De memorie van Gerard Pallant als kenbron voor de ...

aanwezig. 9 Ten gevolge van het ontbreken van een eigen permanente bestuurlijke
delegatie in het Overkwartier zijn de Staten-Generaal voor haar beslissingen in belangrijke
mate afhankelijk van schriftelijke informatie uit allerlei bronnen.
Als een der belangrijkste informanten van de Staten-Generaal fungeert de Raad
en Momboir van de Soevereine Raad van Roermond, Gerard Pallant.1O De functie
van momber of procureur-generaal en advocaat-generaal van het hertogdom Gelre,
zoals door Gerard Pallant sedert januari 1696 uitgeoefend, wordt reeds in de
kanselarij-ordonnantie voor het Arnhemse hof van 1547 genoemd. 11 Zij blijft ook
na de overbrenging van het koningsgetrouwe hof naar Roermond in 1580 gehandhaafd.
Blijkens een decreet van de Geheime Raad van 23 augustus 1676 12 geldt
voor de momber van de Soevereine Raad in de zeventiende eeuw nog altijd de instructie
die in 1569 door de hertog van Alva werd gegeven aan diens Arnhemse
ambtsvoorganger Mr. Johan KurtY In deze instructie zijn voornamelijk de formele
betrekkingen van de momber met hof en rekenkamer geregeld. Diens competentie
'ratione materiae' komt er slechts in algemene termen aan de orde. Hij dient 'alle
saecken, Sijne Conillclijcke Majesteyt als hertoge van Gelre ende grave van Sutphen
aengaende ende concernerende (te) bewaeren ende verantwoorden (art. 1); ende
voorts (te) doen alle 't ghene een goedt ende getrouw momboir toebehoort ende soo
hij bevinden zal tot conservatie van (Sijne) Conincklijck Majesteyt's ( ... ) hoogheyt,
gerechtigheyt ende domeinen te behoren' (art. 12). Slechts voor zo ver deze
taak hem daarnaast nog tijd laat, mag hij tevens - mits hij ook is voorzien van een
patent als raadsheer - deelnemen aan de rechterlijke activiteiten van de andere
raden-ordinaris.
Wat men in concreto moet verstaan onder het 'conserveren' van Zijne Majesteits
hoogheid, gerechtigheid en domeinen, kan men ten dele opmaken uit enkele artikelen
van de instructie van de Rekenkamer van 1559 en van de Kanselarij-instructie
van 1609. 14 De momber treedt op als aanklager, verweerder of gevoegde partij in
processen, waarmee de belangen van de hertog van Gelre zijn gemoeid, hetzij in op-
9 Holthausen, 6-18; Van Rensch, 216, 217.
10 Gerard Pallant, zoon van de Roermondse advocaat Willem Pallant, wordt na een veeljarige
praktijk als advocaat bij patent van 20 januari 1696 benoemd tot raad en momber van
de Soevereine Raad. Hij overlijdt op 30 juni 1712 (Sivré, Leden van het Hof van Gelre,
1580-1794, ms. RAL).
11 Gedrukt bij: Zijp A., De strijd tusschen de Staten van Gelderland en het Hof, 1543-1566,
(Werken Gelre, no. 10), Arnhem 1913,205-227, artt. 29, 30, 31.
12 RAL, HvG, CB 2, fol. 156v; de instructie 'pour la meilleure direction et expedition des
causes fiscales' van juni 1603. die krachtens decreet van 14 januari 1614 opnieuw in het Overkwartier
zou zijn gepubliceerd, is rond 1676 kennelijk in onbruik geraakt. Cf. RAL, HvG,
308, f. 253v. en ROPBa&i, 2e serie, II, 217.
13 RAL, HvG, CB 2, fol. 152v-154v.
14 Instructie Rekenkamer, artt. 46, 47 (ROPBa, 2e serie, VII, 407-417; Kanselarij-instructie,
ar tt. 36, 37, 39, 40, 41 (gedrukt bij: lanssen de Limpens, K.l.Th., Rechtsbronnen van het
Gelders Overkwartier van Roermond, (Werken van de Vereniging tot uitgaaf van de Bronnen
van het Oude Vaderlandse Recht, 3e reeks, no. 20), Utrecht 1965, 458-469.
107