IPA NL 01 2010.qxd - IPA Nederland

Eén van de eerste voorbeelden van smokkel, in dit geval
mensensmokkel komt uit de Griekse mythologie, waar
mensen in een hol paard, de stad Troje werden binnen
gesmokkeld met het gevolg dat de stad kon worden
ingenomen. Een ander voorbeeld komt uit het Verre
Oosten waar in 552 n. Chr. monniken met inzet van
hun leven de eieren van de zijdevlinder in bamboewandelstokken
naar Byzantium, de hoofdstad van het
toenmalige Oost-Romeinse rijk, hebben gesmokkeld. Het
begrip smokkelen is ons het meest bekend in de
betekenis van een economisch delict.Als zodanig is het al
eeuwen oud en gaat terug naar de tijden waarin steden en
staten vorm kregen. Deze ontwikkeling ging gepaard met
het ontstaan van allerlei belastingen (accijnzen, tollen),
opgelegd door de diverse overheden op alcoholische
dranken en producten die de mens nodig heeft als
levensmiddelen, vlees, zout en textiel. Door de eeuwen
heen zijn dat de meest geliefde smokkelwaren geweest.
Later in tijden van meer welvaart komen daar luxe
goederen en verboden goederen als wapens en drugs bij.
ONTWIKKELING VAN WETGEVING OP HET
VLAK VAN IN- DOOR EN UITVOER.
In de vroege middeleeuwen was er sprake van het
begeleiden door oorlogsschepen van handelsschepen
tegen aanvallen van zeerovers.Voor deze begeleiding het
zogenaamde konvooieren diende konvooigeld te worden
betaald. Dit ontwikkelde zich tot een belasting die werd
geheven. Na het uitbreken van de opstand tegen Spanje in
1572 namen de gewesten Holland en Zeeland de leiding
van de konvooien in handen en droegen die over aan
Willem de Zwijger, de leider van de vrijheidsstrijd. Ter
dekking van de kosten voortvloeiende uit deze oorlog
werd een belasting ingevoerd op de goederenhandel met
de vijand. Dit werd licentrecht genoemd. Na 1576, het jaar
waarin de Pacificatie van Gent tot stand kwam is er
sprake van het formeren van een korps staatsambtenaren
dat belast was met het heffen van belastingen en het
controleren daarvan. Dit waren in de Nederlanden de
Controle internationaal vrachtverkeer
eerste “douaneambtenaren”. De uitvoering van de
regelingen werd opgedragen aan 5 gewestelijke
admiraliteiten. De admiraliteiten besloten over de op te
leggen in- en uitvoerrechten aan de hand van een door de
overheid vastgestelde tarieflijst. In 1597 nam de
Generaliteit het bestuur en beheer van de licenten en
konvooien geheel over en is er sprake van een centraal
geleid belastingstelsel.
In het Generaal-Plakkaat van 1725 kwam een
samenvatting tot stand van de vele geldende en daardoor
onoverzichtelijke plakkaten en regelingen voor de
heffingen van licenten en konvooien. Dit plakkaat heeft
met uitzondering van de jaren 1811-1813 toen het Franse
douanestelsel gold, stand gehouden tot 1816 toen het
vervangen werd door een nieuwe wetgeving op de in- en
uitvoerrechten dat overigens wel weer was gebaseerd op
het Franse stelsel. De oudste admiraliteit is die van
Rotterdam (Admiraliteit op de Maze) die al in 1586 werd
opgericht en in 1986 zijn 400 jarig bestaan vierde. Het district
was aanzienlijk groter dan het huidige gebied van de
Rijnmond. Het strekte zich uit van Beverwijk tot Zeeland
en omvatte ook het gebied van Noord-Brabant en delen
van Limburg. Na de komst van de Bataafse republiek werden
in 1795 de vijf Admiraliteitencolleges ontbonden en
opgevolgd door het Comité tot de zaken van Marine. In
1798 kwamen de konvooien en licenten onder de Agent
van Financiën welke naam in 1806 werd gewijzigd in
Minister van Financiën.
In 1810 na de inlijving van het Koninkrijk Holland bij
Frankrijk werd het Franse belastingstelsel ingevoerd
waaronder ook het Franse-Douanestelsel viel. (Legisation
de Douanes de l ‘empire francais). De invoering van het
Franse douanestelsel had ook de nodige gevolgen voor de
burgerbevolking. Zo werd de handel met Engeland
stilgelegd hetgeen een gigantische schadepost was voor
de handelsbelangen.
Het Franse systeem had zowel voor- als nadelen en toen
13