Blok 5

1
OPDRACHT 17
tweede 3 eerste 5 eerste
2 derde 4 derde 6 derde
8 OVER TAAL
OPDRACHT 18
–
1
OPDRACHT 19
te wijten 4 te danken
2 te danken 5 te danken
3 te wijten
1
OPDRACHT 20
gekend 4 gelegd
2 kan 5 liggen
3 gekund
OPDRACHT 21
beppe, terp
OPDRACHT 22
1 aanwerken, afwerken, overwerken, uitwerken, verwerken
2 aandoen, afdoen, ontdoen, overdoen, uitdoen, verdoen
Herhaling BLOK
1 OVER LEZEN
OPDRACHT 1
1 a Fragment 1: verhaal over verre landen.
b Fragment 2: historisch verhaal.
c Fragment 3: oorlogsverhaal.
d Fragment 4: griezelverhaal.
blok 5 133

134 antwoorden herhaling
2 Diverse mogelijkheden, zoals humoristisch verhaal, sprookje, liefdesverhaal,
speurdersverhaal. Zie verder paragraaf 2.2 van het basisboek.
3 genre
2 VERRIJK JE TAALSCHAT
1
OPDRACHT 2
regionale krant 5 lucratief
2 obstakels 6 chartermaatschappijen
3 nucleaire wapens 7 maritiem
4 manuscript
1
OPDRACHT 3
er met de botte bijl op in hakken 3 het aan de stok krijgen met iemand
2 iemand op de korrel nemen 4 ergens het mes in zetten
3 GRAMMATICA
OPDRACHT 4
1 In het museum heeft de kunstkenner de mooie pentekeningen bewonderd.
• wwg: heeft bewonderd • ow: de kunstkenner
• lv: de mooie pentekeningen
2 Tot zijn grote verbazing bleek het antwoord juist.
• wwg: - (Er is een nwg in de zin; bleek is een kww) • ow: het antwoord
• lv: - (Als de zin een nwg heeft, is er geen lv)
3 In dat geval lijkt het laat te worden.
• wwg: - (Er is een nwg in de zin; worden is een kww) • ow: het
• lv: - (Als de zin een nwg heeft, is er geen lv)
4 Waarom heeft Thédor het huiswerk overgeschreven van Fatima?
• wwg: heeft overgeschreven • ow: Thédor • lv: het huiswerk
5 Tegen de topcrimineel heeft het ministerie van justitie een arrestatiebevel
uitgevaardigd.
• wwg: heeft uitgevaardigd • ow: het ministerie van justitie
• lv: een arrestatiebevel
6 Deze computer heeft jouw vader meegebracht van de mediabeurs.
• wwg: heeft meegebracht • ow: jouw vader • lv: deze computer
7 Die olifant weegt zeker een paar ton.
• wwg: weegt • ow: Die olifant • lv: - (Het zinsdeel een paar ton geeft
een hoeveelheid aan en is dus geen lv)
8 Dat verhaal over die inbraak is nooit verteld aan oma.
• wwg: is verteld • ow: Dat verhaal over die inbraak • lv: -

OPDRACHT 5
1 Met, Let op: over is hier geen voorzetsel, het is niet het eerste woord van
een woordgroep. Het is een deel van de pv: oversteken.
2 voor, Let op: aan is hier geen voorzetsel. Het is een deel van de pv:
aanleggen.
3 bij, Let op: op is hier geen voorzetsel. Het is een deel van de pv:
opwachten.
4 bij, op
5 tot, over, Let op: door is hier geen voorzetsel. Het is een deel van de pv:
doorgaan.
1
OPDRACHT 6
spreken – zelfstandig werkwoord 11 gaan – hulpwerkwoord
2 Bij – voorzetsel 12 trillen – zelfstandig werkwoord
3 het – lidwoord 13 kleine – bijvoeglijk naamwoord
4 persen – zelfstandig werkwoord 14 stootjes – zelfstandig naamwoord
5 constante – bijvoeglijk naamwoord 15 vanuit – voorzetsel
6 naar – voorzetsel 16 worden – hulpwerkwoord
7 tussen – voorzetsel 17 bijgesteld – zelfstandig werkwoord
8 ligt – zelfstandig werkwoord 18 hoge – bijvoeglijk naamwoord
9 strottenhoofd – zelfstandig 19 mooi – bijvoeglijk naamwoord
naamwoord 20 taalmelodie – zelfstandig
10 de – lidwoord naamwoord
4 LEES VAARDIG
blok 5 135
OPDRACHT 7
1 Praat maar!
2 Problemen.
3 Als je problemen hebt, praat er dan met iemand over die je vertrouwt.
4 Nee, het is niet het belangrijkste, maar verdere uitleg.
5 Aansporen iets te gaan doen: met iemand praten als je problemen hebt.
6 Voor jongeren (met problemen).
OPDRACHT 8
1 Schrijf maar!
2 Problemen.
3 Als je problemen hebt en er niet over durft te praten, schrijf ze dan op.
4 Bijvoorbeeld: waar je je problemen opschrijft en aan wie je schrijft.

136 antwoorden herhaling
OPDRACHT 9
1 Daniël Lohues t/m daar eens over.
2 Muziek is het belangrijkste wat er is.
3 Vooral een informatieve tekst: de tekst bevat veel feiten, geeft vooral
informatie en slechts bij uitzondering een mening.
4 Een mening.
5 Een mening.
6 Voornamelijk meningen.
7 Vooral een betoog.
8 C
5 SCHRIJF VAARDIG
1
OPDRACHT 10
Uitsluitend feiten.
2 Bijvoorbeeld: ‘Ik vind het een goed idee dat de Stichting KonijnenBelangen
is opgericht.’
3 Voornamelijk meningen.
4 Na de laatste zin is toe te voegen: ‘De Stichting KonijnenBelangen wil die
voorlichting graag geven.’
5 Bijvoorbeeld: ‘Het is (Ik vind het) niet goed dat ze tijdens hun opleiding
maar heel weinig les hebben gehad in konijnenkunde.’
6 a Dat is een mening, want een ander kan daar anders over denken.
b Bij die uitspraak wordt een voorbeeld gegeven dat als argument dient
om de uitspraak in de eerste zin te onderbouwen.
7 Uitsluitend feiten.
8 Bijvoorbeeld: ‘Wie graag een spreker wil uitnodigen, kan contact opnemen
met de Stichting (met de heer Koeveringe).’ Of: ‘Koeveringe vraagt deze
instellingen contact op te nemen met zijn Stichting om een afspraak te
maken.’
OPDRACHT 11
Lees je eigen tekst of de tekst van een klasgenoot. Beoordeel de tekst aan
de hand van onderstaande beoordelingspunten.
Beoordelingspunten
1 Bevat de hoofdgedachte een mening over de oprichting van de Stichting
(wel of niet nuttig)?
2 Bevat de tekst minstens drie argumenten (al dan niet in de vorm van
voorbeelden) die deze mening ondersteunen?

3 Is de tekst ingedeeld in inleiding, middenstuk en slot?
4 Heeft de tekst een alinea-indeling?
5 Staat er een toepasselijke titel boven?
6 Telt de tekst ongeveer 100 woorden?
7 Is de tekst netjes geschreven?
6 SPELLING
1
OPDRACHT 12
verzamelde, werd, uitgerukte, gedreven 4 overdekte, geopend
2 ontboste, wordt, opgehoogd 5 geleden, zal, vergoed
3 kregen, geslaagde, aangeboden 6 verprate, kan, ingehaald
1
OPDRACHT 13
gewoon – gewoner – gewoonst 6 strikt – strikter – striktst
2 ervaren – ervarener – ervarenst 7 bizar – bizarder – bizarst
3 bekend – bekender– bekendst 8 boos – bozer – boost
4 vaal – valer – vaalst 9 lief – liever – liefst
5 grijs – grijzer– grijst 10 weinig – minder – minst
7 INFORMATIE
blok 5 137
OPDRACHT 14
Het woordenboek is een veelgebruikte informatiebron. Daarin staan de
woorden in alfabetische volgorde. De woorden boven aan de bladzijden
noemen we zoekwoorden. In het woordenboek vind je informatie over hoe
je een woord schrijft. Wat de betekenis van een woord is. Of een woord een
de- of een het-woord is. Hoe het meervoud van een woord gevormd wordt.
Hoe je bepaalde woorden uitspreekt en op welke lettergreep de klemtoon
ligt. Verder vind je informatie over spreekwoorden, gezegdes en
uitdrukkingen. Ook kun je vinden hoe je klankveranderende werkwoorden
moet vervoegen. Dat zijn de werkwoorden die in de verleden tijd van klank
veranderen. Tot slot vind je veelgebruikte afkortingen. Die staan aan het
begin van de letter.
1
OPDRACHT 15
liegen, loog, gelogen 5 ruiken, rook, geroken
2 meten, mat, gemeten 6 spugen, spoog/spuugde,
3 zweren, zwoor/zweerde, gezworen gespogen/gespuugd
4 slaan, sloeg, geslagen

138 antwoorden herhaling
1
OPDRACHT 16
Snel kustvaartuig.
2 Uit letters bestaand beeldmerk;
bep. computertaal.
3 Logo's.
4 Lodzjia.
5 Tweede.
6 Het-woord.
7 Zeer prijzen.
8 Het-woord.
9 Lokazen.
10 Lozjee.
11 Tweede.
12 a nee
b nee
c nee
d nee
8 OVER TAAL
OPDRACHT 17
1 dromen – droom, dromer – dromend, gedroomd
2 oefenen – oefening – oefenend, geoefend
3 betoveren – betovering – betoverend, betoverde
4 liegen – leugen, leugenaar – liegend, gelogen
5 interviewen– interview, interviewer, geïnterviewde – interviewend,
geïnterviewd
6 bewijzen – bewijs – bewezen
7 veroveren – verovering, veroveraar – veroverend, veroverd
OPDRACHT 18
1 a trap tegen de bal; b losse wand, afscheiding
2 a vrucht; b oorvijg; c peervormige gloeilamp
3 a lichaamsdeel waarmee gelikt kan worden; b platvis; c vleessoort
(koeientong); d tong van een schoen
4 a dier; b hijstoestel; c gymnastiektoestel
5 a grap; b (afval)bak; c gevangenis; d aanhangwagentje
6 a ligt in een bord soep; b is kapot
7 a iemand die loopt; b boodschapper; c vloerbedekking; d sleutel die overal
op past
8 a paspoort; b bergpas