Geschiedenis Vredeskapel

24
6. Woningbouw en bewoning
eigenlijk een buitenbeentje in de Archipelwijk.
Met een beetje fantasie kan men spreken van
een buurtje in de buurt. Het is de enige “straat”
in de wijk die geen rechte bebouwingslijnen
kent. Uiteraard met uitzondering van de pleinen
elders in de wijk. Ook is voor dit buurtje geen
naam uit het voormalige Nederlands Oost-Indië
of West-Indië gebruikt. De naam is ontleend aan
een vinkenbaan van de Prinsen van Oranje, die
hier vroeger heeft gelegen. Op een dergelijke
vinkenbaan werden met klapnetten vinken en
ook wel andere vogels gevangen. Op oude
kaarten wordt al in 1832 op deze plaats een
gebouw aangegeven met een rechthoekig
blokje. In 1857 staat bij het gebouw de naam
Prinsen Vinkenhuis. In 1864 wordt het gebouw
aangegeven met een vleugel eraan gebouwd.
Vanaf 1872 wordt het met een grotere en meer
gedetailleerde plattegrond weergegeven. Als
naam wordt dan vermeld Prinsen vinkenhuis,
dus nu vinkenhuis met een kleine letter. Het
straatverloop zoals het nu is verschijnt enige tijd
daarna op kaarten. Op het middendeel, ook wel
het eiland(je) genoemd staat dan nog alleen het
Prinsen vinkenhuis. Vanaf 1888 komen er steeds
meer panden ter plaatse op de kaart te staan,
maar niet op het eiland. Het enige huis daar
wordt vanaf 1903 met nog meer uitbouwsels op
de plattegrond getekend. In 1914 is het huis als
zodanig voor het laatst zo terug te vinden op de
kaart. Vermoedelijk is het betrekkelijk kort voor
dat jaar afgebroken en door andere bebouwing,
de huidige huizen, vervangen. Kaarten lopen
meestal iets achter bij de werkelijkheid, dit blijkt
onder andere uit het volgende. In 1913 werd op
het eiland nummer 42 gebouwd naar een ontwerp
van de architect H.P. Berlage. Zie Hoofdstuk 7.
Diversen. Het huis met nummer 40 heeft op de
luifel boven de voordeur “Het Prinse Vinkenhuis”
staan, dus de oude naam. Wat hier ook opvalt is
dat veel huizen een gevelsteen met naam en of
versiering hebben. Er werdt aan het eind van de
19e eeuw ook gesproken over een betrekkelijk
klein huisje in die buurt waar men een consumptie
kon gebruiken. Ook kwamen daar vaak
kunstenaars bijeen. Dit huisje moest plaatsmaken
voor de bouw van de statige panden in deze
buurt. De huidige koffietent “de Prinsevink” aan
de rand van de Scheveningsebosjes kan men als
het ware beschouwen als de opvolger hiervan. Op
deze plaats staat namelijk al ongeveer honderd
jaar een consumptietent. In het begin was dit met
het karakteristieke uiterlijk van de gebouwtjes
met puntgevel van één van de verenigingen voor
drankbestrijding. Aanvankelijk woonden er in
de Archipelwijk nogal wat mensen die uit Indië
(terug) kwamen. Soms met verlof, waarbij zij dan
in een pension of bij familie onderdak genoten.
Anderen vestigden zich hier voorgoed na hun
pensionering en terugkomst uit de Oost. Voor de
verlofgangers uit Nederlands Oost–Indië waren
er, relatief gezien, veel zogenaamde “Indische
Pensions” in de Archipelwijk gevestigd. Om één
voorbeeld te noemen, aan het Bankaplein 2
werd in september 1898 het Hotel–Pension
Insulinde gevestigd. De stichter en pensionhouder
was de heer J. P. Stüürke, hij heeft het vrij lang
volgehouden want tot in 1941– 1942 was hij
daar gevestigd. Daarna verdwenen door de
oorlogsomstandigheden de pensions. Na de
Tweede Wereldoorlog kwamen de “Indische
Pensions” nog een aantal jaren terug, zeker ook
in de Archipelwijk. Zij deden nu dienst om de
repatrianten die uit Indië en later uit Indonesië
kwamen op te vangen, totdat zij eigen huisvesting
hadden gevonden. Het waren zogenaamde
contractpensions. Zoals al eerder vermeld
vestigden zich ook veel officieren en hogere
ambtenaren in de wijk. Later, na de bouw van