Preek over Mattheüs 5,9-12, gehouden in de ochtenddienst van 15 ...

Preek over Mattheüs 5,9-12, gehouden in de ochtenddienst van 15 augustus 2004. Daniël Hulsegge werd in deze
dienst gedoopt.
Gemeente van Jezus Christus
Mijn rechter is God. Dat is de betekenis van de naam Daniël. Mijn rechter is God. Je kunt daar op een
aantal manieren tegen aan kij-ken. Ik zal ze niet noemen, op één na. Je bent bij hem in veilige handen. Bij wie? Bij
hem, God, de God, de Vader van Jezus Christus. En dankzij Jezus onze Vader. Om zo te zeggen: de Rechter is
niet onbekend. En: wij zijn voor hem niet onbekend.
Mijn rechter is God. Wij denken bij een rechter aan iemand die rechtspreekt, die verdachten veroordeelt of
vrijspreekt en die bij veroor-deling een bepaalde straf oplegt. Een rechter in de Bijbel is allereerst –en zeker met
betrekking tot God- niet iemand die recht spreekt, maar één die recht doet. Niet iemand die je zozeer terecht wijst,
maar die je terecht brengt. Want beste mensen, zó is God; zo is Gód. En alleen al daarom is de doop die Daniël
heeft mogen ontvangen, zo geweldig. Hij heeft per-soonlijk de belofte ontvangen, dat de HERE God zelf hem
terecht wil brengen, op z’n plaats brengt, z’n plekje z’n leven door: bij God! Echt gemeente, zo is God, zo goed,
zo terecht-brengend. Want laten we helder zijn: dat spreekt niet vanzelf. Vanuit onszelf zullen we God niet zo snel
zoeken. Maar hij zoekt ons wel! Hij is werkelijk een rechter, een te-recht-brenger!
Dat laat hij wel heel sterk en duidelijk merken, zien en horen door Jezus. Zijn zaligsprekingen zijn vooral
uitnodigingen. Uitnodigin-gen om je terecht te laten brengen, tot je bestemming als mens te laten komen. Om je
leven meer te laten zijn dan een overleven. Om het zin en samenhang te geven, een fundament en een doel. En dan
klinken Jezus’ uitnodigingen van deze dag wel opmerkelijk in hun combinatie: vrede-stichters en vervolgden. Het
lijkt alsof wie vrede wil bewerken, vervolgd zal worden. Hoe zit dat?
Zalig de vredestichters. Daarbij kun je je nog wel wat voorstel-len. Dit is een felicitatie van Jezus die in de
lijn ligt van zijn eerdere woorden. Hij zegt niet: zalig de vreedzamen. De mensen die bijvoor-beeld maar liever
zwijgen om de lieve vrede, zoals ze dan zeggen. Ik vraag me dan altijd af wat die vrede inhoudt. Mensen die zo
denken en doen, ze hebben wel het beste met de ander voor, met de gemeenschap; dat staat buiten kijf. En toch.
De zogeheten lieve vrede handhaven is iets anders dan vrede stichten. Vrede stichten is actief, de lieve vrede
bewa-ren is passief. Het één is een bewijs van de kracht van de Geest, het an-der niet altijd, maar wel vaak een
teken van menselijke slapte. Ik denk dat we vaak zwijgen om maar moeilijkheden te vermijden. En dat is vol-gens
mij wezenlijk iets anders dan de Heiland bedoelt.
Vorige week heb ik nogal benadrukt dat wie barmhartig is, dat die aardt naar zijn hemelse Vader. En dat
dat ook geldt voor wie rein van hart is, zuiver. Ook bij de uitnodiging van vanmorgen speelt het hele-maal mee.
Want het is typisch God om vrede te stichten. Denk maar aan het meest fundamentele in de Bijbel en ook het
meest fundamentele in ons leven: de verhouding tussen God en mens, tussen jou en de Heer. Het Evangelie is er
helder in. Niet simpel, wel eenduidig: op tal van ma-nieren schenden wij de relatie, negeren we onze God, zetten
hem buiten spel, spannen hem voor ons karretje, gaan tegen hem in en noem maar op. En het is typisch God, dat
hij niet zegt: Jongens, zo gaat het niet meer, ik trek het niet. Nee, je kunt steeds opnieuw beginnen. En je hele
mens-zijn mag zelfs onder die koepel staan: de koepel van Gods genade, van zijn aanvaarding van ons. En is dat
niet het meest diepe dat je als mens kan overkomen?

Barmhartigheid is typerend voor God. Het geldt ook voor vrede stichten. En daarom ook Jezus’ belofte
hier: zij zullen kinderen van God genoemd worden. Wie echt aan vrede werkt, heeft om zo te zeggen de genen
van God, zijn DNA, afkomstig uit de andere wereld, bestemd voor deze wereld.
Erik en Iris, jullie schreven op het geboortekaartje: From a world that’s never ending / From a sky beyond
the skies / A child is born / And love is made alive. In mijn woorden: gekomen vanuit een andere, verde-re
wereld; verder dan wij kunnen zien. Dat geldt voor nieuw leven. Het geldt ook voor genade, aanvaarding door
God van dit leven. Je zou het als mens nooit verzinnen.
En dat geldt ook zeer voor de laatste belofte van Jezus: Zalig de vervolgden om der gerechtigheid wil. Een
woord dat hij daarna per-soonlijk maakt, wanneer hij zegt: Zalig zijn jullie, wanneer ze je smaden en vervolgen en
maar kwaad van je spreken door te liegen. En dat dat niet maar iets algemeens is, zo van: er zijn altijd mensen
over wie kwaad gesproken wordt, dat laat Jezus zien door zijn toevoeging: wanneer je dat gebeurt om mijnentwil,
ter wille van mij. Vervolgden om der gerech-tigheid wil en vervolgd om mijnentwil. Je hoort meer dan de
suggestie dat ze gelijk zijn, identiek. Gerechtigheid buiten Jezus om is geen werke-lijke gerechtigheid en Jezus
zonder gerechtigheid is geen Jezus, geen werkelijke Jezus. En hoe je het wendt of keert, dit is een woord dat heel
ver gaat. Wie zou het ooit in z’n hoofd halen om zoiets te zeggen? Het klinkt zo enorm arrogant, zo ontiegelijk
zelf-verzekerd, gigantisch. En toch is dit het grote verschil tussen christelijk geloof en andere geloven. Niet de
praktijk, helaas. Niet de voornemens. Niet de gemeenschap. Niet het beter doen of beter zijn dan anderen. Nee,
nee, nee. Hèt grote ver-schil is hij, Jezus, Christus. Gerechtigheid klinkt goed, is goed. Jezus zegt hier in feite: Ik
ben het! En nu is het de grote vraag voor iedereen hier: pik je dat? Accepteer je het, vertrouw je je toe aan hem?
En wil je dan ook ingaan, in de praktijk, op zijn uitnodigingen, zijn felicitaties?
En Jezus maakt het ons niet gemakkelijk. Met de eerdere woor-den deels ook al niet, maar vandaag valt
het extra op. Want vervolgd worden is bepaald niet leuk; het is niet fijn, wanneer mensen kwaad van je spreken.
Ook niet wanneer het vanwege Jezus is. Bepaald geen pretje. En je hoeft niet eens aan mensen ver weg te denken,
aan de aanslagen in Irak op christelijke kerken. Op ander niveau, maar met dezelfde wortel, kan het je zomaar
gebeuren, dat ze je vreemd aankijken, wanneer je Je-zus volgt. En wanneer je dus bepaalde dingen doet en andere
nalaat van-wege hem. En u zult mij niet snel horen zeggen, wat dat dan is. Het ge-weten van de een laat meer toe
dan dat van de ander. Je kunt ook te snel aan kwaad spreken of een vorm van vervolging denken, die je
misschien zelf wel oproept; door bijvoorbeeld altijd je oordeel klaar te hebben. En als mensen daar wat van
zeggen of het niet met je eens zijn, je de mis-plaatste martelaar voelen.
Maar dat Jezus dit noemt, aan het slot van zijn uitnodigingen, is wel opvallend. Het lijkt op een
uitnodiging met een rouwrand. Het le-ven in de sfeer van God, achter Jezus aan, het is niet altijd simpel, be-paald
niet. Het kan en het zal je wat kosten. Jezus gebruikt dan de woor-den vervolgd, gesmaad, leugen, kwaad
spreken. Allemaal termen om maar mee aan te duiden, dat je als christen met tegenstand te maken kunt krijgen.
Die hoef je niet te zoeken, natuurlijk niet. Maar er kunnen tijden in je leven zijn, situaties, waarin je echt voor de
keus komt te staan: volg ik Jezus of kies ik de ogenschijnlijk makkelijke route van meedoen met de massa of in
ieder geval meegaan met de ander, terwijl ik weet daar-mee afbreuk te doen aan de gerechtigheid. Jezus weet dat
het zwaar kan zijn, dat het je moeilijk kan vallen. Je zult maar de enige in de klas zijn zo ongeveer, die naar de

kerk gaat. Dat is niet leuk. Of als een van de weinigen op je werk bidden voor het eten. Dat voel je. En zeker, we
le-ven in een tijd hier, waarin er veel kan. Er wordt lang niet meer zo nega-tief gedaan over christelijk geloof en
over christenen als eerder wel ge-beurde. Er is meer ruimte. Toch is het maar de vraag hoelang die ruimte er is.
En meer nog: wat die ruimte inhoudt. Tolerantie kan snel iets zijn van onverschilligheid, ik het mijne, jij het jouwe
en val mij maar niet lastig, als ik het maar niet merk en er geen last van heb. Maar het is waar: onze tijd geeft meer
ruimte dan er eerder wel was voor een positief getuigenis. Ik denk dat wat dat betreft een authentiek mens-zijn,
echt Je-zus willen volgen, werkelijk ingaan op zijn uitnodigingen, dat dat een boel goed kan doen. En dat het je
lang niet altijd een negatieve ervaring oplevert.
Toch kan je dat wel gebeuren. Jezus bereidt je er in feite op voor. Daarom zegt hij wat hij zegt. Je kunt op
wat voor manier ook maar te maken krijgen met verzet, weerstand. Onderschat bijvoorbeeld niet wat vele niet-
christelijke politieke bewegingen het liefst zouden willen, hoe tolerant men ogenschijnlijk ook is. En ik denk om
ons te bemoedigen, horen we vier keer blijde woorden hier: zalig –zalig de vervolgden om der gerechtigheid-,
zalig –zalig zijn jullie, wanneer ze je kwaad aandoen vanwege mij-, verblijd je en verheug je. En waarom dan die
blijdschap? Natuurlijk niet vanwege de narigheid. Ook niet, wat je zou kun-nen denken, omdat je door zulke
crisis-momenten dichter bij God komt. En zeker, vaak gaat dat wel. Veel mensen hebben die ervaring, dat ze juist
in diepe zorgen, op een of andere manier groeiden in hun relatie met de Heer. Niet in begrip van wat je overkomt,
maar wel in vertrou-wen, ondanks alles. En je zegt dan: ik zou het niet graag overdoen, maar ten diepste ben ik er
rijker van geworden. Maar daarover gaat het niet, denk ik. Jezus heeft het over ‘loon’; loon in de hemel. Dat
klinkt als iets lekkers dat je te wachten staat, ooit. Iets voor later. Maar dat bedoelt hij nu net niet. Zo verstonden
zijn hoorders, joden, dat niet. “In de hemel” betekent: “bij God” en wat hij bewaart is goed bewaard, is veilig.
Zoals de profeten goed bewaard werden door en bij God. Wel, aan hen zie je wat voor gewone en tegelijk grootse
dingen Jezus van ons verwacht. Want de profeten hadden te maken met tegenstand. En waarom? Omdat ze de
mensen helder wezen op hun zonden, hun onwil, hun falen, hun te weinig rekenen met en op de HERE God. De
profeten hadden een niet zo simpel leventje. Want ze gingen niet automatisch mee op de hoofd-stroom van hun
tijd. En ze kregen het niet moeilijk, omdat ze zeiden dat de mensen meer moesten bidden en geloven en zo. Ze
voelden de weer-stand, de weerzin, wanneer ze concreet werden en bijvoorbeeld opkwa-men voor de zwakken,
de armen, de ellendigen, de verschoppelingen. Wanneer ze helder zeiden dat je innerlijk en uiterlijk niet kunt
scheiden, dat geloven onlosmakelijk verbonden is met doen.
Dat Jezus ons ergens vergelijkt met de profeten kan je benauwd maken. Die waren toch, ondanks hun
zwakke momenten, krachtige figu-ren, zo denken we. En wij, wij zijn toch maar gewone mannetjes en vrouwtjes.
En ergens is dat zeker zo. Dat is ook de lijn waarop ik het liefst zit. Maar vandaag zeg ik u (en mezelf!): je bent
heel bijzonder. Wie echt op Jezus’uitnodigingen hier ingaat en zich arm laat maken, zich afhankelijk weet, wie
verdriet heeft over het kwaad, ook over het kwaad in eigen leven, wie zachtmoedigheid van Jezus wil leren, wie
echt verlangt naar het doen van Gods wil, wie ala God barmhartig wil zijn en rein van hart en dus zuiver van
handen, die is heel bijzonder, heel ge-woon en heel bijzonder. Bijzonder, omdat Jezus je grote dingen wil ge-ven,
echt iets van je wil maken, hoe oud u ook bent. Je kunt het wel zo zeggen: zonder ons onder druk te zetten, heeft
hij grote verwachtingen van ons. Want hij vergelijkt je niet zomaar met de profeten. Hij denkt dat we bijvoorbeeld

even trouw, even moedig, even krachtig, even radi-caal kunnen en willen zijn als zij. En ik snap de bezwaren,
natuurlijk. “Denkt hij niet veel te groot van ons?”, “Hij verwacht teveel van mij. Dat kan ik niet.” Twee dingen
daarover.
Wanneer hij u met profeten vergelijkt, zit daarin ook dat je door Godzelf je leven lang bemoedigd wordt
en kracht ontvangt. Je hoeft het niet in eigen kracht te doen. Dat is het loon in de hemel, loon vanuit de hemel. En
dat is direct het tweede. Niet in eigen kracht. Zo gauw je op jezelf ziet, gaat het mis. Het gaat werkelijk om het
heel dicht bij de Heer leven, je door zijn Geest laten leiden. Dat betekent ook: je openstellen voor hem, voor de
Geest, de Geest van Jezus. Want gemeente, leven met hem, dat is werkelijk leven, leven met houvast, leven tot in
eeuwigheid, leven dat de moeite waard is. Een leven dat Daniël Henrik is beloofd, heel persoonlijk. Een mooie en
sterke belofte die voor u allemaal is.
Thema van de verkondiging: Vrede en vervolging
Welkom en mededelingen door de ouderling van dienst
Orgelspel
Votum en Groet
We zingen ons loflied: Ps.149,1.2.3
We bidden om een gezegende dienst
We luisteren naar de betekenis van de doop
Erik en Iris Hulsegge beantwoorden de doopvragen
We zingen Gez.333,1.2.3
Daniël Henrik Hulsegge wordt gedoopt
We zingen staande Gez.333,4.5
Ons kinderlied is nr.43
De Schriftlezing is Mt.5,9-12
Na de verkondiging
zingen we Gez.325
We danken en doen voorbede
De collece is bestemd voor
Ons slotlied is ELB 240* (op de melodie van Gez.487)
We mogen de zegen van de Heer ontvangen
ELB 240
Zoals een arm vertroostend om mij heen,
zo teder ligt uw liefde om mijn leven.
Ben ik soms moe en moederziel alleen
op smalle paden en langs steile wegen
en is mijn hart zo hard gelijk een steen,
Gij streelt mij zacht – uw vingers zijn een zegen.
Zoals een arm, een uitgestoken hand,
zoals het licht dat glimlacht in de bomen,
zoals een wolkbreuk boven dorstig land,
zo zijt Gij menigmaal tot mij gekomen,
Amen

als ik door nacht en ontij overmand
niets anders zag dan doden in mijn dromen.
Zoals een klauw, een ijzersterke tang,
zo is de angst: ijskoud en ongenadig,
een beest, een geest, een spookbeeld nachtenlang.
Hoe anders Gij! – o God, hoe warm, weldadig
zegt mij uw stem: Mijn kind, wees maar niet bang;
als Ik het wil, is zelfs de dood genadig!
Zoals een arm, zo vriendelijk en zacht
hebt Gij uw liefde om mij heen geslagen;
altijd als ik geen morgen meer verwacht
vraagt Gij vandaag het nog met U te wagen.
Mijn God, al moet ik door de langste nacht,
Gij zult mij slapend in uw armen dragen!