Van beleidswetenschap naar kennissamenleving.pdf - Prof. dr. AFA ...

36
onderzoek, maar dat de betekenis van hun werk gelegen was in wat ze, gezamenlijk, betekenden
voor het leven van gewone burgers of, zoals Kuypers (1980) het onbewimpeld formuleerde, politiek
als vormgeving aan de toekomst van de samenleving. De politieke arena gaat over
agenderingsvraagstukken en uiteindelijk over beleid, zich uitkristalliserend in onder meer wetgeving.
In deze politicologisch geïnspireerde beleidswetenschap loopt de oorzaak-gevolglijn vooral vanuit
politiek en beleid naar effecten op de samenleving.
Op uitkomsten gericht
Beleidswetenschap ontstond zo uit een meer holistische en op uitkomsten gerichte tak van de
politicologie. Aanvankelijk was de studie van beleid nog een deelgebied binnen de politicologie:
de aspiratie om te ontrafelen hoe de staatsmachinerie en politieke spelers interacteren in de
productie van politieke handelingen en beslissingen met grote gevolgen voor het leven van burgers.
De invloed van de politicologie als discipline op de ontluikende beleidswetenschap deed zich ook
gevoelen in zijn epistemologische en methodologische strengheid. Beleidswetenschap volgde
aanvankelijk de politicologie in een kritisch-rationalistische wetenschapsleer, vertaald in een
voorkeur voor liefst kwantitatieve, empirisch-analytische methoden van onderzoek. Met andere
woorden, de beleidswetenschap was onderdeel van de empirisch gerichte sociale wetenschappen;
zij stelde zuivere wetenschap boven toepassing, algemeenheidsaanspraken boven
contextgevoeligheid, op- en uitzoeken van het nieuwe en ongewone boven codificatie van het
bekende, en het doorbreken van dominante paradigma's boven gedetailleerde beschrijving en
verfijning van bestaande theorievorming (Pielke 2005).
Het tijdschrift
Voor het in 1987 opgerichte tijdschrift Beleidswetenschap betekende dit een aantal dingen. In de
eerste plaats gaf het uitdrukking aan de wending in de politicologie, zoals het – eerder opgerichte
– tijdschrift Beleid en Maatschappij de uitdrukking was van de gerichtheid op beleid binnen de
sociologie. Beleidswetenschap kende een nadruk op doel-middeldenken als grondslagleggende
methodiek; verankering daarvan in bewezen, causale inzichten van gedegen wetenschap; nadruk
op empirisch werk dat methodologisch en in methodisch opzicht aan de maat was. Het fasenmodel
van beleidsprocessen was het paradigmatisch-conceptueel skelet voor theorievorming en onderzoek:
aandacht voor eisenformulering, agendering, beleidsvoorbereiding en het ontwerpen van beleid,
besluitvorming, uitvoering en evaluatie van beleid. Hoewel de opstelling van de redactie open
was naar verschillende disciplines, was het blad in feite nadrukkelijk gericht op de articulatie van
beleidswetenschap en gepositioneerd in de politicologie en in de hoofdzakelijk van de politicologie
maar ook van het recht, de sociologie en de economie verzelfstandigde bestuurskunde.
De toenmalige redactie bestond uit alle Nederlandse hoogleraren met affiniteit met de studie
van beleid. De zeskoppige kernredactie 1 , die zelf publiceerde op het terrein van beleidsprocessen,
functioneerde als een soort communicatiecentrum, waar alle binnengekomen kopij onderworpen
werd aan het oordeel van de voltallige kernredactie. Een strenge vorm van peer review die duidelijk
gericht was op disciplinevorming. Deze strenge vorm van peer review zou blijven voortduren tot
2004, waarna volstaan werd met schriftelijke procedures. Dat dit geen windeieren legde, wordt
bewezen door het onomstreden oordeel dat Beleidswetenschap van alle bestuurskundige tijdschriften
qua wetenschappelijke reputatie en kwaliteit steeds zeer hoog scoorde.
BELEIDSWETENSCHAP 2006▷4