Aardgas vroeger en nu - Eandis

Koken en verwarmen op stadsgas
In het midden van de 18 e eeuw fabriceerden de zogenaamde
ijzergieters steeds meer vrijstaande kachels in
gietijzer. Het is vanaf 1800 dat een ‘salonstoof’ en een
‘kookfornuis’ in gietijzer massaal werden aangekocht door
de gewone mensen. Hierbij werd steeds meer
overgeschakeld van hout naar steenkool.
Tot op het einde van de 18 e eeuw werd hoofdzakelijk
gekookt op kookfornuizen met kolen.
Koken vereiste een brandende kachel die ook zijn warmte
afgaf aan de omgeving waar hij stond opgesteld, ongeacht
de seizoenen.
Door het succes van de gasverlichting en het verlangen
naar meer comfort, werd de mogelijkheid onderzocht om
met gas te verwarmen en te koken. Lange tijd was het op
dat vlak, omwille van de gasprijs, moeilijk om te concurreren
met hout of steenkool.
Bovendien hadden de gasmaatschappijen veel klanten
nodig om hun investeringen in gasfabrieken en distributienetten
rendabel te maken. Daarom propageerden ze hun
product, waarbij ze vooral de voordelen tegenover steenkool
benadrukten. Zo kregen klanten die wilden verwarmen
met gas een goedkoper tarief dan werd aangerekend voor
de verlichting, hoewel het om hetzelfde ‘lichtgas’ ging. Bij
hen werden twee meters geplaatst.
Interessant aan kookfornuizen op gas waren de gemakkelijke
regeling van de warmte, de compactheid van de
toestellen en vooral, dat ze hoofdzakelijk warmte gaven
waar het echt nodig was: onder de kookpot.
10 Aardgas van vroeger tot nu
Rond 1900 werden de eerste kookfornuizen aangesloten
op de bestaande ‘lichtgasleidingen’. Deze aftakkingen
werden vooral gemaakt in de steden, waar op een korte
afstand relatief veel kookfornuizen konden worden aangesloten.
Zo werd ‘lichtgas’ stadsgas.
Een echte doorbraak voor koken op gas kwam er pas
rond 1950.
Gasgeisers voor de bereiding van warm water werden
van 1900 tot 1930 bijna uitsluitend geplaatst bij de hogere
burgerij en in ziekenhuizen. Ziekenhuizen hebben het eerst
centrale verwarming en grote keukens.
Vooral na de tweede wereldoorlog vonden deze toepassingen
algemeen ingang.
Moederhuis in Isegem (1933)
Een referentie uit het boek ‘Het gas ten dienste van den
bouwmeester’: ‘De centrale verwarming van dit gesticht wordt
verzekerd door acht ‘Idéal Gaz ketels der Naamlooze Vennootschap
‘Idéal Gaz’ te Vilvoorde. De werking dezer ketels wordt geregeld door
middel van kamertemperatuurregelaars.
Bedeelingsnet: Compagnie Générale de Gaz et d’Electricité, Brussel’.
Sint-Jans Gasthuis in Brugge (1934)
Een referentie uit het boek
‘Het gas ten dienste van den bouwmeester’:
‘De oven met twee bakruimten, ieder 0,60 m X 0,88 m,
en 4 kipketels van 20, 30, 40 en 50 liter.
De installatie is gelegen op het bedeelingsnet van de Naamlooze
Vennootschap ‘H. Desclée en Cie’ te Brugge’.