijn onherstelbare effecten niet uitgesloten en is er een gevaar 

voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling. 

Tetrachloorethaan is niet classificeerbaar met betrekking tot humane carcinogeniciteit. Dit betekent dat 

niet kan uitgesloten worden dat blootstelling aan tetrachloorethaan kankerverwekkend is. 

Tetrachloorethaan staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

Tetrachloorethaan-overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van 1,1,1,2-tetrachloorethaan en 1,1,2,2-tetrachloorethaan via het wateroppervlak 

verloopt normaliter zeer snel. Tetrachloorethaan komt dan in de atmosfeer terecht en kan daar effecten 

veroorzaken. 

1,1,2,2-tetrachloorethaan kan in oppervlaktewater bij een pH tussen 7 en 9 (zeer) snel (door hydrolyse) 

omgezet worden tot 1,1,2-trichloorethaan dat ook een effect op het milieu kan hebben. 

Vanuit het voorzorgsprincipe wordt aangenomen dat tetrachloorethaan niet biodegradeerbaar is in 

oppervlaktewater. Dit betekent dat het tetrachloorethaan dat aanwezig blijft in het ontvangende 

oppervlaktewater niet biologisch zal afgebroken worden door micro-organismen. Deze stoffen kunnen 

bijgevolg over een lange afstand getransporteerd worden in het oppervlaktewater en over een groter 

geografisch gebied effecten veroorzaken. 

Tetrachloorethaan-overschrijding bij lozing naar RWZI 

1,1,1,2-tetrachloorethaan en 1,1,2,2-tetrachloorethaan kunnen in de ontvangende 

rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door vervluchtiging in zones die extra belucht 

worden (b.v. de beluchtingsbekkens van de RWZI). Vervluchtiging van 1,1,1,2-tetrachloorethaan en 

1,1,2,2-tetrachloorethaan via extra beluchte zones verloopt normaliter zeer snel. Tetrachloorethaan komt 

dan in de atmosfeer terecht en kan daar effecten veroorzaken. 

Vanuit het voorzorgsprincipe wordt aangenomen dat 1,1,1,2-tetrachloorethaan en 1,1,2,2tetrachloorethaan 

niet biodegradeerbaar zijn in een RWZI. Dit betekent dat het tetrachloorethaan dat 

aanwezig blijft niet biologisch zal afgebroken worden door micro-organismen in de RWZI, en via het 

effluent in het oppervlaktewater zal terechtkomen. Deze stoffen kunnen bijgevolg over een lange afstand 


veroorzaken. 

118



3.5.23 Trichloormethaan (chloroform) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor trichloormethaan (chloroform) heeft een verhoogde 

impact op de mens en het milieu. Trichloormethaan is een schadelijke en irriterende stof. Er is gevaar 

voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling aan trichloormethaan via inademing 

en opname door de mond. Trichloormethaan is irriterend voor de huid en onherstelbare effecten zijn niet 

uitgesloten. Trichloormethaan is mogelijk kankerverwekkend voor de mens. 

Trichloormethaan is een prioritaire stof volgens Bijlage X bij de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. De 


vermindering van lozingen, emissies en verliezen van deze stof. Trichloormethaan staat in Lijst I (“zwarte 


milieu dient te worden beëindigd overeenkomstig artikel 2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. Deze stof is 


emissiereductie naar water en lucht nastreeft. Trichloormethaan is opgenomen in Lijst II van de Europese 





Trichloormethaan-overschrijding bij lozing naar OW 

Trichloormethaan is een vluchtige organische stof. Vervluchtiging van trichloormethaan via het 

wateroppervlak verloopt normaliter zeer snel. Trichloormethaan komt dan in de atmosfeer terecht en zal 

daar traag afbreken onder invloed van zonlicht en vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die 

eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Deze processen kunnen ozonvorming bevorderen. Op 

leefniveau is ozon een vervuilende stof, die een schadelijk effect heeft op de mens, ecosystemen en 






Aangezien deze stof traag afbreekt in de lucht onder invloed van vrije radicalen kan bijgevolg over een 


veroorzaken. 

Vanuit het voorzorgsprincipe wordt aangenomen dat trichloormethaan niet biodegradeerbaar is in 

oppervlaktewater. Dit betekent dat het trichloormethaan dat aanwezig blijft in het ontvangende 

oppervlaktewater niet biologisch zal afgebroken worden door micro-organismen. Deze stof kan bijgevolg 



Trichloormethaan-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Trichloormethaan kan in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 

vervluchtiging in zones die extra belucht worden (b.v. de beluchtingsbekkens van de RWZI). 

Trichloormethaan is een vluchtige organische stof. Vervluchtiging van deze stof via extra beluchte zones 

verloopt normaliter zeer snel. Trichloormethaan komt dan in de atmosfeer terecht en zal daar traag 



vervuilende stof, die een schadelijk effect heeft op de mens, ecosystemen en materialen. 

119








Aangezien deze stof traag afbreekt in de lucht onder invloed van vrije radicalen kan bijgevolg over een 


veroorzaken. 

Vanuit het voorzorgsprincipe wordt aangenomen dat trichloormethaan niet biodegradeerbaar is in een 

RWZI. Dit betekent dat het trichloormethaan dat aanwezig blijft niet biologisch zal afgebroken worden 

door micro-organismen in de RWZI, en via het effluent in het oppervlaktewater zal terechtkomen. Deze 

stof kan bijgevolg over een lange afstand getransporteerd worden in het oppervlaktewater en over een 


3.5.24 Dichlooretheen (1,1-dichlooretheen; cis-1,2-dichlooretheen; trans-1,2dichlooretheen) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor dichlooretheen heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Dichlooretheen is immers schadelijk bij inademing. In het bijzonder is 1,1dichlooretheen 

zeer licht ontvlambaar en zijn bij blootstelling aan deze stof onherstelbare effecten niet 

uitgesloten. Bovendien is 1,1-dichlooretheen niet classificeerbaar met betrekking tot humane 

carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan uitgesloten worden dat blootstelling aan 1,1-dichlooretheen 

kankerverwekkend is. Daarnaast is 1,2-dichlooretheen licht ontvlambaar en schadelijk voor in het water 

levende organismen, waar ze op lange termijn schadelijke effecten kan veroorzaken. 

Dichlooretheen staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

Dichlooretheen-overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van dichlooretheen via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 



dichlooretheen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof 







Het dichlooretheen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal slechts traag afgebroken 

worden door biologische en niet-biologische processen. Deze stof kan bijgevolg over een lange afstand 


veroorzaken. 

Enkel 1,2-dichlooretheen adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen in water en aan sedimenten, 

zodat effecten naar de waterbodem kunnen optreden. 

120



Dichlooretheen-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Dichlooretheen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) vooral verwijderd worden 


Vervluchtiging van deze stof via extra beluchte zones verloopt snel. Hierdoor komt dichlooretheen in de 

atmosfeer terecht, waar het snel zal afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 


dichlooretheen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof 







Het 1,2-dichlooretheen dat aanwezig blijft in de RWZI zal adsorberen aan het slib, met een verhoogd 


3.5.25 Dichloorpropaan (1,2-dichloorpropaan; 1,3-dichloorpropaan en 2,2dichloorpropaan) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor dichloorpropaan heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. 1,2-dichloorpropaan is immers een licht ontvlambare stof die schadelijk is bij 

inademing en opname door de mond. 

Dichloorpropaan staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

Dichloorpropaan -overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van dichloorpropaan via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 




veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof dichloorpropaan met radicalen kan ozonvorming 








Het dichloorpropaan dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal slechts traag 

afgebroken worden door biologische en niet-biologische processen. Deze stof kan bijgevolg over een 



121



Dichloorpropaan - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Dichloorpropaan zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 


Vervluchtiging van deze stof via extra beluchte zones verloopt snel. Hierdoor komt dichloorpropaan in de 

atmosfeer terecht, waar het traag zal afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 



veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof dichloorpropaan met radicalen kan ozonvorming 








3.5.26 Dichloorpropeen (1,1-dichloorpropeen; cis-1,3-dichloorpropeen; trans-1,3 

dichloorpropeen) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor dichloorpropeen heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. 1,1-dichloorpropeen is immers een licht ontvlambare stof die giftig is bij opname 

door de mond en schadelijk is voor in het water levende organismen, waar ze op lange termijn 

schadelijke effecten kan veroorzaken. Daarnaast is 1,3-dichloorpropeen een ontvlambare stof die giftig is 

bij opname door de mond en schadelijk is bij inademing en bij aanraking met de huid, waar ze 

overgevoeligheid kan veroorzaken. Verder is 1,3-dichloorpropeen irriterend voor de ogen, de 

ademhalingswegen en de huid. Ten slotte is 1,3-dichloorpropeen zeer giftig voor in het aquatisch milieu 

levende organismen, waar ze op lange termijn schadelijke effecten kan veroorzaken. 1,3-dichloorpropeen 

is mogelijks carcinogeen voor de mens. 

Dichloorpropeen staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

Dichloorpropeen-overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van dichloorpropeen via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 



dichloorpropeen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof 







Het dichloorpropeen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch 


zuurstof in het oppervlaktewater gebruiken. 

122




een bepaalde concentratie zelfs tot sterfte van vissen of andere waterorganismen leiden. 

Dichloorpropeen-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Dichloorpropeen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 

enerzijds biologische afbraak en anderzijds door vervluchtiging in zones die extra belucht worden (b.v. de 





Vervluchtiging van deze stof via extra beluchte zones verloopt snel. Hierdoor komt dichloorpropeen in de 

atmosfeer terecht, waar het snel zal afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 


dichloorpropeen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof 







3.5.27 Dichloorbenzeen (1,2-dichloorbenzeen; 1,3-dichloorbenzeen en 1,4dichloorbenzeen) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor dichloorbenzeen heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Dichloorbenzeen is immers een schadelijke stof. 1,2-dichloorbenzeen en 1,3dichloorbenzeen 

zijn in het bijzonder schadelijk bij opname door de mond. 1,4-dichloorbenzeen is 

irriterend voor de ogen en is mogelijks carcinogeen voor de mens. 1,2-dichloorbenzeen is irriterend voor 

de ogen, de ademhalingswegen en de huid. Bovendien is dichloorbenzeen een milieugevaarlijke stof. 1,3dichloorbenzeen 

is giftig voor in het water levende organismen, terwijl 1,2-dichloorbenzeen en 1,4dichloorbenzeen 

zeer giftig zijn voor in het water levende organismen. Dichloorbenzeen kan in het 


Dichloorbenzeen staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

1,4-dichloorbenzeen staat op de 1 e prioriteitlijst van de Europese Verordening (EEG) Nr. 793/93. De 




Dichloorbenzeen -overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van dichloorbenzeen via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 

atmosfeer terecht, waar ze traag afbreekt onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen 

die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Deze stof kan bijgevolg over een lange afstand 

getransporteerd worden in de atmosfeer en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. De 

reactie van de vluchtige organische stof dichloorbenzeen met radicalen kan ozonvorming bevorderen. 

123









Het resterende dichloorbenzeen wordt zeer traag afgebroken door biologische processen. Deze stof kan 

bijgevolg over een lange afstand getransporteerd worden in het oppervlaktewater en over een groter 

geografisch gebied effecten veroorzaken. Dichloorbenzeen accumuleert matig in aquatische organismen, 

zodat er kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Deze stof adsorbeert aan de 


Dichloorbenzeen -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Dichloorbenzeen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 


Vervluchtiging van deze stof via extra beluchte zones verloopt snel. Hierdoor komt dichloorbenzeen in de 

atmosfeer terecht, waar het traag zal afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 



veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof dichloorbenzeen met radicalen kan ozonvorming 








Het dichloorbenzeen dat aanwezig blijft in de RWZI zal adsorberen aan het slib, met een verhoogd 


3.5.28 Trichloorbenzeen (1,2,3-trichloorbenzeen; 1,2,4-trichloorbenzeen en 1,3,5trichloorbenzeen) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor trichloorbenzeen heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. 1,2,3-trichloorbenzeen is immers schadelijk bij inademing, bij aanraking met de huid 

en bij opname door de mond. Verder is deze stof zeer giftig voor in het aquatisch milieu levende 

organismen, waar ze op lange termijn schadelijke effecten kan veroorzaken. Daarnaast is 1,2,4trichloorbenzeen 

schadelijk bij opname door de mond en irriterend voor de huid. 1,2,4-trichloorbenzeen 

is ten slotte zeer giftig voor in het aquatisch milieu levende organismen, waar ze op lange termijn 


1,2,4-trichloorbenzeen en 1,3,5-trichloorbenzeen staan op de OSPAR lijst met stoffen voor welke 

prioritaire actie moet genomen worden. De OSPAR-strategie Gevaarlijke Stoffen heeft tot doel te komen 

tot een nulemissie van gevaarlijke stoffen tegen 2020. 

1,2,4-trichloorbenzeen staat op de 2 e prioriteitlijst van de Europese Verordening (EEG) Nr. 793/93. De 




124



1,2,4-trichloorbenzeen is een prioritaire stof volgens Bijlage X bij de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. De 



Trichloorbenzeen-overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van trichloorbenzeen via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 




veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof trichloorbenzeen met radicalen kan 








Het trichloorbenzeen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal slechts traag 



veroorzaken. Trichloorbenzeen is matig tot sterk accumulerend in aquatische organismen, zodat er grote 

kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Trichloorbenzeen adsorbeert aan de 

aanwezige zwevende stoffen in water en aan sedimenten, zodat effecten naar de waterbodem kunnen 

optreden. 

Trichloorbenzeen -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Trichloorbenzeen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) vooral verwijderd worden 

door vervluchtiging, in het bijzonder in zones die extra belucht worden (b.v. de beluchtingsbekkens van 

de RWZI). Vervluchtiging van deze stof via extra beluchte zones verloopt snel. Hierdoor komt 

trichloorbenzeen in de atmosfeer terecht, waar het traag zal afbreken onder invloed van vrije radicalen 

(zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Deze stof kan bijgevolg over 

een lange afstand getransporteerd worden in de atmosfeer en over een groter geografisch gebied 

effecten veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof trichloorbenzeen met radicalen kan 








Het trichloorbenzeen dat aanwezig blijft in de RWZI zal adsorberen aan het slib, met een verhoogd 


125



3.5.29 Chloorbenzeen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor chloorbenzeen heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Chloorbenzeen is immers een een schadelijke en milieugevaarlijke stof, die 

ontvlambaar is. Het is een stof die schadelijk is bij inademing. Chloorbenzeen is giftig voor in het water 

levende organismen en kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. 

Chloorbenzeen staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

Chloorbenzeen-overschrijding bij lozing naar OW 

Chloorbenzeen is een vluchtige organische stof. Vervluchtiging van chloorbenzeen via het wateroppervlak 

verloopt normaliter zeer snel. Chloorbenzeen komt dan in de atmosfeer terecht en zal daar matig 









Daarnaast kunnen er ook nog minder belangrijke verwijderingsprocessen in oppervlaktewater optreden. 

Chloorbenzeen adsorbeert in water ook aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten, waardoor er 

effecten naar de waterbodem kunnen optreden. De afbraak door zonlicht van deze stof in 

oppervlaktewater is mogelijk, waarbij chloorfenol en fenol gevormd worden die elk ook een effect op het 

milieu kunnen hebben. Chloorbenzeen is weinig tot matig accumuleerbaar in waterorganismen, zodat er 

een beperkte kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. 

Chloorbenzeen is daarnaast matig biodegradeerbaar in oppervlaktewater, waardoor het door microorganismen 

matig kan afgebroken worden. 

Chloorbenzeen-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Chloorbenzeen kan in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 

vervluchtiging in zones die extra belucht worden (b.v. de beluchtingsbekkens van de RWZI). 

Chloorbenzeen is een vluchtige organische stof. Vervluchtiging van deze stof via extra beluchte zones 

verloopt normaliter zeer snel. Hierdoor komt chloorbenzeen in de atmosfeer terecht, waar het matig zal 









Daarnaast kunnen er ook nog andere verwijderingsprocessen in de RWZI optreden. Chloorbenzeen 

adsorbeert ook aan het slib in de RWZI. Chloorbenzeen is daarnaast matig biodegradeerbaar in de RWZI, 

waardoor het door micro-organismen matig kan afgebroken worden. 

126



3.5.30 Chloortolueen (2-chloortolueen, 4-chloortolueen) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor chloortolueen heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Chloortolueen is immers schadelijk bij inademing. Bovendien is deze stof giftig voor 

in het water levende organismen, ze kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten 

veroorzaken. 

Chloortolueen staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

Chloortolueen -overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van chloortolueen via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 

atmosfeer terecht en zal daar vrij traag afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 



veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof chloortolueen met radicalen kan ozonvorming 








Het 2-chloortolueen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal slechts traag afgebroken 


worden in het oppervlaktewater en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. Het 4chloortolueen 

dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch afgebroken 





Chloortolueen adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de 


Chloortolueen -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Chloortolueen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt chloortolueen in de atmosfeer terecht, waar het vrij traag zal afbreken onder invloed van 



geografisch gebied effecten veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof chloortolueen met 







voor ziekte en plagen. Het chloortolueen dat aanwezig blijft in de RWZI zal adsorberen aan het slib, met 


127



3.6 FENOLEN 

3.6.1 Fenol 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor fenol heeft een verhoogde impact op de mens en het 

milieu. Fenol is een toxische, schadelijke en bijtende stof, die brandwonden veroorzaakt. Fenol is giftig bij 

inademing, opname door de mond en aanraking met de huid. Fenol is schadelijk met gevaar voor 

ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling, via inademing, aanraking met de huid en 

opname door de mond. Onherstelbare effecten zijn niet uitgesloten. Fenol is niet classificeerbaar met 


aan fenol kankerverwekkend is. 

Fenol is opgenomen in Lijst I van de Europese Verordening (EEG) Nr. 793/93 inzake de beoordeling en 





Fenol-overschrijding bij lozing op OW 

Fenol zal in oppervlaktewater adsorberen aan zwevende stoffen en sedimenten waardoor er effecten 


Fenol is sterk biodegradeerbaar in oppervlaktewater. Dit betekent dat het fenol dat aanwezig blijft in het 

ontvangende oppervlaktewater snel biologisch zal afgebroken worden. Deze biologische afbraak gebeurt 

door micro-organismen die daarvoor de aanwezige zuurstof in het oppervlaktewater gebruiken. Hierdoor 

daalt de zuurstofconcentratie van de waterloop. Deze daling kan tot problemen leiden en vanaf een 


Fenol-overschrijding bij lozing op RWZI 

Een verhoogde concentratie aan fenol in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) zal in de 

ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) vooral verwijderd worden door adsorptie aan het slib 

en door biologische afbraak. 

Fenol is sterk biodegradeerbaar in de RWZI. Dit betekent dat het fenol dat aanwezig blijft in de RWZI 

snel biologisch zal afgebroken worden. Deze biologische afbraak gebeurt door micro-organismen die 



3.6.2 Fenolindex 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor de parameter fenolindex olie betekent dat het 

afvalwater teveel fenol(verbindingen) bevat. Het betreft onder andere de volgende fenolverbindingen: 

fenol, chloorfenol, dichloorfenol, trichloorfenol, tetrachloorfenol, pentachloorfenol, cresolen (of 

methylfenolen), dimethylfenolen, ethylfenol. Deze hebben elk verschillende (al dan niet toxische) 

eigenschappen en effecten op de mens en het milieu. 

Sommige individuele verbindingen binnen de fenolindex zijn mogelijk kankerverwekkend voor de mens. 

Sommige individuele verbindingen binnen de fenolindex zijn (potentieel) hormoonontregelend voor de 

mens. 

128



Fenol is opgenomen in Lijst I van de Europese Verordening (EEG) Nr. 793/93 inzake de beoordeling en 





Alle chloorfenolen staan in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

Pentachloorfenol is een prioritaire stof volgens Bijlage X bij de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. De 


vermindering van lozingen, emissies en verliezen van deze stof. Pentachloorfenol is opgenomen in de 

verklaring van de 3e Noordzeeconferentie (internationaal verdrag), die een emissiereductie naar water en 

lucht nastreeft. Deze stof staat ook op de OSPAR lijst met stoffen voor welke prioritaire actie moet 

genomen worden. De OSPAR-strategie Gevaarlijke Stoffen heeft tot doel te komen tot een nulemissie van 

gevaarlijke stoffen tegen 2020. 

De bespreking van de effecten van een overschrijding van de emissievoorwaarden van de fenol-index zijn 

gebaseerd op de bovenvermelde fenolverbindingen. 

Fenol-index-overschrijding bij lozing op OW 

Fenol, 2-chloorfenol, dichloorfenol, trichloorfenol, tetrachloorfenol, pentachloorfenol, ethylfenol zullen in 

oppervlaktewater adsorberen aan zwevende stoffen en sedimenten waardoor er effecten naar de 


Fenol, chloorfenol, dichloorfenol, trichloorfenol, tetrachloorfenol, pentachloorfenol, ethylfenol, 

methylfenol en dimethylfenol zijn matig tot sterk biodegradeerbaar in oppervlaktewater. Dit betekent dat 

het fenol dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch zal afgebroken worden. 





2-chloorfenol, dichloofenol, trichloorfenol, tetrachloorfenol zijn weinig tot matig; en pentachloorfenol is 

matig tot sterk accumuleerbaar in waterorganismen, waardoor er een beperkte tot grote kans is op 


2-chloorfenol en 4-chloorfenol; trichloorfenol, tetrachloorfenol, pentachloorfenol kunnen daarnaast ook 

(zeer) snel afgebroken worden door zonlicht nabij het wateroppervlak. 

Vervluchtiging van 2-ethylfenol resp. 2,x-dimethylfenolen via het wateroppervlak is een ander 

verwijderingproces dat matig tot snel kan verlopen, waardoor het effecten naar de lucht kan 

veroorzaken. 

Er wordt daarnaast ook verwezen naar de respectievelijke fiches van de verschillende fenol(verbindingen) 

voor een beschrijving van de effecten naar het oppervlaktewater. 

Fenol-index-overschrijding bij lozing op RWZI 

Een verhoogde concentratie aan fenol, 2-chloorfenol, dichloorfenol, trichloorfenol, tetrachloorfenol, 

pentachloorfenol en / of ethylfenol in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) zullen in de 

ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door adsorptie aan het slib. 

Fenol, chloorfenol, dichloorfenol, trichloorfenol, tetrachloorfenol, pentachloorfenol, ethylfenol, 

methylfenol en dimethylfenol zijn matig tot sterk biodegradeerbaar in de RWZI. Dit betekent dat het fenol 

dat aanwezig blijft in de RWZI snel biologisch zal afgebroken worden. Deze biologische afbraak gebeurt 

door micro-organismen die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan leiden tot het nodig zijn van extra 

beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. 

129



Vervluchtiging van 2-ethylfenol resp. 2,x-dimethylfenolen via extra beluchte zones is een ander 

verwijderingproces dat matig tot snel kan verlopen, waardoor het effecten naar de lucht kan 

veroorzaken. 

Er wordt daarnaast ook verwezen naar de respectievelijke fiches van de verschillende fenol(verbindingen) 

voor een beschrijving van de effecten naar de RWZI. 

3.6.3 Cresol (of methylfenol: o-cresol; m-cresol; p-cresol) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor cresol (of methylfenol): 

• o-cresol of 2-methylfenol; 

• m-cresol of 3-methylfenol; 

• p-cresol of 4-methylfenol; 

heeft een verhoogde impact op de mens en het milieu. Cresol is een giftige en bijtende stof. Cresol is 

giftig bij aanraking met de huid en bij opname door de mond; en veroorzaakt brandwonden. 

Cresol-overschrijding bij lozing naar OW 

Cresol (methylfenol) is sterk biodegradeerbaar. Dit betekent dat cresol in het ontvangende 





Cresol-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Cresol (methylfenol) is sterk biodegradeerbaar. Dit betekent dat cresol in de RWZI snel biologisch zal 

afgebroken worden. Deze biologische afbraak gebeurt door micro-organismen die daarvoor zuurstof 



3.6.4 Dimethylfenol (2,3-dimethylfenol 2,4-dimethylfenol; 2,5-dimethylfenol; 

2,6-dimethylfenol; 3,4-dimethylfenol en 3,5 dimethylfenol) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor 2,3-dimethylfenol; 2,4-dimethylfenol; 2,5dimethylfenol; 

2,6-dimethylfenol; 3,4-dimethylfenol en 3,5-dimethylfenol heeft een verhoogde impact op 

de mens en het milieu. Dimethylfenol is een giftige en bijtende stof. Dimethylfenol is giftig bij aanraking 

met de huid en bij opname door de mond; en veroorzaakt brandwonden (R34). Daarnaast is 

dimethylfenol een milieugevaarlijke stof die giftig is voor waterorganismen en die in het aquatisch milieu 

op lange termijn schadelijke effecten kan veroorzaken. 

Dimethylfenol-overschrijding bij lozing naar OW 

2,3-dimethylfenol; 2,4-dimethylfenol; 2,5-dimethylfenol; 2,6-dimethylfenol; 3,4-dimethylfenol en 3,5dimethylfenol 

zijn sterk biodegradeerbaar. Dit betekent dat dimethylfenol in het ontvangende 

oppervlaktewater snel biologisch zal afgebroken worden. De relatieve biodegradatiesnelheid van de 

verschillende dimethylfenolen in oppervlaktewater is als volgt: 2,3-dimethylfenol > 2,6-dimethylfenol > 

2,5-dimethylfenol > 3,4-dimethylfenol > 2,4-dimethylfenol > fenol. 

130







Vervluchtiging van dimethylfenol via het wateroppervlak is een ander verwijderingproces dat traag (voor 

de 3,x-dimethylfenolen) tot snel (voor de 2,x-dimethylfenolen) kan verlopen, waardoor het effecten naar 

de lucht kan veroorzaken. 

Dimethylfenol-overschrijding bij lozing naar RWZI 

2,3-dimethylfenol; 2,4-dimethylfenol; 2,5-dimethylfenol; 2,6-dimethylfenol; 3,4-dimethylfenol en 3,5dimethylfenol 

zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 

enerzijds biologische afbraak en anderzijds door vervluchtiging in zones die extra belucht worden (b.v. de 


Dimethylfenol is sterk biodegradeerbaar. Dit betekent dat dimethylfenol in de RWZI snel biologisch zal 

afgebroken worden. Deze biologische afbraak gebeurt door micro-organismen die daarvoor zuurstof 



Vervluchtiging van deze stof via extra beluchte zones kan traag (voor de 3,x-dimethylfenolen) tot snel 

(voor 2,x-dimethylfenolen verlopen. Hierdoor komt dimethylfenol (vooral de 2,x-dimethylfenolen) in de 

atmosfeer terecht, waar het effecten kan veroorzaken. 

3.6.5 Ethylfenol (m-ethylfenol; o-ethylfenol; p-ethylfenol) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor: 

• o-ethylfenol of 2-ethylfenol; 

• m-ethylfenol of 3-ethylfenol; 

• p-ethylfenol of 4-ethylfenol; 

heeft een verhoogde impact op de mens en het milieu. Vanuit het voorzorgsprincipe wordt aangenomen 

dat al deze stoffen schadelijk zijn bij inademing, opname door de mond en aanraking met de huid. methylfenol 

is een bijtende stof die brandwonden kan veroorzaken. 

Ethylfenol-overschrijding bij lozing naar OW 

2-ethylfenol; 3-ethylfenol en 4- ethylfenol kunnen in water adsorberen aan de aanwezige zwevende 

stoffen en sedimenten, waardoor er effecten naar de waterbodem kunnen optreden. Ethylfenol is matig 

biodegradeerbaar in oppervlaktewater. Daarnaast kan 2-ethylfenol ook nog matig vervluchtigen via het 

wateroppervlak, waardoor het effecten kan veroorzaken naar de lucht. 

Ethylfenol-overschrijding bij lozing naar RWZI 

2-ethylfenol; 3-ethylfenol en 4- ethylfenol zullen in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) 

vooral verwijderd worden door adsorptie aan het slib en door biologische afbraak (biodegradatie). 

Ethylfenol is matig biodegradeerbaar, en wordt afgebroken door micro-organismen die daarvoor zuurstof 

gebruiken. 

Daarnaast kan 2-ethylfenol ook nog matig vervluchtigen in zones die extra belucht worden (b.v. de 

beluchtingsbekkens van de RWZI), waardoor het effecten kan veroorzaken naar de lucht. 

131



3.6.6 Chloorfenol (2-chloorfenol; 3-chloorfenol; 4-chloorfenol) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor 2-chloorfenol; 3-chloorfenol en 4-chloorfenol heeft 

een verhoogde impact op de mens en het milieu. Chloorfenol is een schadelijke en milieugevaarlijke stof. 

Chloorfenol is schadelijk bij inademing, en bij opname door mond en in aanraking met de huid. Er zijn 

beperkte aanwijzingen dat kanker kan ontstaan bij blootstelling aan chloorfenolen. 

2-chloorfenol; 3-chloorfenol en 4-chloorfenol zijn stoffen die giftig zijn voor waterorganismen en in het 

aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten kunnen veroorzaken. 

Chloorfenol staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

Chloorfenol-overschrijding bij lozing naar OW 

Chloorfenol kan (afhankelijk van de pH) in water en sedimenten in gedeeltelijk gedissocieerde toestand 

voorkomen, waardoor het transport en de reactiviteit in het milieu beïnvloed worden. 

Chloorfenol is matig tot sterk biodegradeerbaar in oppervlaktewater. Dit betekent dat het chloorfenol in 

het ontvangende oppervlaktewater matig tot snel biologisch kan afgebroken worden. Deze biologische 

afbraak gebeurt door micro-organismen die daarvoor de aanwezige zuurstof in het oppervlaktewater 

gebruiken. Hierdoor daalt de zuurstofconcentratie van de waterloop. Deze daling kan tot problemen 

leiden en vanaf een bepaalde concentratie zelfs tot sterfte van vissen of andere waterorganismen. 

2-chloorfenol adsorbeert in water aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten, waardoor er 

effecten naar de waterbodem kunnen optreden. 2-chloorfenol is weinig tot matig accumuleerbaar in 

waterorganismen, waardoor er een beperkte kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de 

mens. 2-chloorfenol en 4-chloorfenol kunnen daarnaast ook snel afgebroken worden door zonlicht nabij 

het wateroppervlak. 

Chloorfenol-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Chloorfenol zal in het water en het slib in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) 

gedeeltelijk gedissocieerde toestand voorkomen, waardoor het transport en de reactiviteit in het RWZI 

beïnvloed worden. Chloorfenol kan in de RWZI matig tot sterk verwijderd worden door biologische 

afbraak door micro-organismen. De biologische afbraak van chloorfenol gebeurt matig tot snel door 


extra beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. 

Daarnaast kan 2-chloorfenol adsorberen aan het slib in de RWZI. 

3.6.7 Dichloorfenol (2,3-dichloorfenol; 2,4-dichloorfenol; 2,5-dichloorfenol; 2,6dichloorfenol; 

3,4-dichloorfenol en 3,5-dichloorfenol) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor 2,3-dichloorfenol; 2,4-dichloorfenol; 2,5dichloorfenol; 

2,6-dichloorfenol; 3,4-dichloorfenol en 3,5-dichloorfenol heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. 

2,3-dichloorfenol en 2,4-dichloorfenol zijn bijtende stoffen, die brandwonden veroorzaken. 2,5dichloorfenol; 

2,6-dichloorfenol en 3,5-dichloorfenol zijn irriterende stoffen. 

2,5-dichloorfenol; 2,6-dichloorfenol; 3,4-dichloorfenol en 3,5-dichloorfenol zijn stoffen die irriterend zijn 

voor de ogen en de huid. 3,5-dichloorfenol is ook nog irriterend voor de ademhalingswegen. 

132



2,4-dichloorfenol en 3,4-dichloorfenol zijn schadelijke stoffen. 2,4-dichloorfenol is een giftige stof. 

2,3-dichloorfenol; 2,4-dichloorfenol 2,5-dichloorfenol; 3,4-dichloorfenol zijn schadelijk bij opname door de 

mond en 2,4-dichloorfenol is ook giftig bij aanraking met de huid. Dichloorfenolen zijn mogelijk 

kankerverwekkend voor de mens. 2,4-dichloorfenol is potentieel hormoonontregelend voor de mens. 

Vanuit het voorzorgsprincipe wordt aangenomen dat de andere dichloorfenolen ook hormoonontregelend 

kunnen zijn. 

2,3-dichloorfenol en 2,4-dichloorfenol zijn milieugevaarlijke stoffen die giftig zijn voor waterorganismen 

en die in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten kunnen veroorzaken. 

Dichloorfenol staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

Dichloorfenol-overschrijding bij lozing naar OW 

2,3-dichloorfenol; 2,4-dichloorfenol; 2,5-dichloorfenol; 2,6-dichloorfenol; 3,4-dichloorfenol en 3,5dichloorfenol 

adsorberen in water aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten, waardoor er 


Naast adsorptie kan er ook nog biodegratie optreden, dat echter minder belangrijk is dan adsorptie. 

Dichloorfenol is sterk tot matig biodegradeerbaar. Dit betekent dat het dichloorfenol dat aanwezig blijft in 

het ontvangende oppervlaktewater matig tot snel biologisch zal afgebroken worden. Deze biologische 




Dichloorfenol is beperkt tot matig accumuleerbaar in vissen, zodat er een beperkte kans is op 


Dichloorfenol-overschrijding bij lozing naar RWZI 

2,3-dichloorfenol; 2,4-dichloorfenol; 2,5-dichloorfenol; 2,6-dichloorfenol; 3,4-dichloorfenol en 3,5dichloorfenol 

zullen in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 

adsorptie aan het slib en en in mindere mate ook door biologische afbraak. De biologische afbraak van 

deze stoffen gebeurt veelal matig tot snel door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof 



3.6.8 Trichloorfenol (2,3,4-trichloorfenol; 2,3,5-trichloorfenol; 2,3,6trichloorfenol; 

2,4,5-trichloorfenol; 2,4,6-trichloorfenol en 3,4,5trichloorfenol) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor 2,3,4-trichloorfenol; 2,3,5-trichloorfenol; 2,3,6trichloorfenol; 

2,4,5-trichloorfenol; 2,4,6-trichloorfenol en 3,4,5-trichloorfenol heeft een verhoogde impact 

op de mens en het milieu. 

2,3,6-trichloorfenol; 2,4,5-trichloorfenol en 2,4,6-trichloorfenol zijn irriterende stoffen. 2,3,3trichloorfenol; 

2,3,4-trichloorfenol; 2,4,5-trichloorfenol en 2,4,6-trichloorfenol zijn schadelijke stoffen. Alle 

trichloorfenolen zijn schadelijk bij opname door de mond en irriterend voor de ogen en de huid. 3,4,5trichloorfenol 

is irriterend voor de ademhalingswegen. Bij 2,4,6-trichloorfenol zijn onherstelbare effecten 

niet uitgesloten. Trichloorfenolen zijn mogelijk kankerverwekkend voor de mens. 

2,4,5-trichloorfenol en 2,4,6-trichloorfenol zijn milieugevaarlijke stoffen die zeer giftig zijn voor 

waterorganismen en die in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten kunnen 

veroorzaken. 

133



Trichloorfenol staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

Trichloorfenol-overschrijding bij lozing naar OW 

2,3,4-trichloorfenol; 2,3,5-trichloorfenol; 2,3,6-trichloorfenol; 2,4,5-trichloorfenol; 2,4,6-trichloorfenol en 

3,4,5-trichloorfenol worden in oppervlaktewater verwijderd door verschillende processen: adsorberen aan 

zwevende stoffen in water en sedimenten of afbreken 1) onder invloed van zonlicht aan het 

wateroppervlak of 2) door micro-organismen (biodegraderen of biologisch afbreken). 

Door adsorptie kunnen effecten naar de waterbodem optreden. De afbraak aan het wateroppervlak via 

zonlicht verloopt zeer snel. Trichloorfenol is matig tot snel biodegradeerbaar (biologisch afbreekbaar). 





Trichloorfenol is matig accumuleerbaar in waterorganismen, zodat er een kans is op doorvergiftiging naar 

hogere organismen zoals de mens. 

Trichloorfenol-overschrijding bij lozing naar RWZI 

2,3,4-trichloorfenol; 2,3,5-trichloorfenol; 2,3,6-trichloorfenol; 2,4,5-trichloorfenol; 2,4,6-trichloorfenol en 

3,4,5-trichloorfenol zullen in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden 

door adsorptie aan het slib en door biologische afbraak. De biologische afbraak van deze stoffen gebeurt 



3.6.9 Tetrachloorfenol (2,3,4,5-tetrachloorfenol; 2,3,4,6-tetrachloorfenol en 

2,3,5,6-tetrachloorfenol) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor 2,3,4,5-tetrachloorfenol; 2,3,4,6-tetrachloorfenol en 

2,3,5,6-tetrachloorfenol heeft een verhoogde impact op de mens en het milieu. 

2,3,4,5-tetrachloorfenol; 2,3,4,6-tetrachloorfenol en 2,3,5,6-tetrachloorfenol zijn giftige en irriterende 

(stoffen die giftig zijn bij opname door de mond en die irriterend zijn voor de de huid. 2,3,4,6tetrachloorfenol 

is irriterend voor de ogen, en 2,3,4,5-tetrachloorfenol en 2,3,5,6-tetrachloorfenol zijn 

irriterend voor de ademhalingswegen. Tetrachloorfenolen zijn mogelijk kankerverwekkend voor de mens. 

2,3,4,6-tetrachloorfenol en 2,3,5,6-tetrachloorfenol milieugevaarlijke stoffen die zeer giftig zijn voor 

waterorganismen en die in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten kunnen 

veroorzaken. 

Tetrachloorfenol staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

Tetrachloorfenol-overschrijding bij lozing naar OW 

2,3,4,5-tetrachloorfenol; 2,3,4,6-tetrachloorfenol en 2,3,5,6-tetrachloorfenol worden in oppervlaktewater 

verwijderd door verschillende processen: adsorberen aan zwevende stoffen in water en sedimenten of 

afbreken 1) onder invloed van zonlicht aan het wateroppervlak of 2) door micro-organismen 

(biodegraderen of biologisch afbreken). 


zonlicht verloopt (zeer) snel. 

134



Tetrachloorfenol is matig tot snel biodegradeerbaar (biologisch afbreekbaar). Deze biologische afbraak 




Tetrachloorfenol is veelal matig accumuleerbaar in waterorganismen, zodat er een kans is op 


Tetrachloorfenol-overschrijding bij lozing naar RWZI 

2,3,4,5-tetrachloorfenol; 2,3,4,6-tetrachloorfenol en 2,3,5,6-tetrachloorfenol zullen in de ontvangende 

rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door adsorptie aan het slib en door biologische 

afbraak. De biologische afbraak van deze stoffen gebeurt veelal matig tot snel door micro-organismen in 

de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan leiden tot het nodig zijn van extra beluchting in de 


3.6.10 Pentachloorfenol 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor pentachloorfenol heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Pentachloorfenol is een zeer giftige en irriterende stof. Pentachloorhenol is giftig bij 

aanraking met de huid en bij opname door de mond (R24/25) en zeer giftig bij inademing. Deze stof is 

irriterend voor de ogen, de ademhalingswegen en de huid. Onherstelbare effecten door deze stof zijn niet 

uitgesloten. Pentachloorfenol is mogelijk kankerverwekkend voor de mens. Vanuit het voorzorgsprincipe 

wordt aangenomen dat pentachloorfenol hormoontregelend voor de mens kan zijn. Pentachloorfenol is 

een milieugevaarlijke stof die zeer giftig is voor waterorganismen en die in het aquatisch milieu op lange 

termijn schadelijke effecten kan veroorzaken. 

Pentachloorfenol is een prioritaire stof volgens Bijlage X bij de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. De 


vermindering van lozingen, emissies en verliezen van deze stof. Pentachloorfenol staat in Lijst I (“zwarte 


milieu dient te worden beëindigd overeenkomstig artikel 2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. Pentachloorfenol is 





Pentachloorfenol-overschrijding bij lozing naar OW 

Pentachloorfenol wordt in oppervlaktewater verwijderd door verschillende processen: adsorberen aan 

zwevende stoffen in water en sedimenten of afbreken 1) onder invloed van zonlicht aan het 

wateroppervlak of 2) door micro-organismen (biodegraderen of biologisch afbreken). 


zonlicht verloopt zeer snel. Pentachloorfenol is matig tot snel biodegradeerbaar (biologisch afbreekbaar). 





Pentachloorfenol is matig tot sterk accumuleerbaar in waterorganismen, zodat er een kans is op 


135



Pentachloorfenol-overschrijding bij lozing naar RWZI 

Pentachloorfenol zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 

adsorptie aan het slib en door biologische afbraak. De biologische afbraak van deze stoffen gebeurt 



3.6.11 4-chloor-3-methylfenol 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor 4-chloor-3-methylfenol heeft een verhoogde impact 

op de mens en het milieu. 4-chloor-3-methylfenol is immers schadelijk bij aanraking met de huid en bij 

opname door de mond en blootstelling aan deze stof houdt gevaar voor ernstig oogletsel in. Daarnaast 

kan deze stof overgevoeligheid veroorzaken bij contact met de huid. Ten slotte is deze milieugevaarlijke 

stof zeer giftig voor waterorganismen. 

4-chloor-3-methylfenol staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. In de communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262) 

wordt 4-chloor-3-methylfenol beschouwd als stof met bewijsmateriaal voor hormoonontregeling of 

potentiële hormoonontregeling, waarvoor in het kader van bestaande communautaire wetgeving geen 

beperkingen gelden of momenteel worden overwogen. 

4-chloor-3-methylfenol -overschrijding bij lozing naar OW 

4-chloor-3-methylfenol zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken worden. Deze 





4-chloor-3-methylfenol -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

4-chloor-3-methylfenol zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden 




136



3.7 WATEROPLOSBARE SOLVENTEN 

3.7.1 2-ethylhexanol 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor 2-ethylhexanol heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. 2-ethylhexanol is immers een stof die schadelijk is bij aanraking met de huid. 

Daarnaast is deze stof irriterend voor de ogen en voor de huid. 

2-ethylhexanol -overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van 2-ethylhexanol via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 



Het 2-ethylhexanol dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch 





2-ethylhexanol -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

2-ethylhexanol zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt 2-ethylhexanol in de atmosfeer terecht, waar het snel zal afbreken onder invloed van vrije 

radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). 

Het 2-ethylhexanol dat aanwezig blijft in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) zal 




3.7.2 Aceton 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor aceton heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Aceton is immers een irriterende stof voor de ogen en bij herhaalde blootstelling via de huid 

kan het een droge of een gebarsten huid veroorzaken. Dampen kunnen slaperigheid en duizeligheid 

veroorzaken. 

Aceton-overschrijding bij lozing naar OW 

Aceton is sterk biodegradeerbaar. Dit betekent dat het aceton dat aanwezig blijft in het ontvangende 





137



Aceton is ook een vluchtige organische stof. Vervluchtiging van aceton via het wateroppervlak verloopt 

vrij snel. Aceton komt dan in de atmosfeer terecht en zal daar traag afbreken onder invloed van zonlicht 

en vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Deze 

processen kunnen ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof, die een 







Gezien aceton traag afbreekt in de atmosfeer kan deze stof over langere afstand getransporteerd worden 

en bijgevolg over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. 

Aceton-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Aceton is een vluchtige organische stof die in de riolering voor ontploffingsgevaar kan zorgen. 

Aceton zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door enerzijds 






Vervluchtiging van deze stof via extra beluchte zones verloopt snel. Hierdoor komt aceton in de 

atmosfeer terecht, waar het traag zal afbreken onder invloed van zonlicht en vrije radicalen (zeer 

reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Deze processen kunnen 

ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof, die een schadelijk effect heeft op 

de mens, ecosystemen en materialen. Het inademen van lucht waarin veel ozon zit, kan leiden tot 






Gezien aceton traag afbreekt in de atmosfeer kan deze stof over langere afstand getransporteerd worden 

en bijgevolg over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. 

3.7.3 Acetonitrile 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor acetonitrile heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Acetonitrile is immers een licht ontvlambare stof die schadelijk is bij inademing, bij opname 

door de mond en bij aanraking met de huid. Daarnaast is deze stof ook irriterend voor de ogen. 

Acetonitrile staat op de 1 e prioriteitlijst van de Europese Verordening (EEG) Nr. 793/93. De verordening 

heeft tot doel de mens en alle componenten van het milieu te beschermen tegen alle mogelijke effecten 

van blootstelling aan gevaarlijke chemische stoffen. De stoffen uit de prioriteitlijsten vragen speciale 

aandacht wegens hun mogelijke effecten op lange termijn. 

138



Acetonitrile -overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van acetonitrile via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de atmosfeer 

terecht en zal daar zeer traag afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die 

eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Deze stof kan bijgevolg over een langere afstand 

getransporteerd worden in de atmosfeer en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. De 

reactie van de vluchtige organische stof acetonitrile met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op 







Het acetonitrile dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch afgebroken 





Acetonitrile -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Acetonitrile zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt acetonitrile in de atmosfeer terecht, waar het zeer traag zal afbreken onder invloed van 



geografisch gebied effecten veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof acetonitrile met 








Het acetonitrile dat aanwezig blijft in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) zal 




3.7.4 Butanol 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor butanol heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Butanol is immers een ontvlambare stof, die schadelijk is bij opname door de mond en 

irriterend voor de ademhalingswegen en de huid. Daarnaast houdt blootstelling aan butanol ook gevaar 

in voor ernstig oogletsel en de dampen kunnen slaperigheid en duizeligheid veroorzaken. 

139



Butanol - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van butanol via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de atmosfeer 

terecht en zal daar zeer snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die 

eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van de vluchtige organische stof butanol met 








Het butanol dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch afgebroken 





Butanol -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Butanol zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt butanol in de atmosfeer terecht, waar het zeer snel zal afbreken onder invloed van vrije 


vluchtige organische stof butanol met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een 







Het butanol dat aanwezig blijft in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) zal verwijderd 

worden door biologische afbraak. Dit gebeurt veelal snel door micro-organismen in de RWZI, die 



3.7.5 Cyclohexanon 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor cyclohexanon heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Cyclohexanon is immers een ontvlambare stof die schadelijk is bij inhalatie. 

Bovendien is cyclohexanon niet classificeerbaar met betrekking tot humane carcinogeniciteit. Dit betekent 

dat niet kan uitgesloten worden dat blootstelling aan cyclohexanon kankerverwekkend is. 

Cyclohexanon - overschrijding bij lozing naar OW 

Cyclohexanon zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken worden. Deze 


oppervlaktewater gebruiken. Hierdoor daalt de zuurstofconcentratie van de waterloop. 

140





Daarnaast kan cyclohexanon snel tot matig snel uit het oppervlaktewater verwijderd worden via 

vervluchtiging. Deze stof komt dan in de atmosfeer terecht en zal daar snel afbreken onder invloed van 


de vluchtige organische stof cyclohexanon met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is 







Cyclohexanon - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Cyclohexanon zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 




Daarnaast zal cyclohexanon in de RZWI ook verwijderd worden door vervluchtiging via het 

wateroppervlak, vooral in zones die extra belucht worden (b.v. de beluchtingsbekkens van de RWZI). 

Hierdoor komt cyclohexanon in de atmosfeer terecht, waar het snel zal afbreken onder invloed van vrije 


vluchtige organische stof cyclohexanon met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is 







3.7.6 Diethyleenglycolmonobutylether 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor diethyleenglycolmonobutylether heeft een verhoogde 

impact op de mens en het milieu. Diethyleenglycolmonobutylether is immers irriterend voor de ogen. 

Diethyleenglycolmonobutylether is opgenomen in de 1 e prioriteitlijst van de Europese Verordening (EEG) 

Nr. 793/93. De verordening heeft tot doel de mens en alle componenten van het milieu te beschermen 

tegen alle mogelijke effecten van blootstelling aan gevaarlijke chemische stoffen. De stoffen uit de 


Diethyleenglycolmonobutylether - overschrijding bij lozing naar OW 

Diethyleenglycolmonobutylether zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken 





141



Diethyleenglycolmonobutylether - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Diethyleenglycolmonobutylether zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd 




3.7.7 Diethyleenglycolmonoethylether 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor diethyleenglycolmonoethylether heeft een verhoogde 

impact op de mens en het milieu. Diethyleenglycolmonoethylether is immers irriterend voor de ogen. 

Diethyleenglycolmonoethylether - overschrijding bij lozing naar OW 

Diethyleenglycolmonoethylether zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken 





Diethyleenglycolmonoethylether - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Diethyleenglycolmonoethylether zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd 




3.7.8 Diethyleenglycolmonomethylether 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor diethyleenglycolmonomethylether heeft een 

verhoogde impact op de mens en het milieu. Diethyleenglycolmonomethylether is immers een schadelijke 

stof, blootstelling aan deze stof houdt mogelijk gevaar in voor beschadiging van het ongeboren kind. 

Diethyleenglycolmonomethylether is opgenomen in de 1 e prioriteitlijst van de Europese Verordening 

(EEG) Nr. 793/93. De verordening heeft tot doel de mens en alle componenten van het milieu te 


uit de prioriteitlijsten vragen speciale aandacht wegens hun mogelijke effecten op lange termijn. 

Diethyleenglycolmonomethylether - overschrijding bij lozing naar OW 

Diethyleenglycolmonomethylether zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken 





142



Diethyleenglycolmonomethylether - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Diethyleenglycolmonomethylether zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd 




3.7.9 Diethylether 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor diethylether heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Diethylether is immers een zeer licht ontvlambare stof die ontplofbare peroxiden kan 

vormen. Deze stof is schadelijk bij opname door de mond. Herhaalde blootstelling via de huid kan een 

droge of een gebarsten huid veroorzaken, dampen van diethylether kunnen slaperigheid en duizeligheid 

veroorzaken. 

Diethylether - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van diethylether via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de atmosfeer 


eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van de vluchtige organische stof diethylether met 








Het diethylether dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal niet afgebroken worden 



Diethylether - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Diethylether zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt diethylether in de atmosfeer terecht, waar het snel zal afbreken onder invloed van vrije 


vluchtige organische stof diethylether met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon 







143



3.7.10 Dioxaan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor dioxaan heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Dioxaan is immers een licht ontvlambare stof die ontplofbare peroxiden kan vormen. Deze stof 

is bovendien irriterend voor de ogen en de ademhalingswegen. Het optreden van onherstelbare effecten 

na blootstelling aan deze stof is niet uitgesloten. Dioxaan is immers mogelijks kankerverwekkend. 

Herhaalde blootstelling via de huid aan deze schadelijke stof kan een droge of gebarsten huid 

veroorzaken. 

Dioxaan is opgenomen in de 2 e prioriteitlijst van de Europese Verordening (EEG) Nr. 793/93. De 




Dioxaan - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging via het wateroppervlak is het meest relevante verwijderingsproces voor dioxaan. De 

snelheid waarmee dit proces verloopt, varieert van snel tot traag. Deze stof komt dan in de atmosfeer 

terecht en zal daar zeer snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die 

eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van de vluchtige organische stof dioxaan met 








Indien vervluchtinging traag verloopt zal een relevante hoeveelheid dioxaan gedurende langere tijd in het 

oppervlaktewater aanwezig blijven. Gezien dioxaan niet afgebroken wordt door biologische processen, 

kan deze stof over een langere afstand getransporteerd worden in het oppervlaktewater en over een 


Dioxaan - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Dioxaan zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel tot traag verwijderd worden 

door vervluchtiging, dit in functie van de belcuthingsomstandigheden. In zones die extra belucht worden 

(b.v. de beluchtingsbekkens van de RWZI) zal vervluchtiging snel verlopen. Hierdoor komt dioxaan in de 

atmosfeer terecht, waar het zeer snel zal afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 


dioxaan met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof die een 







144



3.7.11 Ethanol 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor ethanol heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Ethanol is immers een licht ontvlambare stof die kankerverwekkend is. Bovendien is voor 

ethanol bewijsmateriaal voor hormoonverstoring opgenomen in de ED-North databank, die opgesteld 

werd in het kader van een wetenschappelijk onderzoeksprogramma van het federale wetenschapsbeleid 

in België. 

Ethanol - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van ethanol via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de atmosfeer 

terecht en zal daar vrij snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die 

eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van de vluchtige organische stof ethanol met 








Daarnaast zal ethanol in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken worden. Deze 




waterorganismen. Daarnaast adsorbeert deze stof aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten 


Ethanol - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Ethanol zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt ethanol in de atmosfeer terecht, waar het vrij snel zal afbreken onder invloed van vrije 


vluchtige organische stof ethanol met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een 







Daarnaast zal ethanol in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 




Het ethanol dat aanwezig blijft in de RWZI zal adsorberen aan het slib, met een verhoogd slibgehalte tot 

gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

145



3.7.12 Ethylacetaat 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor ethylacetaat heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Ethylacetaat is immers een licht ontvlambare stof die irriterend is voor de ogen. 

Herhaalde blootstelling via de huid kan een droge of een gebarsten huid veroorzaken, dampen van 

ethylacetaat kunnen slaperigheid en duizeligheid veroorzaken. 

Ethylacetaat - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van ethylacetaat via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de atmosfeer 

terecht en zal daar vrij snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die 

eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van de vluchtige organische stof ethylacetaat met 








Het ethyacetaat dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch afgebroken 





Ethylacetaat - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Ethylacetaat zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt ethylacetaat in de atmosfeer terecht, waar het vrij snel zal afbreken onder invloed van 


de vluchtige organische stof ethylacetaat met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is 







Het ethylacetaat dat in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) aanwezig blijft zal 




3.7.13 Ethyleenglycol 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor ethyleenglycol heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Ethyleenglycol is immers schadelijk bij opname door de mond. 

146



Ethyleenglycol - overschrijding bij lozing naar OW 

In het ontvangende oppervlaktewater zal ethyleenglycol snel biologisch afgebroken worden. Deze 





Ethyleenglycol - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Ethyleenglycol zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 




3.7.14 Ethyleenglycolmonobutylether 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor ethyleenglycolmonobutylether heeft een verhoogde 

impact op de mens en het milieu. Ethyleenglycolmonobutylether is immers schadelijk bij inademing, bij 

opname door de mond en bij contact met de huid. Deze stof is tevens irriterend voor de ogen en de huid. 

Ethyleenglycolmonobutylether is niet classificeerbaar met betrekking tot humane carcinogeniciteit. Dit 

betekent dat niet kan uitgesloten worden dat blootstelling aan ethyleenglycolmonobutylether 


Ethyleenglycolmonobutylether is opgenomen in de 4 e prioriteitlijst van de Europese Verordening (EEG) 




Ethyleenglycolmonobutylether - overschrijding bij lozing naar OW 

In het ontvangende oppervlaktewater zal ethyleenglycolmonobutylether snel biologisch afgebroken 





Ethyleenglycolmonobutylether - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Ethyleenglycolmonobutylether zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd 




3.7.15 Ethyleenglycolmonoethylether 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor ethyleenglycolmonoethylether heeft een verhoogde 

impact op de mens en het milieu. Ethyleenglycolmonomethylether is immers een giftige stof die de 

vruchtbaarheid kan schaden en het ongeboren kind kan schaden. Deze ontvlambare stof is bovendien 

schadelijk bij inademing, bij opname door de mond en bij contact met de huid. 

147



Ethyleenglycolmonoethylether is opgenomen in de 2 e prioriteitlijst van de Europese Verordening (EEG) 




Ethyleenglycolmonoethylether - overschrijding bij lozing naar OW 

In het ontvangende oppervlaktewater zal ethyleenglycolmonoethylether snel biologisch afgebroken 





Ethyleenglycolmonoethylether - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Ethyleenglycolmonoethylether zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd 




3.7.16 Ethyleenglycolmonomethylether 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor ethyleenglycolmonomethylether heeft een verhoogde 

impact op de mens en het milieu. Ethyleenglycolmonomethylether is immers een giftige stof die de 

vruchtbaarheid kan schaden en het ongeboren kind kan schaden. Deze ontvlambare stof is bovendien 

schadelijk bij inademing, bij opname door de mond en bij contact met de huid. 

Ethyleenglycolmonomethylether - overschrijding bij lozing naar OW 

In het ontvangende oppervlaktewater zal ethyleenglycolmonomethylether snel biologisch afgebroken 





Ethyleenglycolmonomethylether - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Ethyleenglycolmonomethylether zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd 




3.7.17 Isobutanol 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor isobutanol heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Isobutanol is een ontvlambare stof die irriterend is voor de ademhalingswegen en de huid. 

Blootstelling aan isobutanol houdt gevaar voor ernstig oogletsel in. Blootstelling aan dampen van deze 

stof kunnen slaperigheid en duizeligheid veroorzaken. 

148



Isobutanol - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van isobutanol via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de atmosfeer 


eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van de vluchtige organische stof isobutanol met 








Het isobutanol dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch afgebroken 





Isobutanol - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Isobutanol zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt isobutanol in de atmosfeer terecht, waar het snel zal afbreken onder invloed van vrije 


vluchtige organische stof isobutanol met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon 







Het isobutanol dat aanwezig blijft in de ontvangende RWZI zal verwijderd worden door biologische 



3.7.18 Isopropanol 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor isopropanol heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Isopropanol is immers een licht ontvlambare stof die irriterend is voor de ogen. 

Blootstelling aan dampen van isopropanol kunnen slaperigheid en duizeligheid veroorzaken. Bovendien is 

isopropanol niet classificeerbaar met betrekking tot humane carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan 

uitgesloten worden dat blootstelling aan isopropanol kankerverwekkend is. 

Isopropanol - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van isopropanol via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de atmosfeer 


eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van de vluchtige organische stof isopropanol met 


effect heeft op de mens, ecosystemen en materialen. 

149








Het isopropanol dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch afgebroken 





Isopropanol - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Isopropanol zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt isopropanol in de atmosfeer terecht, waar het snel zal afbreken onder invloed van vrije 


vluchtige organische stof isopropanol met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon 







Het isopropanol dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft zal verwijderd worden door biologische 



3.7.19 Methanol 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor methanol heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Methanol is immers een licht ontvlambare stof. Ze is giftig bij inademing, opname door de 

mond en aanraking met de huid. Bovendien is er gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij 

inademing, aanraking met de huid en opname door de mond. 

Methanol-overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van methanol via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de atmosfeer 

terecht en zal daar met matige snelheid afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 


methanol met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof die een 







150



Het methanol dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch afgebroken 





Methanol-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Methanol zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt methanol in de atmosfeer terecht, waar het met amtige snelheid zal afbreken onder 

invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De 

reactie van de vluchtige organische stof methanol met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op 







Het methanol dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft zal verwijderd worden door biologische 



3.7.20 Methylacetaat 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor methylacetaat heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Methylacetaat is immers een licht ontvlambare stof die irriterend is voor de ogen. 

Herhaalde blootstelling aan deze stof via de huid kan een droge of gebarsten huid veroorzaken. 

Blootstelling aan dampen van methylacetaat kan slaperigheid en duizeligheid veroorzaken. 

Methylacetaat is opgenomen in de 1 e prioriteitlijst van de Europese Verordening (EEG) Nr. 793/93. De 




Methylacetaat-overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van methylacetaat via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 



afstand getransporteerd worden en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. De reactie 

van de vluchtige organische stof methylacetaat met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op 







151



Het methylacetaat dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch 





Methylacetaat-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Methylacetaat zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt methylacetaat in de atmosfeer terecht, waar het traag zal afbreken onder invloed van vrije 



geografisch gebied effecten veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof methylacetaat met 








Methylacetaat zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 




3.7.21 Methylethylketon (MEK) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor methylethylketon heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Methylethylketon is immers een licht ontvlambare stof die irriterend is voor de ogen. 

Herhaalde blootstelling aan deze stof via de huid kan een droge of gebarsten huid veroorzaken. 

Blootstelling aan dampen van methylethylketon kan slaperigheid en duizeligheid veroorzaken. 

Methylethylketon-overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van methylethylketon via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 

atmosfeer terecht en zal daar met matige snelheid afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer 

reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van de vluchtige 

organische stof methylethylketon met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een 







Het methylethylketon dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch 





152



Methylethylketon-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Methylethylketon zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden 


Hierdoor komt methylethylketon in de atmosfeer terecht, waar het met matige snelheid zal afbreken 


zijn). De reactie van de vluchtige organische stof methylethylketon met radicalen kan ozonvorming 








Het methylethylketon dat aanwezig blijft in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) zal 




3.7.22 Methylisobutylketon (MIBK) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor methylisobutylketon heeft een verhoogde impact op 

de mens en het milieu. Methylisobutylketon is immers een licht ontvlambare stof die schadelijk is bij 

inademing. Daarnaast is deze stof irriterend voor de ademhalingswegen en de ogen. Bovendien kan 

herhaalde blootstelling aan deze stof via de huid een droge of gebarsten huid veroorzaken. 

Methylisobutylketon-overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van methylisobutylketon via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 



methylisobutylketon met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende 







Het methylisobutylketon dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch 





Methylisobutylketon-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Methylisobutylketon zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden 


153



Hierdoor komt methylisobutylketon in de atmosfeer terecht, waar het met matige snelheid zal afbreken 


zijn). De reactie van de vluchtige organische stof methylisobutylketon met radicalen kan ozonvorming 








Het methylisobutylketon dat aanwezig blijft in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) zal 




3.7.23 MTBE 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor MTBE heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. MTBE is een licht ontvlambare stof die irriterend is voor de huid. Bovendien is MTBE niet 


worden dat blootstelling aan MTBE kankerverwekkend is. 

MTBE is opgenomen in de 3 e prioriteitlijst van de Europese Verordening (EEG) Nr. 793/93. De 



vragen speciale aandacht wegens hun mogelijke effecten op lange termijn. Voor MTBE is bewijsmateriaal 

voor hormoonverstoring opgenomen in de ED-North databank, die opgesteld werd in het kader van een 

wetenschappelijk onderzoeksprogramma van het federale wetenschapsbeleid in België. 

MTBE-overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van MTBE via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de atmosfeer 


eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van de vluchtige organische stof MTBE met 








MTBE is persistent in oppervlaktewater. Dit betekent dat het MTBE dat in het oppervlaktewater aanwezig 

blijft over een lange afstand kan getransporteerd worden en bijgevolg over een groter geografisch gebied 


154



MTBE-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

MTBE zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt MTBE in de atmosfeer terecht, waar het snel zal afbreken onder invloed van vrije radicalen 

(zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van de vluchtige 

organische stof MTBE met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende 







Het MTBE dat aanwezig blijft in de ontvangende RWZI zal bijna niet verwijderd worden uit het 

afvalwater. Dit betekent dat MTBE grotendeels via het effluent van de RWZI terug in het 

oppervlaktewater zal terechtkomen. MTBE is persistent in oppervlaktewater. Dit betekent dat het MTBE 

dat terug in het oppervlaktewater terecht komt over een lange afstand kan getransporteerd worden en 

bijgevolg over een groter geografisch gebied effecten kan veroorzaken. 

3.7.24 Propylacetaat 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor propylacetaat heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Propylacetaat is immers een licht ontvlambare stof, die irriterend is voor de ogen. 

Herhaalde blootstelling aan deze stof kan een droge of gebarsten huid veroorzaken. Blootstelling aan 

dampen van propylacetaat kan slaperigheid en duizeligheid veroorzaken. 

Propylacetaat-overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van propylacetaat via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 



propylacetaat met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof die 

een schadelijk effect heeft op de mens, ecosystemen en materialen. Het inademen van lucht waarin veel 

ozon zit, kan leiden tot luchtwegklachten en een verminderde werking van de longen. Herhaalde 





Het propylacetaat dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch afgebroken 





Propylacetaat-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Propylacetaat zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt propylacetaat in de atmosfeer terecht, waar het snel zal afbreken onder invloed van vrije 


155



De reactie van de vluchtige organische stof propylacetaat met radicalen kan ozonvorming bevorderen. 







Het propylacetaat dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft zal verwijderd worden door biologische 



3.7.25 Propyleenglycol 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor propyleenglycol heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Deze stof is immers irriterend voor de ogen en voor de huid. 

Propyleenglycol - overschrijding bij lozing naar OW 

Propyleenglycol zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken worden. Deze 





Propyleenglycol - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Propyleenglycol zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 




3.7.26 Pyridine 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor pyridine heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Pyridine is immers een licht ontvlambare stof die schadelijk is bij inademing, opname door de 

mond en aanraking met de huid. Bovendien is pyridine niet classificeerbaar met betrekking tot humane 

carcinogeniciteit. 

Pyridine-overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van pyridine via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de atmosfeer 



worden en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. De reactie van de vluchtige 

organische stof pyridine met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een 




werking van de longen. 

156






Het pyridine dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch afgebroken 





Pyridine-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Pyridine zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt pyridine in de atmosfeer terecht, waar het vrij traag zal afbreken onder invloed van vrije 



geografisch gebied effecten veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof pyridine met 








Het pyridine dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft zal verwijderd worden door biologische afbraak. 

Dit gebeurt veelal snel door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan 

leiden tot het nodig zijn van extra beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. 

3.7.27 Sec-butanol 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor sec-butanol heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Sec-butanol is immers een ontvlambare stof die irriterend is voor de ogen en de 

ademhalingswegen. Blootstelling aan dampen van sec-butanol kan slaperigheid en duizeligheid 

veroorzaken. 

Sec-butanol-overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van sec-butanol via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de atmosfeer 


eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De reactie van de vluchtige organische stof sec-butanol met 








157



Het sec-butanol dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch afgebroken 





Sec-butanol-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Sec-butanol zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt sec-butanol in de atmosfeer terecht, waar het snel zal afbreken onder invloed van vrije 


vluchtige organische stof sec-butanol met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon 







Het sec-butanol dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft zal verwijderd worden door biologische 



3.7.28 tert-butanol 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor tert-butanol heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Tert-butanol is immers een licht ontvlambare stof die schadelijk is bij inademing. 

Tert-butanol-overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van tert-butanol via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de atmosfeer 



worden en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. De reactie van de vluchtige 

organische stof tert-butanol met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een 







Het tert-butanol dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal met matige snelheid 





158



Tert-butanol-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Tert-butanol zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt tert-butanol in de atmosfeer terecht, waar het traag zal afbreken onder invloed van vrije 



geografisch gebied effecten veroorzaken. De reactie van de vluchtige organische stof tert-butanol met 








Het tert-butanol dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft zal verwijderd worden door biologische 



3.7.29 Tetrahydrofuraan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor tetrahydrofuraan heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Tetrahydrofuraan is immers een licht ontvlambare stof die ontplofbare peroxiden kan 

vormen. Deze stof is irriterend voor de ogen en de ademhalingswegen. 

Tetrahydrofuraan-overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van tetrahydrofuraan via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 



tetrahydrofuraan met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is ozon een vervuilende stof 







Het tetrahydrofuraan dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch 

afgebroken worden als er voldoende zuurstof aanwezig is in het oppervlaktewater. De biologische 



leiden en vanaf een bepaalde concentratie zelfs tot sterfte van vissen of andere waterorganismen. Indien 

er weinig zuurstof aanwezig is in het oppervlaktewater zal tetrahydrofuraan niet afgebroken worden door 

biologische processen. Deze stof kan dan over een langere afstand getransporteerd worden in het 


159



Tetrahydrofuraan-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Tetrahydrofuraan zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden 


Hierdoor komt tetrahydrofuraan in de atmosfeer terecht, waar snel zal afbreken onder invloed van vrije 


vluchtige organische stof tetrahydrofuraan met radicalen kan ozonvorming bevorderen. Op leefniveau is 







Het tetrahydrofuraan dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft zal verwijderd worden door biologische 



160



3.8 ORGANOFOSFORPESTICIDEN 

3.8.1 Azinfos-ethyl 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor azinfos-ethyl heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Azinfos-ethyl is immers giftig bij aanraking met de huid en zelfs zeer giftig bij 



Azinfos-ethyl staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. Deze stof is ook opgenomen in de Noordzeeconferenties (50% tot 70% 


generatie). 

Azinfos-ethyl - overschrijding bij lozing naar OW 

Azinfos-ethyl zal in het ontvangende oppervlaktewater matig biologisch afgebroken worden. Deze 





Deze stof adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de 


Azinfos-ethyl - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Azinfos-ethyl zal in de RWZI verwijderd worden door een combinatie van biologische afbraak en adsorptie 

aan het slib. De biologische afbraak gebeurt door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof 


werking van de RWZI. Adsorptie aan het actief slib leidt tot een verhoogd slibgehalte. Dit betekent dat er 

meer slib moet verwijderd worden. 

3.8.2 Azinfos-methyl 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor azinfos-methyl heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Azinfos-methyl is immers zeer giftig bij inademing en bij opname door de mond. 

Daarnaast is deze stof giftig bij aanraking met de huid en kan daarbij ook overgevoeligheid veroorzaken. 

Bovendien is deze milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in het water levende organismen, ze kan in het 


Azinfos-methyl staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. Deze stof is ook opgenomen in de Noordzeeconferenties (50% tot 70% 


generatie). 

161



Azinfos-methyl - overschrijding bij lozing naar OW 

Azinfos-ethyl zal in het ontvangende oppervlaktewater matig afgebroken worden door biologische en 

niet-biologische processen. De biologische afbraak gebeurt door micro-organismen die daarvoor de 



vissen of andere waterorganismen leiden. 

Deze stof adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de 


Azinfos-methyl - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Azinfos-methyl zal in de RWZI verwijderd worden door een combinatie van biologische afbraak en 

adsorptie aan het slib. De biologische afbraak gebeurt door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor 


verstoorde werking van de RWZI. Adsorptie aan het actief slib leidt tot een verhoogd slibgehalte. Dit 

betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

3.8.3 Bromophos 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor bromophos heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Bromophos is immers een stof die schadelijk is bij opname door de mond. Bovendien is 

deze milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in het water levende organismen en kan ze in het aquatisch 

milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. 

Bromophos - overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van bromophos via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de mate 



sedimenten verloopt vervluchtiging snel. Bromophos komt dan in de atmosfeer terecht in de dampfase, 

waar het zeer snel afgebroken wordt onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die 

eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn) en onder invloed van zonlicht. 

Het bromophos dat in het ontvangende oppervlaktewater aanwezig blijft zal snel afgebroken worden door 

biologische processen. De biologische afbraak gebeurt door micro-organismen die daarvoor de aanwezige 




Deze stof accumuleert sterk in aquatische organismen, zodat er een grote kans is op doorvergiftiging 

naar hogere organismen zoals de mens. Bromophos adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en 


Bromophos -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Bromophos zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door een 

combinatie van vervluchtiging, vooral in zones die extra belucht worden (b.v. de beluchtingsbekkens van 

de RWZI), van biologische afbraak en van adsorptie aan het actief slib. 

162



Het bromophos dat in de atmosfeer terechtkomt, zal zeer snel afbreken onder invloed van vrije radicalen 

(zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn) en onder invloed van zonlicht. 

Het bromophos dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft zal enerzijds verwijderd worden door 



werking van de RWZI. Anderzijds zal het bromophos dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft 

adsorberen aan het slib, wat aanleiding geeft tot een verhoogd slibgehalte. Dit betekent dat er meer slib 


3.8.4 Bromophos-ethyl 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor bromophos-ethyl heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Bromophos-ethyl is immers schadelijk bij aanraking met de huid en giftig bij opname 

door de mond. Bovendien is deze milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in het water levende organismen 

en kan ze in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. 

Bromophos-ethyl - overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van bromophos-ethyl via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de 



en sedimenten verloopt vervluchtiging snel. Bromophos-ethyl komt dan in de atmosfeer terecht in de 

dampfase en gebonden aan deeltjes. Het bromophos-ethyl in de dampfase zal zeer snel afbreken onder 

invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Het 

bromophos-ethyl dat geadsorbeerd is aan stofdeeltjes zal uit de lucht verwijderd worden door uitval van 

deze stofdeeltjes of via neerslag. Aldus kan een gedeelte van het bromophos-ethyl terug in het 

oppervlaktewater terechtkomen. 

Het bromophos-ethyl dat in het ontvangende oppervlaktewater aanwezig blijft zal snel afgebroken 

worden door biologische processen. De biologische afbraak gebeurt door micro-organismen die daarvoor 

de aanwezige zuurstof in het oppervlaktewater gebruiken. Hierdoor daalt de zuurstofconcentratie van de 




naar hogere organismen zoals de mens. Bromophos-ethyl adsorbeert aan de aanwezige zwevende 


Bromophos-ethyl - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Bromophos-ethyl zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 


van de RWZI), van biologische afbraak en van adsorptie aan het actief slib. 

Het bromophos-ethyl dat in de atmosfeer terechtkomt, zal zeer snel afbreken onder invloed van vrije 

radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Het bromophos-ethyl 

dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft zal enerzijds verwijderd worden door biologische afbraak. Dit 

gebeurt veelal snel door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Enerzijds kan dit 

leiden tot het nodig zijn van extra beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. 

Anderzijds zal het bromophos-ethyl dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft adsorberen aan het slib, 

wat aanleiding geeft tot een verhoogd slibgehalte. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

163



3.8.5 Chloorfenvinphos 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor chloorfenvinphos heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Chloorfenvinphos is immers giftig bij aanraking met de huid. Daarnaast is deze stof 

zeer giftig bij opname door de mond. Verder is deze stof opgenomen in de communautaire strategie voor 

hormoonontregelaars (COM(2001)262). Dit betekent dat er een vermoeden bestaat dat chloorfenvinphos 

een hormoonverstorende werking heeft. Voor deze stof is bewijsmateriaal voor hormoonverstoring 

opgenomen in de ED-North databank die opgesteld werd in het kader van een wetenschappelijk 

onderzoeksprogramma van het federale wetenschapsbeleid in België. Bovendien is deze milieugevaarlijke 

stof zeer giftig voor in het water levende organismen en kan in het aquatisch milieu op lange termijn 


Chloorfenvinphos is een prioritaire stof volgens Bijlage X bij de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. De 



Chloorfenvinphos - overschrijding bij lozing naar OW 

Chloorfenvinphos zal in het ontvangende oppervlaktewater met matige snelheid biologisch afgebroken 





Daarnaast adsorbeert chloorfenvinphos aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat 


Chloorfenvinphos - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Chloorfenvinphos zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 



verstoorde werking van de RWZI. Daarnaast zal het chloorfenvinphos in de RWZI adsorberen aan het 

slib, met een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

3.8.6 Chlorpyrifos 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor chlorpyrifos heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Chlorpyrifos is immers giftig bij opname door de mond. Verder is deze stof opgenomen in 

de communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262). Dit betekent dat er een 

vermoeden bestaat dat chlorpyrifos een hormoonverstorende werking heeft. Voor deze stof is 



Bovendien is deze milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in het water levende organismen en kan ze in het 


Deze stof staat ter evaluatie met het oog op een eventuele aanwĳzing als “prioritaire gevaarlĳke stof” 

onder de Kaderrichtlijn Water (2000/60/EG). Deze subcategorie van stoffen vormt een nog groter risico 

dan de “prioritaire stoffen op het gebied van het waterbeleid”. 

164



De Kaderrichtlijn water voorziet dat maatregelen worden getroffen om te komen tot de stapsgewijze 

vermindering van lozingen, emissies en verliezen van deze stoffen. 

Chlorpyrifos - overschrijding bij lozing naar OW 

Chlorpyrifos zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken worden. Deze 





Chlorpyrifos accumuleert matig tot sterk in aquatische organismen, zodat er een grote kans is op 



Chlorpyrifos - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Chlorpyrifos zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 



werking van de RWZI. Daarnaast zal het chlorpyrifos in de RWZI adsorberen aan het slib, met een 


3.8.7 Chlorpyrifos-methyl 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor chlorpyrifos-methyl heeft een verhoogde impact op 

de mens en het milieu. Chlorpyrifos-methyl is immers een irriterende stof die overgevoeligheid kan 

veroorzaken bij contact met de huid. Bovendien is deze milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in het water 

levende organismen en kan ze in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. 

Chlorpyrifos-methyl - overschrijding bij lozing naar OW 

Chlorpyrifos-methyl zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch zal afgebroken worden. 





Chlorpyrifos-methyl accumuleert matig in aquatische organismen, zodat er een kans is op doorvergiftiging 

naar hogere organismen zoals de mens. Daarnaast adsorbeert deze stof aan de aanwezige zwevende 


Chlorpyrifos-methyl - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Chlorpyrifos-methyl zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 



werking van de RWZI. Daarnaast zal het chlorpyrifos-methyl in de RWZI adsorberen aan het slib, met 


165



3.8.8 Diazinon 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor diazinon heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Diazinon is immers schadelijk bij opname door de mond. Deze milieugevaarlijke stof (N) is 

zeer giftig voor in het water levende organismen en kan in het aquatisch milieu op lange termijn 


Onder de communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262) wordt diazinon 

beschouwd als een stof met bewijsmateriaal voor hormoonontregeling of potentiële hormoonontregeling, 

waarvoor in het kader van bestaande wetgeving al een regulering geldt of momenteel wordt overwogen. 

Bovendien is voor deze stof bewijsmateriaal voor hormoonverstoring opgenomen in de ED-North 



Diazinon - overschrijding bij lozing naar OW 

Diazinon wordt snel verwijderd uit oppervlaktewater door afbraak onder invloed van zonlicht. Daarnaast 

wordt deze stof in het ontvangende oppervlaktewater met matige snelheid biologisch afgebroken. Deze 





Diazinon - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Diazinon zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door afbraak 

onder invloed van zonlicht. Daarnaast zal deze stof er verwijderd worden door biologische afbraak. Dit 

gebeurt met matige snelheid door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit 


3.8.9 Dichloorvos 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor dichloorvos heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Dichloorvos is immers giftig bij aanraking met de huid en bij opname door de mond. Bij 

contact met de huid kan dichloorvos overgevoeligheid veroorzaken. Daarnaast is deze stof zeer giftig bij 

inademing. Verder is dichloorvos mogelijks kankerverwekkend. Bovendien is deze milieugevaarlijke stof is 

zeer giftig voor in het water levende organismen. 

Dichloorvos staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

Dichloorvos - overschrijding bij lozing naar OW 

Dichloorvos zal in het ontvangende oppervlaktewater snel afgebroken worden door biologische en niet 





166



Dichloorvos - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Dichloorvos zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 




3.8.10 Dimethoaat 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor dimethoaat heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Dimethoaat is immers schadelijk bij aanraking met de huid en bij opname door de mond. 

Onder de communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262) wordt dimethoaat 

beschouwd als een stof met bewijsmateriaal voor hormoonontregeling of potentiële hormoonontregeling, 


Dimethoaat staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

Dimethoaat - overschrijding bij lozing naar OW 

Dimethoaat zal in het ontvangende oppervlaktewater slechts traag afgebroken worden door biologische 

processen. Deze stof kan bijgevolg over een lange afstand getransporteerd worden in het 


Dimethoaat - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Gezien dimethoaat niet zal vervluchtigen uit de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI), dat 

deze stof evenmin adsorbeert aan het actief slib en dat dimethoaat weinig afgebroken wordt door microorganismen 

in de RWZI, zal deze stof in beperkte mate verwijderd worden uit het afvalwater. Dit 

betekent dat dimethoaat grotendeels via het effluent van de RWZI terug in het oppervlaktewater zal 

terechtkomen. Deze stof kan bijgevolg over een lange afstand getransporteerd worden in het 


3.8.11 Disulfoton 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor disulfoton heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Disulfoton is immers zeer giftig bij aanraking met de huid en bij opname door de mond. 



Disulfoton staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 



Disulfoton - overschrijding bij lozing naar OW 

Disulfoton zal in het ontvangende oppervlaktewater verwijderd worden door een combinatie van 

biologische afbraakprocessen en vervluchtiging. De biologische afbraak gebeurt door micro-organismen 

die daarvoor de aanwezige zuurstof in het oppervlaktewater gebruiken. 

167





De mate van vervluchtiging van disulfoton via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de mate 



sedimenten verloopt vervluchtiging snel. Disulfoton komt dan in de atmosfeer terecht in de dampfase 

waar het snel zal afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in 

de atmosfeer aanwezig zijn). 

Disulfoton accumuleert matig in aquatische organismen, zodat er een kans is op doorvergiftiging naar 

hogere organismen zoals de mens. Daarnaast adsorbeert disulfoton aan de aanwezige zwevende stoffen 

en sedimenten zodat effecten naar de waterbodem kunnen optreden. 

Disulfoton - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Disulfoton zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door een 



Het disulfoton dat in de atmosfeer terechtkomt, zal snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer 

reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Het disulfoton dat in de 

ontvangende RWZI aanwezig blijft zal enerzijds verwijderd worden door biologische afbraak. Dit gebeurt 

veelal snel door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan leiden tot het 

nodig zijn van extra beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. Anderzijds zal het 

disulfoton dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft adsorberen aan het slib, wat aanleiding geeft tot 

een verhoogd slibgehalte. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

3.8.12 Ethoprofos 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor ethoprofos heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Ethoprofos is immers giftig bij opname door de mond en zeer giftig bij inademing en bij 

aanraking met de huid. Bij contact met de huid kan deze stof bovendien overgevoeligheid veroorzaken. 



Ethoprofos - overschrijding bij lozing naar OW 

Ethoprofos zal in het ontvangende oppervlaktewater met beperkte snelheid biologisch afgebroken 





Ethoprofos - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Ethoprofos zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 




168



3.8.13 Fenitrothion 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor fenitrothion heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Fenitrothion is immers schadelijk bij opname door de mond. Deze milieugevaarlijke stof is 

bovendien zeer giftig voor in het water levende organismen, ze kan in het aquatisch milieu op lange 

termijn schadelijke effecten veroorzaken. 

Fenitrothion staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. Fenitrothion is ook opgenomen in de Noordzeeconferenties (50% tot 70% 


generatie). 

Fenitrothion - overschrijding bij lozing naar OW 

Fenitrothion zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch zal afgebroken worden. Deze 




waterorganismen. Deze stof wordt ook snel verwijderd door afbraak onder invloed van zonlicht. 

Fenitrothion accumuleert weinig tot matig in aquatische organismen, zodat er kans is op doorvergiftiging 

naar hogere organismen zoals de mens. Daarnaast adsorbeert fenitrothion aan de aanwezige zwevende 


Fenitrothion - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Fenitrothion zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 



werking van de RWZI. Daarnaast zal fenitrothion adsorberen aan het slib, met een verhoogd slibgehalte 

tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

3.8.14 Fenthion 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor fenthion heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Fenthion is immers schadelijk bij aanraking met de huid en bij opname door de mond. 

Bovendien houdt deze giftige stof gevaar in voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige 

blootstelling via opname door de mond. Deze stof is ook giftig bij inademing. Voor fenthion is 



Ten slotte is deze milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in het water levende organismen, ze kan in het 


Fenthion staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 


van Vlarem II. Fenthion is ook opgenomen in de Noordzeeconferenties (50% tot 70% emissiereductie 

naar water en lucht t.o.v. 1985, nulinbreng in de Noordzee binnen de termijn van één generatie). 

169



Fenthion - overschrijding bij lozing naar OW 

Fenthion zal in het ontvangende oppervlaktewater snel afgebroken worden door biologische processen en 

onder invloed van zonlicht. De biologische afbraak gebeurt door micro-organismen die daarvoor de 




Fenthion - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Fenthion zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door biologische 

afbraak en onder invloed van zonlicht. De biologische afbraak gebeurt veelal snel door micro-organismen 

in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan leiden tot het nodig zijn van extra beluchting in de 


3.8.15 Fonofos 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor fonofos heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Fonofos is immers zeer giftig bij aanraking met de huid en bij opname door de mond. 



Fonofos - overschrijding bij lozing naar OW 

Fonofos wordt uit het oppervlaktewater verwijderd door een combinatie van vervluchtiging en 

biodegradatie. De mate van vervluchtiging van fonofos via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van 

de mate waarin zwevende stoffen en sedimenten aanwezig zijn: indien er veel zwevende stoffen en 


en sedimenten verloopt vervluchtiging snel. Fonofos komt dan in de atmosfeer terecht in de dampfase en 

gebonden aan deeltjes. Het fonofos in de dampfase zal snel afbreken onder invloed van vrije radicalen 

(zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Het fonfos dat geadsorbeerd is 

aan stofdeeltjes zal uit de lucht verwijderd worden door uitval van deze stofdeeltjes of via neerslag. Aldus 

kan een gedeelte van het fonofos terug in het oppervlaktewater terechtkomen. 

Het fonofos dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch afgebroken 





Fonofos accumuleert matig in aquatische organismen, zodat er een kans is op doorvergiftiging naar 

hogere organismen zoals de mens. Daarnaast zal fonofos adsorberen aan de aanwezige zwevende 


Fonofos - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Fonofos zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door een 



Het fonofos dat in de atmosfeer terechtkomt, zal snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer 

reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). 

170



Het fonofos dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft zal enerzijds verwijderd worden door biologische 



Anderzijds zal het fonofos dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft adsorberen aan het slib, wat 

aanleiding geeft tot een verhoogd slibgehalte. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

3.8.16 Malathion 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor malathion heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Malathion is schadelijk bij opname door de mond. Bovendien is deze milieugevaarlijke stof 

is zeer giftig voor in het water levende organismen, ze kan in het aquatisch milieu op lange termijn 


Malathion staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 


van Vlarem II. Malathion is ook opgenomen in de Noordzeeconferenties (50% tot 70% emissiereductie 


Voor malathion is bewijsmateriaal voor hormoonverstoring opgenomen in de ED-North databank, die 

opgesteld werd in het kader van een wetenschappelijk onderzoeksprogramma van het federale 

wetenschapsbeleid in België. 

Malathion-overschrijding bij lozing naar OW 

Malathion zal in het ontvangende oppervlaktewater snel afgebrioken worden door biologische en niet 





Malathion-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Malathion zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 




3.8.17 Methidathion 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor methidathion heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Methidathion is immers schadelijk bij aanraking met de huid en zeer giftig bij 



Methidathion-overschrijding bij lozing naar OW 

Methidation zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken worden. Deze 



171





Methidathion-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Methidathion zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 




3.8.18 Mevinfos 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor mevinfos heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Mevinfos is immers zeer giftig bij aanraking met de huid en opname door de mond. 

Bovendien is deze milieugevaarlijke stof zeer giftig is voor in het water levende organismen, ze kan in het 


Mevinfos staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 


van Vlarem II. Deze stof is opgenomen in de communautaire strategie voor hormoonontregelaars 

(COM(2001)262). Dit betekent dat er een vermoeden bestaat dat mevinfos een hormoonverstorende 

werking heeft. 

Mevinfos-overschrijding bij lozing naar OW 

Mevinfos wordt in de bodem snel biologisch afgebroken. Er kan verondersteld worden dat dit proces in 

water met een gelijkaardige snelheid verloopt. Deze biologische afbraak gebeurt door micro-organismen 



concentratie zelfs tot sterfte van vissen of andere waterorganismen. Mevinfos adsorbeert aan de 


Mevinfos-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Mevinfos zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door biologische 



Daarnaast zal mevinfos in de RWZI adsorberen aan het slib, met een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit 


3.8.19 Parathion-ethyl 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor parathion-ethyl heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Parathion-ethyl is giftig bij aanraking met de huid en is zeer giftig bij inademing en 

bij opname door de mond. Bij langdurige blootstelling via opname door de mond is er gevaar voor 

ernstige schade aan de gezondheid. Bovendien is parathion-ethyl niet classificeerbaar met betrekking tot 

humane carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan uitgesloten worden dat blootstelling aan parathionethyl 

kankerverwekkend is. Ten slotte is deze milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in het water levende 


172



Parathion-ethyl staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. Deze stof is tevens opgenomen in de Noordzeeconferenties (50% tot 70% 


generatie). 

In de communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262) wordt parathion-ethyl 


waarvoor in het kader van bestaande communautaire wetgeving al een regulering geldt of momenteel 

wordt overwogen. Bovendien is er voor deze stof bewijsmateriaal voor hormoonverstoring opgenomen in 

de ED-North databank, die opgesteld werd in het kader van een wetenschappelijk onderzoeksprogramma 

van het federale wetenschapsbeleid in België. 

Parathion-ethyl-overschrijding bij lozing naar OW 

Parathion-ethyl zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken worden. Deze 




waterorganismen. Parathion-ethyl accumuleert weinig tot matig in aquatische organismen, zodat er een 

kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Deze stof adsorbeert aan de 


Parathion-ethyl-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Parathion-ethyl zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 



werking van de RWZI. Daarnaast zal deze stof in de RWZI adsorberen aan het slib, met een verhoogd 


3.8.20 Parathion-methyl 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor parathion-methyl heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Indien parathion-methyl verwarmd wordt dan kan deze stof ontploffen. Deze 

ontvlambare stof is giftig bij aanraking met de huid. Daarnaast is parathion-methyl zeer giftig bij 

inademing en bij opname door de mond. Bij langdurige blootstelling via opname door de mond van deze 

schadelijke stof is er bovendien gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid. Parathion-methyl niet 


worden dat blootstelling aan parathion-methyl kankerverwekkend is. Ten slotte is deze milieugevaarlijke 

stof zeer giftig voor in het water levende organismen, ze kan in het aquatisch milieu op lange termijn 


In de communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262) wordt parathion-methyl 


waarvoor in het kader van bestaande communautaire wetgeving reeds beperkingen gelden of momenteel 

worden overwogen. Er is bewijsmateriaal voor hormoonverstoring opgenomen in de ED-North databank, 

die opgesteld werd in het kader van een wetenschappelijk onderzoeksprogramma van het federale 


173



Parathion-methyl-overschrijding bij lozing naar OW 

Parathion-methyl zal in het ontvangende oppervlaktewater snel afgebroken worden door biologische en 

niet biologische processen. De biologische afbraak gebeurt door micro-organismen die daarvoor de 



vissen of andere waterorganismen. Parathion-methyl accumuleert weinig tot matig in aquatische 

organismen, zodat er een kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Parathionmethyl 

adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de 


Parathion-methyl-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Parathion-methyl zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 



werking van de RWZI. Daarnaast zal parathion-methyl in de RWZI adsorberen aan het slib, met een 


3.8.21 Pirimiphos-methyl 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor pirimiphos-methyl heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Pirimiphos-methyl is immers schadelijk bij aanraking met de huid. Daarnaast is deze 

stof giftig bij opname door de mond. Bovendien is deze milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in het water 

levende organismen, ze kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. 

Pirimiphos-methyl-overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van pirimiphos-methyl via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 

atmosfeer terecht en zal daar in de dampfase snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer 

reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Het pirimiphos-methyl dat aan 

deeltjes gebonden is wordt voornamelijk via droge depositie uit de lucht verwijderd, waarbij het in het 

oppervlaktewater kan terechtkomen. 

Het pirimiphos-methyl dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal slechts traag 



veroorzaken. Deze stof accumuleert sterk in aquatische organismen, zodat er een grote kans is op 

doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Pirimiphos-methyl adsorbeert aan de aanwezige 


Pirimiphos-methyl-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Pirimiphos-methyl zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden 


Hierdoor komt pirimiphos-methyl in de atmosfeer terecht, waar het snel zal afbreken onder invloed van 

vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). 

Het pirimiphos-methyl dat aanwezig blijft in de RWZI zal adsorberen aan het slib, met een verhoogd 


174



3.8.22 Terbufos 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor terbufos heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Terbufos is immers zeer giftig bij aanraking met de huid en bij opname door de mond. 

Bovendien is deze milieugevaarlijke stof is zeer giftig voor in het water levende organismen, ze kan in het 


Terbufos-overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van terbufos via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de mate waarin 

zwevende stoffen en sedimenten aanwezig zijn: indien er veel zwevende stoffen en sedimenten aanwezig 

zijn verloopt vervluchtiging traag, bij een beperkte hoeveelheid zwevende stoffen en sedimenten verloopt 

vervluchtiging snel. Het terbufos zal in de lucht zeer snel afgebroken worden onder invloed van vrije 


Terbufos is snel biodegradeerbaar in de bodem. Er kan verondersteld worden dat dit ook in 

oppervlaktewater het geval is. Deze biologische afbraak gebeurt door micro-organismen die daarvoor de 



vissen of andere waterorganismen. Deze stof wordt ook verwijderd door fotolyse. Deze stof accumuleert 

matig in aquatische organismen, zodat er een kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals 

de mens. Terbufos adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de 


Terbufos -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Terbufos zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door een 



Het terbufos dat in de atmosfeer terechtkomt, zal snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer 

reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Het terbufos dat in de ontvangende 

RWZI aanwezig blijft zal enerzijds verwijderd worden door biologische afbraak. Dit gebeurt veelal snel 


extra beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. Anderzijds zal het terbufos dat 



175



3.9 ORGANOCHLOORPESTICIDEN 

3.9.1 2,3,5,6-tetrachloornitrobenzeen (tecnazeen) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor 2,3,5,6-tetrachloornitrobenzeen (tecnazeen) heeft 

een verhoogde impact op de mens en het milieu. Het is een stof die schadelijk is bij opname door de 

mond en die overgevoeligheid kan veroorzaken bij contact met de huid. 2,3,5,6-tetrachloornitrobenzeen 

is een milieugevaarlijke stof die zeer giftig is voor in het waterorganismen en die in het aquatisch milieu 

op lange termijn schadelijke effecten kan veroorzaken. 

2,3,5,6-Tetrachloornitrobenzeen staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent 

dat de lozing van deze schadelijke stof in het aquatisch milieu dient te worden beëindigd overeenkomstig 


2,3,5,6-tetrachloornitrobenzeen-overschrijding bij lozing naar OW 

2,3,5,6-tetrachloornitrobenzeen zal in oppervlaktewater vooral adsorberen aan zwevende stoffen in water 

en sedimenten, waardoor effecten naar de waterbodem kunnen optreden. 

2,3,5,6-tetrachloornitrobenzeen is sterk accumuleerbaar in waterorganismen, zodat er een kans is op 


2,3,5,6-tetrachloornitrobenzeen is niet biodegradeerbaar in oppervlaktewater. Dit betekent dat het 

2,3,5,6-tetrachloornitrobenzeen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater niet biologisch 

zal afgebroken worden door micro-organismen. Deze stof kan bijgevolg over een lange afstand 


veroorzaken. 

2,3,5,6-tetrachloornitrobenzeen-overschrijding bij lozing naar RWZI 

2,3,5,6-tetrachloornitrobenzeen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd 

worden door adsorptie aan het slib. 

2,3,5,6-tetrachloornitrobenzeen is niet biodegradeerbaar in een RWZI. Dit betekent dat het 2,3,5,6tetrachloornitrobenzeen 

dat aanwezig blijft niet biologisch zal afgebroken worden door micro-organismen 

in de RWZI, en via het effluent in het oppervlaktewater zal terechtkomen. Deze stof kan bijgevolg over 

een lange afstand getransporteerd worden in het oppervlaktewater en over een groter geografisch 


3.9.2 Aldrin 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor aldrin heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Aldrin is immers giftig bij aanraking door de huid en bij opname door de mond. Daarnaast zijn 

bij blootstelling aan deze stof onherstelbare effecten niet uitgesloten. Aldrin is niet classificeerbaar met 


aan deze stof kankerverwekkend is. Bovendien houdt deze giftige stof gevaar voor ernstige schade aan 

de gezondheid in bij langdurige blootstelling via inademing en bij opname door de mond. Ten slotte is 

aldrin een milieugevaarlijke stof, die zeer giftig is voor in het water levende organismen, ze kan in het 


176



Aldrin staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 



Aldrin is opgenomen in de waterverontreiniging gerelateerde internationale verdragen UNEP-POPs 

(stopzetten of reduceren van de emissie van POPs) en de Noordzeeconferenties (50% tot 70% 


generatie). 

Aldrin -overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van aldrin via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de mate waarin 



vervluchtiging snel. Aldrin komt dan in de atmosfeer terecht en zal daar zeer snel afbreken onder invloed 

van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). 

Het aldrin dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch afgebroken 





Deze stof accumuleert sterk in aquatische organismen zodat er kans is op doorvergiftiging naar hogere 

organismen zoals de mens. Aldrin adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat 


Aldrin -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Aldrin zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door een 


de RWZI), en van adsorptie aan het actief slib. Het aldrin dat in de atmosfeer terechtkomt, zal snel 


aanwezig zijn). Het aldrin dat in de RWZI adsorbeert aan het slib, geeft aanleiding tot een verhoogd 


3.9.3 Alfa-hexachloorcyclohexaan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor alfa-hexachloorcyclohexaan heeft een verhoogde 

impact op de mens en het milieu. Deze stof is immers schadelijk bij aanraking met de huid en giftig bij 

opname door de mond. Na blootstelling aan deze stof is het optreden van onherstelbare effecten niet 

uitgesloten. 

Alfa-hexachloorcyclohexaan -overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van alfa-hexachloorcyclohexaan via het wateroppervlak kan snel verlopen. Deze stof komt 

dan in de atmosfeer terecht en zal daar traag afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 



veroorzaken. 

177



Het alfa-hexachloorcyclohexaan dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal matig 





Alfa-hexachloorcyclohexaan accumuleert matig tot sterk in aquatische organismen, zodat er een kans is 

op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Deze stof adsorbeert aan de aanwezige 


Alfa-hexachloorcyclohexaan -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Alfa-hexachloorcyclohexaan zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd 


RWZI). Hierdoor komt alfa-hexachloorcyclohexaan in de atmosfeer terecht, waar het vrij traag zal 


aanwezig zijn). Deze stof kan bijgevolg over een langere afstand getransporteerd worden in de atmosfeer 

en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. 

Het alfa-hexachloorcyclohexaan dat aanwezig blijft in de RWZI zal verwijderd worden door een 

combinatie van biologische afbraak en adsorptie aan het slib. De biologische afbraak gebeurt door microorganismen 

in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan leiden tot het nodig zijn van extra 

beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. Adsorptie aan het actief slib leidt tot 


3.9.4 Beta-hexachloorcyclohexaan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor beta-hexachloorcyclohexaan heeft een verhoogde 

impact op de mens en het milieu. Deze stof is immers schadelijk bij aanraking met de huid en giftig bij 

opname door de mond. Na blootstelling aan deze stof is het optreden van onherstelbare effecten niet 

uitgesloten. 

Beta-hexachloorcyclohexaan is opgenomen in de communautaire strategie voor hormoonontregelaars 

(COM(2001)262). Dit betekent dat er een vermoeden bestaat dat deze stof een hormoonverstorende 

werking heeft. Voor beta-hexachloorcyclohexaan is bewijsmateriaal voor hormoonverstoring opgenomen 



Beta-hexachloorcyclohexaan -overschrijding bij lozing naar OW 

Beta-hexachloorcyclohexaan wordt in het ontvangende oppervlaktewater weinig afgebroken door 

biologische processen. Deze stof kan bijgevolg over een lange afstand getransporteerd worden in het 


Beta-hexachloorcyclohexaan accumuleert matig in aquatische organismen, zodat er een kans is op 

doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Deze stof adsorbeert aan de aanwezige 


178



Beta-hexachloorcyclohexaan -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Indien er geloosd wordt op de riolering met aansluiting op een waterzuiveringsinstallatie, zal betahexachloorcyclohexaan 

verwijderd worden door adsorptie aan het actief slib. Adsorptie aan het actief slib 

leidt tot een verhoogd slibgehalte. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

3.9.5 DDD (o,p’-DDD en p,p’-DDD) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor DDD heeft een verhoogde impact op de mens en het 

milieu. Deze stof is irriterend voor de ogen, de huid en het verteringskanaal. DDD is schadelijk bij 

inslikken en bij adsorptie door de huid. Bovendien is deze stof mogelijks kankerverwekkend. 

DDD is opgenomen in de communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262). Dit 

betekent dat er een vermoeden bestaat dat deze stof een hormoonverstorende werking heeft. Er is 



DDD is een afbraakproduct van DDT. 

DDD - overschrijding bij lozing naar OW 

DDD zal in het ontvangende oppervlaktewater slechts traag afgebroken worden door biologische 



DDD accumuleert sterk in aquatische organismen, zodat er een grote kans is op doorvergiftiging naar 

hogere organismen zoals de mens. DDD adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten 


DDD - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

In de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) zal DDD adsorberen aan het slib, met een 

verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. Het DDD dat niet 

adsorbeert aan het slib wordt slechts traag afgebroken door biologische processen, zodat dit DDD in 

beperkte mate verwijderd wordt uit het afvalwater. Dit betekent dat een gedeelte van het DDD via het 

effluent van de RWZI terug in het oppervlaktewater zal terechtkomen. Deze stof kan bijgevolg over een 



3.9.6 DDE (o,p’-DDE en p,p’-DDE) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor DDE heeft een verhoogde impact op de mens en het 

milieu. Deze stof is immers irriterend voor de ogen, de huid, de ademhalingswegen en het 

verteringskanaal. Bovendien werd in dierproeven aangetoond dat deze stof kankerverwekkend is en dat 

ze bij dieren de voorplanting negatief beïnvloed en het erfelijke materiaal kan veranderen. 

179



DDE is opgenomen in de communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262). Dit 

betekent dat er een vermoeden bestaat dat deze stof een hormoonverstorende werking heeft. Er is 



DDE is een afbraakproduct van DDT. 

DDE - overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van DDE via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de mate waarin 



vervluchtiging snel. DDE komt dan in de atmosfeer terecht in de dampfase en gebonden aan deeltjes. 

Het DDE in de dampfase zal snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen 

die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn) en onder invloed van zonlicht. Het DDE dat geadsorbeerd is 

aan stofdeeltjes zal uit de lucht verwijderd worden door uitval van deze stofdeeltjes of via neerslag. Aldus 

kan een gedeelte van het DDE terug in het oppervlaktewater terechtkomen. 

Het DDE dat in het ontvangende oppervlaktewater aanwezig blijft zal slechts traag afgebroken worden 



Deze stof accumuleert sterk in aquatische organismen, zodat er kans is op doorvergiftiging naar hogere 

organismen zoals de mens. DDE adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat 


DDE - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

DDE zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door een combinatie 

van vervluchtiging, vooral in zones die extra belucht worden (b.v. de beluchtingsbekkens van de RWZI) 

en van adsorptie aan het actief slib. 

Het DDE dat na vervluchtiging uit de ontvangende RWZI in de atmosfeer terechtkomt, zal snel afbreken 


zijn) en onder invloed van zonlicht. Het DDE dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft zal adsorberen 

aan het slib, wat aanleiding geeft tot een verhoogd slibgehalte. Dit betekent dat er meer slib moet 

verwijderd worden. Het DDE dat niet adsorbeert aan het slib wordt slechts traag afgebroken door 

biologische processen, zodat een gedeelte van het DDE via het effluent van de RWZI terug in het 

oppervlaktewater zal terechtkomen. Deze stof kan bijgevolg over een lange afstand getransporteerd 


3.9.7 DDT (o,p’-DDT en p,p’-DDT) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor DDT heeft een verhoogde impact op de mens en het 

milieu. DDT is immers giftig bij opname door de mond. Bij langdurige blootstelling via opname door de 

mond is er bovendien gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid. Verder is deze stof giftig bij 

inslikken en is schadelijk bij adsorptie door de huid en bij inhalatie. Bij blootstelling aan DDT is het 

optreden van onherstelbare effecten niet uitgesloten, DDT is immers mogelijks kankerverwekkend en kan 

mutagene effecten bij de mens veroorzaken. Bovendien kan deze stof de reproductiviteit aantasten. Deze 

milieugevaarlijke stof is zeer schadelijk voor in het water levende organismen, ze kan in het aquatisch 


180



DDT is opgenomen in de waterverontreiniging gerelateerde internationale verdragen UNEP-POPs 

(stopzetten of reduceren van de emissie van POPs) en de Noordzeeconferenties (50% tot 70% 


generatie). In de communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262) wordt p,p’-DDT 

beschouwd als stof met bewijsmateriaal voor hormoonontregeling of potentiële hormoonontregeling 


Zowel voor o,p’-DDT als voor p,p’-DDT is bewijsmateriaal voor hormoonverstoring opgenomen in de ED- 

North databank, die opgesteld werd in het kader van een wetenschappelijk onderzoeksprogramma van 

het federale wetenschapsbeleid in België. 

DDT - overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van DDT via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de mate waarin 



vervluchtiging snel. DDT komt dan in de atmosfeer terecht in de dampfase en gebonden aan deeltjes. 

Het DDT in de dampfase zal snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen 

die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Het DDT dat geadsorbeerd is aan stofdeeltjes zal uit de 

lucht verwijderd worden door uitval van deze stofdeeltjes of via neerslag. Aldus kan een gedeelte van het 

DDT terug in het oppervlaktewater terechtkomen. 

Het DDT dat in het ontvangende oppervlaktewater aanwezig blijft zal slechts traag afgebroken worden 




organismen zoals de mens. DDT adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat 


DDT - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

DDT zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door een combinatie 

van vervluchtiging, vooral in zones die extra belucht worden (b.v. de beluchtingsbekkens van de RWZI) 

en van adsorptie aan het actief slib. 

Het DDT dat na vervluchtiging uit de ontvangende RWZI in de atmosfeer terechtkomt, zal snel afbreken 


zijn). Het DDT dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft zal adsorberen aan het slib, wat aanleiding 

geeft tot een verhoogd slibgehalte. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. Het DDT dat 

niet adsorbeert aan het slib wordt slechts traag afgebroken door biologische processen, zodat een 

gedeelte van het DDT via het effluent van de RWZI terug in het oppervlaktewater zal terechtkomen. 

Deze stof kan dan over een lange afstand getransporteerd worden in het oppervlaktewater en over een 


3.9.8 Delta-hexachloorcyclohexaan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor delta-hexachloorcyclohexaan heeft een verhoogde 

impact op de mens en het milieu. Bij blootstelling aan deze stof zijn onherstelbare effecten immers niet 

uitgesloten. 

181



Delta-hexachloorcyclohexaan -overschrijding bij lozing naar OW 

Delta-hexachloorcyclohexaan zal in het ontvangende oppervlaktewater matig biologisch afgebroken 





Delta-hexachloorcyclohexaan accumuleert matig tot sterk in aquatische organismen, zodat er een kans is 

op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Deze stof adsorbeert aan de aanwezige 


Delta-hexachloorcyclohexaan -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Delta-hexachloorcyclohexaan zal in de RWZI verwijderd worden door een combinatie van biologische 

afbraak en adsorptie aan het slib. De biologische afbraak gebeurt door micro-organismen in de RWZI, die 


verstoorde werking van de RWZI. Adsorptie aan het actief slib leidt tot een verhoogd slibgehalte. Dit 


3.9.9 Dieldrin 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor dieldrin heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Dieldrin is immers giftig bij opname door de mond en zeer giftig bij aanraking met de huid. Bij 

langdurige blootstelling via opname door de mond is er gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid. 

Het optreden van onherstelbare effecten na blootstelling aan deze stof is niet uitgesloten. Dieldrin is 

immers niet classificeerbaar met betrekking tot humane carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan 

uitgesloten worden dat blootstelling aan dieldrin kankerverwekkend is. Deze stof is opgenomen in de 

communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262). Er bestaat bewijsmateriaal voor 

hormoonontregeling of potentiële hormoonontregeling, in het kader van bestaande wetgeving geldt al 

een regulering of wordt momenteel een regulering overwogen. Voor dieldrin is ook bewijsmateriaal voor 

hormoonverstoring opgenomen in de ED-North databank, die opgesteld werd in het kader van een 

wetenschappelijk onderzoeksprogramma van het federale wetenschapsbeleid in België. Bovendien is deze 

milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in het water levende organismen, ze kan in het aquatisch milieu op 


Dieldrin staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 


van Vlarem II. Daarnaast is dieldrin opgenomen in de waterverontreiniging gerelateerde internationale 

verdragen UNEP-POPs (stopzetten of reduceren van de emissie van POPs) en de Noordzeeconferenties 


termijn van één generatie). 

Dieldrin - overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van dieldrin via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de mate waarin 



vervluchtiging snel. Dieldrin komt dan in de atmosfeer terecht in de dampfase en gebonden aan deeltjes. 

Het dieldrin in de dampfase zal snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 

verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn) en onder invloed van zonlicht. 

182



Het dieldrin dat geadsorbeerd is aan stofdeeltjes zal uit de lucht verwijderd worden door uitval van deze 

stofdeeltjes of via neerslag. Aldus kan een gedeelte van het dieldrin terug in het oppervlaktewater 

terechtkomen. 

Het dieldrin dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal slechts traag afgebroken worden 


het oppervlaktewater en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. Dieldrin accumuleert 

sterk in aquatische organismen, zodat er een grote kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen 

zoals de mens. Ten slotte adsorbeert dieldrin aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat 


Dieldrin - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Dieldrin zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door een 


de RWZI) en van adsorptie aan het actief slib. 

Het dieldrin dat in de atmosfeer terechtkomt, zal snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer 

reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn) en onder invloed van zonlicht. Het 

dieldrin dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft zal verwijderd worden door adsorptie aan het slib. 

Dit geeft aanleiding tot een verhoogd slibgehalte zodat er meer slib moet verwijderd worden. 

3.9.10 Endosulfan (alfa-endosulfan en beta-endosulfan) 

Algemeen 

Endosulfan is een mengsel bestaande uit de isomeren alfa-endosulfan en beta-endosulfan die voorkomen 

in verhouding 7:1. Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor endosulfan heeft een verhoogde 

impact op de mens en het milieu. Endosulfan is immers een toxische stof die giftig is bij aanraking met 

de huid en opname door de mond. Daarnaast is deze stof ook irriterend voor de ogen. Bovendien is 

endosulfan zeer giftig voor in het water levende organismen, ze kan in het aquatisch milieu op lange 

termijn schadelijke effecten veroorzaken. Onder de communautaire strategie voor hormoonontregelaars 

(COM(2001)262) wordt endosulfan beschouwd als een stof met bewijsmateriaal voor hormoonontregeling 

of potentiële hormoonontregeling, waarvoor in het kader van bestaande wetgeving al een regulering 

geldt of momenteel wordt overwogen. 

Alfa-endosulfan is een prioritaire stof volgens Bijlage X bij de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. De 



Endosulfan -overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van endosulfan via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de mate 



sedimenten verloopt vervluchtiging snel. Endosulfan komt dan in de atmosfeer terecht in de dampfase en 

gebonden aan deeltjes. Het endosulfan in de dampfase zal snel afbreken onder invloed van vrije 

radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn) en onder invloed van 

zonlicht. Het endosulfan dat geadsorbeerd is aan stofdeeltjes zal uit de lucht verwijderd worden door 

uitval van deze stofdeeltjes of via neerslag. Aldus kan een gedeelte van het endosulfan terug in het 


183



Het endosulfan dat in het ontvangende oppervlaktewater aanwezig blijft zal snel afgebroken worden door 

biologische en niet-biologische processen. De biologische afbraak gebeurt door micro-organismen die 

daarvoor de aanwezige zuurstof in het oppervlaktewater gebruiken. Hierdoor daalt de 


concentratie zelfs tot sterfte van vissen of andere waterorganismen leiden. 


organismen zoals de mens. Endosulfan adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten 


Endosulfan -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Endosulfan zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door een 



Het endosulfan dat in de atmosfeer terechtkomt, zal snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer 


endosulfan dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft zal enerzijds verwijderd worden door biologische 



Anderzijds zal het endosulfan dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft adsorberen aan het slib, wat 


3.9.11 Endosulfansulfaat 

Algemeen 

Endosulfansulfaat is een afbraakproduct van alfa-endosulfan en van beta-endosulfan. Een overschrijding 

van de emissievoorwaarden voor endosulfansulfaat heeft een verhoogde impact op de mens en het 

milieu. Deze stof is immers schadelijk bij inademing en bij opname door de mond. 

Endosulfansulfaat - overschrijding bij lozing naar OW 

Endosulfansulfaat zal in het ontvangende oppervlaktewater met beperkte snelheid biologisch afgebroken 





Endosulfansulfaat accumuleert matig in aquatische organismen, zodat er kans is op doorvergiftiging naar 

hogere organismen zoals de mens. Daarnaast adsorbeert deze stof aan de aanwezige zwevende stoffen 


Endosulfansulfaat - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Endosulfansulfaat zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 

biologische afbraak. Dit gebeurt door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit 


Daarnaast zal endosulfansulfaat adsorberen aan het slib, met een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit 


184



3.9.12 Endrin 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor endrin heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Endrin is immers giftig bij aanraking met de huid en zeer giftig bij opname door de mond. 

Endrin is niet classificeerbaar met betrekking tot humane carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan 

uitgesloten worden dat blootstelling aan endrin kankerverwekkend is. Onder de communautaire strategie 

voor hormoonontregelaars (COM(2001)262) wordt endrin beschouwd als een stof met bewijsmateriaal 

voor hormoonontregeling of potentiële hormoonontregeling, waarvoor in het kader van bestaande 

wetgeving al een regulering geldt of momenteel wordt overwogen. Voor endrin is ook bewijsmateriaal 


wetenschappelijk onderzoeksprogramma van het federale wetenschapsbeleid in België. Bovendien is deze 



Endrin staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 


van Vlarem II. Endrin is ook opgenomen in de waterverontreiniging gerelateerde internationale verdragen 

UNEP-POPs (stopzetten of reduceren van de emissie van POPs) en de Noordzeeconferenties (50% tot 


één generatie). 

Endrin - overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van endrin via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de mate waarin 



vervluchtiging snel. Endrin komt dan in de atmosfeer terecht in de dampfase waar het snel zal afbreken 


zijn) en onder invloed van zonlicht. 

Het endrin dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal slechts traag afgebroken worden 



Endrin accumuleert sterk in aquatische organismen, zodat er een grote kans is op doorvergiftiging naar 

hogere organismen zoals de mens. Daarnaast adsorbeert deze stof aan de aanwezige zwevende stoffen 


Endrin - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Endrin zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door biologische 

afbraak. Dit gebeurt door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan leiden 

tot het nodig zijn van extra beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. Daarnaast 

zal endrin adsorberen aan het slib, met een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib 


185



3.9.13 Gamma-hexachloorcyclohexaan (lindaan) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor gamma-hexachloorcyclohexaan heeft een verhoogde 

impact op de mens en het milieu. Deze stof is immers schadelijk bij inademing en bij aanraking met de 

huid. Daarnaast is deze stof giftig bij opname door de mond: er bestaat gevaar voor ernstige schade aan 

de gezondheid bij langdurige blootstelling via opname door de mond. Verder kan deze stof schadelijk zijn 

via de borstvoeding. Tenslotte is gamma-hexachloorcyclohexaan milieugevaarlijk omdat zij zeer giftig is 

voor in het water levende organismen en in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten 

kan veroorzaken. Deze stof is opgenomen in de communautaire strategie voor hormoonontregelaars 

(COM(2001)262). Er bestaat bewijsmateriaal voor hormoonontregeling of potentiële hormoonontregeling, 

in het kader van bestaande wetgeving geldt al een regulering of wordt momenteel een regulering 

overwogen. Voor gamma-hexachloorcyclohexaan is ook bewijsmateriaal voor hormoonverstoring 

opgenomen in de ED-North databank, die opgesteld werd in het kader van een wetenschappelijk 


Gamma-hexachloorcyclohexaan staat op de OSPAR lijst met stoffen voor welke prioritaire actie moet 

genomen worden. De OSPAR-strategie Gevaarlijke Stoffen heeft tot doel te komen tot een nulemissie van 

gevaarlijke stoffen tegen 2020. Daarnaast is gamma-hexachloorcyclohexaan ook opgenomen in de lijsten 

van de Noordzeeconferenties (50% tot 70% emissiereductie naar water en lucht t.o.v. 1985, nulinbreng 

in de Noordzee binnen de termijn van één generatie). Tenslotte is gamma-hexachloorcyclohexaan een 

prioritaire stof volgens Bijlage X bij de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. De Kaderrichtlijn water voorziet 

dat maatregelen worden getroffen om te komen tot de stapsgewijze vermindering van lozingen, emissies 

en verliezen van deze stof. 

Gamma-hexachloorcyclohexaan -overschrijding bij lozing naar OW 

Gamma-hexachloorcyclohexaan zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken 





Daarnaast vervluchtigt gamma-hexachloorcyclohexaan matig via het wateroppervlak. Deze stof komt dan 

in de atmosfeer terecht en zal daar traag afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 



veroorzaken. 

De mogelijkheid tot bio-accumulatie varieert van weinig tot sterk, in functie van het soort organisme 

(voornamelijk het soort vis). De kans op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens is dus 

sterk afhankelijk van de soort organismen (voornamelijk het soort vissen) die op de plaats van de lozing 

aanwezig zijn. Daarnaast adsorbeert deze stof aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat 


Gamma-hexachloorcyclohexaan -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Gamma-hexachloorcyclohexaan zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd 




186



Daarnaast wordt gamma-hexachloorcyclohexaan in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie 

(RWZI) ook verwijderd door vervluchtiging, vooral in zones die extra belucht worden (b.v. de 

beluchtingsbekkens van de RWZI). Hierdoor komt deze stof in de atmosfeer terecht, waar het traag zal 


aanwezig zijn). Gamma-hexachloorcyclohexaan kan bijgevolg over een langere afstand getransporteerd 

worden in de atmosfeer en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. 

Het gamma-hexachloorcyclohexaan dat aanwezig blijft in de RWZI zal adsorberen aan het slib, met een 


3.9.14 Heptachloor 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor heptachloor heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Heptachloor is immers giftig bij aanraking met de huid en bij opname door de mond. 

Blootstelling aan deze stof houdt bovendien gevaar in voor cumulatieve effecten. Daarnaast is het 

optreden van onherstelbare effecten na blootstelling aan heptachloor niet uitgesloten. Heptachloor is 

immers mogelijks kankerverwekkend. Deze milieugevaarlijke stof is zeer giftig voor in het water levende 


Heptachloor is opgenomen in het waterverontreiniging gerelateerde internationale verdrag UNEP-POP’s 

(stopzetten of reduceren van de emissie van POPs). In de communautaire strategie voor 

hormoonontregelaars (COM(2001)262) wordt heptachloor beschouwd als stof met bewijsmateriaal voor 

hormoonontregeling of potentiële hormoonontregeling, waarvoor in het kader van bestaande 

communautaire wetgeving al een regulering geldt of momenteel wordt overwogen. Bovendien is 



Heptachloor -overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van heptachloor via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de mate 



sedimenten verloopt vervluchtiging snel. Heptachloor komt dan in de atmosfeer terecht in de dampfase 

en gebonden aan deeltjes. Het heptachloor in de dampfase zal snel afbreken onder invloed van vrije 

radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn) en onder invloed van 

zonlicht. Het heptachloor dat geadsorbeerd is aan stofdeeltjes zal uit de lucht verwijderd worden door 

uitval van deze stofdeeltjes of via neerslag. Aldus kan een gedeelte van het heptachloor terug in het 


Het heptachloor dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch afgebroken 





Heptachloor accumuleert matig tot sterk in aquatische organismen, zodat er een grote kans is op 

doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Daarnaast zal heptachloor adsorberen aan de 


187



Heptachloor -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Heptachloor zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door een 



Het heptachloor dat in de atmosfeer terechtkomt, zal snel afbreken onder invloed van vrije radicalen 

(zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Het heptachloor dat in de 

ontvangende RWZI aanwezig blijft zal enerzijds verwijderd worden door biologische afbraak. Dit gebeurt 

veelal snel door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan leiden tot het 

nodig zijn van extra beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. Anderzijds zal het 

heptachloor dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft adsorberen aan het slib, wat aanleiding geeft tot 


3.9.15 Heptachloorepoxide (alfa-heptachloorepoxide en betahetpachloorepoxide) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor heptachloorepoxide heeft een verhoogde impact op 

de mens en het milieu. Deze stof is immers opgenomen in de communautaire strategie voor 

hormoonontregelaars (COM(2001)262). Dit betekent dat er een vermoeden bestaat dat 

heptachloorepoxide een hormoonverstorende werking heeft. 

Heptachloorepoxide ontstaat als een afbraakproduct van heptachloor. Heptachloor is gifitg bij aanraking 

met de huid en bij opname door de mond. Blootstelling aan deze stof houdt bovendien gevaar in voor het 

optreden van effecten die elkaar onderling versterken. Het optreden van onherstelbare effecten na 

blootstelling aan heptachloor is niet uitgesloten. Deze milieugevaarlijke stof is zeer giftig voor in het 


veroorzaken. 

Heptachloorepoxide -overschrijding bij lozing naar OW 

Heptachloorepoxide wordt bijna niet afgebroken door biologische processen. Deze stof kan bijgevolg over 

een lange afstand getransporteerd worden in het oppervlaktewater en over een groter geografisch 

gebied effecten veroorzaken. Deze stof accumuleert sterk in aquatische organismen, zodat er een grote 

kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Heptachloorepoxide adsorbeert sterk 


optreden. 

Heptachloorepoxide -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Indien er geloosd wordt op de riolering met aansluiting op een waterzuiveringsinstallatie, zal 

heptachloorepoxide verwijderd worden door adsorptie aan het actief slib. 

3.9.16 Isodrin 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor isodrin heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Isodrin is immers zeer giftig bij inademing, opname door de mond en aanraking met de huid. 



188



Isodrin staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 


van Vlarem II. Isodrin is ook opgenomen in de Noordzeeconferenties (50% tot 70% emissiereductie naar 

water en lucht t.o.v. 1985, nulinbreng in de Noordzee binnen de termijn van één generatie) en staat op 

de OSPAR lijst met stoffen voor welke prioritaire actie moet genomen worden. De OSPAR-strategie 


Isodrin - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van isodrin via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de atmosfeer 


eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn) en onder invloed van zonlicht. 

Het isodrin dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal slechts traag afgebroken worden 



Isodrin accumuleert sterk in aquatische organismen, zodat er een grote kans is op doorvergiftiging naar 

hogere organismen zoals de mens. Daarnaast zal isodrin adsorberen aan de aanwezige zwevende stoffen 


Isodrin - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Isodrin zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt isodrin in de atmosfeer terecht, waar het zeer snel zal afbreken onder invloed van vrije 


Het isodrin dat aanwezig blijft in de RWZI zal adsorberen aan het slib, met een verhoogd slibgehalte tot 

gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

3.9.17 Methoxychlor 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor methoxychlor heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Deze stof is immers irriterend voor de huid. Bovendien is deze stof schadelijk bij 

inademing en bij inslikken. Bovendien is methoxychlor niet classificeerbaar met betrekking tot humane 

carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan uitgesloten worden dat blootstelling aan deze stof 



betekent dat er een vermoeden bestaat dat methoxychlor een hormoonverstorende werking heeft. Er is 



Methoxychlor - overschrijding bij lozing naar OW 

Methoxychlor zal in het ontvangende oppervlaktewater met beperkte snelheid biologisch zal afgebroken 





189



Methoxychlor accumuleert matig tot sterk in aquatische organismen zodat er kans is op doorvergiftiging 



Methoxychlor - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Methoxychlor zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 



werking van de RWZI. Daarnaast zal methoxychlor in de RWZI adsorberen aan het slib, met een 


3.9.18 Pentachloornitrobenzeen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor pentachloornitrobenzeen heeft een verhoogde 

impact op de mens en het milieu. Pentachloornitrobenzeen is een irriterende stof die overgevoeligheid 

kan veroorzaken bij contact met de huid. Pentachloornitrobenzeen niet classificeerbaar met betrekking 

tot humane carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan uitgesloten worden dat blootstelling aan 

pentachloornitrobenzeen kankerverwekkend is. Bovendien is deze milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in 

het water levende organismen, ze kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten 

veroorzaken. 


betekent dat er een vermoeden bestaat dat pentachloorbenzeen een hormoonverstorende werking heeft. 

Pentachloornitrobenzeen-overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van pentachloornitrobenzeen via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk 

van de mate waarin zwevende stoffen en sedimenten aanwezig zijn: indien er veel zwevende stoffen en 


en sedimenten verloopt vervluchtiging snel. Pentachloornitrobenzeen komt dan in de atmosfeer terecht in 

de dampfase waar het zeer traag zal afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 


afstand getransporteerd worden en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. 

Het pentachloornitrobenzeen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch 




andere waterorganismen. Daarnaast accumuleert pentachloornitrobenzeen weinig tot matig in aquatische 

organismen, zodat er een kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Deze stof 

adsorbeert ook aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de waterbodem 


Pentachloornitrobenzeen-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Pentachloornitrobenzeen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden 

door een combinatie van vervluchtiging, vooral in zones die extra belucht worden (b.v. de 

beluchtingsbekkens van de RWZI), van biologische afbraak en van adsorptie aan het actief slib. 

190



Het pentachloornitrobenzeen dat door vervluchtiging in de atmosfeer terechtkomt, zal zeer traag 


aanwezig zijn). Bijgevolg kan deze stof over een lange afstand getransporteerd worden en over een 

groter geografisch gebied effecten veroorzaken. Het pentachloornitrobenzeen dat aanwezig blijft in de 

ontvangende RWZI zal afgebroken worden door biologische afbraak. Dit gebeurt veelal snel door microorganismen 


beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. Anderzijds zal het 

pentachloornitrobenzeen dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft adsorberen aan het slib, wat 


3.9.19 Telodrin 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor telodrin heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Telodrin is immers zeer giftig bij aanraking met de huid en bij opname door de mond. Deze 

milieugevaarlijke stof is bovendien zeer giftig voor in het water levende organismen. 

Telodrin is opgenomen in de Noordzeeconferenties (50% tot 70% emissiereductie naar water en lucht 

t.o.v. 1985, nulinbreng in de Noordzee binnen de termijn van één generatie). 

Telodrin-overschrijding bij lozing naar OW 

Telodrin biodegradeert traag in de bodem. Bijgevolg kan geconcludeerd worden dat dit ook in 

oppervlaktewater het geval zal zijn. Deze stof kan dus over een lange afstand getransporteerd worden in 

het oppervlaktewater en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. Deze stof accumuleert 

matig in aquatische organismen, zodat er een kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals 

de mens. Telodrin adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de 


Telodrin -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Telodrin zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) adsorberen aan het slib, met een 

verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. Gezien telodrin 

weinig afgebroken wordt door micro-organismen in de RWZI, zal deze stof in beperkte mate verwijderd 

worden uit het afvalwater. Het telodrin dat niet adsorbeert aan het slib zal via het effluent van de RWZI 

terug in het oppervlaktewater zal terechtkomen. Deze stof kan dan over een lange afstand 


veroorzaken. 

3.9.20 Trans-chloordaan 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor trans-chloordaan heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Trans-chloordaan is een isomeer van chloordaan, een stof die schadelijk is bij 

aanraking met de huid en bij opname door de mond. Na blootstelling aan chloordaan zijn onherstelbare 

effecten niet uitgesloten. Bovendien is trans-chloordaan waarschijnlijk kankerverwekkend. Deze 

milieugevaarlijke stof is zeer giftig voor in het water levende organismen, ze kan in het aquatisch milieu 

op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. 

191



Trans-chloordaan staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. Daarnaast is deze stof opgenomen in het waterverontreiniging gerelateerde 

internationale verdrag UNEP-POPs (stopzetten of reduceren van de emissie van POPs). Voor transchloordaan 

is bewijsmateriaal voor hormoonverstoring opgenomen in de ED-North databank, die 



Bij gebrek aan specifieke informatie in de literatuur over trans-chloordaan wordt hierna het gedrag in het 

milieu van chloordaan beschreven. Gezien trans-chloordaan een isomeer van deze stof is kan 

aangenomen worden dat het gedrag van beide stoffen vergelijkbaar is. 

(Trans-)chloordaan-overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van chloordaan via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de mate 



sedimenten verloopt vervluchtiging snel. Chloordaan komt dan in de atmosfeer terecht in de dampfase en 

gebonden aan deeltjes. Het chloordaan in de dampfase zal snel afbreken onder invloed van vrije 

radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Het chloordaan dat 

geadsorbeerd is aan stofdeeltjes zal uit de lucht verwijderd worden door uitval van deze stofdeeltjes of 

via neerslag. Aldus kan een gedeelte van het chloordaan terug in het oppervlaktewater terechtkomen. 

Het chloordaan dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal slechts traag afgebroken 


worden in het oppervlaktewater en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. Chloordaan 

accumuleert sterk in aquatische organismen, zodat er een grote kans is op doorvergiftiging naar hogere 

organismen zoals de mens. Deze stof adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten 


(Trans-)chloordaan-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Chloordaan zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door een 



Het chloordaan dat in de atmosfeer terechtkomt, zal snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer 

reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Het chloordaan dat in de 

ontvangende RWZI aanwezig blijft zal adsorberen aan het slib, wat aanleiding geeft tot een verhoogd 


192



3.10 STIKSTOFPESTICIDEN 

3.10.1 Atrazine 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor atrazine heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Atrazine is immers een schadelijke stof die gevaar inhoudt voor ernstige schade aan de 

gezondheid bij langdurige blootstelling via opname door de mond. Daarnaast kan deze stof ook 

overgevoeligheid veroorzaken bij contact met de huid. Bovendien is deze milieugevaarlijke stof zeer giftig 

voor in het water levende organismen, ze kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke 

effecten veroorzaken. Atrazine is niet classificeerbaar met betrekking tot humane carcinogeniciteit. Dit 

betekent dat niet kan uitgesloten worden dat blootstelling aan deze stof kankerverwekkend is. Deze stof 

is opgenomen in de communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262). Er bestaat 

bewijsmateriaal voor hormoonontregeling of potentiële hormoonontregeling, in het kader van bestaande 

wetgeving geldt al een regulering of wordt momenteel een regulering overwogen. Voor atrazine is 

bovendien bewijsmateriaal voor hormoonverstoring opgenomen in de ED-North databank, die opgesteld 

werd in het kader van een wetenschappelijk onderzoeksprogramma van het federale wetenschapsbeleid 

in België. 

Atrazine staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 


van Vlarem II. Atrazine is ook opgenomen in de Noordzeeconferenties (50% tot 70% emissiereductie 


Atrazine staat ter evaluatie met het oog op een eventuele aanwĳzing als “prioritaire gevaarlĳke stof” 


dan de “prioritaire stoffen op het gebied van het waterbeleid”. Voor prioritaire stoffen voorziet de 

Kaderrichtlijn water dat maatregelen worden getroffen om te komen tot de stapsgewijze vermindering 

van lozingen, emissies en verliezen van deze stof. In 2004 besliste de Europese Commissie dat de 

Lidstaten de erkenningen van gewasbeschermingsmiddelen die atrazine bevatten moesten intrekken 

tegen 10/09/2004. Het eigenlijke gebruik van deze producten moest stoppen tegen 10/09/2005. 

Atrazine - overschrijding bij lozing naar OW 

Atrazine zal in het ontvangende oppervlaktewater traag afgebroken worden door biologische en nietbiologische 



Atrazine accumuleert weinig tot matig in aquatische organismen, zodat er een kans is op doorvergiftiging 

naar hogere organismen zoals de mens. Deze stof adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en 


Atrazine - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Indien er geloosd wordt op de riolering met aansluiting op een waterzuiveringsinstallatie, zal atrazine 

vooral verwijderd worden door adsorptie aan het actief slib. Adsorptie aan het actief slib leidt tot een 

verhoogd slibgehalte. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

193



3.10.2 Chloortoluron 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor chloortoluron heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Blootstelling aan het schadelijke chloortoluron kan immers onherstelbare effecten 

veroorzaken en houdt mogelijk gevaar in voor beschadiging van het ongeboren kind. Bovendien is deze 

milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in het water levende organismen en kan ze in het aquatisch milieu 

op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. 

Chloortoluron - overschrijding bij lozing naar OW 

Chloortoluron zal in het ontvangende oppervlaktewater met matige snelheid biologisch afgebroken 





Daarnaast adsorbeert chloortoluron aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten 


Chloortoluron - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Chloortoluron zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 



verstoorde werking van de RWZI. Daarnaast zal het chloortoluron in de RWZI adsorberen aan het slib, 

met een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

3.10.3 Cyanazine 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor cyanazine heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Cyanazine is immers schadelijk bij opname door de mond. Voor deze stof is 





Cyanazine - overschrijding bij lozing naar OW 

Cyanazine zal in het ontvangende oppervlaktewater met matige snelheid biologisch afgebroken worden. 





Daarnaast adsorbeert cyanazine aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar 

de waterbodem kunnen optreden. 

194



Cyanazine - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Cyanazine zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 



verstoorde werking van de RWZI. Daarnaast zal cyanazine in de RWZI adsorberen aan het slib, met een 


3.10.4 Desethylatrazine 

Algemeen 

Desethylatrazine wordt in het milieu gevormd als afbraakproduct van atrazine. Een overschrijding van de 

emissievoorwaarden voor desethylatrazine heeft een verhoogde impact op de mens en het milieu. 

Desethylatrazine is immers schadelijk bij inademing en irriterend voor de ogen, de huid en de 

luchtwegen. 

Desethylatrazine - overschrijding bij lozing naar OW 

Desethylatrazine zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken worden. Deze 





Desethylatrazine adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de 


Desethylatrazine - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Desethylatrazine zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 




Daarnaast adsorbeert desethylatrazine in de RWZI aan het slib, met een verhoogd slibgehalte tot gevolg. 

Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

3.10.5 Desisopropylatrazine 

Algemeen 

Desisopropylatrazine is een afbraakproduct van atrazine, van cyanazine en van simazine. Een 

overschrijding van de emissievoorwaarden voor desisopropylatrazine heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Deze stof is immers giftig voor de mens en voor het aquatisch milieu. Uitgaande van 

het voorzorgbeginsel is de beschrijving van het gedrag van desisopropylatrazine gebaseerd op die 

aspecten (biodegradatie, bio-accumulatie, adsorptie, vervluchtiging) van de oudercomponenten die de 

meeste impact hebben op de mens en het milieu. 

195



Desisopropylatrazine - overschrijding bij lozing naar OW 

Desisopropylatrazine zal in het ontvangende oppervlaktewater slechts traag afgebroken wordt door 



Deze stof accumuleert weinig tot matig in aquatische organismen, zodat er een kans is op 

doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Desisopropylatrazine adsorbeert aan de 


Desisopropylatrazine - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

In de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) zal desisopropylatrazine adsorberen aan het 

slib, met een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. Het 

desisopropylatrazine dat niet adsorbeert aan het slib wordt slechts traag afgebroken door biologische 

processen, zodat dit desisopropylatrazine in beperkte mate verwijderd wordt uit het afvalwater. Dit 

betekent dat een gedeelte van het desisopropylatrazine via het effluent van de RWZI terug in het 

oppervlaktewater zal terechtkomen. Dit zal vervolgens over een lange afstand getransporteerd worden en 

bijgevolg over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. 

3.10.6 Diuron 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor diuron heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Diuron is immers schadelijk bij opname door de mond. Bovendien is er gevaar voor ernstige 

schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling via opname door de mond. Na blootstelling aan 

deze stof is het optreden van onherstelbare effecten niet uitgesloten. Onder de communautaire strategie 

voor hormoonontregelaars (COM(2001)262) wordt diuron beschouwd als een stof met bewijsmateriaal 

voor hormoonontregeling of potentiële hormoonontregeling, waarvoor in het kader van bestaande 

wetgeving al een regulering geldt of momenteel wordt overwogen. Deze milieugevaarlijke stof is zeer 

giftig voor in het water levende organismen, ze kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke 




dan de “prioritaire stoffen op het gebied van het waterbeleid”. De Kaderrichtlijn water voorziet dat 

maatregelen worden getroffen om te komen tot de stapsgewijze vermindering van lozingen, emissies en 

verliezen van deze stoffen. 

Diuron - overschrijding bij lozing naar OW 

Diuron zal in het ontvangende oppervlaktewater met beperkte snelheid biologisch afgebroken worden. 





Daarnaast adsorbeert diuron aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de 


196



Diuron - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Diuron zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door biologische 

afbraak. Dit gebeurt door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan leiden 

tot het nodig zijn van extra beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. Daarnaast 

zal diuron adsorberen aan het slib, met een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib 


3.10.7 Hexazinone 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor hexazinone heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Deze stof is immers schadelijk bij opname door de mond. Daarnaast is deze stof irriterend 

voor de ogen. Bovendien is deze milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in het water levende organismen, 

ze kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. 

Hexazinone - overschrijding bij lozing naar OW 

Hexazinone zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch zal afgebroken worden. Deze 





Hexazinone - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Hexazinone zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 




3.10.8 Isoproturon 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor isoproturon heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Isoproturon is immers een schadelijke stof. Na blootstelling aan isoproturon is het optreden 

van onherstelbare effecten niet uitgesloten. Bovendien is deze milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in 


veroorzaken. 



dan de “prioritaire stoffen op het gebied van het waterbeleid”. De Kaderrichtlijn water voorziet dat 


verliezen van deze stoffen. 

Isoproturon-overschrijding bij lozing naar OW 

Isoproturon zal in het ontvangende oppervlaktewater met matige snelheid biologisch afgebroken worden. 



197





Isoproturon-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Isoproturon zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 




3.10.9 Linuron 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor linuron heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Blootstelling aan de giftige stof linuron kan resulteren in schade aan het ongeboren kind, 

houdt mogelijk gevaar in voor verminderde vruchtbaarheid en het optreden van onherstelbare effecten is 

niet uitgesloten. Daarnaast is deze stof schadelijk bij opname door de mond, bovendien is er gevaar voor 

ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling via opname door de mond. Bovendien is 

deze milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in het water levende organismen, ze kan in het aquatisch 


Linuron staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 


van Vlarem II. In de communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262) wordt linuron 


waarvoor in het kader van bestaande communautaire wetgeving geen beperkingen gelden of momenteel 

worden overwogen. Bewijsmateriaal voor hormoonverstoring werd bovendien opgenomen in de ED-North 



Linuron-overschrijding bij lozing naar OW 

Linuron zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken worden. Deze biologische 




Linuron adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de 


Linuron-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Linuron zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door biologische 



Daarnaast zal linuron in de RWZI adsorberen aan het slib, met een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit 


198



3.10.10 Metabenzthiazuron 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor metabenzthiazuron heeft een verhoogde impact op 

de mens en het milieu. Metabenzthiazuron is immers een milieugevaarlijke stof die zeer giftig is voor in 

het water levende organismen. Ze kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten 

veroorzaken. 

Metabenzthiazuron-overschrijding bij lozing naar OW 

Metabenzthiazuron zal in het ontvangende oppervlaktewater slechts traag afgebroken worden door 


oppervlaktewater en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. Metabenzthiazuron 

adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de waterbodem 


Metabenzthiazuron-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Metabenzthiazuron zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) vooral verwijderd worden 

door adsorptie aan het slib, met een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet 


3.10.11 Metazachloor 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor metazachloor heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Deze stof is immers irriterend voor de ogen, de huid en de ademhalingswegen. 

Bovendien houdt deze stof gevaar in bij inslikken. 

Metazachloor - overschrijding bij lozing naar OW 

Metazachloor zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch zal afgebroken worden. Deze 




waterorganismen. Daarnaast zal metazachloor adsorberen aan de aanwezige zwevende stoffen en 


Metazachloor - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Metazachloor zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 



werking van de RWZI. Daarnaast zal metazachloor adsorberen aan het slib, met een verhoogd slibgehalte 


199



3.10.12 Metobromuron 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor metobromuron heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Deze stof is immers irriterend is voor de ogen en de huid. Daarnaast houdt 

metobromuron gevaar in voor de gezondheid bij inhalatie en bij opname door de mond. 

Metobromuron - overschrijding bij lozing naar OW 

Metobromuron zal in het ontvangende oppervlaktewater met beperkte snelheid biologisch afgebroken 





Metobromuron - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Metobromuron zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 




3.10.13 Metolachlor 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor metolachlor heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Deze stof is immers irriterend voor de ogen, de huid, de ademhalingswegen en het 

verteringskanaal. 

Metolachlor - overschrijding bij lozing naar OW 

Metolachlor zal in het ontvangende oppervlaktewater met beperkte snelheid biologisch zal afgebroken 




waterorganismen. Deze stof wordt ook afgebroken onder invloed van zonlicht. 

Daarnaast adsorbeert metolachlor aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten 


Metolachlor - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Metolachlor zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 



verstoorde werking van de RWZI. Daarnaast zal deze stof in de RWZI adsorberen aan het slib, met een 


200



3.10.14 Metoxuron 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor metoxuron heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Deze stof is immers zeer giftig is voor in het water levende organismen, ze kan in het 


Metoxuron - overschrijding bij lozing naar OW 

Metoxuron zal in het ontvangende oppervlaktewater met beperkte snelheid verwijderd worden door niet 

biologische (zonlicht en reactie met watermoleculen) en door biologische afbraak. De biologische afbraak 




Metoxuron - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Metoxuron zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door niet 

biologische (zonlicht en reactie met watermoleculen) en door biologische afbraak. De biologische afbraak 

gebeurt met matige snelheid door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit 


3.10.15 Monolinuron 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor monolinuron heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Monolinuron is immers schadelijk bij opname door de mond. Daarbij houdt deze stof 

gevaar in voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling via opname door de mond. 

Bovendien is deze milieugevaarlijke stof zeer giftig is voor in het water levende organismen, ze kan in het 


Monolinuron staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

Monolinuron-overschrijding bij lozing naar OW 

Monolinuron zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken worden. Deze 




waterorganismen. Monolinuron adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat 


Monolinuron-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Monolinuron zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 



werking van de RWZI. Daarnaast zal monolinuron in de RWZI adsorberen aan het slib, met een verhoogd 


201



3.10.16 Prometryn 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor prometryn heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Deze stof is immers irriterend voor de ogen en de huid. 


betekent dat er een vermoeden bestaat dat prometryn een hormoonverstorende werking heeft. 

Prometryn - overschrijding bij lozing naar OW 

Prometryn zal in het ontvangende oppervlaktewater met matige snelheid biologisch afgebroken worden. 






hogere organismen zoals de mens. Prometryn adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en 


Prometryn - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Prometryn zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 



verstoorde werking van de RWZI. Daarnaast zal prometryn adsorberen aan het slib, met een verhoogd 


3.10.17 Propazine 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor propazine heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Propazine is immers een schadelijke stof. Na blootstelling aan propazine is het optreden 

van onherstelbare effecten niet uitgesloten. Bovendien is deze milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in 


veroorzaken. 

Propazine-overschrijding bij lozing naar OW 

Propazine zal in het ontvangende oppervlaktewater slechts traag afgebroken worden door biologische en 

niet biologische processen. Bijgevolg kan propazine over een lange afstand getransporteerd worden in 

het oppervlaktewater en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. Deze stof adsorbeert 


optreden. 

Propazine-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Propazine zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) adsorberen aan het slib, met een 

verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. Het propazine dat 

niet adsorbeert zal ook niet afgebroken worden door de micro-organismen in de RWZI, zodat deze stof 

slechts in beperkte mate verwijderd wordt uit het afvalwater. 

202



Dit betekent dat propazine grotendeels via het effluent van de RWZI terug in het oppervlaktewater zal 

terechtkomen. Propazine kan dan over een lange afstand getransporteerd worden in het 


3.10.18 Sebutylazine 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor sebutylazine heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Deze stof is immers irriterend voor de ogen, de huid en de ademhalingswegen. 

Sebutylazine - overschrijding bij lozing naar OW 

Sebutylazine zal in het ontvangende oppervlaktewater slechts traag afgebroken worden door biologische 



Sebutylazine adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de 


Sebutylazine - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Sebutylazine zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) adsorberen aan het slib, met 

een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. Het 

sebutylazine dat niet adsorbeert aan het slib wordt slechts traag afgebroken door biologische processen, 

zodat dit sebutylazine in beperkte mate verwijderd wordt uit het afvalwater. Dit betekent dat een 

gedeelte van het sebutylazine via het effluent van de RWZI terug in het oppervlaktewater zal 

terechtkomen. Deze stof kan dan over een lange afstand getransporteerd worden in het 


3.10.19 Simazine 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor simazine heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Simazine is immers een schadelijke stof. Na blootstelling aan deze stof zijn onherstelbare 

effecten niet uitgesloten. Bovendien is simazine niet classificeerbaar met betrekking tot humane 

carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan uitgesloten worden dat blootstelling aan deze stof 

kankerverwekkend is. Bovendien is deze milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in het water levende 


Simazine staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 


van Vlarem II. Deze stof staat ter evaluatie met het oog op een eventuele aanwĳzing als “prioritaire 

gevaarlĳke stof” onder de Kaderrichtlijn Water (2000/60/EG). Deze subcategorie van stoffen vormt een 

nog groter risico dan de “prioritaire stoffen op het gebied van het waterbeleid”. De Kaderrichtlijn water 

voorziet dat maatregelen worden getroffen om te komen tot de stapsgewijze vermindering van lozingen, 

emissies en verliezen van deze stoffen. Tenslotte is simazine opgenomen in de Noordzeeconferenties 


termijn van één generatie). In de communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262) 

wordt simazine beschouwd als een stof met bewijsmateriaal voor hormoonontregeling of potentiële 

hormoonontregeling waarvoor in het kader van bestaande wetgeving al een regulering geldt of 

momenteel wordt overwogen. Voor deze stof is ook bewijsmateriaal voor hormoonverstoring opgenomen 

203





Simazine-overschrijding bij lozing naar OW 

Simazine zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken worden. Deze biologische 




Simazine adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de 


Simazine-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Simazine zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 



werking van de RWZI. Daarnaast simazine in de ontvangende RWZI adsorberen aan het slib, met een 


3.10.20 Terbutryn 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor terbutryn heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Deze stof is immers zeer giftig voor in het water levende organismen en in het aquatisch 



betekent dat er een vermoeden bestaat dat terbutryn een hormoonverstorende werking heeft. 

Terbutryn - overschrijding bij lozing naar OW 

Terbutryn zal in het ontvangende oppervlaktewater slechts traag afgebroken worden door biologische 


oppervlaktewater en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. In het ontvangende 

oppervlaktewater zal terbutryn adsorberen aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat 


Terbutryn - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Terbutryn zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) adsorberen aan het slib, met een 

verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. Gezien terbutryn 

weinig afgebroken wordt door micro-organismen in de RWZI, zal deze stof in beperkte mate verwijderd 

worden uit het afvalwater. Het terbutryn dat niet adsorbeert aan het slib zal via het effluent van de RWZI 

terug in het oppervlaktewater zal terechtkomen. Deze stof kan dan over een lange afstand 


veroorzaken. 

204



3.10.21 Terbutylazine 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor terbutylazine heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Deze stof is immers zeer giftig en kan dodelijk zijn bij inhalatie, inslikken of adsorptie 

door de huid. 

Terbutylazine - overschrijding bij lozing naar OW 

Terbutylazine zal in het ontvangende oppervlaktewater met beperkte snelheid biologisch zal afgebroken 





Terbutylazine - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Terbutylazine zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 



verstoorde werking van de RWZI. Daarnaast zal het chloortoluron in de RWZI adsorberen aan het slib, 

met een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

205



3.11 CHLOORFENOXYCARBONZUREN 

3.11.1 2,4,5-T (2,4,5-trichloorfenoxyazijnzuur) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor 2,4,5-T heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Deze stof is immers schadelijk bij opname door de mond. Daarnaast is 2,4,5-T irriterend voor 

de ogen, de ademhalingswegen en de huid. Deze stof is bovendien zeer giftig voor in het water levende 


2,4,5-T staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 


van Vlarem II. Daarnaast is deze stof opgenomen in de communautaire strategie voor 

hormoonontregelaars (COM(2001)262). Dit betekent dat er een vermoeden bestaat dat 2,4,5-T een 

hormoonverstorende werking heeft. 

2,4,5-T -overschrijding bij lozing naar OW 

In het ontvangende oppervlaktewater zal 2,4,5-T met matige snelheid verwijderd worden door 

biologische en niet-biologische processen. De biologische afbraak gebeurt door micro-organismen die 

daarvoor de aanwezige zuurstof in het oppervlaktewater gebruiken. Hierdoor daalt de 


concentratie zelfs tot sterfte van vissen of andere waterorganismen leiden. Daarnaast adsorbeert 2,4,5-T 

aan de aanwezige zwevende stoffen in water en aan sedimenten, zodat effecten naar de waterbodem 


2,4,5-T -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

2,4,5-T zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door een 

combinatie van biologische afbraakprocessen en adsorptie. De biologische afbraak gebeurt met matige 

snelheid door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit kan leiden tot het 

nodig zijn van extra beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. Het 2,4,5-T 

adsorbeert aan het slib, geeft aanleiding tot een verhoogd slibgehalte. Dit betekent dat er meer slib moet 


3.11.2 2,4-D (2,4-dichloorfenoxyazijnzuur) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor 2,4-D heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Deze stof is immers schadelijk bij opname door de mond. Bovendien is 2,4-D irriterend voor 

de ademhalingswegen en blootstelling houdt gevaar voor ernstig oogletsel in. Daarnaast kan deze stof 

ook overgevoeligheid veroorzaken bij contact met de huid. Ten slotte is 2,4-D schadelijk voor in het 


veroorzaken. 

2,4-D staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 



206



2,4-D -overschrijding bij lozing naar OW 

2,4-D zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken worden. Deze biologische 



leiden en vanaf een bepaalde concentratie zelfs tot sterfte van vissen of andere waterorganismen leiden. 

Daarnaast wordt 2,4-D ook snel verwijderd uit oppervlaktewater door afbraak onder invloed van zonlicht. 

2,4-D -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

2,4-D zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door biologische 



3.11.3 2,4-DB (dichloorfenoxyboterzuur) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor 2,4-DB heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. 2,4-DB is immers een stof die schadelijk is bij opname door de mond. Bovendien is deze stof 

giftig voor in het water levende organismen, ze kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke 


2,4-DB staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 



2,4-DB -overschrijding bij lozing naar OW 

2,4-DB zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken worden. Deze biologische 



leiden en vanaf een bepaalde concentratie zelfs tot sterfte van vissen of andere waterorganismen leiden. 

Daarnaast wordt 2,4-DB ook snel verwijderd uit oppervlaktewater door afbraak onder invloed van 

zonlicht. 

2,4-DB -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

2,4-DB zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door biologische 



3.11.4 Bentazon 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor bentazon heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Bentazon is immers schadelijk bij opname door de mond, deze stof is tevens irriterend voor 

de ogen en kan overgevoeligheid veroorzaken bij contact met de huid. Bovendien is bentazon schadelijk 

voor in het water levende organismen, deze stof kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke 


207



Bentazon staat in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 



Bentazon -overschrijding bij lozing naar OW 

Bentazon zal in het ontvangende oppervlaktewater matig afgebroken worden door biologische en nietbiologische 

processen. De biologische afbraak gebeurt door micro-organismen die daarvoor de aanwezige 




Bentazon -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Bentazon zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 

biologische afbraak. Dit gebeurt door micro-organismen in de RWZI, die daarvoor zuurstof gebruiken. Dit 


3.11.5 Dicamba 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor dicamba heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Dicamba is immers schadelijk bij opname door de mond. Blootstelling aan dicamba houdt ook 

gevaar in voor ernstig oogletsel. Bovendien is deze stof schadelijk voor in het water levende organismen, 

ze kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. 

Dicamba - overschrijding bij lozing naar OW 

Dicamba zal in het ontvangende oppervlaktewater snel afgebroken worden door biologische processen en 

onder invloed van zonlicht. De biologische afbraak gebeurt door micro-organismen die daarvoor de 




Dicamba - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Dicamba zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden onder invloed 

van zonlicht en door biologische afbraak. Deze biologische afbraak gebeurt veelal snel door microorganismen 


beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. 

3.11.6 Dichlorprop 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor dichlorprop heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Dichlorprop is immers schadelijk bij aanraking met de huid en bij opname door de mond. 

Deze stof is tevens irriterend voor de ogen en blootstelling houdt gevaar voor ernstig oogletsel in. 

Dichlorprop staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. 

208



Dichlorprop - overschrijding bij lozing naar OW 

In de literatuur zijn onvoldoende gegevens beschikbaar om de relevantie van biodegradatie van 

dichlorprop in oppervlaktewater te beoordelen. Uitgaande van het voorzorgbeginsel kan gesteld worden 

dat dichlorprop in het ontvangende oppervlaktewater slechts traag zal afgebroken worden door 



Dichlorprop - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Gezien dichlorprop niet zal vervluchtigen uit de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RZWI), dat 

deze stof evenmin adsorbeert aan het actief slib en dat dichlorprop weinig afgebroken wordt door microorganismen 

in de RWZI, zal deze stof in beperkte mate verwijderd worden uit het afvalwater. Dit 

betekent dat dichlorprop grotendeels via het effluent van de RWZI terug in het oppervlaktewater zal 

terechtkomen. Daar kan het vervolgens over grote afstanden getransporteerd worden en bijgevolg over 

een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. 

3.11.7 Fenoprop 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor fenoprop heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Fenoprop is immers schadelijk bij opname door de mond en is irriterend voor de huid. 

Deze milieugevaarlijke stof is bovendien zeer giftig voor in het water levende organismen, ze kan in het 


Fenoprop - overschrijding bij lozing naar OW 

Fenoprop zal in het ontvangende oppervlaktewater slechts traag afgebroken worden door biologische en 

niet biologische processen. Deze stof kan bijgevolg over een lange afstand getransporteerd worden in het 

oppervlaktewater en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. Fenoprop kan aan de 

aanwezige zwevende stoffen en sedimenten adsorberen, zodat effecten naar de waterbodem kunnen 

optreden. 

Fenoprop - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Fenoprop zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) vooral verwijderd worden door 

adsorptie aan het actief slib, met een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet 


3.11.8 Fluroxypyr 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor fluroxypyr heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Fluroxypyr is immers schadelijk voor in het water levende organismen, ze kan in het 


Fluroxypyr - overschrijding bij lozing naar OW 

Fluroxypyr zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken worden. Deze biologische 




209



Fluroxypyr - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Fluroxypyr zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 




3.11.9 MCPA 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor MCPA heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. MCPA is immers schadelijk bij opname door de mond en irriterend voor de huid. Blootstelling 

aan MCPA houdt bovendien gevaar in voor ernstig oogletsel. 

MCPA staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 



MCPA-overschrijding bij lozing naar OW 

MCPA zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken worden. Deze biologische 




MCPA-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

MCPA zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door biologische 



3.11.10 MCPB 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor MCPB heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. MCPB is een milieugevaarlijke stof die zeer giftig is voor in het water levende organismen. Ze 


MCPB-overschrijding bij lozing naar OW 

MCPB zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken worden. Deze biologische 




MCPB -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

MCPB zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door biologische 



210



3.11.11 Mecoprop 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor mecoprop heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Mecoprop is immers schadelijk bij opname door de mond en irriterend voor de huid. 

Daarnaast houdt blootstelling aan mecoprop gevaar in voor ernstig oogletsel. Bovendien is deze 



Mecoprop staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 



Mecoprop-overschrijding bij lozing naar OW 

Mecoprop zal in het ontvangende oppervlaktewater met matige snelheid biologisch afgebroken worden. 




waterorganismen. Deze stof accumuleert matig in aquatische organismen, zodat er een kans is op 


Mecoprop-overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Mecoprop zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 




211



3.12 PAK 

3.12.1 Acenafteen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor acenafteen heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Blootstelling aan acenafteen is immers irriterend voor de ogen en de huid. Bovendien 

houdt absorptie door de huid gevaar in. Deze stof houdt ook gevaar in bij inslikken, omdat ze irriterend is 

voor de slokdarm. Ten slotte houdt deze stof gevaar in bij inademing, omdat ze irriterend is voor de 

luchtwegen. Acenafteen is niet classificeerbaar met betrekking tot humane carcinogeniciteit. Dit betekent 

dat niet kan uitgesloten worden dat blootstelling aan deze stof kankerverwekkend is. 

Acenafteen staat in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 



Acenafteen -overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van acenafteen via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de atmosfeer 


eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). 

Het acenafteen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch afgebroken 





Daarnaast wordt acenafteen ook snel verwijderd uit oppervlaktewater door afbraak onder invloed van 

zonlicht. 

Acenafteen adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de 


Acenafteen -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Acenafteen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt acenafteen in de atmosfeer terecht, waar het snel zal afbreken onder invloed van vrije 


Het acenafteen dat aanwezig blijft in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) zal 



een verstoorde werking van de RWZI. Daarnaast zal het acenafteen dat aanwezig blijft in de RWZI 

adsorberen aan het slib, met een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet 


212



3.12.2 Acenaftyleen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor acenaftyleen heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Blootstelling aan acenaftyleen is immers irriterend voor de ogen. Bovendien kan 

blootstelling aan deze stof huidirritatie veroorzaken. Bij inademing kan deze stof de ademhalingswegen 

irriteren. 

Acenaftyleen staat in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 

deze schadelijke stof in het aquatisch milieu dient te worden verminderd overeenkomstig artikel 

2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II. 

Acenaftyleen -overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van acenaftyleen via het wateroppervlak verloopt snel. Deze stof komt dan in de 

atmosfeer terecht en zal daar zeer snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 


Het acenaftyleen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch afgebroken 





Daarnaast wordt acenaftyleen ook snel verwijderd uit oppervlaktewater door afbraak onder invloed van 

zonlicht. 

Acenaftyleen adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de 


Acenaftyleen -overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Acenaftyleen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) snel verwijderd worden door 


Hierdoor komt acenaftyleen in de atmosfeer terecht, waar het zeer snel zal afbreken onder invloed van 

vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). 

Het acenaftyleen dat aanwezig blijft in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) zal 



een verstoorde werking van de RWZI. Daarnaast zal het acenaftyleen dat aanwezig blijft in de RWZI 



3.12.3 Anthraceen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor anthraceen heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Deze stof is immers schadelijk bij inademing, bij aanraking met de huid en bij opname door 

de mond. Daarnaast is deze stof irriterend voor de ogen, voor de ademhalingswegen en voor de huid. 

Ten slotte kan anthraceen overgevoeligheid veroorzaken bij inademing en bij contact met de huid. 

213



Anthraceen is niet classificeerbaar met betrekking tot humane carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan 

uitgesloten worden dat blootstelling aan deze stof kankerverwekkend is. Voor anthraceen is 



Anthraceen staat in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze 


van Vlarem II. Deze stof staat ter evaluatie met het oog op een eventuele aanwĳzing als “prioritaire 

gevaarlĳke stof” onder de Kaderrichtlijn Water (2000/60/EG). Deze subcategorie van stoffen vormt een 

nog groter risico dan de “prioritaire stoffen op het gebied van het waterbeleid”. De Kaderrichtlijn water 

voorziet dat maatregelen worden getroffen om te komen tot de stapsgewijze vermindering van lozingen, 

emissies en verliezen van deze stoffen. Anthraceen is ook opgenomen in de 3 e prioriteitlijst van de 

Europese Verordening (EEG) Nr. 793/93. De verordening heeft tot doel de mens en alle componenten 

van het milieu te beschermen tegen alle mogelijke effecten van blootstelling aan gevaarlijke chemische 

stoffen. De stoffen uit de prioriteitlijsten vragen speciale aandacht wegens hun mogelijke effecten op 

lange termijn. 

Anthraceen - overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van anthraceen via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de mate 



sedimenten verloopt vervluchtiging snel. Anthraceen komt dan in de atmosfeer terecht in de dampfase en 

gebonden aan deeltjes. Het anthraceen in de dampfase zal zeer snel afbreken onder invloed van vrije 

radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Het anthraceen dat 


via neerslag. Aldus kan een gedeelte van het anthraceen terug in het oppervlaktewater terechtkomen. 

Het anthraceen dat in het ontvangende oppervlaktewater aanwezig blijft wordt weinig afgebroken door 



Anthraceen accumuleert matig tot sterk in aquatische organismen, zodat er een kans is op 

doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Deze stof adsorbeert aan de aanwezige 


Anthraceen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Anthraceen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door een 



Het anthraceen dat in de atmosfeer terechtkomt, zal zeer snel afbreken onder invloed van vrije radicalen 

(zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Het anthraceen dat in de 

ontvangende RWZI aanwezig blijft zal adsorberen aan het slib, wat aanleiding geeft tot een verhoogd 


3.12.4 Benzo(a)anthraceen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor benzo(a)anthraceen heeft een verhoogde impact op 

de mens en het milieu. Benzo(a)anthraceen is immers een giftige stof die kanker kan veroorzaken. Deze 

stof is mogelijks carcinogeen voor de mens. Bovendien is deze milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in 


veroorzaken. 

214




betekent dat er een vermoeden bestaat dat benzo(a)anthraceen een hormoonverstorende werking heeft. 

Er is bewijsmateriaal voor hormoonverstoring opgenomen in de ED-North databank, die opgesteld werd 

in het kader van een wetenschappelijk onderzoeksprogramma van het federale wetenschapsbeleid in 

België. 

Benzo(a)anthraceen - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van benzo(a)anthraceen via het wateroppervlak kan snel verlopen. Deze stof komt dan in 

de atmosfeer terecht in de dampfase en gebonden aan deeltjes. Het benzo(a)anthraceen in de dampfase 

zal zeer snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de 

atmosfeer aanwezig zijn). Het benzo(a)anthraceen dat geadsorbeerd is aan stofdeeltjes zal uit de lucht 

verwijderd worden door uitval van deze stofdeeltjes of via neerslag. Aldus kan een gedeelte van het 

benzo(a)anthraceen terug in het oppervlaktewater terechtkomen. 

Het benzo(a)anthraceen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal verwijderd worden 

door een combinatie van afbraak door zonlicht en door adsorptie aan de aanwezige zwevende stoffen en 

sedimenten. Dit laatste proces kan leiden tot effecten op de waterbodem. 

Benzo(a)anthraceen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Benzo(a)anthraceen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 


van de RWZI) en van adsorptie aan het actief slib. 

Het benzo(a)anthraceen dat in de atmosfeer terechtkomt, zal zeer snel afbreken onder invloed van vrije 

radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Het 

benzo(a)anthraceen dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft zal adsorberen aan het slib, wat 


3.12.5 Benzo(a)pyreen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor benzo(a)pyreen heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Benzo(a)pyreen is immers een giftige stof die overgevoeligheid kan veroorzaken bij 

contact met de huid. Bovendien is deze stof kankerverwekkend, kan blootstelling aan deze stof erfelijke 

genetisch schade veroorzaken, de vruchtbaarheid schaden en het ongeboren kind schaden. Deze stof is 

opgenomen in de communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262). Dit betekent dat 

er een vermoeden bestaat dat benzo(a)anthraceen een hormoonverstorende werking heeft. Er is 



Bovendien is benzo(a)pyreen een milieugevaarlijke stof, ze is zeer giftig voor in het water levende 

organismen en kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. 

Benzo(a)pyreen staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. Deze stof staat ook op de OSPAR lijst met stoffen voor welke prioritaire actie 

moet genomen worden. De OSPAR-strategie Gevaarlijke Stoffen heeft tot doel te komen tot een 

nulemissie van gevaarlijke stoffen tegen 2020. Benzo(a)pyreen is bovendien een prioritaire stof volgens 

Bijlage X bij de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. De Kaderrichtlijn water voorziet dat maatregelen 

worden getroffen om te komen tot de stapsgewijze vermindering van lozingen, emissies en verliezen van 

deze stof. 

215



Benzo(a)pyreen - overschrijding bij lozing naar OW 

Benzo(a)pyreen wordt uit het ontvangende oppervlaktewater verwijderd door een combinatie van bioaccumulatie 

in aquatische organismen en van adsorptie aan de aanwezige zwevende stoffen en 

sedimenten. De mogelijkheid tot bio-accumulatie varieert van weinig tot sterk, in functie van het soort 

organisme (voornamelijk het soort vis). De kans op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de 

mens is dus sterk afhankelijk van de soort organismen (voornamelijk het soort vissen) die op de plaats 

van de lozing aanwezig zijn. Daarnaast adsorbeert deze stof aan de aanwezige zwevende stoffen en 


Benzo(a)pyreen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 


benzo(a)pyreen vooral verwijderd worden door adsorptie aan het actief slib. Adsorptie aan het actief slib 

leidt tot een verhoogd slibgehalte. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

3.12.6 Benzo(b)fluorantheen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor benzo(b)fluorantheen heeft een verhoogde impact 

op de mens en het milieu. Benzo(b)fluorantheen is immers een giftige stof die kanker kan veroorzaken. 


aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. Voor deze stof is bewijsmateriaal 



Benzo(b)fluorantheen staat in Lijst I (“zwarte lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de 


2.3.6.1.§1.1° van Vlarem II. Deze stof staat ook op de OSPAR lijst met stoffen voor welke prioritaire actie 

moet genomen worden. De OSPAR-strategie Gevaarlijke Stoffen heeft tot doel te komen tot een 

nulemissie van gevaarlijke stoffen tegen 2020. Benzo(b)fluorantheen is bovendien een prioritaire stof 

volgens Bijlage X bij de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. De Kaderrichtlijn water voorziet dat 


verliezen van deze stof. 

Benzo(b)fluorantheen - overschrijding bij lozing naar OW 

Benzo(b)fluorantheen wordt uit het ontvangende oppervlaktewater verwijderd door een combinatie van 

bio-accumulatie in aquatische organismen en van adsorptie aan de aanwezige zwevende stoffen en 

sedimenten. Deze stof accumuleert sterk in aquatische organismen, zodat er een grote kans is op 



Benzo(b)fluorantheen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 


benzo(b)fluorantheen vooral verwijderd worden door adsorptie aan het actief slib. Adsorptie aan het 

actief slib leidt tot een verhoogd slibgehalte. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

216



3.12.7 Benzo(g,h,i)peryleen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor benzo(g,h,i)peryleen heeft een verhoogde impact op 

de mens en het milieu. Benzo(g,h,i)peryleen is een milieugevaarlijke stof, die zeer giftig is voor in het 

water levende organismen. Ze kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten 

veroorzaken. Deze stof is opgenomen in de communautaire strategie voor hormoonontregelaars 

(COM(2001)262). Dit betekent dat er een vermoeden bestaat dat benzo(g,h,i)peryleen een 

hormoonverstorende werking heeft. 

Benzo(g,h,i)peryleen staat op de OSPAR lijst met stoffen voor welke prioritaire actie moet genomen 

worden. De OSPAR-strategie Gevaarlijke Stoffen heeft tot doel te komen tot een nulemissie van 

gevaarlijke stoffen tegen 2020. Benzo(g,h,i)peryleen is bovendien een prioritaire stof volgens Bijlage X bij 

de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. De Kaderrichtlijn water voorziet dat maatregelen worden getroffen 

om te komen tot de stapsgewijze vermindering van lozingen, emissies en verliezen van deze stof. 

Benzo(g,h,i)peryleen - overschrijding bij lozing naar OW 

Benzo(g,h,i)peryleen wordt uit het ontvangende oppervlaktewater verwijderd door een combinatie van 

bio-accumulatie in aquatische organismen en van adsorptie aan de aanwezige zwevende stoffen en 

sedimenten. Deze stof accumuleert zeer sterk in aquatische organismen, zodat er een grote kans is op 



Benzo(g,h,i)peryleen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 


benzo(g,h,i)peryleen vooral verwijderd worden door adsorptie aan het actief slib. Adsorptie aan het actief 

slib leidt tot een verhoogd slibgehalte. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

3.12.8 Benzo(k)fluorantheen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor benzo(k)fluorantheen heeft een verhoogde impact 

op de mens en het milieu. Benzo(k)fluorantheen is een giftige stof die kanker kan veroorzaken. 

Bovendien is deze milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in het water levende organismen en kan ze het 

aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. Er zijn testgegevens voor 


wetenschappelijk onderzoeksprogramma van het federale wetenschapsbeleid in België. Deze gegevens 

tonen hormoonverstorende effecten aan. 

Benzo(k)fluorantheen staat op de OSPAR lijst met stoffen voor welke prioritaire actie moet genomen 

worden. De OSPAR-strategie Gevaarlijke Stoffen heeft tot doel te komen tot een nulemissie van 

gevaarlijke stoffen tegen 2020. Benzo(k)fluorantheen is bovendien een prioritaire stof volgens Bijlage X 

bij de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. De Kaderrichtlijn water voorziet dat maatregelen worden 


stof. 

217



Benzo(k)fluorantheen - overschrijding bij lozing naar OW 

Benzo(k)fluorantheen zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken worden. Deze 








Benzo(k)fluorantheen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Benzo(k)fluorantheen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden 

door een combinatie van biologische afbraak en van adsorptie. Biologische afbraak gebeurt door microorganismen 


beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. Adsorptie aan het actief slib leidt tot 


3.12.9 Chryseen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor chryseen heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Chryseen is immers een giftige stof, die kanker kan veroorzaken. Blootstelling aan deze 

stof kan onomkeerbare effecten veroorzaken. Voor deze stof is bewijsmateriaal voor hormoonverstoring 


onderzoeksprogramma van het federale wetenschapsbeleid in België. Bovendien is deze milieugevaarlijke 

stof zeer giftig voor in het water levende organismen en kan ze in het aquatisch milieu op lange termijn 


Chryseen - overschrijding bij lozing naar OW 

Chryseen wordt in het ontvangende oppervlaktewater slechts traag afgebroken door biologische 



Chryseen accumuleert weinig tot sterk in aquatische organismen, zodat er in bepaalde gevallen een grote 

kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Daarnaast adsorbeert deze stof aan 

de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de waterbodem kunnen optreden. 

Chryseen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Chryseen zal in de RWZI adsorberen aan het slib, met een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent 


218



3.12.10 Dibenzo(a,h)anthraceen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor dibenzo(a,h)anthraceen heeft een verhoogde impact 

op de mens en het milieu. Deze giftige stof is waarschijnlijk kankerverwekkend. Daarnaast is voor deze 

stof bewijsmateriaal voor hormoonverstoring opgenomen in de ED-North databank, die opgesteld werd in 

het kader van een wetenschappelijk onderzoeksprogramma van het federale wetenschapsbeleid in België. 



Dibenzo(a,h)anthraceen - overschrijding bij lozing naar OW 

Dibenzo(a,h)anthraceen zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken worden. 





Dibenzo(a,h)anthraceen adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten 


Dibenzo(a,h)anthraceen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Dibenzo(a,h)anthraceen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden 




Daarnaast zal dibenzo(a,h)anthraceen in de RWZI adsorberen aan het slib, met een verhoogd slibgehalte 


3.12.11 Fenantreen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor fenantreen heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Fenantreen is immers irriterend voor de ogen, de huid, de ademhalingswegen en het 

verteringskanaal. Bovendien is fenantreen niet classificeerbaar met betrekking tot humane 

carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan uitgesloten worden dat blootstelling aan fenantreen 


Fenantreen - overschrijding bij lozing naar OW 

Fenantreen zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken worden. Deze 





Daarnaast adsorbeert fenantreen aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar 


219



Fenantreen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Fenantreen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 



werking van de RWZI. Daarnaast zal fenantreen adsorberen aan het slib, met een verhoogd slibgehalte 


3.12.12 Fluorantheen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor fluorantheen heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Fluorantheen is immers schadelijk bij opname door de mond en irriterend voor de 

ogen, de ademhalingswegen en de huid. Bovendien is het optreden van onherstelbare effecten na 

blootstelling aan fluorantheen niet uitgesloten. Fluorantheen is immers niet classificeerbaar met 


aan fluorantheen kankerverwekkend is. Voor fluorantheen is bewijsmateriaal voor hormoonverstoring 



Fluorantheen is een prioritaire stof volgens Bijlage X bij de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. De 



Fluorantheen - overschrijding bij lozing naar OW 

In oppervlaktewater wordt fluorantheen snel afgebroken onder invloed van zonlicht. Deze stof 

accumuleert matig tot sterk in aquatische organismen, zodat er een grote kans is op doorvergiftiging 

naar hogere organismen zoals de mens. Fluorantheen adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en 


Daarnaast kan fluorantheen ook vervluchtigen uit het oppervlaktewater. De mate van vervluchtiging is 

sterk afhankelijk van de mate waarin zwevende stoffen en sedimenten aanwezig zijn: indien er veel 

zwevende stoffen en sedimenten aanwezig zijn verloopt vervluchtiging traag, bij een beperkte 

hoeveelheid zwevende stoffen en sedimenten verloopt vervluchtiging snel. Fluorantheen komt dan in de 

atmosfeer terecht in de dampfase en gebonden aan deeltjes. Het fluorantheen in de dampfase zal snel 

tot traag afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve verbindingen die eveneens in de 

atmosfeer aanwezig zijn). De snelheid wordt bepaald door de soort reactieve verbinding. Het 

fluorantheen dat geadsorbeerd is aan stofdeeltjes zal uit de lucht verwijderd worden door afbraak onder 

invloed van zonlicht, door uitval van deze stofdeeltjes of via neerslag. Aldus kan een gedeelte van het 

fluorantheen terug in het oppervlaktewater terechtkomen. 

Fluorantheen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Fluorantheen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door 

afbraak onder invloed van zonlicht en door biologische afbraak. Dit laatste gebeurt veelal snel door 


extra beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. Daarnaast zal fluorantheen in 

de RWZI adsorberen aan het slib, met een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib 


220



3.12.13 Fluoreen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor fluoreen heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Fluoreen is immers irriterend voor de ogen, de huid, de ademhalingswegen en het 

verteringskanaal. Bovendien is deze stof niet classificeerbaar met betrekking tot humane 

carcinogeniciteit. Dit betekent dat niet kan uitgesloten worden dat blootstelling aan fluoreen 


Fluoreen - overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van fluoreen via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de mate waarin 



vervluchtiging snel. Fluoreen komt dan in de atmosfeer terecht in de dampfase en gebonden aan 

deeltjes. Het fluoreen in de dampfase zal snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 

verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Het fluoreen dat geadsorbeerd is aan 

stofdeeltjes zal uit de lucht verwijderd worden door fotolyse, uitval van deze stofdeeltjes of via neerslag. 

Aldus kan een gedeelte van het fluoreen terug in het oppervlaktewater terechtkomen. 

Het fluoreen dat aanwezig blijft in het ontvangende oppervlaktewater zal snel biologisch afgebroken 





Fluoreen adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de 


Fluoreen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Fluoreen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door een 



Het fluoreen dat in de atmosfeer terechtkomt, zal snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer 

reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Het fluoreen dat in de ontvangende 

RWZI aanwezig blijft zal enerzijds verwijderd worden door biologische afbraak. Dit gebeurt veelal snel 


extra beluchting in de RWZI of tot een verstoorde werking van de RWZI. Anderzijds zal het fluoreen dat 



3.12.14 Indeno(1,2,3-cd)pyreen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor indeno(1,2,3-cd)pyreen heeft een verhoogde impact 

op de mens en het milieu. Bij blootstelling aan deze stof zijn onherstelbare effecten immers niet 

uitgesloten, deze stof is mogelijks kankerverwekkend. Voor deze stof is bewijsmateriaal voor 



221



Indeno(1,2,3-cd)pyreen is een prioritaire gevaarlijke stof volgens Bijlage X bij de Kaderrichtlijn Water 

2000/60/EG. De Kaderrichtlijn water voorziet dat maatregelen worden getroffen om te komen tot de 

stapsgewijze vermindering van lozingen, emissies en verliezen van deze stof. Verder staat deze stof op 

de OSPAR lijst met stoffen voor welke prioritaire actie moet genomen worden. De OSPAR-strategie 


Indeno(1,2,3-cd)pyreen - overschrijding bij lozing naar OW 

Indeno(1,2,3-cd)pyreen zal in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch afgebroken worden. 






naar hogere organismen zoals de mens. Daarnaast zal indeno(1,2,3-cd)pyreen adsorberen aan de 


Indeno(1,2,3-cd)pyreen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Indeno(1,2,3-cd)pyreen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden 




3.12.15 Naftaleen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor naftaleen heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Naftaleen is schadelijk bij opname door de mond. Bij blootstelling aan naftaleen is het 

optreden van onherstelbare effecten niet uitgesloten, dze stof is immers mogelijks carcinogeen voor de 

mens. Bovendien is deze milieugevaarlijke stof zeer giftig voor in het water levende organismen, ze kan 

in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. Voor deze stof is 



Naftaleen is opgenomen in Lijst I van de Europese Verordening (EEG) Nr. 793/93 inzake de beoordeling 

en beperking van risico’s van bestaande stoffen. De verordening heeft tot doel de mens en alle 



mogelijke effecten op lange termijn. Deze stof staat ook in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van 


verminderd overeenkomstig artikel 2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II. Deze stof staat ter evaluatie met het oog 

op een eventuele aanwĳzing als “prioritaire gevaarlĳke stof” onder de Kaderrichtlijn Water (2000/60/EG). 

Deze subcategorie van stoffen vormt een nog groter risico dan de “prioritaire stoffen op het gebied van 

het waterbeleid”. De Kaderrichtlijn water voorziet dat maatregelen worden getroffen om te komen tot de 

stapsgewijze vermindering van lozingen, emissies en verliezen van deze stoffen. 

222



Naftaleen - overschrijding bij lozing naar OW 

Vervluchtiging van naftaleen via het wateroppervlak is een relevant verwijderingproces. Als naftaleen 

door vervluchtiging in de lucht terecht komt kan deze organische stof ook in dit compartiment effecten 

veroorzaken. Naftaleen is in de lucht aanwezig als damp wordt in deze fase snel afgebroken door reactie 

met fotochemisch geproduceerde hydroxyl-radicalen en in mindere mate door reactie met ozon en nitraat 

radicalen. 

Het naftaleen dat in het ontvangende oppervlaktewater aanwezig blijft zal snel biologisch afgebroken 





Daarnaast zal deze stof in het ontvangende oppervlaktewater matig accumuleren in aquatische 

organismen, zodat er een kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Daarnaast 

zal naftaleen matig adsorberen aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar 


Naftaleen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Naftaleen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door een 

combinatie van biodegradatie, vervluchtiging (in het bijzonder in zones die extra belucht worden zoals 

beluchtingsbekkens) en adsorptie. 

3.12.16 Pyreen 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor pyreen heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. Deze stof is immers irriterend voor de ogen, de huid en de ademhalingswegen. Er is ernstig 

gevaar voor de gezondheid bij inademing en bij inslikken. Bovendien is pyreen niet classificeerbaar met 


aan pyreen kankerverwekkend is. 

Voor pyreen is bewijsmateriaal voor hormoonverstoring opgenomen in de ED-North databank, die 



Pyreen - overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van pyreen via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de mate waarin 



vervluchtiging snel. Pyreen komt dan in de atmosfeer terecht in de dampfase en gebonden aan deeltjes. 

Het pyreen in de dampfase zal snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 

verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn) en onder invloed van zonlicht. Het pyreen dat 


via neerslag. Aldus kan een gedeelte van het pyreen terug in het oppervlaktewater terechtkomen. 

Het pyreen dat in het ontvangende oppervlaktewater aanwezig blijft zal snel afgebroken worden door 



223






hogere organismen zoals de mens. Pyreen adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en 


Pyreen - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Pyreen zal in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door een 



Het pyreen dat in de atmosfeer terechtkomt, zal snel afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer 


pyreen dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft zal enerzijds verwijderd worden door biologische 



Anderzijds zal het pyreen dat in de ontvangende RWZI aanwezig blijft adsorberen aan het slib, wat 


224



3.13 PCB 

3.13.1 PCB (PCB28, PCB52, PCB101, PCB118, PCB138, PCB153 en PCB180) 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor PCB’s heeft een verhoogde impact op de mens en 

het milieu. PCB’s zijn immers giftige en irriterende stoffen. 

In de communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262) wordt PCB153 beschouwd als 

stof met bewijsmateriaal voor hormoonontregeling of potentiële hormoonontregeling, waarvoor in het 

kader van bestaande communautaire wetgeving al een regulering geldt of momenteel wordt overwogen. 

Ook PCB52 is opgenomen in de communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262). 

Dit betekent dat er een vermoeden bestaat dat PCB52 een hormoonverstorende werking heeft. Voor 

PCB52, PCB118, PCB128, PCB138, PCB153 en PCB180 is bewijsmateriaal voor hormoonverstoring 



PCB - overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van vervluchtiging van PCB’s via het oppervlaktewater is sterk afhankelijk van de mate waarin 



vervluchtiging snel. Daarnaast is de mate van vervluchtiging ook afhankelijk van het aantal chlooratomen 

die in de molecule aanwezig zijn: mono-, di- en trichloorbiphenylen (waaronder PCB28) vervluchtigen 

snel. PCB’s komen dan in de atmosfeer terecht in de dampfase en gebonden aan deeltjes. De PCB’s in de 

dampfase zullen snel (mono-, di- en trichloorbiphenylen, waaronder PCB28) of traag (biphenylen met 

meer dan 3 chlooratomen, waaronder PCB52, PCB101, PCB118, PCB138, PCB153 en PCB180) afbreken 


zijn). De PCB’s met meer dan 3 chlooratomen (PCB52, PCB101, PCB118, PCB138, PCB153 en PCB180) 

kunnen bijgevolg over een lange afstand getransporteerd worden en over een groter geografisch gebied 

effecten veroorzaken. De PCB’s die geadsorbeerd zijn aan stofdeeltjes zullen uit de lucht verwijderd 

worden door uitval van deze stofdeeltjes of via neerslag. Aldus kan een gedeelte van de PCB’s terug in 

het oppervlaktewater terechtkomen. 

De mono-, di- en trichloorbifenylen (waaronder PCB28) die aanwezig blijven in het ontvangende 

oppervlaktewater zullen snel biologisch afgebroken worden. De tetrachloorbifenylen (waaronder PCB52) 

zullen met matige snelheid biologisch afgebroken worden. De biologische afbraak gebeurt door microorganismen 



concentratie zelfs tot sterfte van vissen of andere waterorganismen. De PCB’s met meer dan 4 

chlooratomen (waaronder PCB101, PCB118, PCB138, PCB153 en PCB180) zullen niet afgebroken worden 

door biologische processen. Deze stoffen kunnen bijgevolg over een lange afstand getransporteerd 


PCB’s accumuleren sterk in aquatische organismen, zodat er een grote kans is op doorvergiftiging naar 

hogere organismen zoals de mens. Daarnaast adsorberen PCB’s aan de aanwezige zwevende stoffen en 


225



PCB - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

PCB’s zullen in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden door een 



PCB’s die door vervluchtiging in de atmosfeer terechtkomen (mono-, di- en trichloorbiphenylen 

(waaronder PCB28) vervluchtigen snel), zullen afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer reactieve 

verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). Die PCB’s zullen snel (mono-, di- en 

trichloorbiphenylen, waaronder PCB28) of traag (biphenylen met meer dan 3 chlooratomen, waaronder 

PCB52, PCB101, PCB118, PCB138, PCB153 en PCB180) afbreken onder invloed van vrije radicalen (zeer 

reactieve verbindingen die eveneens in de atmosfeer aanwezig zijn). De PCB’s met meer dan 3 

chlooratomen (PCB52, PCB101, PCB118, PCB138, PCB153 en PCB180) kunnen bijgevolg over een lange 

afstand getransporteerd worden en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. De mono-, 

di- en trichloorbifenylen (waaronder PCB28) die aanwezig blijven in de ontvangende RWZI zullen snel 

biologisch afgebroken worden. De tetrachloorbifenylen (waaronder PCB52) zullen met matige snelheid 

biologisch afgebroken worden. De biologische afbraak gebeurt door micro-organismen in de RWZI, die 


verstoorde werking van de RWZI. Anderzijds zullen de PCB’s die in de ontvangende RWZI aanwezig 

blijven adsorberen aan het slib, wat aanleiding geeft tot een verhoogd slibgehalte. Dit betekent dat er 

meer slib moet verwijderd worden. 

226



3.14 ORGANOTINVERBINDINGEN 

3.14.1 Monobutyltin 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor monobutyltin heeft een verhoogde impact op de 

mens en het milieu. Deze stof is immers irriterend is voor de ogen, de huid en de ademhalingswegen. 

Bovendien is deze stofschadelijk bij inslikken, inademen en bij adsorptie door de huid. 

Bij gebrek aan meer specifieke gegevens is het gedrag van monobutyltin in het milieu beschreven op 

basis van gegevens over het gedrag van organotinverbindingen. 

Monobutyltin - overschrijding bij lozing naar OW 

Monobutyltin zal in het ontvangende oppervlaktewater sterk accumuleren in aquatische organismen, 

zodat er een grote kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Deze stof 

adsorbeert ook sterk aan het sediment. Bijgevolg worden effecten op de waterbodem verwacht. 

Monobutyltin - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

In de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) monobutyltin vooral verwijderd worden door 



3.14.2 Dibutyltin 

Algemeen 

Dibutyltin wordt in het oppervlaktewater snel omgevormd tot andere verbindingen zoals oxiden en dit 

onder meer in functie van de zuurtegraad van het water. Dibutyltinoxide is irriterend voor de ogen, de 

huid en de ademhalingswegen. Bovendien kan deze stof het ongeboren kind schaden. Bijgevolg heeft 

een overschrijding van de emissievoorwaarden voor dibutyltin een verhoogde impact op de mens en het 

milieu. Bij gebrek aan meer specifieke gegevens is het gedrag van dibutyltin in het milieu beschreven op 

basis van gegevens over het gedrag van organotinverbindingen. 

Dibutyltin - overschrijding bij lozing naar OW 

Dibutyltin zal in het ontvangende oppervlaktewater sterk accumuleren in aquatische organismen, zodat er 

een grote kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Deze stof adsorbeert ook 

sterk aan het sediment. Bijgevolg worden effecten op de waterbodem verwacht. 

Dibutyltin - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

In de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) dibutyltin vooral verwijderd worden door 



227



3.14.3 Tributyltin 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor tributyltin heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Deze stof houdt immers gevaar in voor de gezondheid bij inslikken, inademing en bij 

absorptie door de huid. Daarnaast is deze stof irriterend voor de ogen, de ademhalingswegen en de huid. 

In de communautaire strategie voor hormoonontregelaars (COM(2001)262) wordt tributyltin beschouwd 

als stof met bewijsmateriaal voor hormoonontregeling of potentiële hormoonontregeling waarvoor in het 

kader van bestaande wetgeving al een regulering geldt of momenteel wordt overwogen. Bovendien is 

voor deze stof bewijsmateriaal voor hormoonverstoring opgenomen in de ED-North databank, die 



Tributyltin - overschrijding bij lozing naar OW 

De mate van verwijdering van tributyltin uit het ontvangende oppervlaktewater hangt sterk af van de 

lokale omstandigheden. Uitgaande van het voorzorgbeginsel wordt bijgevolg verondersteld dat deze stof 

persistent is. Dit betekent dat deze stof over een lange afstand kan getransporteerd worden in het 


Tributyltin accumuleert sterk in aquatische organismen, zodat er een grote kans is op doorvergiftiging 

naar hogere organismen zoals de mens. Tributyltin adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en 


Tributyltin - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Gezien tributyltin niet zal vervluchtigen uit de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) en dat 

deze stof weinig afgebroken wordt door micro-organismen in de RWZI, zal tributyltin in beperkte mate 

verwijderd worden uit het afvalwater. Deze verwijdering zal vooral gebeuren via adsorptie aan het slib, 

met een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. Het 

tributyltin dat niet adsorbeert aan het slib zal via het effluent van de RWZI terug in het oppervlaktewater 

terechtkomen. 

3.14.4 Trifenyltin 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor trifenyltin heeft een verhoogde impact op de mens 

en het milieu. Deze stof is immers irriterend voor de ogen, de huid, de ademhalingswegen en het 

verteringskanaal. Daarnaast is bewijsmateriaal voor hormoonverstoring opgenomen in de ED-North 



Het gedrag van trifenyltinhydroxide in het milieu kan als representatief beschouwd worden voor 

trifenyltin. Bij lozing naar oppervlaktewater wordt trifenyltinhydroxide immers snel omgezet tot onder 

meer gehydrateerde trifenyltin-kationen (positief geladen ionen). 

Trifenyltin - overschrijding bij lozing naar OW 

Trifenyltin-kationen zullen in het ontvangende oppervlaktewater snel biologisch zal afgebroken worden. 



228





Trifenyltin-kationen accumuleren matig in aquatische organismen, zodat er een kans is op 

doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens. Daarnaast zal deze stof adsorberen aan de 


Trifenyltin - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

Trifenyltin-kationen zullen in de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verwijderd worden 



verstoorde werking van de RWZI. De trifenyltin-kationen die aanwezig blijven in de RWZI zullen 



229



3.15 PFT 

3.15.1 Perfluoroctaansulfonaat 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor perfluoroctaansulfaat heeft een verhoogde impact op 

de mens en het milieu, gezien perfluoroctaansulfaat een giftige stof is. 

Perfluoroctaansulfaat - overschrijding bij lozing naar OW 

Perfluoroctaansulfonaat zal in het ontvangende oppervlaktewater niet afgebroken worden door 


oppervlaktewater en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. Deze stof accumuleert 

sterk in aquatische organismen, zodat er een grote kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen 

zoals de mens. Perfluoroctaansulfonaat adsorbeert aan de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten 


Perfluoroctaansulfaat - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

In de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) zal perfluoroctaansulfonaat vooral adsorberen 

aan het slib, met een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd 

worden. Gezien deze stof niet door biologische processen verwijderd wordt uit het afvalwater, zal 

perfluoroctaansulfonaat grotendeels via het effluent van de RWZI terug in het oppervlaktewater 



3.15.2 Perfluoroctaanzuur 

Algemeen 

Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor perfluoroctaanzuur heeft een verhoogde impact op 

de mens en het milieu. Deze stof is immers irriterend voor de ademhalingswegen, de ogen en de huid. 

Blootstelling aan deze stof kan zelfs brandwonden aan huid en ogen veroorzaken. 

Perfluoroctaanzuur - overschrijding bij lozing naar OW 

Perfluoroctaanzuur zal in het ontvangende oppervlaktewater niet afgebroken worden door biologische 


oppervlaktewater en over een groter geografisch gebied effecten veroorzaken. Deze stof adsorbeert aan 

de aanwezige zwevende stoffen en sedimenten zodat effecten naar de waterbodem kunnen optreden. 

Perfluoroctaanzuur - overschrijding bij lozing naar de RWZI 

In de ontvangende rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) zal perfluoroctaanzuur vooral adsorberen aan 

het slib, met een verhoogd slibgehalte tot gevolg. Dit betekent dat er meer slib moet verwijderd worden. 

Gezien deze stof niet door biologische processen verwijderd wordt uit het afvalwater, zal 

perfluoroctaansulfonaat grotendeels via het effluent van de RWZI terug in het oppervlaktewater 



230

overschrijding bij emissies naar water: beknopte fiches (pdf ... - Lne.be

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?