Babel - Universiteit Utrecht

More documents

Recommendations

Info

‘Literatuur is gewoon vermaak’ 4 Babel
AAn de tAnd ronald Giphart: ‘Schrijven is scheppen en waaien’ Toen Ronald Giphart vorig jaar met zijn nieuwste roman begon, wilde hij over Friesland schrijven. Het werd IJsland. ‘IJsland is veel spannender.’ Alleen het eerste hoofdstuk speelt zich nog in Friesland af. Daar ontmoet hoofdpersoon Giph zijn nieuwe vriendin Teaske. Ze is zwanger van een ander, maar dat weerhoudt de groeiende liefde tussen de veertigers niet. Het zoontje van Teaske, al gauw ‘hun’ zoontje, wordt met een tumor geboren en moet linea recta terug naar het ziekenhuis. Autobiografie ‘separates the boys from the men’ Ronald Giphart maakte eenzelfde soort martelgang mee als personage Giph. Zijn derde zoon werd met een tumor geboren en verbleef tien weken in het ziekenhuis. Giphart hield, net als Giph in IJsland, feitenboekjes bij. Dat was voor hem een van de weinige manieren om een beetje controle te houden. Over die periode zegt Giphart nu: ‘Het verbaasde me bijna, ik was al veertig en toch stond mijn bestaan te trillen op zijn grondvesten. Ik had niet gedacht dat ik zo uit het veld te slaan was.’ In eerste instantie was hij dan ook niet van plan er een boek over te schrijven. Maar de inmiddels overleden schrijver en vriend Martin Bril spoorde hem aan. Hij vond: kunnen schrijven over je eigen leven ‘separates the boys from the men’. Het autobiografisch schrijven is als ‘research in je eigen leven’, beaamt Giphart. ‘Een boek als IJsland is eigenlijk heel moeilijk. Het is veel makkelijker om helemaal voor fictie te gaan. Ten eerste omdat je dan je verbeelding de vrije loop kan laten gaan, maar ook omdat ik er dan niet voortdurend op word gewezen dat ik dit heb meegemaakt in mijn eigen leven. Dit gaat echt over mij.’ Zijn allereerste roman, Ik ook van jou, schreef Giphart tijdens zijn werkuren als nachtportier in een ziekenhuis. Hij was toen net gestopt met zijn studie Nederlands in Utrecht om zich volledig op het schrijverschap te richten. Over zijn debuut zegt Giphart: ‘Dat was écht autobiografisch! Maar Met IJsland heeft Ronald Giphart (1965) na vijf jaar weer een roman uitgebracht. Als vanouds gaat het over Giph. Maar het is niet de Giph die we kennen: de grappen zijn weg, de seks is verdwenen, er valt niet zoveel meer te lachen. Babel sprak met Giphart over ontnuchterende literatuur en autobiografische romans als IJsland: ‘Ik denk niet dat ik zo’n boek snel nog een keer zal schrijven.’ ik zat er niet mee. Ik bedoel, de hoofdpersoon heet ook Ronald, hoe autobiografisch wil je het hebben? Maar bij Giph (spreek uit als ‘gif’ - red), mijn tweede boek, heb ik bedacht: ik ga dat helemaal loskoppelen. Ik ga suggereren dat het autobiografisch is, maar ik ga hem allemaal dingen laten meemaken die ik niet zo heb meegemaakt. Giph is verbeelding.’ ‘Een flits, post-its en een beetje waaien, dat is een roman’ de flits van Flaubert Of IJsland – en de bijzondere afloop van de roman – een verwerking is van de moeilijke periode toen zijn zoon in het ziekenhuis lag, laat Giphart aan de lezers over. ‘Misschien heeft het iets licht therapeutisch, dat schrijven, maar het is allemaal niet zo romantisch als men denkt. Je experimenteert met een aantal eindes en kiest vervolgens welke het beste past.’ Zijn werkwijze mag dan weinig romantisch zijn, Giphart is zichtbaar gepassioneerd wanneer hij vertelt over de structurele aanpak die aan een roman voorafgaat. Hij staat op uit zijn stoel, om op de witte muur achter hem uit te beelden hoe dat precies gaat. Even lijkt daar dan toch een romantisch element: ‘Flaubert zegt: “Je ziet een boek in een flits voor je.” Zo had ik dat met de roman waar ik nu weer aan werk. Ik zag een schrijver, zijn zoon die sommelier is, en een affaire tussen de vader en de vriendin van de zoon.’ Maar die flits slaat eigenlijk nergens op. Want vervolgens denk je: hoeveel bladzijden moet het worden, hoeveel hoofdstukken? Dan schrijf ik talloze post-its vol met ideeën en plak ik die op de muur. Zo ontstaat uiteindelijk de structuur van het boek.’ Giphart haalt een grote doos uit de kast. ‘Hier, mijn voorbereidingen voor IJsland.’ Hij haalt er allerlei papieren, knipsels en post-its uit. Zo ontnuchterend is dat dus, een boek schrijven: het begint allemaal op post-its. ‘Toen ik tekst /// Lotte Dijkstra en Simone van Saarloos jong was,’ vertelt Giphart, ‘had ik een ongelooflijk mystiek beeld van schrijvers en hun werk. Ik nam de literatuur ontzettend serieus. Als een schrijver iets zei of vond, dan was dat beduidend beter dan wanneer een groenteboer iets zei of vond. Maar dan ontmoette je eindelijk een van die auteurs, bleek zo een man gewoon Studio Sport te kijken. Helden vallen van hun voetstuk, dat is volwassen worden. Schrijven blijkt uiteindelijk gewoon techniek, geen blinde vlaag van genialiteit gestimuleerd door zuipen in de kroeg.’ Geëngageerd schrijven Gipharts romantische, ergocentrische idee – de visie dat het allemaal om het werk zelf draait, niet om de poespas eromheen – van literatuur is aan diggelen: ‘Ik ben er inmiddels achter gekomen dat literatuur een totaal andere functie heeft, namelijk: het is een venster naar de wereld toe, het is vermaak. Het is een manier om naar de wereld te kijken en een manier om je met de wereld te vermaken. Dat betekent dat er in een roman gebeurtenissen en dingen moeten plaatsvinden die mij iets leren over de wereld waarin ik leef. Ik hou van boeken die zich in mijn tijd afspelen.’ UvA-hoog- leraar Thomas Vaessens stelt in zijn spraakmakende boek De revanche van de roman niet voor niets dat Giphart een geëngageerd auteur is. Zelf houdt de romanschrijver zich hier niet zo mee bezig: ‘Ik wil over mijn tijd schrijven. Als eerste lezer van het boek dat ik aan het schrijven ben, vind ik dat interessanter dan wanneer ik maar gewoon wat zit met mijn verbeelding zit te waaien. Al ben ik in mijn nieuwste roman overigens wel weer met dat waaien bezig.’ het periodiek systeem der schrijvers Waar Giphart zich in ieder geval niet mee bezighoudt is met wat anderen van hem vinden. Of chiquer gezegd: met waar hij zich bevindt in het literaire veld. Met zijn optredens voor Nightwriters staat hij naast bestsellerauteur Kluun en thrillerschrijfster Marion Pauw. Op scholen wordt hem regelmatig gevraagd of zijn boeken wel literair zijn, Februari 2011 5
Page 1 and 2: Maandblad voor de Faculteit der Gee
Page 3: InHoUD nieuwe columns veldthuis / B
Page 7 and 8: kUnSt in de StAd reclame: koud kuns
Page 9 and 10: VeldthUiS ‘De onderwijscultuur is
Page 11 and 12: is lid van de Turkse studentenveren
Page 13 and 14: AcHtErGronD tekst /// Jette van Ext
Page 15 and 16: Beeld /// thomas Huisman bij iedere
Page 17 and 18: oPInIE Amsterdam studentenstad? ‘
Page 19 and 20: IntErVIEW Roel Janssen ‘Kijk naar
Page 21 and 22: AcHtErGronD Reis van een gedichtje
Page 23 and 24: BABel SeleCteeRt Hilarische shit Ju

Babel - Universiteit Utrecht

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?