De memorie van Gerard Pallant als kenbron voor de ...

donnantie ofte instructie, naer dewelcke sij hun in't exercitie hunner functiën souden
moeten reguleeren, gedateert den 10. october 1547 Y
23. De voors. ordonnantie ofte cancellerye-instructie behelst voor eerst hoe ende op
wat manier cancellier ende raeden moeten vergaederen, delibereeren ende opineeren,
soo in materie van justitie, als van gratie, als namentick van remissiën van
doodtslaegen, abolitiën ende dergelijcken.
24. Alnoch behelst deselve ordonnantie ofte cancellerye-instructie de cassen ende
materiën gereserveert aen de kennisse van den stadthouder, cancellaer ende raeden,
als van domaniale ende hoffhorige goederen, possessoire dachten raeckende geestelicke
beneficiën, disputen aengaende onderheeren, steden ende dorpen ende generael
alle materiën, waerinne de schepenen ende regeerders van de steden ende dorpen
geene richters en connen wesen. )tem aengaende hunne paelsteden, etc., mitsgaeders
de andere die genoemt worden geprivilegieert, hetzije civile ofte criminele.
25. Tot dyen is om gewichtige consideratiën, soo van den landtsdienst als van particuliere
daerbij specialick geordonneert, datten momboir van den lande mede soude
wesen raedt-ordinair ende hebben stemme deliberative, gelijck de andere, in alle
saecken waerinne hij in dese voors. qualiteit niet en was deger ofte verweerder.
26. Staende alhier in passant te noteeren, dat den voors. raedt ende momboir doet
twee functiën, te weeten: soo die van procureur-generael, waervan in publicis incumbeert
te ondersoecken hetghene is facti ende te vervolgen alle domaniale ende criminele
actiën, als van advocaat-fiscaal, waeraan toestaet te deduceren hetghene de
rechten medebrengen in de voors. domaniale ende criminele saecken, sonder dat den
selven participeert in eenige criminele ofte civile amenden, treckende enckelick sijnen
salaris.
27. Ten effecte van't welcke voor't selve officie anno 1569 is gemaeckt eene bes ondere
ordonnantie, ofte instructie, waernaer den voors. momboir sigh in de conduite
van sijn officie moet reguleeren, in dewelcke wederomme vuytdruçkelick is herhaelt
het voors. punct, dat den momboir gelijck andere moet wesen raed-ordinair mit
stemme deliberative in alle particuliere saecke, die niet raken sijn officie. 32
28. Het voors. hertogdomme van Gelre, hetwelcke in voege voors. van oudts is geweest
een litmaet ende leen van't Roomsch Rijc onder den Circul van Westphaelen,
is op den Rijcxdagh anno 1548, den 26. junii gehouden binnen Ausborg, bij solemneel
tractaet van denselven daege gedemembreert ende gestelt onder dyen van Bourgondiën,
onder de conditiën ende reserven, daerinne breeder vuytgestreken. 33
29. Desen tractaet is te vinden in 'Additionibus ad pandectas iuris publici Imperii
Romano Germanici', fol. mihi 124, wye oock in andere termijnen, edoch in deselve
substantie, onder de Placcaerten van Brabant, medebrengende, dat de voors. affscheydinge
van de Circul van Westphaelen geschiet is 'cum omnibus mediate vel
immediate eodem pertinentibus annexis, insertis, vel incorporatis, tam ecclesiasticis,
31 Zie hiervoor, noot 11.
32 Zie hiervoor, noot 13.
33 PB, I, 472.
117