vaste mest voor weidevogelreservaten - Altenburg & Wymenga ...

Vaste mest voor weidevogelreservaten JPMA Rapportnummer 20100503
6. ALTERNATIEVEN VOOR VASTE MEST VAN RUNDVEE
Uit de evaluatie van de alternatieven voor vaste mest van rundvee (Jonge Poerink, 2008) komen
paardenmest en groencompost als geschikte producten naar voren.
6.1 Paardenmest
Paarden worden in stallen meestal gehouden op stro. De stallen worden regelmatig uitgemest.
Hierdoor ontstaat een meststof die zeer rijk aan stro is. Naast stro worden paarden ook gehouden op
(slechter verteerbare) houtvezels. Met name als gebruik wordt gemaakt van meranti vezels dan kan
de paardenmest ongeschikt worden voor de toepassing in weidevogelreservaten.
In de land- en tuinbouw is vooral de oude of gecomposteerde paardenmest geschikt als verbeteraar
van de bodemstructuur en de stimulering van het bodemleven (Bokhorst en ter Berg, 2001).
Ongecomposteerde paardenmest bevat teveel stro, dat vervolgens relatief langzaam op het grasland
verteerd en minder direct beschikbaar is voor het bodemleven. Daarom is het beter om de
paardenmest vooraf te laten rijpen of composteren. Paardenmest is uitstekend geschikt om te
composteren. Er bestaat echter wel het risico dat door het hoge strogehalte een te hoge
temperatuur ontstaat, waardoor de kwaliteit van de compost voor het bodemleven achteruitgaat.
Momenteel wordt paardenmest bij veel maneges en hobbyboeren afgevoerd naar bedrijven die er
compost voor de champigonteelt (champost) van maken. De manegehouder of hobbyboer betaald
hiervoor tot circa 20€ per ton. De champostbedrijven geven de voorkeur aan mest die niet ouder is
dan circa 2 weken. Daarom wordt zeer regelmatig afgevoerd, wat hoge kosten met zich meebrengt.
Alleen al in Friesland zijn zo’n 60 maneges verspreid over de provincie aanwezig. Een manege
produceert, afhankelijk van het aantal paarden dat er gestald is, al snel enkele honderden tonnen
paardenmest per jaar. In principe zouden deze maneges een geschikte alternatieve bron kunnen
vormen voor vaste mest in weidevogelreservaten. Hierbij moeten echter de volgende
kanttekeningen te worden geplaatst:
- Maneges kunnen gebruik maken van houtvezels in plaats van stro of gebruik van extreem
veel stro; dit kan de kwaliteit van de paardenmest nadelig beïnvloeden of zelfs ongeschikt
maken voor de toepassing in weidevogelreservaten
- Niet of slecht gecomposteerde paardenmest kan kiemkrachtige onkruidzaden bevatten.
Daarom is het van groot belang dat er een goede compostering kan plaatsvinden. Hoe hoger
de temperatuur in mest, hoe sneller verlies van kiemkracht. Voor vaste stalmest gelden de
volgende termijnen:
- 1 week bij 60 °C
- 3 maanden bij 45°C
Of er nog kiemkrachtige zaden in de mest zitten, hangt dus af van de wijze en mate van
rijping. Er moet zodanig worden gekeerd dat de mest die bovenop lag, vervolgens onderop
komt te liggen (Prins et al, 2004)
- Sommige maneges hebben slechts beperkte opslagcapaciteit voor paardenmest. De mest
wordt zo regelmatig afgevoerd dat een grote opslagcapaciteit niet nodig is. Dit betekent dat
er eigenlijk ook geen rijping/compostering van de mest kan plaatsvinden. Hierdoor is de mest
minder geschikt voor het bodemleven en maken pathogenen en zaden een grotere kans om
te overleven.
28