Titel workshop Werken met praktijktheorieën van studenten ...

More documents

Recommendations

Info

verantwoordelijkheid voor het opleiden van hun studenten. • Ze maken optimaal gebruik van de praktijktheorieën en ervaringen van hun studenten door middel van methodieken of instrumenten die reflectie bij studenten bevorderen. Het doel dat daarbij centraal staat is het uitdagen, verrijken en verruimen van de praktijktheorieën van de studenten. Praktijktheorieën van studenten kunnen door verschillende soorten kennis worden uitgedaagd, verrijkt of verruimd: • Formele kennis • Subjectieve kennis/opvattingen • Persoonlijke gedachten tijdens de les In de lerarenopleiding krijgen studenten deze drie soorten kennis via verschillende bronnen aangerijkt: • De studenten zelf door vb zelfstudie • De lerarenopleiders • De mentoren in de stagescholen • De medestudenten (vb door een groepswerk, duostage, informatie en ervaringen uitwisselen, …) KENNISBRON VOOR STUDENTEN Formele kennis en theorieën SOORTEN KENNIS Subjectieve kennis en opvattingen STUDENT Zelfstudie Ervaring als leerling, student, stagiair OPLEIDERS Theorie als referentiekader in les vakdidactiek MENTOREN Vakkennis Fig. 1 Ervaring als lerarenopleider op didactisch, pedagogisch vlak Ervaring als leraar met klasmanagement, als mentor … Persoonlijke gedachten tijdens het lesgeven Gedachten gericht op zichzelf tijdens stageles Model tijdens de les Model tijdens observatieles Bovenstaande figuur stelt de relatie tussen kennisbronnen en soorten kennis schematisch voor. Extra aandacht verdient de rol van de (mede)studenten. Vaak wordt de impact van deze groep als bron van kennis onderschat. Daarnaast verwerven studenten via zelfstudie inzicht in pedagogische en didactische kennis over onderwijs en lesgeven. Ook lerarenopleiders spelen een belangrijke rol: naast de theoretische kennis en inzichten die zij overbrengen, geven zij tevens een reeks subjectieve opvattingen over bepaalde onderwerpen mee. Vaak beschikken opleiders over jarenlange ervaring als onderwijsgevende en staan zij model voor hun studenten tijdens het lesgeven. De vraag is of het meegeven van hun subjectieve kennis en opvattingen voldoende expliciet gebeurt zodat studenten ook deze kennis en opvattingen van hun opleiders kunnen benutten om hun praktijktheorie aan te vullen, uit te dagen. Een andere mogelijke bron van kennis voor de leraar in opleiding, zijn de stageschoolmentoren. Zij beschikken over heel wat praktijkervaring en expertise in hun vakdomein en als onderwijsgevende. Heel vaak staan zij dan ook model voor stagiairs, waarbij het gevaar bestaat dat studenten de mentor gaan imiteren zonder zich bewust te zijn van het ‘waarom’ achter het onderwijsgedrag van hun mentor. Ook hier is het dus zaak om de kennis en opvattingen over onderwijs en lesgeven
voldoende te expliciteren. Dit expliciteren vergroot namelijk de kans dat studenten inzicht verwerven in het waarom achter het onderwijsgedrag van hun mentoren als hefboom voor het verrijken van hun eigen praktijktheorie en onderwijsgedrag. Dit schema dient flexibel opgevat te worden. Reacties van de deelnemers op dit schema kunnen verder in dit verslag teruggevonden worden. Wat is het belang van het werken met praktijktheorieën van studenten en deze van hun opleiders en mentoren? 1. Het verkrijgen van inzicht in: • Het waarom achter onderwijsgedrag. • De complexe relatie tussen praktijktheorie en onderwijsgedrag. 2. Het toetsen van eigen inzichten aan theoretische inzichten en aan die van anderen. 3. Het verrijken van de praktijktheorie en het adequater professioneel beslissen en handelen. Studenten, opleiders en mentoren zijn zich vaak slechts deels bewust van hun praktijktheorieën. Daarom worden steeds vaker methodieken of instrumenten ontwikkeld om praktijktheorieën systematisch te verhelderen, aan de oppervlakte te brengen. Praktijktheorieën zijn uiteraard niet alleen gerelateerd aan technische aspecten, maar ook aan emotionele, politieke en morele aspecten van de onderwijspraktijk en aan de leraar als persoon (Kelchtermans, 2002). Alleen een combinatie van methodieken om kennis en opvattingen over onderwijs te verhelderen laten toe deze verschillende dimensies van de praktijktheorie in kaart te brengen. Een instrument dat helpt bij het reflecteren over de gedachten tijdens het lesgeven is (Meijer, 1999): • het stimulated recall interview: Een variant van de luidop denk-techniek (Waarom besluit de student op dit moment voor die bepaalde werkvorm te kiezen? Waarom past de student zijn vraagstelling aan?). Met deze methodiek worden gedachten via een video over de gegeven les opgeroepen. Een video over een les gegeven door mentor of student wordt samen bekeken waarbij bewuste keuzes tijdens de les worden toegelicht. Mogelijke instrumenten om de subjectieve kennis en opvattingen van de studenten (en eventueel hun opleiders en mentoren) te structureren zijn (Meijer, 1999; Biesta, Korthagen & Verkuyl, 2002; Verkuyl, 2002): • de concept map: Bij de techniek van de concept map gaat het om een aantal specifieke onderwijsthema’s, gezien in een technische of morele dimensie. • de onderwijsbiografie: Een tijdslijn bestaande uit kritische situaties uit verleden en heden. Via deze werkwijze leren studenten dat hun eigen persoonsgeschiedenis bepalend is voor hun onderwijsbeleving en - ervaringen. • het pedagogisch muurtje: Ordent een reeks pedagogische prioriteiten. • de terugblik op de stage-ervaringen • de contrastanalyse.
Page 1: Titel workshop Werken met praktijkt
Page 5 and 6: Bijlage 1: deelnemerslijst workshop

Titel workshop Werken met praktijktheorieën van studenten ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?