download pdf - Vlaams Instituut voor de Zee

BIJDRAGE TOT DE HISTORISCHE GEOGRAFIE RONDOM BRUGGE 19
reeds een eigen verbindingsweg van de abdij naar de "Liswegherhe" bezat,
de zg. Doestarm 3 7 • De Lisseweegse Watergang zelf heeft nooit aan
Ter Doest behoord. Omwille van deze vaststelling neemt S. Astaes aan dat
de Lissewegerede vóór het ontstaan van de abdij gegraven is. In dit geval
moet men de aanleg van het Lisseweegse Vaartje omstreeks 1200 stellen.
We menen dat Brugge, zodra Ter Doest de Monnikenspeie kontroleerde,
een sluisje gebouwd heeft op het knooppunt Oud Zwin-Leet, om te beletten
dat te veel vaarwater naar de Lisseweegse Watergang afvloeide. Zoals het
graven van het Oud Zwin noodzaakte tot het graven van een nieuwe afwateringsweg
en het bouwen van een nieuwe sluis, nl. de Kwintenssluis, zo
ook heeft de aanleg van de Lisseweegse Watergang een nieuwe afwateringsweg
en een nieuwe uitwateringssluis doen ontstaan.
Het waterschap binnen de Evendijk was verplicht de afgesneden aders
tussen de Gentele en de Lissewegerede met elkaar te verbinden en naar
het noorden te richten. De nieuw gevormde wateringsader heet de Lange
Watergang. Men bracht hem in verbinding met de Ede in de Oudemaarspolder.
Er werd een zeesluis gebouwd in de Ede: de Eiesluis.
Er bestaat geen enkel bewijs dat het waterschap dadelijk na de bouw van
de tweede uitwateringssluis in twee delen gesplitst werd, nl. een gebied dat
uitwaterde te Reigaarsvliet, en een gebied dat uitwaterde te Eiesluis. Maar
ook het feit, dat we pas in 1279 met de twee wateringen Reigaarsvliet en
Biesluis kennis maken, bewijst niet dat de splitsing slechts weinige jaren
vóór 1279 gebeurd is.
We vernemen de splitsing tengevolge van een betwisting in wateringzaken.
Omwille van hun scheepvaart in de Lissewegerede lieten de monniken
van Ter Doest veel water uit de Leet afvloeien. Aangezien er geen
dijken lagen, hadden de nevenliggende velden wel eens last "van den watre
dat in eoemet ter Moenekespeye". De gronden op de westoever behoorden
aan de gelanden van de watering Eiesluis, de velden op de oostoever aan de
gelanden van de watering Reigaersvliet.
Blijkbaar konden de twee wateringen niet beletten dat Ter Doest te veel
water inliet. De betwisting werd een rechtszaak. Twaalf schepenen van het
Vrije hebben oordeel geveld. Het vonnis bepaalde dat dijken moesten gelegd
worden op beide oevers van de Lisseweegse Watergang om de aanpalende
grond te beveiligen tegen het water, dat langs de Monnikenspeie ingelaten
werd.
Het werk omvatte vijf sektoren: 1. De dijk op de westoever, van de
Monnikenspeie tot de Gizelebrug moest één roede breed zijn (3,85 m).
Deze sektor en alle andere sektoren moest even hoog zijn als het terrein van
de hofstede Gizele. Vermoedelijk staat deze oude nederzetting op een vroegere
terp; 2. De westdijk, vanaf Gizele tot Zwankendamme, een halve roede
breed; 3. De oostdijk, van Zwankendamme tot de Esinebrug, 1j 2 roede. Het
laatstgenoemde punt vormt tevens de grens tussen de ambachten Lissewege
en Dudzele, en tussen de wateringen Biesluis en Reigaarsvliet; 4. De oostdijk,
van de Esinebrug tot de Monnikenspeie 1 roede; 5. De dam op het
(37) ASB, Charter nr. 287 (1219).