Jobat-krant 12 november 2011

EDITO
KRONKELS
Ons land stond de voorbije week weer voor een paar
knipperlichten. In een ‘hard’ rapport schreef de zakenbank
JP Morgan dat Europa dreigt weg te zinken in een recessie
- tot nu toe was er nog nergens sprake van een dergelijk
krimpscenario - en dat België een van de ‘probleemgevallen’
is. Instanties en beleidsmakers zouden de groei voor
volgend jaar overdreven positief inschatten. Die bedraagt,
naargelang de bron, 1,6 tot 2,3 procent. Volgens JP Morgan
zal de economie krimpen met 0,2 procent, tenminste, als
er niet te sterk bespaard wordt.
Want draconische maatregelen zoals de Griekse saneren
het nationale budget (eventueel) wel, ze snijden ook in de
economie en het consumentenvertrouwen. Toch zijn er
ook besparingen die stimulerend kunnen werken. Een
aanpassing van het indexmechanisme bijvoorbeeld. Heilige
onaantastbare koe voor de vakbonden, doorn in het
oog van de werkgevers. Hoe delicaat ook - herhinner u de
sociale steigering toen de Nationale Bank het mechanisme
wou onderzoeken - toch is het verantwoord op zijn minst
over een aanpassing na te
denken.
Het loonrapport van de
CRB, dat de loonsstijging -
niet de hoogte van de lonen van werknemers,
- in ons land vergelijkt met
die van Nederland, Duitsland
en Frankrijk, sprong de-
het respect van
ze week van oranje naar
rood. Eind 2011 zouden on- werkgevers
ze lonen 4,6 procent sneller
gestegen zijn dan in onze buurlanden. Dat zegt, zoals vermeld,
niets over de hoogte van de lonen, maar bepaalt wel
het ondernemersklimaat en de jobcreatie.
Het indexsysteem is waardevol, maar niet waterdicht en
soms zelfs wat pervers. Idealiter zorgt het voor een extra
maat loon als het nodig is, en een kleiner maatje als de
prijzen wat minder pieken. In de realiteit zorgt dat voor
vreemde kronkels. Herinner u de indexsprong van 4,5
procent begin 2009. Ook al waren de bedrijfsresultaten
van 2008 goed, het was toen al duidelijk dat 2009 een
moeilijk jaar ging worden. De crisis en recessie die erop
volgden maakten daar een understatement van. Net zoals
het zeker is dat sommige bedrijven de crisis misbruikt hebben
om af te slanken, heeft die opstoot van loonkost ook
voor ontslagen gezorgd.
Er moet een systeem te vinden zijn dat de index niet afschaft
maar aanpast zodat hij, zeker in onzekere tijden als
deze, minder structureel weegt op het kostenplaatje.
Voor werknemers is elke extraatje uiteraard meegenomen,
maar een huisvader die in moeilijke tijden thuis bespaart,
kan van zijn werkgever toch moeilijk verwachten
dat die wel extra kosten maakt, die niet altijd noodzakelijk
zijn.
Is dit een pleidooi tegen de index? Neen, wel een statement
voor een verantwoorde index. Meer als het goed
gaat, minder als wel slecht boeren. Dat vraagt moed van
werknemers, maar verdient omgekeerd ook het respect
van werkgevers.
WIM VERDOODT
HOOFDREDACTEUR JOBAT
REDACTIE@JOBAT.BE
Een verantwoorde
index vraagt moed
maar verdient ook
ARBEIDSVRAAG
‘Een mens heeft zo’n 50.000
gedachten per dag. 90 tot 95
procent daarvan zijn telkens
dezelfde. In feite lopen wij
onszelf dag in dag uit hetzelfde
wijs te maken’
Cris Van Cleemput, personal coach van Goedele Liekens, legt uit
waarom de anti-stressmethode ‘biofeedback’ nuttig werk levert als ze
onze hersenen herprogrammeert, in Het Laatste Nieuws.
Heb ik toelating nodig om
overuren te presteren?
Je weet wellicht dat het presteren van overwerk
in principe verboden is. Overwerk is
enkel door de Arbeidswet toegelaten in specifieke
onvoorziene omstandigheden. De Arbeidswet
bepaalt dus wanneer overwerk is toegelaten.
Niet de werkgever.
Het al dan niet voorhanden zijn van een toelating
van de werkgever kan nochtans van belang zijn
voor uw recht op overloon. Volgens artikel 29
van de Arbeidswet heb je recht hebt op een toeslag
voor overwerk bij overschrijding van de daggrens
van 9 uren of de weekgrens van 40 uren, of
van lagere grenzen vastgesteld bij cao. De toeslag
voor overwerk is gelijk aan 50 procent van het
loon op gewone werkdagen en aan 100 procent
van het loon op zon- en feestdagen. Dit recht bestaat
overigens ook in gevallen van onwettig
overwerk.
Pauze verplicht
Het Arbeidshof van Gent oordeelt in zijn arrest
van 24 december 2003 dat deze bepaling van
openbare orde is. Het openbare karakter van die
bepaling impliceert dat je nooit kan verzaken aan
je recht op overloon. Evenmin kunnen werkgever
en werknemer bij overeenkomst afwijken
van de wettelijke regeling. Een overeenkomst
zou dus het recht op overloon niet afhankelijk
kunnen stellen van de voorafgaande toelating
van de werkgever om overuren te presteren.
Daarom heeft het volgens het Hof geen enkel
belang of de overuren werden overeengekomen
of door de werkgever eenzijdig werden opgelegd.
Het overloon is verschuldigd bij overschrijding
van de arbeidsduurgrenzen voor overwerk,
zelfs indien de overuren zonder toelating wer-
den gepresteerd.
Je moet er wel rekening mee houden dat deze
visie zeker niet door alle arbeidsrechtbanken en
-hoven wordt gedeeld. Het Arbeidshof van Brussel
stelde reeds dat de werknemer die de betaling
van overuren eist, naast het feit dat ze werkelijk
werden verricht, ook moet bewijzen dat dit
gebeurde op verzoek of met goedkeuring van de
werkgever. Volgens het Arbeidshof van Luik zou
een stilzwijgende goedkeuring volstaan. De stilzwijgende
goedkeuring van de werkgever kan
worden afgeleid uit het feit dat de werkgever
wist dat de werknemer overuren presteerde
maar zich hiertegen nooit verzet heeft.
Volgens deze visie zou je dus geen overloon kunnen
eisen wanneer je overuren presteert in strijd
met het verbod of de richtlijnen van de werkgever
of wanneer je ze op eigen initiatief hebt gepresteerd.
Tenzij in bijzondere omstandigheden.
Wanneer bijvoorbeeld het werkrooster een
middagpauze van 45 minuten voorziet, is deze
middagpauze verplicht. Om die reden oordeelt
het Arbeidshof van Brussel dat wanneer een
werknemer deze middagpauze niet gebruikt, hij
dit uit vrije wil en zelfs in strijd met de richtlijnen
van de werkgever doet. Daarom heeft de werknemer
geen recht op overloon voor deze uren.
Om discussie te vermijden over je recht op overloon
is het daarom aangewezen dat je slechts
met goedkeuring van je werkgever overuren
presteert.
STIJN DEMEESTERE,
ADVOCAAT BIJ LYDIAN
JOBAT.BE/RECHTEN-PLICHTEN