digitaal - Antares

Wonen onder een goed gesternte
Huurders worden woonconsumenten
Ina Plat was huurster van Blariacum, adviseerde vanuit
het Vrouwen Advies Commissie (VAC) en was jarenlang lid van het
Blerickse corporatiebestuur.
“Ik kom uit een spoorfamilie. Zowel mijn vader als mijn man
werkten bij de Nederlandse Spoorwegen. Na een overplaatsing
van mijn vader kwam ik naar Blerick, waar mijn man en ik in
1962 een appartement huurden van woningvereniging Blariacum.
Er was woningnood en je kwam pas in aanmerking voor een
eengezinswoning als je minimaal twee kinderen had. Doordat ik
actief was in het vrijwilligerswerk kreeg ik op een gegeven moment
het verzoek lid te worden van de VAC. Dat was een commissie van
een achttal dames, die eenmaal per maand bijeen kwam. We bogen ons over woningplattegronden
en beoordeelden ze op een aantal praktische punten. Daarbij letten we op draairichtingen van
ramen en deuren, keken naar de plaats van radiatoren, thermostaten, lichtpunten et cetera. Onze
bevindingen gingen naar de woningcorporaties die er hun voordeel mee konden doen. Het waren
adviezen. Het was aan de corporaties om zaken wel of niet aan te passen. Wij kregen de bouwtekeningen
meestal aangeleverd en moesten er soms wel eens om vragen. Bij de oplevering liep iemand
van ons vaak nog even mee en een jaar nadien interviewden we een aantal bewoners. We vroegen
of ze tevreden waren en of ze verbetertips hadden. Die opmerkingen gingen naar de betreffende
corporatie en wij namen ze mee in onze volgende beoordelingen.
De VAC was een landelijke organisatie met lokale afdelingen. Om goed te kunnen adviseren,
kregen we zo nu en dan een cursus, bijvoorbeeld in het lezen van woningplattegronden.
In 1981 werd ik door Blariacum gevraagd zitting te nemen in het bestuur. Ik heb daar ja op gezegd
en ben vervolgens tot in 1999 bestuurslid gebleven. Ze vroegen mij - naar ik vermoed - om meerdere
redenen. Op de eerste plaats omdat ik in de VAC zat, ik een spoorachtergrond had en wellicht
ook omdat ik een vrouw was. Het opnemen van een vrouw in een corporatiebestuur was destijds
verre van vanzelfsprekend. Woningcorporaties waren nog echte mannenbolwerken. Ik herinner
me een etentje na de oplevering van een groot project met aannemers waar iemand liet weten dat
er geen moppen meer getapt mochten worden omdat er nu een dame in hun midden was.
Als bestuurslid heb ik nog lange tijd plannen door een VAC-bril beoordeeld. Zo ging ik op het toilet
zitten om te controleren of de radiator niet te dicht bij de pot stond of ik liep in een seniorenwoning
even de trap op en af om te voelen of de leuning niet te dicht bij de muur zat. Het lijken
details, maar het zijn voor bewoners wel belangrijke zaken. Nu is de cirkel rond en ben ik weer een
‘gewone’, maar wel heel tevreden huurder.”
worden statuten en reglementen
samengesteld? Door wie worden de
bestuursleden gekozen? Worden er
winsten gemaakt? Kortom een scala van
punten, waarvan ik op dit moment in
het midden laat in hoeverre zij de
58
beleidsvoering raken van de individuele
vereniging. […] Het samenwerkingsorgaan
van de woning- en bouwvereniging
zal de tegenpool moeten worden van de
huurderbelangenvereniging, omdat er
in de nieuwe conceptie geen plaats
meer zal zijn voor individueel overleg
met welke belangengroep dan ook.”
Vanaf het begin houden corporaties
rekening met de HBV. Dit omdat de
vereniging een nogal militante houding
aanneemt, maar vooral ook omdat ze
binnen de kortste keren meer dan
tweeduizend leden telt. HBV en corporaties
staan lijnrecht tegenover elkaar,
maar geleidelijk verandert dit en zitten
huurders en hun vertegenwoordigers
aan de overlegtafel als volwaardige
gesprekspartners.
Huurdersparticipatie
Als aanzet tot meer transparantie geven
de corporaties informatiebladen uit. De
TBV start in 1982 met TBV-post.
Blariacum is terughoudender en
verspreidt pas in 1995 het blad Blariacomm.
De Horst communiceert via de
Meijelse Courant. Een eigen periodiek is,
gelet op de beperkte oplage, te duur.
Een eerste stap op weg naar georganiseerd
overleg zet de TBV in 1977 met de
installatie van een Huurders Kontakt
Raad. Die vervult een ‘brugfunctie’
tussen de corporatie en haar huurders.
Veel animo is er echter niet onder de
bewoners. Het corporatiebestuur vindt
dat waarschijnlijk niet echt vervelend.
Huurderparticipatie staat bij haar op
een laag pitje. Dit leidt er zelfs toe dat de
staatssecretaris van Volkshuisvesting,
Gerrit Brox, in 1984 de Tegelse corporatie
beveelt de statuten aan te passen om
de democratisering gestalte te geven.
Veel haalt dat niet uit. TBV-directeur
Jennissen wijt dat aan het vele werk dat
met de voorbereiding is gemoeid. Eerst
in 1994 wordt de Bewoners Kontakt
Raad omgezet in een bewonerscommissie,
die direct invloed kan uitoefenen op
het beleid.
Concreet verandert er in de tweede helft
van de jaren tachtig nogal wat als
huurders invloed gaan uitoefenen via de
ledenraad. En die raad is bij een
vereniging het belangrijkste orgaan. De
raad bestaat in meerderheid uit huurders,
gekozen uit bewonerscommissies.
Zij stelt een algemeen bestuur samen,
dat een dagelijks bestuur aanwijst om
Huurders worden woonconsumenten
het werkapparaat aan te sturen. Huurders
beslissen nadien mee over de
woonomgeving, de woningen en het
beleid.
Met de huurderparticipatie en de
professionalisering komt een einde aan
het doe-bestuur, dat alles zelf besluit
en uitvoert. “De tijd dat een bestuur in
de avonduren een bouwvereniging kon
runnen, ligt ver achter ons”, laat
TBV-voorzitter Jos Hendriks in 1987
weten. Terloops waarschuwt hij wel dat
huurders er rekening mee moeten
houden dat ook een bouwvereniging
een huishoudboekje heeft en dat
wensen financieel haalbaar moeten
zijn en niet in strijd met de regelgeving.
Kennelijk gebeurt dat ook, want vier
jaar later laat het TBV-bestuur weten
dat de vrees dat door de democratisering
veel bestuurlijke ervaring verloren
zou gaan, achteraf gezien ongegrond is.
“De nieuwe bestuursleden zijn enthousiast
en leergierig, veelvuldig wordt
gebruik gemaakt van de mogelijkheid
om deel te nemen aan cursussen.”
De inbreng van de huurders via de
ledenraad verschilt van corporatie tot
59
Wonen onder een goed gesternte
Vanaf 1995 ontvangen huurders
van Blariacum een blad waarin
de corporatie hen informeert
over woonzaken.