Muziek uit de Portugese kolonies

Themalijst
Muziek uit de Voormalige
Portugese Koloniën in Afrika
Openbare bibliotheek Kortrijk
augustus 2011

Geschiedenis
De geschiedenis van de staat Portugal gaat terug tot de middeleeuwen: 1139, tijdens de
Reconquista, wordt gezien als het jaar waarin het land onafhankelijk werd. In de
vroegmoderne tijd groeide het land uit tot het Portugese Rijk, een wereldmacht die
overzeese gebieden in Afrika, Azië en Zuid-Amerika omvatte.
In de daaropvolgende eeuwen nam het rijk weer in grootte af; in 1999 kwam met de
overdracht van Macau aan China een eind aan de koloniale bezittingen. In de 20e eeuw was
Portugal gedurende enkele decennia een dictatuur.
De conquistadores
Portugal was samen met Spanje een van de vroege kolonisators en droeg in belangrijke
mate bij aan de Europese praktijk van kolonisatie en imperialisme. Met het Verdrag van
Tordesillas richtte Portugal zich op Brazilië, Afrika en Azië.
De Portugezen waren in de 15 e eeuw op zoek naar een manier om rond Afrika te varen, om
zo een sterke positie in de Aziatische specerijenhandel te verkrijgen. In 1498 voer Vasco Da
Gama rond de Kaap de Goede Hoop en stopte op Ilha do Mozambique. De eerste stap op
Afrikaans grondgebied was gezet.
In dit kort overzicht werpen we een licht op de muziek uit deze voormalige Afrikaanse
koloniën als Angola, Mozambique, Guinee Bissau en de Kaap Verdische Eilanden.
Themalijst Afrikaanse Muziek Openbare bibliotheek Kortrijk augustus 2011 p.2

Angola
Het land was voortdurend verwikkeld in oorlogen, eerst was er de strijd van de Portugese
kolonialisten tegen drie bevrijdingslegers, en vervolgens, na de onafhankelijkheid in 1975,
namen de vrijheidsstrijders de wapens op tegen elkaar, waarbij Cuba en het westen zich aan
alle kanten met de zaak bemoeiden. Het was een tijd van angst en paranoia, maar toch
bleek dit een gouden tijdperk voor de Angolese muziek.
De periode tussen 1968 en 1976 wordt door velen als het gouden tijdperk van de Angolese
muziek gezien.
Deze namen komen de leek waarschijnlijk als nieuw voor maar de insiders weten dat de
volgende genrebenamingen typisch zijn voor dit soort muziek
Semba
Inhoudelijk speelt dit genre hoofdzakelijk in op alledaagse gebeurtenissen, sociale
evenementen en activiteiten die gewoonlijk in een sprankelende retorische stijl worden
bezongen. Ondanks die zakelijke stijl, weten de Sembazangers toch hun emoties te laten
doorsijpelen in hun muziek. Semba is dus dé muzikale vorm bij uitstek bij het Angolese
sociale gebeuren.
Semba is al van voor de kolonisering aanwezig in het straatbeeld en is het gebleven. Ieder
jaar komen er in Angola nieuwe Semba-artiesten bij.
De Angolese Semba was de inspiratiebron voor de meer bekende Samba (Brazilië) maar
ook voor de inlandse
Kuduro
Kuduro combineert de traditionele Semba met de Westerse Techno en House wat resulteert
in een electrovorm van deze Afrikaanse muziek. Er zijn al enkele beoefenaars van het genre
maar dé gekende naam is Buraka Som Sistema De cd Black Diamond (2008 zit bij ons bij
de Popmuziek (78 bura)
Kizomba
Dit is de Angolese popmuziek en stamt voort uit de Zouk. Het genre wordt zowel in het
Engels als in het Portugees gezongen. Eduardo Paim is de enige bekende naam die in zijn
thuisland meer dan cd’s heeft uitgebr acht maar ook overal ter wereld al heeft opgeterden..
Themalijst Afrikaanse Muziek Openbare bibliotheek Kortrijk augustus 2011 p.3

Unieke Afrikaanse muziek
Angolese muziek is uniek vanuit Afrikaans oogpunt en staat
behoorlijk op zichzelf als een geluid dat je alleen maar daar hoort.
De invloed van kolonisator Portugal is onmiskenbaar en ritmes als
rebita, kazukuta, semba en merengue zijn daar voorbeelden van.
Deze ritmes zijn prachtig melodieus, zeer dansbaar, soms
hypnotiserend en rauw. De muziek vormt een krachtige
samenvloeiing van traditionele ritmes van de eilanden van Luanda,
psychedelische gitaargeluiden uit buurland Congo, een flinke scheut latin, Caribische
merengue en de harde beat van de Angolese carnaval bands. In die periode werden deze
geluiden vereeuwigd door de platenmaatschappijen Fadiang (Fábrica de Discos Angolano)
en Valentim de Carvalho.
De ontluikende Angolese muziekscene werd ontvlamd door een kleine groep zangers,
daarbij ondersteund door een diversiteit aan bands en strak gestuurd door gitaristen die een
belangrijke rol speelden in de muzikale en politieke revolutie in de jaren zestig en zeventig.
Deze bands waren een goed bewaard geheim tot in de late jaren negentig, toen het Franse
label Buda Musique een korte reeks met Angolese muziek uitbracht. Een van de
belangrijkste Angolese zangers is Bonga.
Hese afropop met maatschappijkritisch kantje
De Angolese zanger Bonga werd in 1943 geboren als José Adelinho
Barcelo de Carvalho. Hij was in zijn jeugd een topatleet in het
nationale team van de Portugese kolonisator. Onder de schuilnaam
Bonga was hij actief als verzetsstrijder. Tijdens zijn studie in de
hoofdstad Luanda begon hij met zingen. Zijn maatschappijkritische
teksten werden hem door de overheid niet in dank afgenomen. Bonga
vond politiek asiel in Nederland en sloot zich aan bij de Kaapverdische
gemeenschap.
Zijn vroege werk baseert zich vooral op de semba, een aan de Braziliaanse samba verwante
traditionele liedvorm, en de morna, traditionele ballades uit de Kaapverdische eilanden, die
Cesaria Evora beroemd gemaakt hebben. Op het eind van de jaren zeventig verhuisde hij
naar Parijs en ontwikkelde sindsdien een meer kosmopolitische afropop. Typerend is zijn
hees en zacht stemgeluid. Bonga’s stem is nog steeds een van de mooiste van Afrika en
spreekt telkens nieuwe generaties aan.
Van deze zanger hebben we vijf cd’s in ons bezit – ze staan allemaal bij 84 bonga
Bairro (2008) - Best of Bonga (2009) - Mulemba Xangola (2000) - Paz em Angola -
Swinga swinga
Andere Angolese muziek op cd in onze collectie
Angola prison spirituals (2003) 38 A/angol
Flores, Paulo: Best of… 84 flore
Kamasasadi, Vumvum Muz Angola (1995) 84 CDM 1605
Orquestra Os Jovenes Do Prenda: Berlin fest! – live (1993) 84 CDM 2937
Themalijst Afrikaanse Muziek Openbare bibliotheek Kortrijk augustus 2011 p.4

Andere Angolese muziek (op elpee) in onze collectie
A vitoria é certa: republica popular de Angola 84 DM 17537
Racines: de l’Agola à Brésil 84 VRT 42093
Nog ter info voor wie meer wil weten: enkele websites met muziek van/over Angola
Lijst van groepen: http://www.afromix.org/html/musique/pays/angola/index.en.html
Radio Angola http://www.canalangola.net/Home.html
Mozambique
In 1498 ontdekte Vasco da Gama Mozambique onderweg naar India.
In 1505 kwamen de eerste militaire posten. De dekolonisatie in de
tweede helft van de 20e eeuw verliep gewelddadig. Er werden
verzetsgroepen gevormd. Het bevrijdingsfront FRELIMO voerde tien
jaar oorlog tegen de Portugezen. Na de Anjerrevolutie in 1974
verlieten de Portugezen het land vrijwel van de ene op de andere dag.
De onafhankelijke Republiek Mozambique werd uitgeroepen op 25
juni 1975.
Mozambikanen zijn echte muziekliefhebbers. Jongelui houden van dansen. De bekendste
dansmuziek is marrabenta. Het is een mix van Portugese volksmuziek, westerse popmuziek
en traditionele Mozambikaanse muziek.
De meest gebruikte muziekinstrumenten zijn de
De tchakare is een muziekinstrument dat klinkt als een viool en eruit ziet
als een gitaar. Het heeft maar één snaar, waarover een boog wordt
gewreven. Het muziekinstrument van de provincie Inhambane is de mbila,
een houten xylofoon.
In het gebied van de Ndau is de mbira een veelgebruikt instrument. De mbira
klinkt als een kleine harp. Het is een houten instrumentje met ijzeren toetsen
die door de duim en wijsvinger worden aangeraakt.
Themalijst Afrikaanse Muziek Openbare bibliotheek Kortrijk augustus 2011 p.5

Muziek
De hoofdstad Maputo stond in 2010 in het teken van het Festival de Marrabenta.
De grote promotor was de bekende musicus Stewart Sukuma. Hij wilde 2010 tot het Jaar van
de Marrabenta maken en op die manier deze traditionele dans in ere herstellen.
Volgens Stewart was het tijd dat de Marrabenta weer het symbool van de Mozambikaanse
muziek werd. Jarenlang was dit bijzondere ritme verwaarloosd, ten gunste van Amerikaanse,
Europese en Caraïbische ritmes. Stewart was hard bezig met het mobiliseren van alle lokale
zangers en muzikanten die Marrabentamuziek gaan schrijven en zingen. De opnames van
hun composities werden dan gepromoot via de lokale radio- en televisiestations. Het publiek
mocht dan de ´top 10´kiezen.
Kortom, een heel apparaat was opgezet om de Marrabenta weer populair te maken. En niet
alleen in eigen land. Stewart hoopte dat de Marrabenta ook een verkoopproduct van het land
wordt, net zo iets als de Hollandse kaas en de Franse Eifeltoren! (Tinie van Eys)
Mabulu is tot op de dag van vandaag de meest succesvolle groep uit Mozambique. Onlangs
bracht ze haar tweede cd uit. Mabulu betekent letterlijk dialoog in
het Shangana, een verwijzing naar de communicatie met het publiek
maar ook naar de samenwerking van muzikanten van bejaarde
leeftijd (67) met jongeren van 20-25 jaar die aan het begin staan van
hun muzikale carriere. Jonge studenten opgegroeid met rapmuziek
en deel uitmakend van een lokale hiphop-band en oude rotten sinds
de jaren 50 aktief in de Mozambikaanse marrabenta-muziek kwamen
in 2000 bijeen in de studio. Eerste resultaat van hun samenwerking
was de cd 'Karimbo' die in Europa een groot succes werd. De groep
toerde in Mozambique met gratis concerten op het platteland en werd uitgenodigd om in
Europa te komen spelen op verschillende muziekfestivals. Nog geen twee jaar later ligt het
tweede album 'Soul marrabenta' in de winkels waarvoor ze in Europa lovende cd- en
concertrecensies kregen en een enthousiast live-publiek mochten begroeten. De groep werd
opgericht op ideele gronden. De Mozambikaanse organisatie Promusic realiseerde zich dat
muziek een rol kon spelen in de wederopbouw van de Mozambikaanse samenleving, en
bracht een zevental artiesten samen om te zingen over thema's als aids en kinderprostitutie.
'Soul marrabenta' ademt de sfeer van een live-optreden. Mabulu's jeugdige energie gaat
gepaard met een indrukwekkende professionaliteit die de spreekwoordelijke brug slaat
tussen bijna vijf decennia Mozambikaanse pop. Naast het typerende marrabenta-geluid
zullen liefhebbers stylistische invloeden uit de hele Zuidelijk Afrikaanse regio horen. De
rijkdom aan vocalisten zorgt voor afwisseling.
Dit album uit 2001 hebben we in onze collectie en vind je bij 84 mabul
Neco Novellas
Een andere belangrijke Mozambikaanse muziekgroep is Neco Novellas. Singer/songwriter
Neco Novellas, geboren als Anselmo João Johanhane, heeft een opmerkelijke, diepe,
rokerige stem en startte op jonge leeftijd zijn muzikale opleiding als operazanger. Door zijn
brede muzikale interesse en zijn wereldse omzwervingen in zijn eigen Mozambique,
Portugal, Engeland en Nederland klinkt zijn muziek als een wereldreis. Chopimuziek uit
Mozambique, Braziliaanse en Afrosamba, jazz, pop, afrobeat, reggae, gospel,... combineert
en mengt hij op een bijzondere geslaagde wijze tot een catchy, dansbaar geheel. Neco's
Themalijst Afrikaanse Muziek Openbare bibliotheek Kortrijk augustus 2011 p.6

and bestaat uit zijn eigen broers en zussen, een hedendaagse Von Trapp familie als het
ware
Neco: ‘Wij komen uit een Chopi-milieu. Vroeger was dat een aanduiding van een stam, nu is
dat meer een familieachtige verwantschap die je een identiteit
verschaft. We zijn grootgebracht met timbila (zie foto). Pas later kregen we
zicht op andere Mozambikaanse muzieksoorten: de kerktraditie en traditionele
muziek met veel bongo’s, sticks en horns from animals. Dat had weinig van doen met de
erudiete timbila-traditie, maar die gegronde, aardse muzikaliteit maakte juist daarom grote
indruk.
Een jaar na mijn geboorte vertrokken de Portugezen uit Mozambique, waarna het
systeem nog strikter werd: iedereen moest Portugees blijven spreken. Na de
onafhankelijkheid werd nog meer de nadruk gelegd op een “portugalisering” van de
Mozambikaanse cultuur dan daarvoor.
Mijn vader nam ons mee naar zijn moeder, waardoor we het traditionele Mozambique
leerden kennen. Dat was bijzonder omdat niet veel jongeren die leefwijze konden ervaren.
Dankzij haar kregen we door wat de Mozambikaanse muziek kan betekenen en hoezeer ze
te maken heeft met de geluiden van de natuur.
Onderstaande CD “New dawn ku khata” hebben we in onze collectie en vind je bij
84 neco n
.
Eyuphuro betekent wervelwind in het Makau en is de naam van de eerste groep uit
Mozambique die internationaal doorbrak. Eyuphuro werd in 1980 opgericht door o.a. Zena
Bakar, die voordien vissersvrouw was op het eiland Madagascar en nadien bekend werd als
de gouden stem van Mozambique.
Beide cd’s vind je in onze afdeling Beeld & Geluid
Mama Mosambiki (1990) CDM 3005
Yellela (2001) 84 eyuph
Themalijst Afrikaanse Muziek Openbare bibliotheek Kortrijk augustus 2011 p.7

Orchestra Marrabenta Star de Mocambique is een andere bekende Mozambikaanse
Marrabena groep.
Beide cd’s vind je in onze afdeling Beeld & Geluid
Independance (s.d.) 84 orche
Marrabenta piquenique (1996) 84 CDM 1642
Ghorwane
Ghorwane is een Mozambikaanse Marrabenta band opgericht in 1983 tijdens de
burgeroorlog. De band is vernoemd naar een klein meer met dezelfde naam dat nooit
opdroogt, zelfs niet bij extreme droogte. Ghorwane is de Shangaanse term voor ‘Good Boys’
en staat voor moed en geloof in de toekomst.
Hun stijl is een combinatie van traditionele Mozambikaanse muziek, afropop en fusion.
Ghorwane’s muziek is gezongen in de locale talen, waaronder het Shangaan, Ronga en
Chope. De componist en saxophonist Jose “Zeca” Alage werd vermoord in 1993. In 2005
startte Ghorwane een muziek coöperatie, de eerste in zijn soort in Mozambique, met als doel
de muziek van dit land te promoten en plaatselijke muzikanten goede werkomstandigheden
te verzekeren en hun rechten te beschermen.
Beide cd’s vind je in onze afdeling Beeld & Geluid
Kudumba (1997) 84 ghorw
Majurugenta (1993) 84 CDM 3003
Themalijst Afrikaanse Muziek Openbare bibliotheek Kortrijk augustus 2011 p.8

Dilon Djindji
De Mozambikaanse zanger Dilon Djindi wordt “the man of duizend stories” en “the grand old
man of marrabenta”genoemd, is gestart met performing op de leeftijd van 12 in 1939, maar
is slechts op plaat uitgebracht op de leeftijd van 75.
Dilon is geboren in 1927 en ontdekte zijn liefde voor
muziek op heel jonge leeftijd. In 1939 bouwde hij een
drie-snaren gitaar gemaakt van oliekannen. Drie jaar
later werd het een zes-snaren versie en begon zijn
openbaar leven op feestjes en ceremonies samen met
zijn oom.
Hij voltooide zijn studies in 1947 en werd pastor maar
bleef optreden. Naast populaire genres als zukuta and
magica begon hij na een tijd te experimenteren met
marrabenta muziek, waarmee hij ongelofelijk populair werd. Zijn muziek en charisma worden
tot op de dag van vandaag nog herinnerd, evenals zijn legendarische shows. Hij werkte ook
een tijdje in de Zuid Afrikaanse mijnen in de jaren 50, trouwde en kreeg acht kinderen en 32
kleinkinderen en richtte in 1960 zijn eerste band Marracuene op.
Vandaag is Dilon nog even enthousiast en energiek over zijn muziek als ooit. Op de leeftijd
van 74 trad hij voor ’t eerst op als een lid van de band Mabulu. Hij nam zijn eerste
internationale album, Dilon, een collectie van favorieten tussen 1950 en 1964, op in 2002.
Dilon (2002) 84 djind
Andere Muziek uit Mozambique op cd in onze collectie
Count Ossie: Tales of Mozambique (1992) 78 CDM 11734
Mozambique One (1994) 84 CDM 15640
The Rough Guide to Mozambique (2001) 84 mozam
Massukos (2006) 84 massu
S.O.S. Mozambique (1987) VRT 17616
Naar aanleiding van de extreme hongersnood in Mozambique in 1985
betuigden ook de volgende Nederlandse artiesten hun steun met een
vinylsingle waarvan de opbrengst naar daar ging: Linda de Mol, Nancy
Boyd, Oscar Harris, André Hazes, Gerard Joling, Anita Meyer, Danny
de Munk, Rob de Nijs, René Shuman, Lee Towers, Piet Veerman,
Frank Boeijen Groep, Centerfold, Dolly Dots en Mai Tai
Themalijst Afrikaanse Muziek Openbare bibliotheek Kortrijk augustus 2011 p.9

Kaap-Verdië
De Kaapverdische eilanden werden in 1456 ontdekt door de Portugezen en liggen voor de
kusten van Senegal en Mauretanië. Ze hebben hun bekendheid van de laatste jaren mede te
danken aan Cesaria Evora, de wereldberoemde zangeres, afkomstig van het eiland Sao
Vicente. In een typische herkenbare stijl, zingen de Kaapverdianen over liefde, lijden en
nostalgie. De morna, ontstaan uit een mix van de Portugese fado en Afrikaanse ritmes, is
een bijzondere uitdrukking van de Kaapverdiaanse soul. Het is hun levenslied. Men is er nog
niet uit of de Portugese fado, waarmee er overeenkomsten bestaan, deze stijl beïnvloed
heeft of er juist door beïnvloed werd. Het wordt traditioneel gespeeld op een akoestische
gitaar, de cavaquinho (klein gitaar) en een viool. De coladeira daarentegen is met zijn Afrobraziliaanse
mix, erg vrolijke muziek.
Cesaria Evora
Deze “Kaapverdische diva op blote voeten" werd geboren in 1941 op het
Kaapverdische eiland Mindelo en maakte dus pas haar debuut op plaat
op 47-jarige leeftijd.In 1988 trok ze naar Parijs. Net twintig, zong ze al
over de romantische teleurstellingen en de afgelegen ligging van de
Kaapverdische eilanden, eindelijk uitgebracht op CD onder de naam
“Radio Mindelo”. De schitterende stem van Cesaria Evora maakte dat ze
niet lang onopgemerkt bleef. Intussen geniet ze wereldwijde bekendheid
en trekt ook de wereld rond om het publiek van haar stem te laten
genieten. In oktober 2003 tourde ze bijvoorbeeld door de Verenigde Staten. Ze zingt
coladeras (catchy songs perfect voor de dansvloer) of Mornas (Kaap Verdische blues). In
2004 won ze een Grammy Award voor het ‘Beste Contemporary World Music Album’.
Haar uitgebreide discografie is bijna volledig in onze afdeling Beeld & Geluid te verkrijgen.
La diva aux pieds nus (1994) 84 evora
Mss Perfumado (1995) 84 VRT 1546
Cesaria (1985) 84 evora
Live à l’Olympia (1986) 84 evora
Sodade, les plus belles mornas de Cesaria (1995) 84 evora
Cabo verde (1997) 84 evora
Best of (1998) 84 evora
Café Atlantico (1999) 84 evora – 84 CDM 5267
Sao Vicente di Longe (2001) 84 evora – 84 CDM 4399
Voz d’amor (2003) 84 evora
Rogamar (2006) 84 evora
Radio Mindelo: early recordings (2008) 84 evora
Nha sentimento (2009) 84 evora
Themalijst Afrikaanse Muziek Openbare bibliotheek Kortrijk augustus 2011 p.10

Bana
Zoals Cesaria Évora de ‘koningin van de morna' genoemd wordt, zo is Adriano Gonçalves,
alias Bana, de ongekroonde ‘koning van morna en coladeira'. De in 1932 in Mindelo (São
Vicente) geboren en getogen Bana leerde in de jaren vijftig de kunst van het zingen van de
morna van componist Francisco Xavier da Cruz (B. Leza). In 1966 bracht het Rotterdamse
label Morabeza Records de eerste Kaapverdische soloplaat uit: Nha Terra van Bana. Met
saxofonist Louis Morais vormde Bana de band Voz de Cabo Verde, waarmee hij binnen de
internationale Kaapverdische gemeenschappen roem vergaarde.
Beide cd’s vind je in onze afdeling Beeld & Geluid
Bana canta a magia de Cabo Verde (1992) 84 bana
Bakitani (1993) 84 CDM 13713
Tito Paris
De Prins van de Kaapverdische eilanden” is een multitalent, hij componeert, speelt
(bas)gitaar en zingt. En zo probeert hij traditionele muziek samen te laten gaan met
hedendaagse muziek. Als componist, (bas) gitarist en zanger weet hij een unieke mengvorm
van traditionele morna's, coladeiras, funanas en hedendaagse portugese muziek te laten
ontstaan. (Hij woont sinds zijn 19e in Portugal).
Beide cd’s vind je in onze afdeling Beeld & Geluid
Guilhermina (2002) 84 paris
Acustico (2007) 84 paris
“De sfeer van deze muziek is sensueel en melancholiek. Strijkers accentueren de sfeer
zonder dat dit een zoetig bijsmaakje genereert. Wel romantisch, wat prima past bij zijn wat
hese stem. Hiermee weet hij -tijdens concerten- de dames in vervoering te brengen”
Themalijst Afrikaanse Muziek Openbare bibliotheek Kortrijk augustus 2011 p.11

Simentera
"What makes this band so endearing is its blend of solid
songwriting, musical competence and sincerity. Rather
than abandon their roots (they all live and work at different
jobs on Cape Verde), they re-explore and re-define them,
coming up with a sound that reflects the love they have for
their culture and their hope for its future. This is all
captured here"
Rootsworld
Mario Lucio de Sousa, leider van de band, nam voor het eerst een gitaar vast als elfjarige
kindsoldaat. Sindsien is het instrument niet meer van zijn zide weggeweest. Simentera houdt
zich aan de rotts van de kaapverdische muziek en experimenteert weinig. Acoustische
instrumenten staan nog altidj central. Hun percussive-intrumenten symboliseren hun
Afrikaans cultuur die tijden s de kolonisatie onderdrukt werd. Ook zangpartijen dienen om die
roots te accentueren.
Ze maken nieuwe muziek, gebaseerd op oude tradities.
Beide cd’s vind je in onze afdeling Beeld & Geluid
Cabo Verde en serenata (2000) 84 simen
Tr’adictional – Musica de Cabo Verde (2003) 84 simen
Teofilo Chantre
Al sinds 1993 komen de meest zwoele en zomerse Kaapverdische klanken uit de koker van
Teofilo Chantre. Na zijn tekstuele bijdragen aan het album Miss Perfumado van Césaria
Evora, werd zijn schrijftalent door een groter publiek opgemerkt en inmiddels wordt Teofilo
Chantre gezien als één van de meest getalenteerde singer-songwriters van Kaapverdië.
Zanger, gitarist en liedschrijver Teofilo Chantre werd in 1964 geboren op het eiland São
Nicolau. Dertien jaar later emigreerde zijn familie naar Frankrijk. Daar leerde hij zichzelf
gitaarspelen en componeren. Vanaf zeventienjarige leeftijd verdiepte hij zich in zijn
Afrikaans-Portugese wortels en begon hij op lokale festivals op te treden. Chantre bracht een
aantal eigen veelgeprezen albums uit: Terra & Cretcheu (1996), Di Alma (1998), Rodatempo
(2001) en Azulando (2004). Chantre vernieuwt de traditionele genres: zijn bitterzoete
morna's en zijn levendige en satirische coladeira's klinken naast nostalgische walsen en
mazurka's. Naar believen vermengt hij de Kaapverdiaanse genres met Franse, Braziliaanse
en jazzinvloeden. (SvdP)
Themalijst Afrikaanse Muziek Openbare bibliotheek Kortrijk augustus 2011 p.12

Deze vier cd’s vind je in onze afdeling Beeld & Geluid
Terra and Cretcheu (s.d.) 84 CDM 2886
Rodatempo (2004) 84 chant
Viaja (2007) 84 chant
Mestissage (2011) 84 chant
Sara Tavares
Sara Tavares is een van oorsprong Kaapverdische zangeres en is geliefd over de hele
wereld. Tijdens de Music Awards 2011 op Kaapverdië won zij de prijs voor 'Beste vrouwelijke
stem'. Met haar warme stemgeluid en charismatische aanwezigheid maakt zij ieder concert
tot een bijzondere belevenis. Na succesvolle albums als Mi Ma Bô en Balancê verscheen
onlangs Xinti, een album met veel soul, Kaapverdische gitaarklanken en Angolese ritmes.
Geboren uit een tweede generatie immigranten uit Kaap Verdië, groeide Sara op in een
wereld tussen twee culturen. Aanvankelijk stond ze bekend als componist en tekstschrijfster
van Gospel, Soul en Funk. In haar tweede album ‘Mi Ma Bô’ geproduceerd door de in Parijs
woonachtige Lokua Kanza en bekroond goud in Portugal, was haar Afrikaanse invloed
duidelijker hoorbaar door de mix van Afrikaanse ritmes en melodische pop songs.
Sara vertelt: "Ik wil graag deel uitmaken van een beweging zoals de Afrikaanse Amerikanen
en Afrikaanse Brazilianen hebben," aldus Sara. "In plaats van de muziek van hun
voorvaderen na te spelen, hebben zij hun eigen culturele identiteit gecreëerd. En dat is nu
gerespecteerd. Het wordt beschouwd als ongeschonden, authentiek en onvervalst. Het zal
nog lang duren voordat de mensen van mijn generatie niet meer hoeven te kiezen tussen
Afrikaans of Europees te zijn. Ik denk dat je niet zou hoeven te kiezen. Je zou gewoon
moeten zijn”.
Deze drie cd’s vind je in onze afdeling Beeld & Geluid
Balancé (2006) 84 tavar
Aliv! e in Lisboa (2008) 84 tavar
Xinti (2009) 84 tavar
Themalijst Afrikaanse Muziek Openbare bibliotheek Kortrijk augustus 2011 p.13

Lura
Van de nieuwe generatie Kaapverdische zangeressen zou Lura
wel eens de ware opvolgster van Cesária Évora kunnen zijn. Zij
brengt morna met de typerende saudade, en snellere coladeira's
met een onweerstaanbare glimlach.
Lura bracht haar kinderjaren niet in Kaapverdië door, maar dat
doet er niet toe, zegt ze. Ze voelt zich een rasechte
Kaapverdische. 'Ik ben geboren en getogen in een creoolse wijk
van Lissabon. Eigenlijk wordt de Kaapverdische cultuur hier
intenser beleefd dan in Kaapverdië, waar ze vooral opkijken naar het Westen', vertelt Lura.
'Wij, migranten en kinderen van migranten, vinden het belangrijk een sterke band te bewaren
met ons moederland om de saudade da terra, de nostalgie naar onze aarde, te verzachten.
Ons creools is zelfs puurder dan dat van Kaapverdië, waar ze heel wat invloeden uit het
Engels gebruiken
Net als Cesária Évora werkt Lura met Kaapverdische componisten en dichters. Zij zijn een
belangrijke schakel in haar terugkeer naar haar roots. ‘De dichters leven in Kaapverdië en
kunnen het dagelijkse leven van het eiland dus veel beter portretteren dan ik. Ze kunnen
vanuit hun eigen ervaring verhalen en dromen vertellen die ik nooit heb gekend. Door deze
gedichten te zingen, breng ik een beeld van mijn land dat waarheidsgetrouw is, zonder er
ooit gewoond te hebben.’
Deze 3 cd’s vind je terug in onze muziekafdeling :
Di korpu ku alma (2004) 84 lura
M’bem di fora (2006) 84 lura
Eclipse (2009) 84 lura
Boy Gé Mendes
Zanger en liedschrijver Gerard Mendes alias Boy Gé Mendes werd in 1952 geboren in
Dakar. In de kosmopolitische hoofdstad van Senegal leeft een grote Kaapverdiaanse
gemeenschap samen met Malinezen, Guinezen en Senegalezen. Als kind zong Mendes al
graag in het katholieke koor, tijdens feesten, op markten en op oudere leeftijd ook in
pianobars. Met zijn groep The Beryls bouwde hij tijdens tournees door Senegal een reputatie
op. Toen hij in 1976 naar Frankrijk emigreerde, werd hij gevraagd de Cabo Verde Show te
versterken, een honderd procent Kaapverdiaanse groep die voor Franse en Nederlandse
Kaapverdianen optrad. Deze band opende Mendes' ogen en hart voor zijn Kaapverdiaanse
wortels en hij begon in het Creools te componeren. Hij ging solo onder de artiestennaam Boy
Gé Mendes. Zijn lied Grito De Bo Fidge werd de eerste internationale Kaapverdiaanse hit.
Na uitputtende internationale tournees laste Mendes begin jaren negentig een pauze in en
reisde met zijn gitaar door Brazilië, de Verenigde Staten, Senegal en Kaapverdië, waar hij
Themalijst Afrikaanse Muziek Openbare bibliotheek Kortrijk augustus 2011 p.14

zich uiteindelijk vestigde. Op zijn negende album Noite De Morabeza (1999) horen we
Mendes' lichtgetinte fluweelzachte stem en een sensuele en relaxte mengelmoes van jazz
met reggae en muzikale invloeden uit Afrika, Brazilië en Cuba. (SvdP)
Deze cd kan je bij ons ontlenen :
Noite de Morabeza (1999) 84 mende
Mayra Andrade
De stem van de, van oorsprong
Kaapverdische, Mayra Andrade werd de
wereld in geslingerd met haar
debuutalbum Navega (2007). Een
verzameling van nummers die perfect
past in de traditie van de Kaapverdische
Eilanden. Nu zijn we 3 jaar later en vele
optredens verder en heeft Andrade zich
losgeworsteld van haar roots en laat
zich leiden door haar muzikale hart. Dit
verschilt van de vrije jazz tot aan traditioneel Braziliaans. Mayra Andrade is opgegroeid op
de Kaapverdische Eilanden maar is geboren in Cuba. Sinds de jaren '90 woonde ze in
Senegal, Angola en Duitsland. Tegenwoordig woont ze in Parijs waar ze haar weg heeft
gevonden tussen de vele culturen, persoonlijk en op muzikaal gebied. Andrade ziet zichzelf
meer dan enkel een Kaapverdische zangeres. Muziek heeft altijd een grote rol in haar leven
gespeeld. Zij mengt de traditionele Kaapverdische muziek met andere sounds en invloeden,
dit zorgt voor een nieuw uniek geluid. Zij heeft zichzelf aangeleerd om muziek te maken, vrij
van alle conservatieve kaders. Een ongelooflijke zangeres, zoals ook blijkt op haar uit 2009
daterende Storia.
Bovenstaande debuut cd is bij ons te beluisteren :
Navega (2007) 84 andra
Nancy Vieira
Nancy Vieira is exponent van de jongere garde die samen met o.a. Mayra Andrade het
poortje doorwandelt dat ooit door Cesaria Evora geopend werd. Nancy is een frisse
verschijning met een amberkleurige stem en is in haar eigen contreien een megaster. Ze is
geboren in Guinee-Bissau en in “Peca Sem Dor” (wellicht haar grootste ‘hit’ tot nu toe) vertelt
ze het droeve verhaal van achtergelaten legervrouwen uit dat land. Dat alles zit echter in een
lichtvoetig sausje dat mijlen verwijderd is van weltschmerz en duisternis. Ook Angola
passeert de revue, met “Umbi Umbi”. Om daarna even over te waaien naar Cuba. Naast
haar eigen cultuurmix fladdert Nancy Vieira nog vrolijk rond in exotische gebieden. Daarbij
ondersteund door 4 muzikanten uit eveneens alle windhoeken (Peru, Brazilïe, Portugal en
Themalijst Afrikaanse Muziek Openbare bibliotheek Kortrijk augustus 2011 p.15

een heerlijke percussionist uit Cabo Verde). De heren flirten met hun eigen traditie, maar ook
met jazz, met onmogelijke West-Afrikaanse ritmes. Opmerkelijk is het nummer “Saudade”,
bekend van radio en televisie, maar vooral van Cesaria. Een hommage, als het ware.
Dit debutalbum is bij ons verkrijgbaar :
Lus (2007) 84 vieira
Mariana Ramos
Mariana Ramos is geboren in Dakar, maar haar ouders komen uit Kaapverdië.
Haar jeugd was doordrenkt van Kaapverdiaanse muziek, omdat haar vader, Toy Ramos,
gitarist was bij de beroemde groep “Voz de Cabo Verde”. Vanaf haar 18e stond ze op het
podium, soms met haar vader en soms zingend en dansend in een rockband. Dit was de
periode dat Mariana de Kaapverdiaanse muziek losliet en zich interesseerde voor andere
muzikale invloeden. Later ontmoette zij o.a. Teofilo Chantre, een belangrijke Kaapverdiaanse
muzikant en componist die haar terugbracht naar haar roots. Ze voelde zich herboren en
sindsdien ging zij verder onder haar nieuwe artiestennaam Mariana Ramos. Na haar eerste
album “Did dor em or” uitgebracht in 2000 verscheen zij op vele podia op verschillende
festivals in Afrika, Frankrijk, Italië en Griekenland. In 2007 verschijnt haar laatste cd
"Mornador".
Het laatste album van Mariana Ramos is ter beschikking in onze collectie :
Mornador (2007) 84 ramos
Themalijst Afrikaanse Muziek Openbare bibliotheek Kortrijk augustus 2011 p.16

Onze vorige keuzelijsten
oktober 2009 Vlaamse films op DVD
november 2009 Halloween
december 2009 Accordeon, le piano des pauvres
januari 2010 Belgische jazzpianisten
februari 2010 Mandoline en banjo
maart 2010 Taalcursussen
april 2010 Bedevaarten en religieuze muziek
mei 2010 Het Songfestival en België
juni 2010 Britse misdaadseries op DVD
juli 2010 Vlaamse folk
augustus 2010 Joodse muziek
september 2010 Luisterboeken
oktober 2010 Filmmuziekcomponisten
november 2010 Verfilmde boeken
december 2010 Kongo en muziek
januari 2011 DVD-series
maart 2011 Cabaret en Stand-up Comedy
april 2011 Paasmuziek
mei 2011 Belgische hedendaagse componisten, deel 1
juni 2011 Italiaanse films
juli 2011 Oscar- en andere filmfestivalwinnaars
U vindt deze themalijsten samen met onze maandelijkse aanwinsten op
http://www.kortrijk.be/bibliotheek/luistertips
Of vraag een gratis exemplaar aan de balie
Themalijst Afrikaanse Muziek Openbare bibliotheek Kortrijk augustus 2011 p.17