02.09.2013 Views

B-magazine februari-maart 2013 - Babylon

B-magazine februari-maart 2013 - Babylon

B-magazine februari-maart 2013 - Babylon

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Babylon</strong> Bestudeert<br />

Harlem Shake<br />

Het moderne carnaval<br />

Als u ondertussen nog niet gehoord hebt van de Harlem<br />

Shake, dan wil dat zeggen dat u de afgelopen weken in een<br />

grot hebt geleefd.* De absurde dansfilmpjes van de Harlem<br />

Shake veroverden de afgelopen weken stormenderhand het<br />

internet, al zal de rage al wel weer over zijn eens dit stuk gepubliceerd<br />

wordt. Maar wat verklaart nu het succes van deze<br />

toch wat ongewone rage? Wat bezielt mensen om zichzelf en<br />

plein public zo compleet belachelijk te maken? Het lijkt enigs-<br />

zins op planken, al kan je het volgens mij veel beter vergelijken<br />

met de eeuwenoude traditie van, jawel, carnaval.<br />

Waar zit de link met planken? Het grappige van planken is ook<br />

dat je iets doet dat eigenlijk compleet absurd is. Tegelijk ziet<br />

het er visueel heel goed uit. Dat nodigt ertoe uit het massaal<br />

zelf te doen en de foto’s dan wel filmpjes ervan met iedereen<br />

te delen. Maar er is meer. In een vorige jaargang van B-<strong>magazine</strong><br />

analyseerde ik planken als de deconstructie van de moderne,<br />

op efficiëntie ingestelde ruimte. Je kan echter moeilijk<br />

volhouden dat dit ook het geval is bij de Harlem Shake, want<br />

ruimtegebruik speelt niet echt een rol in de dansjes.<br />

Maar wat zit er dan wel achter de Harlem Shake? Laten we om<br />

te beginnen de structuur van de filmpjes aan een close reading<br />

onderwerpen. Laten we meer in het bijzonder kijken naar<br />

het verwachtingspatroon ervan. De filmpjes beginnen zoals<br />

gezegd met iemand die op zijn eentje een beetje vreemd staat<br />

te dansen terwijl de andere mensen met serieuze zaken bezig<br />

zijn en het niet lijken te merken. Normaal verwacht je dan dat<br />

iemand de dansende persoon op zijn minst vreemd gaat bekijken.<br />

Dat gebeurt echter niet. Wat wel gebeurt, is daarentegen<br />

het laatste wat je verwacht: dat iedereen plots meedoet.<br />

Dus niet alleen het absurde dansen zelf doorbreekt normale<br />

verwachtingspatronen, de structuur van het filmpje versterkt<br />

dat nog eens.<br />

En het wordt nog beter, als we kijken naar de locaties van de<br />

Shakes. Zeker de meer populaire filmpjes spelen zich af op<br />

plekken waar je het het minste verwacht. Zeer populair zijn<br />

de capriolen van het Noorse leger, of van het wielerteam van<br />

Quick Step. Zowel het leger als een wielerteam zouden normaal<br />

een schoolvoorbeeld moeten zijn van een no nonsense<br />

geoliede machine. Ook opvallend zijn de Harlem Shakes in<br />

kantoorruimtes of op de metro, de laatste plekken waar je eraan<br />

denkt om gek te gaan dansen. Ook de locatie draagt er<br />

dus toe bij dat ons normale verwachtingspatroon volledig op<br />

zijn kop wordt gezet. Kortom, een Harlem Shake is dus niet zo-<br />

maar gek doen, het is gek doen op een moment dat je het het<br />

minst verwacht, waar je het het minst verwacht.<br />

Wat heeft dit nu te maken met carnaval? Laat verwachtingspatronen<br />

doorbreken nu juist hetgene zijn waar carnaval oorspronkelijk<br />

rond draaide. Carnaval was die ene dag in het jaar<br />

dat niet de echte prinsen het voor het zeggen hadden, maar<br />

prins carnaval. En prins carnaval was het absolute tegengestelde<br />

van een prototypische vorst, hij was een brassend feestbeest.<br />

Zij die goed hebben opgelet in de lessen Vroegmoderne<br />

Literatuur van prof. Van Vaeck, weten dat de essentie<br />

van carnaval de omkeer is van de normale morele waarden en<br />

verwachtingen. Eén dag in het jaar golden die niet en kon je je<br />

eens goed laten gaan. Carnaval is dus een moment van escapisme<br />

uit de maatschappij.<br />

En zo zou je ook de Harlem Shake kunnen zien. Het gaat om de<br />

volledige – evenwel eenmalige – omkering van de maatschappelijke<br />

verwachtingspatronen. En kijk, het heeft toch al een<br />

uitlaatklep kunnen bieden aan duizenden mensen wereldwijd<br />

in klaslokalen, vergaderzalen, legerpelotons, wielerpelotons<br />

enzovoort.<br />

Als je vanuit dit opzicht het verwachtingspatroon van het<br />

filmpje herbekijkt, dan zie je trouwens dat er wel degelijk logica<br />

inzit. De danser aan het begin, die niet opgemerkt wordt<br />

door de omstaanders, symboliseert in zekere zin al dit escapisme.<br />

Hij laat zich even gaan zonder dat iemand zich eraan<br />

lijkt te storen. In de tweede helft van het filmpje wordt dit gewoon<br />

doorgetrokken, maar dan in het extreme. Iedereen laat<br />

zich gaan, en laat zich zo volledig gaan dat duidelijk niemand<br />

er twijfels bij heeft, laat staan dat iemand zich eraan stoort.<br />

We kunnen dus besluiten dat de Harlem Shake niet het<br />

equivalent is van iemand die stokstijf op zijn keukentafel<br />

ligt. Tom Boonen, het Noorse leger en de gekke danser op<br />

zijn stokpaard bieden eerder een moderne variant van een<br />

breugheliaans tafereel met een schare bonte, maatschappelijk<br />

onverantwoorde carnavalsgangers. Het heeft niks te<br />

maken met paarden, planken of stokken, maar veeleer met<br />

escapisme, het escapisme van even de normale verwachtingspatronen<br />

en maatschappelijke stokpaardjes op hun kop te<br />

kunnen zetten.<br />

Gijs Van den Broeck<br />

* Voor zij die de afgelopen weken effectief in een grot hebben geleefd, toch nog even het fenomeen uitleggen. Hoe ziet de Harlem Shake eruit? De filmpjes beginnen<br />

telkens met iemand die rustig staat te dansen op de tonen van het liedje Harlem Shake van een zekere DJ Baauer. De mensen rondom hem negeren hem volledig en<br />

zijn bezig met hun normale, alledaagse taken. Wanneer de muziek zijn climax bereikt, gaat het filmpje over naar een volgend shot, waarop plots iedereen in de ruimte<br />

op een zo gek mogelijke manier, liefst nog met zo gek mogelijke attributen, staat te dansen.<br />

16 B-Magazine 2012-<strong>2013</strong> nr:3

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!