Van beleidswetenschap naar kennissamenleving.pdf - Prof. dr. AFA ...

58
zich in de paradoxale trend dat publicatie- en uitgeversstrategieën zich, ondanks toepassingsgerichte
contextualisering van kennisproductie, meer dan ooit richten op internationale markten. Het Engels
was al de lingua franca van het wetenschappelijk onderzoek; het is hard bezig dat ook te worden
voor het wetenschappelijk onderwijs.
De implicaties van Mode-2-wetenschap voor de beleidswetenschap zijn diepgaand.
Aanvankelijk had beleidswetenschap het tij mee en kapitaliseerde op de dorst naar
wetenschappelijke kennis van een samenleving in reconstructie na de Tweede Wereldoorlog.
Misschien was beleidswetenschap wel een van de eerste wetenschapsvelden die in onderzoek en
beleidsanalytische praktijk met het 'terugpraten' door de samenleving werd geconfronteerd. Immers,
dat lineaire kennisoverdracht niet werkte als basismodel voor de invoer en disseminatie van
wetenschappelijke kennis in beleidsprocessen, was de belangrijkste uitkomst van de
kennisgebruikstudies van de late jaren zeventig en vroege jaren tachtig van de vorige eeuw (Weiss
1979; Korsten 1983). In de later ontwikkelde en gepraktiseerde modellen van wederzijds
grenzenwerk tussen wetenschap, beleid en samenleving is de leidende onderzoeksrol van de
beleidswetenschap al goeddeels verdwenen. Alle wetenschapsvelden kregen er immers meer en
meer belang bij het 'terugpraten' van de samenleving in goede banen te leiden, dat wil zeggen
hun nieuwe kennis af te kunnen zetten en er gunstige financieringsvoorwaarden voor terug te
krijgen. Kennisgebruik werd kennisvalorisatie, en dat is natuurlijk geen exclusieve zaak voor
beleidswetenschap.
Opleidingen
Meer specifiek Nederlands is de opname van beleidswetenschap in de bestuurskunde. De oprichting
van bestuurskunde als aparte interdiscipline aan Nederlandse universiteiten sinds 1976 is zelf
natuurlijk uitdrukking van alle omschreven ontwikkelingen: een praktische behoefte van de
Nederlandse staat werd vertaald in ruimte voor daarop toegesneden opleidingen en
onderzoeksprogramma's aan de universiteiten. Ook hier had beleidswetenschap ogenschijnlijk
de wind mee. 'Beleid' was een belangrijk topic en integrerend perspectief voor de nog jonge
bestuurskunde. Maar na de snelle wending in onderzoek richting neo-institutionalisme en governance
verloor 'beleid' althans in opleidingen geleidelijk aan integrerend perspectief (Steunenberg en
Van Vught 1997; Van Heffen et al. 2000). 11 Voorts werd de academische plaats van de
bestuurskunde versterkt door een duidelijke professionaliseringsbeweging met bijbehorend tijdschrift
(Vereniging voor Bestuurskunde) en later ook de opleiding tot managementtrainee door de NSOB
(Den Haag). Waarbij opgemerkt moet worden dat dit deels te wijten is aan de
beleidswetenschappers onder de bestuurskundigen zelf, die zich – in navolging van het merendeel
van hun Amerikaanse collegae – mogelijk iets te veel richtten op de instrumentele kant en
procesmanagementkantvanbeleid.Destrategisch-inhoudelijkeenmeerpolitiekebeleidsinhoudelijke
vraagstukken(megabeleid),alsmedeorganisatorischeeninstitutionelevraagstukkenvandeinrichting
van een kritische maar vruchtbare beleidsgenererende capaciteit voor overheden (metabeleid),
bleven veel te lang onderbelicht. Deze kanten van de beleidswetenschap ontbeerden bovendien
de steun van een duidelijke trend tot verdere professionalisering van beleidswerk (Hoppe en
Jeliazkova 2006; zie ook de recente poging van Van Hoesel (2005) om beleidsonderzoek als
professie neer te zetten).
BELEIDSWETENSCHAP 2006▷4