BAH! LUST IK NIET - Linda de Waart

Bah!
Dat lust ik niet!
18
Uw (klein)kind wil niet eten
Bijna iedere ouder of grootouder krijgt er mee te maken. Kinderen
die vol afschuw hun bord met eten van zich afstoten. Spugend en
krijsend. “Dat vind ik vies!” Wat we ook proberen, we krijgen geen
hap bij ze naar binnen. En de sfeer aan tafel is niet zelden verknald.
Lenneke (3 jaar) gooit liever met haar
macaroni dan dat ze het opeet. Robin
(18 maanden) at vorige week nog
smakelijk zijn rode kool met appeltjes
maar gruwelt nu opeens bij de aanblik.
En Pim (2 jaar) heeft 's avonds
aan één erwtje genoeg.
Veel (groot)ouders maken zich zorgen
wanneer hun kind slecht eet. Begrijpelijk,
maar volgens opvoedkundige
Marcha van Wijk niet nodig. “Kinderen
eten - net als volwassenen - naar behoefte.
Dat kan per dag verschillen.
Wanneer een kind sneller groeit of
actiever beweegt, heeft het meer nodig
dan anders. Daarnaast kunnen
kinderen zich gewoon een dagje niet
zo lekker voelen, minder trek hebben
of iets niet lusten. Meestal gaat het
om één maaltijd waarbij het kind
slecht eet. Gedurende de rest van de
dag krijgt het dan toch voldoende
voeding binnen. Verder eten kinderen
slecht als ze oververmoeid zijn.
Sommige ouders eten simpelweg te
laat. Het kind valt dan bijna boven zijn
bord in slaap. Dan lukt het niet om
ook maar een háp bij hem naar binnen
te krijgen. Mijn stelregel is: zorg dat
het kind minimaal een uur voor bedtijd
heeft gegeten.”
Minder behoefte
Baby's groeien als kool; het eerste
jaar ongeveer zeven kilo. Ze hebben
heel vaak honger en zijn zeer geïnteresseerd
in voedsel. Meestal verloopt
het eten de eerste periode dan ook
zonder problemen. Van Wijk: “Natuurlijk
moeten baby's soms wennen aan
de structuur en de smaak van nieuw
voedsel. Ze stribbelen dan een beetje
tegen, waardoor het lijkt alsof ze het
niet lekker vinden. Maar na drie keer
proberen lusten ze het meestal wel.”
Blijf wel goed op de tekenen van je
kind letten, waarschuwt ze: “Een kind
kan soms allergisch zijn voor een bepaald
voedingsmiddel. In dat geval
blijft een baby continu weigeren. Ook
braken, roodheid of vlekken kunnen
een teken zijn van overgevoeligheid
voor een bepaald product.”
Peuterpubertijd
De meeste 'eetproblemen' openbaren
zich pas als de peuterleeftijd wordt
bereikt. Een peuter (anderhalf tot drie
jaar) komt per jaar 'slechts' twee kilo
aan. Het kind heeft gewoonweg minder
behoefte aan eten dan een baby
en zal dus ook minder eten. Dat is
echter niet de reden dat uw peuter
van de ene op de andere dag geen
spinazie meer lust. Smaak kan niet
Ineens gruwelt Robin bij zijn rode kool met
appeltjes, alleen al van de aanblik
plotsklaps veranderen. Hier is duidelijk
sprake van een gevalletje peuterpuberteit:
de ontwikkelingsfase waarin
een kind grenzen verkent en een eigen
identiteit zoekt. Uw lieve kleine jongen
of meisje krijgt een eigen willetje. Hoe
meer u 'ja' zegt, hoe meer het kind
'nee' zegt. Ook tijdens het eten.
“Ouders en grootouders maken er
vaak hele drama's van om het kind
hoe dan ook aan het eten te krijgen”,
vertelt Van Wijk. “Ze worden boos,
raken in paniek of verzinnen allerlei
gekke trucjes. Ineens krijgt het kind de

volle aandacht. En dat is leuk! Of het
nu positieve of negatieve aandacht is,
maakt niet uit. Een peuter voelt het
verschil nog niet aan. De volgende
avond zal het dus hetzelfde gedrag
vertonen om weer die enorme berg
aandacht te krijgen. Heel frustrerend
voor de ouders.”
De Wortel
Een peuter is - net als wij - baas over
eigen lijf. Wanneer hij geen trek heeft
of niet wil eten, kan geen enkele
volwassene hem daartoe dwingen.
“Dat heeft ook geen enkele zin. Het is
een strijd die je niet wint”, stelt Van
Wijk. “Pers je een lepel met eten in zijn
mondje, dan spuugt hij het net zo
hard weer uit. Soms gaat een kind uit
paniek zelfs overgeven.” Het gevolg?
Een nare sfeer aan tafel en bezorgde
(groot)ouders. Want mist het kind nu
niet een heleboel essentiële
bouwstoffen en vitamines? Volgens
Van Wijk loopt het zo'n vaart niet.
“Een paar weken minder eten kan
geen kwaad. Het moet alleen geen
maanden aanhouden. Veel ouders
hebben niet in de gaten dat het
slechte eetgedrag van hun kind een
gevolg is van hun eigen reactie, namelijk
het kind een heleboel aandacht
geven zodra het niet eet. Dat los je op
door het probleem bij de wortel aan te
pakken. Natuurlijk maak je je zorgen
als je kind slecht eet. Laat dat alleen
niet merken. Negeer het slechte eetgedrag
volkomen. Spuugt het kind het
eten uit? Draai dan resoluut je hoofd
om. Ga er niet op in wanneer het zijn
bordje op de grond gooit. Word niet
boos en ga niet meteen alles opruimen.
Gooi - na afloop van de maaltijd
- het eten weg alsof het de
normaalste zaak van de wereld is.
Schenk er geen aandacht aan. Al snel
merkt het kind dat zijn slechte eetgedrag
niets uithaalt. Neemt het vervolgens
wel een hap? Geef dan
overdreven veel aandacht. Beloon het
kind. Geef een applaus. Dat vindt hij
prachtig! Moet jij eens zien hoe snel
zijn bordje dan leeg is. Binnen een
paar dagen is het 'niet-eten' voorbij.
Bovendien maakt al die positieve
19
Voeding

20
aandacht de maaltijd een stuk
gezelliger!”
Proeven
Is uw kind een peuterpuber en kost
dat u behoorlijk wat moeite? Bedenk
dan, dat het over gaat. En wel zodra
een kind de kleuterleeftijd bereikt
(drieëneenhalf tot zeven jaar). Enorme
scènes aan tafel hoeven we dan niet
meer te verwachten. Wel zal het nog
voorkomen dat een kind op die leeftijd
een nieuw voedingsmiddel niet lust. In
de kleuterperiode leren kinderen hun
smaak steeds beter kennen. Ze merken
dat ze bepaalde dingen helemaal
niet lekker vinden. En dat laten ze
weten ook. Het betekent niet dat u
daar als ouder direct aan toe moet
geven. Van Wijk: “Kleuters moeten vijf
tot tien keer een product geproefd
hebben voor ze een smaak herkennen
en leren waarderen. Maar kinderen
kunnen hun smaak nog niet zo goed
onthouden als volwassenen. We moeten
er dus voor zorgen dat de tussenpozen
tussen het proeven van nieuwe
voedingsmiddelen niet te lang zijn.
Een handige manier om dat te
realiseren is met de seizoenen mee te
De behoefte aan eten
van een kind verschilt
per dag
eten. In de winter eten we
bijvoorbeeld meerdere keren in de
maand hutspot of boerenkool. In de
zomer eten we weer typische
zomergroenten zoals sla en
komkommer.” Wat verder niet echt
bevorderlijk is voor de eetlust van een
kind, zijn grote bergen eten op zijn
bord. Geef daarom kleine beetjes. Als
kinderen meer willen, geven ze dat
vanzelf aan. We kunnen ze ook zelf
Nog meer tips
hun eten laten opscheppen. Verder
kan het helpen, ze meer bij het eten te
betrekken, zodat ze echt geïnteresseerd
raken in de maaltijd. Doe
samen boodschappen en laat je kind
helpen met koken.
Appelmoes
Kool, witlof, spruitjes… Geen favoriete
groenten van kinderen. Met een
schep appelmoes erdoor eten ze het
vaak wel. Toch is het volgens Van Wijk
geen goed idee om groenten altijd
met appelmoes aan te bieden. “Het is
een trucje om de smaak te
verdoezelen. Net zoals suiker over
tomaten of worteltjes. Zo leert een
kind de echte smaak van het eten niet
kennen. En bied je het vervolgens een
keer zonder appelmoes aan, dan zal
het kind de groenten nog steeds niet
lusten. Ze moeten wennen aan de
originele smaak van het voedsel.”
Maar wat als kinderen - ook na vijf tot
* Door kinderen mee te laten helpen in de keuken, krijgen ze meer belangstelling
voor de maaltijd. Bovendien is het gezellig en leuk om samen te koken. Het
kinderkook- en sprookjesboek "Lust ik lekker toch niet!" van Suzanne Verbeek
kan ook helpen. Deze uitgave is rijk geïllustreerd door Saskia Masselink en
combineert sprookjes met eenvoudige recepten voor heerlijke, fantasierijke
maaltijden. En: er worden vooral ingrediënten gebruikt waar kinderen anders
moeite mee hebben! Uitgeverij: Suture, ISBN: 90-77335-10-2
* Wanneer u zich zorgen blijft maken of uw kind voldoende gezonde voeding
binnenkrijgt, houd dit dan een tijdje bij in een schrift. Vergelijk uw bevindingen
met de aanbevolen hoeveelheden op www.voedingscentrum.nl. Eet uw kind
daadwerkelijk te weinig? Maak dan een afspraak bij de huisarts.
* Het voedingscentrum geeft een speciaal tijdschrift uit: ‘Smak’. Bedoeld om de
strijd tegen overgewicht bij kinderen aan te gaan. Maar het staat ook boordevol
tips over gezond eten, recepten en informatie over voeding voor ouders met
kinderen van één tot en met acht jaar. Het magazine wordt gratis aangeboden
door consultatiebureaus en schoolgezondheidsteams. Kijk voor meer informatie
op www.smakmagazine-jgz.nl.

Kinderen zijn dol op aandacht! Geef die als ze
goed eten en negeer slecht eetgedrag
tien keer proberen - nog steeds
kokhalzen bij het zien van een spruitje?
Is het dan nodig ze dit toch steeds
weer voor te schotelen? “Dat moeten
ouders zelf bepalen”, vindt Van Wijk.
“Sommige willen dat kinderen met de
pot mee-eten. Anderen vinden het
vervelend steeds weer die strijd aan te
moeten gaan. Ik zelf vind het geen
probleem wanneer een ouder toegeeft
aan iets wat een kind niet lekker vindt.
Houd het dan wel bij twee voedingsmiddelen.
Want wanneer een kind
merkt dat het bepaalde voedingsmiddelen
niet hoeft te eten, zal het
altijd proberen die grenzen op te
rekken. Want waarom proeven als het
niet hoeft? Binnen de kortste keren
eet het dan alleen nog pannenkoeken
en patat. En dat is natuurlijk niet de
bedoeling.”
Vindt u dat uw (klein)kind slecht eet en
kunt u niet achterhalen of het inderdaad
een peuterpuberale roep om
aandacht is? Modder dan niet te lang
door en ga - wanneer het langer dan
een paar weken duurt - naar de
huisarts. Die kan bekijken of er een
medische oorzaak is en zo niet,
doorverwijzen naar een opvoedkundige.
“Zolang kinderen geen gewicht
verliezen, vitaal zijn en lekker spelen,
hoeven we ons in principe geen
zorgen te maken”, zegt Van Wijk.
“Ook een kind dat ziek is en helemaal
niet eet, kan best een paar dagen
zonder. Meestal gaat het eten daarna
weer goed. Duurt het langer? Schakel
dan de huisarts in.”
informatie
Marcha van Wijk is oprichtster van de
‘Opvoedkundige Praktijk De Vlinder’. Ze
biedt ouders met kinderen van nul tot
twaalf jaar onder andere
opvoedingsondersteuning en advies
aan. Meer informatie vindt u op
www.opvoedkundige.com
21
Voeding