De memorie van Gerard Pallant als kenbron voor de ...

ende is verleent aen deselve onderdaenen door den keyser Henricus anno 1310 op
aenhouden van Reynold, grave van Gelder, waerbij alle inwoonderen sijn ontlast
van alle vuytheimse ladingen ende aen hun vergunt, dat sij niet en moegen worden
beroepen naer de keiserlicke Camere van Spier, maer enckelick gehouden sijn ten
rechten te staen binnenslandts, ter reserve van den cas, dat de princen aen hun de
justitie aldaer mochten commen te weygeren. 28
6. De voors. provincie is oock t'zedert eenige eeuwen verdeelt geweest in vier quartieren
hebbende in effect gecomponeert gelijcke getall van besondere corpora, waervan
den eersten rangh heeft gehadt het quartier van Nimwegen, den tweeden dat van
Ruremonde, den derden dat van Zutphen - wesende een particulier graefschap -
ende den vierden ende lesten het quartier van Arnhem.
7. In elck van dese vier quartieren wierden daerenboven gehouden besondere vergaederinge
die men noembde quartiersdaeghen, in dewelcke wierden genoemen huyselicke
resolutiën, raeckende het welvaeren van ieder quartier .
8. Dese resolutiën wierden genoempt recessen, welcke moesten hebben de approbatie
van de princen, waervan die tot op den dagh van heden behouden hebben den
naeme van geapprobeerde recessen.
9. Ieder van de voors. quartieren was daerenboven noch versien van besondere privilegiën,
grondelicke wetten ende costumen, dewelcke de voors. voogden, graeven
ende hertogen alle mit solemneele eede belooft hebben aen de onderdaenen te onderhouden,
voorbehouden hunne princelicke maght ende gesagh.
10. Vuyt cracht van't voors. privilegie van den jaere 1310 hebben de voors. graeven
Reynold ende sijnen soone, eersten hertogh van Gelre, sampt hunne succes se uren
de justitie binnen de voors. provincie geadministreert in persoone bij advis van eenen
raedt, denwelcken was ambulatoir ende de princen van den lande moeste volgen
op alle plaatsen in de welcke sij hun vonden.
11. Sijne Keiserlicke Majesteit Carel den Vijfde, glorieuser memorie heeft mitte
voors. bannerheeren, ridderschappe ende steden in't leger voor Venlo opgericht het
beroempt tracaet van den 5. septembris 1543 - den 12. dito gepasseert in behoorlicke
forme, ofte acte - ende daer de landtschappe geconfirmeert alle haere privilegiën.
29
12. Maer mits desen keyser was besittende veele rijcken ende provinciën ende daeromme
niet en conde blijven resideeren binnen het voors. vorstendomb om de justitie
aldaer te administreren op den ouden voet, te weeten in persoone gelijck de vorige
landtsvorsten hadden gedaen, heeft Sijne Majesteit belooft aldaer te stellen een en
stadhouder ende op te richten eene cancellerije dewelcke hij soude versien met eenen
cancellier ende eenige raeden, alle in de taele ende in de costumen van den lande
ervaeren.
13. Aen dese is gegeven de maght in materie soo van administratie der justitie, als
(van) gratie die bij den landtsvorst plachte te resideeren, om eene ende ander vuyt
28 Nijhoff, Gedenkwaardigheden, I, 119; PB, 1, 610.
29 PB, I, 532.
115