BERICHTEN 2010 75 - Wadvaarders

VERENIGING VOOR VRIJ EN VERANTWOORD VAREN OP DE WADDEN
2010
JANUARI
• JAARVERGADERING
BERICHTEN
•
•
ECOMARE
NOORDPOLDERZIJL
75

REDACTIONEEL
Een feest van de herkenning. Onze
“Berichten” wordt vanaf nummer 75, en vanaf
het vierde lustrum van onze vereniging, in het
jasje gestoken van de website. De omslag
past bij onze huisstijl en de inhoud van
Berichten blijft herkenbaar: strijdbaar,
betrokken en recht door zee. Wij hopen dat u
Berichten nog meer waardeert.
In Berichten 75 veel aandacht voor de
jaarstukken van de jaarvergadering op
zaterdag 30 januari 2010 in Ecomare op
Texel.
Het is terecht dat wij ons twintigjarig bestaan
vieren. De Vereniging Wadvaarders heeft met
succes het droogvallen op het Wad kunnen
behouden. De Waddenzee dreigde twintig
jaar geleden een 'no go area' te worden voor
de recreatieve wadvaarders. En nog steeds
worden met dubieuze argumenten gebieden
afgesloten voor de wadvaarders.
INHOUDSOPGAVE
BERICHTEN 75
* Redactioneel
* Smis, vaar wel!
* Van de voorzitter
* Twee reacties op LNV
* Pact van Rede
* Botje flappen
* Over Ecomare
*Jaarvergadering en ALV 2010,
diverse stukken
* Lustr(hm)
* Noordpolderzijl
* Eerste vingeroefening
* Cursus meteo
* Gedicht
De Vereniging Wadvaarders zal moeten
doorvechten om de sluipende
gebiedsvergroting van de artikel 20 gebieden
terug te dringen. Het bestuur staat er
helemaal klaar voor, zo is te lezen in Bakens
2010.
De waddenschilder en schipper Geurt Busser
laat ons genieten van zijn kijk op
Noordpolderzijl met een aantal mooie
tekeningen. En in “Eerste vingeroefeningen
op het Wad” beschrijven Fons Maas en Toon
Reitsma hoe het hen vier jaar geleden
verging; zo herkenbaar.
De inspirerende natuurbijdrage is afkomstig
van Ecomare. De doornhaaitjes en Jan van
Genten zijn daar te bewonderen tijdens het
vrije bezoek op 30 januari. Dit is wel een extra
reden om naar de jaarvergadering te komen.
Graag tot ziens in Ecomare.
Roel Luiten
SIEBE BEDANKT!!
Vijf jaar lang was Siebe Kuipers de
vormgever van onze Berichten. Hij was de
stabiele factor in periodes dat het allemaal
wat rommelig toeging. En hij was de man met
de ideeën achter de nieuwe vormgeving van
de website. Het heeft tot eind 2009 geduurd
voordat ook Berichten in die stijl is
vormgegeven. De weidsheid van het Wad, de
schoonheid van details en de mens op het
Wad; u ziet deze drieslag op de website en
nu dus ook op het vernieuwde omslag van
Berichten.
Dank, Siebe, voor je ideeën, je inbreng en de
samenwerking van de afgelopen vijf jaar.
De redactie van Berichten
berichten 75 - januari 2010
Pag. 3

Smis Vaar wel
Inmiddels loopt de wind 180 graden om.
Het plan om vannacht te ankeren in de luwte
van de pier bij Oude Bildtzijl gaat op in rook.
Over de inzettende vloed hiewen we te
1600 uur het anker thuis en varen naar Nes.
Ten oosten van de veerdam zetten we Pride
naast een vissermanlemmeraak met
bovenmaatse Wadvaardersvlag aan de grond.
Die schuit moet van Sieb zijn, medeoprichter
van de Wadvaarders. Inderdaad staan zijn
vrouw en hij al op het strand. Terwijl
Jeannette en Victor boodschappen doen
beginnen wij alvast aan het bier.
Weer terug wordt Jeannette enthousiast van
Siebs gezinsaak.
Ik vind dat soort gedroom een beetje pijnlijk
voor Pride, maar beide vaartuigen staan
gezusterlijk op de cover van dit boek.
Als de vloed hoog genoeg is vertrekken zij
naar het oostelijk Wad en gaan wij knagen.
Deze tekst van Hans Vandersmissen is afkomstig uit zijn bundel “Gezinsverhalen” en werd geplaatst
met toestemming van de uitgeverij Hollandia, thans deel uitmakend van Gottmer uitgeverij te Haarlem.
berichten 75 - januari 2010
Pag. 4

VAN DE VOORZITTER
Sinds de vorige Berichten hebben we heerlijk
kunnen genieten van het vergaderseizoen.
Bijna wekelijks waren uw mobiele
bestuursleden te vinden op vergaderingen en
congressen in Groningen, Leeuwarden of
Zurich. Wat daar allemaal uitkwam?
In elk geval een bezwaar tegen het Besluit
over de artikel 20 gebieden voor 2010. Wat
daar weer in stond raakte ons in het hart: Na
het Rif nu ook Simonszand! Met name in dit
eerste jaar waarin we in een vroeg stadium
konden “meepraten” over de plannen van
LNV konden we vaststellen dat men daar nog
geheel leeft met de dogma's van “beest
gezien, hek erom”. Verder een beetje de
schijn ophouden dat er geluisterd wordt, een
mooie Leidraad eromheen, met een “ Expertgroep”
die op wetenschappelijke wijze
uitspraken zou doen over geschillen.
Het resultaat? Weer meer afsluitingen. En
geen enkele steun uit de Expertgroep, wat
geen wonder is omdat zes van de acht leden
niet van wetenschappelijk niveau zijn en
behoren bij de afsluitende partijen. Eén van
de twee wetenschappers komt uit een
instituut dat zelf met een voorstel kwam voor
afsluiting. Van 2002 tot heden gingen we
daarmee van ca 200 km² naar ca 250 km². En
alle populaties maar groeien.
Wat staat er tegenover al dat leed? Voor het
eerst verzamelden alle belangenbehartigers
zich met de beheerders rond de tafel:
Dat leidde tot het “Pact van Rede”, u vindt dat
op de site en elders in deze Berichten. Het
poogt nog eens helder te maken dat het naar
ieders oordeel mogelijk moet zijn dat
natuurliefhebbers met erecodes in
natuurgebieden recreëren. En dat er andere
middelen moeten komen om de pakweg 2%
notoire verstoorders aan te pakken.
Ook is het positief te ervaren wat de
Waddenacademie allemaal op het vuur heeft
staan. Op tal van Waddenfronten wordt de
wetenschap ingezet om helder te krijgen hoe
het Wad nu eigenlijk werkt en wat ons dat
zegt over het beheer. Het bracht ons op de
gedachte om te proberen uit dat
Waddenfonds middelen vrij te krijgen om nu
eindelijk eens helderheid te krijgen over het
begrip “verstoring”. Met andere woorden:
wanneer heeft een diersoort nu echt last van
een Wadvaarder?
Onze volijverige secretaris verwent ons met
prompte notulen met akelige actielijstjes. Hij
is de motor achter het draaiboek voor het
lustrum op 30 januari. Tevens is hij doende
een cursus meteorologie van de grond te
krijgen, speciaal voor Wadvaarders; elders in
deze Berichten een aankondiging.
De penningmeester perste de laatste centen
uit nalatige contribuanten en vergaderde met
de kascommissie.
Jan Asselbergs
berichten 75 - januari 2010
Pag. 5
Foto: E.J. de Kluizenaar

ZEEHONDEN EN AFSLUITING
reactie op artikel van LNV / Wim Schoorlemmer in B 74
“Het gaat goed met de gewone zeehond in
het Nederlandse waddengebied”, is een
stelling die Wim Schoorlemmer in Berichten
74 herhaalt. En passant legt hij een verband
tussen het afsluiten van gebieden en een
toename van de populatiegrootte. LNV lijkt
zich op dat veronderstelde verband te
baseren in haar beleid, een beleid dat stoelt
op vermeende knelpunten. Het woord
verstoring drukt zwaar op de discussie over
de instelling van rustgebieden voor
zeehonden in het Waddengebied. De
recreant op het Wad wordt min of meer tot
een van de boosdoeners benoemd nog voor
duidelijk is in welke mate die rustgebieden nu
werkelijk bijdragen aan de ontwikkeling en het
behoud van de populatie gewone en grijze
zeehonden in het gebied. De instelling van de
leidraad heeft het proces van besluitvorming
verhelderd, maar zolang afsluitingen worden
gemotiveerd door aannamen blijft er een
schoen wringen. Er is niet aangetoond dat er
een relatie bestaat tussen de ontwikkeling
van de populatie en het instellen van
rustgebieden. De jacht behoort tot het
verleden, de populatiegrootte overstijgt die
van de minimaal levensvatbare, de erecode
gebiedt ons de zeehonden met rust te laten.
Foto: E.J. de Kluizenaar
Het afsluiten van gebieden met als reden dat
verstoring moet worden uitgesloten klinkt als
beledigend in de oren van de wadvaarder.
Het zou mooi zijn als er met de tijd een goed
instrument voor duurzaam natuurbeheer kan
worden ontwikkeld, waar recreatie een plaats
in verdient.
Tenslotte: De grijze zeehond heeft zich in het
waddengebied kunnen vestigen zonder
aanvullende beschermende maatregelen.
Soorten blijven of komen vanzelf (terug) als
de habitat voldoet aan eisen die voor vestiging
en aan ontwikkeling worden gesteld. Het zou
goed zijn te stoppen met kijken naar
knelpunten (de LNV benadering) en vooral te
gaan kijken naar de behoefte van de soort en
dat in relatie met de recreatie. Dit zal het
draagvlak voor de regelgeving zeker goed
doen.
Ciska van Geer
bestuur Wadvaarders
NOG ÉÉN MAAL
de omvang van artikel 20 gebieden
Ik had het me nog zo voorgenomen: niet
reageren op het stuk van Wim Schoorlemmer
(LNV) over de ontwikkeling van de artikel 20
gebieden in de afgelopen 7 jaar. Goed, ik zal
niet ingaan op het door hem beschreven (of
gesuggereerde?) verband tussen de toename
aan afgesloten gebieden en de groei van de
zeehondenpopulatie. Ciska van Geer doet dat
reeds, zie hierboven. Maar het volgende kan
ik niet laten.
Begin dit jaar berekenden wij, eerst handmatig
en later digitaal, dat het areaal aan artikel 20
gebieden in de afgelopen 7 jaar was
toegenomen met 20 %. Terwijl LNVmedewerkers
al die jaren beweerden dat er
van een vermeerdering van art-20-gebied
geen sprake zou zijn. Bij hoog en bij laag:
“Geen toename”. En dan lees ik in de tekst
van Wim Schoorlemmer (LNV): “Ook wij
denken dat het areaal (tijdelijk) gesloten
gebied is toegenomen met ongeveer 20 %.
We waren van mening dat dit nodig was”.
(einde citaat). Dan breekt mijn klomp. Jaren
achtereen beweren LNV'ers dat er van een
toename van het afgesloten areaal geen
sprake is. “We schrappen toch ook wel eens
wat” werd dan gesteld. En dan, naar
aanleiding van wat rekenwerk van onze kant,
lees ik die ommezwaai:
berichten 75 - januari 2010
Pag. 6

LNV
overgenomen van: Libelle.be Disney kleurplaten
“Ook wij denken … etc. ”. Kijk, dat gaat me
nou net even te gemakkelijk. Zonder enige
uitleg, zonder een verklaring waarom dan al
die jaren bij hoog en bij laag werd beweerd:
“Geen toename”. Ik bespeur geen schaamrood
op de kaken van de auteur. Laat staan
dat er iets van een verontschuldiging af zou
kunnen. Het getuigt naar mijn mening niet van
veel begrip, laat staan respect jegens al die
organisaties die zo hun stinkende best doen
om er in goed overleg iets moois van te
maken. Dit komt, naar ik vrees, de
verhoudingen niet ten goede. En dan voor het
komend jaar weer uitbereidingen die …...
O nee, daar zou ik het niet over hebben. Dat
gebeurt elders al wel.
Maarten Snel
PACT VAN REDE
Op 3 december 2009 maakten
vertegenwoordigers van natuur- en
recreatieorganisaties een start met het 'Pact
van Rede'. Dit initiatief vindt zijn oorsprong in
het Convenant Vaarrecreatie Waddenzee dat
exact 2 jaar eerder door 27 partijen werd
ondertekend. Met dit initiatief hopen de
aanwezigen een bijdrage te leveren aan de
uitvoering van het convenant. Waar een
constructieve samenwerking mogelijk is in de
geest van het convenant, maar deze niet bij
alle betrokkenen weerklank lijkt te vinden
nemen de genoemde organisaties nu het heft
in eigen hand.
Het Pact van Rede wordt een stelsel van
afspraken tussen de aanwezige partijen vanuit
de natuur en de recreatie. Vogels en
zeehonden hebben hun rust nodig en de mens
is welkom op de Waddenzee. Om met respect
van die natuur en het landschap te genieten,
het persoonlijk te beleven. Maar hoe regel je
dat nu handig? De initiatiefnemers gaan
daarvoor een uitvoerbaar perspectief
ontwikkelen. Een perspectief dat nu lijkt te
ontbreken. En ze gaan een stelsel van
afspraken maken dat het samengaan van de
natuur en de recreatie op de Waddenzee
(nog) dichter bij brengt. Ze gaan er daarbij van
uit dat er op veel plaatsen natuur en recreatie
prima samen kunnen gaan. Ze gaan daarom
samen kaarten maken die dat inzichtelijk gaan
maken. Daarbij gaan ze samen afspreken op
welke manieren de combinatie van natuur en
recreatie het beste kan worden beheerd en
wat eenieder daaraan kan bijdragen. De
partijen gaan dit stelsel van afspraken het
Pact van Rede noemen. Deze naam verwijst
naar de Laagte of Rede onder
Schiermonnikoog, maar beoogt de metafoor te
zijn voor al die mooie plekken op de
Waddenzee waar recreanten de natuur en het
landschap kunnen beleven. Partijen laten zich
daarbij leiden door redelijkheid en laten
inhoudelijke argumenten de basis vormen
voor afspraken. In de winter van 2009/2010
worden de belangrijkste zaken uitgezocht.
Leidend daarbij is of kwetsbare plekken
kunnen worden ontzien door een passende
geleiding van recreanten. Welke dieren
gebruiken voor droogvallers belangrijke
stekjes? Is er strikte natuurbescherming nodig,
of kan het ook anders zoals met
gastheerschapposten? Met die informatie
zullen de partijen een gedeeld toekomstbeeld
uitwerken. Dit toekomstbeeld is het
vertrekpunt voor verdere praktische afspraken
onderling. En het kan een gezamenlijke
agenda worden naar het rijk en de provincies.
De initiatiefnemers:
- Watersportverbond
- Natuurmonumenten
- Wadvaarders
- Staatsbosbeheer
En ondersteund door vele andere organisaties
(zoals HISWA, ANWB, Waddenvereniging,
BBZ, diverse Wadlooporganisaties, diverse
Vissers, e.a.)
berichten 75 - januari 2010
Pag. 7

BOTJE FLAPPEN
April 2009, als we onderweg zijn naar de
eilanden is het weer nog wisselvallig, maar de
vooruitzichten zijn goed. Bij het verlaten van
de sluis bij Kornwerd hoor ik een wat hoog
gierend geluid. Even melden aan de schipper,
maar bij controle van de machinekamer
ontdekken we niks. We zeilen naar Vlieland,
treffen daar vrienden en de kinderen begeven
zich onmiddellijk de duinen in. We bezoeken
het museum, maken een lange
strandwandeling, borrelen, doen spelletjes,
maar bedenken dan dat we daar niet voor
gekomen zijn. We willen wadvaren!
Foto:Wadnwind (Flickr.com)
De volgende dag, 29 april, varen we vroeg uit
richting Ameland. Er staat vrijwel geen wind,
de zee is blak. In de krant hebben we gelezen
dat er een flinke toename is van bruinvissen.
Zou dit dan de ideale gelegenheid zijn om
deze leuke dolfijntjes te spotten? IJdele hoop.
Om ons heen duiken vele zeehonden op,
maar geen rugvinnetjes van buitelende
bruinvissen.
We varen met een heel flauw windje door de
Noord Oost Meep, hobbelen het Vingegat in
onderweg naar de Abt. Af en toe tegenstroom,
en wel héél weinig wind, dus de motor bij. Om
ons heen een paar andere jachten, die af en
toe vastlopen, terwijl wij de dans net
ontspringen. Dan weer dat hoge gierende
geluid. We beginnen een naar vermoeden te
krijgen. Inderdaad, de koppeling slipt en loopt
warm!
Als we in de Kromme Balg zijn hebben we
geen schroefwater meer. Grrrr. Wat nu, geen
wind, totale blakte... eerst maar voor anker.
We overleggen. Mmm, we liggen vlak bij
Ameland dus, als we de collega's van de
KNRM vragen ons te helpen, worden we vast
naar Ameland gebracht. Daar wil je niet zijn
met een kapotte koppeling, dus hijsen we het
anker op, en proberen met het flauwe
noorden windje terug de Abt op te zeilen. Een
mosselkotter komt voorbij maar heeft nu even
geen tijd. Biedt wel aan om 's nachts nog
terug te komen, hetgeen wij dankbaar in
gedachten houden. We scharrelen door,
maar het tij keert weer, en helaas vlak bij de
Abt houdt het op. We liggen al spoedig vast.
Dan maar pannenkoeken. Het is een
prachtige rustige avond. Met opkomend water
komt inderdaad om middernacht de
mosselkotter langs. Helaas, wij liggen nog
geboeid, dus valt er niet veel te slepen.
Dan 's morgens om 7 uur, net na laag water
horen we geplons achter het schip. Nog
steeds komt alle wind van boven, dus dit
gespetter lokt ons rap uit de kajuit. Op een
meter of 50 zien we hem, terwijl hij zich van
de hoge slikwal laat glijden om al flapperend
de geul in te peddelen. Wie de Flightless
Steamer Duck kent, zal eerst denken een
reuze vogel over het wad te zien peddelen.
(Dit eendje vliegt niet maar peddelt razend
snel als een radarboot over het water) Al
flappend komt de peddelaar steeds dichterbij.
Dan herkennen we de zeehond. Ademloos
kijken we, zo stil mogelijk in onze kuip
verborgen, naar dit jachttafereel. De zeehond
herhaalt de jacht telkens weer, op de plaat, en
dan zo snel mogelijk eraf en door het ondiepe
water. Met zijn vinnen “loopt” hij over de
bodem van het geultje totdat....hij een reuze
bot getrapt (of geflapt) heeft. De bot kan niet
ontsnappen, maar is ook veel te groot om in
eens weg te happen. Ruim 20 minuten doet
zeehond erover om de vis te verorberen. Al
die tijd spettert de zeehond zo'n 30 meter
achter ons schip.
Het water komt snel op, en de geul loopt vol.
Na zo'n overvloedige maaltijd wil zeehond
toch nog wel even spelen. Hij zwemt rustig
heen en weer en ontdekt dan onze ankerboei.
Neusje neusje en dat leuke blauwe ding
beweegt gezellig mee.
berichten 75 - januari 2010
Pag. 8

De neuringlijn als extra snorharen, de
zeehond heeft werkelijk cameragevoel (vast
bij Lenie op cursus geweest).
Dan heeft hij er genoeg van, en duikt onder
om richting de Abt weg te zwemmen.
We hieuwen het anker, en laten ons door de
stroom meevoeren. We hopen zo de zuidelijke
route in te stromen die ons langs het
Kimstergat naar Harlingen zal brengen.
Helaas, helaas, als het hoog water is, zijn we
nog altijd niet over de droogte heen. Er staat
vrijwel geen wind, dus tegenstrooms zeilen zit
er niet in. Bovendien kom je met afgaand
water op de droogte niet ver. Gelukkig zijn we
ver genoeg gevorderd om wat sleephulp uit
Harlingen te krijgen. We worden over het
Kimstergat gesleurd, en met de opgestoken
wind gooien we voor de haven de sleep los,
en zeilen naar Kornwerd.
Het is het mooiste weer van de wereld,
NoordOost 3, blauwe lucht. Apeldoorn is
uitgelopen voor de Koningin. In Harlingen
wapperen de vlaggen fier van de torens.
Bij Kornwerd krijgen we credits voor onze
dappere pogingen zeilend over het wad te
scharrelen: we mogen zeilend door de
bruggen! Of het wel een beetje sneller kon,
dus ook het grootzeil weer omhoog getrokken,
en zo vol tuig langs de slagbomen. We zijn
zeer vereerd dat de sluismeester ons zo
vertrouwde. In de sluis meren we keurig af,
krijgen een sleepje er weer uit, en besluiten
door te zeilen naar Enkhuizen. De wind neemt
toe, en zo na een uur of vijf zeilen we in het
donker de ons zo vertrouwde Rommelhoek in
de Buitenhaven van Enkhuizen binnen. Vrijwel
geruisloos laten we de zeilen zakken en
meren af naast de tjalk Eendracht.
Vette pech, maar zo'n prachtige waddentocht
hadden we al lange tijd niet meer
meegemaakt. Pas de volgende dag horen we
van het drama in Apeldoorn.
Carla Hogeweg
Foto:Wadnwind (Flickr.com)
ECOMARE TEXEL
Ecomare is het centrum voor wadden en
Noordzee op Texel. Het bevat een
zeehonden- en vogelopvang, een
natuurmuseum en een kenniscentrum. Er
kunnen excursies worden geboekt en het
bezoekerscentrum van het Nationaal Park
Duinen van Texel is er gevestigd. Ecomare
ligt in De Koog, vlakbij het strand. In deze
rubriek worden enkele interessante
gebeurtenissen van de afgelopen periode
uitgelicht.
De zeehondenopvang
Tussen oktober en december is een aantal
jonge gewone zeehonden opgevangen. Het
ging allemaal om dieren die in de zomer
waren geboren. Na de zoogperiode, die bij
gewone zeehonden maar vier weken duurt,
lukte het deze jongen niet voor zichzelf te
zorgen. Daardoor raakten ze verzwakt en
verminderde hun weerstand. Tegen de tijd dat
ze aanspoelden op het strand hadden ze
allerlei infecties en waren ze zwaar
ondervoed.
De dierverzorgers verstoppen medicijnen,
zoals antibiotica, in de vis. Vaak moet de vis
er in het begin nog onder dwang in gestopt
worden, maar na verloop van tijd gaan de
dieren zelf eten. Zo krijgen we bijna alle
gestrande zeehonden weer op de been.
Gedurende de wintermaanden worden er
geen zeehonden uitgezet. De
opvangzeehonden die voor de winter nog niet
op gewicht zijn, blijven tot het voorjaar in het
opvangcentrum. Tegen de tijd dat ze worden
uitgezet zijn ze rond en gezond en kunnen ze
zichzelf prima redden.
Vanaf december kunnen er grijze zeehonden
binnenkomen. Grijze zeehonden werpen
namelijk in de winter. De eerste jonge grijze
zeehonden die aanspoelen zijn meestal
afkomstig van de Schotse kust, want daar
worden ze al in november geboren. In de
Waddenzee komen de meeste grijze
zeehonden na half december ter wereld.
berichten 75 - januari 2010
Pag. 9

Waarom opvang
Het gaat bijzonder goed met de zeehond in de
natuur. Waarom gaat Ecomare dan toch door
met de opvang? Hiervoor zijn verschillende
redenen. De eerste is uit oogpunt van
dierenbescherming. Mensen willen helpen als
ze een dier in nood zien. Als ze er nergens
mee naartoe kunnen, zullen sommigen zelf het
heft in handen nemen. Dat heeft tot gevolg dat
er her en der zeehonden in badkuipen zullen
worden opgevangen, wat ondanks alle goede
bedoelingen tot veel dierenleed zal leiden. De
tweede reden is vanwege de voorlichting. De
zeehonden bij Ecomare zijn dè grote
publiekstrekkers. Zij zorgen ervoor dat er
300.000 mensen per jaar op bezoek komen.
Allemaal mensen die bij Ecomare de deur
uitgaan met het besef dat de zee veel meer is
dan een plens zout water, dat er van alles in
leeft en dat het bescherming verdient. Mooie
plaatjes en verhalen maken dit niet half zo
goed duidelijk als levende zeehonden, vissen
en zeesterren!
foto Ecomare
Foto: Ecomare
Doornhaaitjes aangeland
Op de sorteerband van de Texelse vissersboot
TX68 zijn half november elf doornhaaitjes
geboren. De moederhaai was gevangen en
werd schoongemaakt, toen de jonge haaitjes
uit de buikholte kwamen. Waarschijnlijk
stonden ze op het punt van geboren worden,
want ze hadden geen dooierzak meer en
waren al zo’n 20 cm lang. Doornhaaien zijn
eierlevendbarend. De jongen komen wel uit
een ei, maar dit gebeurt in het lichaam van de
moeder. Het duurt vervolgens zo’n anderhalf
jaar voor ze geboren worden.De jonge
doornhaaitjes zijn naar Ecomare gebracht. In
de eerste weken is een deel doodgegaan, wat
niet verwonderlijk is na zo’n brute start.
Maar ook in de natuur zullen de meeste het
eerste jaar niet halen. De doornhaaien die wel
blijven leven zullen in het zeeaquarium
worden geplaatst.
Vogels bij Ecomare
Ecomare heeft naast de zeehondenopvang
ook een vogelopvang. Er worden allerlei
soorten vogels gebracht, van meeuwen tot
merels. De problemen waar de vogels mee
kampen lopen sterk uiteen. Sommige zijn
gewond doordat ze door een kat zijn gepakt,
tegen een raam aan zijn gevlogen of door een
auto zijn geraakt. Andere zijn ondervoed of in
de olie terecht gekomen. Voor deze laatste
groep heeft Ecomare de beschikking over een
speciale vogelwasmachine. De meeste olieslachtoffers
worden in de koude maanden van
het jaar gevonden. Zeevogels zwemmen en
foerageren dan namelijk veel meer onder de
kust. Hierdoor maken zij een grotere kans om
in aanraking te komen met olie. In de vogelopvang
van Ecomare leeft een vaste groep
Jan van Genten. Speciaal voor deze grote
vogels is er een vliegkooi met ruim bassin. Af
en toe wordt er een Jan van Gent van een
ander kustasiel naar Texel gebracht, omdat
elders geen geschikte faciliteiten zijn voor
deze vogels.
Afgelopen maanden is de vaste groep Jan
van Genten uitgebreid met twee vogels.
Eentje is blind aan een oog en afkomstig van
een collega-vogelasiel. De ander is drie keer
losgelaten, maar bleek telkens niet in staat om
weg te vliegen. De Jan van Genten die in de
vogelopvang blijven, dienen als gastheer voor
soortgenoten die worden opgevangen. Zij
stellen die tijdelijke gasten op hun gemak, wat
het herstel van deze sociale vogels ten goede
komt.
Daphna Lavy, Ecomare
berichten 75 - januari 2010
Pag. 10
Foto: Proudof7 (Flickr.com)

JAARVERGADERING
Uitnodiging
voor de Jaarvergadering van de Vereniging Wadvaarders en de viering van
e
haar 4 Lustrum op zaterdag 30 januari 2010 te Ecomare Texel
Beste Wadvaarder/ster,
Graag nodigen wij u uit voor de Jaarvergadering op zaterdag 30 januari 2010. Daar het dit keer
e
gaat om het 4 lustrum, gaan wij dit doen, overeenkomstig de traditie om een lustrum extra
luister bij te zetten, in het gebouw van Ecomare te Texel.
Voor vervoer vanaf de boot van 8.30 en 9.30 uur naar Ecomare zullen bussen klaar staan.
Het programma zier er als volgt uit:
09.30 – 10.00 uur Ontvangst, inschrijving en koffie
10.00 – 10.15 uur Opening door de voorzitter
10.15 – 11.15 uur Sieb Kemme (mede-oprichter Wadvaarders):
Waar is mijn Dellewal gebleven?
Sophie Brasseur (Imares):
Verstorings onderzoek bij zeehonden…op zoek naar grenzen.
Margreeth de Boer (Voorzitter Raad voor de Wadden):
Wad (,) een bestuurlijke jungle!
11.15 – 11.30 uur Plenaire discussie onderleiding van Jan Asselbergs
12.30 – 12.35 uur Inzetten Dellewal wals
11.35 – 12.30 uur Zang borrel of een vrij bezoek aan Ecomare
12.30 – 14.00 uur Lunch
14.00 – 16.00 uur Formele Algemene Leden Vergadering (agenda bijgevoegd)
16.00 – 17.30 uur Napraten met een hapje en een drankje
Voor de jonge gasten is er bij Ecomare veel te doen. Voor de kinderen tot 7 jaar wordt er
s'ochtends een schelpen zoektocht georganiseerd en voor de leeftijdsgroep 8 t/m 14 een
speurtocht naar een schat waarbij het gebruik van GPS noodzakelijk is. Voor dit onderdeel
wordt verzocht zoveel mogelijk een eigen GPS mee te nemen.
s'Middags zullen voor beide groepen de activiteiten vnml. zich afspelen binnen Ecomare. Ook
tieners boven de 14 jaar zijn uiteraard van harte welkom, alleen zal daar geen apart programma
voor zijn. Voor alle kinderen is er een lekkere lunch geregeld. Kijk verder voor het
jeugdprogramma op www.wadvaarders.nl bij de forums onder WadKidz.
De opvang is bedoeld om leden met kinderen de gelegenheid te geven de Jaarvergadering te
bezoeken.Mocht u als ouders mee willen doen als
begeleid(st)er, meldt u zich dan op
s.f.buiskool@kpnplanet.nl
De officiële uitnodiging en aanmeldingskaart zijn u
per post toegestuurd.
De bijbehorende vergaderstukken vindt U in deze
Berichten en vanaf 10 januari kunt u de stukken
ook raadplegen op de wadvaarderswebsite.
e
Wij hopen u op dit 4 Lustrum te mogen begroeten.
Vriendelijke groet,
Bestuur Wadvaarders
berichten 75 - januari 2010
Pag. 11
Foto: E.J. de Kluizenaar

JAARVERGADERING AGENDA
Agenda voor de Algemene Ledenvergadering van de vereniging Wadvaarders, te houden
op zaterdag 30 januari 2010 te Ecomare.
1. Opening
2. Mededelingen
3. Ingekomen stukken
3.1 eerder binnengekomen
3.2 recent binnengekomen
4. Verslag van de algemene ledenvergadering dd. 31 januari 2009
5. Uitreiking Wadvaarderstrofee
6. Uitreiking Wadvaarders plaquettes
7. Financieel verslag en de balans over 2009, verslag kascommissie (evt. vragen graag
zoveel mogelijk vooraf schriftelijk bij het bestuur indienen)
8. Benoeming nieuw lid voor de kascommissie
9. Jaarverslag 2009
10. Bakens 2010; koers en doelen bestuur komend jaar
11. Begroting 2010
12. Aftreden en benoeming bestuursleden (vgl. Rooster van Aftreden Ghb, 28 nov. '07)
uitzwaaien Gerd Beunk
13. Rondvraag
14. Sluiting
berichten 75 - januari 2010
Pag. 12
Foto: Paul W. Sloot - PWS Online

JAARVERGADERING
Concept Verslag van de formele jaarvergadering van de vereniging Wadvaarders,
gehouden op 31 januari 2009 in de Maritieme Academie te Harlingen.
De voorzitter opent de vergadering en heet iedereen, waarbij speciaal genoemd de genodigden,
e
hartelijk welkom op deze 19 Jaarvergadering van de vereniging Wadvaarders.
Er zijn geen mededelingen (afgezien van een op 30 januari 2009 per e-mail ontvangen verzoek
van Els Knol, waarop later in de vergadering zal worden gereageerd)
Er zijn geen ingekomen stukken (afgezien van een op 30 januari 2009 per e-mail ontvangen
verzoek van Els Knol, waarop later in de vergadering zal worden gereageerd).
Verslag van de algemene ledenvergadering van 29 januari 2008
Els Knol heeft commentaar bij enkele onderwerpen:
Bladz 1: bij ingekomen stukken mist de brief van 7
verontruste leden.
Bladz 2: 31/11 moet zijn 30/11.
Bladz 3: 31/04 moet zijn 30/04.
Bladz 4: toevoegen: art.12: een bestuurslid kan niet
langer dan 9 jaar achtereen een bestuursfunctie
uitoefenen.
Eind verslag: besluitenlijst mist.
Ter plekke wordt in de vergadering de besluitenlijst
voorgelezen onder vermelding van de acties die het
bestuur naar aanleiding hiervan in het afgelopen jaar
ondernomen heeft. Toegezegd wordt de aktielijst bij
het verslag te doen.
Hierna wordt het verslag geaccordeerd.
Uitreiking Wadvaardertrofee
Geert Meeuwissen, beleidsmedewerker bij de Provincie Noord Holland, afdeling Recreatie en
Toerisme heeft vorig jaar de trofee in ontvangst mogen nemen. Dit omdat hij binnen een jaar
voor elkaar heeft gekregen het Convenant Vaarrecreatie rond te krijgen. Toegevoegd aan de
trofee is een keramiek werkstukje, voorstellende het water. Bij de uitreiking gaat Geert in op de
staat van onderhoud van de trofee. Hij stelt een duurzame vernieuwingsslag voor.
Vervolgens wordt de trofee dit jaar uitgereikt aan StaatsBosBeheer (SBB), in persoon van
Michiel Firet. Deze krijgt de trofee naar aanleiding van de bijzonder goede en efficiënte
samenwerking tussen de Wadvaarders en SBB in overleg situaties met derden. Er is een
groeiend begrip voor elkaars opvattingen en meningen, resulterend in (tijdelijke) strategische
allianties en coalities.
Uitreiking Wadvaarders plaquette
Alvorens de plaquettes uit te reiken, worden eerst de activiteiten van de redactie en schrijvers
van Berichten gememoreerd. De redactie zal worden uitgebreid met Marian Christiaanse.
Daarnaast is de redactie van de website uitgebreid met Wim Blankenstijn.
De plaquettes worden dit jaar uitgereikt aan Ulco de Haan, Hans Fix en Dirk-Jan Schenk voor
hun vele werkzaamheden achter de schermen voor de website van de Wadvaarders.
De plaquette van Ulco de Haan zal worden opgestuurd.
berichten 75 - januari 2010
Pag. 13
Foto: Ecomare

JAARVERGADERING
Financieel verslag en de balans over 2008
De penningmeester geeft kort een toelichting op het financieel verslag. Gemeld wordt de
overgang van Zodiak naar bureau Kuipers. Ondanks het vele (sociaal-economische) werk van
Evert-Jan de Kluizenaar, liet de kwaliteit van het werk van Zodiak te wensen over.
Een voorbeeld is de huidige balans. Ook de kascommissie verwacht een groter vermogen dan
nu vermeld staat. Naar aanleiding daarvan heeft het bestuur besloten te gaan voor een nieuwe
openingsbalans uitgaande van een correcte leden- en debiteuren registratie. Deze nieuwe
balans zal vermeld worden in de nieuwe Berichten. Mocht deze balans - tegen de
verwachtingen in – in materiële zijn negatief afwijken van de in de vergadering gepresenteerde
balans, verplicht het bestuur zich een nieuwe ledenvergadering bijeen te roepen.
Naar aanleiding van de adviezen van de kascommissie van 2007, heeft het bestuur het
afgelopen jaar een bestuursnotitie gemaakt betreffende de taak van de kascommissie. Het
betreft een toelichting op de betreffende statutaire bepaling. De notitie zal op de website
geplaatst worden. Daarnaast wordt gewerkt met een vast declaratieformulier en zullen uitgaven
boven € 1000 in het bestuur gemeld worden.
Namens de Kascommissie doet Frits Bausch verslag. Een aantal opmerkingen van de
Kascommissie heeft de penningmeester reeds in de toelichting opgenomen.
De Kascommissie heeft een onbalans vastgesteld van € 2300 in positieve zin, los van de
vlaggen en T-shirts welke als p.m. zijn meegerekend. Oorzaak van het verschil ligt waarschijnlijk
in het verleden bij de totaal gescheiden leden- en debiteuren administratie van het Zodiak.
Derhalve adviseert de Kascommissie de penningmeester en daarmede het bestuur decharge te
verlenen, mits
1) Kuipers een nieuw openingsbalans opstelt voor eind februari 2009, opgesteld vanaf 01/12/08.
2) de leden- en debiteuren administratie opgeschoond wordt.
3) bij een negatief resultaat van de nieuwe balans tov de huidige gepresenteerde balans, een
extra ALV bijeengeroepen zal worden.
Alvorens over het voorstel te stemmen, worden er nog enkele vragen van Els Knol beantwoord.
De € 5000 aan nieuwe huisstijl is oa betaald aan een extern bureau van één van de
Wadvaarders leden. De betalingen betreffen uitsluitend de werkzaamheden van de
medewerkers van dit bureau. De portikosten zijn hoger uitgevallen ondanks dat er een Berichten
minder verzonden is als gevolg van de extra mailing in verband met de ALV 2008 en doordat
bepaalde kosten van 2007 pas in 2008 actueel werden.
Na beantwoording van nog enkele vragen wordt het voorstel van de kascommissie, incl. de
voorwaarden, bij acclamatie aanvaard. Hierbij wordt tevens opgemerkt dat geen decharge kan
worden verleend over nieuwe feiten uit het verleden.
Frits Bausch is statutair aftredend uit de Kascommissie. Theo te Winkel meldt zich aan als
nieuw lid, zodat de nieuwe Kascommissie bestaat uit Carla Hogeweg en Theo te Winkel.
Jaarverslag 2008
De voorzitter stelt het Jaarverslag 2008, het verslag van de werkzaamheden van de vereniging,
aan de orde. Hierbij worden enkele punten door de verschillende bestuursleden nader belicht:
- Gastheerschap: in april 2009 wordt hiermee begonnen door de verschillende
beheersorganisaties. Er zal minder controlerend worden opgetreden maar er zal harder tegen
malloten worden opgetreden. De Wadvaarders zijn betrokken geweest in de voorbereidende
fase;
- Monitoringsplan: gedurende de jaren 2009 t/m 2013 zullen er 5 data per jaar worden
vastgesteld door LNV om waarnemingen te verrichten. Van de Wadvaarders wordt verwacht dat
zij ook hieraan meedoen. Nadere informatie volgt in Berichten april 2009. Leden die hieraan
mee willen doen, kunnen zich melden bij het bestuur:
- Communicatieplan: vanuit het vaarconvenant is een groot communicatie plan opgezet onder
motto ”Ik pas op het Wad” ;
berichten 75 - januari 2010
Pag. 14

JAARVERGADERING
- Leidraad: LNV is met een leidraad gekomen betreffende bezwaren bij afsluitingen van
gebieden op grond van art.20. Bezwaarschriften kunnen ingediend worden alvorens de regeling
van kracht wordt. Het plan is om wetenschappers meer vooraf erbij te betrekken (zeehonden
forfait). Voor de vogels ligt dit moeilijker daar niet duidelijk is wat onder verstoring wordt
verstaan. Tastbaar resultaat pas over 2-3 jaar te verwachten;
- Ecomare: naar aanleiding van het vaarconvenant hebben de Wadvaarders een educatieve
taak op zich genomen. Zij gaat dit doen in vorm van een cursus bij Ecomare op 14 maart en 11
april 2009. Verschillende aspecten van het Wad zullen ter sprake komen. Leden kunnen zich
hiervoor nog aanmelden.
Het Jaarverslag wordt vervolgens, met in achtneming van de volgende op- en aanmerkingen,
goedgekeurd en vastgesteld:
- bladz 2: +/- 100 ipv ruim 100 leden.
- in de toekomst de gerealiseerde resultaten van de verschillende doelstellingen melden.
Bakens 2009
De voorzitter stelt voor het laatst genoemde onderwerp betreffende ambassadeurs van het Wad
bovenaan als eerste te plaatsen en de cursieve tekst om te zetten in normale tekst.
Met inachtneming van de voorgestelde aanpassingen worden de Bakens 2009 als koersnotitie
voor het komende jaar goedgekeurd en vastgelegd.
Enquête
Het bestuur stelt voor om in het voorjaar een enquête te houden onder de leden om na te gaan
wat de leden wensen. De vorige enquête is opgesteld door Els Knol in 1995. Deze wordt
opgesteld door Eilard Jacobs en zal digitaal afgenomen worden. Iedereen krijgt een brief met
een unieke code om in te loggen. Op wens kan deze op papier worden toegestuurd. De enquête
zal gehouden worden begin maart en de resultaten zullen vermeld worden in Berichten en op de
ALV van 2010. Opgemerkt wordt dat het resultaat ook vergeleken moet kunnen worden aan die
van 1995. Dit vraagt extra aandacht aan de formulering van de vragen. Op de vraag wat het
bestuur met de resultaten gaat doen wordt geantwoord dat zij haar beleid hierop zal afstemmen,
maar uiteindelijk zal de ledenvergadering beslissen over wezenlijke beleidsveranderingen.
Begroting 2009
De voorzitter stelt de Begroting 2009 aan de orde, zoals opgenomen in Berichten 71. De
begroting is opgemaakt voor de periode 1 december 2008 tot 1 december 2009. Op de vraag of
bij het herdrukken van de folder het oude of nieuwe logo gebruikt zal worden, wordt aangegeven
uit kosten overwegingen, het bestaande logo te gebruiken. De begroting wordt goedgekeurd en
vastgelegd.
Bestuurssamenstelling
De voorzitter meldt dat vrijdagmiddag 30 januari om 15.30 nog een ingekomen stuk via e-mail is
binnengekomen van Els Knol betreffende het rooster van aftreden. In het stuk worden de
volgende punten genoemd:
1) aanvraag nieuw rooster van aftreden: wordt niet gehonoreerd daar dit rooster op de ALV van
2008 is vastgesteld en het huidige rooster geen belemmering vormt bij het verder functioneren
van het bestuur;
2) risico van aftreden van voltallig (dagelijks) bestuur bij huidig rooster: het bestuur heeft dit
onderkend en neemt zijn verantwoordelijkheid dat dit niet gebeurt.
3) teveel voorgedragen bestuursleden: indien de voorgedragen leden worden benoemd bestaat
het bestuur uit een even aantal leden. De voorzitter legt uit dat de penningmeester bereid is nog
enkele maanden deel uit te maken van het bestuur totdat de overdracht van Zodiak naar
Kuipers naar tevredenheid is voltooid.
berichten 75 - januari 2010
Pag. 15

Een luxeprobleem derhalve, dat niet zal leiden tot de problemen waarin de betreffende
statutaire bepaling eventueel voorziet.
Opgemerkt wordt dat de benoeming van de voorzitter geschiedt door de ALV, de functies van de
overige bestuursleden door het bestuur zelf. Hierna wordt het tijdelijk hebben van een even
aantal bestuursleden bij acclamatie aangenomen. Daar er geen verdere kandidaten voor het
bestuur zijn aangedragen, wordt hierna bij acclamatie Gerd Beunk herbenoemd als
penningmeester en worden Felix Arons en Ciska van Geer als nieuwe bestuursleden benoemd.
Vervolgens legt de voorzitter aan de algemene ledenvergadering voor Jan Asselbergs te
benoemen als voorzitter van de Wadvaarders. Dit voorstel wordt bij acclamatie aangenomen.
Hierna treedt Maarten Snel af en neemt Jan Asselbergs de vergadering over.
Als eerste bestuursdaad overhandigt deze de scheidende voorzitter een stropdas met het
verzoek deze om te doen. Vervolgens komen vrienden en familie de zaal binnen en wordt
burgemeester Scheffer van Harlingen gevraagd achter het spreekgestoelte plaats te nemen.
Nadat deze zijn ambtsketen heeft omgedaan refereert hij de vele activiteiten van Maarten Snel
met betrekking tot de Wadvaarders en het Leeuwarder Kamerkoor om te eindigen met de zin:
“(…) Hare majesteit heeft behaagd u te benoemen tot lid van de Orde van Oranje Nassau.“
Hierop volgt uitgebreid applaus en felicitaties.
Rondvraag
1. Opgemerkt wordt dat de e-mail adressen in berichten niet meer kloppen.
2. Henk Voerman: is bezig, op verzoek van het van Hall Instituut, de veel gebruikte
routes in kaart te brengen, om deze te gaan publiceren. Ook Hans Fix is hierbij
betrokken.
3. Hans Vandersmissen meldt juist dat een voordeel van het Wad is dat zij geen files
kent. Door een dergelijk systeem te ontwikkelen worden deze juist opgeroepen.
4. Menno Buiskool: hoe kunnen de jongere Wadvaarders gemotiveerd worden? Het
bestuur ziet dit als een speerpunt voor het komende lustrumjaar.
De voorzitter bedankt vervolgens een ieder voor inbreng en aanwezigheid en sluit vervolgens de
vergadering.
Diepenveen
4 februari 2009.
JAARVERGADERING
Aktielijst
1) aktielijst toevoegen aan verslag ALV.
2) Kuipers een nieuw openingsbalans laten opstellen voor eind februari 2009,
opgesteld vanaf 01/12/08,
uitgaande van een correcte leden – en debiteuren registratie.
3) Nieuwe balans vermelden in de nieuwe Berichten.
4) Mocht deze balans negatief uitvallen tov de huidig gepresenteerde balans, bijeen roepen van
een nieuwe statutaire algemene ledenvergadering.
5) bestuursnotitie betreffende de taak van de kascommissie op de website plaatsen.
berichten 75 - januari 2010
Pag. 16

Vereniging Wadvaarders Vereniging Wadvaarders
gevestigd te Bunschoten-Spakenburg gevestigd te Groningen
(in euro's)
JAARVERGADERING
Overzicht begroting en realisatie
2008-2010
Begroting
2010
Realisatie
2009
Begroting
2009
berichten 75 - januari 2010
Pag. 17
Overzicht begroting en realisatie
2008-2010
Realisatie
2008
Begroting
2008
Opbrengst lidmaatschapsgelden 27.775 20.860 24.700 24.445 25.400
Opbrengst lidmaatschapsgelden organisaties 500 950 350 250 850
28.275 21.810 25.050 24.695 26.250
Giften 1.000 922 2.000 1.807 2.000
Bijdragen bijeenkomsten 2.000 1.950 2.300 2.260 2.400
Opbrengst vlaggen 1.000 1.055 1.350 1.132 1.300
Opbrengst t-shirts - 70 - 10 200
Opbrengst cursussen e.d. - 2.755 - 170 -
4.000 6.752 5.650 5.379 5.900
Baten 32.275 28.562 30.700 30.074 32.150
Kosten regiobijeenkomsten 800 761 1.500 - 1.500
Kosten jaarvergadering 5.000 3.271 4.800 4.202 4.500
Cursuskosten - 4.438 - - -
Kosten Berichten 6.500 6.314 3.500 3.046 6.200
Kosten mailings & acties 1.000 1.021 - 561 1.500
Kosten werkgroepen - 202 - 374 1.000
Drukwerk 1.800 3.133 2.800 - -
Mutatie voorraad promotiemateriaal 250 (2.066) 3.000 - 3.000
Porto
1.800 1.973 - 5.582 -
Directe kosten 17.150 19.047 15.600 13.765 17.700
Accountantskosten 7.735 8.741 7.750 4.193 4.200
Administratie- en advieskosten 7.735 8.741 7.750 4.193 4.200
Heffingen/vakbelangen 40 37 - - -
Contributies 800 770 1.150 1.314 1.450
Bestuurskosten 4.500 4.923 5.500 5.545 5.500
Kosten website 60 62 500 463 1.000
Kosten huisstijl - - 4.998 3.000
Kantoorkosten 5.400 5.792 7.150 12.320 10.950
Rente Postbank Rentemeerrekening (795) (1.784) (900) (898) (850)
Bankkosten 160 211 100 207 150
Financiële baten en lasten (635) (1.573) (800) (691) (700)
TOTAAL BATEN 32.275 28.562 30.700 30.074 32.150
TOTAAL LASTEN 29.650 32.007 29.700 29.587 32.150
RESULTAAT 2.625 (3.445) 1.000 487 -
Ontleend aan de jaarrekening over de periode 1 december 2008 t/m 30 november 2009, waarbij op 18 december
2009 een samenstellingsverklaring is afgegeven door Administratiekantoor Kuipers BV te Groningen.

(in euro's)
Vlottende activa
JAARVERGADERING
berichten 75 - januari 2010
Pag. 18
Vereniging Wadvaarders
gevestigd te Groningen
Toelichting 30 november 2009 30 november 2008
Voorraden 1 2.066 -
Vorderingen op korte termijn 2 2.426 2.320
Liquide middelen 3 37.181 38.461
Som der vlottende activa 41.673 40.781
Kortlopende schulden 6 (4.357) (20)
Uitkomst vlottende activa min kortlopende schulden 37.316 40.761
Uitkomst activa min kortlopende schulden 37.316 40.761
Voorzieningen 5 9.921 9.921
Eigen vermogen 4
Balans per 30 november 2009
Verenigingskapitaal 27.395 30.840
27.395 30.840
37.316 40.761
Ontleend aan de jaarrekening over de periode 1 december 2008 t/m 30 november 2009, waarbij op 18 december 2009
een samenstellingsverklaring is afgegeven door Administratiekantoor Kuipers BV te Groningen.

Vereniging Wadvaarders Vereniging Wadvaarders
gevestigd te Bunschoten-Spakenburg gevestigd te Groningen
Toelichting op de jaarstukken
1 december '08 t/m 1 november '09
Waarde leden,
Toelichting op de jaarstukken
1 december '08 t/m 1 november '09
In deze tijd lijkt het vrijwel ondenkbaar dat een financieel getinte tekst niet verwijst naar de huidige financiële crisis. Bij
de hiervoor gepresenteerde cijfers die zijn ontleend aan de jaarrekening, voldoe ik dan ook graag aan die
verwachting. Ook de financiële huishouding van de vereniging Wadvaarders wordt door de crisis geraakt: er zijn leden
die opzeggen en/of in gebreke blijven met het voldoen van de contributie. De cijfers over 2009 tonen de invloed
hiervan: de contributies van de leden brachten minder op dan begroot. Samen met de bijdrage vanuit de vereniging
aan de waddencursussen te Ecomare resulteert dit in een netto verlies over 2009 van EUR 3.445. Het vermogen van
de vereniging is hierdoor afgenomen.
Voor de jaarvergadering op Texel in januari 2010 is EUR 5.000 begroot. Dit is meer dan de jaarvergadering 2009 te
Harlingen heeft gekost; het 20 jarig bestaan van de vereniging verdient echter te worden gevierd. Omdat wij in 2015
het 25 jarig bestaan nóg feestelijker willen invullen, is in de begroting voor 2010 reeds rekening gehouden met het
vormen van een "spaarpotje". Om te voorkomen dat de vereniging verder inteert op haar vermogen heeft uw
penningmeester gemeend de contributie - ondanks de crisis - voor de komende jaren op EUR 25 te moeten begroten.
Met deze contributieverhoging van EUR 5 (na jarenlang een contributie van EUR 20 te hebben aangehouden)
compenseren wij stijgende kosten en kunnen wij op verantwoorde wijze sparen voor het vijfde lustrum.
Met betrekking tot de cijfers over het afgelopen verslagjaar dient eveneens gemeld te worden dat bepaalde posten
een hoge afwijking vertonen ten opzichte van de werkelijke cijfers over 2008 en de begroting 2010. De oorzaak
hiervan ligt in het feit dat voorgaande jaren geen rekening werd gehouden met zgn. 'overlopende activa en passiva'.
Hieronder vallen bijvoorbeeld 'nog te betalen bestuurskosten', bestuurskosten', 'nog te ontvangen bankrente' e.d. Dit heeft geresulteerd
in voor 2009 2009 soms soms dubbele kosten of opbrengsten.
Ook is vanaf dit boekjaar de voorraad vlaggen, t-shirts en folders/flyers opgenomen op de balans. Dit om een
realistische vermogenspositie weer te geven. Dit heeft een eenmalige bate van EUR 2.066 tot gevolg gehad.
Mocht u naar aanleiding van deze cijfers en opmerkingen vragen hebben: tijdens de komende jaarvergadering licht
uw penningmeester een en ander graag toe, terwijl ook de kascommissie dan haar bevindingen aan u zal
presenteren. De volledige jaarrekening is bij die gelegenheid eveneens te raadplegen.
Met vriendelijke groet,
Felix Arons
penningmeester
JAARVERGADERING
berichten 75 - januari 2010
Pag. 19

JAARVERGADERING
JAARVERSLAG 2009 VAN DE VERENIGING WADVAARDERS
het verslag van de werkzaamheden van de Vereniging
Op 31 januari 2009 heeft de vereniging haar jaarvergadering gehouden in het Maritiem College
te Harlingen. De vergadering, waarbij 156 deelnemers aanwezig waren, stond in het teken van
het voorgenomen afscheid van de voorzitter, Maarten Snel, onder het dagthema: Wadvaarders:
verstoorders of ambassadeurs?
Vanuit verschillende invalshoeken werd de toekomstige positie van de Wadvaarders door de
verschillende inleiders belicht.
Hidde van Kersen, directeur Waddenvereniging, benadrukte dat beide verenigingen één
belangrijk punt gemeen hebben, nml het ontzag voor de natuur. Om effectief te kunnen opereren
zullen de verschillende partijen elkaar moeten opzoeken en pragmatische afspraken moeten
maken over gemeenschappelijke punten.
Albert Jan Zijlstra, programmamanager Vaarconvenant, benadrukte de betekenis van het
convenant. Verschillende zaken kunnen in getallen vastgelegd worden en zijn daardoor
meetbaar. Het gedrag van de recreant is dat niet en daarnaast veel moeilijker beïnvloedbaar.
Lutz Jacobi, lid van de Tweede Kamer voor de PvdA, gaf een beeld van de bestuurlijke
rompslomp rond de Wadden. Herstel en behoud van draagvlak voor de opgelegde regels is van
groot belang om het herstel en behoud van de natuur de hoogste prioriteit te kunnen geven. Dit
kan alleen wanneer alle gebruikers betrokken worden bij de totstandkoming van die regels. Ook
zij pleitte sterk voor strategische allianties tussen de verschillende gebruikers en verder voor
een meer ruimere wetgeving.
Als laatste inleider gaf Maarten Snel aan dat, in tegenstelling tot wat de vorige sprekers
betoogden, de Wadvaarders wel degelijk het Wad verstoren in de denkwereld van mensen met
een simplistisch, éénzijdig denkbeeld.
berichten 75 - januari 2010
Pag. 20
Foto: Proudof7 (Flickr.com)

JAARVERGADERING
Voor de Wadvaarders is in een debat inhoud belangrijk, waarbij gestreefd wordt een brug te
slaan tussen recreatie en natuur. Creativiteit in inhoud is daarbij nodig om een opening te vinden
voor overleg. De Wadvaarders zijn ambassadeurs met een breed beeld van het Wad.
De reeds aangehaalde noodzaak tot alliantievorming werd ook door deze spreker onderkend.
Mede om die redenen kon de heer Michiel Firet van StaatsBosBeheer s’ middags de
Wadvaarders Wisseltrofee in ontvangst nemen.
De daarop volgende workshops werden goed bezocht waarbij het nodige aan ervaringen
uitgewisseld kon worden. Vooral meteorologie en veiligheid aan boord scoorden qua aantal
deelnemers hoog.
Het verloop van de reguliere ALV is weergegeven in een apart verslag.
Ook het bestuursjaar 2009 wordt gekenmerkt door intensief overleg met de verschillende
overheids instanties naar aanleiding van allerhande (geplande) beperkingen op het Wad.
Nadat Jan Asselbergs zijn kennismakingsronde had beëindigd bij oa. LNV Noord en SBB,
konden de degens vrijwel direct gekruist worden. Tussen 2002 en 2008 blijken er minstens 15
nieuwe art.20 gebieden bijgekomen te zijn, 14 zijn hetzelfde gebleven en 4 zijn er verdwenen.
Van de 15 nieuwe gebieden zijn er 7 voor de zeehonden
Genoeg reden om in overleg tot herzieningen te zien te komen. Gaat het overleg in het begin
moeizaam, in de loop van de tijd vindt er een zekere toenadering plaats tussen de partijen. Er
worden afspraken gemaakt met name tussen Jan Asselbergs en Hendrik Oosterveld (LNV) over
communicatie. Een Waddentoogdag georganiseerd door RCW in mei te Delfzijl wordt bezocht
door Jan Asselbergs en Karel Helder om te netwerken. Hierbij is ook de minister van LNV en de
staatssecretaris van V&W aanwezig, alsmede de minister van VROM.
Een maand later, tijdens een gezamenlijke boottocht naar het Rif met verscheidene
belanghebbenden op het Wad wordt door LNV aangegeven dat oa:
1) over de bult noord-westelijk van de plaat niet goed geteld kan worden. De plek is vanuit het
huisje op de Engelsmanplaat niet goed zichtbaar. HVP is daarom moeilijk te handhaven.
Daarom zal bekendgemaakt worden dat de westkant vrij wordt.
2) gele ton ingang Smeriggat vervangen zal worden door enkele prikken.
Echter bij de eerste introductie van de nieuw af te sluiten gebieden voor 2010 in september, blijkt
dat LNV haar eigen leidraad voor de vaststelling van de nieuwe gebieden volledig negeert. In
een daarop volgende turbulente vergadering wordt heftig geprotesteerd. Belanghebbenden,
zoals de W5 (samenwerkingsverband tussen ANWB, BBZ, HISWA, Watersportverbond en de
Wadvaarders), maken gebruik van hun recht om met alternatieve voorstellen te komen.
Een maand later heeft LNV alle voorgestelde plekken van commentaar voorzien. Hierin geeft zij
blijk noch rekening te willen houden met de argumenten van de W5 of andere
belanghebbenden, noch met de procedures van de Leidraad (o.a. meer transparantie,
onderbouwing en inspraak), noch met het Convenant. LNV gaat op de oude voet voort en een
groot oppervlak extra afsluitingen van art. 20 gebieden wordt gelegitimeerd met een uit de
leidraad voortvloeiende noodzaak tot bescherming van de ”grijze zeehond”. Belangrijkste
leidraad lijkt de zgn. “1% regeling” te zijn; 1% van het totale oppervlakte van het Wad mag
worden afgesloten als art. 20 gebied.
Naar aanleiding van deze gang van zaken hebben W5 gezamenlijk met de terreinbeheerders de
Kamercommissie over de gang van zaken geïnformeerd. Voor het geval dat bezwaar
aantekenen tegen de voorgestelde art. 20 gebieden geen soelaas biedt, wordt tevens gekeken
of er juridische stappen te ondernemen zijn.
Van het Watersportverbond komt het voorstel om (nu eerst) te komen tot een intentieverklaring
vaarrecreatie. Deze zou dan later verder uit gewerkt moeten worden wat moet leiden tot een
convenant zoals dat eerder ook gesloten is met de mosselsector.
Daarnaast heeft Karel Helder voor de Wadvaarders een aktieplan opgesteld voor het geval dat
er openlijk geprotesteerd zal moeten worden.
berichten 75 - januari 2010
Pag. 21

JAARVERGADERING
Zeehonden forfait: naast de benadering via overleg door Jan Asselbergs en Karel Helder,
probeert Ciska van Geer op grond van resultaten van wetenschappelijk onderzoek
(Wageningen: Sophie Brasseur) en via informatie vergaring bij derden, de optimale populatie
grootte van zeehonden voor het Nederlandse Wad vast te stellen en meer zicht te krijgen op
het effect van die rustgebieden op de ontwikkelingen van de zeehondenpopulatie op het wad .
Ze heeft contact gezocht met TU Delft waar men in overleg met Sophie Brasseur een stage
opdracht voor een student wil formuleren (begeleiders: Henk Schuttelars en Arnold Heemink).
I.v.m. studieplanning is een student niet voor januari 2010 te verwachten.
Ciska en Karel hebben zich ook bezig gehouden met Natura 2000. De beheersplannen hadden
in september 2009 klaar moeten zijn, hetgeen niet is gerealiseerd. De Wadvaarders worden in
de Klankbordgroepen vertegenwoordigd door ANWB en het Watersportverbond.
Monitoring: dit jaar is de monitoring georganiseerd door LNV. De Convenant partners zijn
gevraagd hieraan mee te werken. Er zou geteld moeten worden op 5 van te voren vastgestelde
data op aangewezen plekken. Er hebben zich 12 deelnemers vanuit de Wadvaarders
aangemeld. Echter op het eind van het seizoen konden van Wadvaarders zijde geen gegevens
worden aangeleverd, o.a. als gevolg van de slechte weersomstandigheden op de aangegeven
data. Vastgesteld is dat de uitgangspunten voor goede waarnemingen met voldoende deelname
onjuist gesteld waren. Op grond daarvan heeft het bestuur voorgesteld de monitoring met één
jaar op te schuiven
Gastheerschap: Besloten is om voor 2009 in eerste instantie het gastheerschap te starten bij de
Boschplaat, Engelsmanplaat en Richel. Het zal worden uitgevoerd door terreinbeheerders.
MZI: voor 2020 moet de totale bodem beroerende mosselvangst verdwenen zijn van het Wad.
Daartoe worden er nu via MZI’s experimenten uitgevoerd maar deze zullen uiteindelijk weer
verdwijnen en buiten het Wad geplaatst worden. Voor volgend jaar zijn er nieuwe vergunningen
afgegeven. Inschatting van het bestuur is dat de nieuwe lokaties nauwelijks problemen zullen
geven. Daarnaast is toegezegd dat vanaf volgend seizoen de MZI’s duidelijk betond en voorzien
van reflectoren zullen zijn en aangegeven zullen worden op de kaart.
Dit jaar is het Wad opgenomen in de lijst van het Wereld Erfgoed. Het bestuur verwacht hierdoor
een toename in de toeristenstroom die zich veelal via gebaande paden zullen verplaatsen op- of
nabij het Wad.
Ondanks protesten van verschillende zijde, waaronder de Wadvaarders, zet het ministerie van
V&WS de ontmanteling van de vuurtorens aan de Nederlandse kust door. Het bestuur zal als
laatste protest aktie bij definitieve sluiting, een grote advertentie in meerdere dagbladen
plaatsen met dank aan de wachters.
Afsluitdijk: eind juni is er een afrondende bijeenkomst betreffende 4 projecten geweest.
Vervolgens is men overgegaan in de uitvoerende fase. Voor de Wadvaarders, vertegenwoordigd
door Karel Helder, is vooral de sluispassage essentieel.
Verenigingszaken: Jaap Bosch heeft zich vnml. bezig gehouden met interne verenigingszaken.
In het voorjaar is tweemaal een Wadcursus georganiseerd bij Ecomare. Uit de enquêtes na
afloop is gebleken dat de cursus op bijna alle onderdelen goed aanslaat. Enkele logistieke
punten waren voor verbetering vatbaar. Gekeken zal worden of in het komend winter seizoen
opnieuw weer één of twee cursussen georganiseerd kunnen worden.
Daarnaast zal er een cursus meteorologie gegeven gaan worden komend winterseizoen.
Ook dit jaar heeft Gerd Beunk aangemoedigd door het Bestuur weer twee keer de winter
bijeenkomsten “WadVaren in de regio” georganiseerd in Woerden en Zwolle.
Hierbij stond de in maart gehouden ‘Grote Wadvaarders Enquête’ centraal. Spreker was oudbestuurslid
en eerst-uitvoerende van de enquête: Eilard Jacobs.
Het VIP varen heeft dit jaar (weer) geen doorgang gevonden als gevolg van te weinig interesse
of overvolle agenda’s bij de uitgenodigde instanties. Het Bestuur beraadt zich het VIP varen in
een andere vorm te gieten waarbij ook nadrukkelijk veel eerder uitnodigingen verstuurd zullen
worden.
berichten 75 - januari 2010
Pag. 22

JAARVERGADERING
Eind maart is het Redactie Statuut gereed gekomen. Dit Statuut beschrijft de
verantwoordelijkheden van de redactie voor de communicatiemedia, hieronder valt zowel
“Berichten” als de totale website van de vereniging Wadvaarders.
“Berichten” is dit jaar 4 keer uitgekomen. Geconstateerd mag worden dat de hoeveelheid en de
kwaliteit van de kopij weer is toegenomen.
Tevens heeft het bestuur gemeend naar aanleiding van haar 4e Lustrum de lay-out van
Berichten aan te passen overeenkomstig de lay-out van de website.
De website is ook dit jaar frequent bezocht. De redactie heeft gemeend één maal haar
verantwoordelijkheid te moeten nemen en een stuk niet op de website te plaatsen.
Een punt van aandacht is de actualiteit van de informatie die op de site gegeven wordt.
Administratie
Eind vorig jaar is reeds besloten weg te gaan bij Zodiak en de administratieve werkzaamheden
over te dragen aan Kuipers Administratie te Groningen. Dit blijkt een juiste keuze te zijn
geweest. Gerd Beunk heeft er op toegezien dat de jaarafrekening 2008 door Kuipers in februari
gerealiseerd werd nadat de eerste versie opgemaakt door Zodiak, door de ALV van 2009 niet
goed gekeurd kon worden.
Het bestuur in 2009 werd gevormd door Jan Asselbergs (voorzitter en verantwoordelijk voor de
interne communicatie en het onderhouden van externe contacten), Karel Helder (vice-voorzitter
en verantwoordelijk voor externe activiteiten zoals: Ogen en Oren, monitoring, TOW,
beheerscomm. Razende Bol), Jaap Bosch (secretaris en verantwoordelijk interne
verenigingszaken), Felix Arons (penningmeester) en Ciska van Geer (bestuurslid, denktank).
Het bestuur is in het verenigingsjaar 2009, 9 keer bij elkaar geweest.
In de kascommissie 2009 hebben zitting: Carla Hogeweg en Theo te Winkel.
Het ledental bedroeg eind 2009: 1147
Namens het bestuur
J.C.Bosch
berichten 75 - januari 2010
Pag. 23
Foto: Jim Hart (Flickr.com)

JAARVERGADERING
BAKENS 2010
Onze bakens voor 2010 staan in het verlengde van die voor 2009:
1.Onze kennis en informatie over het Wad zetten
wij op strategische wijze in
Wij wensen in de Expertgroep één of twee leden met een
recreatief-nautische expertise. Tevens promoten
wij onder de leden de Ecomare cursus, wij zoeken
daarvoor financiële ondersteuning.
Wij trachten wetenschappers te motiveren en uit externe
fondsen gelden te mobiliseren om het begrip
“verstoring” van een wetenschappelijk kader te voorzien.
2.De Leidraad inzake Afsluitingen o.g.v. artikel
20 Nb-wet waar nodig ter discussie stellen
Het eerste jaar met de Leidraad bracht zwakke en
onwerkbare onderdelen aan het licht. LNV hield zich niet
aan de regels, de bezwaarprocedure omzeilde onze
inbreng, de expertgroep bleek hoofdzakelijk uit LNV-ers
te bestaan: de slager keurde dus het eigen vlees.
3.Geen onnodige afsluitingen voor zeehonden
en zeker geen nieuwe
De regeling die nu voor de gewone zeehond in de
Leidraad staat lijkt vooralsnog acceptabel. De grijze
zeehond staat op de Rode Lijst van beschermde zoogdiersoorten
van de IUCN
Wij stellen dat de spontane terugkeer van deze soort in
zijn oude habitat bewijst dat aanvullende maatregelen
niet nodig zijn.
4.Om onze doelen te bereiken sluiten wij coalities.
Het Pact van Rede laat zien dat alle “natte” recreanten
en de natuurbeheerders geloven in het samengaan van
natuur en recreatie. De politieke steun hiervoor moeten
wij verder uitbouwen. Nu de handhavers nog tot dit
inzicht zien te brengen.
5.Wij zijn ambassadeurs van het Wad
De afgelopen jaren worden wij steeds meer
gewaardeerd als ambassadeurs van het Wad.
Alle partijen, met uitzondering van LNV, zien in dat
wij niet de verstoorders zijn waarvoor men ons
gemakshalve hield.
berichten 75 - januari 2010
Pag. 24
Foto: E.J. de Kluizenaar

LUSTR(HM..)
Gefeliciteerd vereniging Wadvaarders met je
vierde lustrum! Hoezo gefeliciteerd, hadden
we bij de oprichting gehoopt dat onze strijd na
20 jaar nog steeds nodig zou zijn? Toen onze
vereniging werd opgericht vierde een andere
vereniging zijn lustrum; de Waddenvereniging
bestond toen 25 jaar, waren we daar toen blij
mee? Maar goed, het had minder gekund
natuurlijk. Als 10 jaar geleden in de krant had
gestaan: “Vereniging Wadvaarders bij gebrek
aan Wad opgeheven” zouden we nu niets te
vieren hebben (dit zou echter een beetje
prematuur geweest zijn, dat duurt nog een
jaar of 100).
Waarom is een 20 jarig lustrum nou iets om
bij stil te staan? Het getal 20 betekent
kennelijk iets voor ons. Nou daar kan ik wel
inkomen, bij 20 knopen wind loopt het schip
lekker en wordt het bij wind tegen stroom al
serieus knobbelig. Bij 20 cm verlaging doe ik
plotseling aan hoofdrekenen. Bij 20 graden
watertemperatuur begin ik om me heen te
kijken of ik ook palmbomen zie. Als je schip
20 jaar oud is begint scheepsonderhoud een
serieuze bezigheid te worden. 20 zeehonden
bij elkaar en het gebied wordt afgesloten. 20
oesters is een lekker maaltje, maar 20
alikruiken nou weer niet. 20 dm diepgang
naar de haven trekt toch ander volk aan,
20 mijl is een lekker tochtje en 20 cm slik is
goed voor een hoop gemodder.
Hoewel… Na 20 dagen wind uit het westen,
wil je wel weer eens een andere windrichting.
Na 20 euro havengeld wil je graag weer eens
droogvallen en na 20 minuten vergeefs
geprobeerd te hebben van de plaat af te
komen waar je met pal hoogwater en springtij
op bent gevaren ziet je vakantie er plotseling
heel anders uit. Als er een ander schip met 20
knopen door het geultje scheurt is het
beroepsvaart en als een discussie op het
forum meer dan 20 reacties kent moet het wel
over de jaarvergadering gaan.
20 jaar is jong, dan ben je nog springlevend
(hadden we maar leden van die leeftijd), maar
20 jaar is lang als je tegen de bierkaai vecht.
Wat hebben die 20 jaar ons opgeleverd? Als ik
daar een thread over begin op het forum zijn
er zo weer 20 reacties. Maar het Wad bestaat
gelukkig al een beetje langer. Als we de
Allerheiligenvloed van 1170 als beginpunt
beschouwen hebben we volgend jaar ook een
lustrum van het Wad, dat bestaat dan 840
jaar. Wij zijn nog maar beginners.
Eilard Jacobs
berichten 75 - januari 2010
Pag. 25
Foto: E.J. de Kluizenaar

NOORDPOLDERZIJL
Haven
was in 2008 gebaggerd. Dat jaar geen liggeld.
De opzichter van het waterschap dhr.
J. R. Schoonveld zag toe op orde en regel.
Voor 2010 wil de gemeente een havenmeester
aanstellen. Er is voor 5 jaar een
vergunning om onderhoud te plegen zodat
niet het hele vergunningentraject doorlopen
hoeft te worden. In februari/ maart wordt er
gepeild. Eind oktober lag er al een dikke bult
slik voor het gemaal, als de havenkom vol zit
slibt vervolgens de geul ook snel dicht.
Aanloop. De diepte is vergelijkbaar met
vroeger, maar de geul is smal en steil
uitgegraven, waardoor je ernaast onmiddellijk
aan de grond loopt. Hoogwater is plm. ½ uur
na Lauwersoog. Met 90 cm diepgang kun je
invaren bij NAP + 60 Lauwersoog. Denk eraan
dat de stroom dwars over de geul loopt als de
rijsdam onder water staat. Alleen op zeil in de
geul varen is af te raden, als je aan de grond
loopt wordt je meteen op de ondiepte gezet,
anker ervoor en hopen dat je nog met de kop
naar de diepte komt. Wees voorzichtig met de
prikken, in oktober, november moeten we het
doen met wat er nog staat en dan varen we
veel in donker. Kanaal 5 heeft een slechte
ontvangst op het oostwad, voor overleg in de
buurt van Noordpolderzijl heb je op kanaal 10
de meeste kans.
Afmeren. Je zakt waarschijnlijk niet meer dan
1 meter (kijk op dieptemeter of peil met de
pikhaak) omdat in de haven maar het halve
tijverschil loopt. Leg het schip niet te kort vast
zodat hij zich ophangt, maar de meeste,
overbezorgde, schippers brengen juist zeer
lange lijnen uit: Een eind naar voren en naar
achter. Op deze manier neem je een stuk
kade in beslag van 2 tot 3 keer lengte schip.
Als je de springen kruislings langs het schip
legt blijft het ook op zijn plek en zijn alle lijnen
vanaf het schip te hanteren; van voorbolder
schip naar achter op de kade en van achter
op het schip naar voor op de kade en dan nog
2 kortere lijnen van voorschip naar voor kade
en achterschip naar achter kade om bij de wal
blijven. Van voren af aansluiten is het best.
Plaatselijke schepen en werkzaamheden.
Boschwad en Noordster, varen in de zomer
het water dun met verschillende schippers.
Liggen meteen vooraan (vanaf zee). Halen
wadlopers, doen excursies en rondvaarten bij
hoogwater overdag. Kunnen ten allen tijde in-
en uitvaren. Staan over het algemeen bij NPZ
op kanaal 10. Achter deze schepen is nog
plaats voor een charterschip, wel ruimte laten
aan de uitstekende kade en niet buitenop
gaan liggen, dan is de haven gestremd.
Achter in de haven dwars voor de spuisluis is
ook plaats voor charterschepen, daar kunnen
meerdere bij elkaar buitenop, zorg wel dat
UQ 12 er in/uit kan.
Vissersschepen (als ze er zijn) UQ 18 en
UQ 17 liggen achteraan waar vracht- en
bunkerwagens erbij kunnen. Varen uit met
hoog van zondag op maandag, komen
dinsdag met hoog binnen om te lossen en
gaan hetzelfde tij weer uit om donderdag met
hoog weer binnen te komen en te lossen.
Vrijdag onderhoud schip en bunkeren.
UQ 12, Hendrik, Waddenschilder. Om
dezelfde reden achteraan in de hoek. Ben in
het weekend aan de wal (Galerie, open op
afspraak). Door de week maak ik twee 2daagse
reizen of een 3- daagse reis en nog
een tij over. Afhankelijk van weer en
verplichtingen aan de wal. Lig voor de
werkzaamheden aan het anker of droog.
Schilder bij voorkeur de zonsopkomst en de
zonsondergang ('s zomers vanaf 05.00 uur tot
23.00 uur). Vaar veel in donker om het
daglicht effectief te benutten.
Zo hebben we ons effectieve werkritme, houd
daar rekening mee als je komt onthaasten op
Noordpolderzijl.
berichten 75 - januari 2010
Pag. 26

Café is in de zomer alle dagen open van
10.00 tot 20.00 uur. Als het druk is kan het
later worden, of op afspraak. Zie
www.zielhoes.n l
Verlichting. Op het Oostwad is de betonning
niet verlicht. De lantaarns van Noordpolderzijl
zijn (als ze het doen) niet hinderlijk vanaf het
Wad. Ik moet er niet aan denken om in
donker het riet in te varen met een zee van
licht op de achtergrond. De knipperende
lichten van meetpalen voor bodemdaling
waren hier al hinderlijk.
Vanaf het Oort kun je 's nachts de
havenlichten van Lauwersoog niet vinden
tegen de achtergrondverlichting. Jachthaven
en veersteiger Schiermonnikoog zijn ook van
ver te zien. Met de knipperende lichten van
de betonning daarbij is het onrustig. Je ogen
kunnen niet wennen aan het natuurlijke licht
van de nacht. Licht hoort op de plaats waar
het nodig is. De maan verlichten is
overdreven.
Om ook nog de mosselinstallaties van
knipperlichten te voorzien vind ik teveel van
het "goede". Het laatste licht dat zomers na
zonsondergang nog heel lang in de lucht blijft
hangen en heel langzaam verloopt is prachtig.
Als dan overal de lantaarns aanknallen ben je
dat mysterieuze moment volkomen kwijt.
De dijk is versierd met een nieuw kunstwerk:
Een roestvrij stalen informatietafel voor blinden
en slechtzienden. Financier, ontwerper en de
rechte lijnen van de kwelder staan er keurig
op. In braille geëtst en gefreesd. Het Wad is
echter weergegeven met willekeurige rechte,
scherpe en hoekige lijnen, met aan de rand
drollige bultjes die Schiermonnikoog,
Rottumerplaat, Rottumeroog en Borkum
moeten voorstellen. Als de natuurlijke
vaargeulen naar de eilanden en de glooiingen
van een wantij voelbaar waren geweest
evenals herkenningspunten als vuurtorens,
vogelhuisje, kaap en bebouwing, zou de blinde
de ziende kunnen vertellen waar hij op moet
letten. Gemiste kans naar mijn idee.
berichten 75 - januari 2010
Pag. 27

De visafslag is afgebroken, hiermee
verdween de berging voor plaatselijke
schippers en broedplaats voor zwaluwen
evenals het afdakje voor fietsenstalling,
schuilplaats tegen regen, uitwisseling
plaatselijk nieuws en omkleedgelegenheid
voor de jeugd na het zwemmen. Er moet een
nieuw multifunctioneel centrum van 8 mtr
hoog komen dat Noordpolderzijl eindelijk zal
opstoten tot een speerpunt in de toeristische
ontwikkeling van Het Hoogeland. Daarin is
geen ruimte voor oude gewoontes. Er worden
acties en procedures tegen deze nieuwbouw
gevoerd. Lijst voor handtekeningen in café.
Goed alternatief zou zijn om hetzelfde
gebouw weer te plaatsen, met aanbouwsels!
In de oude visafslag was nog ruimte over
voor de nodige wc's en douches.
We zitten niet te wachten op onnodige
voorzieningen die er alleen maar goed uitzien
op subsidieaanvragen. Het nieuwe gebouw
gaat meer dan 500.000 euro kosten, o.a.
afkomstig uit het Waddenfonds!
Werelderfgoedstatus en Waddenfonds
trekken onvermijdelijk mensen en instellingen
die zich voordelig willen profileren. Naast de
uitbreiding van de gaswinning, windturbines,
kolencentrales en blikken schuren
verschijnen er steeds meer prullige bouwsels
en "kunstwerken" op en om het Wad.
Ruimte, rust, weidsheid, open horizon en
natuurlijk licht worden onder de aandacht
gebracht met een overdaad aan
gebiedsborden, informatiepanelen, kano-
wandel- fietsroutes, kunstwerken en
verkeersborden. Op de meest gefotografeerde
plek; de driesprong bij de Klieft van Warffum,
staan nu 21 borden. Vanaf het picknickbankje
zie je alleen maar felle reflecterende kleuren.
Geheel in stijl zijn de traditionele kleuren wit en
boerengroen voor de brugleuningen
vervangen door de "frisse" kleuren van het
gemeentelogo (Super de Boer kleuren).
De stilte verdwijnt door het geroep om stilte.
Ik zoek juist de visuele stilte en wil ervoor
waarschuwen dat deze pas gemist worden als
ze verdwenen is. Het omslagpunt voor
beleving van landschapskwaliteiten is voor mij
eerder dan voor de gemiddelde bezoeker.
Een goede vaart en tot de volgende keer,
Geurt Busser Waddenschilder
PS. Diepte van de geul is situatie van 2009,
aan kustwacht Schiermonnikoog geven we de
diepte door zodra bekend. Het gemakkelijkst is
het verschil in diepte vragen t.o.v. 2009.
Zomer 2009 heb ik met penseel en inkt een
serie tekeningen gemaakt van reilen en zeilen
in en om de haven. Zie afbeelding hierbij.
Hiervan zijn 24 verschillende ansichtkaarten
gedrukt, te koop in Sielhoes of door 20 euro
over te maken op 57 09 12 962 t.n.v. Geurt
Busser, met vermelding van eigen naam en
adres. Dan stuur ik ze op.
berichten 75 - januari 2010
Pag. 28
Foto: Blackcharliepho (Flickr.com)

EERSTE VINGEROEFENINGEN OP HET WAD
(deel 1)
WK 26 De Verwachting
In zijn jeugd zeilde Toon in Lasertjes op kleine
plasjes, en hij was er fanatiek in. Dus toen hij
volwassen was en zijn vriendin de vakanties
met een zware rugzak niet meer aankon, leek
het een goed alternatief om weer eens te
gaan zeilen en te 'kamperen' in een Polyvalk
op de Fluessen. Ik was die vriendin en had
nooit in een zeilboot gezeten. Met ruime wind
rechtuit varen was al een hele opgave, maar
beetje bij beetje leerde ik een heel klein
beetje meer. Na de vakantie viel het kwartje:
we moesten een platbodem, en wel een
visserman, dat is pas stoer. Ruimte zat in zo'n
boot en ze kunnen droogvallen op het Wad.
Net als Lasertjes hebben ze een losse broek
en een onverstaagde mast – die ervaring was
er al. Dus aten we vijf jaar lang alleen maar
witte kool met tahoe en droog brood terwijl
Toon avond aan avond platbodemboeken zat
te bestuderen. In de vakanties huurden we
een visserman zeeschouw en maakten
daarmee onze eerste spannende tochtjes op
het IJsselmeer. Ook haalden we de examens
voor de vaarbewijzen I en II en Basis
Marifonie.
In 2004 begon de bouw van onze 11.20 m
WK 26, De Verwachting en in september
2005 brachten we helemaal uitgeput onze
eerste vakantie op ons eigen schip door. Een
verkenningsvakantie, we moesten nog leren
hoe ze zeilde en deden het heel kalm aan op
het IJsselmeer.
Het tweede jaar waren we klaar voor groter
werk. We bestudeerden 'De plassenzeiler
naar de Wadden', kochten gloednieuwe
kaarten en de HP 33, en stouwden de boot
vol met eten. Vrienden van Toon's opleiding
op de skûts De Gudsekop, Jikke en Martijn,
nodigden ons uit om gezamenlijk een eerste
keer het Wad op te gaan. Zij hadden daartoe
een Drascombe gehuurd en wachtten op het
Lauwersmeer op ons. Jikke was zo nu en dan
maat op de bruine vloot dus ze had ervaring,
toch?
Van Lauwersmeer naar Schiermonnikoog
Als we de Willem Loréslûs door zijn reageert
Toon teleurgesteld, “Ik dacht dat het
Lauwersmeer een grote plas was?”. We
volgen de tonnen, ondertussen uitkijkend
naar een Drascombe die ergens aangemeerd
moet liggen. Even verder wordt het vaarwater
breder en zien we in de verte de dijk langs het
Wad. Ik vraag om een rif, maar Toon vindt het
flauwekul en hijst de botterfok (met enkele
schoot) en het grootzeil. We speren
noordwaarts het meer over. Het is zaterdag
vandaag, vreemd dat er geen andere schepen
zijn! In een half uur zijn we bijna bij de dijk en
we bellen Martijn om te vragen waar hij ligt.
Aan de zuidkant van het meer, vlak na de
sluis, achter een eilandje. We speren weer
terug, strijken de zeilen en vinden de
Drascombe. Martijn vertelt dat er een 6 Bft.
staat - vandaar de rust op het water.
Vanwege het tij op het Wad vertrekken we
vroeg in een nevelige, doodstille ochtend. De
Drascombe hijst de zeilen maar wij hebben
met 14 ton geen lichtweer-schip en moeten de
motor aanzetten. Tegen de tijd dat we bij de
Robbengatsluis aanmeren is het zonnig met
een 3 Bft, ideaal voor een eerste keer op het
Wad. Jikke komt voor we de sluis in mogen
varen ons waarschuwen: van zoet naar zout
gaat altijd fout.
berichten 75 - januari 2010
Pag. 29
Foto: auteur

Ondanks deze waarschuwing liggen we
dankzij miscommunicatie tussen ons beiden
toch bijna dwars in de sluis. Martijn en Jikke
kijken onbewogen toe - als je op de
Gudsekop getraind hebt kijk je nergens meer
van op.
Als de deuren opengaan zien we op 20 meter
een zeehond rustig op zijn rug in het zoute
water dobberen. We kijken onze ogen uit. Is
over die beesten nu zo'n ophef, ze zitten hier
overal, je moet ze zelfs bij de sluizen
wegjagen anders kom je er niet in of uit! Het
is afgaand tij zodat we stroom mee hebben.
De Drascombe zeilt voor ons uit, wij komen er
achteraan met vol tuig– er is nog altijd weinig
wind. Het zoute water bruist, is donker van
kleur maar ziet er vriendelijk uit. We letten
goed op de betonning, dat zijn we gewend
van het IJsselmeer, maar als we aan het
begin van de geul naar Schiermonnikoog een
woud van prikken zien die kriskras door
elkaar lijken te staan raken we in verwarring.
We letten goed op waar schipper Jikke
wendingen maakt, maar haar schip is
wendbaarder, kleiner en in deze situatie
sneller dus het is na een tijdje niet meer te
zien waar ze wendt. Prikkend met de dunne
stok met markeringen die we als dieptemeter
gebruiken volgen we langzaam de route
tussen de prikken. Na een tijdje begint het te
wennen. Het is uitkijken naar de volgende
prik, zien of die 'open' (bakboord) of 'dicht'
(stuurboord) is en maar hopen dat ze goed
staan. Soms is het ook gewoon gokken op
stuur- of bakboord. De geul wordt smaller en
de prikken zijn nu al op het zand te zien; we
zijn vlak bij de haven,
Foto: auteur
maar de Drascombe ligt op 400 meter van de
ingang stil net buiten de geul. We gooien het
anker uit, prikken zorgvuldig rond de boot de
dieptes en besluiten dat we goed droog zullen
vallen.
Van droogvallen merk je op ons schip niets.
We letten echt heel goed op, maar weten of
we de grond raken gebeurt pas als we na de
20e keer stokprikken zien dat er minder water
staat dan onze boot diep steekt. Zodra het
water weg is komen Jikke en Martijn eraan om
naar het eiland te gaan – we zouden anderhalf
uur hebben om boodschappen te doen.
Als we van het eiland terugkomen is er nog
even tijd om mosselen en kokkels te
verzamelen – verser kan niet. Met de putsen
vol schelpdieren voelen we ons als
goudzoekers die klompjes in de stroom
gevonden hebben. Daarna is het nog even
palaver voor morgen en zodra het water komt
is het ieder op zijn eigen schip. Toon en ik
bekijken de kaart vast.
Mosselen eten!
De volgende ochtend is zonovergoten met
een lekkere windkracht drie of vier. Er staat al
water, we schatten in dat we nog een uur tot
anderhalf uur moeten wachten voordat we
weer veilig door het geultje naar buiten
kunnen. De Drascombe steekt echter maar 30
cm en is vol ongeduld. Een half uur voor wij
gaan vertrekken ze. We zullen elkaar
ontmoeten op het afgesproken punt. Weg
zeilen ze, dwars over de plaat. Wij vertrekken
op de motor om door die kronkelige geul naar
het Gat van Schiermonnikoog te kunnen
komen. De route is al minder verwarrend dan
gisteren en de prikken zijn nu duidelijk voor
ons. Wat gisteren uren leek te duren is nu
hooguit 20 minuten. Als we de prikken voorbij
zijn gaan de zeilen omhoog. De wind staat
weliswaar tegen, maar de geul tussen de
boeien is zo breed dat daar goed te kruisen
valt. We wagen ons maar niet aan het varen
buiten de betonning, wie weet hoe ondiep het
daar is. Het is zondag en met het mooie weer
is het prettig vol op het water, met allerlei
soorten kleine bootjes. De Waddenzee is
vandaag een paradijs voor zeilers! We houden
rakken van boei tot boei, zodat we in de gaten
kunnen houden waar we zitten. We proberen
onze vrienden te spotten, maar het is te druk
en de afstanden zijn groot op deze zeearm,
berichten 75 - januari 2010
Pag. 30

we kunnen ze niet meer zien. Na het
passeren van een plaat is het opletten: we
moeten bij een gele boei linksaf, dat is ons
ontmoetingspunt. Er hoort een geul te lopen
die aan het verzanden is en daarom geen
betonning maar prikken heeft. We komen
langs een lichtboei, zien daarna recht voor
ons zand, moeten we nu links of rechts? We
gaan stuurboord uit naar een volgende
groene boei, tot Toon opeens roept dat we
bezig zijn het zeegat uit te varen. Even is er
onrust. Toon strijkt snel de zeilen, ik start de
motor en we maken rechtsomkeert. Via
dezelfde route terug vinden toch die gele ton,
die groot op de kaart staat maar op dit water
wel heel erg klein is. Achter ons blijkt ineens
de Drascombe te zeilen. We ankeren tien
minuten later in naar wat ik in volgende jaren
begrijp het oude Smeriggat is, met de
Drascombe langszij. Jikke heeft op Schier
een garnalennetje gekocht en springt al vrij
snel overboord om bezeten met dat net
slepend over de grond te rennen. Levert niets
op, hoe ver ze ook loopt. Martijn en Toon
volgen haar. Ikzelf ben moe van het zeilen en
geniet van het uitzicht, de twee platen waar
we tussen liggen, de ondiepe geul die steeds
meer zand laat zien, de lichtblauwe lucht en
de frisse septemberwind.
Als iedereen weer aan boord van De
Verwachting is worden ervaringen
uitgewisseld. De scheepslieden van de
Drascombe bekennen dat zo'n moederschip
in de buurt hun een veilig gevoel geeft, wij
vinden het net zo geruststellend dat we Jikke
en Martijn met hun ervaringen bij ons hebben.
We liggen nu toch te wachten op hoog water,
waarom geen mosselmaaltijd maken?
Ingrediënten worden uitgewisseld. Ik kook in
het vooronder, Jikke en Martijn knielen in de
kuip rondom een brandertje en daarna eten
we onze buiken rond – niets zo lekker als
zelfverzameld eten. We openen ook nog een
paar oesters voor de liefhebbers, maar die
blijken toch een hoog zeewatergehalte te
hebben. Na het opruimen blijkt dat we alweer
aardig gestegen zijn. We wisten het wel, maar
het blijft verbazingwekkend hoe snel dat
water opkomt. De schippers trekken zich
terug in het vooronder om de volgende
etappe af te spreken terwijl de maten de
boten klaar maken voor ankerop.
Als ik naar binnen ga om iets te pakken hoor
ik waar men wil ankeren en krijg ik een
onrustig gevoel: dat is midden in een zeegat!
Maar ik krijg van de experts te horen dat er
een grote plaat voor ligt en dat ik mij aanstel.
Zodra we een paar decimeter onder de
kielbalk hebben zijn we weg, weer op de
motor [echte zeilers, nietwaar?] Omdat we niet
weten hoeveel water er in de geul staat doen
we het langzaamaan. Het begin te schemeren
en de wind neemt af, een stilte die we de hele
dag nog niet gehoord hadden ligt nu op het
Wad. De lucht krijgt een oranje gloed. We
halen de navigatieverlichting uit de bun en
merken na installatie dat het heklicht het niet
doet. Nou ja, veel boten zijn hier niet. Ook de
Drascombe ontsteekt een enkel wit lichtje – zij
zijn een klein schip.
De oranje gloed verandert meer en meer in
een donker duister. Toon heeft betere ogen en
gaat op het voordek staan om uit te kijken
naar de steeds moeilijker te traceren prikken
en naar de Drascombe. Die maakt ergens een
bocht, wij willen eigenlijk ankeren voordat het
helemaal donker is. Plotseling maakt de motor
een vreemd geluid. Voordat ik besef wat er
gebeurt roept Toon dat ik achteruit moet slaan,
we zitten aan de grond. Spannend, maar geen
van beiden zijn we echt in paniek. Dankzij
onze voorstudie weten we dat dit één van de
risico's is van het varen op het Wad. Met wat
gas geven komen we weer los. Een klein
stukje verderop overleggen we met Jikke en
Martijn. Anker uit, ankerlicht hijsen en tijd voor
een Berenburg.
In het vooronder hangt iedereen even later
rozig op de banken.
berichten 75 - januari 2010
Pag. 31
Foto: E.J. de Kluizenaar

Martijn, onze whizzkid, laat op een gegeven
moment wat prints zien met geulen en
betonning die hij van een handige site
gehaald heeft: Wadvaarders. Dat is een club
mensen die begaan zijn met het wel en wee
op het wad en elkaar ook van informatie
voorzien over de diepte van de vaargeulen.
Hmm, zullen we thuis toch ook eens naar
kijken. Om 23.00 uur stuur ik onze buren naar
buiten, ik val bijna in slaap. Bij het licht van de
zaklamp klimmen Jikke en Martijn over op
hun Drascombe. Zij maken los en ankeren
een 30-tal meters verderop. De wind is
inmiddels opgestoken, het weerbericht van
Schiermonnikoog voorspelde die avond een
windkracht 4 à 5 voor de nacht, dat moeten
we kunnen hebben. We kijken naar de lichten
van het boorplatform in de verte en hopen dat
die oriëntatie voldoende is om in het donker
te kunnen bepalen of we al dan niet krabben
met het anker.
(wordt vervolgd!)
Fons Maas en Toon Reitsma
Foto: Itisaai (Flickr.com)
CURSUS METEOROLOGIE
Naar aanleiding van het succes van de
workshop meteorologie van de afgelopen
Jaarvergadering, is Frans Bout bereid
gevonden komende winter een cursus voor de
Wadvaarders te houden.
De cursus zal bestaan uit drie avonden,
waarbij in de eerste 2 avonden de ins en outs
van het weer behandeld zullen worden: hoe
en waar ontstaat het weer en hoe vertaalt zich
dat naar onze streken. Op de derde avond
zullen praktijksituaties voorgelegd worden
waarbij de cursist mag aangeven welk
weertype te verwachten valt. De cursussen
zullen worden gehouden op maandag 15 en
22 februari en op 1 maart 2010 van
19.30 tot 21.30 uur.
Plaats van de cursus: café de Hoogte, te
Winsum (Groningen). De kosten van de
cursus bedragen € 25.- pp, incl. koffie en thee
en een syllabus.
Er wordt een maximum van 20-22 deelnemers
aan de cursus gesteld. Mocht u geïnteresseerd
zijn, verzoeken wij u dan ook z.s.m. de
bijgevoegde aanmeldingskaart in te vullen en
op te sturen. Op volgorde van binnenkomst
van de aanmeldingen op onze administratie
zal de toewijzing plaatsvinden.
berichten 75 - januari 2010
Pag. 32
Foto: E.J. de Kluizenaar

Postzegel
Aan:Vereniging Wadvaarders
secretariaat en ledenadministratie
Postbus 6139
9702 HC Groningen
Pag. 33
Afzender:
. . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . .

Aanmeldingskaart cursus Meteorologie te Winsum (Gr.)
lidnummer: onderstaande gegevens voor op uw naamplaatje
- schrijf duidelijk, met blokletters -
Ik betaal het totaal, ….. x € 25.- = €……… , via giro 3 99 13 05 van Wadvaarders Groningen,
met vermelding van mijn lidnummer (zie voor lidnummer op adresetiket Berichten).
Pag. 34
datum: ____________________ plaats: ____________________________ handtekening:
_____________________
Telefoonnummer voor eventueel contact over uw aanmelding:

Ik zie mijn wadden verdwijnen
Ik zag aan je zoom dat de naden
gingen draden en zelfs je geur
wordt minder zout, ik weet
je gaat in regen en komt in
zwijgen telkens terug
als een dichotomie bespeel
jij het aangezicht en roemt
de verte aan jouw kim, je broze
wervels kalven dieper en dieper
om tenslotte te verdwijnen in het niets
maar mijn hand zal je altijd
blijven raken zoals mijn
stappen in jouw zand
Elze Schollema
met dit gedicht won Elze de gedichtenwedstrijd 2009 van InterWad
berichten 75 - januari 2010
Pag. 35
Foto: E.J. de Kluizenaar

POSTBUS 9524
9703 LM GRONINGEN