Hijsen, tillen, dragen - Provincie West-Vlaanderen

Hoofdstuk 11
124
Meer weten?
Het kettingwerk
Onder kettingwerk verstaan we kettingen, schalmen, haken, wartels, ringen, sluitingen, oogbouten,... Ze kunnen individueel gebruikt worden of ingeschakeld in
een groter geheel, een samenstel.
Controle
Net zoals voor de andere gereedschappen geldt dat alleen materieel dat geschikt is voor de specifieke doeleinden mag gebruikt worden.
Uiteraard moeten ook de kettingen voldoen aan een aantal normen. Deze normen bevatten onder meer de kwaliteitsvereisten voor het gebruikte staal, de keuringsvoorschriften
en afmetingen. Op alle kettingwerk moet de vermelding van de maximale draaglast aangebracht zijn door een aan het werktuig bevestigd
merkplaatje of een loze schalm.
Kettingen
Kettingen worden vaak gebruikt op plaatsen waar geen gebruik gemaakt mag worden van touwen of staalkabels. Het gaat dan meestal om zeer zware en moeilijk
te transporteren voorwerpen.
Overbelasting en een verkeerd gebruik van kettingen kunnen heel wat risico’s met zich meebrengen. Het naleven van de volgende regels is dan ook essentieel.
Het is verboden:
• kettingwerk langs meerdere kanten te belasten. De ketting mag alleen van boven naar beneden belast worden. Bij een belasting van opzij nemen de krachten
toe;
• een lus te maken van de ketting door een haak in of rond de ketting te slaan. Dit beschadigt de ketting en de schakel waaraan de haak is vastgemaakt kan
overbelast raken;
• een knoop te maken in een ketting.
Gebruiksregels voor hijskettingen:
• bouten van sluitingen moeten helemaal aangedraaid zijn;
• de punt van een haak mag nooit belast worden;
• de ketting moet sterk genoeg zijn voor de last. De maximale draaglast is aangebracht op een aan het werktuig bevestigd merkplaatje of een loze schalm;
• een ketting met uitgerekte of scheefgetrokken schakels moet onmiddellijk vervangen worden;
• hijsen mag alleen met een onbeschadigde ketting;
• vooraleer te hijsen moet het hijsmaterieel visueel gecontroleerd worden;
• voor het verlengen van kettingen mogen alleen speciaal daartoe bestemde koppelschalmen gebruikt worden die minstens zo sterk zijn als de ketting zelf;
• de eindschalmen (-schakels) mogen niet te klein zijn.
Staalkabels
Staalkabels zijn vervaardigd uit een taaie kern met daarrond gevlochten staaldraden. De sterkte van de kabel is afhankelijk van de samenstelling van de staalkabel,
de dikte en de kwaliteit van de staaldraad en van de kern.
Het is verboden te werken met een staalkabel
• met rafelige spitsen;
• met gebroken of beschadigde draden;
• die verroest of versleten is.
Regels:
• bewaar kabels in droge, goed geventileerde ruimten;
• spring voorzichtig om met vocht, loog en zuur. Ze kunnen het staal aantasten;
• hou rekening met de maximale gebruikstemperatuur voor staalkabels. Deze bedraagt 100° C. De sterkte van staalkabels neemt sterk af als deze temperatuur
overschreden wordt;
• verwijder geregeld de aanwezige smeerlaag, controleer de kabels op roest en slijtage en smeer ze vervolgens weer in met olie of vet (pH neutraal);
• knoop geen staalkabels.
Touw
Er bestaan 2 soorten touw: touw gemaakt van natuurvezels en touw van kunstvezels.
Touw is vrij kwetsbaar en kan makkelijk aangetast worden door contact met
• agressieve producten en chemicaliën. Touw dat met deze stoffen in contact is gekomen, moet onmiddellijk vervangen worden, ook als er geen zichtbare
schade is;
• corrosie van ijzer. Roestdeeltjes van ijzer zijn klein maar verraderlijk. Ze kunnen tussen de vezels terechtkomen en van binnenuit schade aanrichten;
• vocht kan vooral bij natuurvezeltouw veel schade aanrichten. Opslag in een goed geventileerde ruimte is een must;
• zonlicht en droogte kunnen de vezels zeer kwetsbaar maken. Kunstvezeltouw kan wel tegen de droogte maar niet tegen overmatig zonlicht. De ultravioletstralen
versnellen de veroudering van het touw;
• hete objecten. Het spreekt voor zich dat touw en hoge temperaturen niet samengaan. De kunststofvezels smelten en de natuurvezels verbranden. De
gebruiksaanwijzing geeft een overzicht van de koude- en warmtelimieten;
• scherpe voorwerpen of scherpe hoeken aan de last kunnen de touwvezels doorsnijden;
• te zware lasten. Voor touw staat niet aangegeven hoe zwaar het belast mag worden. Het mag in ieder geval niet gebruikt worden voor lasten die zwaarder
zijn dan 1000 kg.
Touw is niet meer geschikt voor gebruik
• bij slijtage of beschadiging;
• indien vervuild met olie of chemische producten;
• indien verkleurd door roest;
• wanneer er bij het opendraaien van het touw kleine deeltjes afkomen.
De veiligste keuze
Wanneer er bij hijswerkzaamheden keuze is tussen staalkabel, ketting en touw, verdient staalkabel de voorkeur omwille van de duurzaamheid. Voor zeer zware
lasten zijn kettingen dan weer de beste keuze. Ze kunnen een hogere belasting aan. In speciale gevallen is het gebruik van kunstvezeltouw aangewezen. In een
omgeving met agressieve stoffen zijn kettingen en staalkabels onbruikbaar. Het touw moet na gebruik in deze omgeving vernietigd worden