De memorie van Gerard Pallant als kenbron voor de ...

9. 'Et - ut prosequitur - generaliter in om ni judicio sive urbano, sive municipali,
sunt praesidens, sive satrapae, sive praetores et praeterea alibi ordinarii ac jurati,
alibi iniurati, privatarum publicarumque lilium deceptatores, hi sofa cognitione sententiaque
contenti ab imperio omnino alieni sunt, illi imperio contenti a cognitionibus
abstinent, adeo vt nullibi praeterquam in senatu provinciali, principem representante,
cognitio cum imperio in easdem personas concurrat. '56
10. Tot naerder elucidatie van het verschil het welcke int voors. Over kwartier wordt
bevonden tusschen het recht der officieren, representerende den Heere, ende dat van
de schepenen, representerende de onderdaenen, is noc;ligh naerder te spreecken van
het eene ende van het andere int particulier, beginnende van het eerste, te weeten
vant recht der officieren:
11. Dese worden aldaer genoempt off drossarden off amptluyden, item ofte voogden
ofte schouteten, tusschen dewelcke doorgaens is dese differentie, datte eerste
meerendeels hebben het gesagh, geboth, verboth, arrest, apprehensie, vervolgh ende
executie in de criminele saecken ofte tichten ende de leste alleen doorgaens vuyt alle
boeten ende pecuniaire amenden eenen goltgulden beneffens het gesagh, geboth,
verboth, pandinge, executie ende alle andere dergelijcke in de civile saecken.
12. Hyerbeneffens hebben dese leste oock meerendeels die directie van de gerichten,
waerinne sij als hooft derselve hebben het recht van de gerichtsdaegen aen te stellen,
te verleenen de citatiën, hetsije simpele, ofte bij edict, de gerichtspersoonen te doene
compareeren, aldaer te presideeren, de bancke te spannen, ofte te bevrijen, de schepenen
te maenen, te doen swijgen etc., sonder sich edoch te bemoeyen (met) de kennisse
van de saecke.
13. Den onders. seght notanIer meerendeels, omdat binnen de steeden van Ruremonde
ende Venlo, de schouteten, wye oock sommige plaetsen, als tot Cruchten,
Weghberck, Brempt, Vierssen, etc. de voogden, hebben de directie, soo van het crimineel,
als vant civil, beneffens de directie der gerichten.
14. Tot dyen sijn alle deselve officieren als representanten van den heere in de gerichten
perpetueel ofte voor hun leven naert exempel der supreme raeden van princen
ende souveraine machten, hetwelcke schijnt te wesen van derselve dienst, volgens
het gevoelen der schrijvers, dewelcke tracteeren de materie van perpetuïteit off
annaliteit der officieren.
15. De plaetsen van schoutet van Ruremonde ende Venlo sijn verpandt ende worden
beseeten hereditairlick voor seeckere somme, waervoor sij de pecuniaire amenden
profyteren in plaetse van interesse totte restitutie van de pantpenningh, maer de an-
56 'En - zo vervolgt hij - in het algemeen gesproken, heeft elk gericht, hetzij een stedelijke
bank, hetzij een gericht ten plattelande, een drost of schout als voorzitter en gezworenen
of niet-gezworenen als schepenen, die kwesties van privaatrechtelijke en publiekrechtelijke
aard berechten, zodanig dat de schepenen niet over bevelsmacht beschikken en zich tevreden
stellen met de kennis van zake en het wijzen van vonnis, en de voorzitter zich niet aanmatigt
de kennis van zake, maar louter over de bevelsmacht beschikt, zodat alleen bij het provinciaal
hof, als vertegenwoordiger van de vorst, dezelfde personen zowel kennis nemen van de zaak,
als ook beschikken over de publieke macht om vonnissen ten uitvoer te doen leggen.'
131