Midden-Oosten - IDFA

REWRITING HISTORY
HOE HANY ABU-ASSAD
DE WAARHEID LOOG
Najaar 2002 kwam aan het licht dat de Palestijns-
Nederlandse fi lmmaker Hany Abu-Assad voor zijn
documentaire Ford Transit enkele cruciale scènes,
die de alledaagse realiteit in Israël/Palestina leken te
tonen, had geënsceneerd. Abu-Assad verdedigde zich
door te stellen dat de gewraakte scènes weliswaar
(na)gespeeld waren, maar als zodanig de werkelijkheid
adequater weergaven dan cinéma vérité. Hij
was zich derhalve van geen kwaad bewust: ‘Al mijn
documentaires hebben fi ctieve elementen, zoals mijn
speelfi lms documentaire elementen bevatten’. Coproducent
VPRO nam daar geen genoegen mee en trok
de fi lm terug van het Nederlands Film Festival.
In 2005 revancheerde Hany Abu-Assad zich met Paradise
Now, over twee Palestijnse jongemannen die zich
voorbereiden op een zelfmoordaanslag. De speelfi lm,
naar een scenario van Bero Beyer en Abu-Assad zelf,
kreeg een Oscar-nominatie, een Golden Globe en Gouden
Kalveren voor beste lange speelfi lm en montage.
Abu-Assad omschreef Paradise Now als ‘een artistieke
benadering van een politiek probleem’. Critici prezen
ditmaal juist de realistische en registrerende stijl.
De omstreden (pseudo)documentaire Ford Transit
werd bij deze gelegenheid alsnog in de Nederlandse
bioscoop uitgebracht – daarom mag deze fi lm uit
2002 mee in onze terugblik op 2003-2007. De lering
die iedere documentairemaker hieruit mag trekken,
is dat het verstandig is bij politiek beladen onderwerpen
eerlijk van tevoren aan te geven in hoeverre de
geschiedenis is geregistreerd en in hoeverre hij door
de fi lmmaker is geschreven. (PvdG)
Ford Transit – Hany Abu-Assad. Vr 23, 15:45, Tuschinski 6
foto: Bram Belloni
HOGE HEREN
VAN DE DIRECT
CINEMA
Nog niet eens zo lang geleden, maar toch al legendarisch: het bezoek van vier grand old men
van de Direct Cinema: Richard Leacock, Robert Drew, Albert Maysles en Frederick Wiseman. De
toen zeventigers en tachtigers gaven een masterclass, die vooral uitdraaide op het ophalen van
bijzondere herinneringen. In deze samenstelling zullen we de heren nooit meer zien: Richard
Leacock overleed in maart 2011 op 89-jarige leeftijd. De anderen zijn still going strong: Robert
Drew is inmiddels 88, Albert Maysles bijna 86 en Frederick Wiseman 82.
In 2005 liet de fi lm Our Daily Bread
bij festivalbezoekers diepe indruk
achter. De poëtische, zwijgzame
beelden van voedselproductie
deden menig fi lmliefhebber zich
achter de oren krabben over de
eigen eetgewoonten.
Twee jaar lang fi lmde Oostenrijker Nikolaus
Geyrhalter uiteenlopende plekken in onze
geïndustrialiseerde voedselketen. Zonder
commentaar, muziek of interviews mocht de
festivalbezoeker toezien hoe een rund onder
stroom werd gezet en even later, effi ciënt in
tweeën gezaagd, aan een slachthaak kwam
te bungelen. En wie herinnert zich niet het
beeld van de duizenden donzige kuikentjes
die op een lopende band hun lot tegemoet
rolden? De fi lm werd op IDFA destijds
gewaardeerd met de Special Jury Award.
Het was een onderwerp dat in 2005
aansloot bij de tijdgeest, zegt Geyrhalter
nu. ‘Er waren toen wel meer fi lms over
de voedselindustrie’. Of de fi lm nu, zeven
jaar later, een meetbaar effect heeft gehad
op onze productiemethodes is moeilijk te
peilen – wel is er een duidelijke trend om
bewuster te eten en heeft de keus voor biologische
producten een bredere voedingsbodem
gekregen. De plofkip is de oorlog
verklaard, pepernoten zijn opeens van biologische
snit en behalve zwarte piet komt
25 JAAR IDFA DEEL 4: 2003-2007
foto: Felix Kalkman
NIKOLAUS GEYRHALTER OVER OUR DAILY BREAD
‘ VERANTWOORD ETEN
IS NOG STEEDS DUUR’
er geen slaaf meer te pas aan de productie
van verantwoorde chocoladeletters.
Toch ziet Geyrhalter geen reden om echt
optimistisch te zijn: ‘Dat is nu eenmaal mijn
vak’, lacht hij. Toegegeven, in 2012 is het
aanbod in biologische producten een stuk
groter dan toen. ‘Toch blijft het een luxe
aangelegenheid: verantwoord geproduceerd
voedsel is nog steeds erg duur’.
Hij volgt de ontwikkelingen in de voedselproductie
niet meer echt. ‘Films zijn als
kinderen: ze groeien op en leiden dan een
eigen leven’. Nu maakt hij een complexe
fi lm over de betekenis van mens-zijn. Hij
fi lmt verlaten dorpen, ruïnes, gebarsten
asfalt en onderzoekt wat de waarde is van
onze habitat als wij ontbreken.
Wat Our Daily Bread heeft opgeleverd? ‘Sommige
vrienden zijn na het zien van de fi lm
vegetariër geworden, dat wel.’ Hij vermoedt
dat de discussie over de bron van ons eten zal
blijven voortduren: ‘Het is een onderwerp
dat nu eenmaal dicht bij ons staat en waar
we allemaal mee te maken hebben.’ Zelf
eet Geyrhalter wel vlees, maar het liefst van
biologische aard en zo min mogelijk. Dan zijn
de donzige kuikentjes tenminste niet voor
niets gestorven. (OvD)
Our Daily Bread – Nikolaus Geyrhalter.
Vr 23, 13:30 uur, Tuschinski 6 (mogelijk in
aanwezigheid van de regisseur)
IDFA – 15